SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE"

Transkript

1 İMYASAL DENGE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1

2 SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Bileşikler suda, özelliklerine göre az veya çok oranda ayrışarak iyonlaşırlar. İyon içeren bir çözelti, iyon derişimine göre az veya çok oranda elektiriği iletir. Elektiriği saf sudan daha iyi ileten çözeltilere elektrolit çözeltileri, bu çözeltiyi meydana getiren çözünen maddeye de elektrolit denir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE

3 Bir çözeltinin elektiriği iletebilmesi için maddenin iyonlarına ayrışması gerekir. Eğer madde suda iyonlarına ayrılmadan moleküler halde çözünmüşse elektiriği iletmez. Dolayısıyla maddenin suda çözünmüş olması elektiriği iletmesi için yeterli değildir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE

4 Örneğin sofra tuzu ve şekerin her ikiside suda çözündüğü halde tuz çözeltisi elektiriği iletir, şeker çözeltisi iletmez. Çünkü şeker, iyonlarına ayrılmadan moleküler halde çözeltiye geçer. Bu tür çözeltilere elektrolit olmayan çözeltiler denir. Burada yalnız eloktrolitlerle ilgili özellikler incelenecektir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 4

5 Elektrolitler Elektrolitlerin kuvvetli ve zayıf elektrolitler olmak üzere iki grupta incelenebilir. uvvetli elektrolitler suda tamamen iyonlaşırlar. uvvetli asitler (HCl, HNO, H SO 4, HClO 4, gibi)ve tuzlar (NaCl, CaCl, Na SO 4 gibi) birer kuvvetli elektrolitlerdir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 5

6 İYONLAŞMA Sulu çözeltide bir zayıf elektrolit iyonlaştığı zaman, maddenin iyonlaşmış şekli ile iyonları arasında bir denge kurulur. Denge kurulduğunda maddenin iyonlaşma hızı ile iyonların tekrar maddeyi oluşturma hızı eşit olur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 6

7 Örneğin A,B,C ve D den oluşan bir kimyasal tepkime için denge sabiti aa b B c C d D şeklinde yazılır. Buradaki küçük harfler eşitlenmiş denklemdeki katsayıları, büyük harfler ise kimyasal türleri tanımlar. imyasal türlerin derişimleri köşeli parektez ile [ gösterilir ve molar derişimi tanımlar. c [C [D a [A [B d b M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 7

8 Denge sabiti ifadesindeki terimler birimsizdir. Bu nedenle denge sabiti değeri de birimsizdir. [A/(1 M) oranının birimsiz olabilmesi için [A nın molarderişim olarak ifade edilmesi gerekir. Aynı şekilde PA/ (1 atm) ifadesinin birimsiz olabilmesi için P a nın atmosfer olarak tanımlanması gerekir. atı ve sıvılar için [A/(saf hal)[saf A(saf hal) 1 olacağından, yine birimsiz olur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 8

9 Ancak bu ayrıntı hemen hemen hiç yazılmaz ve bir kabul olarak Çözünen maddenin derişimi molar derişim olarak ifade edilir. Çözünen gaz ise derişim atmosfer olarak ifade edilir. Saf katı, saf sıvı ve çözücülerin derişimleri, birim olması nedeniyle yazılmaz. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 9

10 imyasal denklemdeki derişim ilişkisi( denge durumu) dengeye ulaşma yolundan bağımsızdır. Ancak bu ilişkile dışarıdan yapılacak müdahale ile değiştirilebilir. Bu müdahaleler sıcaklık değişmesi, basınç değişmesi( tepken veya ürünlerden biri gaz ise), ve tepken veya ürünlerin toplam derişimindeki değişmeler olarak sıralanabilir. Bu değişmelerin etkisini Le Chatelier ilkesine göre tahmin etmek mümkündür. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 10

11 Hatırlanacağı gibi Le Chatelier ilkesine göre kimyasal bir dengenin durumu daima o dengeyi dışarıdan yapılacak etkiyi yok edecek yöne doğru kayar. Buna göre sıcaklıktaki bir artış, derişim ilişkisini ısının soğurulduğu yöne doğru değiştirir. Basınçtaki bir artış, sistemin hacminin küçüleceği yöne doğru dengeyi kaydırır. Tepkimede yer alan türlerden biri, tepkime ortamına eklenmesi durumunda, sistem bu ilave edilen maddenin bir kısmını harcayacak (azaltacak) yöne kayar. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 11

12 Tepkime moleküler düzeyde incelenecek olursa, dengeye ulaşıldığında bile tepkimede yer alan türler arasındaki tepkimenin durmadığı gözlenecektir. İleri ve geri yöndeki tepkime hızları birbirine eşit olduğu anda, tepken ve ürünlerin derişimlerinin oranı sabit kalır. Bir başka deyişle kimyasal denge ileri ve geri yöndeki tepkime hızlarının eşit olduğu dinamik bir durumdur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1

13 Denge sabiti ifadesinde nın sayısal değerine denge sabiti değeri denir. Bu sayısal değer sıcaklığa bağımlıdır. Bu nedenle değerin yanında mutlaka sıcaklığın belirtilmesi gerekir. Eşitlik yazılırken ürünlerin derişimleri paya, tepkenlerin derişimi ise paydaya yazılır. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1

14 Denge sabiti ifade şekilleri Yukarıda da özetlendiği gibi denge sabiti bir çözücüde çözünen türler için, ürünlerin molar derişimlerinin tepkenlerin molar derişimlerine oranına denir. atı ve saf sıvıların molar derişimleri değişmediği yani birim 1 kabul edildiği için eşitlikte yer almaz. Buna göre iyonlaşan türe veya oluşan ürünlere bağlı olarak denge sabiti çeşitli şekillerde isimlendirilebilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 14

15 Suyun iyonlaşması, su edilir. olarak ifade H O H O OH [H [H O O [OH 1 [H O [OH su M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 15

16 Bir katının çözünmesi, çç edilir ile ifade AgCl(k) [Ag Ag [Cl [AgCl 1 (suda) çç Cl [Ag (suda) [Cl M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 16

17 Zayıf bir asitin veya zayıf bir bazın iyonlaşma sabiti a veya b olarak gösterilir. HAc Ac NH 4 H [Ac OH [NH H [H [Ac [HAc [HAc[OH O 4 [NH [H 4 Ac O NH [OH OH 4 a HAc OH OH [HAc[OH [Ac b b M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 17

18 Bir kompleksin oluşum sabiti βn ile gösterilir. Ni CN Ni( CN ) [ Ni [ Ni( CN) [ CN β M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 18

19 Bir indirgenme/yükseltgenme (redoks) tepkimesinin denge sabiti red ile gösterilir MnO 4 5Fe 8H Mn 5Fe 4H O [Mn [MnO 4 [Fe [Fe 5 5 [H 8 red M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 19

20 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 0 Birden fazla basamaktan oluşan dengelerin sabitleri, ara basamakların denge sabitleri çarpımına eşittir hesaplanabilir şeklinde denge sabitleri CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni ise CN CN Ni CN Ni CN Ni CN CN Ni CN CN Ni CN Ni CN Ni CN CN Ni CN CN Ni CN Ni CN Ni CN CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni CN Ni [ [ ) ( [ ) ( 4 [ [ ) ( [ ) ( [ [ ) ( [ ) ( [ ) ( [ ) ( [ ) ( ) ( [ ) ( [ ) ( [ ) ( ) ( [ ) ( [ ) ( [ ) ( ) ( [ [ ) ( [ ) ( β β β

21 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ C H CH x HA A H C HA CH A CH A C HA C H CH CH C H HA A H A H HA benzer şekilde

22 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE Örnek için dengesabitinihesaplayınız H NH NH olarak verildiğine göre 1,8x10 [NH [OH [NH OH NH O H NH 1,0x10 [OH [H OH H O H NH 4 14 su

23 çözüm Son tepkime ikinci tepkimenin ters çevrilip birinci tepkime ile toplanmasıyla elde edilebilir. Dolayısıyla; H NH NH O H 4 4 su OH H 1 x NH OH NH NH 1,0 x H O su 1 1 x 1,8 x NH 5,6x10 10 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE

24 Benzer şekilde belli yöndeki iyonlaşmaya ilişkin denge sabiti biliniyorsa, aksi yöndeki birleşmeye ilişkin denge sabiti hesaplanabilir. HA H A 1 [ H [ A [ HA H A HA [ H [ HA [ A 1 1 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 4

25 Sulu bir çözeltide denge sabiti ifadesinde [H O terimi yer almaz. Çünkü sulu bir çözeltide suyun molar derişimi 55, M dır g 1 litresu 1000g 55, 5555mol 18 g / mol Nötral bir suda [H [OH M dır M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 5

26 Ortama eklenecek olan H veya OH -,H O H OH - dengesinin sola kaymasına neden olacaktır. Dolayısıyla tüm OH - veya H tepkime sonucu H O ya dönüşse bile en fazla 10-7 M H O oluşacaktır. Bu durumda suyun derişimideki artış veya azalış 55,55555 ± 10-7 M kadar olacaktır. Suyun derişimindeki artış yüzdesi hesaplanacak olursa, 55, %1,8 x10 %0, X Dolayısıyla bu artış rahatlıkla ihmal edilebileceğinden [H O yazılabilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 6

27 Suyun iyonlaşmasına ilişkin verilen iyonlar çarpımı değeri 5 o C için 1,008x10-14 dür. Ancak kolaylık sağlaması nedeniyle, yaklaşık değer olarak 1,0x10-14 alınır. İyonlaşmaya ilişkin verilen değerler aksi belirtilmedikçe 5 o C sıcaklıktaki değerlerdir. Değerler başka sıcaklıklar için ise mutlaka belirtilmelidir. Aşağıda suyun farklı sıcaklıklar için su değerleri verilmiştir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 7

28 Örnek 0, M derişimdeki NaOH çözeltisinde hidronyum ve hidroksit iyonlarının derişimi nedir? ph nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 8

29 Çözüm NaOH kuvvetli bir elektrolit olduğundan çözeltiye verdiği OH -, 0, mol/l dir. Çözeltinin toplam OH - derişimi NaOH tan gelen OH - ve suyun iyonlaşmasından gelen OH - toplamıdır. Yani [OH - NaOH tan gelen OH - suyun iyonlaşmasından gelen OH - yazılabilir. Suyun iyonlaşmasından gelen OH - ve H eşit miktarlarda olacağından [OH - 0,0 [H yazılabilir. Suyun iyonlaşmasından gelen H ortamın bazik olduğu da dikkate alınırsa, çok küçük olduğundan [OH - 0,0 [H 0,0 M kabul edilebilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 9

30 su [ H [ OH 1,0 x10 14 (0,)[ H 1,0 x10 14 [ H 1,0 x10 0, 14 5,0x10 14 ph 1,0 Yapılan ihmalin doğruluğu basit bir hesaplama ile kontrol edilebilir. [OH - 0, [H 0, 5,0x ,0 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 0

31 iyonlaşma Asetik asit suda aşağıdaki şeklinde iyonlaşır. CH COOH H O CH COO Ancak bu iyonlaşma yüzde yüz olmadığından, çözeltide CH COOH, CH COO - ve H O iyonları birlikte bulunur. Bu iyonlaşma için denge bağıntısı yandaki şekilde yazılabilir M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1

32 Bu iyonlaşma için denge bağıntısı yandaki şekilde yazılabilir [ [ H O CH COO [ CH COOH [ H O M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE

33 İMYASAL DENGE (genel) aa b B c C d D [C [A c a [D [B d b M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE

34 Denge sabiti ifadesinde Büyük harfler tepkimeye giren ve tepkimeden çıkan türlerin kimyasal formüllerini üçük harfler tepkimeyi denkleştirmek için yazılmış katsayıları öşeli parantez; tür çözünmüş ise molar derişimi, tür gaz halinde ise atmosfer cinsinden kısmi basıncı ( bu durumda P a şeklinde yazılır) M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 4

35 Dengede yer alan türlerden biri aşırı miktarda bulunan saf sıvı, saf katı veya saf çözücü ise denge sabiti ifadesinde yer almaz denge sabiti olarak tanımlanır, sayısal değeri sıcaklığa bağlıdır. Ürünlerin derişimi paya, tepkenlerin derişimi paydaya yazılır M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 5

36 imyasal denklemdeki derişim ilişkisi( denge durumu) dengeye ulaşma yolundan bağımsızdır. Ancak bu ilişkile dışarıdan yapılacak müdahale ile değiştirilebilir. Bu müdahaleler sıcaklık değişmesi, basınç değişmesi( tepken veya ürünlerden biri gaz ise), ve tepken veya ürünlerin toplam derişimindeki değişmeler olarak sıralanabilir. Bu değişmelerin etkisini Le Chatelier ilkesine göre tahmin etmek mümkündür. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 6

37 Hatırlanacağı gibi Le Chatelier ilkesine göre kimyasal bir dengenin durumu daima o dengeyi dışarıdan yapılacak etkiyi yok edecek yöne doğru kayar. Buna göre sıcaklıktaki bir artış, derişim ilişkisini ısının soğurulduğu yöne doğru değiştirir. Basınçtaki bir artış, sistemin hacminin küçüleceği yöne doğru dengeyi kaydırır. Tepkimede yer alan türlerden biri, tepkime ortamına eklenmesi durumunda, sistem bu ilave edilen maddenin bir kısmını harcayacak (azaltacak) yöne kayar. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 7

38 Tepkime moleküler düzeyde incelenecek olursa, dengeye ulaşıldığında bile tepkimede yer alan türler arasındaki tepkimenin durmadığı gözlenecektir. İleri ve geri yöndeki tepkime hızları birbirine eşit olduğu anda, tepken ve ürünlerin derişimlerinin oranı sabit kalır. Bir başka deyişle kimyasal denge ileri ve geri yöndeki tepkime hızlarının eşit olduğu dinamik bir durumdur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 8

39 Denge sabiti ifadesinde nın sayısal değerine denge sabiti değeri denir. Bu sayısal değer sıcaklığa bağımlıdır. Bu nedenle değerin yanında mutlaka sıcaklığın belirtilmesi gerekir. Eşitlik yazılırken ürünlerin derişimleri paya, tepkenlerin derişimi ise paydaya yazılır. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 9

40 Denge sabiti işlemleri 1. Bir tepkimenin yönü ters çevrilirse; denge sabitinin tersi, tepkimenin denge sabitine eşittir. HA H A - 1 [H [HA H A HA - [H [ A [ HA 1 - [A 1 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 40

41 Denge sabiti işlemleri -. İki tepkime toplanırsa, bunların denge sabitleri çarpımı toplam tepkimenin denge sabitine eşittir HA HA C H x 1 A CH - A - - [ H [ A [ HA x H C CH A 1 [H [ CH [ H [ C - [A [ HA [CH [H [C [ CH [ A [ HA[ C - [ A [ CH [ HA[ C M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 41

42 İyonlaşma Seyreltik çözeltilerde suyun derişimini değişmediği kabul edilir. Örneğin 0,1 M 1 litre asetik asit çözeltisi için suyun yalnız 0,001 molü H O oluşumunda kullanılır. 1 litre çözeltide yaklaşık 55,5 mol H O bulunduğu düşünülürse kullanılan kısmın ihmal edilebilecek kadar küçük olduğu anlaşılır. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 4

43 Öte yandan hidronyum iyonunun H O şeklinde gösterilebildiği gibi basit olarak H şeklinde de gösterildiğini ve buna proton dendiğini biliyoruz. Bu durumda iyonlaşma dengesi ve denge bağıntısı aşağıdaki şekilde de gösterilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 4

44 Buradaki denge sabiti ayrışma sabiti olarak bilinir ve genellikle, ayr. veya diss şeklinde gösterilir. CH COOH H [ [ H CH COO [ CH COOH CH COO M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 44

45 iyonlaşma Bir bileşiğin ayrışma sabiti değeri ne kadar küçükse o bileşik o kadar zayıf bir asit (veya baz) dır. Ayrışma sabiti değerine göre bileşiklerin kuvvetli veya zayıflık sıralamasını yapmak mümkündür. Genel olarak ayrışma sabiti 1 den küçükse zayıf, 1-10 arasında ise orta, 10 dan büyük ise kuvvetli olarak tanımlanır. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 45

46 iyonlaşma Ayrışma olayı H gcl yalnız asit ve bazlarda değil ayr. zayıf elektrolit olan bazı tuzlarda da görülür. CdSO Örneğin HgCl ve CdSO 4 bu tür tuzlardandır. ayr. 4 [ H Cl [ Cl g H g Cl [ HgCl Cd Cl [ [ - Cd SO [ CdSO SO ,x10 5x10 7 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 46

47 iyonlaşma Denge dinamik bir olaydır. Yani denge durumunda ayrışan molekül sayısı kadar iyonların birleşmesinden meydana gelen molekül mevcuttur. Dolayısıyla denge sabiti değerleri yalnız ayrışmayla ilgili değil, aynı zamanda birleşme için de geçerlidir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 47

48 Örneğin asetik asitte dengesi, asetik asit molekülünün ayrışmasıyla kurulabileceği gibi HCl ve sodyum asetat(ch COONa) çözeltilerinin karıştırılmasıyla da kurulabilir. Bu dengeye birleşme dengesi denir ve birl.(veya ass.) şeklinde gösterilir. Denge bağıntısına dikkat edilirse bu, öncekinin matematiksel olarak tersidir. Dolayısıyla bunun değeri de öncekinin tersidir M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 48

49 CH H birl birl COOH CH [ CH COOH [ H [ CH COO 1 ayr COO H 1 1,8x10 CH CH 5 COO COOH 5,6x10 4 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 49

50 Örnek:1 H O NH (suda) H O NH NH 4 H OH - 4 NH (suda) H su - [H [OH 1,0x10 OH - NH NH4 1,8x10? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 50

51 Çözüm:1 H O NH NH H OH - 1,0x10-14 OH x su NH (suda) NH (suda) x 1 1 NH 1,8x10-5 H H O 5,6x su 1 NH M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 51

52 İyonlaşma derecesi Yüzde iyonlaşma derecesi, denge halindeki bir zayıf elektrolitin 100 birimindeki iyonlaşan miktarını verir. İyonlaşma derecesi yardımıyla denge sabiti değeri bulunabilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 5

53 ÖRNE 1: 0,1 M derişimindeki asetik asitin 5 o C da, % 1,4 oranında iyonlaştığı bilinmektedir. Buna göre asetik asitin ayrışma sabiti nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 5

54 ÖRNE 1: 0,1 M derişimindeki asetik asitin 5 o C da, % 1,4 oranında iyonlaştığı bilinmektedir. Buna göre asetik asitin ayrışma sabiti nedir?(1/) Denge sabiti değerini hesaplarken bileşenlerin derişimlerinin molar derişim biriminden yani litrede mol olarak hesaplanması gerekir. Bu nedenle çözeltinin hacmi 1 litre olarak kabul edilir. 1 litre 0,1 M asetik asit çözeltisinde 0,1 mol asetik asit bulunduğuna göre, bunun %1,4 ü ayrıştığında toplam (1,4x0,1)/100 1,4x10 - mol asetik asit ayrışmış demektir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 54

55 ÖRNE 1: 0,1 M derişimindeki asetik asitin 5 o C da, % 1,4 oranında iyonlaştığı bilinmektedir. Buna göre asetik asitin ayrışma sabiti nedir?(/) Buna göre ayrışmadan kalan miktar 0,100-1,4x10-0,09866 mol dür. Asetik asitin ayrışma dengesi ve denge bağıntısı gereğince ayrışan asetik asit kadar H ve CH COO - meydana geleceğinden, bu iyonların derişimleri 1,4x10 - mol/litre olur. Bilinen değerler yerine konursa denge sabiti bulunur. CH ayr COOH CH [ CH COO [ H [ CH COOH ( 1,4x10 )( 1,4x10 ) ( 0,09866) COO H 1,8x10 5 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 55

56 ÖRNE : 0,001 M derişimindeki asetik asitin % 1,6 oranında iyonlaştığı bilinmektedir. Buna göre asetik asitin iyonlaşma sabiti nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 56

57 ÖRNE : 0,001 M derişimindeki asetik asitin % 1,6 oranında iyonlaştığı bilinmektedir. Buna göre asetik asitin iyonlaşma sabiti nedir? 0,001 M HAc 0,01 mol HAc/litre 100/1,6 0,001/X X 0,00016 mol iyonlaşan O halde [H 0,00016 mol/l [Ac - 0,00016 mol/l [HAc 0,001-0, , mol/l HAc H [ H [ Ac [ HAc ( 0,00016)( 0,00016) ( 0,000874) 1,8164x10 5 Ac M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 57

58 Çeşitli derişimlerdeki asetik asitin iyonlaşma dereceleri asit derişimi % iyonlaşma derecesi,0 0,015 1,0 0,46 0,1 1,4 0,01 4,8 0,001 1,6 Bu olay Le Chatelier ilkesine de uygundur. Sistemin daha seyreltik olması demek dengedeki su miktarının artması demektir. Sistemin bu fazlalığı azaltacak yöne yani daha fazla iyonlaşma yönüne kayacaktır. CHCOOH HO CHCOO HO M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 58

59 ÖRNE :,0 M lık asetik asit çözeltisindeki bütün bileşenlerin molar derişimleri nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 59

60 ÖRNE :,0 M lık asetik asit çözeltisindeki bütün bileşenlerin molar derişimleri nedir?(1/4) Çözeltide başlangıçta,0 mol/litre asetik asit vardır. Bunun X molünün iyonlaştığını düşünelim. Bu sırada X mol H ve X mol CH COO - meydana gelmiştir. Bu değerleri denge sabiti ifadesinde yerine konarak çözüm yapılır. Bu iki çözümden şüphesiz negatif değerli olan anlamsızdır. Dolayısıyla yanıt [H [CH COO - 6,0x10 - M ayrımadan kalan miktar ise,0-6,0x10-1,994 M dır. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 60

61 ÖRNE :,0 M lık asetik asit çözeltisindeki bütün bileşenlerin molar derişimleri nedir?(/4) X X X [ CH COO [ H ayr. [ CHCOOH ( X )( X ) 5 1,8x10 (,0 X ) 1 CH başlangıçta,0 M dengede (,0 - X)1,8x10 6,0x10 - COOH (, 0 x) Μ -5,64x (1,8x10 X CH -5 1,8x10 )X COO 0 xμ -1,x10-5 H 0 xμ M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 61

62 ÖRNE :,0 M lık asetik asit çözeltisindeki bütün bileşenlerin molar derişimleri nedir?(/4) Yaklaşık çözüm Bu tür problemlerin çözümünde bazı yaklaştırmalar yapılarak ikinci dereceden denklem çözümünden kaçınılabilir. Örneğin yukarıdaki çözüme bakılırsa asetik asitin başlangıçtaki derişimi,0 M dır. Bunun iyonlaşan miktarı ise 0,0060 M kadar olup toplamın yanında ihmal edilebilecek kadar azdır. Yani (,0-X),0 kabul edilebilir. Bu durumda denklemin çözümü basitleşir. Bulunan sonuçlar karıştırılırsa yaklaştırma yapmakla önemli bir hatanın yapılmadığı görülür. Asit ve asetat derişimleri yaklaştırma yapılmadan 0,0060 M iken yaklaştırma yapıldığında bu değer ancak 0,0060 olmuştur. [ H [ CH COO [ CHCOOH ( X)( X) (,0 X) X,0 X [H [CH 1,8x10,64x10 [CH 1,8x COO 1,8x10 6,0x10 COOH,0-6,0x M 1,994 M M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 6

63 ÖRNE :,0 M lık asetik asit çözeltisindeki bütün bileşenlerin molar derişimleri nedir?(4/4) Yaklaşık çözüm [ H [ CH COO [ CHCOOH ( X)( X) (,0 X) X 1,8x10,0 X [H [CH,64x10 [CH 1,8x COO 1,8x10 6,0x10 COOH,0-6,0x M 1,994 M M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 6

64 Yüzde iyonlaşma derecesi İyonlaşma sabiti bilinen bir zayıf elektrolitin yüzde iyonlaşma derecesini hesaplamak oldukça kolaydır. Örneğin,0 M lık HAc çözeltisinin, iyonlaşma yüzdesi 6,0x10 x100 %0,015,00 şeklinde hesaplanabilir. Aynı elektrolitin değişik derişimlerdeki çözeltileri için iyonlaşma yüzdeleri hesaplanırsa en yüksek iyonlaşmanın en seyreltik olanda olduğu görülür. Örneğin asetik asit için benzer hesaplama yapılırsa aşağıdaki çizelge elde edilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 64

65 ÖRNE 4: 1,0 M derişimdeki asetik asit çözeltisinin ph ı nedir? Bu çözeltide asetat derişimi nedir? 1,8x10-5 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 65

66 x ph - ÖRNE 4: 1,0 M derişimdeki asetik asit çözeltisinin ph ı nedir? Bu çözeltide asetat derişimi nedir? 1,8x10-5 başlangıçta dengede x ihmal [ H [ Ac [ HAc edilebilir 1,8x10 log[h HAc 1, 0 1, x ( x)( x) ( 1,0 x) x [H H x 0 Ac x 0 [Ac log(4,4x10 1,8x ,4x10 ) 5 ph,7 - M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 66

67 Denge sabiti tipleri su çç a, olş b ( β ) n redoks H O H O HAc H Ni BaSO (k) MnO NH OH NH 4 4CN - 4 5Fe Ba Ac OH 8H dağılım I(suda) I(org) SO OH Ni(CN) Mn Fe 4H O M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 67

68 OMPLES İYONLARIN BASAMALARI VE TOPLAM OLUŞUMU Ni Ni(CN) Ni(CN) Ni(CN) ise Ni Ni Ni CN - - CN CN 4CN CN CN CN Ni(CN) M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 68 Ni(CN) Ni(CN) Ni(CN) Ni(CN) Ni( CN) Ni(CN) β β β

69 SUYUN İYONLAŞMASI VE ph Bildiğimiz gibi su, çok zayıf bir eloktrolittir ve OH - vererek iyonlaşır. Bildiğimiz gibi seyreltik çözeltilerde, iyonlaşan su miktarı toplam su miktarı yanında ihmal edinilebilecek kadar azdır. (1 litre suda iyonlaşan su miktarı 10-7 kadardır. Oysa 1 litre suda 55,55 mol kadar su molekülü bulunur. Dolayısıyla 55,55 mol yanında 10-7 molün ne kadar küçük bir değer olduğu aşikardır.) Dolayısıyla sabit kabul edilebilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 69

70 Bir başka deyişle bir sabit ise [H Oda bir sabittir. [H O [H [OH - [H O sabitine su sabiti denir ve su ile gösterilir. Saf su için su değeri 1,0x10-14 dür. su [H [OH - 1,0x10-14 su iyonlaştığında eşit sayıda H ve OH - iyonları meydana getirdiğine ve bu iki molar derişimleri çarpımı su değerini verdiğine göre saf sudaki her bir iyonun derişimi kolaylıkla hesaplanabilir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 70

71 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 71 [ [ [ O H OH H OH H O H OH O H O H O H M 1,0x10 X 1,0x10 X 1,0x10 [OH H [ X [OH [H x x OH H O H

72 Suyun iyonlaşması H O [H O su [H O H O [H O OH [OH [OH [H O [H O [OH - M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 7

73 [H O??? [H O 55,5555 bulunuz 0,1 M HCl eklense bile H OH - H O Gereğince en fazla 10-7 M H O oluşacaktır. Yani [H O55,555 1,0x ,555 M HATA PAYI 55, X % x X -7 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 7

74 Suyun iyonlaşması ve ph Saf suya asit eklenirse [H derişimi 10-7 M ın üstüne çıkar. Ancak [H [OH - 1,0x10-14 olduğundan [OH - derişimi aynı ölçüde azalır. Şüphesiz bunun tersi de doğrudur. Yani saf su baz eklendiğinde [OH - derişimi artarken [H derişimi azalır. Bildiğimiz gibi düşük derişimleri ifade etmede p ölçüsü bulunmuştur. p ölçüsü, molar iyon derişiminin logaritmasının eksi işaretlesine verilen addır. Eğer söz konusu olan iyon [H ise buna ph, [Ca ise pca, [Cl - ise buna pcl denir. Buna göre saf suyun ph ve poh değerleri 7 dir. ph -log[h log(10-7 ) 7 poh -log[oh - log(10-7 ) 7 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 74

75 Asitli bir çözeltide [H derişimi 10-7 den daha büyüktür, dolayısıyla ph 7 den daha küçüktür. Bazik çözelti için bunun tersi doğrudur. Bazik çözeltide H derişimi 10-7 den daha küçüktür, dolayısıyla ph den daha büyüktür. Buradan şu genellemeyi yapmak mümkündür. Sulu çözeltilerde H ve OH - iyonları daima bulunur. Asitli çözeltilerde [H derişimi 10-7 den büyüktür, dolayısıyla ph 0 ile 7 arasındadır. Bazik çözeltilerde ise [OH - derişimi 10-7 den küçüktür, dolayısıyla poh 0 ile 7 arasındadır. Suyun ph ve poh toplamı daima 14 sayısını verir. ph poh 14 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 75

76 su değerinin sıcaklığa bağımlığı Suyun iyonlaşma sabiti sıcaklığa bağlı olarak değişir. 5C de suyun iyon çarpımı 1.008x10-14 dür. Bu değer yaklaşık olarak 1.0x10-14 olarak kullanılır.çeşitli sıcaklıklardaki suyun iyon çarpımı aşağıda verilmiştir. Sıcaklık ( C ) su x x x x10-14 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 76

77 su değerinin sıcaklığa bağımlığı- Bir sistemin sıcaklığı değiştirildiğinde denge sabiti de değişir. üzerinde sıcaklığın etkisini anlamak için ve G terimlerinin birleştirilmesi gerekir. İkinci terim T den bağımsızdır G e 0 G o H e e e e G -( H -( H - H o o o / RT o 0 /RT T S /RT -T S o /RT S x e 0 )/RT o /R) S o /R M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 77

78 e - H o /RT x e S o /R Eğer H 0 pozitif ise artan sıcaklıkla birinci terim büyür. H 0 negatif ise artan sıcaklıkla birinci terim küçülür. Dolayısıyla; 1.Sıcaklık artarsa,endotermik bir tepkimenin denge sabiti büyür..sıcaklık artarsa, ekzotermik bir tepkimenin denge sabiti küçülür. Bu durum Le Chatelier ilkesine uygundur. Isı Tepkimeye girenler ürünler M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 78

79 Örnek 5: 50 o C deki suda hidronyum ve hidroksit iyonları derişimi nedir? PH nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 79

80 Örnek: 50 o C deki suda hidronyum ve hidroksit iyonları derişimi nedir? PH nedir? su (X) (X) [ [ - H O OH ( X )( X ) 5,47x10,8x10 ph log[ H [ H [ OH log(5,47x10 ph 6,61 poh 14 ph 14 6,61 poh 7,69 5,47x10 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 80 O 7 ) 14

81 Örnek 6: 0.001M derişimindeki NaOH çözeltisinde ph nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 81

82 Örnek: 0.001M derişimindeki NaOH çözeltisinde ph nedir? Bu çözeltideki [OH -, 0,01M NaOH tan gelen ve suyun iyonlaşmasından gelen OH- olacaktır. Suyun iyonlaşması sonucu oluşan [H O [OH - olacağından [OH - 0,001 [H O su yazılabilir.suyun iyonlaşmasından gelen [OH - derişimi 0,001 yanında çok küçük olduğundan ihmal edilebilir. Dolayısıyla, [OH - 0,001 yazılabilir. [ H O [ H O ph 11 su [ OH - 1,0x10 0,001 ph log(1,0x10 ihmalin kontrolü -14 1,0x [ -11 OH 0,001 1,0x10 0,001 M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 8

83 ÖRNE 7: 0,001 M derişimdeki HCl çözeltisinin ph ı nedir? Bu çözeltideki [H ve [OH - derişimleri nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 8

84 ÖRNE 7: 0,001 M derişimdeki HCl çözeltisinin ph ı nedir? Bu çözeltideki [H ve [OH - derişimleri nedir? HCl kuvvetli bir elektrolit olduğundan, suda yüzde yüz iyonlaşır. Dolayısıyla [H [Cl - 0,001 M 1,0x10 - M olur. ph -log [H olduğundan ph - log(1,0x10 - ) ph tür. Çözeltideki [H derişimi, yukarıda da bulunduğu gibi 1,0x10 - M dır. su [H [OH - 1,0x10-14 olduğundan, [H derişimi yerine konursa (1,0x10 [ OH [OH ) [OH 1,0x10 1,0x10 bulunur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE ,0x ,0x10 1,0x10

85 ÖRNE 8: 0,001 M NaOH içeren çözeltinin ph ı nedir M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 85

86 ÖRNE 8: 0,001 M NaOH içeren çözeltinin ph ı nedir NaOH %100 iyonlaşyonından [Na 1,0x10 su [H [ H [OH [H - ph - log[h ph - log(1,0x10 ph 11 (1,0x10-1,0x10 0,001 M - 1,0x10 M dıır [OH - 1,0x10 ) 1,0x ,0x10-11 ) Aynı sonucu daha kısa yoldan bulmak mümkündür. [OH - 1,0x10 - M olduğuna göre poh dür. ph poh 14 ph bulunur. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 86

87 ÖRNE 9: PH 1,048 olan çözeltide [H ve [OH - derişimleri nedir? M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 87

88 ÖRNE 9: PH 1,048 olan çözeltide [H ve [OH - derişimleri nedir? Yapılacak işlem tamamen logaritmik bağıntı ile ilgilidir. ph -log[h log[h -ph log[h -1,048 [H antilog(-1,048) [H 8,95x10-1 M [OH - 0,011 M M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 88

89 LE CHATELIER İLESİ Denge halindeki bir sisteme, dışarıdan bir etki olursa sistem bu etkiyi ortadan kaldıracak şekilde kendini düzenler. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 89

90 Le chatelier ilksi- BrO - Cr [ [ [ Br CrO 7 H [ [ BrO Cr 4H O 8 Br - Cr 1,0x10 11 O - 7 8H Bu tepkimedeki Cr O 7 - derişimi artırılarak katına çıkartılacak olursa,aynı sayısal değeri verebilmek için, denge sabiti ifadesinde paydada bulunan türlerin derişiminin de artması,yani sol yöne doğru kayması gerekir. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 90

91 Le chatelier ilksi- Genel olarak söylemek gerekirse : 1.Dengedeki bir tepkimeye, ürünlerden biri eklenir (veya tepkenlerden biri azaltılırsa) tepkime sola kayar..dengedeki bir tepkimeye ürünlerden biri azaltılır (veya tepkenlerden biri artırılırsa) tepkime sağa kayar. M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 91

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma)

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) ÇÖZÜNÜRLÜ (ORTA İYON ETİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) Prof. Dr. ustafa DEİR 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1 ORTA İYON ETİSİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA ORTA İYON ETİSİ

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 TAMPON ÇÖZELTİLER Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 Tampon çözeltiler Kimyada belli ph larda çözelti hazırlamak ve bunu uzun süre kullanmak çok önemlidir. Ancak bu çözeltilerin saklanması

Detaylı

5.111 Ders Özeti #21 21.1

5.111 Ders Özeti #21 21.1 5.111 Ders Özeti #21 21.1 AsitBaz Dengesi Bölüm 10 Okunsun Konular: Asit ve Bazların Sınıflandırılması, Suyun Öziyonlaşması, ph Fonksiyonları, Asit ve Baz Kuvvetleri, Zayıf Asit İçeren Dengeler. Asit ve

Detaylı

ÇOKLU DENGELER -1. Prof.Dr.Mustafa DEMİR ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1

ÇOKLU DENGELER -1. Prof.Dr.Mustafa DEMİR ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1 ÇOKLU DENGELER -1 ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 08-ÇOKLU DENGELER-1 1 Kimyasal tepkimelerin bir çoğu, ortamda birden fazla tür olduğu ve bu türler arasında

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler Çözelti: iki veya daha fazla maddenin meydana getirdiği homojen karışımdır. çözücü, Kütlece fazla olan (veya çözme işlemini yapan) bileşene çözücü denir.

Detaylı

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar ÇÖZELTILERDE DENGE Asitler ve Bazlar Zayıf Asit ve Bazlar Değişik asitler için verilen ph değerlerinin farklılık gösterdiğini görürüz. Bir önceki konuda ph değerinin [H₃O + ] ile ilgili olduğunu gördük.

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK

Detaylı

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz)

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz) ÇÖZELTİLERDE DENGE (AsitBaz) SUYUN OTOİYONİZASYONU Saf suyun elektrik akımını iletmediği bilinir, ancak çok hassas ölçü aletleriyle yapılan deneyler sonucunda suyun çok zayıf da olsa iletken olduğu tespit

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 007 KİYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asit Baz Tanımları Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır.

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır. Hangi tanımın

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 0ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır.

Detaylı

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda)

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda) 5.111 Ders Özeti #22 22.1 Asit/Baz Dengeleri Devamı (Bölümler 10 ve 11) Konular: Zayıf baz içeren dengeler, tuz çözeltilerinin ph sı ve tamponlar Çarşamba nın ders notlarından 2. Suda Baz NH 3 H 2 OH Bazın

Detaylı

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 Sayfa 1 /10 Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 İsminizi aşağıya yazınız. Sınavda kitaplarınız kapalı olacaktır. 6 problemi de çözmelisiniz. Bir problemin bütün şıklarını baştan sona dikkatli bir şekilde okuyunuz.

Detaylı

ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA

ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve BAZLA Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ 00910ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER ve 1 ÇOK DEĞERLİKLİ ASİTLER Çok değerli asitler, molekülünde birden fazla asidik

Detaylı

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +

Detaylı

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M BÖLÜM - 3 Suyun Otoiyonizasyonu Çok hassas ölçüm aletleri ile yapılan ölçümlerde suyun mutlak bir yalıtkan olmadığı az da olsa elektriği ilettiği tespit edilmiştir. Bu durum suyun çok az iyonlaşabildiğini

Detaylı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı 20.05.2015 Soru (puan) 1 (20 ) 2 (20 ) 3 (20 ) 4 (25) 5 (20 ) 6 (20 ) Toplam Alınan Puan Not:

Detaylı

KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE

KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE Kimyasal reaksiyonlar koşullar uygun olduğunda hem ileri hem de geri yönde gerçekleşirler. Böyle tepkimelere tersinir ya da denge tepkimeleri

Detaylı

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ M.DEMİR(ADU) 2009-06-KUVVETLİ ASİT VE BAZ TİTRASYONLARI 1 Sulu çözeltilerde [H 3 O ] kaynağı 1)

Detaylı

5.111 Ders Özeti #23 23.1

5.111 Ders Özeti #23 23.1 5.111 Ders Özeti #23 23.1 Asit/Baz Dengeleri (Devam) Konu: Titrasyon Cuma günü ders notlarından Asidik tampon etkisi: Zayıf asit, HA, protonlarını ortamdaki kuvvetli bazın OH iyonlarına aktarır. Zayıf

Detaylı

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi Bu notlara Youtube dan Kimya Elbistan kanalında ilgili videolarının açıklamalar kısmında ki linkten ücretsiz bir şekilde ulaşabilirsiniz. A. Asit ve Baz Tanımları Arrhenius Asit - Baz Tanımı Arrhenius

Detaylı

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve DENEY 6 İLETKENLİK TİTRASYONU İLE KUVVETLİ VE ZAYIF ASİTLERİN ANALİZİ Deneyin Yapılışı: Deney için sırasıyla,5 N HCl;,1 N Asetik asit ve ikisinin de bilinmeyen miktarlarda bulunduğu karışımı,1 N NaOH ile

Detaylı

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI Genel tanımlamalar TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI YRD. DOÇ.DR SEDAT MOTOR Tamponlarla ilgili açıklamalara geçmeden önce asit, baz, ph ve pk kavramlarını hatırlayalım. Suda çözündügü zaman (H + ) iyonu

Detaylı

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 1 ph KAVRAMI VE HESABI Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 2 ph ın Önemi Sulu çözeltilerde hidrojen iyonu aktivitesi çok önemli bir rol oynar. Kimyada, çözünmüş hidrojen iyonu aktivitesinin ölçüsüne ph denir. ph bir

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ

ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ ÇÖZELTİLERİN KOLİGATİF ÖZELLİKLERİ Çözeltilerin sadece derişimine bağlı olarak değişen özelliklerine koligatif özellikler denir. Buhar basıncı düşmesi, Kaynama noktası yükselmesi, Donma noktası azalması

Detaylı

KIMYASAL DENGE. Dinamik Denge. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği

KIMYASAL DENGE. Dinamik Denge. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği. Denge Sabiti Eşitliği Dinamik Denge KIMYASAL DENGE COMU, Egitim Fakültesi www.sakipkahraman.wordpress.com Bir sıvının buhar basıncı denge konumuna bağlı bir özelliktir. Çözünen bir katının çözünürlüğü denge konumuna bağlı bir

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM ZAYIF ASİT VE ZAYIF BAZ İYONLAŞMA YÜZDESİ 0,1 M Kuvvetli Asit HBr 1. Her iki asit çözeltisinin hacimleri ve derişimleri eşit

Detaylı

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. BÖLÜM 13 Asitler ve

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 TAMPON ÇÖZELTİLER-2 Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 Tampon çözelti Tampon çözelti: Konjuge asit-baz çiftinin bulunduğu ve ph değişmelerine karşı direnç gösteren çözeltilere

Detaylı

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 ASİT-BAZ VE ph MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir.insanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve

Detaylı

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M.

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M. İYN TEPKİMELERİ (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR 0İYN TEPKİMELERİKİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 Bir kimyasal madde ısı, elektrik veya çözücü gibi çeşitli fiziksel veya kimyasal

Detaylı

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s)

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s) 1 Kimyasal Tepkimeler Kimyasal olaylar elementlerin birbirleriyle etkileşip elektron alışverişi yapmaları sonucu oluşan olaylardır. Bu olaylar neticesinde bir bileşikteki atomların sayısı, dizilişi, bağ

Detaylı

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Amonyağın, NH 3, baz özelliği gösterdiğini açıklayan denklem aşağıdakilerden hangisidir? A) NH 3(gaz) NH 3(sıvı) B) N 2(gaz) + 3H 2(gaz) 2NH 3(gaz) C) 2NH 3(gaz) +5/2O 2(gaz) 2NO (gaz) + 3H 2 O (gaz)

Detaylı

Çözünürlük kuralları

Çözünürlük kuralları Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak

Detaylı

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya. Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya Bölüm 7: ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü ÇÖZELTİ VE TÜRLERİ Eğer bir madde diğer bir madde içinde molekül, atom veya iyonları

Detaylı

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI 00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI A) TANIMLAR, KAVRAMLAR ve TEMEL HESAPLAMALAR: 1. Aşağıdaki kavramları birer cümle ile tanımlayınız. Analitik kimya, Sistematik analiz, ph, Tesir değerliği,

Detaylı

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası İÇERİK Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası Su içinde İyonik Bileşikler Su içinde Kovalent Bileşikler Çökelme Tepkimesi Asit-Baz Tepkimeleri (Nötürleşme) Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri Önemli Tip

Detaylı

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK

ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNME ve ÇÖZÜNÜRLÜK Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 05-ÇÖZÜNME VE ÇÖZÜNÜRLÜK 1 Çözünme Olayı Analitik kimyada çözücü olarak genellikle su kullanılır. Su molekülleri, bir oksijen atomuna bağlı iki hidrojen

Detaylı

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine

Detaylı

Genel Kimya Prensipleri ve Modern Uygulamaları Petrucci Harwood Herring 8. Baskı. Bölüm 4: Kimyasal Tepkimeler

Genel Kimya Prensipleri ve Modern Uygulamaları Petrucci Harwood Herring 8. Baskı. Bölüm 4: Kimyasal Tepkimeler Genel Kimya Prensipleri ve Modern Uygulamaları Petrucci Harwood Herring 8. Baskı Bölüm 4: Kimyasal Tepkimeler İçindekiler 4-1 Kimyasal Tepkimeler ve Kimyasal Eşitlikler 4-2 Kimyasal Eşitlik ve Stokiyometri

Detaylı

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)]

4. ÇÖZÜNÜRLÜK. Çözünürlük Çarpımı Kçç. NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) K = [AgCl(k)] 4. ÇÖZÜNÜRLÜK Çözünürlük Çarpımı NaCl Na+ + Cl- (%100 iyonlaşma) AgCl(k) Ag + (ç) + Cl - (ç) (Kimyasal dengeye göre iyonlaşma) + - [Ag ][Cl ] K = [AgCl(k)] K [AgCl(k)] = [Ag + ] [Cl - ] = [Ag + ] [Cl -

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ ASİTLER VE BAZLAR 1.Arrhenius Asit-Baz Tanımı Arrhenius a göre bir madde suda iyonlarına ayrışarak çözündüğünde ortamdaki; H + iyonları

Detaylı

KĐMYA EĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF.DR.ĐNCĐ MORGĐL

KĐMYA EĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF.DR.ĐNCĐ MORGĐL KĐMYA EĞĐE ĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF.DR.ĐNC NCĐ MORGĐL SINIF:11 DERS SAATĐ:4 KĐMYASAL REAKSĐYONLAR Sulu çözeltilerde olan reaksiyonlar Sulu çözeltilerde çökelme ve çözünme ile ilgili kurallar Gaz çıkışıışı olan

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda)

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda) SULU ÇÖZELT LERDE AS T VE BAZ DENGELER I AS T BAZ TANIMLARI Arrhenius Tanımı Arrhenius a göre, suda çözündüğünde iyonlaşarak H iyonu verebilen maddeler asit, H iyonu verebilen maddeler bazdır. Bu tanım

Detaylı

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR ARRENIUS KURAMI Arrhenius kuramına göre, sulu çözeltide iyonlaşarak hidronyum iyonu, (aq), oluşturan maddelere asit; sulu çözeltide iyonlaşarak hidroksit, - (aq), oluşturan maddelere baz adı verilir. CMU,

Detaylı

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR?

TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? KĐMYA EĞĐE ĞĐTĐM M SEMĐNER NERĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? HAZIRLAYAN: GÜLÇĐN YALLI KONU: ÇÖZELTĐLER KONU BAŞLIĞI: TURUNCU RENGĐN DANSI NASIL OLUR? ÇÖZELTĐLER Fiziksel özellikleri

Detaylı

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir.

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir. myasal reaksiyon Bir (veya birden fazla ) madde nin etkileşim sonucu yeni madde(lere) dönüşmesi işlemidir. ziksel değişim - renk değişimi - çökelek oluşumu - gaz çıkışı - ısı değişimi imyasal denklem aktif

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Fe 2+ oluşumunun hızı =

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Fe 2+ oluşumunun hızı = KİMYASAL KİNETİK Kimyasal kinetik, bir reaksiyonunun nasıl yürüdüğü, ne kadar hızlı yürüdüğü, hangi mekanizma ile (yoldan) yürüdüğü ve hızına hangi faktörlerin nasıl etki ettiği hakkında bilgi veren, kimyanın

Detaylı

5) Çözünürlük(Xg/100gsu)

5) Çözünürlük(Xg/100gsu) 1) I. Havanın sıvılaştırılması II. abrika bacasından çıkan SO 3 gazının H 2 O ile birleşmesi III. Na metalinin suda çözünmesi Yukardaki olaylardan hangilerinde kimyasal değişme gerçekleşir? 4) Kütle 1

Detaylı

5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ

5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ 5. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ Birçok tuz suda çok az çözünür. Tuzların sudaki çözünürlüğünden faydalanarak çökelek oluşumu kontrol edilebilir ve çökme olayı karışımları ayırmak için kullanılabilir. Çözünürlük

Detaylı

AKTİVİTE VE KİMYASAL DENGE

AKTİVİTE VE KİMYASAL DENGE AKTİVİTE VE KİMYASAL DENGE (iyonik türlerin dengeye etkisi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 11-AKTİVİTE VE KİMYASAL DENGE 1 Denge sabitinin tanımında tanecikler arası çekim kuvvetinin olmadığı (ideal çözelti)

Detaylı

AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz

AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz 1 AKTİVİTE KATSAYILARI Enstrümantal Analiz Bir taneciğin, aktivitesi, a M ile molar konsantrasyonu [M] arasındaki bağıntı, a M = f M [M] (1) ifadesiyle verilir. f M aktivite katsayısıdır ve birimsizdir.

Detaylı

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri DENEY 5 ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri AMAÇ: Çeşitli asit ve baz çözeltileri için ph nın ve ph skalasının ne olduğunun anlaşılması, ph kağıtları ve ph-metre yardımı ile hazırlanmış

Detaylı

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders. kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın. Temel Üniversitesi Kimyası Kitabı ndan

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders. kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın. Temel Üniversitesi Kimyası Kitabı ndan KİMYASAL DENGE Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel Üniversitesi Kimyası Kitabı ndan okuyunuz.. Kimyasal denge, tepkimeye giren maddeler ve

Detaylı

İDEAL GAZ KARIŞIMLARI

İDEAL GAZ KARIŞIMLARI İdeal Gaz Karışımları İdeal gaz karışımları saf ideal gazlar gibi davranırlar. Saf gazlardan n 1, n 2,, n i, mol alınarak hazırlanan bir karışımın toplam basıncı p, toplam hacmi v ve sıcaklığı T olsun.

Detaylı

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER»

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» Uygun bir çözücü içerisinde bir ya da birden fazla maddenin çözündüğü veya moleküler düzeyde disperse olduğu tektür (homojen: her tarafta aynı oranda çözünmüş veya dağılmış

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA KİMYASAL REAKSİYONLAR Kimyasal Tepkime Kimyasal tepkime, Bir ya da birkaç maddenin (tepkenler) yeni bir bileşik grubuna (ürünler) dönüştürülmesi işlemidir. Tepkenler Ürünler NO + 1/2 O 2 NO

Detaylı

4. Oksijen bileşiklerinde 2, 1, 1/2 veya +2 değerliklerini (N Metil: CH 3. Cevap C. Adı. 6. X bileşiği C x. Cevap E. n O2. C x.

4. Oksijen bileşiklerinde 2, 1, 1/2 veya +2 değerliklerini (N Metil: CH 3. Cevap C. Adı. 6. X bileşiği C x. Cevap E. n O2. C x. ÇÖZÜMLER. E foton h υ 6.0 34. 0 7 6.0 7 Joule Elektronun enerjisi E.0 8 n. (Z).0 8 (). () 8.0 8 Joule 0,8.0 7 Joule 4. ksijen bileşiklerinde,, / veya + değerliklerini alabilir. Klorat iyonu Cl 3 dir. (N

Detaylı

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi SKOOG 7-1. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Zayıf elektrolit b) Bronsted-Lowry asidi c) Bronsted-Lowry asidinin konjuge bazı d) Bronsted-Lowry tanımına dayanarak nötralleşme e) Amfiprotik

Detaylı

4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, 5. ph 7 olan sulu çözelti için,

4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, 5. ph 7 olan sulu çözelti için, 1. ( ) ( ) ( ( ) Yukarıda verilen asit baz tepkimesinde asit özellik gösteren maddeler hangileridir? A), 4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, I. ph poh ise OH 1x10 7 II. OH H ise

Detaylı

3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI

3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI 3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI S (k) + O SO + ısı Reaksiyon sonucunda sistemden ortama verilen ısı, sistemin iç enerjisinin bir kısmının ısı enerjisine dönüşmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Enerji sistemden

Detaylı

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 1. ASİTLER Sulu çözeltilerine Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir. Ör 1 HCl : Hidroklorik asit HCl H + + Cl - Ör 2 H 2 SO 4 : Sülfürik asit H 2 SO 4 2H + + SO 4-2 Ör 3 Nitrik

Detaylı

ÇOKLU DENGELER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 13-ÇOKLU DENGELER - 2 1

ÇOKLU DENGELER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 13-ÇOKLU DENGELER - 2 1 ÇOLU DENGELER- Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 1-ÇOLU DENGELER - 1 Örnek 1 : ph 4 tampon ortamında CaC O 4 çözünürlüğü nedir? Esitlikler CaC C HC H O O 4 O O 4-4 H H H Ca OH HC - H C O C O - 4 4 O 4. ütle

Detaylı

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

Çözeltiler. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 Çözeltiler Çözelti, iki veya daha fazla maddenin homojen bir karışımı olup, en az iki bileşenden oluşur. Bileşenlerden biri çözücü, diğeri ise çözünendir. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ (Kçç)

ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ (Kçç) ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ (Kçç) ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜNME VE ÇÖKELME OLAYLARI Çözeltiler doymuşluklarına göre üçe ayrılırlar: 1- Doymamış çözeltiler: Belirli bir sıcaklıkta ve basınçta çözebileceğinden daha az miktarda

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜK ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜK Belirli sıcaklık ve basınçta genelde 100 g suda çözünen maksimum madde miktarına çözünürlük denir. Çözünürlük t C de X gr / 100 gr su olarak ifade

Detaylı

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir.

a. Yükseltgenme potansiyeli büyük olanlar daha aktifdir. ELEKTROKİMYA A. AKTİFLİK B. PİLLER C. ELEKTROLİZ A. AKTİFLİK Metallerin elektron verme, ametallerin elektron alma yatkınlıklarına aktiflik denir. Yani bir metal ne kadar kolay elektron veriyorsa bir ametal

Detaylı

ÇÖZELTİLERDE YÜZDELİK İFADELER. Ağırlıkça yüzde (% w/w)

ÇÖZELTİLERDE YÜZDELİK İFADELER. Ağırlıkça yüzde (% w/w) ÇÖZELTİ HAZIRLAMA İki veya daha çok maddenin çıplak gözle veya optik araçlarla yan yana fark edilememesi ve mekanik yollarla ayrılamaması sonucu oluşturdukları karışıma çözelti adı verilir. Anorganik kimyada,

Detaylı

ELEKTROKİMYA II. www.kimyahocam.com

ELEKTROKİMYA II. www.kimyahocam.com ELEKTROKİMYA II ELEKTROKİMYASAL PİLLER Kendiliğinden gerçekleşen redoks tepkimelerinde elektron alışverişinden yararlanılarak, kimyasal bağ enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülebilir. Kimyasal enerjiyi,

Detaylı

ÇÖZELTİLER VE ÇÖZELTİ KONSANTRASYONLARI 3.1. Çözeltiler için kullanılan temel kavramlar

ÇÖZELTİLER VE ÇÖZELTİ KONSANTRASYONLARI 3.1. Çözeltiler için kullanılan temel kavramlar 1.10.2015. ÇÖZELTİLER VE ÇÖZELTİ KONSANTRASYONLARI.1. Çözeltiler için kullanılan temel kavramlar Homojen karışımlardır. Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen olarak dağılmasından

Detaylı

KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE II

KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE II KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE II Kimyasal tepkimelerde denge, sıcaklık, basınç ve denge bağıntısında yer alan maddelerin derişimlerine bağlıdır. Denge halindeki bir sistemde bu üç etkenden birini değiştirerek,

Detaylı

1. 250 ml 0,20 M CuSO 4 (aq) çözeltisi hazırlamak için gerekli olan CuSO 4.5H 2 O kütlesini bulunuz. Bu çözeltiden 100 ml 0,10 M CuSO 4 (aq) çözeltisini nasıl hazırlarsınız?( Cu: 63,5; S:32; O:16; H:1)

Detaylı

3. KİMYASAL DENGE, (TERSİNİR REAKSİYONLAR)

3. KİMYASAL DENGE, (TERSİNİR REAKSİYONLAR) 3. KİMYASAL DENGE, (TERSİNİR REAKSİYONLAR) Şu ana kadar ele aldığımız tüm değişimlere tek yönlü olaylar gözü ile bakmıştık. Oysa bazı fiziksel ve kimyasal olaylar, gerekirse koşulların da değiştirilmesi

Detaylı

GAZLAR GAZ KARIŞIMLARI

GAZLAR GAZ KARIŞIMLARI DALTON KISMİ BASINÇLAR YASASI Aynı Kaplarda Gazların Karıştırılması Birbiri ile tepkimeye girmeyen gaz karışımlarının davranışı genellikle ilgi çekicidir. Böyle bir karışımdaki bir bileşenin basıncı, aynı

Detaylı

GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3

GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3 TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ-27 Kasım 2013 Bütün Şubeler GENEL KİMYA 101 ÖDEV 3 ÖNEMLİ! Ödev Teslim Tarihi: 6 Aralık 2013 Soru 1-5 arasında 2 soru Soru 6-10 arasında 2 soru Soru 11-15 arasında

Detaylı

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ: Çözünme olayı ve Çözelti Oluşumu: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen Çözünme İyonik Çözünme Moleküler

Detaylı

Asitler, Bazlar ve Tuzlar

Asitler, Bazlar ve Tuzlar 1.Ünite Asitler, Bazlar ve Tuzlar Maddelerin Asitlik ve Bazik Özellikleri Test-1 1. I. Tatlarının ekşi olması II. Tahriş edici olması III. Ele kayganlık hissi vermesi Yukarıdaki özelliklerden hangileri

Detaylı

DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Le Chatelier(Lö Şatölye İlkesi) Bu ilkeye göre ; denge halinde bulunan sisteme dışarıdan bir etki yapıldığında sistem kendiliğinden bu etkiyi azaltacak yönde eğilim gösterir.

Detaylı

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ 3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir. İnsanlar, her ne kadar asetil salisilik asit ve magnezyum hidroksit gibi kimyasal isimlerini

Detaylı

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 Sayfa 1 /10 Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 İsminizi aşağıya yazınız. Sınavda kitaplarınız kapalı olacaktır. 6 problemi de çözmelisiniz. Bir problemin bütün şıklarını baştan sona dikkatli bir şekilde okuyunuz.

Detaylı

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3 DENEY 2 BİLEŞİKLERİN TEPKİMELERİ İLE TANINMASI 2.1. AMAÇ Bileşiklerin verdiği tepkimelerin incelenmesi ve bileşiklerin tanınmasında kullanılması 2.2. TEORİ Kimyasal tepkime bir ya da daha fazla saf maddenin

Detaylı

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım.

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım. KONU: Kimyasal Tepkimeler Dersin Adı Dersin Konusu İYONİK BİLEŞİKLERİN FORMÜLLERİNİN YAZILMASI İyonik bağlı bileşiklerin formüllerini yazmak için atomların yüklerini bilmek gerekir. Bunu da daha önceki

Detaylı

$e"v I)w ]/o$a+ s&a; %p,{ d av aa!!!!aaa!a!!!a! BASIN KİTAPÇIĞI 00000000

$ev I)w ]/o$a+ s&a; %p,{ d av aa!!!!aaa!a!!!a! BASIN KİTAPÇIĞI 00000000 BASIN KİTAPÇIĞI 00000000 AÇIKLAMA 1. Bu kitapç kta Lisans Yerle tirme S nav - Kimya Testi bulunmaktad r.. Bu test için verilen toplam cevaplama süresi 5 dakikadır.. Bu kitapç ktaki testlerde yer alan her

Detaylı

Bölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı

Bölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı Öğrenme hedefleri ve temel beceriler: Bölüm 15 Kimyasal Denge Kimyasal denge ile ne kastedildiğini anlamak ve reaksiyon oranları ile nasıl ilgili olduğunu inceler Herhangi bir reaksiyon için denge sabiti

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA ÇÖZELTİLER Homojen karışımlara çözelti denir. Çözelti bileşiminin ve özelliklerinin çözeltinin her yerinde aynı olması sebebiyle çözelti, «homojen» olarak nitelendirilir. Çözeltinin değişen

Detaylı

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ KİMYASAL TÜR 1. İYONİK BAĞ - - Ametal.- Kök Kök Kök (+) ve (-) yüklü iyonların çekim kuvvetidir..halde

Detaylı

HEDEF VE DAVRANIŞLAR:

HEDEF VE DAVRANIŞLAR: HEDEF VE DAVRANIŞLAR: 1) Çözünürlük konusuna giriş yapılır ve günlük hayattan örnekler vererek anlaşılmasının sağlanır. 2) Çözünürlüğe etki eden faktörlerin anlatılır ve örneklerle pekiştirilir. 3) Çözünürlüğe

Detaylı

Çözelti konsantrasyonları. Bir çözeltinin konsantrasyonu, çözeltinin belirli bir hacmi içinde çözünmüş olan madde miktarıdır.

Çözelti konsantrasyonları. Bir çözeltinin konsantrasyonu, çözeltinin belirli bir hacmi içinde çözünmüş olan madde miktarıdır. Çözelti konsantrasyonları Bir çözeltinin konsantrasyonu, çözeltinin belirli bir hacmi içinde çözünmüş olan madde miktarıdır. 1 -Yüzde ( % ) -Molarite (M) -Molalite (m) -Normalite (N) çözelti konsantrasyonlarını

Detaylı

Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen. olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir.

Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen. olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir. 3. ÇÖZELTİLER VE ÇÖZELTİ KONSANTRASYONLARI Çözelti: Homojen karışımlardır. Çözelti iki veya daha fazla maddenin birbiri içerisinde homojen olarak dağılmasından oluşan sistemlere denir. Çözelti derişimi

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ANLATIMI. Hazırlayan: Hale Sümerkan. Dersin Sorumlusu: Prof. Dr.

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ANLATIMI. Hazırlayan: Hale Sümerkan. Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME KONU ANLATIMI Hazırlayan: Hale Sümerkan Dersin Sorumlusu: Prof. Dr.Đnci Morgil ANKARA 2008 ÇÖZELTĐLER Çözeltiler, iki ya da daha fazla

Detaylı

Herşey birbiri ile ilişkili olabilir. Size birkaç ders öncesinden bazı örnekler vereceğim, Bir sisteme inert gaz eklersek ne olacağını düşünmüştük.

Herşey birbiri ile ilişkili olabilir. Size birkaç ders öncesinden bazı örnekler vereceğim, Bir sisteme inert gaz eklersek ne olacağını düşünmüştük. Herşey birbiri ile ilişkili olabilir. Size birkaç ders öncesinden bazı örnekler vereceğim, Bir sisteme inert gaz eklersek ne olacağını düşünmüştük. Unutmayın, her şey kısmi basınçla ilgilidir. Kendinize

Detaylı

Sıvılardan ekstraksiyon:

Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvı haldeki bir karışımdan bir maddenin, bu maddenin içinde bulunduğu çözücü ile karışmayan ve bu maddeyi çözen bir başka çözücü ile çalkalanarak ilgili maddenin ikinci çözücüye

Detaylı