SU BORUSU TESTLERİ NEDEN ÖNEMLİ?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SU BORUSU TESTLERİ NEDEN ÖNEMLİ?"

Esin Kaba
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SU BORUSU TESTLERİ NEDEN ÖNEMLİ?

11 Kaçak ve kayıpların takipçisi olmak Ülkemiz kentlerindeki en ciddi sorunların başında su kayıp ve kaçakları yer almaktadır. ĠSKĠ nin açıklamalarına göre, Ġstanbul daki su kayıp ve kaçakları 1995 yılında yüzde 51.9 düzeyinden 2005 yılında yüzde 28.4 e inmiģtir. Ġndiği belirtilen düzey bile çok yüksektir. ġebekeye verilen suyun neredeyse üçte biri suyun bedelini ödeyen kullanıcıya ulaģmamaktadır. Hazine nin yıllarca denize akan suyun bedelini ödediği, Kocaeli nde ise bu oranın yüzde 53 mü yoksa yüzde 60 mı olduğu tartışması yapılmaktadır. TMMOB nin ġehir Plancıları Odası nın tarihli Basın Açıklamasına göre, 2005 yılında Ankara nın su kayıp kaçak oranı yüzde 30 düzeyindedir. Ankara nın 2005 yılında fatura edilmeyen su Ģebekesindeki kayıp kaçaklar 126 milyon m3 tür. Bu rakamı daha anlamlı kılabilmek için IĢıklı Barajı nın toplam su depolama hacminin 75 milyon m3 olduğunu hatırlamak yeterlidir. Diğer bir deyiģle, Ankara su Ģebekesi her yıl IĢıklı Barajı nın tam dolu halinin 1.5 katından fazla suyu halka ulaģtırmadan kaybetmektedir(1). Bu bilgiler de açıkça göstermektedir ki faturalarımızda yer alan su bedelinin en az üçte birine yakını hiçbir zaman kullanmadığımız ve kullanamayacağımız kayıp ve kaçak sular için ödenmektedir. (1) TMMOB, Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu nun 21 Mart 2007 tarihli Basın Açıklaması.

ġebekeye verilen suyun neredeyse üçte biri suyun bedelini ödeyen kullanıcıya ulaģmamaktadır.

15 Buraya kadar alınan örnekler internet üzerinden bu konu ile alakalı bulunan onbinlerce örnekten sadece çok küçük bir kısmıdır.

16 NE YAPMALI? CEVAP: STANDARTLARA UYGUN KALĠTELĠ BORU VE EKLEME PARÇALARI KULLANILMALI. SATIN ALINAN ÜRÜNLERĠN STANDARTLARA UYGUN VE KALĠTE GEREKLERĠNĠ KARġILADIĞINI NASIL TESPĠT EDECEĞĠZ? CEVAP: SATINALMA TEKNĠK ġartnamelerġne, MUTLAK SURETTE ALINACAK BORUNUN KABUL ÖNCESĠ STANDARTTA ĠSTENEN PARTĠ TESTLERĠNĠN AKREDĠTE VE TARAFSIZ DENEY LABORATUVARLARINDA YAPTIRILARAK ÜRÜNLERĠN BU DENEYLERDEN GEÇTĠĞĠNE DAĠR DENEY RAPORLARININ ĠDAREYE ĠBRAZI SONRASI KABUL ĠġLEMĠNĠN YAPILACAĞI EKLENMELĠDĠR.

CEVAP: SATINALMA TEKNĠK ġartnamelerġne, MUTLAK SURETTE ALINACAK BORUNUN KABUL ÖNCESĠ STANDARTTA ĠSTENEN PARTĠ TESTLERĠNĠN

17 STANDARTLARA UYGUNLUĞUN BELĠRLENMESĠ ĠÇĠN ASGARĠ YAPILMASI GEREKEN DENEYLER NELERDĠR? CEVAP: Standarda göre yapılması gereken deneyler Ģunlardır. PE SU BORULARI - TS EN KABUL İÇİN YAPTIRILMASI GEREKEN DENEYLER DENEY METODU ASGARİ KALİTE ŞARTI Kopma Uzaması TS EN ISO Min. %350 Sabit sıcaklık altında iç basınca mukavemet ( min 165 saat) TS EN ISO 1167 Deney Süresince Hasar Oluşmamalıdır Yoğunluk TS EN ISO Min. 0,930 gr/cm3 Erime Akış Hızı (MFR) TS EN ISO 1133 Hammadde MFR değerinden max. %20 fark. Yükseltgenme İndüksiyon Süresi (OIT) TS EN 728 Min. 20 dakika Karbon Siyahı Miktarı (Sadece Siyah Borular İçin) ISO 6964 %2-2,5 Karbon siyahı veya Pigment Dağılım Derecesinin Tayini TS EN ISO Derece 3

%350 Sabit sıcaklık altında iç basınca mukavemet ( min 165 saat) TS EN ISO 1167 Deney Süresince Hasar Oluşmamalıdır Yoğunluk TS EN ISO 1183-1 Min.

18 PE FİTTİNGSLER - TS EN KABUL İÇİN YAPTIRILMASI GEREKEN DENEYLER DENEY METODU ASGARİ KALİTE ŞARTI Yoğunluk TS EN ISO Min.0, 930 gr/cm3 Erime Akış Hızı (MFR) TS EN ISO 1133 Hammadde MFR değerinden max. %20 fark. Yükseltgenme İndüksiyon Süresi (OIT) TS EN 728 Min. 20 dakika Sabit sıcaklık altında iç basınca mukavemet ( min 165 saat) TS EN ISO 1167 Deney Süresince Hasar Oluşmamalıdır Elektriksel Direnç Ölçümü Standart Direnç Ölçümü Firmanın beyan ettiği toleranslar dahilinde olması gerekir Karbon Siyahı Miktarı (Sadece Siyah Fittingsler İçin) ISO 6964 %2-2,5

20 dakika Sabit sıcaklık altında iç basınca mukavemet ( min 165 saat) TS EN ISO 1167 Deney Süresince Hasar Oluşmamalıdır Elektriksel Direnç

19 KORUGE BORULAR - TS EN KABUL İÇİN YAPTIRILMASI GEREKEN DENEYLER DENEY METODU ASGARİ KALİTE ŞARTI Yoğunluk TS EN ISO Min. 0,930 gr/cm3 Erime Akış Hızı (MFR) TS EN ISO ,6 g/10 dak. Halka Rijitliği TS EN ISO 9969 Halka Esnekliği TS EN ISO Etüv Deneyi TS ISO Darbe Mukavemeti Deneyi TS EN 744 İdarenin teknik şartnamesinde belirteceği SN değeri %30 Deformasyonda herhangi bir hasar oluşmamalıdır. Kat ayrılması, çatlak veya kabarma olmamalı. TIR %10 Cidar boyunca çatlaklar oluşmamalı NOT: Alın kaynağı veya eritme kaynağı ile birleģtirilen borularda, Yükseltgenme Ġndüksiyon Süresi (OIT) Deneyi (TS EN 728- Min 20 dak) de yapılması gerekir.

Halka Rijitliği TS EN ISO 9969 Halka Esnekliği TS EN ISO 13968 Etüv Deneyi TS ISO 12091 Darbe Mukavemeti Deneyi TS EN 744 İdarenin teknik şartnamesinde belirteceği SN

20 ÜRÜN KALĠTESĠ DIġINDA DĠKKAT EDĠLMESĠ GEREKEN HUSUSLAR NELERDĠR? CEVAP: 1) ġebeke DĠZAYNI HESAPLARININ DOĞRU ġekġlde YAPILMASI GEREKĠR. 2) KALĠTELĠ ĠġÇĠLĠK KULLANILMALIDIR. Örneğin kaynak iģçileriniz ehil mi? SertifikalandırlmıĢ mıdır?

21 SONUÇLAR Kullanılabilir su kaynakları ülkemizde ve dünyada hızla azalmaktadır. Türkiye eskisi gibi artık su cenneti değildir. Ülkemizde birçok köy hala kaliteli içme suyu Ģebekesine sahip değildir. Su pahalıdır. Ġsraf edilemez bir hayat kaynağıdır. PE Ġçme suyu Ģebekesi 50 yıllık bir kullanım ömrü için dizayn edilir. Bunun mümkün olabilmesi, ürünlerin üretim kalitesi ve altyapı inģaat Ģartlarında standart ve kurallara uyulmasına bağlıdır.

22 SONUÇLAR Kalitesizliğin maliyeti (döģenmiģ Ģebekenin geri çıkarılması, yeniden üretim, yeniden döģeme, hukuki problemler, halkın suya eriģiminde meydana gelen gecikmeler, diğer tali zarar ve ziyanlar v.s.) kaliteyi elde etmek için harcanan maliyet ve zaman ile kıyaslanamayacak derecede yüksektir. Ör: Orta büyüklükte bir şebekenin maliyeti, yüzbinelerce TL ile milyonlarca TL arasında değişirken. Burada kullanılan boruların kalite testlerinin maliyeti TL civarındadır.

23 SONUÇLAR ġehir ve köylere su temininde kaçakların önemli bir kısmının yer altında patlayan ve tespit edilemeyen kaçaklardan kaynaklandığı bilinmektedir. Bunun önlenmesi için kaliteli boru ve ekleme parçalarının kullanılması zaruridir. Kamu hizmetleri yine kamunun parası ile yapıldığından, verilen hizmetin kalitesi daha da önem kazanmaktadır. Bir söz: Ucuz(kalitesiz) kullanacak kadar zengin değiliz! Kaliteyi ancak objektif, tarafsız, akredite, yeterliliği ispatlanmıģ deneyler ile kanıtlayabilirsiniz.

24 SONUÇLAR UGETAM, 5 yıldan beri özel Ģirketlerin haricinde Türkiye çapında Ģu ana kadar civarında resmi kurum, su idaresi, belediye, il özel idaresi, köylere hizmet götürme birliklerine akredite deney hizmetleri sunmaktadır. UGETAM bu alanda, uluslar arası geçerliliğe sahip akredite deney laboratuvarı ile, ülkemizde bu sahada kalite seviyesinin artmasına önemli bir katkı yapmaktadır.

25 TeĢekkürler Metin BAYKARA UGETAM A.ġ. Teknolojik Hizmetler ve Belgelendirme Müdürü

Benzer belgeler

ALT YAPI SİSTEMLERİNDE MALZEME KALİTESİ VE DENEYİMLER

ALT YAPI SİSTEMLERİNDE MALZEME KALİTESİ VE DENEYİMLER AĞA KENGER AYDIN İL ÖZEL İDARESİ SU VE KANAL HİZMETLERİ MÜDÜRÜ Email adresi???? GİRİŞ VE BİLGİLENDİRME GÖREV ve YETKİ ALANI Müdürlüğümüz hizmet sahasında;