MODERN MAKROEKONOMİNİN KÖKLERİ

Transkript

1 MODERN MAKROEKONOMİNİN KÖKLERİ

2 Moneterist İktisat

3 VARSAYIMLAR İşçi Yanılma Modeli-Kısa Dönem Pozitif Eğimli Arz- W/Pe=W/P*P/Pe Piyasaların Sürekli Temizlenmesi Uyarlayıcı Bekleyişler Hipotezi E(P t+1 )= E t-1 [P t ] + θ [P t E t-1 [P t ] ]

4 Emek Piyasası Reel ücret w1 w 2 Y * Y LD LS1 (π e =π 0 ) LS2 (π e =π 2 ) Kısa dönemde bekleyiş hataları Fiyat yükselişi ile beklenen enflasyonun gerçekleşenin altında kalması sonu emek arzını ve üretimi sağa kaydırır.

5 Dengezilikten-Dengeye-Walras- Para arzı arttı.. P yükselir. (AD >AS) Kısa dönemde bekleyiş hatası vardır. İşçiler W nin de yükseldiğini görüp reel ücretlerin arttığını düşünür. Emek arz eğrisi sola kayar. YT ye dönülür. Y yükselir Emek arzı sola kayar,istihdam düşer Emekçiler hatalarının farkına varırlar Uzun dönemde

6 AD-AS SRAS t+ SRAS t+2 SRAS t+1 π π t+ Q SRAS t π t+2 π t+1 π AD t AD t Q μ

7 Mal Piyasası Dengesi Genişletici etki... Kısa dönem Bekleyiş hataları vardır(reel ücretin arttığı kanısı) Emek arzı sağa kayar ve Y artar Y >Yt Yt de dengeye gelinir. AS sola kayar.. Emek arzı azalır.y düşer. Uzun dönemde bekleyiş hataları giderilir.

8 Price level (GDP deflator, 1997 = 100) AD para arzı azalması sonucu sağa kayınca Uygulama b LAS a c AD 0 AD 1 SAS 0 SAS 1 uzun dönemde beklenen fiyatların Gerçekleşen fiyat düşüşün Uyumu dengeye getirir Real GDP (billions of 1997 dollars)

9 Price level (GDP deflator, 1997 = 100) Para arzının artışı yada hızının artması Uygulama 2 LAS e c d AD 2 AD 1 SAS 2 SAS 1 uzun dönemde Gerçekleşen fiyat yükselişlerine Beklenen büyüklükler kendilerini ayarlar Real GDP (billions of 1997 dollars)

10 Keynesian Phillips Eğrisi Inflation (%) O U min Unemployment

11 Uzun dönem Phillips eğrisi Inflation (%) O U n Unemployment

12 Philips Eğrisi Genişletici Etki... AD artışı G.enfla syon yükselir İşsizlik azalır Beklenen enflasyon kısa dönemde değişmez Uzun dönemde B.E=G.E. İşsizlik doğal orana döner

13 Beklentilerle Uyarlanmış PhilipsEğrisi LRPH Reel ücret LS1 (π e =π 0 ) LS2 (π e =π 2 ) w1 w 2 Enflayon E 2 Y * Y LD E 1 PH 2 PH 1 O U 2 U 1 İşsizilik

14 keynezyen r Para arzı artışı... r 2 r 1 M 2 P M 1 P L (r ) M/P

15 Paraya Farklı Bir yaklaşım MM, MF r 2 r 1 MM, MF M 2 P M 1 P

16 Para Piyasası Dengesi Ms Artışı... Ms>Md Para Tahvil Mut/Pt > Mup/Pp Tahvil talebi artar Md yükselir ve para p. de Ms=Md olur... Mup/Pp > Mut/Pt Tahvilin p yükselir,i düşer

17 Para Talebi Teorileri Keynezyen Para talebi ve Arzı Kuramları 1. Keynes in Para talebi kuramı 2. Tobin-Optimal Portföy Teorisi Paracı Para arzı ve Talebi Kuramları Nispi Fiyatlar teorisi Bu teoriye göre bireyler varlıkların getirilerini dikkate alarak bi portföy oluştururlar. Friedman Para Teorisi Sürekli gelir ve istikrarlı dolanım hızı

18 Monetarism monetarism in temel mesajı parasal kavramlardır. V istikrarlıdır. MD istikrarlı bir büyüklüktür. MS de istikrarlı olursa ekonomi dengede olur. V=H,Pe,İt,,Yp,u değişkenlerine sahiptir. V GDP M or V P Y M or M V P Y

19 MP=f(İ,Pe,H,Yp,u) Kişiler faydalı olduğu için para talep ederler Tutulan paranın alternatif maliyeti vardır. Para ile gelir arasında yakın bir ilişki mevcuttur. MxV=PxT V=PT/M Ve V=Y/M V=Y/f(Yp) Dir. Y ile Yp arasında sürekli ve öngörülebilir bir ilişki olduğundan,md,v istikrarlıdır.

20 Moneterist Yaklaşıma Göre Para P. Dengesi... r Para arzı artınca... r 2 r 1 M 2 P M 1 P L (r ) M/P

21 Para Piyasası Dengesi Ms Artışı... Ms>Md Para,Reel Varlıklar Mud/Pt > Mud/Pp Tahvil,Hisse senedi,fin. Varlıklar P yükselir,y yükselir,md artar ve Md=Ms olur... Reel varlık talebi ve Fiyatları yükselir. Mud/Pd > Mut/Pt Tahvil ve fin.varlık talebi artar Tahvilin,fin varlık p yükselir,i düşer

22 Keynes de Para İ,r i Ms C,I K t-1 p t Md M,s,d Y

23 Friedman de Para İ,r i Ms C,I K Md2 Md M,s,d Y

24 Keynez-Dengeye Getirici Güçler- IS 1

25 Friedman-Dengeye Getirici Güçler- IS 1 IS 2

26 Dengenin Farkları P r LM AD AD2 Y Pigou etkisi IS Keynes ve dış ticaret etkisi Y

27 Krize Keynezyen Açıklama IS 2 IS 1

28 Krize Monoterist Açıklama IS 1 IS 2

29 Aktivist Politika P Long Run AS Short Run AS P 1 P 2 AD 1 AD 2 y 2 y FE y

30 Moneterist Yaklaşıma Göre Para Pol.Neden Etkindir... r LM r r 2 IS r 1 L (r ) Y M 2 P M 1 P M/P

31 Para Politikası Uygulaması-Kural- P 120 LAS SAS3 SAS SAS2 110 a 107 b c AD AD GDP

32 Para Politikası Uygulaması-Kural- D Para Stoku 120 B E A C Bant 0 Parasal Hedefler

33 Para Politikası Uygulaması-Kural- P 120 LAS LAS2 SAS SAS2 P a c P1 b AD AD2 0 Yt Yt2 GDP

34 RASYONEL BEKLENTİLER YENİ KLASİK TEORİ

35 Sargent & Wallace Model inin Basit bir Gösterimi Ekonomideki değişkenlerin beklenen yada gelecekteki değerlerinin belirlenebilmesi için matematiksel ifade, 1. Gelecekteki değeri etkileyen geçmişteki sistematik oluşum, 2. Öngörülemez ve ortalaması sıfıra eşit olan hata(beyaz gürültü) 3. Şeklinde ikiye ayrılır. [ μ ] [ ν ] RE = m RE = v t 1 t t 1 t 1 t t 1 μ = mq (,.; π,..; μ,.; ν,.) + ε M t t 1 t 1 t 1 t 1 t ν = vq (,.; π,..; μ,.; ν,.) + ω V t t 1 t 1 t 1 t 1 t

36 Enflasyon için bir uygulama π t = RE t-1 [π t ] + θ [q t q] İlk önce denklemin sistematik kısmı olan RE t-1 [π t ] ifadesinin tanımlanması gerekir. Rasyonel olarak enflasyonu para arzı ve dolanım hızı ile açıklamaya çalıştığımızda tahmin değeri geçmişin bir fonksiyonu olur.

37 Öngörülen enflasyon öngörülen talebin bir fonksiyonudur. Bu durumda [ π ] RE = m + v t 1 t t 1 t 1 sistematik açıklamayı, π t = m t-1 + v t-1 + θ [q t q] Çıktı ilişkisi ile şoku ifade eder.

38 Emek Piyasası Reel ücret w1 w 2 Y * LS1 (π e =π 0 ) LS2 (π e =π 2 ) LD Y Rasyonel Bekleyişler nedeniyle şok ve öngörülemez etkiler dışında emek piyasasında istikrarlı bir ilişki vardır.

39 Dengezilikten-Dengeye-Walras- Para arzı arttı..(şok) P yükselir. (AD >AS) Kısa dönemde bekleyiş hatası vardır. İşçiler W nin de yükseldiğini görüp reel ücretlerin arttığını düşünür. Öngörülebilir. Emek arz eğrisi sola kayar. YT ye dönülür. Emek arzı sola kayar,istihdam düşer Emekçiler hatalarının farkına varırlar Y yükselir Y yükselir Uzun dönemde

40 Price level (GDP deflator, 1997 = 100) Rasyonel Beklentiler 700 b 750 LAS a c AD 0 EAD SAS Real GDP (billions of 1997 dollars) SAS2 Beklenen, öngörülebilen bir talep şoku durumunda...

41 Rasyonel Beklentiler,Ayakkabı Bağı Sorunu Price level (GDP deflator, 1992 = 100) LAS b a EAD AD 1 SAS Real GDP (billions of 1992 dollars) c SAS2 Beklenmeyen, Öngörülmeyen bir talep değişmesi durumunda...

42 Rasyonel Beklentiler ve Uzun,Kısa Dönem LRPH SRPH2 SRPH1

43 PhilipsEğrisi ve Şok Politika Sonuçları LRPH Reel ücret LS1 (π e =π 0 ) LS2 (π e =π 2 ) w1 w 2 Enflayon Y * Y LD E 1 PH 2 O U 1 İşsizilik U 3 PH 1

45 YENİ KEYNESGİL ANALİZ

46 Emek Piyasası Yapışkan Ücret Modeli Reel ücret w1 w 2 Y * Y LD LS1 (π e =π 0 ) Yeni Keynesgil Analizde emek piyasası ve dolayısıyla toplam arz açısından sözleşmelere ve sözleşmelerin uzun dönemde değişecek olmalarına değinilmiştir.

47 W yapışkan-kısa dönem- Dengezilikten-Dengeye-Walras- Para arzı arttı P yükselir. (AD >AS) Kısa dönemde sözleşmeler değişmez. Sözleşmelerde firmaların hangi ücret olursa olsun emek istihdam edebilecekleri vardır. YT ye dönülür. Y yükselir Y yükselir Emek arzı,istihdam düşer,w yükselir Sözleşmeler yenilenir. Uzun dönemde

48 Menü Maliyetleri P Y Po P1 A B C B A MC Q2 Q D Q

49 Tekelci Rekabet P Po P1 J W Y MC T V Q1 Q2 Q Q D

50 Emek Piyasası Etkin Ücret Modeli Çaba Ücret maliyeti M 1 e1 M e>1 e<1 LD E=1 w * w w w

51 Emek Piyasası Etkin Ücret Modeli Reel ücret w1 w 2 Y * U Y LD Yeni Keynesgil Analizde emek piyasası ve dolayısıyla toplam arz açısından sözleşmelere ve sözleşmelerin uzun dönemde değişecek olmalarına değinilmiştir.

52 Emek Piyasası Kaytarma Modeli Reel ücret w1 w 2 Y * Y LD NSC1 NSC Yeni Keynesgil Analizde emek piyasası ve dolayısıyla toplam arz açısından sözleşmelere ve sözleşmelerin uzun dönemde değişecek olmalarına değinilmiştir.

53 AD-AS SRAS t+ π π t+ Q SRAS re SRAS t π t+2 π t+1 π AD t AD t Q μ

54 W yapışkan-kısa dönem- Dengezilikten-Dengeye-Walras- Para arzı arttı P yükselir. (AD >AS) Kısa dönemde sözleşmeler değişmez. Sözleşmelerde firmaların hangi ücret olursa olsun emek istihdam edebilecekleri vardır. YT ye dönülür. Y yükselir Y yükselir Emek arzı,istihdam düşer,w yükselir Sözleşmeler yenilenir. Uzun dönemde

55 Emek Piyasası Philips Eğrisi Nairu Reel ücret Philips Eğrisi w1 w 2 PS WS u * u

56 Post-Keynezgil Yaklaşım

57 Büyüme ve Bölüşüm Temelli bir yaklaşımdır. Ekonomin kurumlarının tarihsel süreç içerisinde oluşumunu inceler-tarihsel zaman- Gelecekle ilgili belirsizlik beklentilerin önemini arttırmıştır-ekonomik geleceğin fertler tarafından yaratılması- Kurumların önemi Esnek-sabit fiyatlı piyasalar ve tekelci yapı,megacorp,yönlendirilen fiyatlar Gelirler politikası

58 Bölüşüm-Tasarruf -Kaldor- Y=W+P W=ücret Gelirleri P=Kar Gelirleri I=S S exante=sw+sp Sw=ücretten yapılan s.sp=kardan yapılan s. Sw=sw*W Sp=sp*P I=sp*P+sw*W W=Y-P I=sp*P+sw*(Y-P) I=P*(sp-sw)+sw*Y I/Y=PY*(sp-sw)+sw

59 1/(sp-sw)*I/Y=P/Y+sw sp>sw ise I/Y artışı P/Y artışını devam ettirir. Tersi durumda talep,fiyat azalışı meydana gelecek. Sw=0 I/Y=sp*PY Dir.

60 Bölüşüm-Kalecki P/x A A P P P P/x=m+npb/x M,n AB doğrusu ile, Monopol derecesini gösterir. M. Derecesi arttıkça AB ve p yukarı kayar. A Pb/x

61 Büyüme-Bölüşüm-Weintraub P Hasılat,Z Z C D T F Z=Z(N)=w*N+F+ R AS T=C*W+a*(F+P) F W N

64 Arz Yönlü İktisat

65 Arz Yönlü İktisat-Emek ve Yatırım- gelir B C2 C t N C1

66 Arz Yönlü Politika Gelir vergisi azalması... Sürekli etki Emek Geliri,Eme k Arzı Emek Arzı,talebi artışı,tasarruf ve yatırım artışı Kar geliri,yatırım Talebi Kamu Harcamaları Artışı,Küçük denk Bütçe,dışlamanın azalışı AD ve AS artışı Gelir Artışı,İşsizlik azalışı,fiyat istikrarı

67 Laffer Eğrisi Kamunun payının arttığı ve optimalin üzerinde olunduğunu, Bu nedenlede ayın azalması gerektiği ifade edilmiştir.

69 AD-AS P SRAS SRAS2 AD2 AD Q

70 istikrarsızlığın kaynağı beklenti fiyat ayarlaması piyasa ayarlaması Oryodoks Keynesyen otonom harcamalardaki dalgalanma uyumcu göreli esnek zayıf Oryodoks Monetarist parasal dengesizlikler uyumcu esnek güçlü yeni klasik parasal dengesizlikler rasyonel kesinlikle esnek çok güçlü yeni keynezyen talep ve arz şoku rasyonel katı yavaş post keynezyen otonom harcamalardaki dalgalanma reasonable katı çok zayıf piyasa dengesi de baskın z kural-durum gelir pol.rolü Oryodoks Keynesyen eksik istihdam kısa durum destekleyici Oryodoks Monetarist doğal oranda kısa ve uzunkural-durum gereksiz yeni klasik doğal oranda kısa=uzun kural-durum gerksiz yeni keynezyen gönülsüz işsizliğe bağlı kısa-ancak anlaşma yok prensipte karşı post keynezyen eksik istihdam kısa durum gerekli

71 Keynes ve Keynesyenler

72 KLASİK P w AS AD l LS LD

73 KEYNES-dengesizlik- P w AS LS LD AD l

74 KEYNES-MS-MD r w MEC I,s LMS MEC2 md2 MD l

75 KEYNES-MS-MD-ıs-lm r r LM b d a c IS1 LMS ıs2 I,s md2 MD md2 l