BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Transkript

1 BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI HAZIRLAYANLAR Esin ŞEN İnci Selin BAL T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Ülke Masaları I Daire Başkanlığı

2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ BREZİLYA NIN GENEL EKONOMİK DEĞERLENDİRMESİ BREZİLYA NIN DIŞ TİCARETİ İHRACAT İTHALAT BREZİLYA NIN TÜRKİYE İLE TİCARETİ BREZİLYA YA İHRACATIMIZDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ İHRACAT İTHALAT BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI SEKTÖRÜ DIŞ TİCARETİ VE PERAKENDE SEKTÖRÜ TÜRKİYE BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ İHRACAT İTHALAT GELİR, NÜFUS DAĞILIMI VE TÜKETİM HARCAMALARI PERAKENDE SATIŞLAR BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI DAĞITIM KANALLARI SÜPERMARKETLER ÇOK KATLI MAĞAZALAR İNTERNET PERAKENDECİLİĞİ BREZİLYA TÜKETİM MALLARI SEKTÖRÜ BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI SEKTÖRÜ PAZAR ÖZELLİKLERİ GIDA ÜRÜNLERİ İÇECEK SEKTÖRÜ ALKOLLÜ İÇECEKLER ALKOLSÜZ İÇECEKLER KİŞİSEL BAKIM VE KOZMETİK ÜRÜNLERİ ÖZEL MARKALI ÜRÜNLER PAZARA GİRİŞ YÖNTEMLERİ İTHALAT KISITLAMALARI TANITIM STANDARTLAR VE ETİKETLEME FİYATLANDIRMA BELGELENDİRME DAĞITIM KANALLARI BREZİLYA İŞ KÜLTÜRÜ MÜZAKERE ÖNCESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR ÇALIŞMA SAATLERİ SOSYAL AKTİVİTE HEDİYE VERME İLK İSİM VE UNVAN

3 11.6. HALK DAVRANIŞLARI İŞ KIYAFETİ KARŞILIKLI KONUŞMA GENEL DEĞERLENDİRME YARARLI ADRESLER KAYNAKÇA

4 TABLOLAR TABLO 1: BREZİLYA ÜLKE KÜNYESİ... 5 TABLO 2: BREZİLYA GENEL EKONOMİK GÖSTERGELER... 5 TABLO 3: BREZİLYA NIN İHRACATI... 7 TABLO 4: BREZİLYA NIN İTHALATI... 7 TABLO 5: BREZİLYA NIN İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER... 7 TABLO 6: BREZİLYA NIN İHRACATINDAKİ BAŞLICA ÜLKELER... 9 TABLO 7: BREZİLYA NIN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER TABLO 8: BREZİLYA NIN İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER TABLO 9: TÜRKİYE BREZİLYA İKİLİ TİCARET VERİLERİ TABLO 10: TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI İHRACATI TABLO 11: TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI İHRACATINDA BAŞLICA ÜLKELER TABLO 12: TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATI TABLO 13: TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER TABLO 14: BREZİLYA NIN HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATI TABLO 15: BREZİLYA NIN HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATINDA BAŞLICA ÜLKELER TABLO 16: BREZİLYA YA HIZLI TÜKETİM MALLARI İHRACATIMIZ TABLO 17: BREZİLYA DAN HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATIMIZ TABLO 18: BREZİLYA TÜRKİYE HIZLI TÜKETİM MALLARI TİCARETİ TABLO 19: GELİR VE NÜFUS İSTATİSTİKLERİ TABLO 20: EKONOMİK GÖSTERGELERİN GELİŞİMİ TABLO 21: ÜRÜN SEPETLERİ İTİBARIYLA BREZİLYA GENELİNDE SÜPERMARKETLERDEKİ ÜRÜNLER TABLO 22: TÜKETİM BAKIMINDAN BREZİLYA GENELİNDE SÜPERMARKETLERDEKİ ÜRÜNLER TABLO 23: PERAKENDE SEKTÖRÜNÜN BÜYÜKLÜĞÜ AÇISINDAN DÜNYADA ÖNDE GELEN ÜLKELER TABLO 24: BREZİLYA PERAKENDE SEKTÖRÜ İSTİHDAM VERİLERİ TABLO 25: LATİN AMERİKA ÜLKELERİ PERAKENDE SATIŞLAR BÜYÜME HIZI TABLO 26: KÜRESEL PERAKENDE SEKTÖRÜ GELİŞİM ENDEKSİ SIRALAMASI TABLO 27: PERAKENDE SATIŞLAR TABLO 28: BREZİLYA PERAKENDE SEKTÖRÜ SATIŞ KANALLARI TABLO 29: BREZİLYA PERAKENDE SEKTÖRÜ ŞİRKET PAYLARI TABLO 30: BREZİLYA PERAKENDE SEKTÖRÜ MARKA PAYLARI TABLO 31: SAO PAULO EYALETİ SÜPERMARKET SEKTÖRÜ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİ TABLO 32: SÜPERMARKET SEKTÖRÜNÜN REEL SATIŞ GELİRLERİ TABLO 33: BREZİLYA TÜKETİM MALLARI SEKTÖRÜ: PAZAR TALEBİ TABLO 34: ZİNCİR MAĞAZA VE SÜPERMARKETLERDEKİ ÜRÜNLERİN SATIN ALINABİLME SIRALAMASI TABLO 35: BREZİLYA DAKİ BAŞLICA TÜKETİM MALLARI FİRMALARI TABLO 36: SÜPERMARKETLERDEKİ GIDA ÜRÜNLERİNİN SATIN ALINABİLME SIRALAMASI TABLO 37: GIDA, İÇECEK VE TÜTÜN TÜKETİMİ

5 GİRİŞ Brezilya, perakende sektöründe son on yılda çok büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Euromonitor International ın analizlerine göre Hızlı Tüketim Malları pazarında net değer artışı açısından 250 ülke arasında yapılan karşılaştırmada Brezilya 2. sırada yer almaktadır. İlk 10 ülke sırasıyla; Çin, Brezilya, ABD, Hindistan, Meksika, Rusya, Venezuela, Endonezya, Kanada ve Arjantin dir. Brezilya nın hızlı tüketim malı pazar büyüklüğü 1.253,7 milyar Dolar olup, son üç yılda ortalama %5,2 büyüyen pazarın satış hacminin önümüzdeki dönemde %4,8 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Sektördeki net değer artışı 197,7 milyar Dolar dır. Brezilya nın coğrafi büyüklüğü nedeniyle, farklı bölgelerde yaşayan insanların ihtiyaçları ve beklentileri de farklılık göstermektedir. Perakende firmaları da satın alma kararlarını müşterilerinin bu değişen ihtiyaçlarını karşılayabilmek üzere şekillendirmektedir. Hızlı tüketim malları dünya genelinde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hanehalkları tarafından satın alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamakta olup, gıda, kişisel bakım ürünleri ve temizlik ürünlerinden oluşmaktadır. Çalışmamızda Hızlı tüketim malları olarak tanımlanan ürünler ve GTİP numaraları: 03, 04, 07, 08, 09, 1101, 1509, 1512, 1704, 1806, 19, 20, 2101, 2103, 2104, 2105, 2106, 2201, 2202, 2203, 2204, 2205, 2206, 2207, 2208, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307, 3401 ve 3402 dir. Türkiye nin hızlı tüketim malları ihracatı 2012 yılında bir önceki yıla göre %6 artarak 13,2 milyar Dolar a ulaşmıştır. İhracatın %90 ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, traş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Küresel dünyada uluslararası ticaretin değişen kuralları ülkemiz ihracatçısını da yeni pazar arayışlarında yeni kanallar bulmaya ve yeni çözümler üretmeye zorlamaktadır. Bu açıdan Brezilya perakende tüketim malları sektöründe yeni açılım ve fırsatlar bulunmaktadır. Özellikle üst ve orta gelir grubu tüketicileri ihracatçı firmalarımız açısından değerlendirilmesi gereken bir potansiyel taşımaktadır. İç piyasada tüketimin yüksek olması nedeniyle, iyi bir fiyatla pazara sunulan iyi bir ürünün pazarda tutunma şansının yüksek olduğu düşünülmektedir. Brezilya daki dağıtım kanallarının yapısı, distribütörler, zincir mağazalar satış ve dağıtım kanalları, toptan ve perakende alıcılarının tercihleri, Türk ürünleri hakkındaki algıları ve ülkemiz ihracatçılarının pazarda dikkat etmesi gerekenler konusunda 7 10 Nisan 2013 tarihleri arasında Brezilya nın Sao Paulo şehrinde gerçekleştirilen Yerinde Pazar Araştırması kapsamında; Hair Brazil Fuarı ziyaret edilerek katılımcı firmalar ve Brezilya Kozmetik ve Parfüm Ürünleri Birliği (ABIHPEC) ile görüşülmüş; Sao Paulo Süpermarketler Birliği (APAS), Brezilya Türkiye İşadamları Derneği (ASEBT), Grupo Pao de Acucar süpermarket zincirleri ve ithalatçı ve distribütör firmalar ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Söz konusu çalışmamızda T.C. Sao Paulo Ticaret Ataşeliğimiz tarafından da katkı sağlanmıştır. 4

6 1. BREZİLYA NIN GENEL EKONOMİK DEĞERLENDİRMESİ Brezilya, büyük bir pazara, geniş topraklara ve zengin doğal kaynaklara sahiptir. Nüfusuyla dünyanın 5. büyük ülkesi ve 2,6 trilyon Dolar ı aşkın gayri safi milli hasılası ile Latin Amerika nın birinci ülkesi konumundadır. Nüfus yoğunluğu, tüketim potansiyeli ve artan ithalatı ile Brezilya, alternatif dış pazar arayan ihracatçılarımız için değerlendirilmesi gereken önemli bir pazar niteliğindedir. MERCOSUR (Güney Ortak Pazarı) üyelerinden biri olan Brezilya, krizler sonrası aldığı önlemlerle cari işlemler dengesinde ve bütçesinde olumlu gelişmeler sağlamış, dış ticareti geliştirmek için ikili ilişkilere önem vermiştir. Brezilya aynı zamanda, Latin Amerika ülkeleri arasında en yüksek ticaret hacmine sahip olduğumuz ülkedir. Tablo 1: Brezilya Ülke Künyesi Resmi Adı Brezilya Federal Cumhuriyeti Nüfus 196,5 milyon (2013 Tahmini) Dil Resmi dil Portekizce dir. İş dünyasında İspanyolca ve İngilizce de kullanılmaktadır. Din Halkın büyük bir çoğunluğu Roma Katolik Kilisesine bağlıdır. %73,6 sı Katolik, %15,4 ü Protestan, %1,3 ü Ruhsalcı, %0,3 ü Bantu/voodoo, %1,8 Müslüman ve Musevidir. Yüzölçümü km 2 Başkent (nüfus) Brasilia (2,6 milyon) Başlıca Şehirleri (nüfus, milyon kişi) Brasilia (2,6), Sao Paulo (11,4), Rio de Janeiro (6,4), Salvador (2,7), Fortaleza (2,5), Belo Horizonte (2,4). Yönetim Şekli Federal Cumhuriyet (26 eyalet) ve 1 Federal Bölge Devlet Başkanı Dilma Rousseff Para Birimi Real Kaynak: CIA The World Factbook The Economist Intelligence Unit, Brezilya Ülke Raporu Yaklaşık 197 milyon nüfusu olan Brezilya da, kişi başına düşen milli gelir (satın alma gücü paritesine göre) ABD Doları dır. Brezilya da gelir dağılımı adaletsizliği yıllar itibarıyla iyileşmekte ve orta gelir grubu hızla büyümektedir. Alt gelir grubundan orta gelir grubuna geçen tüketicilerin harcama potansiyeli daha yüksektir. Bu durum da Brezilya yı önemli bir hedef pazar haline getirmekte ve oldukça rekabetçi koşullar sunmaktadır. Tablo 2: Brezilya Genel Ekonomik Göstergeler 2009 a 2010 a 2011 a 2012 a 2013 b 2014 b GSYİH (milyar $) 1.621, , , , , ,1 Kişi Başına GSYİH (satın alma c c c c gücü paritesine göre) Reel GSYİH Artış Oranı (%) 0,3 7,5 2,7 0,9 2,5 3,0 Sınai Üretim Artış Hızı (%) 5,6 10,4 1,6 0,8 3,0 3,5 Tüketici Fiyatları Enflasyonu 4,3 5,9 6,5 5,8 6,0 5,8 (yıl sonu) İhracat (FOB; milyon $) İthalat (CIF; milyon $) Cari İşlemler Dengesi (milyon $) ,273 52,474 54,

7 Dış Borç (yıl sonu; milyon $) c İşsizlik Oranı (yıl sonu) 8,1 6,7 6,0 5,5 6,2 6,5 Döviz Kuru (Real/$) 1,74 1,67 1,88 2,04 2,17 2,24 a: gerçekleşen b: EIU tahmini c: EIU projeksiyonu. Kaynak: Economist Intelligence Unit The Economist in 2013 yılı ülke risk raporunda da ifade edildiği üzere Brezilya bağımsızlık ve ülke riski açısından BBB risk notu ile istikrarlı bir durum sergilemektedir. Ülkenin politik risk, bankacılık ve döviz kuru ve ekonomik yapıya ilişkin risk notu da BBB dir. Uluslararası Para Fonu ndan (IMF) borç alan ülke konumundan kredi veren ülke konumuna gelen Brezilya nın 2014 yılında Dünya Kupası na, 2016 yılında Olimpiyatlara ev sahipliği yapacak olması, dünyanın 5. büyük ekonomisi olma hedefini 2014 ten önce gerçekleştirebileceği tahminlerini kuvvetlendirmektedir. BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) ülkeleri arasında da performansı ile öne çıkan Brezilya nın yükselişinde sosyal ve ekonomik reformların devamlılığı büyük önem taşımaktadır. Gelişen ekonomisine rağmen, gerek gümrük vergileri gerekse iç vergilerin yüksekliği ve karmaşıklığı nedeniyle Brezilya zor bir pazar olma özelliğini korumaktadır. Brezilya Federal hükümeti tarafından 2 Ağustos 2011 tarihinde açıklanan ve yılları arasında uygulanacak olan Daha Büyük Brezilya kalkınma programı kapsamında; teknoloji altyapısının güçlendirilmesi, yerli ve yabancı firmaların Ar Ge ye daha fazla yatırım yapmasının teşvik edilmesi, yerel tedarikçi zincirinin oluşturulması, kalifiye insan gücünün artırılması, kayıt dışı ekonominin ve bürokrasinin azaltılmasıyla yerli sanayinin ithal ürünlere karşı rekabet gücünün artırılması ve aynı zamanda ihracat imkanlarının artırılması hedeflenmektedir. Brezilya Maliye Bakanlığı verilerine göre; 2012 yılında ekonomik büyüme oranı %1 de kalırken, perakende satışlar %8 civarında artış göstermiştir yılında Brezilya tüketici pazarının 3,5 trilyon Dolar ile dünyanın 5. büyük pazarı haline geleceği tahmin edilmektedir. IMF nin Dünya Ekonomik Görünüm raporunda, Brezilya ekonomisi için 2014 yılında %4 büyüme hızı öngörüsü; Brezilya da yaşanan son gelişmeler ışığında %3,2 olarak revize edilmiştir. Söz konusu raporda; Brezilya da yatırım teşvik önlemlerine rağmen hem yerel hem de yabancı yatırımcıların bozulan güven ortamı nedeniyle özel sektör yatırımlarının beklenen düzeyde artmadığı ifade edilmiştir. Brezilya nın yaşadığı yüksek enflasyon ve sosyal protestoların yol açtığı ekonomik sorunlara ilaveten; en önemli ticari partnerlerinden olan Çin Halk Cumhuriyeti nin büyüme hızındaki yavaşlama ve düşen emtia fiyatları da ekonomisini olumsuz etkilemiştir. Bütün bu gelişmeler nedeniyle IMF, 2013 yılı için Brezilya da %3 olarak öngördüğü büyüme hızını %2,5, Latin Amerika ve Karayipler için %3,4 olarak öngördüğü büyüme hızı rakamını %3 olarak revize etmiştir. 6

8 2. BREZİLYA NIN DIŞ TİCARETİ Brezilya, geleneksel pazarı olan Amerika kıtası ve Avrupa Birliği nin yanında son dönemde Afrika, Orta Doğu ve Körfez, Doğu Avrupa ve Asya pazarlarına ihracatını önemli ölçüde artırmıştır. Güney Güney ticareti olarak tanımlanan ve dünya ticaretinde giderek daha ağırlık kazanan eğilimde Brezilya nın payı büyüktür. Brezilya ihracatta sergilediği başarısını ihraç mallarını çeşitlendirerek ve geleneksel pazarlarının dışında kalan pazarlara açılarak elde etmiştir. Tarım ürünlerinin yanı sıra uçak, otomotiv, demir, kimyasallar, makine, ayakkabı, kağıt, elektrik ve elektronik gibi endüstri ürünleri de önemli ihraç kalemleri arasına girmiştir. Ülkenin 2012 yılı toplam ithalatı 223,1 milyar Dolar, ihracatı ise 242,5 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Brezilya nın İhracatı Dünyadaki Sırası (21.) Toplam İhracatı (1000 Dolar) TR ye İhracatı (1000 Dolar) TR nin Payı (%) 0,41 0,40 0,52 0,57 0,50 TR nin Sırası Kaynak: TradeMap Tablo 4: Brezilya nın İthalatı Dünyadaki Sırası (22.) Toplam İthalatı (1000 Dolar) TR den İthalatı (1000 Dolar) TR nin Payı (%) 0,19 0,31 0,36 0,41 0,43 TR nin Sırası Kaynak: TradeMap 2.1. İHRACAT Brezilya nın ihracatında başlıca ürünler; demir cevherleri, ham petrol, soya, şeker, tavuk eti, soya küspesi, kahve, mısır, petrol yağları, uçaklar, kağıt hamuru, taşıt araçları ile aksam ve parçaları, dondurulmuş sığır eti, yaprak tütün, demir çelik ürünleri, altın, meyve ve meyve suları ile alkollü içkilerdir. Tablo 5: Brezilya nın İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1000 Dolar) GTİP Ürün Toplam Demir cevherleri ve konsantreleri Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 1201 Soya fasulyesi Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı) Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar 0901 Kahve; kahve kabuk ve kapçıkları

9 9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler Mısır Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 8802 Diğer hava taşıtları, uzay araçları Sodalı ve sülfatlı odun hamuru Kara taşıtları için aksam, parçaları Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları Sığır eti (dondurulmuş) Yaprak tütün ve tütün döküntüleri Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller Ferro alyajlar Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış) 2207 Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 8429 Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb Pamuk (kardesiz, taranmamış) Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Soya yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 2818 Suni korendon alüminyum oksit ve hidroksit İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam parçaları Bakır cevherleri ve konsantreleri Kauçuktan yeni dış lastikler Fener, yangın söndürme, tarak gemileri, yüzer vinçler vb Konserve; hazırlanmış/et, sakatat/kandan müstahzar Etilen polimerleri (ilk şekillerde) Dökme demir (pik) aynalı demir (kütle, blok vb. İlk şekillerde) 0203 Domuz eti Traktörler Sığır ve atların dabaklanmış ve hazırlanmış deri ve köselesi 8414 Hava vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör 3004 Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 7601 İşlenmemiş alüminyum Elektrik motorları, jeneratörler Kaynak: TradeMap Brezilya nın ihracatı iki ana kategoriye ayrılmaktadır: (1) Ham ve yarı işlenmiş ürünler; demir, alüminyum, manganez ve diğer madenler; soya, şeker, kahve, kakao, pamuk, mısır, 8

10 yaprak tütün, meyveler ve diğer tarım ürünleri, her tür et; (2) İmal edilmiş mallar, uçaklar, motorlu araçlar, gemiler, lokomotifler ve vagonlar, bu araçlara ait yedek parçalar, demir ve çelik alaşımları ve ürünleri, kağıt, mekanik sistemler, buhar veya elektrik ve elektronik motorları, makine ve donanımları, fiber optik dahil iletişim sistemleri, eczacılık ürünleri, kozmetik ve ilaçlar, hastane tıp ve diş tedavisi donanımları, tekstil, ayakkabı, müzik aletleri, oyuncaklar, mobilya ve ev eşyaları, bilgisayarlar ve yazılım dahil büro makineleri, plastik ürünler, işlenmiş sığır eti, tavuk ve diğer etler, portakal suyu, meyveler, sebzeler, kahve, balık ve diğer gıdalar. Yarı mamül malların ihracatı artmakta ve daha fazla ikincil petrokimya ürünleri kullanıma hazır tutulmaktadır. Öte yandan sermaye malları, petrol arama ve üretim platformlarından dev hidroelektrik türbinlere kadar birçok ürün; Brezilya mühendislik, danışmanlık ve inşaat firmaları yurt dışında pazarlar bulmaktadır. Brezilya nın ihracatında en önemli ticaret ortakları Çin, ABD ve Arjantin dir. İhracatındaki ilk 10 ülkenin toplam ihracatı içindeki payı %59 dur. Türkiye ise Brezilya nın ihracatında 40. sırada yer almakta olup, toplam içerisinde %0,5 lik bir paya sahiptir. Tablo 6: Brezilya nın İhracatındaki Başlıca Ülkeler (1000 Dolar) Sıra Ülke Adı Toplam Çin ABD Arjantin Hollanda Japonya Almanya Hindistan Venezuela Gemi mağazaları ve depolar Şili İtalya İngiltere G.Kore Fransa Meksika Belçika İspanya Rusya Kanada Suudi Arabistan Singapur Kolombiya Mısır

11 24 Paraguay Hong Kong BAE Peru Tayvan Uruguay İran Tayland Endonezya G. Afrika İsviçre Portekiz Malezya Bolivya Hollanda Antilleri Saint Lucia Türkiye Kaynak: TradeMap 2.2 İTHALAT Brezilya nın ithalatında ağırlığı olan ürünler, petrol yağları ve ham petrol, otomobil, kara taşıtları aksam ve parçaları, doğal gaz, elektronik devreler, mobil telefonlar, ilaçlar, gübreler, dijital kameralar, taş kömürü, kamyon, kamyonet, serum ve aşılar, bilgisayarlar ve haşarat öldürücü, dezenfekte ediciler olarak sıralanmaktadır. Tablo 7: Brezilya nın İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1000 Dolar) GTİP Ürün Toplam Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 8703 Otomobil, steyşın vagonlar Kara taşıtları için aksam, parçaları Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar Elektronik entegre devreler Telli telefon telgraf için elektrikli cihazlar Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 3104 Potaslı mineral/kimyasal gübreler Radyo, televizyon, radar cihazları vb cihazların aksam ve parçaları 2701 Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. Katı yakıtlar

12 8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb Ürünler 8473 Yazı, hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı 3102 Azotlu mineral/kimyasal gübreler Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici 8411 Turbojetler, turbo propeller, diğer gaz türbinleri Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün karışımları 7403 Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları Sadece azotlu heterosiklik bileşikler Buğday ve mahlut Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler 8409 İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam parçaları 8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler, çarklar 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler Balon, hava gemisi, planör vb. Diğer hava taşıtlarının aksam ve parçaları 8802 Diğer hava taşıtları, uzay araçları Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı 8429 Dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb Muslukçu, borucu eşyası basınç düşürücü, termostatik valf dahil 8414 Hava vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör 3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler, endüktörler 8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri Otomatik kontrol ve ayar alet ve cihazları Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit alkid reçineler vb (ilk şekilde) 8431 Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları Kaynak: Trade Map Brezilya nın ithalatında en önemli ticaret ortakları Çin, ABD ve Arjantin dir. İthalatındaki ilk 10 ülkenin toplam ithalatı içindeki payı %63 tür. Türkiye ise Brezilya nın ithalatında 38. sırada yer almakta olup, toplam içerisinde %0,4 lük bir paya sahiptir. 11

13 Tablo 8: Brezilya nın İthalatında Başlıca Ülkeler (1000 Dolar) Sıra Ülke Toplam Çin ABD Arjantin Almanya Güney Kore Nijerya Japonya İtalya Meksika Fransa Hindistan Şili İspanya İngiltere Bolivya Cezayir Suudi Arabistan Tayvan Hollanda Kanada Rusya Fed İsviçre Tayland Malezya Belçika İsveç Uruguay Endonezya Avusturya Avustralya Peru Fas Kolombiya İsrail Portekiz Venezuela Paraguay Türkiye Irak Kuveyt Kaynak: TradeMap 12

14 3. BREZİLYA NIN TÜRKİYE İLE TİCARETİ Coğrafi uzaklığın fazla olması ve ülkelerin birbirini iyi tanımaması nedeniyle bugüne kadar çok düşük seviyelerde seyreden Türkiye Brezilya ekonomik ilişkileri, özellikle aynı konularda iş yapan firmaların ve kurumların işbirliğine giderek ortak üretim ve pazarlama yapmaları halinde büyük bir potansiyel taşımaktadır. Genel olarak Brezilya tarafı Türkiye ile işbirliği yapmak açısından konuya olumlu yaklaşmaktadır. Türk işadamlarının Brezilya yı daha iyi tanıyıp, aktif bir şekilde konuya eğilmeleri, ülkeler arasındaki ticaret hacminin artmasında ve Türkiye açısından ekside olan dengenin düzeltilmesinde önemli rol oynayacaktır. Tablo 9: Türkiye Brezilya İkili Ticaret Verileri (1000 Dolar) Yıl İhracat İthalat Denge Hacim (5 ay) (5 ay) Kaynak: TÜİK 2012 yılında Brezilya ile ticaret hacmimiz yaklaşık 2,8 milyar Dolar düzeyinde gerçekleşmiş olup, bir önceki yıla göre Brezilya ya ihracatımızın arttığı, Brezilya dan ithalatımızın ise düşüşe geçtiği görülmektedir yılında, geçtiğimiz yıla kıyasla, ihracatımızın %13,6 oranında artış göstererek 1 milyar Dolar ı aştığı, aynı dönemde ithalatımızın ise %14,7 oranında düşüş göstererek yaklaşık 1,8 milyar Dolar olarak gerçekleştiği görülmektedir. Brezilya ile ülkemiz arasındaki ticaret dengesine bakıldığında ise, arası dönemde ülkemiz aleyhine dış ticaret açığının mevcut olduğu görülmektedir yılında bu açık, 1,1 milyar Dolar a kadar yükselmiş, ancak 2009 yılında 718 milyon Dolar a gerilemiş olup, 2010 yılında ise 733 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. Diğer yandan, 2011 yılında ticaret açığımızın tekrar artışa geçtiği ve 1,2 milyar Dolar olarak gerçekleştiği; 2012 yılında ise, bir önceki yıla göre %36 oranında azalarak 766 milyon Dolar a gerilediği görülmektedir. Brezilya dan ithalatımızda; demir cevherleri, soya, tütün, pamuk, odun hamuru, işlenmemiş alüminyum, kahve ve iş makineleri ilk sıralarda yer almaktadır. Bu ülkeye ihracatımızda otomotiv yan sanayi ürünleri başta olmak üzere; kamyon, minibüs, demir ve çelik ürünleri, çimento, kuru kayısı, fındık, gübre, tütün, iplik, araba lastiği, mobilya aksamı, araba koltuğu, kuru incir, maya, kesme ve düzeltme makineleri, kauçuktan eşyalar, alüminyum hidroksit, mermer ve traverten ürünleri ön plana çıkmaktadır. Dış ticaret açığının büyük oranda ülkemiz aleyhine oluşu nedeniyle; karşılıklı ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Brezilya ile ülkemiz arasında kurulacak yakın ekonomik işbirliği, Brezilya ile birlikte Arjantin, Paraguay, Uruguay ve 13

15 Venezuela nın üye oldukları MERCOSUR/MERCOSUL (Mercado Comum do Sul, The Southern Common Market, Güney Ortak Pazarı) ile ortaya çıkacak geniş pazardan Türk firmalarının daha çok yararlanmasına yol açacaktır. Diğer yandan Brezilyalı firmalar Türkiye üzerinden Avrupa ve diğer komşu ülke pazarlarına girme şansına sahip olabileceklerdir BREZİLYA YA İHRACATIMIZDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR Brezilya pazarı hakkında ihracatçılarımızdan gelen sorular daha çok pazara ilişkin bilgi eksikliği konusunda yoğunlaşmakta; özellikle nakliye, navlun ve depo masrafları ile gümrük prosedürleri hakkında sorunların yaşandığı gözlenmektedir. Söz konusu sorunlar: Gümrük komisyonculuğu, nakliye ücretleri, banka masrafları ve depolama fiyatlarının yüksek oluşu firmalarımızın maliyetlerini arttırmaktadır. Coğrafi uzaklık nedeniyle navlun ücretleri yüksektir. Limanlarda bir aydan fazla bekleyen ihraç ürünleri kamulaştırılmaktadır. Gümrük işlemleri ile ilgili tüm evrakların Portekizce düzenlenmesi zorunlu olup, İngilizce evraklar kabul edilmemektedir. Brezilyalı ithalatçılar, Brezilya gümrükleri tarafından istendiği gerekçesiyle, diğer ihracat belgelerinden ayrı olarak menşe belgelerinin yüklemeden yaklaşık bir ay önce kendilerine gönderilmesini talep etmekte, bu durum ise ilave masrafa yol açmaktadır. Brezilya nın uyguladığı gümrük vergilerine ilaveten ithal mallardan, COFINS (Contribution for the Financing of Social Security) ve PIS (Social Integration Program Contribution) adları altında toplamda %9,25 oranında Sosyal Güvenlik Sistemi Destekleme Fonu vergileri, ithal sanayi ürünlerinden %10 oranında ekstra vergi, ICMS adı altında eyaletten eyalete oranı değişen bir katma değer vergisi ile Liman Vergisi (AFRMM) limanlar ve gemi taşımacılığını desteklemek amacıyla yükleme maliyetleri ile diğer masrafalar üzerinden yaklaşık %25 oranında vergi alınmakta ve zaman zaman toplamda CIF değerinin %90 ına kadar ulaşabilen, farklı adlar altında ithalat vergileri uygulanmaktadır. Sağlık Bakanlığı nın resmi ajansı ANVISA nın ithalat lisansı için yaptığı uygulamalar da firmalar tarafından sorun olarak dile getirilmektedir. (Üretimin yapıldığı ülkeye bir temsilci göndererek üretimin yapıldığı yeri ve üretim süreçlerini kontrol şartı) Brezilya da ithalatta lisans uygulaması mevcut olup, ancak bu lisansa sahip firmalar ithalat yapabilmektedirler. Bu durum, ihracat işlemlerini zorlaştırmakta ve aynı müşterinin farklı zamanlarda farklı ithalat şirketleri üzerinden ithalat yapmak zorunda kalması Eximbank sigorta işlemlerinde de sıkıntı yaratmaktadır yılları arasında ithal ikameci politikalar uygulayan Brezilya da ithalat yapma kültürü nün gelişmesinin zaman alacağı bir gerçektir. Ayrıca ülkenin üretimindeki yoğunluk ve çeşitlilik dışardan alacağı mallar konusunda bir engel teşkil etmektedir. Brezilya pazarına ilişkin bilgi toplamanın yüksek maliyeti; tüketici ihtiyaçlarını, zevk ve tutumlarını değerlendirme ve buna göre doğru strateji belirlemek isteyen ihracatçılarımız için caydırıcı olmaktadır. Pazarı daha yakından tanımak, pazarda kendini tanıtmak isteyen ve bu amaçla pazar araştırması yapmak veya fuarlara katılmak isteyen ihracatçılarımızın, Bakanlığımızca uygulanan devlet yardımları hakkında bilgi edinmelerinin faydalı olacağı düşünülmektedir. 14

16 Brezilya, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN ın uygun görüşü ve Müsteşarlık Makamı nın tarih ve 2012/365 sayılı Onayı ile döneminde Hedef Ülkelerinden birisi olarak belirlenmiştir. Brezilya için; 2010/6 sayılı Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ çerçevesinde +10 yüzde puan destek, Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Hakkında 2009/5 Sayılı Tebliğ çerçevesinde + 20 yüzde puan destek uygulanmaktadır. Söz konusu desteklerin yanı sıra, düzenlenen Ticaret Heyeti, Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti faaliyetlerinde de öncelik verilen ülkeler arasındadır. Özetle; Brezilya ya ihracat yapan Türk firmalarının Brezilyalı ortakları ile garanti mektubu, sağlık belgesi, ödeme koşulları, gümrük mevzuatı, depolama, tabii olunan vergiler gibi hususlarda yeterli bilgiye sahibi olması büyük önem arz etmektedir. Nakliye ve malların gümrükten geçiş sürecine ilişkin masrafların çok iyi hesaplanması gerekmektedir. Depolama fiyatlarının yüksekliği maliyet artırıcı bir unsurdur. Malların limanda dolaşımı, depo, ithal lisansı bedeli, gümrük komisyoncusunun harcamaları, malların Brezilya içinde nakliyesi, banka ücretleri çok önemli maliyet unsurlarıdır. Türk firmalarının Brezilyalı ortakları ile ticari kuralların gereği olan, geçerliliği tartışma götürmez belgelerle iş yapmalarının daha sonra yaşanabilecek sorunların önlenmesinde çok önem taşıdığı unutulmamalıdır. 15

17 4. TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ 4.1 İHRACAT Hızlı tüketim malları bütün ülkelerde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hane halkı tarafından alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamaktadır (gıda, kişisel bakım ürünleri, temizlik ürünleri, vb). Bu çalışmada hızlı tüketim malları olarak alınan ürünlerin GTİP numaraları ise: 03,04, 07, 08, 09, 11, 1509, 1512, 1704, 1806, 19,20, 2101, 2103, 2104, 2105, 2106, 22, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307, 3401 ve 3402 dir. Türkiye nin hızlı tüketim malları ihracatı 2012 yılında bir önceki yıla göre %6 artarak 13,2 milyar Dolar a ulaşmıştır. İhracatın %90 ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, traş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Hızlı tüketim malları ihracatındaki başlıca ülkeler ise Irak (%18), Almanya (%9), Rusya (%8), İtalya (%4) ve Fransa dır (%3). Japonya nın ihracatımızdaki payı ise %1 dir. Tablo 10: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İhracatı (1000 Dolar) HS Ürün Adı Genel Toplam Hızlı Tüketim Malları Toplam Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları, bal 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil Kahve, çay ve baharat Buğday unu Zeytinyağı Ayçiçeği yağı Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar 1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Unlu mamuller Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri 2101 Kahve, çay esans, konsantreleri ve müstahzarları Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 2104 Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları 2105 Dondurma Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları Sular (tabii ve suni mineral sular ve gazlı sular dâhil) (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş)

18 2202 Sular (mineral ve gazlı sular dâhil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 2203 Biralar (malttan) Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dâhil) ve üzüm şırası 2205 Vermut, diğer taze uzum şarap Fermente edilmiş diğer içkiler (elma, armut, bal şarabı) Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkol 3303 Parfümler ve tuvalet suları Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar (güneşlenme kremleri ve müst. Dahil) 3305 Saç müstahzarları Ağız/diş sağlığını korumaya mahsus müstahzarlar Traş müstahzarları, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy dökücüler, vb Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar Yıkama, temizleme müstahzarları sabunlar hariç Kaynak: TradeMap Tablo 11: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) Ülke Irak 1.335, , ,3 Almanya 1.097, , ,9 Rusya Federasyonu 1.026, , ,4 İtalya 501,4 587,4 576,1 Fransa 432,9 475,0 454,7 Hollanda 348,6 389,7 435,3 İngiltere 356,1 426,2 432,5 ABD 312,4 337,0 363,6 Suudi Arabistan 275,9 321,5 306,6 Ukrayna 282,3 296,3 287,2 Libya 84,6 219,8 253,7 Azerbaycan 165,7 198,1 223,1 Romanya 224,6 222,4 190,0 İtalya 156,2 188,1 187,6 Polonya 172,2 157,0 178,0 Belçika 150,5 186,0 170,2 Bulgaristan 244,1 188,3 154,9 BAE 121,1 133,8 154,1 İran 145,1 276,0 153,2 Mısır 141,9 126,1 150,0 Diğer 3.152, , ,7 Toplam , , ,1 Kaynak: Trade Map 17

19 4.2 İTHALAT 2012 yılı itibariyle Türkiye nin hızlı tüketim malları ithalatı 4,3 milyar Dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Hızlı tüketim malları ithalatının %73 ünü 3,2 milyar Dolar ile gıda ürünleri oluşturmaktadır. İthalattaki başlıca ürünler ise bitkisel yağlar, meyveler ve çeşitli gıda müstahzarlarıdır. Kişisel ve ev bakım ürünleri ithalatında ise makyaj ve cilt bakım ürünleri, deterjanlar ve saç müstahzarları ilk sıralarda yer almaktadırlar. İthalatın gerçekleştirildiği başlıca ülkeler ise Rusya Federasyonu (%15), Almanya (%9), Ukrayna (%8), ABD (%7), Polonya dır (%5). Tablo 12: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) HS Ürün Adı Genel Toplam Hızlı Tüketim Malları Toplam Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları, bal 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil Kahve, çay ve baharat Buğday unu Zeytinyağı Ayçiçeği yağı Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar 1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çik. dahil) Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Unlu mamuller Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri 2101 Kahve, çay esans, konsantreleri ve müstahzarları Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 2104 Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları 2105 Dondurma Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları 2201 Sular (tabii ve suni mineral sular ve gazlı sular dahil) (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) 2202 Sular (mineral ve gazlı sular dahil) ve alkolsüz diğer içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 2203 Biralar (malttan) Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil) ve üzüm şırası 2205 Vermut, diğer taze uzum şarap Fermente edilmiş diğer içkiler (elma, armut, bal şarabı vs.)

20 2207 Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkol 3303 Parfümler ve tuvalet suları Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar (güneşlenme kremleri ve müst. dahil) 3305 Saç müstahzarları Ağız/diş sağlığını korumaya mahsus müstahzarlar Traş müstahzarları, vücut deodorantları, banyo müstahzarları, tüy dökücüler 3401 Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar Yıkama, temizleme müstahzarları sabunlar hariç Kaynak: TradeMap Tablo 13: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar) Ülke Rusya Fed. 106,5 134,3 670,6 Almanya 388,7 422,4 412,6 Ukrayna 184,2 469,6 367,9 ABD 215,9 282,8 311,4 Polonya 203,3 233,2 205,9 Fransa 237,8 228,3 196,4 İtalya 142,3 170,6 188,2 Hollanda 124,1 149,3 174,9 İngiltere 98,9 153,6 151,0 Kanada 197,2 202,3 105,0 Ekvator 77,2 99,7 101,8 Brezilya 66,3 86,0 101,5 Çin 62,9 89,8 92,8 Romanya 34,9 77,9 89,5 Norveç 80,7 90,1 84,1 İspanya 66,5 75,5 82,9 İsviçre 66,9 90,9 73,0 Belçika 52,9 59,1 68,4 Hindistan 40,7 54,9 66,6 İrlanda 30,3 37,0 49,6 Diğer 639,2 833,3 774,0 Toplam 3.117, , ,3 Kaynak: TradeMap 19

21 5. BREZİLYA HIZLI TÜKETİM MALLARI SEKTÖRÜ DIŞ TİCARETİ VE PERAKENDE SEKTÖRÜ Brezilya nın 2012 yılı hızlı tüketim malları ithalatı 7,1 milyar Dolar seviyesindedir. Ülkenin ithalatında başlıca ürünler balık filetoları, süt ve krema, alkollü içkiler, deterjanlar, balıklar (tütsülenmiş/dondurulmuş), zeytinyağı, şarap, kuru baklagiller, meyveler, kişisel bakım ürünleri, un, sebzeler, parfümler ve peynirdir. Tablo 14: Brezilya nın Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) GTİP Ürün Adı Genel Toplam Hızlı Tüketim Malları Toplam Balık filetoları ve diğer balık etleri (taze/soğutulmuş/dondurulmuş) 0402 Süt, krema (konsantre edilmiş, tatlandırıcı madde içerenler) Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki 3402 Yıkama, temizleme müstahzarları sabunlar hariç Balıklar (kurutulmuş/tuzlanmış/salamura edilmiş/tütsülenmiş) 1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 2204 Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil)üzüm şırası 0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) Elma, armut ve ayva (taze) Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları Traş müstahzarları, vücut deodorantları, tuvalet müstahzarları 1101 Buğday unu/mahlut unu Soğan, salot, sarımsak, pırasa ve diğer soğanımsı sebzeler (taze/soğutulmuş) 0302 Balık (taze/soğutulmuş) Diğer sebzeler (sirke/asetik asitten başka usulde hazır Konserve) (dondurulmuş) 3304 Güzellik/makyaj ve cilt bakımı için müstahzarları Balıklar (dondurulmuş) Etil alkol, alkollü içkiler ve likör alkol derecesi %80'den az, tağyir edilmemiş 2005 Diğer sebzeler (sirke/asetik asitten başka usulde hazırlanmış konserve) 3303 Parfümler ve tuvalet suları Peynir ve lor Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları Üzümler (taze/kurutulmuş) Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği (taze) Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu

22 çıkarılmış/soyulmuş) 0801 Hindistan cevizi, Brezilya ve kaju cevizi (taze/kurutulmuş) Sular (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı müstahzarlar Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamuller Ağız/diş sağlığını korumaya mahsus müstahzarlar Peynir altı suyu Saç müstahzarları Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) 2203 Biralar (malttan) Kurutulmuş sebzeler (bütün, kesilmiş, dilimlenmiş, kırılmış, toz halinde) 2008 Başka yerinde belirtilmeyen meyve ve yenilen diğer bitki parçaları konserveleri 0813 Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806'de kiler hariç) Makarnalar Sos ve müstahzar; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) Kahve; kahve kabuk ve kapçıkları Diğer meyveler (taze) Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler Sütten elde edilen yağlar; sürülerek yenilen süt ürünleri Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle hazırlanmış) Geçici olarak konserve edilmiş sebzeler Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış) 2007 Reçel, jöle, marmelat, meyve püresi Sebze, pişirilmiş (dondurulmuş) Kus ve kümes hayvanlarının kabuklu yumurtaları Anason, rezene, kişniş, kimyon, kimyonu tohumu ve ardıç meyveleri 0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) Yumuşakçalar (canlı/taze/soğutulmuş/dondurulmuş/kurutulmuş/tuzlanmış) 0811 Meyveler ve sert çekirdekli meyveler (dondurulmuş) Dondurma ve yenilen diğer buzlar Kahve, çay ve Paraguay çayı (mate) hülasası, esans, konsantreleri ve müstahzarları 0401 Süt ve krema (konsantre edilmemiş) Piper, capsicum ve pimenta cinsi biberler (kurutulmuş) Yayık altı süt, pıhtılaşmış süt ve krema, yoğurt, kefir vs (konsantre edilmiş) 0804 Hurma, incir, avokado ve guava armudu, mango, mangost (taze/kurutulmuş) 0910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne yaprakları, köri ve

23 diğer baharat 0908 Küçük Hindistan cevizi, küçük Hindistan cevizi kabuğu ve kakule 1904 Hububat esaslı kabartılmış gıda mamulleri Patates (taze/soğutulmuş) Çay Diğer sebzeler (taze/soğutulmuş) Sebze, meyve, sert kabuklu meyve ve yenilen diğer bitki parçaları 0906 Tarçın ve tarçın ağacının çiçekleri Fermente edilmiş diğer içkiler (elma, armut, bal şarabı vs.) Sular (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları 0714 Manyok, ararot, salep, yer elması, tatlı patates, sagu vb Meyveler ve sert çekirdekli meyveler geçici konserve edilmiş 0907 Karanfil (bütün halindeki meyve, tane ve sapları) Mantar ve domalan (sirke/asetik asitten başka usulde hazırlanmış konserve) 2006 Sebze, meyve, meyve kabukları ve diğer bitki parçası (şekerle konserve edilmiş) 0306 Kabuklu hayvanlar (canlı/taze/soğutulmuş/dondurulmuş/ kurutulmuş/tuzlanmış vs.) 0706 Havuç, şalgam, teke sakalı, kök kerevizi vs (taze/soğutulmuş) 0301 Canlı balıklar Paraguay çayı (mate) Domates (taze/soğutulmuş) Marul ve hindiba (taze/soğutulmuş) Turunçgillerin, kavunların kabukları (taze/dondurulmuş/kurutulmuş vs.) 2205 Vermut ve diğer taze üzüm şarapları lezzetlendirilmiş Vanilya Muz (taze/kurutulmuş) Tarifede yer almayan yenilen hayvansal menşeli ürünler Tapyoka ve nişastadan hazırlanan tapyoka benzerleri Kus, kümes hayvanlarının kabuksuz yumurtaları ve yumurta sarıları 0409 Tabii bal Lahanalar, karnabaharlar, alabaşlar, vb. (taze/soğutulmuş) Baklagiller (taze/soğutulmuş) Kavunlar (karpuzlar dahil) ve papaya (taze) Kaynak: TradeMap Brezilya hızlı tüketim malları ithalatının önemli bir kısmını Arjantin (%31), ABD (%14), Şili (%10), Uruguay (%9), Çin (%8), Endonezya (%5), Portekiz (%5) ve Fransa dan (%5) gerçekleştirmektedir. Ülkemiz ise 27. sırada yer almaktadır. 22