Akademik Forum 2012 Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akademik Forum 2012 Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler"

Transkript

1 Akademik Forum 2012 Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler Yeşil Kalem Denetim Formasyon ve Tecrübe Gerektiren Bir İştir Yapısal Özellikleri, Hukuki Çerçeve ve İstatistiki Boyutlarıyla Suistimal Mühür Destek Hizmetlerinden Kaynaklanan Risklerin Yönetimi Parmak İzi Muhasebe Denetiminde Kullanılan İstatistiki Örnekleme Yöntemleri ve Bir Uygulama Yakın Plan Türkiye İç Denetim Enstitüsü nün Yeni Yönetim Organları Göreve Başladı Yansıma İç Denetim Farkındalık Ödülleri nde Beş Kategoride 15 Ödül Verildi

2 A K A D E M I K M A Y I S F O R U M I S T A N B U L TEŞEKKÜR EDERİZ Merhaba 3 İÇİNDEKİLER Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ve İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi - Muhasebe Enstitüsü işbirliği ile düzenlenen Akademik Forum 2012 ye katkı sağlayan akademik dünyanın değerli öğretim üyelerine, iş dünyasının değerli yönetici ve çalışanlarına ve katılımlarıyla bizleri onurlandıran öğrencilerimize teşekkür ederiz. Açılış konuşmalarıyla bizleri onurlandıran; İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Lerzan Kavut a, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) Başkanı Prof. Dr. Ömer Lalik e, Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) Kurucu Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı Ali Kamil Uzun a Oturumları yöneten; Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) Başkanı Prof. Dr. Ömer Lalik e, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan a, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Fatih Yılmaz, Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) Kurucu Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı Ali Kamil Uzun a Bildiri sunan ve konuşma yapan; Prof. Dr. Lerzan Kavut a, Dr. Burcu Adiloğlu na, Prof. Dr. İdil Kaya ya, Haluk Yalçın a, Adem Yaman a, Prof. Dr. Nejat Bozkurt a, Dr. Nermin Çıtak a, Dr. A. Engin Ergüden e, Burç Seven e, İzel Levi Coşkun a, Sudi Aydemir e, Yüksel Çomak a, Vedat Özdan a, Alp Buluç a, Sena Safsoy a, Ahmet Hamza Karaçay a, Begüm Yeşilkaya ya, Serhat Akmeşe ye, Arzu Özgül e, Sezer Bozkuş Kahyaoğlu na Forum kapanış bildirisini sunan; Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) Kurucu Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı Ali Kamil Uzun a Üniversitelerimizden katılan değerli öğretim üyeleri ve öğrencilerine; Anadolu, Bilgi, Celal Bayar, Dumlupınar, Işık, Galatasaray, Gazi, İnönü, İstanbul, İstanbul Gelişim, İstanbul Teknik, Konya Selçuk, Maltepe, Marmara, Yalova, Yeditepe ve Trakya Üniversitelerine, Stant açarak forumumuza katılan ve maddi destek sağlayan; Borusan Holding e, Sabancı Grup a, Futurecom a Komtaş Bilgi Yönetimi ne, TİDE Akademi ye, İç Denetim Dergisi ne, Forumun düzenlenmesinde büyük emekleri geçen; TİDE Akademik İlişkiler Komitesi ne ve Forum Düzenleme Üyeleri; Esra Işıkara ya, A. Murathan Bayrı ya, Dr. A. Engin Ergüden e, Nermin Çıtak a, Sena Safsoy a, İstanbul Üniversitesi İşletme Kulübü öğrencileri; Tuğçe Taner e, Esra Eraslan a, Büşra Kıspet e, Burcu Bayram a, Sadri Perk e, Haşim Bahadır Ayeş e, Emre Kırbay a, Berkay Azman a, Ali Kuşçuoğlu na, Göktar Işıklı ya, Betül Menemencioğlu na, Tuğçe Kaptanoğlu na, Merve Yalçın a, Gamze Gönüllü ye, Alper Tunç a, Mustafa Nergis e, Özgür Can Korkmaz a, Serap Şahinoğlu na, Murat Toker e, Ofis yöneticilerimiz; Mehtap Okay a, Sevilay Çalışkan a, Güzide Aka ya, TEŞEKKÜR EDERİZ. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu 19 Eylül 1995 yılında 47 kurucu üyenin gayretleriyle İç Denetim Enstitüsü kuruluyor. Bir araya gelen bir avuç meslektaş, Paylaşarak Büyümek, Katılımla İlerlemek mottosuyla mesleki örgütlenme için ilk adımı atıyor. O günden bugüne geçen 17 yılda Enstitümüz pek çok başarılı işlere imza attı ve bir meslek örgütü olarak pek çok ilki gerçekleştirdi. Mesleği ve meslektaşlarını geliştiren aynı zamanda uluslararası nitelikte sertifikasyona kavuşturan, bağımsız ve özerk kalmayı başaran bir meslek örgütü olmaktan gurur duyuyoruz. Her yıl düzenlediğimiz kongrelerimizle, mesleki yayınlarımızla, İç Denetim dergimizle, sertifikasyon sınavlarımızla, çalışma komitelerimizin gerçekleştirdiği faaliyetlerle mesleğimizin ve meslektaşlarımızın gelişimine katkı sağladık, sağlamaya devam ediyoruz. Gelecek vizyonumuzla mesleğimizin öncüsü olmak için sürdürdüğümüz çalışmalara yenilerini katarak, ilerlememizi sürdürüyoruz. Bu vesileyle, öncüsü olmaktan gurur duyduğumuz iki önemli çalışmamızı da bu sayımızda yer veriyoruz. İlki, bu yıl ikincisini gerçekleştirdiğimiz, Akademik Forum. İki yılda bir üniversitelerimizde düzenlediğimiz forumla, üniversitelerimizin önde gelen öğretim üyeleri ve öğrencilerini, iş dünyası ve meslektaşlarımızla buluşturuyoruz. Bu yıl Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler ana temasıyla gerçekleşen Akademik Forum, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Avcılar Kampüsü nde yapıldı. İkinci önemli çalışmamız ise, yine bu yıl ikincisini düzenlediğimiz İç Denetim Farkındalık Ödül Töreni oldu. İç denetim mesleğinin gelişimine katkıda bulunan, bu alanda yatırım yapan kurumları, akademisyenleri ve iç denetçileri desteklemek amacıyla İç Denetim Farkındalık Ödüllerini iki yıldır veriyoruz. Bu yıl, beş kategoride toplam 15 ödül verilirken, ayrıca bu yıl ilk kez jüri özel ödülü de sahiplerini buldu. Törenle ilgili ayrıntılı bilgiyi, dergimizin sayfalarında bulabilirsiniz. Aynı zamanda bu yıl Olağan Genel Kurul toplantımızın 17. sini gerçekleştirdik. Genel Kurul da yapılan seçimle de, dönemi yönetim organlarını belirledik. Yönetim Kurulu nda görev alan meslektaşlarımızı dergimiz aracılığıyla kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz. Dergimizin bu sayısında da, siz değerli meslektaşlarımıza katkı sağlayacağına inandığımız makalelere de yer veriliyor. Yeşil Kalem sayfasında Ahmet Arslan denetim mesleğinin tecrübe gerektirdiğine dikkat çekerken, Mehmet Anıl Bolayır, işletmelerin maruz kaldığı suistimalleri ele alıyor. Gürdoğan Yurtsever Mühür sayfasında, bankacık sektörünün destek hizmetleri konusunda karşılaşabileceği risklerden söz ederken, MÖDAV Başkanı Prof. Dr. Ömer Lalik, Ataç sayfasında Sonsuz Bir Yaşam ın ipuçlarını veriyor. Çizgi Ötesi başlıklı sayfada ise Ersin Bulut, iç denetçilere düşen önemli görevlerden bahsediyor. Ayraç sayfasında A. Murathan Bayrı, gezip gördüğü ve fotoğrafladığı yerleri bizlerle paylaşmaya devam ediyor. Bayrı nın bu sayımızdaki durağı ise, Almanya. Komtaş Bilgi Yönetimi nden Gülsen Bardakçı ve Gizem Karaçor, Parmak İzi sayfasında, muhasebe denetiminde kullanılan örnekleme yöntemlerini ele alıyor. Bir sonraki sayımızda tekrar görüşmek dileklerimizle, Keyifli okumalar Yayın Kurulu

3 4 İÇİNDEKİLER Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği Adına İmtiyaz Sahibi Ali Kamil UZUN Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Gürdoğan YURTSEVER Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul Yayın Direktörü Ali Kamil UZUN Genel Yayın Yönetmeni Gürdoğan YURTSEVER Editörler Ersin GÜNERALP, Ethem YENİGÜN Seyfullah ATÇI, Umut ENGİN Yayın Kurulu Cüneyt Sezgin, Beşir Özmen, Doç. Dr. Serhat Yanık Bülent Bozdoğan, Özlem Aykaç İğdelipınar, Ali Kamil Uzun Gürdoğan Yurtsever Hakem Kurulu Prof. Dr. Nuran Cömert, Prof. Dr. Nejat Bozkurt Prof. Dr. İdil Kaya, Prof. Dr. Mustafa Aysan Prof. Dr. Ömer Lalik, Prof. Dr. Melih Erdoğan Prof. Dr. Seval Selimoğlu, Prof. Dr. Göksel Yücel KATKIDA BULUNANLAR Dr. A. Engin Ergüden, A. Murathan Bayrı, Adem Yaman, Ahmet Hamza Karaçay, Ahmet Arslan, Ali Kamil Uzun, Alp Buluç, Arzu Özgül, Begüm Yeşilkaya, Arş. Grv. Dr. Burcu Adiloğlu, Burç Seven, Ersin Bulut, Gizem Karaçor, Gülsen Bardakçı, Gürdoğan Yurtsever, Haluk Yalçın, Prof. Dr. İdil Kaya, İzel Levi Coşkun, Prof. Dr. Lerzan Kavut, M. Kemal Tapkan, Mehmet Anıl Bolayır, Prof. Dr. Nejat Bozkurt, Dr. Nermin Çıtak, Prof. Dr. Ömer Lalik, Prof. Dr. Recep Pekdemir, Sena Safsoy, Serhat Akmeşe, Sezer Bozkuş Kahyaoğlu, Sudi Aydemir, Vedat Özdan, Yahya Arıkan, Yüksel Çomak REKLAM Sevilay ÇALIŞKAN İLETİŞİM ADRESİ Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 1. Blok No: 6 K: 5 D: 10 Gayrettepe / İstanbul Tel: Faks: E-posta: tide@tide.org.tr / dergi@tide.org.tr Yıllık Abone Bedeli: 60 TL KDV dahildir. İki Yıllık Abone Bedeli: 120 TL KDV dahildir. YAPIM Rota Yayın Yapım Tanıtım Ticaret Ltd. Şti. Prof. N. Mazhar Ökten Sk. No:1 Rota Binası Şişli-İstanbul Tel: Faks: E-Posta: rota@rotayayin.com.tr YAYIN TÜRÜ Yaygın Süreli Yayın BASKI TARİHİ Aralık 2012 BASKI ve CİLT TOR Ofset San.ve Tic. Ltd. Şti. Akçaburgaz Mh Sk. No:2 Esenyurt - İstanbul Tel: (0212) (Pbx) Faks: (0212) E-Posta: tor@torofset.com.tr DAĞITIM Doğan Dağıtım Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği tarafından üç ayda bir yayımlanır. Yazıların fikri sorumluluğu yazarlarına aittir. VİZYON Mesleki yayıncılıkta küresel değer yaratmak MİSYON Kurumsal Yönetimin güvencesi iç denetim ile ilgili; pay ve menfaat sahipleri, mesleğin profesyonelleri ve çözüm ortağı olarak hizmet gören kurum ve kuruluşlar için iletişim, paylaşım ve referans kaynağı olmak. Yaptıkları işin doğruluğuna inanan insanlar çalışmalarının denetlenmesinden, karşı fikirlerin ortaya atılmasından ve tercihleri üzerinden münakaşa yapmaktan zevk alırlar Mustafa Kemal Atatürk Aysberg...6 Akademik Forum 2012 Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler Yeşil Kalem...20 Ahmet Arslan Denetim Formasyon ve Tecrübe Gerektiren Bir İştir Mehmet Anıl Bolayır Yapısal Özellikleri, Hukuki Çerçeve ve İstatistiki Boyutlarıyla Suistimal Mühür...30 Gürdoğan Yurtsever Destek Hizmetlerinden Kaynaklanan Risklerin Yönetimi Ataç...36 Prof. Dr. Ömer Lalik Sonsuz Bir Yaşam Çizgi Ötesi...38 Ersin Bulut Ayinesi İştir Denetçinin Ama... Ayraç...42 A.Murathan Bayrı Baharda Almanya Parmak İzi...46 Gülsen Bardakçı, Gizem Karaçor Muhasebe Denetiminde Kullanılan İstatistiki Örnekleme Yöntemleri ve Bir Uygulama Yakın Plan...50 Türkiye İç Denetim Enstitüsü nün Yeni Yönetim Organları Göreve Başladı Yansıma...53 İç Denetim Farkındalık Ödülleri nde Beş Kategoride 15 Ödül Verildi Pano...56 Quiz...61 Summary...62 (The Institute of Internal Auditors Chairman s Special Recognition Award) (The Institute of Internal Auditors Membership Competition) (The Institute of Internal Auditors Publication Contest Newsletter Category) (The Institute of Internal Auditors International Mastering Advocacy Program Award) Finansal sicilinizi biliyor musunuz? Dilediğiniz bir banka şubesinden Risk Raporu nuzu ve Çek Raporu nuzu isteyin, finansal sicilinizi öğrenin. Finansal kararlarınızı verirken, kredi, kredi kartı ve çeklerinizin durumunu kontrol edin. Banka hizmet ücretleri değişiklik gösterebilir. KREDİ KAYIT BÜROSU

4 AYSBERG 6 7 AYSBERG Akademik Forum 2012 Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler Akademik Forum 2012, 16 Mayıs 2012 tarihinde İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Avcılar Kampüsü nde İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi - Muhasebe Enstitüsü, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ile işbirliği içinde TİDE Akademik İlişkiler Komitesi nin öncülüğünde düzenlendi. Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler ana temasıyla gerçekleşen, Akademik Forum 2012 de dört ayrı oturumda sunulan bildirilerde, üniversitelerimizin önde gelen öğretim üyeleri yanında, iş dünyasının seçkin temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle birlikte TİDE Akademik İlişkiler Komitesinin temsilcileri bilgi ve görüşlerini katılımcılarla paylaşma fırsatı buldular. AÇILIŞ KONUŞMALARI Prof. Dr. Lerzan Kavut, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Öncelikle, Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ile İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü işbirliğiyle gerçekleştirmekte olduğumuz Akademik Forum 2012 ye katılımınızdan dolayı teşekkür ederiz. İç denetim mesleğinin akademik gelişimine katkı ve destek sağlamak ve iş dünyasını akademik dünyaya doğru bilinçlendirmek, aramızdaki iş ve gönül birliğini geliştirmek amacıyla bizleri bugün bir araya getiren TİDE ve MÖDAV a teşekkür ederiz. Gün boyunca burada sunulacak bildiriler ve paylaşılacak bildiriler, akademik dünyanın aynaya bakmasına vesile olacak, gelecekte de daha kaliteli ve gerçekçi iç denetim derslerini daha iyi anlamamıza ve yürütülmesine katkı sağlayacaktır. Ali Kamil Uzun, TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi ev sahipliğinde, Muhasebe Enstitüsü nün desteğiyle ve iş ortağımız MÖDAV ile birlikte bu yıl Akademik Forum un ikincisini gerçekleştiriyoruz. Bu forum, mesleğimizin akademik gelişiminde, iş dünyası ile akademik dünyayı ortak bir platformda buluşturmak ve mesleki gelişimin ihtiyaçlarını konuşmak üzere düzenlenmektedir. Denetim mesleği dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli mesafeler kat ediyor. Özellikle yürürlüğe giren yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) nun ülkemizde denetim işinde, çok daha büyük önem, yayılım ve yaygınlık kazanmasında önemli bir kilometre taşı olduğunu söyleyebilirim. İç denetim konusunda da dünyadaki gelişmelere ve ülkemizde yapılan değişikliklere baktığımızda çok önemli mesafelerin kat edildiğini görmekteyiz. Gerek bankacılık gerek sermaye piyasalarının yapmış olduğu düzenlemeler gerekse TTK nın getirdiği yükümlülükleri dikkate aldığımızda, iç denetim önemli gelişme göstereceği gibi siz değerli öğrenciler için de önemli bir kariyer fırsatı sunmaktadır. Prof. Dr. Ömer Lalik, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) Başkanı MÖDAV olarak yola çıkarken, iç denetim mesleğini yeni mezunlara yani potansiyel meslektaşlarımıza tanıtmak için işbirliğine gittik. Kamusal alanda da hesap almanın da vermenin de en etkili aracı, muhasebeci olduğum için ben muhasebe demek istiyorum. Türkiye de İşletme, Çalışma Yönetimi, Maliye, Kamu Yönetimi gibi alanlardan mezun olan öğrenciler, mezuniyet sonrası dönüp arkalarına baktığında, kendilerine bir yol çizerken tek açılmış yolun muhasebecilik olduğunu görüyorlar ve hiç sevmedikleri ve hiç de düşünmedikleri halde bu kulvar onları kendine çekiyor. Her yıl yaklaşık 15 bin stajyer, muhasebe işine başlamak amacıyla müracaat ediyor. Bu nedenle ister iç denetçi ister bağımsız denetçi ister akademik alanda olsun iş muhasebecilik şemsiyesi altında toplanıyor. Yeni mezunlara önerim, mezuniyet sonrası atacakları adımı sadece ilk adım olarak düşünmesinler. Bu adım onları kendi ufuklarına taşıyacak bir koşunun başlangıcını sağlayacaktır.

5 AYSBERG 8 9 AYSBERG Prof. Dr. Lerzan Kavut, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Arş. Grv. Dr. Burcu Adiloğlu, İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Türkiye deki Üniversitelerde Lisans ve Yüksek Lisans Eğitiminde İç Denetim Derslerinin Durum Analizi 1. OTURUM Çağdaş yönetim anlayışında; kurumsal sosyal sorumlulukların yerine getirilmesi, etkin bir risk yönetimi, faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliği, finansal bilgilerin güvenilirliği ve yasalara uygunluğun sağlanmasına ilişkin hedefler önem kazanırken, bu hedeflere ulaşmada iç denetimin rolü de giderek artmaktadır. İş dünyasında giderek daha çok ihtiyaç duyulan iç denetim faaliyetleri ve iç denetçilere olan gereksinim mesleği önemli bir konuma getirmiştir. Dünyada ve ülkemizde iş dünyasında yaşanan gelişmeler, akademik dünyayı etkilemekte, verilecek eğitimlerin içeriğinin ihtiyaçlara uygun olarak düzenlenmesini gerekli kılmaktadır. Çağdaş işletmecilik anlayışıyla eğitilmiş olan işgücü ihtiyacı her geçen gün daha da artmaktadır. Denetim işlevinin çağdaş işletmecilik yönetiminde önemli bir yapı taşı olması ve özellikle son yıllarda, iç denetim mesleğine verilen önemin artmasıyla, üniversitelerde İç Denetim eğitimine ilişkin programlara yer verilmesi zorunlu hale gelmiştir. Ancak, iş dünyasının beklentilerinin karşılanması, iç denetim uygulamalarında ve iç denetçilik mesleğinde kalitenin sağlanmasında; iç denetim eğitimlerinin içerikleri ve yeterlik derecesi oldukça önemlidir. Dünyada ve Türkiye de Denetim Mesleğinin Gelişimi, İş Dünyasının Beklentileri ve Akademik Dünyanın Beklentileri Prof. Dr. İdil Kaya, Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Üniversitelerimizde İç Denetim Mesleğinin İhtiyaçları Prof. Dr. Ömer Lalik, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) Başkanı İkincisini düzenlediğimiz Akademik Forum un ilk oturumunu açıyorum. Oturumun başlığı; Dünyada ve Türkiye de Denetim Mesleğinin Gelişimi, İş Dünyasının Beklentileri ve Akademik Dünyanın Beklentileri olacak. Bu oturumda hem akademisyenlerden hem kamudan hem de özel sektör temsilcisinin sözlerine kulak vereceğiz. İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Lerzan Kavut ile Araştırma Görevlisi Burcu Adiloğlu, Türkiye deki Üniversitelerde Lisans ve Yüksek Lisans Eğitiminde İç Denetim Derslerinin Durum Analizi başlıklı bildirilerini paylaşacaklar. Sonrasında Galatasaray Üniversitesi Öğretim Görevlisi İdil Kaya; Üniversitelerimizde İç Denetim Mesleğinin İhtiyaçları başlıklı sunumunu gerçekleştirecek. Özel sektörden ise, PWC Denetim Ortağı Haluk Yalçın; Dünyada ve Türkiye de Denetim Mesleği ve Yeni Normal deki Önemi ne vurgu yapacak. Son konuşmacımız kamudan. Kamu İç Denetçileri Derneği (KİDDER) Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Yardımcısı Adem Yaman; Türkiye de Denetimin Yarınlarına İlişkin Düşünceler başlığıyla, görüşlerini paylaşacak. Aralık 2003 te yayınlanıp da yürürlüğe giren 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile üniversitelerimizin gündemine iç denetim kavramı girdi. Üniversitelere iç denetçiler atandı; yoğun mesleki eğitimlerden geçirildiler. İç denetimi koordine etmek üzere 2004 yılında İDKK oluşturuldu, üniversitelerimizde iç denetim faaliyetleri başladı Sayılı Kanunla rektörlere üniversitelerinin mali yönetim ve iç kontrol sisteminin işleyişini gözetim ve izleme görevi verilerek, hesap verme sorumluluğu yüklendi. Bu sorumluluğun gereklerini yerine getirmek için: İç kontrol ve iç denetim sistemini mevzuata ve belirlenmiş standartlara uygun bir şekilde oluşturmak ve işleyişini sağlamakla görevliler yılından itibaren uygulanmasına başlanan yeni denetim anlayışı ve metotlarıyla, kurum içine dönük denetim faaliyetleri rektöre doğrudan bağlı iç denetim başkanlıkları ya da iç denetim birimleri tarafından yürütülüyor sayılı Kanun un 65. maddesi uyarınca iç denetçi olarak atanacakların 657 sayılı Kanun un 48. maddesinde belirtilenlerle, şu şartları taşıması gerekiyor: İDKK tarafından belirlenen alanlarda en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak, kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beş yıl veya İDKK ca belirlenen alanlarda en az sekiz yıl çalışmış olmak, mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmak, İDKK ca gerekli görülen diğer şartları taşımak.

6 AYSBERG AYSBERG Haluk Yalçın, PWC Denetim Ortağı 2. OTURUM Dünyada ve Türkiye de Denetim Mesleği ve Yeni Normal deki Önemi Uluslararası İç Denetim Enstitüsü (IIA) iç denetimin tanımını şöyle tanımlıyor: İç denetim, bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim kurumun risk yönetim, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur. Denetim tüm sektörlere maksimum bakış açısı veriyor. Bu bakış açısı, kariyerinizin ileriki döneminde size çok farklı bir algı kazandıracaktır. Kariyerinizin ilk beş yılında kendinize yapacağınız yatırım, kariyeriniz için önemli bir tasarruf sağlayacaktır. Sizi yarışa çıktığınız kişilerden birkaç adım daha öne çıkmanızı sağlayacaktır. Siz de birikimlerinizi doğru değerlendirirseniz, o farkı hep korursunuz. O fark sizin yaşam çizelgenizde profesyonel kariyerinizde olduğundan fazla etkileyecektir. İç denetçi olduğunuz zaman siz o şirkete makro bakışla bakar, bağımsız görevini icra eder, bir ölçüde danışmanlık yapar. Burada önemli bir mesajım daha var, sizler işe girer girmez danışman olacağınızı düşünmeyin. Danışman olmak için çok iyi eğitim almak, gerçek anlamda fikrinizin oluşmasını ve bu fikri aktarabileceğiniz bir konuma geldiğinizde danışman olabilirsiniz. Adem Yaman, Kamu İç Denetçileri Derneği (KİDDER) Yönetim Kurulu Üyesi, Başkan Yardımcısı Türkiye de Denetimin Yarınlarına İlişkin Düşünceler Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) nun Denetim Mesleğinin Gelişimine Etkileri, Mesleğin Akademik İhtiyaçları Yahya Arıkan, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı, Oturum Başkanı Akademik Forum 2012 de görüşleriyle katkı sağlayan değerli konuşmacıların sunumlarını izledikten ve onları dinledikten sonra bir yol haritasının çıkacağına inanıyorum. Kamu gözetim kurumu denetim işini planlamak, yetkilendirmek, lisanslamak ve sınav gibi planlarının olduğunu söylüyorlar. İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası olarak biz kesinlikle buna izin vermeyeceğimizi her yerde anlatıyoruz. Denetim sürecinde üç kriter aranıyor: Bu işi yapanların meslek mensubu olması, bu kişilerin belli eğitimlere katılmış olması ve belli bir kıdem ve tecrübe. İddiamız, bizim verdiğimiz ruhsatların bu işe uygun olduğunu ve pek çok ülkede olmayan sicil başlama sınavı yapan tek ülke olduğumuzu, dolayısıyla bu ruhsatın dışında bir lisanslamayı kesinlikle kabul edemeyeceğimizi belirtiyorum. Birinci çizgimiz bu. İkincisi, düzenlediğimiz eğitimlerin aktive edilmesini istiyoruz. Son aldığımız bilgi şu: 10 yıl bu işi yapanlar, sınavsız mesleği icra edebilir durumuna gelmişlerdir. Bu 10 yılı kabullenmediğimizi ve bunun aşağıya çekileceğini umuyorum. 85 bin kişilik camiayı yok sayarak bu işin yapılamayacağını düşünüyoruz. Kamu kaynaklarının daha verimli ve yerinde kullanımının tespiti için harcama disiplininin sağlanması doğrultusunda, kontrol mekanizmalarının tekrar gözden geçirilmesi ve yönetim sürecinde planlanan kontrollerin yeniden revize edilmesi kontrollerinin yeniden tasarlanması risklerin yönetiminde önemli bir aşama olduğu düşünülmektedir. Yönetimin asli fonksiyonlarından olan denetimin işlevselliği bu aşamada isabetli değerlendirilmelidir. Dolayısıyla, mevcut denetim sisteminin işlevselliğini olumsuz etkileyen unsurlar tespit edilerek çözüm yolları aranmalıdır sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile iç denetim uygulaması kamusal denetime yeni bir soluk getirmiş ve kısa sürede önemli bir oranda benimsenmiş ve kabul edilebilir duruma gelmiştir. Fakat uygulama sürecinde kat edilmesi gereken önemli bir süreç olduğu tartışmasızdır. İç denetimin teorisi ile (standartlar ve iyi uygulama örnekleri) ülkemizde özellikle kamu uygulamalarında pratiğinin nasıl olabileceği yeterince tartışılmamıştır. Reel sektörde başarı ile uygulanan iç denetim, sistematik olarak benimsenmekte ve işlevselliğine ilişkin farkındalık yüksek düzeyde olmaktadır. Fakat kamuda merkezi idareler ile özellikle taşra birimlerinde üst yöneticilerin anlayışıyla şekillenen marjinal yapı ve fonksiyonlar türetilmektedir. Bu kontrolsüz gelişim konunun farkındalığına ilişkin sürecin bilinmemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Uluslararası uygulama standartlarının ve uygulama önerilerinin yer aldığı kırmızı kitapta, yönetim kurulları ve denetim komitelerine yönelik getirilen kriter ve açıklamalar kamuda karşılığını bulamamakta ve anlaşılırlığı konusunda sıkıntılar yaşanmaktadır. Prof. Dr. Nejat Bozkurt, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Yeni TTK da Denetim ve Mesleğin Eğitim ve Akademik İhtiyaçları İçin Çözüm Önerileri Marmara Üniversitesinde denetim hocası olarak 33 yıldır görev yapıyorum. 33 yılık meslek yaşamımda asistanlık mesleğinden bugüne denetim mesleğinin hem teorik hem de uygulaması içindeyim. Denetim dediğimizde belki çok şey ifade etmeyebilir ama denetim ne için yapılıyor diye sorulduğunda, önemi daha da artıyor. Denetim güzeldir çünkü denetçinin söylediği aksi söylenen kadar doğrudur ve bu da önemli bir güçtür. Yeni TTK bizlere neler söylüyor? Türkiye de sermaye şirketlerinin finansal tabloları, uluslararası denetim standartlarıyla birebir tam uyumlu olarak denetlenecek. Eğer herhangi bir kanun değişikliği olmazsa bunda ufacık bir sapma olmayacak. Dolayısıyla tüm Türkiye de bizler de eğitim işlerimizi bu standartlara uygun olarak vermek zorundayız. Çünkü büyük bir alanda, denetim bu şekilde yapılacak. Denetimin tanımına baktığımızda, denetçinin bir dayanağının olması gerekiyor. Denetçinin bir doğrusu olmalı, eğer denetçinin bir doğrusu yoksa denetim yapamaz. Yeni TTK da bağımsız denetim yapılırken bizim dayanaklarımız bunlar olacaktır.

7 AYSBERG AYSBERG Dr. Nermin Çıtak, Marmara Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. A. Engin Ergüden, Erler Denetim, Yeditepe Üniversitesi Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi İzel Levi Coşkun, Mazars/Denge, CEO Yeni TTK, Bağımsız Denetim, Risk Yönetimi ve İç Denetim İlişkisi Yeni TTK nın Kurumsal Yönetim Alanına Getirdiği Bazı Düzenlemelere Bir Bakış Yeni TTK ile birlikte işletmeler hakkında gereksinim duyulan her türlü bilgiye, yeni yasa gereği elektronik ortamda kolaylıkla erişilebilecektir. Bu da bilgiye kolaylıkla ulaşabilen bir bilgi toplumu olma yolunda önemli adımlar atıldığının önemli bir göstergesidir. Özellikle açık ve net bir dille yaptırımı yüksek olarak ele alınmasa da yeni TTK, işletmelerde iç denetim biriminin gerekliliği konusuna da gönderme yapmış bulunmaktadır. İç denetçilerin işletme içerisinde yapmış olduğu çalışmaların bağımsız denetçilerin de işlerini kolaylaştıracağı göz önüne alınacak olunursa, işletmelerin iç denetim faaliyetlerinden yararlanmaları ve şirket içerisinde mutlaka etkili bir iç denetim birimi kurmaları uzun vadede şirketlerin maliyetlerinin de azalmasına neden olacaktır. Bu sebeple, yasanın sistematiğini bozmadan işletmelerde iç denetim biriminin kurulmasının zorunlu hale getirilmesi ve halka açık şirketlerde riskin erken teşhisine ilişkin bir komite kurulmasını zorunlu kılan düzenleme yerine belli büyüklükteki tüm şirketler için bir denetim komitesi kurulması ve bu komitenin görev tanımları arasında etkili iç kontroller, iç denetim ve riskin erken teşhisiyle ilgili fonksiyonel sorumluluklar tanımlanması çok daha yararlı ve etkili düzenlemeler olacak ve denetim mesleğine daha başka bir boyut katacaktır. Yönetimin devriyle ilgili 367. maddede işletmelerin iç kontrol sistemlerinin bir ölçüde tarifi düzenlenmiştir. Yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönetmeliğe göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu yönetmelik şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler. Yönetim kurulu, istem üzerine pay sahiplerini ve korunmaya değer menfaatlerini ikna edici bir biçimde ortaya koyan alacaklıları, bu yönetmelik hakkında, yazılı olarak bilgilendirir. Hesap verebilirlik ve sorumluluk, yönetim devredilmediği takdirde, yönetim kurulunun tüm üyelerine aittir. Yeni TTK, 6762 sayılı TTK ile karşılaştırıldığında anonim şirketin temel organı olan Yönetim Kurulu ile ilgili hükümlerde çok önemli yenilikler getirmiştir. Söz konusu yeni düzenleme, Yönetim Kuruluna başka hiçbir organa devredemeyeceği görev ve yetkiler vermektedir. Yeni TTK nin getirdiği düzenlemeye göre; bağımsız denetime tabi olacak şirketler anonim şirketler, limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerdir. Söz konusu bu şirketlerin bağımsız denetiminin yapılması aşamasında; finansal tabloları, (bilanço, gelir tablosu, nakit akış tablosu, öz kaynak değişim tablosu, dipnotlar), şirket yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporları, riskin erken saptanması ve yönetimi komitesinin düzenlediği rapor denetime tabi tutulacaktır. Şirketin ve topluluğun finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun denetimi; envanterin, muhasebenin, Türkiye Muhasebe Standartları nın öngördüğü ölçüde iç denetimin, bu bölüm hükümleri anlamında 378. madde uyarınca verilen raporların ve 397. maddenin birinci fıkrası çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun denetimidir. Diğer yandan denetimin kapsamının belirlendiği gerekçesinde ise, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun, envanterin, uluslararası denetim standartları bağlamında muhasebe iç denetimlerinin şeklinde açıklanmıştır. Burç Seven, Deloitte Türkiye Denetim Ortağı Yeni TTK ve Denetimde Kariyer Fırsatları 3. OTURUM Yeni TTK, ülkemizin ticaret hayatında baştan sona değiştiren, radikal değişiklikleri beraberinde getiren, 1535 maddelik bir kanun. Mecliste, bir gecede, tam mutabakatla onaylanmış bir kanun. 1 Temmuz 2012 tarihinde de yürürlüğe girdi maddeyi incelediğimizde, altı ana uyum alanında kümelendiğini görüyoruz. Bunlar; yasal yapı ve pay sahipliği hakları, kurumsal yönetimle ilgili maddeler, şirketler topluluğu, finansal raporlama ve uluslararası finansal raporlama sistemleriyle özdeş Türkiye muhasebe standartları, web sitesi uygulamaları ve bugünkü konumuz olan bağımsız denetim. Ana uyum maddelerinden biri olan bağımsız denetimin de bundan sonra ne kadar önemli olduğunu görmüş olacağız. Bundan sonrası için 1 Ocak 2013 tarihinde başlayacak mali yıllar, bağımsız denetime tabi olacak. Kanundaki sürelere baktığımızda tüm sermaye şirketleri genel kurullarını üç ay içinde yapması, bağımsız raporlarını belli sürelerde tamamlaması gerekiyor. Kısaca karşımıza her yıl sonundan sonra 2,5 ay gibi bir sürenin çıktığını görüyoruz. Bu da 31 Aralık 2013 tarihli mali tabloların, bağımsız denetim görüşlerinin en geç 15 mart 2014 tarihinde imzalanmış olması gerekiyor. Sektörel Beklentilerin Denetim Mesleğinin Akademik Gelişimi ve İhtiyaçlarına Etkileri Prof. Dr. Fatih Yılmaz İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Müdür Yardımcısı, Oturum Başkanı Konuşma sırası alfabetik olacak ve her konuşmacıya 20 dakika süre tanıyacağız. İlk sözü Borsa Aracı Kurumları Yöneticileri Derneği Başkanı Sudi Aydemir alacak. Aydemir bizlere, Sermaye Piyasasında İç Kontrol ve İç Denetimin Önemi başlıklı sunumunu gerçekleştirecek. Sonrasında sözü Komtaş Bilgi Yönetimi Genel Müdürü Yüksel Çomak alacak. Çomak, Analiz Teknolojilerinin Denetim, Risk ve Uyum Faaliyetlerine Uygulamaları hakkında bir bildiri sunacak. Son sözü ise Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Vedat Özdan alacak. Özdan bizlere, Reel Sektörde İç Denetimin Evrimi ve IT Yönetişimin Önemi hakkında bilgilendirmede bulunacak.

8 AYSBERG AYSBERG Sudi Aydemir, Borsa Aracı Kurumları Yöneticileri Derneği Başkanı Vedat Özdan, Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı, Avrupa Konseyi Denetim Kurulu Eski Üyesi Sermaye Piyasasında İç Kontrol ve İç Denetimin Önemi Reel Sektörde İç Denetimin Evrimi ve IT Yönetişimin Önemi Sizlere, sermaye piyasalarıyla ilgili olarak iç kontrol ve denetim konusunda bir sunum yapacağım. Denetim ve iç kontrol konusunda diğer konuşmacılar çok farklı yönlerden konuyu değerlendirdiler fakat sermaye piyasası denildiğinde sermaye piyasasını bir büyüklük olarak tespit etmeniz lazım. Sermaye piyasası; halka açık şirket sayısı 345, borsa yatırım fonları ve menkul kıymetler yatırım ortaklıkları 37, piyasası kapitalizasyon değeri 447 milyar, yatırımcı sayısı 4 milyon (bunun 1 milyonu hisse senedi, diğer 3 milyonu da menkul kıymetlerde), aracı kurumlar 103, bankalar 40 tane ve işlem hacmi 3 trilyon dolar mertebelerinde olan bir sektörden bahsediyoruz. Sermaye piyasası iç kontrol ve denetimle ilgili olarak, diğer sektörlerdeki uygulamaların aksine düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler çerçevesinde, sermaye piyasasının denetim ve iç kontrol uygulamaları, belirli tebliğlerde yayınlanmıştır. Bunu kurul, gelişmeler çerçevesinde güncellemektedir. Mevzuatımıza göre iç kontrol, sermaye piyasası kurullarının tüm işlemlerinin yönetim stratejisi ve politikalarına uygun olarak düzenli, mevcut kurallar çerçevesinde yürütülmesi, hesap ve kayıt düzeni bütünlüğünün ve güvenirliğinin veri sistemindeki bilgilerin zamanında ve doğru bir şekilde elde edilebilirliğinin sağlanması, hata, hile ve usulsüzlüklerin önlenmesi ve tespiti amacıyla uygulanan, organizasyon planı ve bunlara ilişkin tüm esas ve usulleri kapsayan bir süreçtir. İç kontrol, örgütün planı ve işletmenin varlıklarını korumak, muhasebe bilgilerinin doğruluğunu ve güvenirliğini ile faaliyetlerin verimliliğini artırmak, belirlenmiş yönetim politikalarına bağlılığı özendirmek amacıyla kabul edilen ve uygulamaya konulan tüm önlem ve yöntemleri içermektedir. Bilgi yaratılır, kullanılır, muhafaza edilir, açıklanır ve yok edilir. Teknoloji bu süreçte kilit roldedir. Bilgi kalitesinin sürekliliğini IT (bilgi teknolojileri) yönetişimi sağlar. Stratejik ve operasyonel kararların dayanağı olan bilginin kalitesi ve oluşum süreci de iç denetim faaliyetinin kapsamı içindedir. IT denetiminin uzmanlık gerektiren, farklı bir denetim faaliyeti haline gelmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki hızlı değişimin bir sonucudur. Bu çerçevede, zaman içinde güvence verme faaliyetinden beklenenin, sağlam bir mali yönetimin ötesine geçtiğini görüyoruz. Bu çerçevede, iç denetimden beklenen güvence faaliyetinin, bağımsız dış denetimle tamamlandığını vurgulamamız lazım. İç denetçi, aynı zamanda şirket içi bir tür danışman pozisyonuna gelmiş durumda. Çünkü değişim yönetimi birçok konuda çabuk, sürekli, güvenilir ve tarafsız bir geri bildirim almayı gerektiriyor. Mesleği icra edenlerden her zaman sağlam bir etik duruş bekleniyor. İç denetçilerin profesyonelliği, tarafsızlığı, bağımsızlığı ve objektifliği, çok daha önemsenir hale gelmiş durumda. Standartlara göre artık iç denetçinin soruşturma süreç ve tekniklerinde uzman olması gerekmiyor. Standartlar, bununla ilgili bilgi sahibi olmayı yeterli görüyor. Bu anlamda iç denetçinin daha çok, ibra sürecinde (audit trail) yönetime destek olan bir fonksiyon haline geldiğini söyleyebiliriz. Hızlı bir küreselleşme olgusu ve teknolojik değişim yaşıyoruz. Bilgiye erişim artık çok daha kolay. O nedenle iç denetçi daha hızlı ve önleyici olmak durumunda. 4. OTURUM Yüksel Çomak, Komtaş Bilgi Yönetimi, Genel Müdür Analiz Teknolojilerinin Denetim, Risk ve Uyum Faaliyetlerine Uygulamaları Sivil Mesleki Oluşumların Denetim Mesleğinin Akademik Gelişiminde Rol ve Sorumlulukları, Üniversitelerimizin İhtiyaçları İçin İşbirliği Fırsatları Benim konum, analiz teknolojilerinin denetim, risk ve uyum faaliyetlerinin uygulamaları hakkında olacak. İş dünyasının değişen çerçevesi denildiğinde ve 20 yıl öncesine gittiğimizde, o zaman el yordamıyla yapılan pek çok işin bugün artık bilgisayarla yapıldığını görüyoruz. Aslında satıştan satınalmaya, muhasebeden insan kaynaklarına kadar bütün bu bölümler bilgisayar sistemleri üzerinden yapılıyor. Kurumların içindeki bu otomasyonu bir miktar kurum dışında da birlikte çalıştığı, tedarikçisi olduğu, müşterisi olduğu kuruma karşı da aynı çalışmayı yapması gerekiyor. Bunlar daha çok iş uygulamaları olarak çalışıyor. Süreçlerin otomasyonu önemli bir noktaya geldi, bununla birlikte iş akış yazılımları konusu var. Bu yazılımların birbirleriyle uyumlu olması gerekiyor. Ben bir otomotiv sektöründe çalışan bir firmaysam, bütün tedarikçilerimle planlama yapacaksam sadece kendi stoklarımı, hammaddemi değil, belki Hindistan daki, Amerika daki birlikte çalıştığım firmanın da stoklarını görmek istiyorum. Bunları da iş akış yazılımları tarafından sağlanıyor. Ali Kamil Uzun, TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı, Oturum Başkanı Hem bugünün hem de geleceğin meslektaşları bu son oturumumuzda bir araya geldiler ve mesleğin akademik gelişimi konusunda yaklaşımlarla ilgili sunumlar yapacaklar. Üç oturumda dünyada ve Türkiye de denetim mesleğini ve ilgili bakış açısını dinledik. Sonra yeni TTK nın getireceği etkiler ve sektörel beklentiler konuşuldu. Bu oturumda da özellikle iş dünyası, akademik dünya işbirliğine bizler sivil mesleki oluşum olarak ne tür değer yaratabilir ve katkı sağlayabiliriz dedik. Aynı zamanda konuşulan ihtiyaç ve beklentileri hayata geçirme konusunda bizler neler yaptık, yapıyoruz, neler yapabiliriz başlıklarını da değerli panelistlerimiz sizlerle paylaşacaklar. Oturumun ilginizi çekeceğini ve foruma katkı sağlayacağını düşünüyorum.

9 AYSBERG AYSBERG Sezer Bozkuş Kahyaoğlu, KPMG, Kıdemli Müdür, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi Sena Safsoy, Aras Kargo, Denetçi Kariyer Olarak İç Denetim Mesleğinin Geleceğini Şekillendiren Ulusal ve Küresel Gelişmeler Denetim Mesleğinin Gelişiminde ve Tanınmasında Üniversite Denetim Kulüplerinin Oynayacağı Roller Dünya ekonomisindeki küreselleşme, bu ortamda çalışan şirketler için yönetilmesi gerekli yeni risklerin en önemli nedeni olmaktadır. Bu riskler söz konusu şirketlerin yalnızca finansal risklerini kapsamamakta, bütün iş süreçlerinde ortaya çıkabilecek riskleri de tanımlamaktadır. İç denetim söz konusu iş süreçlerinde ortaya çıkabilecek bütün risklerin önceden tespit edilmesi ve buna bağlı olarak önlemleri ortaya koyan bir uzmanlık alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, iç denetim süreç analizleri şirketler için bir erken uyarı mekanizması anlamına gelmektedir. İç denetimin uygulanmasında genel kabul görmüş uluslararası standartlar, iç denetim mesleğinin kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak icra edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal yönetim, iç kontrol ve iç denetim süreçlerinin tüm unsurları ile bütünleştirildiği yöntem, yaklaşım ve tekniklerin bütününü kapsamaktadır. Bu yöntem, yaklaşım ve teknikler aynı zamanda risk yönetimini de içermektedir. Kurumsal yönetim kavramının genel olarak dört ana unsurdan oluştuğu kabul edilmektedir. Bunlar; etik kurallar, sosyal sorumluluk, kontrol süreçleri ile iyi pratik uygulamalarıdır. Bu dört unsur daha sonradan Kurumsal Yönetim İlkeleri olarak tanımlanan ve genel bir ifade olarak yol haritası niteliği olan genel kabul görmüş kuralların temelini oluşturmaktadır. Arzu Özgül, Med Bağımsız Denetim, TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Üyesi Serhat Akmeşe, PWC Müdür Yardımcısı, TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Üyesi Akademik ilişkiler komitesinin alt gruplarından biri olan Denetim Kulüpleri ve Denetimde Kariyer Teşvik ve Staj Programı Çalışma Grubu nda öğrencilerle iletişim kurularak iç denetim mesleğinin tanıtılmasına ve farkındalık yaratılmasına çalışılmaktadır. Denetim kulüplerine yönelik faaliyetlerde, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu Üyeleri ve Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı nın ilgi ve desteği ile önemli seviyede öğrenciye ulaşma imkânı elde edilmiştir. Denetim Kulüpleri faaliyetlerinde; AİK nın Meslekte akademik gelişimin ulusal çözüm ortağı olmak vizyonu ve İç Denetim mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve yetkinlikleri geliştirecek akademik programların geliştirilmesi, kariyer yapılmasını teşvik etmek amacıyla danışmanlar, akademisyenler, öğrenciler, eğitim kurumları, iş ve kamu kurumları ile ilişkileri geliştirmek ve desteklemek misyonu çerçevesinde TİDE, üniversite ve Denetim Kulüpleri üyesi öğrenciler ile birlikte koordineli hareket etmektedir. Mesleğin tanıtımına yönelik etkinlikler düzenlemek amacıyla faaliyet yürütülen çalışmalarda Marmara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi, Trakya Üniversitesi, Konya Selçuk Üniversitesi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi ve Gaziantep Üniversiteleri ile çeşitli etkinlik ve iletişim imkânları sağlama süreçlerinde çalışmalarda bulunulmuştur. İç Denetimde insan kaynağının yaratılmasına destek sağlamak üzere TİDE olarak, mesleğin akademik gelişimine önem verilmektedir. Ayrıca Denetim Kulüpleri üyeleri için iç denetim mesleğinin tanıtımı, öğrencilerin vizyon ve amaçlarının gelişmesi hakkında bilgilendirme ve bilgi paylaşımını içeren çalışma grubu toplantıları yapılmaktadır. İç Denetimde Akademik Tez ve Eğitim Programları Ölçütünde, Mesleki Akademik Gelişim İçin Öneriler Begüm Yeşilkaya, Galatasaray Üniversitesi Denetim Kulübü Akademik dünyada; iç denetim ile ilgili konularda akademik çalışmaların sayı ve niteliklerinin artması, akademik çalışmalarda teori-pratik dengesine çok daha fazla önem verilmesi, farklı sektörlerdeki akademik çalışmaların teşvik edilmesi, iç denetimin muhasebenin bir alt dalı olarak değerlendirilmesi yerine başlı başına bir meslek olarak özgün bir akademik programın oluşturulması, denetim lisans ve doktora programlarının oluşturulması, iş dünyası ile yakın ilişki içinde olunması, TİDE-AGEP projesinin desteklenmesi ve uygulanması, Türkçe kaynaklara kolay erişim imkanlarının sağlanması, yabancı kaynaklar konusunda araştırmalar ve karşılaştırmalar yapılması, ihtiyaçların belirlenmesi, dilimize kazandırılması, öğrencilerin iç denetim konusunda bilinçlendirilmesi, denetim kulüplerinin kurulması ve faaliyetlerinin teşvik edilmesi, büyük önem taşımaktadır. İş dünyasında; öğrencilere iç denetim ile ilgili alanlarda staj imkanları sağlanması, uygulama bakımından zenginleşmesi amacıyla araştırmalara destek verilmesi, akademik araştırma anketlerinin doğru sonuçlara ulaşılmasına imkan verecek sayı ve nitelikte cevaplandırılması, akademik dünya ile yakın ilişki içinde olunması, işbirliği fırsatları ve ortamlarının oluşturulması gerekmektedir. Denetim Mesleğinin Gelişiminde ve Tanınmasında Üniversite Denetim Kulüplerinin Oynayacağı Roller ve Beklentiler Galatasaray Üniversitesi Denetim Kulübü 1 Haziran 2011 tarihinde kurulmuştur. Diğer kulüplerden ayrılan noktamız, bir meslek kulübü oluşumuzdur. Amacımız, mesleğin farkındalığını artırmak ve öğrencilere sektöre girişi kolaylaştıracak bilgi ve becerileri kazandırarak, geleceğin denetçilerinin yetiştiği akademik bir organ olmaktır. Vizyonumuz, akademik süreç ile profesyonel hayat arasında köprü kurmak ve sektöre profesyonel yetkinliklere sahip bireyleri kazandırmaktır. Misyonumuz, çağdaş, akılcı ve fark yaratacak öğrencilerle denetim mesleğine ulusal düzeyde genç bir platform oluşturmaktır. Hedeflerimiz ise, staj olanaklarıyla öğrencilere meslek bilinci kazandırmak, mesleğe ilgi duyan öğrencilerin kariyer planlamalarına katkı sağlamak, düzenlediğimiz etkinlikleri ulusal düzeye taşımaktır. Denetim Kulübü olarak planlarımızı ise şöyle sıralamaktayız: Denetim Kulüpleriyle bir araya gelerek gençlik platformu oluşturmak, GSÜ Denetim Kulübü olarak yeni öğrenim döneminde SPK, BDDK gibi kurumları ziyaret etmek, öğrencileri mesleğe hazırlamak amacıyla ayrıcalıklı staj olanakları sağlamak, internet ve sosyal medyada daha çok yer almak, TİDE Akademik İlişkiler komitesiyle ve Denetim Kulüpleriyle düzenli olarak toplantılar gerçekleştirmek.

10 AYSBERG AYSBERG Ahmet Hamza Karaçay, Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü KAPANIŞ KONUŞMASI Marmara Üniversitesi Denetim Kulübü olarak vizyonumuz; Denetim mesleğinden önce son adım olmak. Misyonumuz ise; Özgüveni ve sorumluluk bilinci yüksek, temsil yeteneği olan, evrensel yetkinliklere ve etik değerlere sahip denetimde kariyer düşünen ve iş dünyasının tercih ettiği öğrencilerin gelişmesi için değer yaratmak. Amacımız, denetim mesleğini öğrenci arkadaşlarımıza tanıtırken, meslekle ilgili ulusal ve uluslararası özel sektör ve kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarını öğrenci arkadaşlarımızla buluşturarak daha nitelikli eğitim almalarını sağlamak. Öğrenci arkadaşlarımızın gerekli donanımlara sahip olmasına yardımcı olmak ve iş hayatına adım atmadan önce tecrübe sahibi olmasını ve mezun arkadaşlarımızın istihdamını kolaylaştıracak çalışmalar yapmaktır. Dr. A. Engin Ergüden, Erler Denetim, Yeditepe Üniversitesi Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi Alp Buluç, Maltepe Üniversitesi Yarı Zamanlı Öğretim Görevlisi, TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Üyesi IIA ve TİDE Akademik Gelişim İçin Ortaklık Programı ve Üniversitelerle İşbirliği Fırsatları IIA nin yaptığı araştırmalara göre, uluslararası açıdan baktığımızda, geleneksel muhasebe ve finansman eğitimi programları iç denetimin gerektirdiği tüm yönlere cevap vermede zorlanmaktadır. İç denetime olan talep günümüzde arzın üzerinde bulunmaktadır. İç denetim eğitimi üniversite müfredatına yavaş yavaş da olsa girmektedir. IIA in İç Denetim Eğitim Ortaklığı Programı (IAEP); iç denetimi öğrencilerine bir kariyer seçimi olarak sunulmakta, üniversitelerin müfredatlarında iç denetime yer vermeleri için cesaretlendirmekte, öğrencilerin işe girerken temel iç denetim becerileri eğitimini almalarına çalışmakta, başarılı bir iç denetim eğitimine sahip olmaları için üniversitelere yardımcı olmaktadır. İç Denetim Eğitim Ortaklığı Programı üniversitelere, öğrencilere, işverenlere ve iç denetim mesleğine fayda sağlamayı hedeflemekte, bu programa kabul edilen üniversitelere ve çeşitli kaynaklar ve mali destek sağlanabilmektedir. IAEP Programının amacı: İç denetim eğitiminin savunuculuğunu yapmanın yanında iç denetimin ders olarak veya başlı başına bir program olarak öğretilmesini sağlamak, potansiyel işverenlere iç denetime hazır yetkin eleman temin etmek, bu amaçla üniversitelere ihtiyaç duydukları kaynakların ve araçların sağlanması hedeflenmektedir. Program, seçilebilir üniversitelerin belirlenmesiyle başlamaktadır. IIA/TİDE nin ve IIA/TİDE Akademik İlişkiler Komitesi nin üniversite ile iletişimi ve müfredat, eğitmenler, üniversitenin desteği, IIA/TİDE desteği, öğrenciler (örneğin üniversitede iç denetim öğrenci kulübünün mevcudiyeti veya kurulma planı), eğitim kaynakları gibi çeşitli kriterler açısından değerlendirme sonrasında uygun üniversitelerin programa başvuruları alınmaktadır. Akademik Dünyanın İş Dünyasına Liderlik Yapmasını Bekliyoruz Ali Kamil Uzun, TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı ve TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkanı Gelecekte risk alan, yönetim kurulunda söz sahibi olan, çok değişik tecrübeleri olan, cesur, vizyoner, mesleki sertifikasyonları bulunan, pratik, güçlü liderlik özellikleri bulunan, yenilikçi, yaratıcı, stratejik düşünen, etkili, motive edebilen, arabulucu, özelikleri olan takım oluşturabilen, etik, dürüst, esnek olabilen bir iç denetçi profili var. Artık küresel dünya çok farklı yetkinliklerde meslek mensubunu öne çıkartıyor. O zaman bu konuda üretimin merkezi akademik dünya nasıl bir tasarım içine girecek? Akademik düzenini yeniden nasıl tasarlamamız gerekiyor? Burada muhasebe ve finans gibi temel konuların yanı sıra bilgi teknolojisi, iç kontrol, iş süreçleri, danışmanlık, etik ve sosyal becerileri öne çıkan sunum teknikleri, iletişim, takım çalışması, analitik bakış, risk temelli yaklaşım gibi hususları eğitim programlarında destekleyici bilgi ve becerilere ihtiyaç ortaya çıkıyor. O nedenle alışılagelmiş eğitim ve öğretimden farklı eğitim ve öğretim düzeninin ortaya çıktığını düşünüyoruz. Karşılıklı etkileşimli yani öğrenciye de inisiyatif tanıyarak onu da üretimin içinde bir sorumluluk haline getirmek istiyoruz. Ben akademik dünyanın öğretim üyesini bilgi dünyasının moderatörü olduğu gibi iş dünyasıyla, sivil mesleki örgütlerle birlikte bir ekip çalışmasını yöneten liderler olarak görüyorum. Akademik dünyanın artık iş dünyasına bu anlamda liderlik yapmasını bekliyoruz. Bizi yetiştiren, bugünlere getiren değerli hocalarımızın eğitiminden geçtik, bilimin ışığıyla bizi aydınlattılar şimdi yeni düzenin etkileriyle bilgi kaynaklarının çeşitlenmesi, sanal ve sosyal ortamın bu kadar öne çıktığı bir noktada bu kadar dinamizm kazandığı bu noktada, onların yine bizleri ışıklarıyla aydınlatması için yeni bir önderlik bekliyor.

11 YEŞİL KALEM YEŞİL KALEM Denetim; Formasyon ve Tecrübe Gerektiren Bir İştir Ahmet Arslan Son dönemlerde özellikle kamu sektöründe değişik unvanlara sahip denetim elemanlarının tek bir unvan çatısı altında toplanması ve denetim elemanlarının kurumlarda uzman olarak istihdam edilen kamu görevlileriyle birleştirilmesi uygulamalarına rastlanmaktadır. Hatta bu unvanın denetim elemanlığını ifade edecek denetçi, denetmen, müfettiş gibi unvanlar dışında uzman, araştırmacı gibi unvanlar altında yapıldığı ve esas görevi uzmanlık olan kamu görevlilerine denetim görevi verilmeye çalışıldığı görülmektedir. Her ne kadar denetim elemanlığı belli konulardaki uzmanlığı da bünyesinde bulunduruyorsa da denetim elemanlığı mesleği hem formasyon hem de tecrübe bakımından uzmanlık mesleğinden daha farklı disiplin, çalışma prensipleri ve davranış kalıplarını gerektirmektedir. Tam anlamıyla bir denetimden söz edilebilmesi için söz konusu denetimin genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun olarak icra edilmesi gerekir. Söz konusu standartlar içinde denetim elemanlarının sahip olması gereken nitelikler de yer almaktadır. Bu alanda denetim standartları açısından ülkemizde örnek alınan ülke olarak ABD de sertifikalı muhasebe denetçisi (CPA) olabilmek için kanunen; 1. Belli alanlarda minimum düzeyde eğitim düzeyine sahip olmak 2. Merkezi olarak yapılan sınavı geçmek 3. Yaklaşık olarak iki yıl mesleki tecrübeye sahip olmak gerekmektedir. 1 Söz konusu şartlardan 1 ve 2. si denetim elamanı olmanın gerektirdiği formasyonu üçüncüsü ise tecrübeyi ifade etmektedir. Aynı şekilde, ABD de genel kabul görmüş denetim standartlarından genel standartlar ; 1. Yeterli eğitim ve yetkinlik (ehliyet) 2. Zihinsel anlamda bağımsızlık 3. Yeterli mesleki özen başlıkları altında sayılmıştır. 2 Ülkemizdeki kamu sektöründe yeniden yapılanma çalışmaları sonucunda yukarıda belirtilen niteliklerden özellikle mesleki yeterlilik ve bağımsızlık ilkelerinin sürdürülmesi büyük önem taşımaktadır. Mesleki yeterliliğin nasıl sağlanacağına ilişkin olarak hem özel sektör hem de kamu sektörü için bir takım düzenlemeler bulunmaktadır. Özel sektör açısından mesleki yeterlilikle ilgili olarak denetim elemanlarının taşıması gereken niteliklere ilişkin düzenlemelere ilişkin önemli bir örnek Sermaye Piyasası Kurulunca yayımlanan Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22) dir. Kamu sektörü açısından ise mesleki yeterlilikle ilgili başlıca düzenlemeler denetim elemanlarının görev ve çalışma yönetmelikleri, Sayıştay Kanunu ve söz konusu kanuna istinaden yayımlanan yönetmelikler ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa istinaden iç denetime ilişkin olarak yapılan düzenlemelerdir. Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22) de mesleki yeterliliğe ilişkin olarak aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır: Mesleki yeterlilik, lisans düzeyinde ve sonrasında eğitim ve öğrenim ile mesleki deneyimin bağımsız denetim yapabilecek düzeyde olmasını ifade eder. Bağımsız denetim kuruluşları denetçi yardımcılarının işe alınmalarında, mesleki eğitime yeterli bir temel oluşturacak lisans düzeyinde eğitim gördüklerini araştırmak, istihdam ettikleri denetçi yardımcılarına gerekli mesleki eğitim ve deneyimi kazandıracak tedbirleri almak, bağımsız denetçi sıfatı verilecek denetçi yardımcılarında bir önceki maddede öngörülen mesleki yeterliliğin varlığını, mülakat sonuçları, kurs değerlendirme tutanakları, tezkiyeler, bağımsız denetim kuruluşunca veya ilgili meslek kuruluşlarınca yapılan sınav sonuçları gibi belgelerle tespit etmek zorundadırlar. Bağımsız denetim kuruluşları, mesleki deneyime sahip olmaksızın ilk kez işe aldıkları denetçi yardımcılarını staja tabi tutarlar. En az fiilen iki yıl süren bu staj döneminde denetçi yardımcıları, dört ay süre ile muhasebe ve bağımsız denetim teori, standart ve teknikleri, finansal analiz, iç kontrol, bilgi işlem, para ve sermaye piyasası, şirketler hukuku, kurumsal yönetim, ticaret hukuku, vergi mevzuatı ve bankacılık konularında eğitime tabi tutulurlar. Bu eğitimin sonuçları, bağımsız denetim kuruluşlarınca veya ilgili meslek kuruluşlarınca yapılacak sınavla değerlendirilir. Bu kurslar, toplam 200 saatten az olamaz. Bağımsız denetim kuruluşları, denetçi yardımcılarının eğitimleri için müşterek eğitim programları ve sınavlar düzenleyebilirler. Staj döneminde, denetçi yardımcılarının birden çok işte ve birden çok denetçi refakatinde çalıştırılması için her türlü tedbir alınır. Hizmet içi eğitim ve refakat çalışmalarının, sorumlu ortak baş denetçinin gözetim ve sorumluluğu altında planlı olarak yürütülmesi zorunludur. Görüldüğü üzere, Tebliğ de denetim elemanının mesleki yeterliliğinin sağlanmasında sınav, mülakat, staj, tezkiye, refakat gibi kavramlar sıkça kullanılmaktadır. Aynı Tebliğ de bağımsız denetçilerin bağımsızlık, mesleki şüphecilik, sır saklama yükümlülüğü gibi uyması gereken birtakım etik ilkeler de sayılmıştır. Söz konusu ilkeler ancak belli bir süre içerisinde denetim yerinde bulunmak, gözlem ve disiplin sonucunda edinilebilen ilkelerdir. Meslek hayatı boyunca amirinin verdiği işleri amirinin tavsiye ve yönlendirmesi doğrultusunda gerçekleştirilen uzmanlardan söz konusu ilkelere 1 ARENS, ELDER, BEASLEY; Auditing and Assurance Services, S.17 2 ARENS, ELDER, BEASLEY; Auditing and Assurance Services, S.35

12 YEŞİL KALEM YEŞİL KALEM uygun görev yapmasını beklemek çok iyimser bir yaklaşımdır. Kamu sektöründe ise teftiş kurulu, denetim grubu veya birimi başkanlığı gibi denetim birimlerinin görev ve çalışma yönetmeliklerinde denetim elemanlarının hem tecrübe kazanması hem de denetime ilişkin mesleki ilkeleri benimsemesine yönelik birçok düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenlemelerden en önemlisi denetim elemanlarına tek başına denetim yetkisi verilmeden önce yaptırılan refakat çalışmasıdır. Söz konusu çalışma süresince yardımcı denetim elemanı bazı birimlerde üstat olarak ifade edilen kıdemli denetim elemanlarının yanında denetimin nasıl yapıldığını fiilen gözlemlemekte, davranış kalıplarının öğrenmekte ve tereddüt ettiği hususlarda kıdemli denetim elemanının görüşüne başvurmaktadır. Aynı şekilde, kıdemli denetim elemanı da yardımcı/stajyer denetim elemanına denetim tekniklerini göstermekte, onun çalışma ve davranışlarını denetim mesleğine uygunluk bakımından gözlemlemekte ve bunun sonucunda tezkiye denilen bir raporla bir puan vermektedir. Bu puanlama söz konusu denetim elemanına tek başına denetim yetkisi verilip verilmemesinin belirlenmesinde büyük bir önem taşımaktadır. Söz konusu denetim birimlerinin kurul, birim, grup olarak örgütlenmesinin nedeni bir taraftan denetim elemanının denetim görevini veren idareden bağımsız ve tarafsız olarak denetim yapmasına imkan sağlamak diğer taraftan ise birim içerisinde belli bir disiplin ve grup dinamiğini sağlamaktır. Bireysel olarak idareciye bağlı olarak çalışan denetim elemanından bağımsızlık ve tarafsızlık ilkeleri içinde denetim raporu düzenlemesi beklenemez. Diğer taraftan, kamuda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile iç denetime ilişkin olarak yayımlanan İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Kamu İç Denetim Standartları nda iç denetçilerin niteliklerinde ilişkin birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu mevzuat metinlerinde iç denetimde nitelik standartları olarak; 1. Bağımsızlık ve Tarafsızlık 2. Yetkinlik, Azami Mesleki Özen ve Dikkat 3. Kalite Güvence ve Geliştirme Programı sayılmış ve mesleki yetkinliğin görevin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olma, denetim konuları ile ilgili sağlıklı veri ve kanıt toplama, inceleyip değerlendirme ve raporlama yeteneğini ifade ettiği belirtilmiştir. Aynı şekilde, Yönetmelikte meslek içi eğitimin iç denetçilere, her üç yılda asgari yüz saat meslek içi eğitim sağlanması suretiyle gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Formasyon ve tecrübenin denetim görevinin yerine getirilmesinde önemi büyüktür. Genel olarak denetim elamanının fonksiyonu maddi gerçeği araştırmak ve raporlamaktır. Denetim elemanı maddi gerçeği araştırırken kanıt elde etmek için çeşitli denetim tekniklerini kullanır ve bazen örnekleme yoluna başvurur. Hangi denetim tekniklerinin hangi kanıtları elde etmek için kullanacağını ve elde edilen kanıtın denetim raporunda belirtilecek kanaat veya görüş için yeterli olup olmadığının belirlenmesinde denetim elemanının tecrübesi önemli bir rol oynar. Aynı şekilde, örnekleme yoluna gidildiğinde kitle içinde hangi örneklem kümesinin seçileceğinin ve bu örneklemin kitleyi yeterince temsil edip etmeyeceğinin belirlenmesinde denetim elemanının önceki denetimlerde edindiği tecrübelerin önemi büyüktür. Uzmanlık kısa sürede yoğun bir şekilde çalışmak suretiyle geliştirilebilir. Aynı durum denetim elemanlığı için pek geçerli değildir. Denetim elemanlığında tecrübe refakat çalışması, değişik yerlerde değişik koşullarda denetim yapılması ve insan ilişkilerinde belli kalıplar edinmek suretiyle kazanılabilir. Denetim elemanı sadece denetçi, müfettiş veya kontrolör gibi unvanlar kendisine verildiği için denetim elemanı değildir. Denetim elemanı bu unvanları belli sınav ve çalışmalar sonucunda kazanan ve zaman içerisinde denetim elemanlığının gerektirdiği prensipleri özümseyen meslek mensubudur. Dolayısıyla, bu unvanların kanunla kendisinden alınmasıyla denetim elemanı niteliğini kaybetmeyeceği gibi başka bir kamu görevlisi de kanunla kendisine denetim yetkisi verilmesiyle denetim elemanı niteliğini kazanamaz. Yeterli eğitim, sertifikasyon ve mesleki tecrübeye sahip olmayan kamu görevlilerinin gece yarısı yayımlanan kanun hükmünde kararnamelerle denetim elamanları düzeyine yükseltilmesi ve kendilerine denetim ve soruşturma yetkisinin verilmesi uluslararası genel kabul görmüş denetim standartlarına aykırı olduğu gibi beraberinde birçok sakıncaları da getirebilecektir. Örneğin meslek hayatı boyunca soruşturma yapmamış bir uzmanın ifade alma ve zamanlamalarda yapacağı hatalar hem kendisini hem de kurumuna büyük hukuki sorumluluklar getirebilecektir. Aynı şekilde, örneğin tecrübesizliğinin de etkisiyle vezne denetiminde inceleyeceği veri kitlesi veya belgelerde yanlışlık yapan görevli hem yapılmış olan bir usulsüzlüğü tespit edemeyecek hem de görevi ihmalden dolayı adli olarak sorumlu tutulabilecektir. Son olarak, kendisine denetim yetkisi verilen kamu görevlisinin denetçi, denetmen, kontrolör, müfettiş gibi denetimi ifade eden unvanlar yerine uzman, araştırmacı gibi denetim kavramıyla ilgisi bulunmayan unvanlarla denetim yapması beraberinde söz konusu denetim elemanın denetime muhatap kimselere kendisini doğru bir şekilde ifade etmesini ve istediği bilgi ve belgeleri elde etmesini zorlaştırabilecek bir nitelik arz etmektedir. Sonuç Günümüze kadar denetim mesleğine yönelik olarak geliştirilen ilke ve standartların kendi içerisinde bir mantığı ve makul gerekçeleri bulunmaktadır. Tüm bu ilke ve standartların amacı denetimin uygun bir şekilde yapıldığı konusunda muhataplara ve kamuoyuna güvence vermek ve denetim mesleğinin saygınlığını muhafaza etmektir. Kamuda denetim birimleri arasında çok başlılığı veya unvan karmaşasını ortadan kaldırmaya yönelik olarak yeniden yapılandırma kapsamında yapılan düzenlemelerde denetim mesleğinin niteliklerine riayet edilmemesi hem kurumsal açıdan hem de kamu görevlileri açısından telafisi güç zararlar doğurabilecektir. Böyle bir duruma yol açmamak için denetim unvanları arasında yapılan birleştirmenin denetimi ifade eden bir unvanla yapılması, denetim elemanlarının bir birim veya kurul altında çalışmalarının sağlanması ve denetim formasyonu ve tecrübesinden yoksun kamu görevlilerine denetim yetki ve görevi verilmemesi gerekmektedir. Kısaca, denetimden beklenen güvencenin sağlanabilmesi için denetim elemanlığı unvanının kanunla otomatik olarak değil, sınav gibi mesleki formasyonla elde edilmesi ve tecrübe edinmek suretiyle sürdürülmesi büyük önem taşımaktadır. Kaynakça 1. ARENS, A. Alvin; ELDER Randal J. ve BEAS- LEY Mark S. (2008), Auditing and Assurance Services, Twelfth Edition, Pearson - Prentice Hall. 2. Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22) 3. İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 4. Kamu İç Denetim Standartları Ahmet Arslan, CPA, SMMM

13 YEŞİL KALEM YEŞİL KALEM Yapısal Özellikleri, Hukuki Çerçeve ve İstatistiki Boyutlarıyla Suistimal Mehmet Anıl Bolayır İşletmelerin maruz kaldıkları risk türlerinden birisi olan operasyonel riskin en önemli unsurlarından birisi olan suistimal riski maddi boyutu, yaygınlığı ve işletmeye olan etkisi gibi sebeplerle her tür organizasyon açısından önem taşımaktadır. Suistimal kavramı Türk Dil Kurumu Sözlüğü nde Görev, yetki vb. ni kötüye kullanma anlamına gelmekte olup; görev ve yetkinin kötüye kullanılması, yolsuzluk, dolandırılıcılık, sahtekarlık veya hile yoluyla işlenen bir suçtur. Türkçemizde, suistimal ya da hile kelimelerinin İngilizce deki karşılığı fraud kelimesidir. Latince aldatmak ve yaralamak anlamına gelen fraus tan gelen fraud kelimesi Oxford İngilizce Sözlüğü ne göre haksız ya da suç teşkil edecek şekilde aldatarak mali ya da kişisel kazanç sağlamak anlamına gelmektedir. Makalemizde, etimolojik olarak açıklamasını yukarıda yaptığımız suistimalin yapısal özellikleri kısaca açıklanacak; hukuki boyutu hakkında özet bilgi verilecek ve son olarak ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) tarafından hazırlanan 2010 Report to the Nation raporunda yer alan araştırma sonuçlarına değinilecektir. 1. Suistimalin Yapısal Özellikleri Suistimal kavramı suistimal üçgeni adı verilen 3 bileşenden oluşan bir platformda ifade edilmektedir. Bu üçgeni oluşturan üç sac ayağı yani Baskı Fırsat Rasyonalizasyon unsurları aynı zamanda benzin, ateş ve oksijen üçlemesiyle tasvir edilmektedir. Bu üç unsur bir araya geldiğinde patlama olmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz suistimalin bu yapısal unsurlarını kısaca açıklarsak; 1.1. Baskı Çalışanı hile yapmaya yönlendiren, motive eden unsurdur. İşletme personeli kumar, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklara sahipse veya personelin lüks yaşam özentisi varsa çalışarak kazandığından daha fazla paraya ihtiyaç duymaktadır. Bu motiflere ilaveten çalışanın işinde karşılaştığı haksızlığa uğradığını düşünme, memnuniyetsizlik, takdir görememe, düşük ücretle çalıştırılma gibi olaylar neticesinde çalışan üzerinde suistimal yapmaya yönelik baskı oluşabilmektedir Fırsat Çalışanda suistimal yapma isteği hasıl olduktan sonra bunu gerçekleştirmesi için iş yerinde uygun bir fırsatı kollamasını açıklayan unsur Fırsat unsurudur. Fırsatlar, işletmede kontrollerin bulunmaması veya az olması, çalışanlara çok fazla güvenilmesi, sürekli bir kriz halindeymiş gibi çalışılması, kurallara uymayanların cezalandırılmaması gibi şekillerde olabilir. Suistimalin gerçekleşmesinde birer adım olan personeldeki içsel baskı ve suistimalin çalışan tarafından rasyonalize edilmesi süreçlerinde işletme yönetimi pek etkili olamayabilirse de suistimalin fırsat unsurunu azaltıcı önlemler yönetimin elindedir. İşletmenin uygun ve yeterli bir iç kontrol yapısına sahip olması bu açıdan önem taşımaktadır Suistimalin Rasyonalize Edilmesi Çalışanın, suistimal yapmak için kendine bahane bulmasıdır. Bu paraya ihtiyacım var, Yaptığım şeyin kötü olduğunu biliyorum ama zaten çok kısa sürede bu durumu kapatacağım, O kadar yıl çalıştım fakat karşılığını alamadım, bunu çoktan hak ettim şeklinde bahaneler bu konuda rastlanan en tipik düşünce kalıplarıdır. İşletme çapında geçerli etik kuralların oluşturularak personel tarafından benimsenmesi, suistimalin çalışan tarafından rasyonalize edilmesine yönelik bir önlem olarak düşünülebilir. Suistimalin yukarıda açıkladığımız bu üç faktörünü bir araya getiren kişiler, yani suistimalcilerle ilgili olarak, makalemizin ilgili bölümünde değineceğimiz ACFE 2010 suistimal raporunda saptamalar yer almaktadır. Bu bağlamda, suistimalcilerin analizi, profilleri ve sergiledikleri genel davranış kalıpları suistimal olayının ortaya çıkarılması, soruşturulması ve suistimali önleme faaliyetlerinde önem taşımaktadır. Genel olarak, suistimalcilerin genellikle zeki, egoist ve risk alma düzeylerinin yüksek; öğrenmeye meraklı ve yaptıkları işe ilgisi olan çalışanlar oldukları görülmektedir. Suistimali gerçekleştirmek için rutin uygulamaların dışına çıkar ve diğer çalışanlardan daha fazla çalışırlar. Bu sebeple senelik izinlerini genellikle kullanmamaktadırlar. Kendilerini suistimale iten çeşitli olaylardan dolayı stres altında oldukları, özel hayatlarında sorun yaşadıkları veya kumar, uyuşturucu gibi bağımlılıkları gözlemlenmektedir. Suistimalcilerde rahat bir yaşam sürme, bol para harcama istekleri bulunmaktadır. Pahalı eşyalar kullanma, lüks bir hayat sürme aynı zamanda bir işletmede suistimalin varlığının işareti sayılmaktadır. 2. Suistimalin Hukuki Boyutu Makalemiz, suistimalin hukuki boyutunu tüm yönleriyle kapsama iddiasını kesinlikle taşımamakta olup; bu kısımda sadece mevzuatımızdaki suistimal eylemiyle ilgili çeşitli kanunlarda yer alan maddelerden bahsedilecektir. Bu kapsamda yapılan mevzuat taramasında, yasal mevzuatta suistimal kavramının doğrudan bir tanımının bulunmadığı görülmektedir. Bununla birlikte, gerek 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) gerekse de 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nda (BK) suistimal konusu olabilecek çeşitli suç tanımlarının yapıldığı görülmektedir. Örnek verilecek olursa, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda; Ticarî sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (m. 239), Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun eline geçiren veya elinde bulunduran kimse için, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın kartı kullanarak veya kullandırtarak kendi-

14 YEŞİL KALEM YEŞİL KALEM sine veya başkasına yarar sağlaması (m. 245), Görevi nedeniyle zilyedliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi (m.247), Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişi (m.157), Resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişiler (m.204), Özel belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişiler (m. 207) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kişiler (m.141) için cezai yaptırımlara yer verilmiştir. Yukarıda belirtilen suçlardan zimmet suçu TCK nın yanı sıra 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nda da yer almaktadır. Zimmet suçunun diğer suçlardan farklı olarak iki farklı kanunda bulunmasının sebebi 5237 sayılı TCK da zimmetin sadece kamu görevlilerince işlenebilecek bir suç niteliğinde olması ve bu sebeple kamu görevlisi olmamakla birlikte görevi icabı para ve benzeri kıymetli evrak ve madenle yoğun biçimde ilişkili olan bankacılık faaliyetleri konusunda ayrıca BK da bir düzenleme yapılması ihtiyacından ötürüdür. Söz konusu bu kanun maddeleri ile ilgili olarak Yargıtay ın çeşitli tarihlerde verdiği kararlar gözden geçirildiğinde, Yargıtay ın; Dolandırıcılık suçundaki hilenin mağdurun kişisel durumu çerçevesinde basit bir yalan olmaktan öte aldatıcı nitelikte olması, Objektif özen yükümlülüğünü yerine getirmeyen bankaların bilişim bazlı dolandırıcılık suçlarında müşterilerinin zararlarını karşılaması gerektiği, Sahte olan resmi/özel belgede önemli olan hususun belgenin aldatma kabiliyeti olması şeklinde kararlar aldığı görülmektedir. Yukarıda verilen bilgiler ışığında, yasal mevzuattaki suç tanımları, bunlara ilişkin Yargıtay kararları ve mesleki uygulama açısından suistimal kavramının aşağıdaki unsurları içerdiği kabul edilmektedir. Gizlice sürdürülen bir faaliyet Hilekar tarafından kendisine yarar sağlama esası varlığı Kesinlikle kasıt unsurunun bulunması Aldatılan kişinin varlığı, Zarar gören işletme veya kişiler bulunmaktadır. Suistimalde güven unsuru her zaman ön planda olmuştur. Bu açıdan bakıldığında, güven olmadığı sürece, hile eyleminin gerçekleşme olasılığı çok düşüktür. 3. Suistimal Hakkında İstatistiki Veri Makalemizin bu bölümünde, işletmelerde meydana gelen suistimal incelemesi alanında en önemli uluslararası mesleki organizasyon olan ACFE nin, iki yılda bir Report to the Nation isminde yayımladığı faaliyet raporunda yer alan istatistiki verilere değinilecektir. Dünyanın bir çok farklı ülkesine yayılmış suistimal inceleme uzmanları (Certified Fraud Examiners - CFE) tarafından ülkelerinde inceledikleri vakaların kümüle bazda değerlendirilmesiyle hazırlanan rapor, suistimal kavramını suistimalci, oluşan maddi zarar, suistimalin küresel dağılımı gibi çok çeşitli yönlerden ele almak suretiyle ilgili taraflara suistimal hakkında önemli istatistiki bilgi sunmaktadır raporu, Ocak 2008 Aralık 2009 döneminde, 106 farklı ülkedeki CFE ler tarafından soruşturulmuş suistimal vakasına dayanmaktadır. İlerleyen bölümde, söz konusu suistimal vakasının çeşitli başlıklara göre sınıflandırılması suretiyle oluşturulan tablolardan faydalanılarak yapılmış tespitler yer almaktadır. Tablo 1: Suistimal Vakalarının Küresel Bazda Dağılımı Tablo 1 de rapora konu toplam vakadan coğrafi bilgiye göre tasnif edilmiş, adedinin coğrafi dağılımı yer almaktadır. Suistimal vakasında adet bazında Birleşik Devletler suistimal vakasıyla ilk sırada gelmekte; buna karşılık vaka başına ortalama kayıp tutarında Avrupa 157 vakada ortalama USD lik kayıpla önde yer almaktadır. Tablodan görüleceği üzere, vaka adedi ya da ortalama kayıp bölgesel olarak farklılık gösterse de, suistimal küresel bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Farklı gelişmişlik düzeyine sahip kıta/ülkelerde meydana gelmesi, suistimalin ülkelerin sosyo-ekonomik gelişme düzeyinden bağımsız bir nitelik arz ettiğini ortaya koymaktadır. Tablo 2: Suistimale Maruz Kalan Organizasyonların Yapısı Tablo 3: Suistimalden Kaynaklanan Kaybın Organizasyon Türlerine Göre Dağılımı Tablo 2 de vakada yer alan organizasyon türleri bazında suistimale maruz kalma oranları gösterilmektedir. Tabloya göre, suistimal ağırlıklı olarak ticari kuruluşlarda gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte Tablo 3 te de görebileceğimiz gibi kamu kurumları ve ticari amacı olmayan vakıf ve dernekler de suistimale maruz kalabilmektedir. Ticari kuruluşlarda suistimal sonucu oluşan zarar, kamu kuruluşu ve vakıf-dernek gibi diğer tür organizasyonlara göre çok daha fazladır. Tablo 4: Suistimale Maruz Kalan Organizasyonların Personel Sayısı Tablo 5: Personel Sayısına Göre Organizasyonlardaki Ortalama Kayıp (USD) Tablo 4 ve 5 te suistimalin gerçekleştiği kurumların personel büyüklükleri ve bu büyüklüğe göre ortalama zararın dağılımı yer almaktadır. Tablolardan anlaşıldığı üzere, suistimal hemen hemen her boyuttaki organizasyonda olabilmektedir. Tablo 6: Suistimalden Kaynaklanan Zararın Dağılımı (USD)

15 YEŞİL KALEM YEŞİL KALEM Suistimalin yıkıcı etkisinin büyüklüğü ve sebep olduğu maddi kayıp Tablo 6 da yer almaktadır. Suistimal sonucu oluşan kayıpların % 70 ten fazlası USD ve üzeri tutardadır. Tablo 7: Suistimalin Tipolojik Dağılımı 1 Tablo 10: Suistimalcinin Pozisyonu- Ortalama Kayıp Tutarı (USD) uyarı sinyalleri veren bir olgudur. İşletmeler, yönetim ve insan kaynakları politikalarını oluştururken ve iş yapış süreçlerini düzenlerken suistimal riskini göz önünde bulundurup; bu riski kontrol altına almaya yönelik, uluslararası standartlara uygun, etkin işleyen bir iç kontrol ve iç denetim sistemini tesis ettikleri ölçüde yıkıcı etkisi çok büyük olabilen suistimal riskini azaltabilirler. Tablo 8: Tipolojik Dağılıma Göre Ortalama Zarar İşletme varlıklarının suistimali adet bazında en çok yapılan suistimaldir. Bunun sebebi olarak diğer suistimal türlerine göre çok komplike olmaması, işletme varlıklarını suistimale konu edecek potansiyel suistimalci sayısının daha fazla oluşu gibi çeşitli faktörlerin etkisi söylenebilir. Finansal bilgilerin hileli raporlanması en büyük zararı doğuran suistimal türü olarak gözükmektedir. Bu bağlamda raporlama usulsüzlüklerinin maddi boyutu, işletmelerin mali tablolarının denetiminin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. ACFE raporunda suistimalcilerin profiliyle ilgili istatistiki veriler aşağıda yer almaktadır. Tablo 9: Suistimalcinin Organizasyondaki Pozisyonu (Yüzde) Tablo 9 da görüldüğü gibi suistimal daha çok işyeri çalışanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Buna karşılık, tablo 10 da görüldüğü üzere, suistimali gerçekleştirenin unvanı yükseldikçe suistimal sonucu oluşan zarar belirgin bir biçimde artmaktadır. İş yeri sahiplerince gerçekleştirilen suistimalden oluşan zarar, çalışanların sebep zararın yaklaşık dokuz katı, yöneticilerin sebep olduğu zararınsa üç katından fazladır. Tablo 11: Suistimalcinin Yaş Grubu (Yüzde) Tablo 12: Suistimalcinin Yaş Grubu- Ortalama Zarar (USD) Tablo 11 ve 12 de göreceğimiz üzere, karşılaştırmanın yapıldığı her iki dönemde de ( ) suistimalciler orta yaş seviyesinde yoğunlaşmaktadır. Bununla birlikte özellikle 2010 raporuna yansıyan vakalarda suistimalin yıkıcı etkisinin yaşla doğru orantılı olarak arttığı, 60 yaş üzeri suistimalcilerde vaka başına ortalama USD gibi önemli bir zararın meydana geldiği görülmektedir. 4. Sonuç Suistimal hile ve aldatma unsurlarını içeren bir eylemdir. Türk hukuk sisteminde doğrudan bir hukuki tanımı bulunmamaktadır. Buna karşılık nitelikli dolandırıcılıktan zimmete kadar suistimalle ilgili olabilecek çeşitli eylemler kanun koyucu tarafından cezaya tabi tutulmuştur. ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) tarafından suistimal konusunda yapılan vaka araştırmaları ve toplu veri analizleri suistimalin şahıs şirketlerinden, kurumsal firmalara; kamu kurumlarından dernek ve vakıflara kadar her tür organizasyonda farklı ölçekte de olsa gerçekleşebileceğini göstermektedir. Aynı şekilde, suistimal belli bir coğrafi bölgeye özgü olay olmayıp küresel bir olgu niteliğindedir. Suistimalin yıkıcı boyutu suistimalcinin kurumdaki unvanı ile uyumlu bir şekilde artmaktadır. Bu bağlamda, Dünya da ve ülkemizde şirket yöneticileri ve sahipleri tarafından gerçekleştirilen kimi suistimal vakaları yazılı ve görsel medya aracılığıyla kamuoyuna da yansımıştır. Bir suistimal olayında baskı, fırsat ve suistimalin rasyonelleştirilmesi aşamaları bulunmaktadır. Bu yapıdan ötürü, suistimal erken Kaynakça ACFE, (2010). Report To The Nations on Occupational Fraud and Abuse, Association of Certified Fraud Examiners Inc.; acfe.com/uploadedfiles/acfe_website/content/documents/rttn-2010.pdf Aşıcıoğlu, F. (2005). Adli Belge İncelemesi, Yazı, İmza, Parmak İzi, Sahtecilik. 1.Baskı. Beta Yayınevi, İstanbul Bozkurt, N. (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile. 1.Baskı. Alfa Yayınevi, İstanbul Hurley, R. (2010). Report To The Nations, A Valuable Tool In Fighting Fraud Globally, Fraud Magazine, Vol. September-October 2010: Türkiye İç Denetim Enstitüsü (2010). Uluslararası İç Denetim Standartları, Uluslararası Meslekî Uygulama Çerçevesi Westhausen, H. U. (2010). The WorldCom Fraud Under A COSO Magnifier, Fraud Magazine, Vol. March-April 2010: Sayılı Türk Ceza Kanunu 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu ((Ziyaret Tarihi: 08 Ocak 2011) (Ziyaret Tarihi: 01 Ocak 2011) (Ziyaret Tarihi: 01 Ocak 2011) (Ziyaret Tarihi: 01 Ocak 2011) T.C. Yargıtay 11.Ceza Dairesi Esas: 2005/144 Karar: 2006/5115 Karar Tarihi: T.C. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi E. 2005/4748 K. 2006/7341 T T.C. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi E:2006/1956 K:2006/3585 T: Mehmet Anıl Bolayır Denizbank Teftiş Kurulu Başkanlığı, Genel Müdürlük ve İştirakler Denetim Grubu, Müfettiş 1 Tipolojik dağılım toplamda %100 ü geçmektedir. Bazı vakalarda birden fazla tipte suistimal gerçekleştirilmiştir.

16 MÜHÜR MÜHÜR Destek Hizmetlerinden Kaynaklanan Risklerin Yönetimi Günümüzde şirketlerin daha etkin, verimli ve kârlı operasyonlar yürütmelerinin yolu asli faaliyet konularına odaklanmalarından ve çeşitli konularda dış hizmet almalarından geçiyor. Bu nedenle hemen hemen tüm şirketler giderek artan oranda destek hizmet alımına yöneliyor. Bununla birlikte alınan hizmetin sürekliliğinin sağlanması, karşılaşılan çeşitli risklerin yönetilebilmesi bakımından bu konuda çok etkili ve tutarlı politikalar geliştirilmesi ve uygulanması da gerekiyor. Destek hizmetleri konusunda en fazla riskle karşılaşabilecek sektörlerden biri de, bankacılık sektörü. Bankacılık sektöründe bilginin gizliliği, hizmetin devamlılığı gibi hususların büyük önem taşıması, destek hizmetlerinin neden olabileceği risklerin bilinmesi ve yönetilmesini gerekli kılıyor. Bu nedenle dış firmalardan destek hizmeti alımlarının giderek arttığı bankacılık sektöründe, bu konuyla ilgili son Gürdoğan Yurtsever yıllarda önemli düzenlemeler yapıldı yılında yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nda, 2011 yılında yapılan değişiklikle Destek Hizmeti Kuruluşu: Bankaların, mevduat veya katılım fonu kabulü, nakdi, gayri nakdi her cins ve surette kredi verme ve bu kanunun uygulamasında kredi olarak sayılan işlemler dışında kalan faaliyetlerini banka adına gerçekleştiren; ya da reklamının yapılması hariç olmak üzere mevduat veya katılım fonu kabulü dışındaki faaliyetlerinden herhangi birinin pazarlanması da dahil gerçekleştirilmesinde bankaya yardımcı nitelikte hizmet veren kuruluşlar şeklinde tanımlandı. Yine Bankacılık Kanunu na göre; Bankaların destek hizmeti almadan önce, alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin, gerektiğinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) na ibraz edilmek üzere, yazılı bir rapor hazırlamaları gerekiyor. Münhasıran bankaların yönetim kurullarınca veya iç sistemlerinde yer alan birimlerce icra edilmesi gereken faaliyetlerle işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve finansal raporlarının düzenlenmesi faaliyetlerinin ise destek hizmetine konu edilmesi mümkün değil. Ayrıca, destek hizmeti kuruluşlarınca, hizmet verdikleri bankalarca talep edilmesi ya da BDDK tarafından gerekli görülmesi halinde sorumluluk sigortası yaptırmaları öngörülüyor. Bankacılık Kanunu nda 2011 yılında 6111 sayılı kanunla yapılan değişiklikler kapsamında daha önceden destek hizmeti kuruluşlarının yetkilendirmelerine yönelik BDDK onayı ortadan kaldırıldı, destek hizmetleri kuruluşlarının verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla sorumluluk sigortası yaptırması zorunluluğu hizmet veren banka veya BDDK tarafından gerekli görülmesi halinde yaptırılması yönünde değiştirildi. Bankacılık Kanunu kapsamında BDDK nın bankaların alacağı destek hizmetleriyle ilgili alt düzenlemeler yapma yetkisi söz konusu. Bankacılık Kanunu nda yer alan bu yetkiye dayanarak BDDK tarafından öncelikle 1 Kasım 2006 tarihinde, Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik yayımlandı. Bu yönetmelikle bankaların ana hizmetlerinin uzantısı veya tamamlayıcısı niteliğinde hizmet veren destek hizmeti kuruluşlarına ve destek hizmeti alınabilecek konulara ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Fakat bu yönetmelik çeşitli nedenlerle bankalarda sağlıklı bir şekilde işletilemedi. Bunun üzerine BDDK tarafından bu yönetmeliğin yerine geçmek üzere 5 Kasım 2011 tarihinde Bankaların Destek Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelik yayımlandı ve yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin intibak süresine ilişkin geçici maddesiyle yönetmelik kapsamındaki konularda destek hizmeti alan bankalarla destek hizmeti kuruluşlarının imzaladıkları sözleşmeleri ve durumlarını yönetmeliğin yayımı tarihinden en geç bir yıl içersinde yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmeleri gerekiyor. Söz konusu yönetmelikle bankaların destek hizmeti almalarına ilişkin yeni kurallar getirildi. Bir önceki yönetmelikten farklı olarak bankaların destek hizmeti alacağı kuruluşların BDDK tarafından yetkilendirilmesi zorunluluğu ortadan kaldırıldı, bunun yanında bankaların yükümlülükleri daha da artırıldı. Yemek, ulaşım, temizlik, eğitim, reklam, avukatlık, danışmanlık gibi çeşitli konularda alınan hizmetler yönetmeliğin kapsamı dışında tutuldu. Bununla birlikte banka yönetim kuruluyla, iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin faaliyetleri, kredi değerlendirme ve kredi verme, kredi riskinin izlenmesi, işlemlerin muhasebeleştirilmesi, finansal raporların düzenlenmesi, mevduat kabulü ve buna yönelik pazarlama faaliyetleri, kiralık kasa ve saklama hizmetleri gibi konuların ise destek hizmetine konu edilemeyeceği belirtildi. Yani bu faaliyetlerin doğrudan bankalar tarafından yürütülmesi gerekiyor. Alınacak destek hizmetinin, bankaların yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerini, ilgili düzenlemelere uymalarını ve etkin biçimde denetlenmelerini engelleyici nitelikte olmaması önem taşıyor. Arşiv hizmeti, ancak mülkiyeti ya da kullanımı bankaya ait bir ortamda sağlanabilecek. Belirli müstakil bir bölümün kiralanması suretiyle destek hizmeti alınması, söz konusu müstakil bölüme sadece bankaların kendi personeli tarafından veya kendi personeli gözetiminde erişim sağlanması halinde mümkün olabilecek. Bankalarca dışarıdan temin edilen güvenlik ve her türlü nakit, kıymetli evrak ile kıymetli maden ve benzeri kıymetli malların güvenlikli şekilde toplanması, sayılması, dağıtılması ve teslimini içeren destek hizmetleri ancak 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamındaki şirketler tarafından sağlanabilecek.

17 MÜHÜR MÜHÜR Bankalarca, hatırlatma aramaları, teknik destek ve yardım masası, gecikmiş borç bildirimleri, müşteriye hesap bilgilerinin verilmesi, müşterilerin kişisel bilgilerinin güncellenmesi hizmetleriyle kredi kartı iptali, kapatılması, aktivasyonu, limit artış ya da azalışıyla, bankacılık faaliyetlerine ilişkin müşteri taleplerinin bankaya aktarılması hususlarında çağrı merkezi hizmeti alınabilecek. Başka şirket bünyesinde istihdam edilen kişiler, yemek, ulaşım, temizlik, çağrı merkezi, pazarlama, veri girişi, dosyalama, arşiv, yönetici asistanlığı, bankanın idari işlerinin takibi gibi hizmet alanlarında, bankada geçici veya sürekli olarak çalıştırılabilecek. Fakat bu kapsamdaki personele verilecek sisteme erişim, veriye erişim veya veriyi görme yetkisi işin gerektirdiği bilgiyi kapsayacak şekilde sınırlandırılması zorunluluğu söz konusu. Başka şirket bünyesinde istihdam edilmekle birlikte bankada geçici veya sürekli olarak çalışan personel aracılığıyla yapılanlar hariç olmak üzere, destek hizmeti kuruluşlarından sağlanacak pazarlama faaliyeti mevduat veya katılım fonu kabulü hariç bireysel nitelikli ürün ve hizmetlerin ve kredi kartlarının pazarlanması ile sınırlı. Bilgi sistemleri, bankacılık mevzuatının gerektirdiği bankacılık faaliyet ve yükümlülükleri bakımından yönetim, içerik tasarımı, erişim, kontrol, denetim, güncelleme, bilgi/rapor alma gibi fonksiyonlarda karar alma gücünün ve sorumluluğun bankada olması şartıyla destek hizmeti alımına konu edilebilecek. Destek hizmeti alacak bankaların, destek hizmetine ilişkin bir risk programı oluşturmaları ve programı yılda bir defa Yönetim Kurulu na sunmaları gerekiyor. Bu programda, ihtiyaç duyulan destek hizmetlerinin hangileri olduğu, bu hizmetlere ilişkin düzenleme, altyapı, eğitim gibi çalışmalara, denetim, ölçme ve değerlendirme, raporlama ve güvenlik konularındaki sorumluların koordinasyonu, hizmet alımından kaynaklanabilecek riskler ile bu hizmetlerin kesintiye uğraması durumunda uygulamaya alınacak eylem planı, mevcut risklerin yönetilmesi, destek hizmeti alınan konuların bankanın iç sistemlerinin yürütülmesine etkisi gibi hususlar yer almalı. Bunun yanı sıra bankalar tarafından destek hizmeti almadan önce gerektiğinde BDDK ya ibraz edilmek üzere alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları da söz konusu. Ayrıca, bankaların destek hizmeti kuruluşlarıyla sözleşme imzalamadan önce ilgili kuruluş bünyesinde, destek hizmetini istenilen kalitede gerçekleştirebilecek düzeyde teknik donanım ve altyapı, mali güç, tecrübe, bilgi birikimi ve insan kaynağı bulunup bulunmadığı ile hizmet alınacak kuruluşun yönetmelikte belirtilen şartları taşıyıp taşımadığı hususlarını da dikkate alacak şekilde inceleme ve değerlendirme çalışması yapmaları zorunlu. Bu çalışma sonucunda, yine gerektiğinde BDDK ya ibraz edilmek üzere, teknik yeterlilik raporu düzenlenmeli. Risk yönetim programı ile risk analizi ve teknik yeterlilik raporlarının uygun bir şekilde hazırlanması banka yönetim kurulunun sorumluluğunda. Ancak, risk analizi ve teknik yeterlilik raporları ile Denetim Komitesi nin konuya ilişkin görüşünün değerlendirilmesi neticesinde, yeterli görülecek destek hizmeti kuruluşuyla, destek hizmeti sözleşmesi imzalanabilecek. Bankalar, destek hizmetini yurt dışında faaliyet gösteren bir kuruluştan sağlamaları durumunda, ülke riskini dikkate almak ve hizmetin herhangi bir surette kesintiye uğraması veya aksaması durumunda iş devamlılığını ve gerekirse bu hizmetin yurt içinden veya yurt dışından alınmasını sağlayacak eylem planlarını hazır bulundurmak zorunda. Destek hizmeti alınmasının, bankaların tüm hesap ve kayıtları ile her türlü işlemlerine ilişkin bilgileri kendi bünyelerinde tutmaları ve saklanmaları yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı hususunun yönetmelikte özellikle vurgulandığı görülüyor. Ayrıca, destek hizmeti alımında bankalar tarafından banka ve müşteri sırrının güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirlerin alınması zorunlu. Bilgi paylaşımı veya hizmet alınan kuruluşun bilgiye erişiminin söz konusu olduğu durumlarda ise verilecek sisteme erişim, veriye erişim veya veriyi görme yetkisinin işin gerektirdiği bilgiyi kapsayacak şekilde sınırlandırılması gerekli. Yönetmelik kapsamında bankalara destek hizmeti verecek kuruluşların; Sermaye şirketi şeklinde kurulmuş, ortaklık yapılarının şeffaf ve açık olması, Destek hizmetini gerçekleştirebilecek yönetim yapısına, yeterli sayı ve nitelikte personele, gerekli teknik donanıma, belge ve kayıt düzenine, iş devamlılığı planına sahip olmaları, Yurt dışında ya da Türkiye deki yetkili otoritelerce faaliyette bulundukları alanla ilgili yetkilerinin iptal edilmemiş veya kısıtlanmamış olması, Müflis olmaması, konkordato ilan etmemesi, iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması, Nitelikli pay sahiplerinin, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile şirketi temsil ile yetkili yöneticilerinin; Bankacılık Kanunu nun öngördüğü nitelikler ile işin gerektirdiği mali güç ve itibara sahip bulunmaları, gerekiyor. Destek hizmetleri kuruluşları ile imzalanacak sözleşmelerde bulunması zorunlu birçok hususa da yönetmelikte detaylı olarak yer veriliyor. Buna göre; Destek hizmetinin konusu, kapsamı ve süresi, alınan hizmet karşılığı ödenecek ücret ile tarafların sorumlulukları, Destek hizmeti kuruluşlarının gerçekleştirdiği faaliyetlere ilişkin olarak BDDK nın denetimine tabi olduğu ve talep edilen her tür bilgi ve belgeyi zamanında ve doğru olarak vermekle yükümlü olduğu, Bankanın iç sistemler birimleri ile bağımsız dış denetçisinin, destek hizmeti alınan konuyla ilgili olarak hizmet veren kuruluştan her türlü bilgi ve belgeyi talep etme yetkisinin bulunduğu, Destek hizmeti kuruluşu tarafından sağlanan hizmet dolayısıyla öğrenilen bankalara ve müşterilerine ait bilgiler ile belgelerin, yapılan anlaşmada belirtilen amaçlar dışında kullanılmasının ve üçüncü kişilere açıklanmasının yasak olduğu, destek hizmeti kuruluşunun söz konusu bilgi ve belgelerin korunmasında gerekli özeni göstermekle yükümlü bulunduğu ve bunlara aykırılık halinde banka tarafından sözleşmenin tek taraflı olarak feshedileceği ve sorumlular hakkında banka ya da BDDK tarafından Cumhuriyet Savcılığı na yazılı başvuruda bulunulacağı, Destek hizmeti kuruluşu tarafından sağlanan hizmet dolayısıyla öğrenilen bankalara ve müşterilerine ait bilgi ve belgelerin güvenliğinin sağlanmasının zorunlu olduğu, Destek hizmeti kuruluşuna belirli hallerde sözleşmeyi süresinden önce sona erdirme hakkının tanındığı durumlar ile banka tarafından sözleşmenin feshedilmesi hallerinde, yeni bir hizmet alımına imkan verecek bir süre destek hizmeti kuruluşu tarafından hizmet vermeye devam edilmesi,

18 MÜHÜR MÜHÜR Destek hizmeti konusu ile sınırlı olmak üzere bankacılık faaliyet ve süreçlerine ilişkin olarak gerekmesi halinde bankanın destek hizmeti şirketi nezdinde denetim yapabilmesi, Banka yönetim kurulunun denetimi engelleyici veya risk doğurucu hususların varlığına kanaat getirmesi durumunda sözleşme süresi sona ermeden sözleşmeyi feshedebilmesi, gibi hususlarda sözleşmeye hükümler konulması zorunlu. Denetim Komitesi nin, destek hizmeti alınmasında bankanın iç sistemlerinin etkin ve yeterli bir şekilde işletilmesini veya iç kontrol ya da iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesini engelleyici, risk doğurucu bir hususun oluşup oluşmadığı ve destek hizmeti kuruluşunun nitelikli pay sahiplerinin ve şirketi temsil eden yöneticilerinin yönetmelikte Destek Hizmeti Kuruluşlarında Aranacak Şartlar bölümünde belirlenen şartları idame ettirip ettirmedikleri hususlarında, üç ayda bir Banka Yönetim Kuruluna sunmak üzere bir değerlendirme raporu hazırlaması gerekiyor. Ayrıca, destek hizmet alımları ve destek hizmeti alınan kuruluşların, Destek Hizmetleri Alımları formu ile bankalar tarafından yıllık olarak bir sonraki yılın üçüncü ayı sonuna kadar BDDK ya raporlanması söz konusu. Bunların yanı sıra, bankaca talep edilmesi ya da BDDK tarafından bankadan istenilmesi halinde ilgili destek hizmeti kuruluşunca sorumluluk sigortası yaptırılması da gerekli. Görüldüğü gibi, bankacılık sektöründe alınan destek hizmetlerinden kaynaklanan risklerin azaltılabilmesi ve yönetilebilmesi bakımından önemli bir aşama olan bu yönetmelik ile BDDK tarafından bankalara çok önemli yükümlülükler getiriliyor. Günümüzde bankaların giderek artan oranda destek hizmeti kullandığı düşünüldüğünde bu düzenlemenin önemi daha da artıyor. Bu nedenle tüm bankalarda bu yönetmeliğe uyum bakımından önemli değerlendirmeler ve çalışmalar yürütülüyor. Hatta 2011 yılında bankaların ana gündemlerinin yönetim beyanı çalışmaları olduğu dikkate alındığında, 2012 yılındaki ana gündemlerinin de destek hizmetleri yönetmeliğine uyum çalışmalarının olacağını belirtmek gerekiyor. Bu çerçevede, destek hizmetlerinin yönetmelik kapsamında tanımlanması ve sınıflandırılması, banka içinde destek alımına yönelik politika ve prosedürlerin oluşturulması ve işletilmesi, destek hizmetinin kesintiye uğraması durumunda uygulamaya alınabilecek bir eylem planının hazırlanması gibi önemli çalışmalar yapılmak durumunda. Yukarıda da belirtildiği gibi, hangi hizmetlerin destek hizmetine konu edilemeyeceği ve hangi hizmetlerin destek hizmetleri yönetmeliği kapsamında olduğu konularının yönetmelikte açık bir şekilde belirtildiği görülüyor. Bunların dışında bankaların destek hizmetlerinde değerlendirme yapmalarına imkan sağlayan hükümlerin bulunmadığını, bu nedenle bankalar tarafından yönetmelikte belirtilen hizmetlerin dışında alınan hizmetlerin tümünün destek hizmetleri yönetmeliğinin kapsamına girdiğini ifade etmek yanlış olmayacak. Bu çerçevede, dışarıdan temin edilen hizmetlerin söz konusu yönetmelik kapsamında olup olmadığına yönelik alınan hizmet bazında ayrı ayrı incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekecek. Bu durumda aynı kuruluştan hizmet alan iki bankadan birisinin aldığı hizmet, destek hizmeti niteliğinde olacakken, diğer bir banka için destek hizmeti niteliğinde olmayacak. Örneğin iki bankaya hizmet sunan kurye şirketi, bir bankaya yalnızca evrak teslimiyle ilgili posta hizmet veriyorsa, bu hizmet destek hizmeti olarak değerlendirilmeyecek, fakat başka bir bankaya aynı zamanda kredi kartı sözleşmelerinin müşteriye imzalatılması konusunda hizmet veriyorsa bu hizmetin destek hizmeti olarak değerlendirilmesi gerekecek. Bununla birlikte, bir önceki yönetmeliğe göre kapsam dışında kalan hususların daraltılması ve yönetmeliğe tabi hizmetlerin kapsamının genişletilmesi ile hangi hizmetlerin destek hizmeti sayılması gerektiğine yönelik kriterlerin yönetmelikte açık bir şekilde belirtilmemesi nedeniyle bankalarda uygulama açısından önemli tereddütler yaşandığını da belirtmek gerekiyor. Özellikle banka bünyesinde alınan hizmetlerin hangilerinin bu yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi gerektiği konusunda belirsizlikler söz konusu. Bunun yanı sıra risk analizi programının nasıl hazırlanacağından, teknik yeterlilik raporu ve fayda-maliyet analizi çalışmalarının kim tarafından hazırlanacağına, destek hizmetlerinin BDDK ya nasıl raporlanacağına, destek hizmetleri kuruluşlarının bankaların iç denetim birimleri tarafından nasıl denetleneceğine kadar bankalarda çeşitli tereddütler yaşandığını belirtmek gerekiyor. Bu durum da başta uyum riski olmak üzere çeşitli risklere neden oluyor. Bu tereddütlerin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak Türkiye Bankalar Birliği nezdinde çeşitli toplantılar yapıldı, çalışma grupları oluşturuldu. Destek hizmetlerine ilişkin yapılacak değerlendirmelerin daha doğru yapılabilmesi ve bankalar arasında paralel uygulamalar geliştirilebilmesi açılarından yapılan tespit ve değerlendirmeler ile oluşturulan görüşler BDDK ile paylaşıldı. Bankalar tarafından dışarıdan alınan destek hizmetleri, bankacılık faaliyetlerinin sağlıklı yürütülebilmesi bakımından çok çeşitli risklere açık. Alınan hizmetin kesintiye uğraması, hizmetin kontrol sisteminin zayıflığı nedeniyle çeşitli suistimallere konu olması, destek hizmeti personelinin öğrendiği bankacılık sırrı kapsamındaki müşteri bilgilerinin dışarıya sızması gibi çok önemli riskleri bu kapsamda belirtmek mümkün. Bu riskler çeşitli maddi kayıplara, müşteri şikayetlerine, bankanın müşteri ve düzenleyici otoritelere karşı yükümlülüklerini yerine getirememesine, hatta bankanın faaliyetlerinin durmasına neden olabilir. Bu nedenle, bankaların destek hizmetleri nedeniyle karşılaşabileceği çeşitli risklerin azaltılması bakımından BDDK nın yayımladığı destek hizmetleri yönetmeliği önemli bir adım. Özellikle bankaların Denetim Komiteleri ve Yönetim Kurullarının destek hizmeti alımı sürecinde rol ve sorumluluk almaları bu hizmetlerden kaynaklanan risklerin azaltılması bakımında önemli bir işlev görecek. Fakat yukarıda belirtilen ve yönetmelik kapsamına hangi hizmetlerin gireceği konusundan başlayarak yaşanan tereddütlerinin giderilmesi de önemli bir ihtiyaç olarak karşımızda duruyor. Bu kapsamda BDDK tarafından bu konuda ilave açıklamalar veya değişiklikler yapılması bankaların bu yönetmeliğe daha sağlıklı bir şekilde uyum sağlamaları bakımından oldukça önemli. Bu sürecin bir yansıması olarak bankaların destek hizmetleri konusundaki ilk raporlama tarihi BDDK tarafından 28 Eylül 2012 tarihine erteledi. Bu süre uzatımı yönetmeliğe uyum bakımından bankalara bir fırsat tanıdı. Ayrıca bankaların tereddüt ettiği çeşitli hususlara yönelik BDDK tarafından yazılı açıklamalar yapıldı. Tereddüt edilen diğer bazı konularda ise yeni açıklamalar yapması bekleniyor. BDDK nın yapacağı ilave açıklamalar veya değişiklikler ile zaman içinde mevcut tereddütler büyük oranda ortadan kalkacak. Bankaların yönetmeliğe uyum sürecinde konuya önem verip, gerekli çalışmaları yapmaları ve işler bir sistem oluşturmaları son derece önemli. Bunun yanı sıra bankaların konuya yalnızca yönetmeliğe uyum açısından değil, risklerin azaltılması boyutuyla daha geniş bir perspektiften yaklaşmalarının, alınan hizmetlerden bazıları yönetmelik kapsamı dışında olsa bile destek hizmetleri yönetmeliğinde belirtilen sözleşme imzalanması, sigorta yaptırılması gibi hükümlere azami ölçüde uymaya çalışmalarının olası risklerin azaltılması bakımından ayrıca faydalı olacağını belirtmek gerekiyor. Gürdoğan Yurtsever SMMM, CFE Türkiye İç Denetim Enstitüsü Başkan Yardımcısı

19 36 37 ATAÇ ATAÇ Sonsuz Bir Yaşam Onursal başkanınız üstlendiği her işte olduğu gibi derginin bu sayısı için de takipçiliğini gösterdi ve gerekli hatırlatmaları yaparak beni yazmanın dayanılmaz şehvetine itti. Bu yaşımda benden beklediği, üç beş gün içinde yazımı tamamlayıp basılma aşamasındaki yeni sayıya yetiştirmem. Tembellik Hakkı mı kullandığım bu günlerde sizin ve onun için yazıyla yapabileceğim nadir saçmalıklardan birini seçtim. Haddimi aşarak yaşama dair bir şeyler karaladım. Prof. Dr. Ömer Lalik Kimimiz farkına vararak, kimimiz farkına varmadan yaş aldığımız kadar yılı, arkamızda bıraktık. Hepimiz sonsuzluğa doğru uzanan ve yaşını bilmediğimiz duran zaman kulvarında, bir nehrin yatağından akan su gibiyiz. Dur durak bilmeden öylesine akıp geçiyoruz. Sanki her birimiz sonsuzluğu yakalayacak mışcasına soluklanmadan çalışıyor ve çabalıyoruz. Yaşamın amansız savaşını kazanan tek bir insanın var olmadığını bilmemize karşın, kulvarında düşe kalka koştuğumuz zamanda, ne kendimize ne de dostlarımıza yeterince bir yaşam alanı ayırmıyoruz. Kısacık bir ömürde hırslarımızın esiri oluyor, bırakın en yakınımızdakilere zaman alan ayırmayı, etrafı kırıp döküyor ve farkına varmadan dostlarımızı birer birer kaybediyoruz. Dostlarımızı kaybetmeyi, onlardan uzak kalmayı içimize sindirirken; kendimize ölümsüzlüğü bağışlayacağını umduğumuz çalışmayı armağan ediyor ve sonsuz bir yaşam diliyoruz. Dostsuz ama sonsuz bir yaşam! Ne büyük çelişki Gılgamış, bu telaş neye, nereye böyle aceleyle? Aradığın sonsuz bir yaşamsa; o sonsuz yaşamı asla bulamayacaksın. Tanrılar insanoğlunu yarattıkları anda, ona ölümü armağan ettiler. Sonsuz yaşamı ise kendileri için sakladılar. Sana gelince Gılgamış, beni can kulağı ile dinle Becerebilirsen eğer, bu kısacık ömründe; mideni lezzetli yiyeceklerle doldur, gece gündüz dans et, eğlen, bayram say her gününü. Keyfini sür yaşamın. Bedenini suda yıka. Elini tutan küçük çocuğu bağrına bas. Sevgilini kucaklayarak mutlu et. Ölümsüzlüğün sırlarından sana ne. Sana bağışlanmış hünerli beynin, sıcak kalbin ve güçlü ellerinle, becerebilirsen eğer, el yazması bir yaşam armağan et kendine. Bunlardır senin payına düşen. İnsanoğlunun yaşam serüveni binlerce yıldan günümüze sürüyor. Babil in ulusal destanında, sonsuz bir yaşamın sırlarını öğrenebilmek için usanmadan uğraş veren insanoğluna dört bin yıl öncesinden sesleniliyor. El yazması bir yaşam armağan et kendine El yazması bir yaşam, kulağa ne de hoş geliyor. Yaşamını kendine armağan etmiş kaç dostum var! Bilmiyorum... Başrolünü sadece kendimizin oynadığı, konusu yaşamımızın tutanaklarından oluşan bir senaryoyu kimlere beğendirir ve sevdiririz! Bunu da bilmiyorum... Duran zamanda yaşamın akışına, o akışın önüne katıp götürdüklerine, silip süpürdüklerine, onların yerine getirdiklerine bakan bir tutanak bu, Yaşam Tutanağı... Yaşadıklarımızın ve unuttuklarımızın, yaşamadıklarımızın; esip geçen düşlerin ve tutkuların; kalabalıklar içinde yalnızlığın, yalnızken çoğulluğun tutanağı, Yaşam Tutanağı Alınganlıkların, kırgınlıkların, kızgınlıkların, üzüntülerin tutanağı, Yaşam Tutanağı Aşkın, Arkadaşlığın, Sevginin, Dostluğun tutanağı, Yaşam Tutanağı Hepimiz için umuyorum. Yaşama dair bu tutanaklarda olumlu sonuçlar daha çoktur. Bulgularınız korkutsa da, acı da verse İÇ DENETİM günün birinde kaçınılmazdır. Sevgiyle, Dostlukla, Sağlıkla, İyilikle kalın... Prof. Dr. Ömer Lalik MÖDAV Başkanı

20 ÇİZGİ ÖTESİ ÇİZGİ ÖTESİ İç denetim mesleğine olan ilgiyi artırmak ve mesleğin imajını geliştirmek amacıyla Mayıs ayı dünya genelinde İç Denetim Farkındalık Ayı olarak kutlanıyor ve bu amaca hizmet eden çok sayıda etkinlik düzenleniyor. Bu etkinliklerin yıl boyunca sürdürülmesi ve paydaşlara iç denetimin kurumun risk yönetim, Ayinesi İştir Denetçinin Ama Ersin Bulut kontrol ve yönetişim süreçlerine sağladığı katkıların, kurumun faaliyetlerine değer katmak amacıyla yürüttüğü faaliyetlerin etkin ve etkili bir şekilde anlatılması önem arz ediyor. Kökenleri 13. yüzyıla dayanan bir mesleğin mensupları olarak günümüzde halen kendi- mizi paydaşlara anlatma konusunda eksikliklerimiz mevcut olup, iç denetim mesleğinin imajını yükseltme konusunda her bir meslek mensubuna düşen önemli görevler bulunuyor. İç denetim mesleği halen pek çok yönetici tarafından salt bir maliyet unsuru olarak görülen, pek çok paydaş tarafından faaliyetleri sadece suistimalleri tespitle sınırlı olarak kabul edilen bir disiplin. Peki, bu olumsuz imajın oluşmasında denetçiler olarak bizim hiç mi katkımız yok? Kuşkusuz bu olumsuz bakış açısının oluşmasında en büyük pay biz denetçilere ait. Bu olumsuz imajın ortadan kalkması ve mesleğin hak ettiği saygınlığa ulaşması için denetimin tanımında yer alan faaliyetleri geliştirmek ve değer katmak ilkesini faaliyetlerimizin her aşamasında rehber edinmeli, kurumun en üst kademesindeki personelden en alt kademesindeki çalışana kadar herkese, bizlerin de birer paydaş olduğuna ve aynı hedefe doğru yürüdüğümüze ikna etmemiz gerekiyor. Paydaşlık Paydaş (Stakeholder) kavramı bir kurumun faaliyetini etkileyen veya kurum faaliyetlerinden etkilenen kişi, grup, kurum, üye veya sistem olarak tanımlanıyor. Paydaş kavramını kurum içi paydaşlarla sınırlı tutacak olursak, şöyle bir tanım yapmak sanırım uygun düşecek: Temel gayeleri kurumun amaç, hedef ve stratejilerinin gerçekleştirilmesi olan kişiler ve sistemler topluluğu. Peki denetim ekipleri olarak bizler de bu noktada birer paydaş mıyız? Kurumun diğer çalışanları bizleri birer paydaş olarak görüyor mu? Biz paydaş olduğumuzun farkında mıyız? Temel amacı kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve değer katmak olan denetçiler çok önemli ve nitelikli birer paydaştır. Peki, bizler kurumun diğer çalışanlarını paydaş olarak görüyor muyuz? Onların görüşlerini yeterince dikkate alıyor muyuz? Denetim sürecine onların etkin bir şekilde katılımını sağlıyor muyuz? Kısacası onlara paydaş gibi yaklaşıyor muyuz? Bugün halen bazı denetim ekipleri klasik denetim yaklaşımını takip ederek, denetim faaliyet planına ilişkin bilgi vermeksizin denetlenecek birim veya şubelere gidiyor. Bu nedenle, özellikle banka şubelerine akşam saatlerinde giren siyah takım elbiseli, şık ve sert görünümlü kişiler şube çalışanlarının ellerinin ayaklarına dolaşmasına, Acaba müfettiş mi geldi? sorusunu sormalarına sebebiyet veriyor. Hatta bu yaklaşımı benimseyen bazı meslek mensupları paydaşlarından bir günaydın ı, bir gülümsemeyi bile esirgemekte denetlenenle aralarına aşılmaz iletişimsizlik duvarları örmekteler. Denetim sırasında her çalışana potansiyel suçlu gözüyle bakılması, bu aşılmaz duvarlar üzerine tel örgüler örülmesine neden oluyor. Denetim faaliyetlerinin, denetlenenin günlük faaliyetlerinin aksamasına sebebiyet verecek şekilde yürütülmesi, denetim faaliyetleri nedeniyle çalışanların fazla mesaiye kalmalarının gerekmesi vb. paydaşlık algısına zarar veriyor. Bu ve benzeri paydaşlıkla bağdaşmayan tutum ve yaklaşımlar doğal olarak denetçinin denetlenen tarafından bir paydaş olarak algılanmamasına, denetim faaliyetlerinden beklenen faydanın azalmasına yol açıyor. Bir birimde denetim başladığında çalışanların moralinin bozulması, denetimin bitmesinin dört gözle beklenmesi, denetim bitene kadar çalışanların hop oturup hop kalkması, yöneticilerin çalışanlarına Ağzınızı sıkı tutun sakın ha bir şey söylemeyin, telkininde bulunması, denetçilerin halen birer paydaş olarak görülmediğinin en temel göstergeleri. İletişim Aynı hedefe doğru yürüyen tüm paydaşla-

21 40 ÇİZGİ ÖTESİ rın aynı dilden konuşuyor olmaları beklenir. Süreç sahipleri RİSKçe konuşurken denetim meslek mensupları olarak bizler yıllarca KONTROLce konuştuk ve halen de RİSKçe yi tam olarak öğrenebilmiş durumda değiliz. Bu nedenle denetim çalışmaları sırasında riskin, olası etki ve sonuçlarının net bir şekilde ortaya konması ve denetim müşterisi ile paylaşılması ve üzerinde mutabık kalınması önem arz ediyor. Yönetim ve süreç sahipleri faaliyetleri yürütürken temel odak noktaları, hedefler ve risktir. Atılacak her adım, yapılacak her düzenleme kurumun amaç ve hedeflerine ulaşması açısından oluşturacağı risk düzeyi göz önünde bulundurularak hayata geçirilir. Denetçilerin odak noktasını kontrolden riske kaydırması denetim faaliyetlerinden sağlanan katma değerin artmasına önemli ölçüde katkı sağlayacak. Kontrollere odaklanılması, denetim müşterileri nezdinde faaliyetlerinin ve kararlarının kısıtlandığı algısına yol açıyor. Odak noktasının riske kaydırılması bu olumsuz algının ortadan kalkmasına katkı sağlayacak. Üst yöneticilere hangi kontrollerle ilgili çekinceleri olduğunu sormak yerine hangi risklerin gerçekleşmesinden endişe ettiklerinin sorulması denetim planının da hedefe daha uygun olarak oluşturulmasına imkan verecek. Denetim müşterilerinin bilgi ve tecrübelerine saygı duyarak, süreci iyileştirmek adına yapılacak denetim faaliyetlerinde, risklerin tespiti ve çözüm önerilerinin üretilmesi aşamasında, kontrol-risk öz değerlendirme metodolojilerini kullanarak onları da sürece dahil etmek, onları kazanmamıza ve kurum açısından en doğru çözümü bulmamıza katkı sağlayacak. Denetlenecek kontrol alanlarının ve anahtar kontrol noktalarının kurumun amaç ve hedefleri ve risk düzeyleri dikkate alınarak süreç sahipleriyle birlikte belirlenmesi, hem denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesine hem de bulguların denetim müşterileri tarafından sahiplenilerek aksiyonların gecikmeksizin alınmasına katkı sağlayacak. İşimiz aynamız olsun Tanzimat edebiyatının büyük şairlerinden Ziya Paşa nın çok sevdiğim şu dizeleri aslında mesleğimizin imajını yükseltmek için yapılması gerekenleri bizlere çok güzel bir şekilde anlatıyor: Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz, Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde İyileştirdiğimiz, kolaylaştırdığımız süreçler, önlediğimiz riskler, hayata geçirilmesine vesile olduğumuz aksiyonlar kısaca kurumun hedeflerine ulaşması açısından sağladığımız katma değer ne kadar artarsa, denetim mesleğinin ve denetçinin imajı da o ölçüde artacak. Ancak, halen klasik denetim anlayışından tamamen kurtulamamamız, kontrol odaklı bakış açımız, denetim müşterilerinin bir bölümünün de bizlerden halen klasik denetim beklemesi vb. nedenlerle, kuruma sağladığımız faydalar sınırlı düzeyde kalıyor. Bu nedenle, hedef ve risk odaklı bir bakış açısıyla, süreç sahipleriyle birlikte faaliyetlerin iyileştirilmesini öngören modern denetim yaklaşımı, hem denetim mesleği mensuplarında hem de paydaşlarda yerleşene kadar faaliyetlerimiz sonucunda kuruma sağladığımız faydalar konusunda, mümkünse sağladığımız faydanın nicel boyutunu da ortaya koyarak, ilgili paydaşları bilgilendirmemiz ve mevcut risk ve kontrol bilgimizle kuruma suistimal tespiti dışındaki alanlarda da fayda sağlayarak faaliyetlerin gelişimine katkı sağlayabileceğimizi göstermemiz ve uygun platformlarda kendimizi ve mesleğimizi anlatmamız gerekiyor. Ersin Bulut, CCSA Türkiye İş Bankası A.Ş. Merkezi Kontrol Birim Müdürü

22 42 43 AYRAÇ AYRAÇ Baharda Almanya anlık ödemeler yapmadan kullanmayacağınız esas alınmakla birlikte, ciddi bir kontrol sisteminin bulunduğunu; biletsiz yolcuların ise seri bir şekilde cezalandırıldığını bizzat gözlemleme fırsatı bulduk. Main Nehri nin huzur veren görüntüsünü gün batımında yakaladığımızda ilk fotoğrafımızı çekiyorduk. Seyahatler her zaman gezi veya iş amacıyla olmuyor, biliyorsunuz. Kırk yılı aşkın süredir Almanya da yaşamakta olan biricik teyzemin ısrarlı davetlerine uzun süredir icabet edemezken, bu yıl geçireceği önemli bir ameliyatı vesile ederek gitmeye karar vermemiz, Şubat Ayının hemen başlarındaydı. Bu seyahat boyunca, çektiğim ü aşkın fotoğrafı tasnif ederken, seyahatimiz gezi amaçlı olsaydı ne kadar fotoğraf kalırdı elimde? diye düşünmekten kendimi alamıyorum. Bu yazımda, Almanya daki bir haftalık seyahatimizin sizlerle paylaşılmazsa olmazlarını aktarmaya çalışacağım. Atatürk Havalimanı nı emsal aldığımda çok daha büyük bir havaalanıyla karşılaştığımız ortadaydı, ancak sonrasında yaptığım araştırmada Frankfurt Havaalanı nın Avrupa nın üçüncü, kıta Avrupa sının ise ikinci en büyük hava alanı olduğunu öğrendim. Bu kadar geniş, içinde kendine dair bir raylı ulaşım sistemi olan, apronlarında ilk defa gördüğüm iki katlı uçakların durduğu havaalanı çıkışında bizi küçük bir sürpriz beklemekteydi. Ortada, bu geniş havaalanını barındıran devasa yoğunlukta bir şehir yoktu. Havaalanının genel formatına uygun geniş bir çevre yolundan şehir merkezine geldiğimizde Avrupa nın sayılı finansal merkezlerinden olan şehrin insanlarını ve araçlarını görmekte zorlanıyorduk. Şehir merkezine yaklaşırken gözümüze çarpan iş merkezleri ile gökdelenler olmasa başka bir şehre geldiğimizi düşünebilirdik. A. Murathan BAYRI Çok geniş bir düzlüğe orantılı bir şekilde, doğayla uyum içinde yerleştirilmiş bir şehirdi, Frankfurt. Ve hakim renk, kesinlikle yeşildi. Bunu daha uçak inmeden önce çok net bir şekilde görebilmiştik. Sonraki günlerde de görecektik ki, insanların tatil günlerini geçirdiği yeşil alan ve ormanlık bölgeler şehrin çok yakınında, hatta geniş raylı sistemle ulaşılabilecek banliyölerin hemen yanı başındaydı. Ama şehrin kendisi zaten bir park ve bahçeler bütünün ortasında düzen içinde durmaktaydı. Şehir merkezine henüz ulaşmıştık ki, şaşkınlığı üzerimizden atarak, objektiflerimden birinin tozunu alıp, yukarıdaki ilk fotoğrafı çekmeye fırsat bulabildim. Günlerden cumartesi olduğunu söyleyip, bu sakinliğe aldanmamamız tavsiye edilse de aklıma İstanbul un cumartesi günleri geldiğinde düştüğüm hayret devam ediyordu. Aynı akşam yemekten hemen sonra Frankfurt un 60 ların sonunda inşasına başlanan metro sistemiyle tanıştık: U-bahnen, bildiğimiz metro, S-bahnen ise zaman zaman yüzeyde bir tren edasıyla salınan hafif raylı bir sistem. Bu geniş ağı anlatmak için aşağıdaki haritayı eklemek kesinlikle gerekiyor, bu ağ haritasının vagonların kapı üstlerinden tavanının ortasına kadar bir alanı kapladığını belirtmekte fayda var. Herhangi bir noktada bilet göstermeden veya turnike sisteminden geçmeden faydalandığınız bu geniş ağı, dönemlik veya Frankfurt Raylı Taşıma Sisteminin Tamamına Ait Harita Ertesi gün öğlen saatlerine kadar süren ilk kahvaltının ardından sevgili kuzenim bizi şehir içinde küçük bir tura çıkaracağını ve bu gezide Polonyalı bir arkadaşının da bize eşlik edeceğini söyledi. İçinden geçtiğimiz Çin Bahçesi ni saymaz isem ilk durağımız Goethe Üniversitesi idi. Johann Wolfgang Goethe Üniversitesinin hemen girişinde Günlerden pazar olmasına rağmen, ardına kadar açık kapıları ve koridorlarıyla Goethe Üniversitesi nin bizi mükemmel bir şekilde ağırladığını ifade etmek isterim. Alman edebiyat ve bilim hayatı ile siyasetine damgasını vurmuş büyük düşünür ve eylem adamı Goethe, Frankfurt doğumluymuş. Ana girişin hemen önündeki geniş bahçe, değişik boy ve ebatlarda pek çok heykel ile bezenmişti. Polonyalı Danuta nın, kısa bir süre önce öğrencisi olduğu Üniversite nin II. Dünya Savaşı sırasında sarin gazı nın bulunmasına ev sahipliği yaptığını bu yüzden de savaş sonrasında bile uzun süre ABD kontrolünde kaldığını anlatırken, ardına kadar açık kapılarıyla geleneksel ve modern unsurları içinde barındıran bu büyük üniversiteye sorgusuz ve sualsizce giriyorduk. Westhand semtindeki üniversite gezimizi, kampüsün hemen yanı başındaki parkta yaptığımız kısa yürüyüş izlerken, kısa ve keyifli bir otobüs yolculuğu ile şehir merkezine döndük. Sırada, görmek için sabırsızlandığım Alman Borsası vardı. Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası (Frankfurter Wertpapierbörse) ya da kısaca FWB, Almanya nın Frankfurt am Main kentinde bulunan bir borsa olmakla birlikte, dünyanın en büyük borsalarından; Avrupa nın Londra Borsası ndan sonra ikinci büyük borsası. Uluslararası piyasalarda Alman Borsası olarak tanınan FWB, Alman Birleşik Borsa Endeksi DAX ın takip edildiği borsa olma özelliğini taşıyor. Alman ekonomisinin de barometresi olan DAX, başlıca 30 Alman şirketinin hisse fiyatlarını yansıtan ana endeks olma özelliğini taşımakta. Başından itibaren bizi hayrete düşüren bu şehir, gösterişten çok mütevaziliğin kalesi gibi gelmişti, bana. Alman Borsası nın şehir merkezinde sokakların arasında ansızın karşımıza çıkıvermesine şaşırmadık, bu yüzden.

23 44 45 AYRAÇ AYRAÇ bütün halinde ve biraz daha yüksek olduğunu söyleyerek. Römerberg de bulunan Römer, Frankurt un 600 yıllık belediye binasıymış. Ortaçağ a ait bu yapı kentin en önemli alanlarından birisine de ev sahipliği yapıyor. Her saat turist ve insanların önemli bir uğrak yeri olan Römer de pek çok insan bizim gibi fotoğraf çekiyordu. Römer den birkaç adım Main Nehri ne doğru yürüdüğümüzde karşımıza görsel olarak heybetli bir mabet çıktı. Mihmandarlarımız tarafından saat 18:00 de yapılacak ayini de görmemiz planlanarak geldiğimiz Dom Kilisesi nde kısa bir süre sessizce misafir olduk ve fotoğraf makinelerimizi kapattık. Frankfurt taki ilk günümüz yarım güne sıkışmış bir yoğunlukla geçerken ertesi gün Main Nehri üzerindeki bir tekne gezisine katılmak üzere aldığımız biletler sonrasında, teyzemin Ostend deki evine biraz daha merakla donanmış olarak dönüyorduk. Main Nehri üzerinde gezi teknesiyle yaptığımız bir buçuk saatlik yolculukta, kenti biraz daha iyi gözlemleme; yapıları ve sanatsal değeri olan bazı merkezlerin yerlerini tespit etme fırsatı bulurken, geleneksel ve modern mimarinin izlerine de rastladık. AB Merkez Bankası ve Avrupa Para Enstitüsü ne de ev sahipliği yapan Frankfurt ta AB Merkez Bankası için inşa edilmekte olan kuleyle karşılaştık. Eskiden hal olarak kullanılan bu alandaki inşaat sona erdiğinde kentin uluslararası finans merkezi imajında görsel olarak da ilerleme kaydedileceği muhakkak. Frankfurt, aynı zamanda uluslararası bir fuar şehri, kentte her yıl düzenlenen pek çok uluslararası fuar bulunmakta. Kitap fuarı bunlardan bizce en fazla bilineni. Görme fırsatı bulamadığımız fuarlar ve kentte yaşamakta olan çok sayıda öğrencinin, diğer Alman şehirlerinden farklı olarak kozmopolit bir yapının oluşumuna hizmet ettiği söylenmekte. 1 Mayıs İşçi Bayramı nedeniyle izinli olan mihmandarlarımızla birlikte izleyen gün Frankfurt un iki banliyösüne yaptığımız ziyarette biraz daha eskilere gitme, doğayla buluşabilme şansı yakaladık. Ziyaret ettiğimiz iki ayrı şato, yeşilliklerin arasında saklanmış ayrı birer güzellik olarak çıktılar karşımıza. İlk durağımız, Bad Homburg du. Buradaki görkemli şatoyu ziyaret etmeden önce, adının önünde Bad kelimesi yer alan tüm kasaba ve köylerin, birer şifalı su kaynağı barındırdığını; buralarda sağlık sektörüne ait çok sayıda kur ve kaplıca merkezinin bulunduğunu öğreniyorduk. 850 yılında Domplatz da yapıldığını öğrendiğimiz Katedral in kulesi, 95 metre yüksekliğindeymiş. Şehir Merkezi ne Main Nehri üzerinden bakış Bad Homburg Franfurt a 40 km. mesafede şirin ve oldukça da varlıklı insanların yaşadığı önemli bir sağlık ve eğlence merkezi. Kumarhaneleriyle de ünlü bir bölge olduğunu Frankfurt a dönüşte teyze ve eniştemden öğrendik. Bad Homburg Schloss (Şato) Girişinde Ekibimiz tek sıra yol almakta. Şatonun bahçesinde yer alan kuleye, 1 er Euro vererek çıktık. Ama siz siz olun, Galata Kulesi nden biraz daha dar ve kısa olan böyle bir kuleye nasıl çıkıldığını da sorun. Ne kadar zahmetli bir yolculukla çıkarsanız çıkın, tüm yorgunluğunuzu unutturan geniş bir açıdan hem Bad Homburg u hem de uzakta kendini hissettiren siluetiyle Frankfurt u izleyebiliyorsunuz. Bad Homburg dan yorgun ama keyifli bir şekilde ayrılırken, mihmandarlarımız burada göreceğimiz orta çağ şatosunun bir bütün halinde ve biraz daha yüksek olduğunu söyleyerek arabamızı, Kronberg yönüne doğru sürdüler, burada göreceğimiz orta çağ şatosunun bir Yemyeşil bir otoyolu izleyerek, ağaçlar arasında bir kasaba olarak misafir olduğumuz Kronberg de lüks bir otel olarak işletilmekte olan şato günün zenginlikleri içinde ayrıcalıklı yerini alıyordu. Bad Şatonun arka bahçesindeki katedral Frankfurt taki günlerimizin bir kısmının özetini çıkarmaya çalıştığım bu yazımı daha sonra Almanya nın bir başka köşesinden edindiğim izlenimlerle devam ettirmek umuduyla tam da bu görsel zenginliğin orta yerinde sonlandırıyor, bir başka rotada görüşmek üzere diyorum. Notlar: Sevgili teyzeme, Almanya ya ısrarlı davetleriyle bu büyük ülkeye gitmeme vesile olduğu için, sevgili kuzenim Berrin e ve onun değerli arkadaşı Danuta ya Franfurt taki mihmandarlıkları için, sevgili eşime Almanya da beni yalnız bırakmamak konusunda verdiği destek ve kendi fotoğraf makinesinde gizlediği eşsiz fotoğraflar için, biricik babama ve anneme, sevgili oğlumuza yokluğumuzda rehberlik ettikleri için, sonsuz teşekkür ediyorum. A. Murathan Bayrı TİDE Denetleme Kurulu ve Akademik İlişkiler Komitesi Üyesi

24 PARMAK İZİ PARMAK İZİ Muhasebe Denetiminde Kullanılan İstatistiki Örnekleme Yöntemleri ve Bir Uygulama lemek ve denetlemek amacıyla bu faaliyetlere ilişkin usul ve yöntemlerin uygulanmasının gözden geçirilmesini kapsar. Etkenlik işletmenin ya da kurumun amaçlarına ulaşmada başarılı olup olmadığının ölçülmesi, etkinlik bu amaçlara ulaşmada kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesidir. Mali Tablolar Denetimi: İşletmenin mali tablolarının, işletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçlarını doğru ve dürüst, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine ve yasal düzenlemelere uygun olup olmadığının denetimidir. Yaygın olarak yapılan mali tablolar denetimi, bağımsız denetim ya da dış denetim olarak da adlandırılmaktadır. 2.1 Mali Tablolar Denetimi Muhasebe işlemlerinde hata ve hile yapıldığını saptamak için tüm kanıtların tek tek incelenmesi son derece zahmetli, zaman alıcı ve maliyetli olacaktır. Çünkü mali tabloları oluşturan çok fazla kanıt vardır. Bu nedenle kanıtların tümü incelenmeyecek, sadece bir kısmı incelenecektir. 3. Örnekleme Gereksinimini Doğuran Faktörler Örnekleme yapmanın amacı; popülasyondan belirli yöntemlerle seçilmiş örneklerin incelenmesiyle popülasyon hakkında yargıya varmaktır. Denetçi, denetlediği kurumun mali tablolarına ilişkin denetim kanıtını, belirlediği ve hakkında kanaat oluşturmayı hedeflediği hesap alanlarındaki işlemlerin yüzde yüzünün incelenmesi ya da örnekleme metoduyla seçilen işlemlerin incelenmesi yoluyla elde edebilir. Ancak, aşağıda belirtilen nedenlerden dolayı yüzde yüz inceleme yerine örnekleme metodu tercih edilebilir. Maliyet tasarrufu sağlaması: Popülasyonun hacmi ve incelenecek özellik sayısı arttıkça işlemlerin tamamının incelenmesi ekonomik olmaktan çıkar. Örnekleme ile çok daha az maliyetle yeterli ve uygun denetim kanıtı elde etmek mümkündür. Zaman tasarrufu sağlaması: Örnekleme yüzde yüz incelemeye göre daha kısa zamanda ve daha ayrıntılı bilgi edinme imkânı verir. Örneklemenin bu özelliği, bilhassa bilgiye çok hızlı gereksinim duyulduğunda önemlidir. 1. Denetim Nedir? Denetim, bir ekonomik birim veya döneme ait bilgilerin önceden belirlenmiş ölçütlere olan uygunluk derecesini araştırmak ve bu konuda bir rapor düzenlemek amacıyla bağımsız bir uzman tarafından yapılan kanıt toplama ve değerlendirme sürecidir. Denetim kanıtı, denetlenen bilgilerin önceden belirlenmiş kriterlere olan uygunluk derecesini belirlemek amacıyla denetçi tarafından kullanılan her türlü bilgi, belge ve kayıt türüdür. Denetim ve muhasebe uygulamaları çoğunlukla birbirine karıştırılmaktadır. Muhasebenin temel görevi ekonomik olayları kaydetmek, sınıflandırmak ve özetlemektir. Bu sürecin amacı, karar verici konumundaki kişilere bilgi aktarabilmektir. Denetimi yapan kişi bu faaliyetlerin Gülsen Bardakçı - Gizem Karaçor içinde asla yer almaz. Denetimin görevi muhasebe tarafından yapılan işlemleri ve oluşturulan mali tabloları çeşitli açılardan inceleyip, yapılanların doğru olup olmadıkları konusunda bir görüş oluşturabilmektir. 2. Denetim Türleri Muhasebe denetimi Uygunluk Denetimi, Faaliyet Denetimi ve Mali Tablolar Denetimi olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Uygunluk Denetimi: Mali işlemlerin ve faaliyetlerinin işletme yada kurum yönetimi yasama organı ya da diğer yetkili kişi ve kuruluşlarca belirlenmiş yöntemlere, kurallara ve mevzuata uygun olup olmadığının incelenmesidir. Faaliyet Denetimi: Bir işletmenin yada kurumun faaliyetlerinin etkin ve etkenliğini değer- Burada sorun kaç tane kanıtın inceleneceğini ve bunların hangileri olduğunu belirlemektir. Çünkü denetimde önemli olan kanıt sayısının fazla olmasından ziyade yeterli sayıda ve kalitede olmasıdır. Bunların belirlenmesi için de örnekleme yöntemlerine başvurmak gerekmektedir. Örnekleme ile popülasyondan belirli sayıda örneklem birimi alınarak değerlendirilir ve bulunan sonuç popülasyona genelleştirilir. Burada önemli olan seçilen örneklem birimlerinin popülasyon ile aynı özellikleri göstermesidir. Denetim işlemlerinin popülasyonu oluşturan birimlerin bir kısmına uygulanması işlemine örnekleme yöntemi adı verilir. Örnekleme denetçiye, çok sayıda benzer işlem söz konusu olduğunda bu işlemleri tek tek incelemek yerine bütünü temsil eden bir kısmını inceleyerek tüm işlemler hakkında kanaat edinmesine yardımcı olan bir süreçtir. Bu şekilde denetimde zaman ve kaynak tasarrufu sağlanmış olur. Doğru bilgi edinme imkânı sağlaması: Örnekleme yüzde yüz inceleme kadar hatta daha fazla doğru bilgi elde etme imkânı verebilir. Çünkü daha az sayıda birimden oluşan örneklemde daha dikkatli ve yoğun inceleme yapılacağından hatalara ilişkin daha kolay ve doğru bilgi elde edilebilir.

25 PARMAK İZİ PARMAK İZİ 1. Aşama Örneklemenin Planlanması Popülasyonun belirlenmesi Örneklem biriminin belirlenmesi Örnekleme yönteminin belirlenmesi Örneklem büyüklüğünün hesaplanması 2. Aşama Örneklerin Seçimi ve İncelenmesi 4. Muhasebe Denetiminde Kulanılan Örnekleme Yöntemleri Muhasebe denetiminde kullanılan iki tip örnekleme tekniği vardır. Bunlardan ilki Parasal Birim Örneklemesi (Monetary Unit Sampling), diğeri ise Kayıt Örneklemesidir (Record Sampling). Parasal Birim Örneklemesi mali tablolar denetiminde, Kayıt Örneklemesi ise uygunluk denetimi ve faaliyet denetiminde kullanılmaktadır. Parasal Birim Örneklemesinde popülasyon ve örneklem birimleri fiziki birim olarak kabul edilmez ulusal para birimlerinden oluşur. Bu örneklemenin en önemli özelliği güvenirliğin oran yerine tutar kabul edilmesidir. Yani ortaya çıkan sapmalar para değeri ile ifade edilir. Kayıt örneklemesinde ise populasyon ve örneklem birimleri fiziki birim olarak kabul edilir. Bu örneklemede her bir birimin seçilme şansı eşittir. Güvenirlik oran ile ifade edilir. Parasal Birim Örneklemesinde sabit aralıklı(fixed interval) ve rastgele aralıklı (cell or random interval) örnekleme olmak üzere iki tip, Kayıt Örneklemesinde ise sabit aralıklı, rasgele aralıklı ve rastgele örnekleme (random sampling) olmak üzere üç tip metot kullanılmaktadır. Bu çalışmada denetlemede en sık kullanılan Parasal Birim Örneklemesi tekniğine değinilmiştir. Örneklerin seçimi Seçilen örneklerin incelenmesi (Denetim prosedürlerinin uygulanması) 4.1 Parasal Birim Örneklemesi Parasal Birim Örneklemesinde örnekleme birimleri para birimlerinden oluşur. Her bir Türk Lirası seçilebilir bir birimdir ve tüm örneklem birimlerinin eşit seçilme sansı vardır. 10 TL nin seçilme şansı 1 TL nin 10 katıdır. Bu örnekleme tekniğinde kullanılan yöntemlerden ilki ve en çok tercih edileni sabit aralıklı örneklemedir. 3. Aşama Örnekleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi Hataların genelleştirilmesi İlave örnekleme yapılmasının değerlendirilmesi En çok tercih edilen yöntem olmasının sebebi ise en tutarlı sonuçları vermesidir. Bu örnekleme yönteminde sabit bir aralık (i) ve örneklemden seçilen bir başlangıç noktası (r) belirlenir. Daha sonra başlangıç noktasına sabit aralık sayısı eklenerek yani her aralıktaki r birim seçilerek örneklem birimleri belirlenir. Eğer veri kendi içinde belli bir sistematiğe sahipse bu yöntemin kullanılması doğru sonuçlar vermeyebilir ve ana kütleyi doğru temsil etmeyebilir. Bu durumda rasgele aralıklı örnekleme yöntemi kullanılmalıdır. Bu örnekleme yönteminde ise her aralıkta r birimi seçmek yerine rasgele bir birim seçilerek örneklem birimleri belirlenir. 5. Uygulama Bu çalışmada bir kuruma ait bir yıllık yevmiye kaydı verisi üzerinden sabit aralık ve rasgele aralık örnekleme yöntemleri kullanılarak örneklem sayısı belirlenmiş ve örneklem birimleri seçilmiştir ve aşağıda belirtilen üç senaryo üzerinden örnekleme yapılmıştır Kişilerden Alacaklar Hesabından çıkışların doğru yapılıp yapılmadığının tespiti İş Avans ve Kredileri Hesabının doğru kapatılıp kapatılmadığının tespiti Arazi ve Arsalar Hesabında, satış dışında elden çıkarılan arazi ve arsaların tespiti Uygulama için öncelikle ACL Desktop Edition yardımı ile Parasal Birim Örneklemesi için örneklem büyüklüğü hesaplanmıştır. ACL örneklem büyüklüğünü hesaplarken Poisson dağılımını kullanmaktadır. Bunun sebe- Örnek Parasal Sabit Aralıklı Parasal Rastgele Aralıklı Parasal Popülasyon Birim Örneklemesi için Birim Örneklemesi için Örneklem Büyüklüğü Örneklem Büyüklüğü , , , bi Poisson dağılımının popülasyon değerini hesaplamaya katmaması ve popülasyonun 1000 den fazla olduğu durumlarda daha güvenilir sonuçlar vermesidir. Eşitlik 1.1 de Poisson Olasılık dağılımının formülü gösterilmektedir. Eşitlik 1.1 Poisson Olasılık Dağılım Örneklem büyüklüğünü hesaplarken gerekli olan aralığı belirlemek için aşağıdaki parametreler belirlenmiştir. Önem derecesi: Ana kütlede görmezden gelinebilecek maximum hata değeridir. Önem derecesi parasal bir değer olmalıdır. Belirlemek için örnekleme yapılacak hesabın niteliği göz önüne alınmalıdır. Beklenen Toplam Hata Değeri: Denetçinin hesap alanında karşılaşabileceği hata miktarı ile ilgili öngörüsüne dayanır. Eğer düşük düzeyde bir hata bekleniyorsa önemlilik seviyesinin % 10 u veya yüksek düzeyde bir hata bekleniyorsa önemlilik seviyesinin %20 si muhtemel hata olarak hesaplanır. Popülasyonun özelliğine göre bu oranların arasında bir değer de belirlenebilir. Beklenen toplam hata değerinin belirlenmesinde diğer bir yöntemde geçmiş yılların verisini kullanmaktır. ACL de yapılan hesaplamalar sonucu, üç örnek için bulunan % 95 güvenirlik düzeyindeki örneklem büyüklükleri aşağıdaki gibidir. Her iki yöntemde de elde edilen örneklem büyüklükleri aynıdır. Çünkü iki yöntemi kıyaslamak için aynı parametreler belirlenmiş dolayısıyla aynı aralık değeri elde edilmiştir. Örneklem birimlerini seçerken örneklem büyüklükleri değişebilir. Çünkü bazı işlemlerin tutarı örneklem aralığının birkaç katı olabileceğinden bu işlemler birkaç defa seçilir. Bunun sonucu olarak da seçilen işlem sayısı 1. Örnek 2. Örnek 3. Örnek Önem Derecesi Beklenen Toplam Hata Değeri Örnek Örnekleme Yöntemi Hesaplanan Seçilen Örneklem Örneklem Büyüklüğü Sayısı Sabit Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi Rastgele Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi Sabit Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi Rastgele Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi Sabit Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi Rastgele Aralıklı Parasal Birim Örneklemesi hesaplanan örneklem büyüklüğünden az olabilir. Aşağıdaki tabloda hesaplanan ve seçilen örneklem sayıları ile seçilen örneklem birimlerinden hatalı bulunanların sayıları belirtilmiştir. Burada sabit aralıklı PBÖ ile rasgele aralıklı PBÖ de seçilen örneklem sayılarının eşit çıktığı görülmüştür. Çünkü girilen parametreler ve aralık değerleri aynıdır. Bu iki yöntemdeki farklılık ise örneklem birimlerinin seçilme şeklidir. Buna göre sabit aralıklı PBÖ ile yapılan seçimlerin küçük bir farkla ana kütleyi daha iyi yansıttığı görülmüştür. Sonuç olarak belli bir sistematiğe sahip olmayan verilerde her iki yöntemin de kullanılabileceği tespit edilmiştir. Gülsen Bardakçı - Gizem Karaçor KOMTAŞ Bilgi Yönetimi

26 YAKIN PLAN YAKIN PLAN Türkiye İç Denetim Enstitüsü nün Yeni Yönetim Organları Göreve Başladı TİDE Yönetim Kurulu ( ) Alt sıra soldan sağa: Ömer Arıkan, Nur Şenol, Esra Işıkara, Özlem Aykaç İğdelipınar, Gürdoğan Yurtsever, Menteş Albayrak, Eren Gegin Orta sıra soldan sağa: M. Kemal Tapkan, Erkan Doğan, Selma Odabaşı, Ersin Bulut, Ramazan Macan Üst sıra soldan sağa: Hilali Yıldırım, Murat Çağlar TİDE nin 17. Olağan Genel Kurul toplantısı, 31 Mart 2012 Cumartesi günü Dedeman Oteli nde gerçekleştirildi. Genel Kurul, mesleğimizin ve meslek örgütümüzün saygınlığına yakışır biçimde ve yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. Genel Kurul da yapılan seçimde, dönemi yönetim organlarına seçilen meslektaşlarımızı kutlar, görevlerinde başarılar dileriz. Bu sayımızda, döneminde Yönetim Kurulu nda görev alan meslektaşlarımızı kısaca tanıtmak istedik. Yönetim Kurulu Asil Üyeler Başkan: Özlem AYKAÇ İĞDELİPINAR Coca-Cola İçecek İç Denetim Direktörü olarak görev yapan Özlem Aykaç İğdelipınar, 1987 yılı ODTÜ İşletme Bölümü mezunudur. 25 yıl finans ve iç denetim, 17 yıl yönetim tecrübesi bulunan, CIA ve CCSA sertifikalarına sahip olan, TİDE kurucu üyelerinden İğdelipınar, ile yılları arasında TİDE Yönetim Kurulu Başkanlığı, yılları arasında Danışma Kurulu Başkanlığı, yılları arasında ise IIA Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyeliği yaptı. Yeni dönemde de Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevini sürdürüyor. Başkan Yardımcısı: Gürdoğan YURTSEVER Tekstilbank İç Kontrol ve Uyum Başkanı olarak görev yapan Gürdoğan Yurtsever, 1991 yılı İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Lisans, 2002 yılı İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans mezunudur. 17 yıl iç denetim, iç kontrol ve uyum, 9 yıl yönetim tecrübesi bulunan, SMMM ve CFE sertifikalarına sahip olan, iç denetim ile ilgili çeşitli kitapları ve yayımlanmış bir çok makalesi bulunan Yurtsever, yılları arasında TİDE Mali İşler ve Yayıncılıktan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde bulundu. Aynı zamanda İç Denetim Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürlüğü görevlerini yürüten Yurtsever, yeni dönemde Yönetim Kurulu Üyesi ve Yayıncılıktan Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Başkan Yardımcısı M. Kemal TAPKAN Borusan Holding İç Denetim Müdürü olarak görev yapan M. Kemal Tapkan, 2000 yılı Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü mezunudur. 12 yıl finans ve iç denetim, 6 yıl Yönetim tecrübesi bulunan Tapkan, SMMM sertifikasına sahip döneminde TİDE Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürüten Tapkan, yeni dönemde Akademik İlişkilerden Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Başkan Yardımcısı Hilali YILDIRIM Hilali Yıldırım, 1992 yılı Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı, 1997 yılı Marmara Üniversitesi İşletme Lisans, 2006 yılı Marmara Üniversitesi Bankacılık Yüksek Lisans mezunudur. Bank Asya Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev yapan Yıldırım ın 4 yıl bilgi teknolojileri, 10 yıl teftiş, 6 yıl yönetim tecrübesi bulunuyor döneminde TİDE Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürüten Yıldırım, yeni dönemde Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Genel Sekreter Menteş ALBAYRAK Anadolu Endüstri Holding Denetim Koordinatör Yardımcısı olarak görev yapan Menteş Albayrak, 1995 yılı İstanbul Üniversitesi İngilizce İktisat Lisans, 2007 yılı Sabancı Üniversitesi İşletme Yüksek Lisans mezunudur. 17 yıl toplam profesyonel ve 11 yıl yönetim tecrübesi bulunan Albayrak bu sürenin 10 yılını iç denetim alanında geçirdi döneminde Standartlar/Kalite Güvence Komitesi nden Sorumlu Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini yürüten Albayrak, yeni dönemde Kurumsal İletişimden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Sekreter olarak görev yapıyor. Sayman Üye Murat ÇAĞLAR Koç Holding Denetim Koordinatörü olarak görev yapan Murat Çağlar, 1997 yılı Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü mezunudur. 8 yıl bağımsız denetim, 8 yıl iç denetim tecrübesi bulunan, CFE ve SMMM sertifikalarına sahip olan Çağlar, döneminde TİDE Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürüttü. Çağlar, yeni dönemde de Mali İşlerden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor. Muhasip Üye Dr. Eren GEGİN İMKB Risk Yönetim Müdürlüğünde Başuzman olarak görev yapan Eren Gegin, 2007 yılı Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Finans Doktora bölümü mezunudur. 14 yıl iç denetim, 3 yıl risk yönetim tecrübesi bulunuyor. CIA, CCSA ve ICMA belgelerine sahip olan Gegin, üç dönem TİDE Denetleme Kurulu üyeliği, 1 dönem Standartlar Komitesi Başkanlığı görevlerini yürüttü.

27 52 53 YAKIN PLAN YANSIMA Gegin, döneminde Standartlar ve Kalite Güvence Komitesi nden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor. Yönetim Kurulu Yedek Üyeler Erkan DOĞAN Citibank A.Ş. de İç Kontrol Bölüm Başkanı olarak görev yapan Erkan Doğan, 1999 yılında Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü mezunudur. 13 yıllık mesleki kariyerinin 9 yılını bankaların iç sistemler birimlerinde görev alarak, 4 yılını ise bir bağımsız denetim firmasında kurumsal risk yönetimi alanında çalışmalar yaparak geçiren Doğan, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayın Kurulu Üyeliğini yürütüyor. Ömer ARIKAN Karadeniz Holding İç Denetim Müdürü olarak görev yapan Ömer Arıkan, 1997 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi İstatistik Bölümü nden mezun oldu yılında Garanti Bankası Teftiş Kurulunda denetim kariyerine başlayan, sonrasında Finansbank ve Imperial Tobacco şirketlerinde de iç denetim alanında toplam 13 yıl görev yapan Arıkan aynı zamanda TİDE Akademi Yürütme Kurulu üyesidir. Esra IŞIKARA EuroBank Tekfen Uyum Başkanı olarak görev yapan Esra Işıkara, Boğaziçi Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü mezunudur. 23 yıl iç denetim ve iç kontrol tecrübesi bulunan ve CIA, CCSA, CRMA sertifikalarına sahip olan Işıkara, TİDE Akademik İlişkiler Komitesi Başkan Yardımcısı dır. Ersin BULUT T. İş Bankası A.Ş. İç Kontrol Bölümünde Birim Müdürü olarak görev yapan Ersin Bulut, 1997 yılı Ankara Üniversitesi SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunudur. 13 yıl finans ve iç kontrol, 5 yıl yönetim tecrübesi bulunan ve CCSA ve CRMA sertifikalarına sahip olan Bulut, Standartlar ve Kalite Güvence Komitesi üyesidir. Ramazan MACAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nda Başmüfettiş olarak görev yapan Ramazan Macan, 1997 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi, 2005 University of Tennessee İşletme Yüksek Lisans mezunudur. Halen Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İngilizce Muhasebe Finansman Doktora programına devam ediyor. Bakanlık Müfettişi olarak; 15 yıl ticaret şirketleri ve organize sanayi bölgeleri denetiminde, ayrıca Bakanlık bünyesinde bazı kanun tasarı taslağı hazırlama komisyonlarında ve 6102 sayılı yeni TTK alt düzenlemeler komitelerinden biri olan denetim komitesinde görev aldı. TİDE bünyesinde, Kurumsal İletişim ve Mesleki Düzenlemeler Komitelerinde çalışmalara katıldı. Selma ODABAŞI İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Lisans, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yüksek Lisans mezunu olan Selma Odabaşı, halen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi nde doktora çalışmalarını yürütüyor. 7 yıl müfettişlik, 13 yıl yönetim tecrübesi bulunan, daha önce İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Teftiş ve Gözetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapan ve CFE, ISMA sertifikalarına sahip olan Odabaşı ve dönemlerinde TİDE Yönetim Kurulu Üyesi, döneminde ise Danışma Kurulu Üyesi olarak görev yaptı. Nur ŞENOL Sabancı Holding Denetim Müdürü olarak görev yapan Nur Şenol, 2004 yılı Bilkent Üniversitesi İşletme Bölümü mezunudur. 2 yıl bağımsız denetim, 6 yıl iç denetim tecrübesi bulunan Şenol, TİDE Kurumsal İletişim Komitesi üyesidir. İç Denetim Farkındalık Ödülleri nde beş kategoride 15 ödül verildi Türkiye deki iç denetim uygulamalarının uluslararası standartlara kavuşmasını ve iç denetim mesleğinin faaliyetlerini mükemmelliğe taşımayı hedefleyen Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) 29 Mayıs Salı günü Sabancı Müzesi MüzedeChanga da düzenlendiği törenle TİDE İç Denetim Farkındalık Ödülleri ni dağıttı. TİDE Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Aykaç İğdelipınar ödül töreninde yaptığı konuşmada, mayıs ayını tüm dünyadaki iç denetçiler ile birlikte İç Denetim Farkındalık Ayı olarak çeşitli etkinliklerle kutladıklarını belirtti. Türkiye de ve dünyada risk yönetimi, kurumların faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliği, finansal bilgilerin güvenilirliği ve yasalara uygunluğun sağlanmasına ilişkin hedeflerin önem kazandığını söyleyen İğdelipınar, bu hedeflere ulaşmada iç denetimin rolünün giderek arttığını vurguladı. İç denetçilere daha çok iş düşecek Türkiye de kamu sektörünü düzenleyen 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Kanunu nun ve Türk Ticaret Kanunu ve bununla birlikte hayata geçmesi beklenen Kurumsal Yönetim Sistemine geçişte, iç denetim uygulamaları ve iç denetçilerin önemli rol üstleneceklerini ifade eden Özlem Aykaç İğdelipınar, Türkiye de iç denetimin öneminin her geçen gün arttığını vurguladı. İğdelipınar sözlerine söyle devam etti; 1995 yılında kurulan ve 16 yılı geride bırakan TİDE bugün 1600 ü geçen üye sayısıyla, iç denetim mesleğinin Türkiye deki tek referans kaynağı ve adresidir. TİDE olarak Türkiye deki iç denetim uygulamalarının uluslararası standartlara kavuşması, mesleğimizin mükemmelliğe taşınması ve mesleğimizle ilgili farkındalığı artırmak amacıyla farklı eğitimler ve etkinlikler düzenliyoruz. İç denetim mesleğinin gelişimine katkıda bulunan, bu alanda yatırım yapan kurumları, akademisyenleri, iç denetçileri desteklemek amacıyla İç Denetim Farkındalık Ödülleri ni veriyoruz. Önemi ve değeri her geçen gün artan iç denetim ile ilgili başarılı uygulamaları görmek bizleri gururlandırıyor. TİDE Onursal Başkanı Ali Kamil Uzun da, ödül töreni öncesinde yaptığı konuşmada, ödül tö-

28 YANSIMA YANSIMA reninin yapıldığı mekana vurgu yaparak, doğanın İstanbulluya bir ödülü olan Boğaziçi nin törene katılanları selamladığını ve Sabancı Ailesi nin sosyal yaşama sunduğu bir ödül olan MüzedeChanga nın da bu ödül törenine katılanları ağırladığını söyleyerek konuşmasına başladı. Uzun, ödül almanın mutlu eden gurur veren bir yönü olmasının yanı sıra birey ve kurum olarak, sorumluluk doğuran çok önemli bir yönü de bulunduğuna dikkat çekti. Ödüle konu olan alanda örnek gösterilen hizmetler ve yaratılan değerlerle, sosyal paydaşlara karşı ömür boyu sürecek, bir sorumluluğun taahhüdüne girildiğini ifade eden Uzun, ödülleri alan kişi ve kuruluşların rakiplerini de ileride bu ödülü alma konusunda teşvik edeceklerini söyledi. İlk kez verilen özel ödüllerin sahipleri TAV, Atilla Gökçe ve Erdal Batmaz oldu TİDE tarafından 2011 yılında Futbolda Kurumsal Yönetim ve Denetim başlığı altında gerçekleştirilen çalışmalara verdiği destek ve Türkiye deki uygulamaların iyileştirilmesi konularına yaptıkları katkılar nedeniyle spor yazarı Atilla Gökçe ve Şekerbank Murahhas Aza sı Erdal Batmaz a TİDE İç Denetim Farkındalık Özel Ödülü verildi. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu farkındalık ayı kapsamında gerçekleştirdiği şirket içi çalışmaları nedeniyle TAV Havalimanları Holding i de Jüri Özel ödülüne layık görüldü. ka Türk Katılım Bankası, Aras Holding ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yer aldı. TİDE Akademi den En Fazla Eğitim Alan Kurumlar kategorisinde Yapı ve Kredi Bankası, Kaynak Holding, Anadolubank TİDE İç Denetim Farkındalık Ödülü nü kazandılar. Arzu Meral Safsoy ise TİDE Akademi ye En Fazla Gönüllü Eğitim veren isim olarak ödül kazandı. Ayrıca, Çalışma Komiteleri nde görev alan Ödül Alanlar ve başarılı çalışmalar gerçekleştiren üyelerini ödüllendirmeyi ilke edinen Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu nun kararıyla bu yılki büyük ödülün sahibi Besim Çalışkan oldu. Yayın Komitesi nde görev alan ve 2011 yılında özellikle Sosyal Medya da TİDE nin tanıtılması konusunda önemli çalışmalar yapan Besim Çalışkan Eylül ayında Hollanda nın başkenti Amsterdam da yapılacak olan Avrupa İç Denetim Konferansı na katılacak. Ödül töreninde Besim Çalışkan a teşekkür belgesi takdim edildi. Ödül Alan Kurumlar Ödül töreninde, TİDE Özel Ödülü, İç Denetim Kalite Güvence Belgesi Alan Kuruluşlar, TİDE Akademi den En Fazla Eğitim Alan Kuruluşlar, TİDE Akademi ye En Fazla Gönüllü Eğitim Veren, TİDE de Üye Sayısını En Fazla Artıran Kuruluş kategorilerinde toplam 15 ödül sahiplerine verildi. TİDE İç Denetim Farkındalık Ödülü nü TİDE de Üye Sayısını En Fazla Artıran Kuruluş kategorisinde ödül alanlar; Yıldız Holding, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Pricewaterhousecoopers, Türkiye Garanti Bankası oldu. İç Denetim Kalite Güvence Belgesi Alan Kuruluşlar kategorisinde ödül alan kuruluşlar içerisinde Kuveyt Türk Katılım Bankası, Albara- Kişi / Kurum Erdal Batmaz Atilla Gökçe Yıldız Holding A.Ş. Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. Price Waterhouse Coopers Türkiye Garanti Bankası A.Ş. Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. Albaraka Türk Katılım Bankası Aras Holding A.Ş. Ödül Kategorisi Özel Ödül Özel Ödül 2011 yılında üye sayısını en fazla artıran kuruluş 2011 yılında üye sayısını en fazla artıran kuruluş 2011 yılında üye sayısını en fazla artıran kuruluş 2011 yılında üye sayısını en fazla artıran kuruluş 2011 yılında QAR belgesi alan kuruluşlar 2011 yılında QAR belgesi alan kuruluşlar 2011 yılında QAR belgesi alan kuruluşlar T. C. Merkez Bankası 2011 yılında QAR belgesi alan kuruluşlar Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Kaynak Holding A.Ş. Anadolubank TAV Havalimanları Holding Arzu Meral Safsoy TİDE Akademi den en fazla eğitim alan kuruluş TİDE Akademi den en fazla eğitim alan kuruluş TİDE Akademi den en fazla eğitim alan kuruluş Şirket içi çalışmaları TİDE AKADEMİ ye en fazla gönüllü eğitim veren

29 56 57 PANO PANO İç Denetim Farkındalık Ödülleri Dağıtıldı Türkiye deki iç denetim uygulamalarının uluslararası standartlara kavuşmasını ve iç denetim mesleğinin faaliyetlerini mükemmelliğe taşımayı hedefleyen Türkiye İç Denetim Enstitüsü, 29 Mayıs Salı günü Sabancı Müzesi MüzedeChanga da düzenlendiği tören ile TİDE İç Denetim Farkındalık Ödülleri ni dağıttı. Törende, beş farklı kategoride 15 ödül sahiplerini buldu. 17. Olağan Genel Kurul Gerçekleştirildi Türkiye İç Denetim Enstitüsü nün 17. Olağan Genel Kurulu, 31 Mart 2012 tarihinde, Dedeman Oteli nde, yaklaşık 100 üyenin katılımıyla gerçekleştirildi. Yönetim Kurulu faaliyet raporu, gelir/gider durumu, denetim kurulu raporu ve bağımsız denetim raporlarının sunulduğu, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu nun ibra edildiği Genel Kurul da, faaliyet dönemi için Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu ve Etik Kurulu nun yeni üyelerinin seçimi de gerçekleştirildi. TİDE Yönetim Kurulu Görev Dağılımı Yapıldı TİDE nin 17. Olağan Genel Kurulu, 31 Mart 2012 tarihinde gerçekleştirildi. Kurulda, TİDE nin 8. Çalışma Dönemi için üyelerin oylarıyla seçilen Yönetim Kurulu ilk toplantısını gerçekleştirerek, görev dağılımını da yaptı döneminde görev yapacak Yönetim Kurulu üyeleri: Başkan: Başkan Yardımcıları: Genel Sekreter: Sayman: Muhasip: Özlem AYKAÇ Gürdoğan YURTSEVER Kemal TAPKAN Hilali YILDIRIM Menteş ALBAYRAK Murat ÇAĞLAR Eren GEGİN

30 58 59 PANO PANO Yeni Düzenlemeler Işığında Denetim Komitesi Uygulamaları Nasıl Olmalı? Akademik Forum 2012 İstanbul Üniversitesi nde Düzenlendi Akademik Forum 2012, Denetim Mesleğinin Gelişimi ve Beklentiler ana temasıyla, 16 Mayıs 2012 tarihinde İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Auditoriumu Avcılar Kampüsü nde gerçekleştirildi. Akademik Forum 2012, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi - İşletme İktisadı Enstitüsü, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı (MÖDAV) ile işbirliği içinde TİDE Akademik İlişkiler Komitesi nin öncülüğünde düzenlendi. Akademik Forum 2012 de dört ayrı oturumda sunulan bildirilerde, üniversitelerin önde gelen öğretim üyeleri yanında, iş dünyasının seçkin temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile Akademik İlişkiler Komitemizin temsilcileri bilgi ve görüşlerini katılımcılarla paylaşma fırsatı buldular. Anadolu, Bilgi, Celal Bayar, Dumlupınar, Işık, Galatasaray, Gazi, İnönü, İstanbul, İstanbul Gelişim, İstanbul Teknik, Konya Selçuk, Maltepe, Marmara, Yalova, Yeditepe ve Trakya Üniversitelerinden öğrenci, akademisyen ve iç denetçilerin yoğun ilgi gösterdiği Akademik Forum, sürekliliğin sağlanarak, Forumların TİDE bünyesinde kurumsallaşmasına katkı sağladı. Yeni Ticaret Kanunu ve yeni yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kurumsal Yönetim İlkeleri ışığında, denetim komitelerine şirketlerin sürdürülebilirliklerinin korunması anlamında büyük bir görev düşüyor. Bu bilinçten hareketle Türkiye İç Denetim Enstitüsü olarak katkıda bulunduğumuz TÜSİAD İç Denetim Alt Çalışma Grubu, 11 Haziran 2012 tarihinde Yapı Kredi Plaza, Yeni Düzenlemeler Işığında Denetim Komitesi Uygulamaları Nasıl Olmalı? başlıklı bir seminer düzenledi. Seminerin açılış konuşmaları TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Şirket İşleri Komisyonu Başkanı Cansen Başaran Symes ile Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray tarafından gerçekleştirildi. TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Tayfun Bayazıt, konuk konuşmacı olarak katıldığı seminerde, finans sektörü açısından denetim komitelerini konusunu ele aldı. TÜSİAD İç Denetim Alt Çalışma Grubu Başkanı ve TİDE Onursal Başkanı Ali Kamil Uzun, TÜSİAD İç Denetim Alt Çalışma Grubu nun kaleme aldığı Uygulama Örnekleri ile Birlikte, A dan Z ye Denetim Komitesi başlıklı raporu bir sunum eşliğinde tanıttı. Raporun tanıtımının ardından, TÜSİAD Kurumsal Yönetim Çalışma Grubu Başkanı Dr. Murat Doğu da söz konusu raporun özel sektör uygulamaları bakımından değerlendirmesini yaptı. Seminerde ayrıca, oturum başkanlığını Kom Ferry International Ülke Müdürü Şerif Kaynar ın gerçekleştirdiği Etkin Denetim Komitesi için Beklentiler başlıklı bir panel de düzenlendi. Panelde, TİDE Yönetim Kurulu Başkanı ve Coca Cola İçecek İç Denetim Direktörü Özlem Aykaç, Turcas Petrol Hissedar Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Aksoy, Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Yılmaz Gökoğlu ve Borusan Holding Denetim Komitesi Başkanı Sedat Eratalar, yaptıkları konuşmalar ile Etkin Denetim Komitesi için Beklentiler konusunu farklı yönetim kademeleri açısından değerlendirdiler. Etik İhbar Hattı Oluşturuldu Mesleğin global örgütü olan IIA nın ilan ettiği ve Türkiye İç Denetim Enstitüsü nün de benimsediği İç Denetim Mesleki Etik Kuralları, TİDE Etik Kurulu tarafından 2011 yılı Olağan Genel Kurulu nda kabul görerek yürürlüğe girdi. Farkındalık ayı faaliyetleri kapsamında, tüm iç denetçilerin uymakla yükümlü oldukları mesleğin etik kuralları, TİDE nin web sitesinde yayınlandı. Ayrıca iç denetçilerin bu kuralları çalıştığı kurumlarda yaygınlaştırması amacıyla, bir poster de hazırlanıyor. Meslektaşların herhangi bir etik kural ihlali yaşamaları halinde bu durumu bildirebilecekleri özel bir elektronik posta adresi de belirlenerek, TİDE nin web sitesinde yayınlandı. Üyeler, etik ihlal bildirimlerini, sadece TİDE Etik Kurul Başkanı ve TİDE Yönetim Kurulu Başkanının erişimine açık olan etik@tide.org.tr adresine yapabilirler. Üyelerimize Özel Standartlar Eğitimi Verildi İç Denetim Farkındalık Ayı çerçevesinde, üyelerimizin katılımına açık, Uluslararası İç Denetim Standartları konusunda düzenlenen ücretsiz eğitim, 28 Mayıs 2012 tarihinde Point Hotel de yaklaşık 76 üyemizin katılımıyla gerçekleştirildi. Uluslararası İç Denetim Standartları Eğitimi, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Aykaç İğdelipınar ve Yönetim Kurulu Üyesi Eren Gegin tarafından verildi.

31 60 61 PANO QUIZ Ömer Kerem Seçkin e William S. Smith Ödülü CPE Quiz 1- Denetim; Formasyon ve Tecrübe Gerektiren Bir İştir makalesine göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları gerekiyor. Enstitümüz üyelerinden Ömer Kerem Seçkin, Sertifikalı İç Denetçi (CIA) sınavlarında bir başarıya imza attı yılı dünya üçüncülüğünü elde eden Seçkin, IIA tarafından her yıl, CIA sınavlarında dünya çapında dereceye girenlere verilen William S. Smith bronz madalya ödülünü kazandı. ECIIA nın Düzenlediği Konferansa Katıldık ECIIA Central & Southeastern Europe Conference ı 9-11 Mayıs tarihleri arasında Saraybosna da gerçekleştirildi. Konferansta, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Başkanı Özlem Aykaç İğdelipınar, Üst Yönetimin İç Denetimden Beklentileri konulu bir sunum yaptı. a) Amerika da sertifikalı muhasebe denetçisi olmak için, merkezi olarak yapılan iki aşamalı sınavı geçmek gerekiyor. b) Sermaye Piyasası Kurumu, özel sektörde çalışan tüm denetçilerin taşıması gereken niteliklere ilişkin örnek olabilecek bir tebliğ yayınlamıştır. c) Sayıştay Kanunu, iç denetimle ilgili düzenleme getiren politika metinlerinden biridir. d) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu, iç denetime ilişkin düzenlemeler taşımakla birlikte, iç denetçilerin niteliklerine ilişkin herhangi bir düzenleme getirmemiştir. Aşağıdaki 2 soruyu Yapısal Özellikleri, Hukuki Çerçeve ve İstatistiki Boyutuyla Suistimal makalesine göre cevaplandırınız. 2- Susistimalin 2 ana yapısal unsuruna ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a) Baskı ve yergi b) Fırsat ve imkan c) Baskı ve fırsat d) Kızmak ve mutsuz olmak 3- ACFE nin 2010 yılında yayınladığı rapora ilişkin aşağıda sıralanan bilgilerden hangisi doğrudur? a) Suistimal vakalarına küresel bazda bakıldığında, suistimalden kaynaklanan en büyük kaybın Birleşik Devletler de yaşandığı görülmektedir. b) Firmalarda personel sayısı ile suistimalin görülme sayısı arasında doğru bir korelasyon vardır. c) İş yeri sahiplerince gerçekleştirilen suistimalin zararı, çalışanların verdikleri suistimalin zararından daha azdır. d) Suistimalin yıkıcı etkisi, yaşla doğru orantılı olarak artar. b) Bankaların, destek hizmeti aldıktan sonra gerekirse BDDK ya ibraz edilmek üzere alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirildiğini yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları gerekiyor. c) Bankaların, destek hizmeti aldıktan sonra gerektiğinde BDDK ya ibraz edilmek üzere alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirildiğini yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları gerekiyor. d) Bankalar tarafından destek hizmeti almadan önce, gerektiğinde BDDK ya ibraz edilmek üzere alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine, beklenen fayda ve maliyetin değerlendirilmesine ilişkin yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları gerekiyor. 5- Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır a) Bankacılık Kanunu kapsamında, 2011 yılında yapılan değişiklikle, destek hizmeti sunan kurumların BDDK dan yetki almalarına gerek kalmadı. b) BDDK nın yayınladığı Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelik işlemediği için, BDDK, bu yönetmelik yerine Bankaların Destek Hizmeti almalarına İlişkin Yönetmelik metnini yayınlandı. c) 2011 yılında yapılan değişiklikle, arşiv hizmetleri destek hizmetleri statüsünden çıkarıldı. d) Eğitim, danışmanlık, avukatlık hizmetleri 2011 yılından yayınlanan yönetmeliğin kapsamı dışında tutuldu. MEB Semineri Gerçekleştirildi Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı tarafından Kuşadası nda Haziran 2012 tarihleri arasında düzenlenen, Süreç ve Sonuç Odaklı Denetim Seminer Programı na TİDE Akademi olarak destek verdik. 200 e yakın Başkanlık Denetçisinin hazır bulunduğu seminerin açılış ve kapanışı TİDE Akademi tarafından düzenlendi. TİDE Akademi Seminer Liderlerinden Meral Safsoy ve Mehtap Okay ile TİDE Akademi Eğitim Koordinatörü Gültan Tanyeri nin katılımı ile ilk gün Risk ve bağlantılı tanımlar, COSO yaklaşımı, Risk Odaklı Denetim Planı konularında bilgi aktarımı gerçekleştirildi. Son gün ise TİDE Kurucu ve Onursal Başkanı Ali Kamil Uzun tarafından Kamu Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar ve Değişimin Yönetilmesinde Başarı Faktörleri konusunda, Mehtap Okay tarafından ise Süreç ve Sonuç Odaklı Denetim teknikleri üzerine bilgi ve tecrübe aktarımı gerçekleştirildi. Aşağıdaki 2 soruyu Destek Hizmetlerinden Kaynaklanan Risklerin Yönetimi makalesine göre cevaplandırınız. 4- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) Bankalar tarafından destek hizmeti almadan önce BDDK ya ibraz edilmek üzere alacakları destek hizmetinden doğabilecek riskler ile 6- Muhasebe Denetiminde Kullanılan İstatistikî Örneklem Yöntemleri ve Bir Uygulama makalesine göre, Parasal Birim Örneklemesi ile ilgili aşağıdaki özelliklerden hangisi yanlıştır? a) Parasal birim örneklemesi ulusal para birimlerinden oluşan oranlara dayanır. b) Parasal birim örneklemesinde sabit aralıklı ve rastgele aralıklı örneklem metodları kullanılır. c) Bu örneklem, tutarlı sonuçlar verdiği için en çok tercih edilen örneklemdir. d) Parasal birim örneklemesinde, örneklem fiziki birimler olarak kabul edilmez. Bu uygulamayla CIA unvanına sahip olan denetçiler, 1 yıl için 12 krediyi aşmamak kaydıyla CPE kredisi kazanma şansına sahip olacaklardır. Bu çerçevede, derginin her sayısında verilen soruların en az %75 ini doğru cevaplandıranlar 3 CPE kredisine hak kazanacaklardır. Soruların yanıtlarını isminiz, adresiniz ve üyelik numaranızla birlikte tide@tide.org.tr adresine ya da numaralı faksa gönderebilirsiniz.

32 62 SUMMARY English Summary Dear Readers; It is a great honour to meet you in the 32nd, Spring-Summer 2012 volume of our magazine The agenda of TİDE was very busy with different events in spring-summer One of the main activity of TİDE was Academic Forum The Forum was successfully held in May 16th, 2012 in Istanbul University Avcılar Campus. A lot of internal auditors attended the Forum, including academicians, representatives from public entities and students. In the Forum, participants shared cutting-edge information on auditing. The editorial board of the magazine give place to Academic Forum 2012 in the Iceberg section. The magazine is full of useful topics for internal auditors, auditors, students and academicians. The topic of Green Pencil section is Auditing Needs Experience and Formation. In this section author discusses the role of experience and formation on auditing. In the Seal section the Board give a place to Support Services Risk Management. The support services legal framework of banking system is highlighted in this article. Legal Framework of Fraud is another article of this volume. The article, describe the legal framework of fraud in our country. The Samples of Accounting Auditing Methods is another subject of this volume. The list of new board of TİDE and Internal Audit Awareness Month are the subjects of the last two last sections of the magazine. We wish you will read our magazine with pleasure and we will be waiting for any kind of opinions, comments and recommendations of yours.

33 Ülkemizde iç denetim mesleğinin uluslararası standartlarda gelişimi, tanıtımı ve yaygınlaşması konusunda yaptıkları çalşmalar, göstermiş oldukları kararlılık, destek ve sağladıkları işbirliği nedeniyle İç Denetim Farkındalık Ödülü nü kazanan kurum ve kuruluşlarımıza teşekkür ederiz. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yönetim Kurulu

Kurumsal Sürdürülebilirlik Çalışmalarına Entegre Bir Bakış

Kurumsal Sürdürülebilirlik Çalışmalarına Entegre Bir Bakış 14. 2001 2015 Kurumsal Sürdürülebilirlik Çalışmalarına Entegre Bir Bakış Yeşil Kalem İç Denetçiler İçin Sürdürülebilirlik Raporlamalarına Güvence Verme Kılavuzu Ataç Büyük Veri Üzerine Değerlendirmeler

Detaylı

11. Çözüm Ortaklığı Platformu Riskin erken saptanması ve iç denetim 10 Aralık 2012

11. Çözüm Ortaklığı Platformu Riskin erken saptanması ve iç denetim 10 Aralık 2012 www.pwc.com.tr 11. Çözüm Ortaklığı Platformu Riskin erken saptanması ve iç denetim 10 Aralık 2012 İçerik 1. Kurumsal yönetim odağıyla risk yönetimi ve iç denetim 2. Düzenlemeler sizden ne bekliyor? 3.

Detaylı

Kurumsal İtibarın Yönetilmesinde İç Denetimin Stratejik Rolü

Kurumsal İtibarın Yönetilmesinde İç Denetimin Stratejik Rolü Kurumsal İtibarın Yönetilmesinde İç Denetimin Stratejik Rolü Yeşil Kalem Süreç Denetimlerinde Vergi Mevzuatına Uyumun İncelenmesi: Uygulama Örnekleri ve Riskler İç Denetimde İletişimin Önemi: Yoksa Biz

Detaylı

İÇ DENETİM NEDİR? Ali Kamil UZUN, CPA, CFE

İÇ DENETİM NEDİR? Ali Kamil UZUN, CPA, CFE İÇ DENETİM NEDİR? Ali Kamil UZUN, CPA, CFE İçinde bulunduğumuz mayıs ayı Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA) tarafından tüm dünyada Uluslararası İç Denetim Farkındalık Ayı olarak ilan edilmiştir.

Detaylı

17. Türkiye İç Denetim Kongresi Sinerji Ana Temasıyla Gerçekleştirildi

17. Türkiye İç Denetim Kongresi Sinerji Ana Temasıyla Gerçekleştirildi 3 2 Salonu el Müdür, KKB netim, Risk ve Uyum, Fuji 2 Salonu knoloji Hizmetleri, 17. Türkiye İç Denetim Kongresi Sinerji Ana Temasıyla Gerçekleştirildi onu E Yönetim Kurulu Yeşil Başkanı Kalem Vekalet Teorisi

Detaylı

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz?

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz? Türkiye nin en popüler iş arama ve işe alma platformları olan yenibiriş.com da 1500, kariyer.net te ise 2000 e yakın İç Kontrol başlıklı ilan bulunmaktadır. İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere

Detaylı

Baharın müjdecisi olarak bilinen ve kor halindeki ateş anlamına gelen cemrelerden ilki,

Baharın müjdecisi olarak bilinen ve kor halindeki ateş anlamına gelen cemrelerden ilki, 3 İÇİNDEKİLER Merhaba Baharın müjdecisi olarak bilinen ve kor halindeki ateş anlamına gelen cemrelerden ilki, Şubat ın 20 sinden sonra havaya, bir hafta sonra da suya düşüyor. Cemrelerin üçüncüsü ve sonuncusu

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ REHBERLİK VE KARİYER MERKEZİ (ÖRKAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ REHBERLİK VE KARİYER MERKEZİ (ÖRKAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ REHBERLİK VE KARİYER MERKEZİ (ÖRKAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Yıldız Teknik Üniversitesi Sağlık, Kültür

Detaylı

Bankacılık Sektörü İle Kamu İdarelerindeki İç Denetim Uygulamalarının Karşılaştırılması ve Geleceğe İlişkin Değerlendirmeler

Bankacılık Sektörü İle Kamu İdarelerindeki İç Denetim Uygulamalarının Karşılaştırılması ve Geleceğe İlişkin Değerlendirmeler Bankacılık Sektörü İle Kamu İdarelerindeki İç Denetim Uygulamalarının Karşılaştırılması ve Geleceğe İlişkin Değerlendirmeler Gürdoğan Yurtsever Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) Yönetim Kurulu Başkanı

Detaylı

TÜSİAD, iç denetim ile ilgili raporunu kamuoyuna sundu

TÜSİAD, iç denetim ile ilgili raporunu kamuoyuna sundu TÜSİAD, iç denetim ile ilgili raporunu kamuoyuna sundu 27 Mayıs 2010 TS/BAS-BÜL/10-44 TÜSİAD, Reel Sektörde İç Denetim Uygulamaları: Tespit ve Öneriler başlıklı raporunu, 27 Mayıs 2010 Perşembe günü The

Detaylı

MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI

MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI BAŞLANGIÇ TARİHİ: 3 KASIM 2012 İSMMMO AKADEMİ BAŞKANI NDAN Öncekiler de dahil olmak üzere özellikle son finansal kriz, yönetim yanlışlıklarının ve yolsuzlukların önüne geçilmesinde iç kontrolü ve iç denetimi

Detaylı

Dr. Bertan Kaya, CIA. Control Solutions International

Dr. Bertan Kaya, CIA. Control Solutions International Dr. Bertan Kaya, CIA Control Solutions International 1. Bölüm: İç Denetimin Yönetim Performansına Etkisi, Rol ve Sorumlulukları ile Kullandığı Araçlar İç Denetim İç denetim, bir kurumun faaliyetlerini

Detaylı

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi. Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi. Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Kurumsallaşma, Denetim ve Risk Yönetimi Ali Çiçekli, CPA, SMMM TTK İş Geliştirme Lideri 17 Ekim, Swissotel, İstanbul 1 Gündem Bir Bakışta Yeni Türk Ticaret Kanunu Kurumsal

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KARİYER GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KARİYER GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KARİYER GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, İstanbul Üniversitesi Kariyer

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KARİYER MERKEZİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KARİYER MERKEZİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KARİYER MERKEZİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1-(1) Bu Yönergenin amacı; Karadeniz Teknik Üniversitesi Kariyer Merkezi nin amaçlarına,

Detaylı

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Vizyon, Misyon ve Tanımlar

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Vizyon, Misyon ve Tanımlar TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Vizyon, Misyon ve Tanımlar Kapsam MADDE 1- Bu Yönetmelik, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Tüzüğü nde

Detaylı

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YILLIK FAALİYET RAPORU İSTANBUL

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YILLIK FAALİYET RAPORU İSTANBUL TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ AKADEMİK İLİŞKİLER KOMİTESİ YILLIK FAALİYET RAPORU 2012 Mart, 2013 İSTANBUL İçindekiler İÇİNDEKİLER... İ ÖNSÖZ... 1 YÖNETİCİ ÖZETİ... 3 1. KOMİTENİN VİZYON VE MİSYONU...

Detaylı

TİDE - TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ

TİDE - TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ TİDE - TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ İç Denetim Mesleğinin Ulusal Referans Kaynağı Türkiye İç Denetim Enstitüsü www.tide.org.tr TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ Kuruluş 19.9.1995 1996 - IIA (Uluslararası İç

Detaylı

ENGİN BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİLİK MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member of Grant Thornton International

ENGİN BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİLİK MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member of Grant Thornton International ENGİN BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİLİK MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member of Grant Thornton International T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI SİGORTACILIK MEVZUATI KAPSAMINDA HAZIRLANAN 31 ARALIK 2010

Detaylı

MUHASEBE MESLEĞİNİN GELECEĞİ VE TÜRMOB BAĞIMSIZ DENETİM MERKEZİ

MUHASEBE MESLEĞİNİN GELECEĞİ VE TÜRMOB BAĞIMSIZ DENETİM MERKEZİ MUHASEBE MESLEĞİNİN GELECEĞİ VE TÜRMOB BAĞIMSIZ DENETİM MERKEZİ Yahya ARIKAN* Muhasebeciler insanların, kurum ve kuruluşların gelecekleri doğrultusunda şekil almalarında katkıda bulunan ve güvenilen profesyoneller

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SANDIKLI UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SANDIKLI UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SANDIKLI UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU 2017 2018 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI EĞİTİM REHBERİ T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SANDIKLI UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU e-posta subyo@aku.edu.tr

Detaylı

T.C. UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İç Denetim Birimi STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞINA

T.C. UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İç Denetim Birimi STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞINA T.C. UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İç Denetim Birimi *BEKV3C6F3* Sayı : 88820408-612.01.01- Konu : İç Kontrol Eylem Planı Öngörülen Eylemler STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞINA İlgi : 20/12/2017 tarihli,

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İç Denetim Birimi Başkanlığı İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İç Denetim Birimi Başkanlığı İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İç Denetim Birimi Başkanlığı İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ HAZİRAN 2017 Bu broşür 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümleri ile uluslararası kabul görmüş standartlara

Detaylı

Yazılım ve Uygulama Danışmanı Firma Seçim Desteği

Yazılım ve Uygulama Danışmanı Firma Seçim Desteği Yazılım ve Uygulama Danışmanı Firma Seçim Desteği Kapsamlı bir yazılım seçim metodolojisi, kurumsal hedeflerin belirlenmesiyle başlayan çok yönlü bir değerlendirme sürecini kapsar. İş süreçlerine, ihtiyaçlarına

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014 İÇ KONTROL SİSTEMİ VE KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI DERLEYEN CUMALİ ÇANAKÇI Şube Müdürü SUNUM PLANI İç Kontrol

Detaylı

PİRAMİT GAYRİMENKUL DEĞERLEME ve DANIŞMANLIK A.Ş YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPORU

PİRAMİT GAYRİMENKUL DEĞERLEME ve DANIŞMANLIK A.Ş YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPORU PİRAMİT GAYRİMENKUL DEĞERLEME ve DANIŞMANLIK A.Ş. 2016 YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPORU 10.01.2017 Bu rapor, 01 kasım 2006 tarih 26333 tarihli T.C. Resmi Gazete de yayınlanmış Bankalara

Detaylı

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL KASIM 2013 İÇİNDEKİLER 1. Neden İç Kontrol? 2. İç Kontrol Nedir? 3. İç Kontrolün Amacı Nedir? 4.

Detaylı

MUHASEBE DENETİMİ ÖĞR.GÖR. YAKUP SÖYLEMEZ

MUHASEBE DENETİMİ ÖĞR.GÖR. YAKUP SÖYLEMEZ MUHASEBE DENETİMİ ÖĞR.GÖR. YAKUP SÖYLEMEZ MUHASEBE DENETİMİNİN TANIMI Bir ekonomik birime veyahut döneme ait bilgilerin önceden belirlenmiş ölçütlere olan uygunluk derecesini araştırmak ve bu konuda bir

Detaylı

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi 22-23 Haziran 2010, İstanbul 25-26 Haziran 2010, Ankara Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Ankara Profesyonel

Detaylı

1- Neden İç Kontrol? 2- İç Kontrol Nedir?

1- Neden İç Kontrol? 2- İç Kontrol Nedir? T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI KİHBİ Dairesi Başkanlığı 10 SORUDA İÇ KONTROL MAYIS 2014 ANKARA 1- Neden İç Kontrol? Dünyadaki yeni gelişmeler ışığında yönetim anlayışı da değişmekte ve kamu yönetimi kendini sürekli

Detaylı

DENETİM KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI Madde 1: Kapsam ve Yasal Dayanak Bu çalışma esasları ( Çalışma Esasları ) Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş.

DENETİM KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI Madde 1: Kapsam ve Yasal Dayanak Bu çalışma esasları ( Çalışma Esasları ) Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş. DENETİM KOMİTESİ ÇALIŞMA ESASLARI Madde 1: Kapsam ve Yasal Dayanak Bu çalışma esasları ( Çalışma Esasları ) Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş. ("Şirket") Yönetim Kurulu Denetim Komitesi'nin ("Komite") görev

Detaylı

BİLİNMEYEN YÖNLERİYLE İÇ DENETİM. Ali Kamil UZUN Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurucu ve Onursal Başkanı

BİLİNMEYEN YÖNLERİYLE İÇ DENETİM. Ali Kamil UZUN Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurucu ve Onursal Başkanı BİLİNMEYEN YÖNLERİYLE İÇ DENETİM Ali Kamil UZUN Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurucu ve Onursal Başkanı Deloitte Türkiye Yönetim Kurulu Danışmanı. OYAK Mali Kontrolörlük ve Koordinasyon Grubunda Mali Kontrolör

Detaylı

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI NİSAN 2018 1 2 İÇİNDEKİLER 1. Neden İç Kontrol?...5 2. İç

Detaylı

2011/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SERMAYE PİYASASI MEVZUATI 24 Mart 2011-Perşembe 18:00

2011/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SERMAYE PİYASASI MEVZUATI 24 Mart 2011-Perşembe 18:00 2011/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI SERMAYE PİYASASI MEVZUATI 24 Mart 2011-Perşembe 18:00 SORULAR SORU 1: Aracı Kurumlarda Uygulanacak İç Denetim Sistemine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ve

Detaylı

Altyapımızı Yeni TTK ile uyumlu hale getirmek...

Altyapımızı Yeni TTK ile uyumlu hale getirmek... Altyapımızı Yeni TTK ile uyumlu hale getirmek... Yeni TTK ya uyum, mevzuatı kavrayarak tamamlayabileceğimiz bir sürecin ötesinde; önemli altyapısal değişiklikler getirecek bir dönüşümdür Dış Paydaşlar

Detaylı

ULUSLARARASI FİNANS UZMANI

ULUSLARARASI FİNANS UZMANI TANIM Bankalar ve diğer mali kuruluşlar ile işletmelerin uluslar arası finansal hareketlerini planlama, uygulama ve kontrol işlemlerini yapma bilgi ve becerisine sahip kişidir. A-GÖREVLER Uluslararası

Detaylı

2015 YILI KURUMSALLAŞMA KOMITE RAPORLARI FAALİYET RAPORU

2015 YILI KURUMSALLAŞMA KOMITE RAPORLARI FAALİYET RAPORU KURUMSALLAŞMA KOMITESI KOMITE RAPORLARI GÖREVİ Başkan Başkan Yrd. Sekreter ADI SOYADI HIDIR ÖZDEN GÖZDE OKYAY TURUNÇ GÖZDE ERTAŞ HACER MELTEM AKDOĞAN AKSAÇ NEŞE YILMAZ HÜSEYİN DOĞAN ÇİĞDEM ASLANCAN MURAT

Detaylı

ASELSAN ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Denetimden Sorumlu Komite Çalışma Yönergesi 1. AMAÇ

ASELSAN ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Denetimden Sorumlu Komite Çalışma Yönergesi 1. AMAÇ ASELSAN ELEKTRONİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Denetimden Sorumlu Komite Çalışma Yönergesi 1. AMAÇ Bu Yönerge nin amacı, Denetimden Sorumlu Komite nin görev, yetki, sorumluluk ve çalışma esaslarının belirlenmesidir.

Detaylı

AKSEL ENERJİ YATIRIM HOLDİNG A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ

AKSEL ENERJİ YATIRIM HOLDİNG A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ AKSEL ENERJİ YATIRIM HOLDİNG A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri uyarınca şirketimiz bünyesinde Kurumsal Yönetim Komitesi kurulmuştur. Kurumsal Yönetim Komitesi

Detaylı

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi 3-4 Aralik 2010, ANKARA Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Ankara Profesyonel Yönetim Kurulu Programı

Detaylı

AYEN ENERJİ A.Ş. DENETİM KOMİTESİ TOPLANTI TUTANAĞI. Toplantı Yeri: Hülya Sokak No.37 GOP Çankaya/ANKARA

AYEN ENERJİ A.Ş. DENETİM KOMİTESİ TOPLANTI TUTANAĞI. Toplantı Yeri: Hülya Sokak No.37 GOP Çankaya/ANKARA Toplantı Gündemi: Çalışma Esas ve Usulleri hakkında TOPLANTI TARİHİ:06.07.2012 Sermaye Piyasası Kurulu nun Seri: IV, No:56 sayılı Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ

Detaylı

GÜZ DANIŞMANLIK'ı sizlerle tanıştırmak ve faaliyetlerini sizlerle paylaşmaktan onur duyuyorum.

GÜZ DANIŞMANLIK'ı sizlerle tanıştırmak ve faaliyetlerini sizlerle paylaşmaktan onur duyuyorum. Değerli Yönetici, GÜZ DANIŞMANLIK'ı sizlerle tanıştırmak ve faaliyetlerini sizlerle paylaşmaktan onur duyuyorum. "Yaşamboyu Öğrenme" ilkesi çerçevesinde bireylerin, çeşitli sektörlerdeki işletmelerin,

Detaylı

YÖNETMELİK. İstanbul Arel Üniversitesinden: İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

YÖNETMELİK. İstanbul Arel Üniversitesinden: İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM 6 Aralık 2009 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 27424 İstanbul Arel Üniversitesinden: YÖNETMELİK İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-12/1/2015-29234) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Gebze

Detaylı

MEHMET ŞİRİN DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI

MEHMET ŞİRİN DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI MEHMET ŞİRİN DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI Bağımsız Denetim Standartları 1. Kilit Terimlerin Belirlenmesi 2. Metnin Çevrilmesi 3. İlk Uzman Kontrolü 4. Çapraz Kontrol İkinci Uzman Kontrolü 5. Metnin

Detaylı

BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM SİSTEMİ

BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM SİSTEMİ BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR VE SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM SİSTEMİ G İ R İ Ş 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun beşinci kısmında iç kontrol sistemi düzenlenmiştir. 26.12.2007

Detaylı

Biliyoruz, uyguluyoruz, öğretiyoruz.

Biliyoruz, uyguluyoruz, öğretiyoruz. Biliyoruz, uyguluyoruz, öğretiyoruz. Profesyonel Desteğiniz Deloitte Academy Ekonomik gelişmeler, dünya ticaretindeki rekabetçi ortam, küreselleşme ve yeni düzenlemeler, konularında uzman personele ihtiyaç

Detaylı

Performans Denetimi Hesap verebilirlik ve karar alma süreçlerinde iç denetimin artan katma değeri. 19 Ekim 2015 XIX.Türkiye İç Denetim Kongresi

Performans Denetimi Hesap verebilirlik ve karar alma süreçlerinde iç denetimin artan katma değeri. 19 Ekim 2015 XIX.Türkiye İç Denetim Kongresi Performans Denetimi Hesap verebilirlik ve karar alma süreçlerinde iç denetimin artan katma değeri 19 Ekim 2015 XIX.Türkiye İç Denetim Kongresi Place image here with reference to guidelines Serhat Akmeşe

Detaylı

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL Ankara-2012 İÇİNDEKİLER 1 Neden İç Kontrol? 2 İç Kontrol Nedir? 3 İç Kontrolün Amacı Nedir? 4 İç Kontrolün Yasal

Detaylı

UZMANLIK SERTİFİKA PROGRAMI MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI BAŞLANGIÇ TARİHİ: EYLÜL 2014 / 18 GÜN

UZMANLIK SERTİFİKA PROGRAMI MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI BAŞLANGIÇ TARİHİ: EYLÜL 2014 / 18 GÜN UZMANLIK SERTİFİKA PROGRAMI MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI BAŞLANGIÇ TARİHİ: EYLÜL 2014 / 18 GÜN İSMMMO AKADEMİ BAŞKANI NDAN Öncekiler de dahil olmak üzere özellikle son finansal kriz, yönetim yanlışlıklarının

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ. EĞİTİM VE GENEL AMAÇLI KURUL VE KOMİSYONLARIN KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ Amaç

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ. EĞİTİM VE GENEL AMAÇLI KURUL VE KOMİSYONLARIN KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ Amaç ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM VE GENEL AMAÇLI KURUL VE KOMİSYONLARIN KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ Amaç Madde 1- Bu yönerge, Tıp Fakültesi ndeki eğitim ve genel amaçlı kurul ve komisyonların

Detaylı

Türkiye de Muhasebe Mesleğinin Son 28 Yıldaki Kilometre Taşları

Türkiye de Muhasebe Mesleğinin Son 28 Yıldaki Kilometre Taşları Gaziantep SMMM Odası Aday Meslek Mensupları Toplantısı 20 Nisan 2017 Türkiye de Muhasebe Mesleğinin Son 28 Yıldaki Kilometre Taşları 1. Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Yasası,

Detaylı

Gelecek Zirvesi 2015: Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek

Gelecek Zirvesi 2015: Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Gelecek Zirvesi 2015: Gelecek İçin Değerlerimizi Bilmek Ataç Yazılım Varlık Yönetimi ve İç Denetim Parmak İzi Hedef Meslek Olarak İç Denetim Mühür Geçmişi Unutma, Geleceğe Koş Ayraç Denetim Mesleğinin

Detaylı

BİRİM KALİTE GÜVENCESİ DEĞERLENDİRME RAPORU. Bilgi İşlem Daire Başkanlığı

BİRİM KALİTE GÜVENCESİ DEĞERLENDİRME RAPORU. Bilgi İşlem Daire Başkanlığı BİRİM KALİTE GÜVENCESİ DEĞERLENDİRME RAPORU Bilgi İşlem Daire Başkanlığı 2018 Birim Kalite Politikası Üniversitemiz ve birimimiz misyonu, vizyonu doğrultusunda; eğitim, araştırma ve yönetim faaliyetlerine

Detaylı

XII. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu. XII. International Symposium on Auditing in Turkey TEKNOVASYON.

XII. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu. XII. International Symposium on Auditing in Turkey TEKNOVASYON. XII. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu XII. International Symposium on Auditing in Turkey TEKNOVASYON Program P R O G R A M #audittech #auditintech İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler

Detaylı

MBA MBA. Altın ve Kıymetli Metaller. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe)

MBA MBA. Altın ve Kıymetli Metaller. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) MBA 1 MBA Altın ve Kıymetli Metaller Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) Neden ŞEHİR? Uluslararası yetkinliğe ve sektör tecrübesine sahip eğitim kadrosu 2 Disiplinel yaklaşım yerine, disiplinler arası

Detaylı

DOĞAN BURDA DERGİ YAYINCILIK VE PAZARLAMA A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI

DOĞAN BURDA DERGİ YAYINCILIK VE PAZARLAMA A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI DOĞAN BURDA DERGİ YAYINCILIK VE PAZARLAMA A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI 1. AMAÇ Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş. ( Şirket veya Doğan Burda ) Kurumsal Yönetim Komitesi

Detaylı

DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ

DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ Sayın İlgili: İç denetim teknik bir uzmanlık alanı olmanın ötesinde çok temel bir yönetim aracıdır. Yönetim sürecinin temel bir unsuru olan kontrol ve izleme rolü iç denetim

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU'NUN (II-14.1) TEBLİĞİ NE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ SÖNMEZ FİLAMENT SENTETİK İPLİK VE ELYAF SANAYİİ A.Ş.

SERMAYE PİYASASI KURULU'NUN (II-14.1) TEBLİĞİ NE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ SÖNMEZ FİLAMENT SENTETİK İPLİK VE ELYAF SANAYİİ A.Ş. SERMAYE PİYASASI KURULU'NUN (II-14.1) TEBLİĞİ NE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ SÖNMEZ FİLAMENT SENTETİK İPLİK VE ELYAF SANAYİİ A.Ş. YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU Bu rapor, Sermaye Piyasası Kurulu nun II-14.1

Detaylı

YÖNETMELİK. b) Merkez: Işık Üniversitesi İnovasyon ve Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezini,

YÖNETMELİK. b) Merkez: Işık Üniversitesi İnovasyon ve Girişimcilik Uygulama ve Araştırma Merkezini, 17 Ekim 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28444 Işık Üniversitesinden: YÖNETMELİK IŞIK ÜNİVERSİTESİ İNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

SPK Bilgi Sistemleri Tebliğleri

SPK Bilgi Sistemleri Tebliğleri www..pwc.com.tr SPK Bilgi Sistemleri Tebliğleri SPK Bilgi Sistemleri Tebliğleri Bilgi Sistemleri Yönetimi Tebliği ve Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Tebliği 05.01.2018 tarih 30292 sayılı Resmi Gazete

Detaylı

YÖNETMELİK KAYSERİ ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK KAYSERİ ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 7 Nisan 2019 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 30738 Kayseri Üniversitesinden: YÖNETMELİK KAYSERİ ÜNİVERSİTESİ KARİYER PLANLAMA UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve

Detaylı

GAZİ ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ STRATEJİK PLANI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ STRATEJİK PLANI GAZİ ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ 2007 2010 STRATEJİK PLANI 1. GİRİŞ 1982 yılında kurulan İlişkiler Bölümümüzün 2007 2010 yılları stratejik plan ve hedeflerini ortaya koymayı amaçlayan bu

Detaylı

10 SORUDA İÇ KONTROL

10 SORUDA İÇ KONTROL T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı 10 SORUDA İÇ KONTROL 1 Neden İç Kontrol? Dünyadaki yeni gelişmeler ışığında yönetim anlayışı da değişmekte ve kamu yönetimi kendini

Detaylı

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi

Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi Profesyonel Yönetim Kurulu Programı Yönetim Kurulunun Etkin ve Verimli Hale Getirilmesi 5-6 Ağustos 2010, Ankara Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Ankara Profesyonel Yönetim Kurulu Programı

Detaylı

KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI

KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI 1. AMAÇ Petkim Petrokimya Holding A.Ş. Yönetim Kurulu bünyesinde 22/01/2010 tarih ve 56-121 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile kurulan Kurumsal Yönetim

Detaylı

ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE İNŞAAT/TAAHHÜT İŞLETMELERİ MUHASEBE EĞİTİMİ PROGRAMI

ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE İNŞAAT/TAAHHÜT İŞLETMELERİ MUHASEBE EĞİTİMİ PROGRAMI İSMMMO AKADEMİ BAŞKANI NDAN Küreselleşme ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla işletmelerin uluslararasılaşması, 21 inci yüzyılda muhasebe standartlarının da uluslararası hale gelmesi sonucunu

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM TANITIM BROŞÜRÜ Bu broşür 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümleri ile uluslararası kabul görmüş standartlara uygun olarak

Detaylı

MBA MBA. İslami Finans ve Ekonomi. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe)

MBA MBA. İslami Finans ve Ekonomi. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) MBA 1 MBA İslami Finans ve Ekonomi Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) Neden ŞEHİR? Uluslararası yetkinliğe ve sektör tecrübesine sahip eğitim kadrosu 2 Disiplinel yaklaşım yerine, disiplinler arası

Detaylı

İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ MUHASEBE, DENETİM VE DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ İÇİN ŞİRKETLEŞME VE KURUMSALLAŞMA

İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ MUHASEBE, DENETİM VE DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ İÇİN ŞİRKETLEŞME VE KURUMSALLAŞMA İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ MUHASEBE, DENETİM VE DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ İÇİN ŞİRKETLEŞME VE KURUMSALLAŞMA YOL HARİTASI KÜÇÜK ve ORTA ÖLÇEKLİ MUHASEBE, DENETİM

Detaylı

İİBF ÖĞRENCİLERİ İÇİN FİNANS DÜNYASINDA YOLCULUK Finansal Denetim

İİBF ÖĞRENCİLERİ İÇİN FİNANS DÜNYASINDA YOLCULUK Finansal Denetim 9. İZMİR İKTİSAT GÜNLERİ 10 Nisan 2014 İİBF ÖĞRENCİLERİ İÇİN FİNANS DÜNYASINDA YOLCULUK Finansal Denetim Doç. Dr. Fatma TEKTÜFEKÇİ ŞENÇİÇEK Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Detaylı

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ MESLEKİ DÜZENLEMELER KOMİTESİ FAALİYET RAPORU

TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ MESLEKİ DÜZENLEMELER KOMİTESİ FAALİYET RAPORU TÜRKİYE İÇ DENETİM ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ MESLEKİ DÜZENLEMELER KOMİTESİ FAALİYET RAPORU 2012 MESLEKİ DÜZENLEME KOMİTESİ 2012 YILI FAALİYET RAPORU 2011 yılında kurulan Mesleki Düzenleme Komitesi, faaliyetlerine

Detaylı

TEGEP te Neler Oluyor?

TEGEP te Neler Oluyor? Gündem Mayıs 2013 02 TEGEP te Neler Oluyor? Eğitim ve gelişim alanında referans olabilecek çalışmalar kapıda! 07 TEGEP - ASTD İşbirliği 05 Zirvede Buluşalım! 09 Tegep Eğitim Profesyonellerini Geliştiriyor

Detaylı

YÜKSEK DENETİM DÜNYASINDAN HABERLER 9. ASOSAI ARAŞTIRMA PROJESİ IŞIĞINDA İÇ DENETİM VE İÇ DENETİM BİRİMLERİ İLE SAYIŞTAYLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER

YÜKSEK DENETİM DÜNYASINDAN HABERLER 9. ASOSAI ARAŞTIRMA PROJESİ IŞIĞINDA İÇ DENETİM VE İÇ DENETİM BİRİMLERİ İLE SAYIŞTAYLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER YÜKSEK DENETİM DÜNYASINDAN HABERLER 9. ASOSAI ARAŞTIRMA PROJESİ IŞIĞINDA İÇ DENETİM VE İÇ DENETİM BİRİMLERİ İLE SAYIŞTAYLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER 9. ASOSAI ARAŞTIRMA PROJESİ IŞIĞINDA İÇ DENETİM VE İÇ DENETİM

Detaylı

Sunumda yer alan işbirliği önerileri Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Yönetim Kurulu onayı ile geçerlilik kazanacak olup, planlama amaçlıdır.

Sunumda yer alan işbirliği önerileri Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Yönetim Kurulu onayı ile geçerlilik kazanacak olup, planlama amaçlıdır. www.tkyd.org Sunumda yer alan işbirliği önerileri Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Yönetim Kurulu onayı ile geçerlilik kazanacak olup, planlama amaçlıdır. Projede yer alması öngörülen kişi ve kuruluşlar

Detaylı

STRATEJİK SATINALMA METİN A. KANSU 30 MART 2010- SALI

STRATEJİK SATINALMA METİN A. KANSU 30 MART 2010- SALI MART EĞİTİMLERİ STRATEJİK SATINALMA METİN A. KANSU 30 MART 2010- SALI EĞİTİM PROGRAMLARI Geçmişten geleceğe köprü... MART/ 2010 30 MARTT 2010 SSal lıı STRATEJİK SATINALMA Hedef Katılımcılar Satınalma ve

Detaylı

AKİS BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. 2009 YILINA İLİŞKİN KALİTE GÜVENCESİ RAPORU

AKİS BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. 2009 YILINA İLİŞKİN KALİTE GÜVENCESİ RAPORU AKİS BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. 2009 YILINA İLİŞKİN KALİTE GÜVENCESİ RAPORU AKİS BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. 30 Nisan 2010 Bankacılık Düzenleme

Detaylı

ATAK GAYRİMENKUL DEĞERLEME A.Ş. 2014 YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPOPU

ATAK GAYRİMENKUL DEĞERLEME A.Ş. 2014 YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPOPU ATAK GAYRİMENKUL DEĞERLEME A.Ş. 2014 YILI KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRME RAPOPU Rapor 1.11.2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların

Detaylı

10. MUHASEBE FORUMU SONUÇ BİLDİRGESİ

10. MUHASEBE FORUMU SONUÇ BİLDİRGESİ 10. MUHASEBE FORUMU SONUÇ BİLDİRGESİ 10.TÜRKİYE MUHASEBE FORUMU SONUÇ BİLDİRGESİ tarafından düzenlenen 10.Türkiye Muhasebe Forumu 2317 meslek mensubu ile 28 Nisan 2015 tarihinde Konya da toplanmıştır.

Detaylı

MALİTÜRK DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

MALİTÜRK DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Misyon ve Vizyonumuz Müşterilerine en yüksek standartlarda kişisel hizmetler sağlamaya adanmış profesyonel kadro ile küresel bir iş ağı oluşturmaktır. Türkiye nin, yakın gelecekte AB ile üyeliğe varabilecek

Detaylı

YÖNETMELİK. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Merkez: Bitlis Eren Üniversitesi Kariyer Araştırma ve Uygulama Merkezini,

YÖNETMELİK. Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Merkez: Bitlis Eren Üniversitesi Kariyer Araştırma ve Uygulama Merkezini, 1 Nisan 2015 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 29313 YÖNETMELİK BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ KARİYER UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu

Detaylı

ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi. Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın. www.absam.com.tr

ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi. Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın. www.absam.com.tr ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi Danışmanlık Araştırma Eğitim Yazılım Yayın www.absam.com.tr HAKKIMIZDA ABSAM Sağlık Araştırmaları Merkezi; sağlık, sağlık hizmetleri vesağlık sistemlerinin başta politika,

Detaylı

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları:

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları: GİRİŞ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu da mali yönetim ve kontrol sisteminin bütünüyle değiştirilerek, uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği Normlarına uygun hale getirilmesi

Detaylı

EURO TREND YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş BİLGİLENDİRME POLİTİKASI

EURO TREND YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş BİLGİLENDİRME POLİTİKASI EURO TREND YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş BİLGİLENDİRME POLİTİKASI 1 AMAÇ VE KAPSAM: Euro Trend Yatırım Ortaklığı A.Ş bilgilendirme politikasının amacı Sermaye piyasası Mevzuatı, ilke kararları ve Kurumsal Yönetim

Detaylı

MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU

MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU Muhasebe ve Finans Fonksiyonları Arasındaki İlişki Muhasebe, işletmelerdeki mali nitelikli tüm işlemlerin sistemli olarak kaydını, sınıflandırmasını ve rapor edilmesini ele

Detaylı

MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI

MALİ İÇ DENETİM UZMANLIĞI PROGRAMI BAŞLANGIÇ TARİHİ: 14 Mayıs 2011 İSMMMO AKADEMİ BAŞKANI NDAN Öncekiler de dahil olmak üzere özellikle son finansal kriz, yönetim yanlışlıklarının ve yolsuzlukların önüne geçilmesinde iç kontrolü ve iç denetimi

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ LİDERLİK VE GİRİŞİMCİLİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ LİDERLİK VE GİRİŞİMCİLİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Sayfa No 1 / 7 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; KTO Karatay Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak kurulan KTO Karatay Üniversitesi Liderlik ve Girişimcilik

Detaylı

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş.

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş. Ülkemizde ticari hayatın son 50 yılını önemli ölçüde etkilemiş olan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 31 Temmuz 2012 tarihi itibariyle yerini 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu na bırakıyor. Her şeyden

Detaylı

Burada yer alan bilgiler şirket çalışanlarını bilgilendirme amaçlıdır. Her hakkı saklıdır. Para ile satılamaz. İzinsiz çoğaltılamaz.

Burada yer alan bilgiler şirket çalışanlarını bilgilendirme amaçlıdır. Her hakkı saklıdır. Para ile satılamaz. İzinsiz çoğaltılamaz. KARİYER REHBERİ 1 2 Burada yer alan bilgiler şirket çalışanlarını bilgilendirme amaçlıdır. Her hakkı saklıdır. Para ile satılamaz. İzinsiz çoğaltılamaz. Copyright 2015 Birinci Baskı: Mart 2015 Adese İnsan

Detaylı

İç Kontrol ve Risk Yönetimi Sisteminiz Stratejik Yönetim ve Planlama Sürecinize Katkı Sağlayabilir

İç Kontrol ve Risk Yönetimi Sisteminiz Stratejik Yönetim ve Planlama Sürecinize Katkı Sağlayabilir İç Kontrol ve Risk Yönetimi Sisteminiz Stratejik Yönetim ve Planlama Sürecinize Katkı Sağlayabilir Kurumlarımızda kullanılmakta olan önemli yönetim araçlarımız bulunmakta; İç Kontrol, Risk Yönetimi, Stratejik

Detaylı

TOBB GGK nın Onursal Başkanı Sayın M. Rifat Hisarcıklıoğlu ve Başkanı Sayın Ali Sabancı dır.

TOBB GGK nın Onursal Başkanı Sayın M. Rifat Hisarcıklıoğlu ve Başkanı Sayın Ali Sabancı dır. TOBB GGK, TOBB bünyesinde teşekkül ettirilen ve TOBB Yönetim Kurulu nun alacağı kararlara ışık tutan, genç girişimcilik konusunda genel politikalar geliştiren ve görüş oluşturulmasına katkıda bulunan istişari

Detaylı

19 MAYIS MAHALLESİ SÜMER SOK. SÜMKO SİTESİ G-4 BLOK D:6 KADIKÖY-İSTANBUL Tel: 0 216 478 34 75-0 216 478 34 78 Fax:0 216 478 34 77 E- Posta:

19 MAYIS MAHALLESİ SÜMER SOK. SÜMKO SİTESİ G-4 BLOK D:6 KADIKÖY-İSTANBUL Tel: 0 216 478 34 75-0 216 478 34 78 Fax:0 216 478 34 77 E- Posta: Tel: 0 216 478 34 75-0 216 478 34 78 Fax:0 216 478 34 77 E- Posta: info@lidergd.com Web: www.lidergd.com LİDER GAYRİMENKUL DEĞERLEME A.Ş. sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde gayrimenkul değerlemesi

Detaylı

MBA. Yeni Nesil MBA. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe)

MBA. Yeni Nesil MBA. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) MBA 1 Yeni Nesil MBA Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe) Neden ŞEHİR? Uluslararası yetkinliğe ve sektör tecrübesine sahip eğitim kadrosu 2 Disiplinel yaklaşım yerine, disiplinler arası bakış açısı

Detaylı

AG ANADOLU GRUBU HOLDİNG A.Ş. DENETİM KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ

AG ANADOLU GRUBU HOLDİNG A.Ş. DENETİM KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ AG ANADOLU GRUBU HOLDİNG A.Ş. DENETİM KOMİTESİ YÖNETMELİĞİ Hazırlayan Denetim Komitesi Onay Yönetim Kurulu YK Onay Tarihi: 02.02.2018 (R00) YK Karar Sayısı: 3 Revize Tarihi: YK Karar Sayısı: I- GENEL HÜKÜMLER

Detaylı

HÜRRİYET GAZETECİLİK VE MATBAACILIK A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI

HÜRRİYET GAZETECİLİK VE MATBAACILIK A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI HÜRRİYET GAZETECİLİK VE MATBAACILIK A.Ş. KURUMSAL YÖNETİM KOMİTESİ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI 1. AMAÇ Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş. (Şirket) Kurumsal Yönetim Komitesi (Komite), Şirketin kurumsal

Detaylı

SEKİZİNCİ YÖNERGE ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİNDE BAĞIMSIZ DENETİM

SEKİZİNCİ YÖNERGE ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİNDE BAĞIMSIZ DENETİM SEKİZİNCİ YÖNERGE ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİNDE BAĞIMSIZ DENETİM GİRİŞ Ali ÇALIŞKAN Avrupa Birliği, 1932 yılında BENELÜKS ve 1952 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunun kurulmasının ardından Avrupa

Detaylı

Denetim Komitesi Yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL ESASLAR

Denetim Komitesi Yönetmeliği BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL ESASLAR BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL ESASLAR MADDE 1: Amaç Bu yönetmelik; Şirketin 20.04.2012 tarih ve 922 sayılı Yönetim Kurulu toplantısında alınan 7039 no lu karara ilişkin kurulan Denetim Komitesi nin yapılanmasını,

Detaylı

Ali Kamil UZUN, CPA, CFE

Ali Kamil UZUN, CPA, CFE SAYDAMLIĞA ULAŞMADA İÇ DENETİMİN ROLÜ VE SORUMLULUKLARI Ali Kamil UZUN, CPA, CFE Giriş Günümüzde; küreselleşme, teknolojinin gelişimi ve bilgi toplumunun sınırsız olanakları ile zaman ve mekan kavramlarının

Detaylı