Dünyanın En İlginç Hayvanlarından Bazıları Hakkında Bilgiler MICHAEL HEARST

Transkript

1 5 Dünyanın En İlginç Hayvanlarından Bazıları Hakkında Bilgiler MICHAEL HEARST Çizimler, Diyagramlar ve Diğer Görseller: Arjen Noordeman, Christie Wright ve Jelmer Noordeman Çeviren: Egemen Özkan

2 YAZARIN ÖNSÖZÜ 9 BİYOLOJİK SINIFLANDIRMALAR 10 SIRADIŞI CANLILAR AKSOLOTL 14 AY-AY 16 HİNT KAZI 18 ISLIK ÇALAN ÖRÜMCEK 20 ARI SİNEKKUŞU 21 KESELİTAVŞAN 22 DAMLABALIĞI 24 MAVİ AYAKLI SÜMSÜKKUŞU 26 YUMUŞAK KABUKLU DEV CANTOR KAPLUMBAĞASI 28 DEV ÇİN SEMENDERİ 30 DUGONG 32 EKİDNE 34 FİL SİVRİFARESİ 36 UÇAN YILAN 38 DEV KARINCAYİYEN 40 DEV GIPPSLAND SOLUCANI 42 ZÜRAFA BOYUNLU BUĞDAYBİTİ 44 CAM KURBAĞA 46 BÜYÜK BOYNUZGAGA 47 BEYAZ BENEKLİ BALONBALIĞI 48 OKBALIĞI 50 ÇEKİÇ KAFALI YARASA 52 BAL PORSUĞU 54 BOYNUZLU DENİZPAPAĞANI 56 KAMBUR FENERBALIĞI 58 ADİ ŞAHMERAN 60 KOMODO EJDERİ 62 YAPRAKLI DENİZ EJDERİ 64 UZUN KULAKLI ARAPTAVŞANI 66 BÜYÜK YÜZGEÇLİ MÜREKKEPBALIĞI 68 TAKLİTÇİ AHTAPOT 70 DENİZGERGEDANI 72 MAĞARA SEMENDERİ 74 BEZELYE KURBAĞA 75 PEMBE PERİ ARMADİLLO 76 ORNİTORENK 78 CÜCE İPEKMAYMUNU 80 SEMERLİ TIRTIL 81 DENİZDOMUZU 82 YAVAŞ LORİ 83 SOLENODON 84 YILDIZ BURUNLU KÖSTEBEK 86 TAPİR 87 TARDİGRAD 88 BOYNUZLU TEKSAS İGUANASI 90 ÜÇ PARMAKLI TEMBELHAYVAN 92 DEV KIRMIZI DENİZANASI 94 WEDDELL FOKU 96 VOMBAT 98 TÜYLÜ YENGEÇ 100 SON SÖZLER 102 BİR ŞEY DAHA! 104 YAZAR, ÇİZER VE TASARIMCILAR HAKKINDA 105 DİZİN 106

3 8 Michael Hearst sıradışı müzik enstrümanlarından biriyle: klaviyola.

4 9 YAZARIN ÖNSÖZÜ İlginç hayvanları seviyor musun? Bu kitabı aldığına göre belli ki seviyorsun. (Ama belki de amcan hediye etmiştir sana.) Neyse canım, kim almışsa almış... Benim adım Michael Hearst ve seninle en sevdiğim sıradışı canlılardan bazılarını paylaşmak istiyorum. Sıradışı canlı da neymiş? diye soracak olursan, işte cevabı... sıradışı canlı isim. 1. Görünüşü, sesi, kokusu veya davranışı ile seni şaşırtıp Vay canına! Bu da neymiş böyle? dedirten bir hayvan. Doğrusunu istersen, ben bütün hayvanları severim. (Şansım olsa, evimin bahçesinde zürafa besler, adını da Ruth koyardım. Üst kattaki yatak odamın penceresinden de ona akasya yaprağı yedirirdim.) Ama biz bu sayfalarda daha az bilinen hayvanlardan bahsedeceğiz. Ben bu kitabı hazırlarken çok eğlendim, umarım sen de okurken en az benim kadar eğlenirsin. Tabii bir de umarım, bu sıradışı canlılardan en az birkaçı seni şaşırtıp Vay canına! Bu da neymiş böyle? dedirtir. Michael Hearst

5 14 AKSOLOTL BİLİMSEL ADI: AMBYSTOMA MEXICANUM ÂLEM Animalia ŞUBE Chordata SINIF Amphibia TAKIM Caudata FAMİLYA Ambystomatidae CİNS Ambystoma TÜR A. mexicanum Aksolotlla tanışın! Gövdesinin dışındaki solungaçları ve kocaman gülümsemesiyle bu semender türü Orta Meksika da, özellikle de buradaki iki gölde yaşar: Xochimilco Gölü ve Chalco Gölü. Ne yazık ki, Chalco Gölü yakın geçmişte taşma tehlikesine karşı kurutulmuş ve yatağı büyük oranda asfalt sokakların altında kalmıştır. Xochimilco Gölü ise eskiden olduğuna göre çok daha küçülmüştür. Hem bu nedenlerle, hem kirlilik yüzünden, hem Yaşadığı yerler: de tilapi ve sazan gibi aksolotlu yiyen yabancı balıkların göle Orta Meksika (Meksika'nın getirilmesi nedeniyle bu amfibi artık soyu tükenme tehlikesiyle başkenti Meksiko) karşı karşıya olan hayvanlar arasındadır. Aksolotllar 18 ila 24 ay içinde yetişkin hale gelir ve 10 ila 15 yıl yaşayabilir. Aksolotlların, diğer semender türleri gibi, vücudunun bir bölümünü yenileyebilme özelliği vardır. Bazen aksolotlların zarar gören bir uzvu yeniledikten sonra aynı uzuvdan bir tane daha ürettikleri de görülmüştür! YENİLENME (REJENERASYON) Bilim insanları hâlâ aksolotlların nasıl olup da bacaklarını, kuyruklarını, gözlerini ve hatta kalplerini yeniden üretebildiğini araştırmaktadır. Bu özelliğin insanlara uygulanması konusundaki çalışmaların önünde hâlâ uzun bir yol var ama araştırmacılar aksolotllardan öğrendiklerini bir gün insanları iyileştirmek için kullanabileceklerine inanıyorlar. Bakarsınız, bir gün biz de kuyruk üretmeyi öğrenebiliriz. ampütasyon (organın kesilmesi) yeniden gelişme Şekil 1 farklılaşma tamamlanma KES GELİŞSİN FARKLILAŞSIN YENİDEN OLUŞSUN!

6 15 Şekil 2: Aksolotl Aksolotl ismi Aztek dilinden gelir. Su köpeği demektir. cm