İzmir de Açıkta Sivri Biber Üretiminin Ekonomik Analizi. C. Başaran 1, S. Engindeniz

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İzmir de Açıkta Sivri Biber Üretiminin Ekonomik Analizi. C. Başaran 1, S. Engindeniz"

Transkript

1 İzmir de Açıkta Sivri Biber Üretiminin Ekonomik Analizi C. Başaran 1, S. Engindeniz 1 Ziraat Mühendisi, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Bornova-İzmir. E-posta: basarancansu@gmail.com ÖZET TÜİK verilerine göre Türkiye de 2013 yılında ton sivri biber üretilmiştir. Türkiye sivri biber üretiminde İzmir %2.94 oranında bir pay almaktadır. Bu araştırmada, İzmir de açıkta sivri biber üretiminin ekonomik analizi yapılmıştır. Araştırmada 59 üreticiden 2013 üretim dönemine ilişkin veriler derlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; ortalama biber üretim alanı da, ortalama biber verimi ise kg/da dır. Biberin değişken ve toplam üretim masrafları TL/da ve TL/da dır. Biberden elde edilen brüt ve net kâr TL/da ve TL/da olarak hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Sivri biber, ekonomik analiz, maliyet analizi, pazarlama. Economic Analysis of Field-Crop Green Pepper Production in İzmir ABS TRACT In 2013, tons of green peppers were produced in Turkey according to data of TurkStat. The share of Izmir province in green pepper production of Turkey is 2.9%. In t his study, economic analysis of field-crop pepper growing were performed. In the research, data belong to the production period of 2013 was collected from 59 farmers. According to results of the research, the average size of green pepper production area and average green pepper production were da and kg/da. Variable and total costs of green pepper production were TL/da and TL/da. Gross and net income obtained from green pepper production were calculated to be TL/da and TL/da, respectively. Key Words: Green pepper, economic analysis, cost analysis, marketing. 1. GİRİŞ Biber dünyanın çeşitli ülkelerinde yaygın olarak yetiştirilen, anavatanı Meksika ve Orta Amerika olan bir sebze türüdür. Günümüzde biber farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Meyve, şekil ve renklerine göre uzun sivri biber, dolmalık biber, kiraz biberi, süs biberi, konik biber ve domates biberi gibi çok farklı tipleri bulunmaktadır (Özalp, 2010). FAO nun 2012 yılı verilerine göre dünyada 1.9 milyon hektar alanda yaklaşık 32 milyon ton yeşil biber üretilmiştir. Dünya biber üretiminde en fazla paya sahip ülkeler sırasıyla; Çin (%51.33), Meksika (% 7.63), Türkiye (%6.65), Endonezya (%5.31) ve Amerika (%3.42) dır ( TÜİK in 2013 yılı verilerine Türkiye de hektar alanda toplam ton sivri biber üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen biberin bir kısmı uluslararası ticarete konu olmaktadır yılında Türkiye, yaklaşık 22.3 milyon $ değerinde ton sivri biber dışsatımı gerçekleştirmiştir. Dışsatımın %57 si Almanya ya, %13 ü Hollanda ya, %6 sı İngiltere ye, geriye kalan %24 ü de diğer ülkelere yapılmıştır ( Türkiye de sivri biber birçok ilde üretilebilmektedir. Ancak en önemli iller sırasıyla; Mersin (%23.28), Antalya (%22.91), Samsun (%11.52), Bursa (%7.80), Manisa (%3.82), İzmir (%2.94), Aydın (%2.52) ve Tokat dır (%2.02) yılında İzmir de 1261 hektar alanda ton sivri biber üretilmiştir. İzmir de sivri biber üretimi döneminde %34.26 oranında artış göstermiştir ( Farklı kullanım alanları (taze, kurutulmuş, dondurulmuş, turşu, sos, salça, baharat, konserve, ilaç ve boya sanayi), insan sağlığındaki önemi (içerdiği bol miktarda C, A, P, K, B1, B2 ve E vitamini ), bölge ve ülke ekonomisine sağladığı katkılar nedeniyle biberle ilgili araştırmaların sürdürülmesi gerekmektedir. Özellikle biber üretimi ve pazarlamasında karşılaşılan sorunların saptanması bu üretim dalının geliştirilmesi açısından yararlı olacaktır. Bugüne kadar dünyanın farklı ülkelerinde açıkta ve seralarda biber üretiminin ekonomik yönlerini analiz eden çok sayıda çalışma yapılmıştır (Alias ve Mohd, 1999; Takele, 2001; Fonsah ve ark., 2005; Dipeolu ve Akinbode, 2008; Idowu-Agida ve ark., 2010; Shumeta, 2011; Ogunbo, 2011; Farani ve Bahrami, 2012; Rosli ve ark., 2013; Adeoye ve ark., 2013). Türkiye de de biber üretiminin ekonomik yönlerine ilişkin de bazı çalışmaların yapıldığı görülmektedir (Candemir, 1993; Aytaç, 1990; Çiçek ve ark., 1999; Koç ve Kandemir, 2001; Engindeniz ve ark., 2009; Aygören, 2010; Özkan ve Aydın, 2010; Çıkman ve Monis, 2012; Hekimoğlu ve Altındeğer, 2012). Ancak bu çalışmaların zaman içerisinde, farklı yörelerde ve üretici koşullarında sürdürülmesi gerekmektedir. Örneğin İzmir'de açıkta sivri biber üretiminin ekonomik analizi üzerine yapılacak bir araştırma, bu yöndeki bilimsel boşluğu bir ölçüde doldurabileceği gibi, üretim maliyetlerinin kontrolü ve üretici gelirlerinin arttırılması açısından da önemli katkılar sağlayabilecektir. Bu araştırmanın temel amacı, İzmir in Torbalı ilçesinde üreticilerind en derlenen veriler ışığında sivri biber üretiminin ekonomik analizini yapmak, üretim ve pazarlama aşamalarında karşılaşılan sorunları belirlemek ve bunlara ilişkin bazı çözüm önerileri getirmektir. 651

2 Tarım İşletmeciliği 2. MATERYAL VE METOT 2.1. Materyal Araştırmanın ana materyalini oluşturan birincil veriler İzmir in Torbalı ilçesinde sivri biber üretimi yapan üreticilerden, ikincil veriler ise ilgili kurumların yayınladığı istatistiklerden elde edilmiştir. Bunların dışında konu ile ilgili olarak daha önce yapılan çalışmalardan da yararlanılmıştır Metot Verilerin toplanmasında kullanılan metod Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Torbalı İlçe Müdürlüğünün 2012 yılı verilerinden yararlanılarak Torbalı da en fazla sivri biber üretiminin Ahmetli, Yeniköy ve Özbey köylerinde yapıldığı saptanmıştır. Bu nedenle adı geçen köyler gayeli olarak araştırma kapsamına almıştır. Bu köylerdeki Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı toplam üretici sayısı araştırmanın ana kitlesini oluşturmuştur. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Torbalı İlçe Müdürlüğü nden elde edilen bilgilere göre; Ahmetli köyünde 153, Yeniköy de 164, Özbey köyünde ise 118 üretici olmak üzere, toplam 435 üretici olduğu belirlenmiştir. Araştırmada, tüm üreticilerle görüşmek yerine, örnekleme yöntemiyle bir kısmı ile görüşülmesinin uygun olacağına karar verilmiştir. Araştırma kapsamına alınacak toplam üretici sayısının belirlenmesind e aşağıdaki oransal örnek hacmi formülünden yararlanılmış (Newbold, 1995; Miran, 2002) ve %90 olasılık ile %10 hata payı ile örnek hacmi 59 olarak hesaplanmıştır. n = N p (1-p) (N-1) σ 2 px + p(1-p) Formülde; N = Toplam üretici sayısı p = Sivri biber üreticilerinin oranı (maksimum örnek hacmine ulaşmak için 0.50 alınmıştır) n = Örnek hacmi σ 2 px = Oranın varyansıdır. Her yerleşim biriminde görüşülecek üretici sayısının belirlenmesinde, yerleşim birimlerinin toplam üretici sayısı içerisindeki payları esas alınmıştır. Yapılan işlem sonucunda Ahmetli köyünde 21, Yeniköy 22, Özbey köyünde de 16 üretici ile görüşülmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Görüşülen üreticilerin belirlenmesinde ise, tesadüfi sayılar cetvelinden yararlanılmıştır. Araştırmaya ait anketler Ocak 2014 de yapılmıştır ve araştırmada 2013 yılı üretim dönemine ilişkin veriler esas alınmıştır Verilerin analizinde kullanılan metod Verilerin analizinde öncelikle üreticilerin sosyo-ekonomik özellikleri ortaya konulmuştur. Daha sonra işletmelerde sivri biber üretiminin ekonomik analizi yapılmıştır. Bu aşamada ise; biberden elde edilen verim, pazarlama kanalları ve üretici eline geçen fiyatlar, üretimde kullanılan girdi miktarları ve üretim masrafları, elde edilen brüt ve net kârlar ortaya konulmuştur. Sivri biber üretim masraflarını; işgücü ve çekigücü masrafları, materyal (fide, gübre, ilaç vb.) masrafları, masraflar toplamının faizi, yönetim karşılığı ve arazi kirası oluşturmaktadır. Araştırmada makina çekigücü masraflarının hesabında homojenliği sağlayabilmek için, kendi aletmakinasını kullanan üreticiler için de yöredeki birim arazi işleme ücretleri (alet-makina kirası) esas alınmıştır. İşgücü masraflarının hesaplanmasında ise geçici işgücü masraflarına aile işgücü karşılığı eklenmiştir. Nitekim birçok araştırmada bu yöntem uygulanmıştır (Çiçek ve ark., 1999; Tanrıvermiş, 2000; Engindeniz ve ark., 2009). Araştırmada masraflar toplamının faiz karşılığının hesaplanmasında T.C. Ziraat Bankasının sözkonusu üretim yılında tarımsal kredilere uyguladığı faiz oranının (%12) yarısı esas alınmıştır (Kıral ve ark., 1999; Mülayim, 2001). Yönetim karşılığının hesaplanmasında ise toplam masrafların %3 ü alınmıştır. Sivri biberden elde edilen net kârı hesaplayabilmek için brüt üretim değerinden toplam üretim masrafları çıkarılmıştır (Aras, 1988; Kıral ve ark., 1999). Brüt üretim değeri, üretilen sivri biber miktarının üretici eline geçen sivri biber fiyatıyla çarpılmasıyla saptanmıştır. Araştırmada, üretim alanındaki artışın sivri biber verimi, üretici eline geçen sivri biber fiyatı ve birim sivri biber maliyeti üzerinde etkisi olup olmadığını ortaya koymak amacıyla farklılık testleri yapılması planlanmıştır. Bu amaçla, öncelikle işletmeler biber arazisi büyüklüğüne göre iki gruba ayrılmıştır. 20 dekardan küçük biber arazisine sahip işletmeler 1.grubu, 20 dekar ve daha büyük biber arazisine sahip işletmeler 2.grubu oluşturmuştur. Buna göre, 26 işletme 1. grupta, 33 işletme ise 2.grupta yer almıştır. Daha sonra, yapılan Kolmogorov-Simirnov 652

3 testi ile değişkenlerin normal dağılım göstermediği saptanmıştır. Bu nedenle de gruplar arası farklılıkla rın analizinde Mann-Whitney U testi uygulanmıştır (Özdama r, 1999). 3. ARAŞTIRMA BULGULARI 3.1.Üreticilerin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Biber üreticilerinin sosyo-ekonomik özellikleri Çizelge 3.1 de özetlenmiştir. Üreticilerin yaş ortalaması 51.19, eğitim süresi ortalaması ise 6.20 yıl olarak saptanmıştır. Üreticilerin yaşları arasında, eğitim süreleri ise 5-16 yıl arasında değişmektedir. İncelenen işletmelerde üreticilerin biber üretimindeki deneyimi 3-50 yıl arasında değişmektedir. Ortalama deneyim süresi ise yıl olarak saptanmıştır. Çizelge 3.1. Üreticilerin sosyo-ekonomik özellikleri Üreticilerin Ortalama Yaşı Üreticilerin Ortalama Eğitim Süresi (yıl) 6.20 Ortalama Hane Büyüklüğü (kişi) 3.62 Aile İşgücü Potansiyelini Kullanma Oranı (%) Ortalama Arazi Mevcudu (da) Traktöre Sahip Olma Oranı (%) Kooperatife Ortak Olma Oranı (%) Özsermaye Oranı (%) Sivri Biber Brüt Gelir Oranı (%) İşletmelerde ortalama hane büyüklüğü 3.62 kişidir. Toplam nüfusun %53.49 unu erkekler oluşturmaktadır. Ayrıca toplam nüfusun; %3.72 si 0-6 yaştaki, %6.98 i 7-14 yaştaki, %54.42 si yaştaki, %29.77 si 50-64, %5.12 si ise 65 ve daha büyük yaştaki kişilerden oluşmaktadır. İşletmelerde ortalama aile işgücü potansiyeli EİB olarak 2.58, EİG olarak ise 774 olarak hesaplanmıştır. Aile işgücü potansiyelinin % sini erkek nüfus oluşturmaktadır. İşletmelerde, aile işgücü potansiyelinin %51.92 si kullanılmakta, %48.08 i ise atıl kalmaktadır. Kullanılan aile işgücünün tamamı işletme içi tarımsa l üretimde değerlendirilmektedir. İncelenen işletmelerde arazi genişliğinin belirlenmesinde; üreticilerin kendi mülk arazilerine, kira ile tutttukları arazilerde eklenmiştir. İşletmelerin ortalama arazi genişliği dekar olarak saptanmıştır. Ortalama parsel sayısı 4.22, ortalama parsel genişliği ise dekar olarak belirlenmiştir. Toplam işletme arazisinin %77.41 i mülk, %22.59 u kiralanan arazilerden oluşmaktadır. İncelenen işletmelerde biber üretimi büyük oranda mülk araziler (%98.4) üzerinde yapılmaktadır. Biber arazilerinde ortalama parsel sayısı 1.58, ortalama parsel genişliği ise dekardır. İncelenen işletmelerdeki sermaye mevcudunun ortaya konmasında sermayenin fonksiyonlara göre tasnifi esas alınmıştır. Buna göre işletmelerde toplam aktifin %82.57 sini arazi varlığı oluşturmaktadır. Aktifin unsurlara göre dağılımı incelendiğinde ise; toprak varlığının önemli bir pay aldığı (%77.21), bunu sırasıyla bina varlığ ı (%7.98) ve alet-makine varlığının (%5.78) izlediği saptanmıştır. Bununla birlikte pasifin %77.98 ini öz sermayenin oluşturduğu belirlenmiştir. Üreticilerin büyük çoğunluğu (%94.98) kendi traktörünü kullanmaktadır. Ürecilerin %55.93 ü (33 üretici) bir tarımsal kooperatife ortaktır. 26 üretici Tarım Kredi Kooperatifine, 6 üretici Tarım Satış Kooperatifine, 1 üretici de Sulama Kooperatifine ortaktır. Bazı üreticilerin Tarımsa l Kalkınma ve Yaş Meyve-Sebze Pazarlama Kooperatifine ortak oldukları da saptanmıştır. Üreticiler çoğunlukla domates, biber, brokkoli, pırasa, kereviz, lahana ve karnabahar üretimi yapmaktadır. Hayvancılık olarak ise işletmelerde süt sığırcılığı, küçükbaş hayvancılık ve etlik piliç üretimi yapılmaktadır. Üreticilerin elde ettikleri toplam brüt gelirin (bitkisel+hayvansal) yaklaşık %21 i sivri biberden sağlanmaktadır. 3.2.Biber Üretim Alanı, Üretim Miktarı ve Verim Üreticilerin biber üretimi yaptıkları arazilerin büyüklüğü 4 ile 200 dekar arasında değişmektedir. Ortalama üretim alanı ise dekar olarak belirlenmiştir (Çizelge 3.2). Çizelge 3.2. Biber Üretim Alanı ve Verimi İstatistiksel Özellikler Biber Üretim Alanı (da) Biber Üretim Miktarı (kg) Biber Verimi (kg/da) Ortalama Max Min Biberde verim bakım şartlarına, çeşide ve hasat zamanına bağlı olarak dekara 2-4 ton arasında değişmektedir. TÜİK nun 2013 yılı verilerine göre Türkiye de dekara sivri biber verimi 2269 kg dır ( Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nün 2013 yılı verilerine göre ise İzmir genelinde 653

4 Tarım İşletmeciliği dekara ortalama sivri biber verimi 2633 kg dır ( Araştırma sonuçlarına göre; işletmelerd e dekara biber verimi 1500 ile 4250 kg arasında değişmektedir. Ortalama biber verimi ise kg/da olarak hesaplanmıştır (Çizelge 3.2). Yapılan Mann-Whitney U testine göre, dekara elde edilen biber verimi açısından 20 dekardan küçük biber üretim alanına sahip işletmeler ile 20 dekar ve daha büyük biber üretim alanına sahip işletmeler arasındaki farklılık istatistiki açıdan anlamlı değildir (U: , p>0.0.5). Türkiye de farklı bölgelerde yapılan araştırmalarda dekara biber veriminin bölgelere göre de farklılık gösterebildiği saptanmıştır. Örneğin Tokat ta yapılan bir araştırmada ortalama biber verimi 1850 kg olarak bulunmuştur (Çiçek ve ark., 1999). Küçük Menderes havzasında yapılan araştırmada da biber verimi 2769 kg/da olarak saptanmıştır (Candemir, 1993). Antalya da yapılan bir diğer araştırmada ise plastik serada biber üretiminde verimin 4517 kg olduğu belirlenmiştir (Yılmaz, 1996). 3.3.Biberin Pazarlanması ve Üretici Eline Geçen Fiyatlar İşletmelerde üretilen biberin çoğunluğu (%74.51) tüccar ve komisyonculara pazarlanmaktadır. Tüccar ve komisyoncular dışında üreticiler ürününü toptancı meyve sebze haline (%24.93), semt pazarlarında direkt tüketicilere (%0.39) ya da kooperatiflere (%0.17) satabilmektedir. Üretici eline geçen sivri biber fiyatı TL/kg arasında değişmiştir. Ortalama sivri biber fiyatı 0.67 TL/kg olarak hesaplanmıştır. En yüksek ortalama fiyat 2.grup işletmelerde (0.74 TL/kg) tespit edilmiştir. Yapılan Mann-Whitney U testine göre, üretici eline geçen biber fiyatları açısından 20 dekardan küçük biber üretim alanına sahip işletmeler ile 20 dekar ve daha büyük biber üretim alanına sahip işletmeler arasındaki farklılık istatistiki açıdan anlamlıdır (U: , p<0.05). Bununla beraber, TÜİK verilerine göre; İzmir genelinde 2013 yılında biber hasatının yapıldığı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında ortalama biber fiyatları sırasıyla 1.23 TL/kg, 1.06 TL/kg, 1.22 TL/kg dır. Aynı dönemde ortalama perakende biber fiyatları ise sırasıyla 1.86 TL/kg, 1.82 TL/kg, 2.56 TL/kg olarak bildirilmektedir. Buna göre, Tüketicinin ödediği ortalama fiyat esas alındığında mutlak pazarlama marjı 0.91 TL/kg olarak hesaplanabilmektedir. 3.4.Biber Üretiminde Kullanılan Girdiler Araştırma sonuçlarına göre sivri biber üretiminde kullanılan girdilerin miktarları Çizelge 3.3 de verilmişt ir. Araştırma kapsamındaki üreticiler biber üretiminde girdi kullanımı konusunda bilgi kaynağı olarak daha çok gübre ve ilaç bayilerine önem vermektedirler. Gübre ve ilaç bayilerini, kendi bilgi ve tecrübeleri, Tarım İl/İlçe Müdürlüğündeki teknik elemanlar ve diğer üreticilerin tavsiyeleri izlemektedir. Çizelge 3.3. Biber Üretiminde Dekara Kullanılan Girdi Miktarları Fide (adet/da) 4992 Gübre (kg/da) N P2O K2O 8.16 Kullanılan Materyal İlaç (gr/da)* İnsektisit Fungusit Herbisit Akarisit 1.70 BGD Kullanılan İşgücü (sa/da) Dikim Gübreleme İlaçlama Sulama Çapalama Hasat Taşıma 3.66 Kullanılan Çekigücü (sa/da) 2.10 *Etkili maddedir. İncelenen işletmelerde bazı üreticilerin hazır fide kullandıkları, bazı üreticilerin ise kendi fidesini ürettiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre dekara kullanılan fide sayısı adet arasında değişmektedir. Dekara kullanılan fide miktarı ortalama 4992 adettir. Fideler Mart Ayının sonları ve Nisan Ayının başlarında 654

5 tarlaya dikilmektedir. Hasat Temmuz başı başlamakta ve Eylül sonuna kadar devam etmektedir. Üreticilerin daha çok Çorbacı, Demre ve Yenice fide çeşitlerini kullandıkları belirlenmiştir. Biber, saçak kök yapısı ve derinliği sebebiyle gıdaları alabilme yönünden fazla avantajlı değildir. Toprağa uygulanan gübrelerden belirli bir miktar azot alabilmektedir. İşletmelerde sivri biber için dekara bitki besin maddesi kullanımı incelendiğinde, ortalama azot (N) kullanımının kg, ortalama fosfor (P 2 O 5 ) kullanımının 8.23 kg ve ortalama potasyum (K 2 O) kullanımının ise 8.16 kg olduğu görülmektedir. Dekara toplam olarak kullanılan bitki besin maddesi ise kg dır. Bununla birlikte 1 ton biber, kayıplar ve bitki tarafından alınamayan miktarlar dahil dekardan 5.7 kg azot, 2.4 kg fosfor, 8.3 kg potasyum kaldırmaktadır (Kacar ve Katkat, 1999). Sivri biber üretiminde üreticiler gübre olarak çoğunlukla kompoze gübre (47.96 kg/da) ve üre (%46) (33.23 kg/da) kullanmaktadır. Ayrıca bazı üreticilerin Amonyum Nitrat (%26) (40.65 kg/da) ve tavuk gübresi (64.41 kg/da) kullandıkları da saptanmıştır. Sivri biber üretiminde hastalık ve zararlılarla mücadele amacıyla farklı ilaçlar kullanılmaktadır. Üreticilerin yaygın olarak Agrimec, Antrocol, Dusrban, Mostar, Stomp ve Treflan vb. ticari ilaçları kullandığı saptanmıştır. Yörede en çok karşılaşılan hastalık ve zararlılara bakıldığında ise, üreticilerin aynı yönlü ilaçları kullandığ ı saptanmıştır. Sivri biber üretiminde etkili madde olarak dekara kullanılan ortalama ilaç miktarı gr dır. Biber, suyu çok seven bir üründür. Genelde düzenli sulamalardan hoşlandığı için kullanılan önemli girdilerden biri de sudur. Üreticiler sivri biber üretiminde sulamayı artezyenlerden gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla sulama için mazot ya da elektrik masrafı yapılmaktadır. Sulama amacıyla genelde damla sulama yöntemi kullanmaktadırlar. Ayrıca dekara ortalama saat işgücü kullanılmaktadır. Tokat yöresinde yapılan bir araştırmada ise saat işgücü kullanıldığı belirlenmiştir (Çiçek ve ark., 1999). Sivri biber üretiminde dekara kullanılan ortalama işgücü saattir. En fazla işgücü harcanan işler ise, %52.67 ile hasat, %11.48 ile çapalama ve %10.56 ile dikim olarak belirlenmiştir. Tokat ın Erbaa ovasında yapılan başka bir araştırmada ise saat işgücü kullanıldığı belirlenmiştir (Çiçek ve ark., 1999). Küçük Menderes havzasında yapılan araştırmada da biber üretiminde dekara ortalama saat işgücü kullanıldığı saptanmıştır (Candemir, 1993). Antalya da yapılan bir araştırmada biber üretiminde dekara ortalama saat işgücü kullanıldığı saptanmıştır (Özkan, 2001). 3.5.Biber Üretim Masrafları ve Birim Maliyet Araştırma sonuçlarına göre sivri biber üretim masrafları Çizelge 3.4 de verilmiştir. İncelenen işletmelerd e dekara yapılan ortalama üretim masrafı TL olarak hesaplanmıştır. Sivri biber üretim masrafların ın %31.23 ünü işgücü ve çekigücü masrafları, %51.17 sini materyal masrafları, geriye kalan %17.60 ını ise diğer masraflar oluşturmaktadır. Çizelge 3.4. İncelenen İşletmelerde Biber Üretim Masrafları (TL/da) Masraf Unsurları Masraf Tutarı (TL/da) TL % Toprak İşleme Dikim Gübreleme Çapalama İşgücü ve Çekigücü Sulama Masrafları İlaçlama Hasat Taşıma Toplam Fide Gübre Materyal Masrafları İlaç Su (elektrik, mazot vb.) Diğer Toplam Toplam Masraflar (1+2) Masraflar Toplamı Faizi (%3) Diğer Masraflar Yönetim Karşılığı (%3) Arazi Kirası Toplam Toplam Üretim Masrafları (3+4) Biber Verimi (kg/da) Biber Maliyeti (TL/kg)

6 Tarım İşletmeciliği Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nün 2013 yılı verilerine göre ortalama sivri biber maliyeti 0.49 TL/kg dır. Torbalı İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün aynı yıl verilerine göre ise Torbalı da ortalama sivri biber maliyeti 0.56 TL/kg dır. Araştırmada incelenen işletmelerde sivri biberin ortalama kg maliyeti ise 0.54 TL olarak saptanmıştır. Yapılan Mann-Whitney U testine göre, birim biber maliyeti açısından 20 dekardan küçük biber üretim alanına sahip işletmeler ile 20 dekar ve daha büyük biber üretim alanına sahip işletmeler arasındaki farklılık istatistiki açıdan anlamlı değildir (U: , p>0.05). Araştırmada sivri biber üretiminde birim maliyet/birim satış fiyatı oranı %80.72 (0.54 TL/kg / 0.67 TL/kg ) olarak saptanmıştır. Yani üretici eline geçen fiyatın yaklaşık %81 i masraflara ayrılmaktadır. Geriye kalan %19.28 lik pay ise üreticinin 1 kg biberden elde ettiği kârdır. Biber üretiminde birim maliyet/birim satış fiyatı oranı; Tokat ın Erbaa ovasında yapılan bir araştırmada %71.44 (Çiçek ve ark., 1999), Antalya da yapılan bir araştırmada ise %86.53 olarak saptanmıştır (Özkan, 2001). 3.6.Biberden Elde Edilen Brüt Üretim Değeri, Brüt ve Net Kâr Sivri biberden dekara elde edilen ortalama brüt üretim değeri TL, dekara elde edilen ortalama brüt kâr TL, dekara elde edilen net kâr ise TL olarak hesaplanmıştır (Çizelge 3.5). Çizelge 3.5. Biberden Elde Edilen Brüt Üretim Değeri, Brüt Kâr ve Net Kâr Toplam Brüt Üretim Değeri (1) Toplam Değişken Masraflar (TL/da) (2) Toplam Üretim Masrafları (TL/da) (3) Brüt Kâr (TL/da) (1-2) Net Kâr (TL/da) (1-3) Nispi Kâr (1/3) TARTIŞMA ve SONUÇ Araştırma sonuçları İzmir de sivri biber üretiminin kârlı olarak yapılabildiğini göstermektedir. Ancak üreticiler, üretim ve pazarlama aşamalarında bazı sorunlarla karşılaşılmaktadır. Kısa ve uzun vadede alınacak önlemlerle bu sorunlar çözümlenebilirse sivri biber üretimiyle bölge ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanabilecektir. Sivri biber üretiminde en önemli sorunlardan birisi miktar ve kalite kayıplarıdır. Üreticilere son bir yılda biber üretiminde verimin değişip değişmediği soruduğunda %32.29 u (22 üretici) verimin azaldığını belirtmiştir. Biberde kalite ve verimi arttırabilmek için öncelikle üreticiler girdi kullanımı konusunda bilgilendirilmelid i r. Üreticiler sertifikalı tohum ya da fide kullanımı, sulama, gübreleme ve ilaçlamada modern sistemlerin kullanımı konularında teşvik edilmelidir. Biber üretiminde gübreleme için öncelikle toprak analizleri yapılmalıdır. Bu şekilde hem aşırı kullanım önlenebilecek, hem de sağlıklı ve kaliteli biber üretimi sağlanabilecektir. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin %77.97 sinin (46 üretici) toprak analizi yaptırmadığı saptanmıştır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2013 yılında Çiftçi Kayıt Sisteminene kayıt yaptırmış olan üreticilere 2.5 TL/da toprak analizi desteği vermiştir. Ancak öncelikle üreticilerin toprak analizi konusunda bilgi gereksinimlerini karşılamak için yayım çalışmaları arttırılmalıd ır. Bu konuda alınabilecek bir diğer önlem de üreticilerin münavebe uygulaması yapmaları konusunda bilinçlendirilmeleri olacaktır. Sivri biber üretiminde hastalık ve zararlılar, ürün kayıplarına sebep olmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin %42.3 ü (25 üretici) hastalık ve zararlılarla mücadele konusunda sorun yaşadığını belirtmiştir. Üreticiler entegre ve biyolojik mücadele konusunda bilgilendirilerek teşvik edilmelidir. Nitekim, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bitkisel üretime ariz olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve/veya biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması ve kimyasal ilaç kullanımının azaltılması amacıyla açık alanda gerçekleşen bitkisel üretim faaliyetlerine 60 TL/da destek sağlamaktadır. Sivri biber üretiminin yaygın olduğu alanlarda yeni üretim teknikleri açısından üreticilerin bilgilendirilmesi ve bu konuda tarımsal danışmanlık sisteminin geliştirilmesi gerekmektedir. Biber üretiminin küçük ölçekli aile işletmeleri tarafından yapılması ve gelişmiş teknolojinin olmaması uzmanlaşmanın sağlanamamasına neden olmaktadır. Nitekim, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında modern sulama ve sulama makine ekipmanlarının kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla makine alım tutarına göre %50-75 oranında hibe desteği sağlanmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin %23.73 ü (14 üretici) ürünlerinin, aşırı don, aşırı sıcaklar ve kuraklık gibi iklim koşullarından zarar gördüğünü belirtmiştir. Bu durum biberde verim ve kalitenin düşmesine neden olmaktadır. Üreticiler, 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu hakkında ve tarım sigortaları konusunda bilgilendirilmelidir. Kanunda tüm bitkisel ürünler; dolu, fırtına, hortum, yangın, heyelan, deprem, sel ve su baskını risklerinin neden olduğu miktar kaybı ile yaş meyve, sebze ve kesme çiçekler için doludan kaynaklanan kalite kaybı sigorta kapsamındadır. Küresel ısınmayla birlikte üreticiler son dönemlerde sulama ve sulama suyu temininde güçlükler yaşamaktadır. Araştırmada incelenen işletmelerde biber arazileri artezyen ile sulanmaktadır. Ancak yeraltı sularının bilinçsizce 656

7 kullanılması nedeniyle üreticiler daha derin kuyular açmak zorunda kalmaktadır. Bu da üreticilerin sulama masraflarını arttırmaktadır. Sulama tesislerinde izleme ve değerlendirme çalışmalarının kolaylaştırılması, işletme sulama haritalarının tüm öznitelik bilgileriyle sayısal ortama aktarılması, parsel bazında net sulama suyu ihtiyaçlarının netleştirilip, su kaynakları potansiyeline göre ürün deseninin belirlenmesi amacıyla Sulama Veri Tabanı oluşturulmuştur. Hazırlanan veri tabanı Tarım Bilgi Sistemi (TARBİL) ve Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ile ilişkilendirilmeli ve planlanan sulama yönetimi çalışmaları hızlandırılıp, yayım faaliyetleri gerçekleştirilmel id ir (Anonim, 2013a). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2013 yılında sebze ve meyve üretimi gerçekleştiren üreticilere 5.5 TL/da gübre desteği, 4.3 TL/da mazot desteği, 50 TL/da organik tarım desteği ve 25 TL/da iyi tarım uygulamaları desteği sağlamıştır. Ancak biber üretimine yönelik bir teşvik ve destek bulunmamaktadır. Halbuki biber Türkiye ye önemli bir dışsatım geliri sağlamaktadır. Bu nedenle, biber üreticilerine finansal destek sağlayacak programlar geliştirilip uygulanmalıdır. Piyasada ürünün çok olduğu zamanda üreticiler ürünlerini pazarlayamamaktadır. Biber üretiminin ne kadar yapılması gerektiği sağlıklı olarak saptanamadığı için arz fazlası oluşabilmektedir. Üretim planlaması yapılarak biberin hangi bölgede, ne kadar üretileceği saptanmalıdır. Bu amaçla Türkiye nin biber haritası oluşturulmalıdır. Biber dayanıklılığı az olan bir ürün olduğu için de kısa zamanda pazarlanması gerekmektedir. Soğuk hava deposu ve paketleme tesisi gibi alt yapı yatırımlarına gereken önem verilmelidir. Yörede üreticilerin ürünlerin i bekletebilecekleri soğuk hava depolarının kurulması üreticilerin düşük fiyattan etkilenmemesi açısından önemli katkı sağlayacaktır. Araştırmada üreticiler ürünlerine yeterli sayıda pazar ve alıcı bulamadıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, tüccar ve komisyoncular her zaman ürün almadıkları gibi, aldıkları ürünün bedelini de zamanında ödememektedirler. Araştırma yöresinde Yaş Meyve-Sebze Pazarlama Kooperatifi bulunmakla beraber üreticilerin çoğunluğu kooperatifin etkin çalışmadığını belirtmiştir. Yörede biber üretimi ve pazarlamasında rol alabilecek kooperatif ve üretici birliklerinin kurulması, mevcut kooperatiflerin de etkin çalışması özendirilmelidir. Biberler hale girmeden önce mutlaka gıda güvenilirliği ve kalite analizleri yapılarak kontrol altına alınmalıd ır. Nitekim 1 Ocak 2012 tarihinde 5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Kanunun amacı sebze ve meyve ticaretinin kaliteli, standartlara ve gıda güvenilirliğine uygun olarak yapılmasını sağlamak, toptancı hali içinde veya dışında işlem gören sebze ve meyvelere ilişkin bilgileri elektronik ortamda tutarak buna yönelik veri tabanı oluşturmaktır. Hal kanununda yapılan düzenlemeler ile kayıt dışı işlemleri azaltmak hedeflenmiştir. Bu çerçevede, malları satın alanlarca toptan satış bedeli üzerinden ödenen meblağ olarak tanımlanan hal rüsumu azaltılmış tır. Buna göre; toptancı halinde satılan mallardan %1, toptancı hali dışında satılan mallardan %2 oranında hal rüsumu tahsil edilmektedir. Ayrıca kanundaki bir diğer düzenleme ile ticarete konu olan gıda ürünlerinin güvenilirliğinin sağlanması ve kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla hal rüsumu bir teşvik aracı olarak kullanılmaktadır. İyi tarım uygulamaları kapsamında sertifikalandırılan ürünlerden ve organik tarım faaliyetleri esaslarına uygun olarak üretilen sertifikalı ürünlerden, hal rüsumu alınmamaktadır. Gıda güvenilirliği ve kalitesi analizleri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca yetkilendirilmiş kamu laboratuvarlarında veya özel laboratuvarlarda yapıldığı belgelenen mallar üzerinden alınacak hal rüsumu ise %50 oranında alınmaktadır (Adanacıoğlu ve Yercan, 2012). Diğer taraftan, Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı ( ) nda tarım ve gıda işletmelerinin güvenilir üretim için hijyen mevzuatına uyum sürecinin, modernizasyon yatırımlarıyla hızlandırılacağı ve bu amaçla söz konusu işletmelerin finansman ihtiyacına yönelik kaynak ve mekanizmaların çeşitlendirileceği belirtilmektedir. Plana göre; tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinde güvenilirliğin denetimi etkinleştirilecek, risk değerlendirmesine dayalı akredite bir kontrol ve denetim sistemi oluşturulacaktır (Anonim, 2013b). Türkiye de uygulamaya konulan GLOBALGAP protokolü gereği AB ülkelerine iyi tarım uygulamasıyla üretilmiş sertifikalı biberin de dışsatımı gerçekleşebilmektedir. Bu nedenle üreticilerin iyi tarım ve organik tarım yöntemleriyle biber üretimi konusunda bilgilendirilmeleri ve üretimlerini bu yönde geliştirmeleri gerekmektedir. Araştırmada üreticilere organik sivri biber üretmeyi düşünüp düşünmedikleri sorulduğunda; 37 üretici evet yanıtını vermiştir. Organik sivri biber üretimini düşünmeyen üreticiler verimin az olacağını ve masrafların artacağını belirtmiştir. Ayrıca organik üretim için gereken olanakların olmadığını düşünmeleri, üreticilerin üretim yöntemi konusunda değişikliğe gitmesini engellemektedir. Ayrıca üreticiler örgütlenme yetersizliği nedeniyle pazar bulmakta zorluk çekilebileceğini ifade etmişlerdir. Araştırmada üreticilere iyi tarım uygulamaları konusunda bilgisi olup olmadıkları sorulduğunda; 29 üretici bilgisi olduğunu, 30 üretici ise bilgisi olmadığını belirtmiştir. Bilgisi olduğunu söyleyen üreticiler iyi tarım uygulamaları konusundaki bilgileri Torbalı İlçe Müdürlüğü ve yöredeki teknik elemanlardan öğrendiklerini, belirtmişlerdir. Üreticilere İyi Tarım Uygulaması sertifikalı sivri biber üretip üretmeyecekleri sorulduğunda ise; 36 üretici evet yanıtını vermiştir. Hayır yanıtı veren üreticilerin büyük çoğunluğu yeterince bilgisi olmadığından bu üretemeyeceğini, bilgilendirilmesi durumunda üretebileceğini ancak üretilen ürünlerin pazarının olması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu açıdan bakıldığında en önemli sorunun üretici örgütlenmesinin olmaması ve sertifikasyon ve kontrol ücretlerini karşılamakta çekilebilecek güçlük olduğunu ileri sürmüşlerdir. İyi tarım uygulamaları ya da organik tarım uygulaması prensipleriyle üretilen sivri biberin dış piyasaya da sunulabileceğini, 657

8 Tarım İşletmeciliği ancak bunun için dışsatım yapacak firmaların sözleşmeli üretim yaptırmalarının doğru olacağını ifade etmişlerdir. Böylece üretim aşamasında kullanılacak girdilerin temininin bu şekilde daha kolay olacağına inanmaktadırlar. Ancak yörede sivri biber işleyici ve dışsatımcı firmalardan sözleşmeli üretim talebi gelmemektedir. Programlı, kaliteli ve talebe yönelik üretim yapılabilmesi için sözleşmeli üretim sistemi desteklenmelidir. Türkiye de üretilen sivri biberin bir kısmı dışsatıma konu olmaktadır. Ancak çeşitlerin uluslararası piyasalarda talep edilen standartlara uygun olmayışı ve sebze üretimi sırasında meydana gelen miktar ve kalite kayıpları yüzünden dışsatım, üretim potansiyeli ile doğru orantılı değildir. Biyoteknolojik yöntemlerden de yararlanılara k yerli çeşitler geliştirilmeli, verim ve kalitesi olan çeşitlerin ıslahına yönelik çalışmalar teşvik edilmelidir. Bu amaçla akredite laboratuvarlarının sayısı arttırılmalı ve etkin hale getirilmelidir. Sivri biber üretimi dışsatıma yönelik olarak planlanmalı, yeni pazarlar için rakip ülkeler tanınmalı, pazar boşlukları olan dönemlere ve ürünlere yönelik üretim yapılmalıdır. Bu nedenle dışsatımda sorunların yaşanmaması için öncelikle bu yönde üreticiler bilgilendirilmelidir. Dışsatımın teşvik edilmesi ve dışsatım yapılan pazarların geliştirilmesi, dünya dışsatımında Türkiye nin payının ve uluslararası piyasalara açılan firmaların rekabet güçlerinin artırılması açısından önem taşımaktadır. Nitekim, Türkiye de dışsatımı teşvik amacıyla kurutulmuş bibere ihracat iadesi uygulanmaktadır. Sonuç olarak; tek yıla dayalı ve sınırlı sayıdaki işletmeden derlenen verilerle İzmir de sivri biber üretiminin ekonomik analizinin yapıldığı bu araştırmanın, bu yöndeki bilimsel boşluğu bir ölçüde doldurması yanında, üreticilerin sebze üretiminde girdi kullanımı konusunda yönlendirilmeleri, üretim maliyetlerinin kontrolü, üretici gelirlerinin arttırılması, tüketici sağlığının korunması, çevresel tedbirlerin alınması ve sürdürülebilir tarım kapsamındaki politikaların oluşturulması ve dışsatım olanaklarının arttırılması açısından da katkılar sağlaması umut edilmektedir. 5.TEŞEKK ÜR Bu çalışma TÜBİTAK 2209-A İzmir den Seçilmiş Bir Yörede Güvenli Biber Üretiminin Geliştirilmes i Açısından Girdi Kullanımının Analizi adlı projenin bazı sonuçlarını içermektedir. Projeye finansal destek sağlayan TÜBİTAK a ve anket sorularına sabırla yanıt veren yöre üreticilerine teşekkür ederiz. 6.KAYNAKLAR Adanacıoğlu, H., Yercan, M., 2012., Yeni Hal Kanununun Tarım Kesimine Muhtemel Etkilerinin Değerlendirilmesi, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, , 5-7 Eylül, 2012, Konya. Adeoye, I.B., Fashogbon, A.E., Idrıs, B.A., Analysis of Technical Efficiency of Pepper Production Among Farmers Under Tropical Conditions, International Journal of Vegetable Science, DOI: / Alias, R., Mohd, M. I., Technical Efficiency Estimates for Sarawak Pepper Farming: A Comparative Analysis, Pertanika Journal of Social Science and Humanity, 7(2): Anonim. 2013a. Stratejik Plan ( ), T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara. Anonim. 2013b. Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı ( ), T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara. Aras, A., Tarım Muhasebesi, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayın No:486, İzmir. Aygören, E., Domates, Sivri Biber ve Patlıcanda Bölgelere Göre Karlılık Analizi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Bakış Dergisi, 11(9). Aytaç, Ş. A., Antalya İli Merkez İlçesinde Cam Seralarda Başlıca Sebze Üretim Faaliyetlerinde Fiziki Üretim Girdilerinin Tespiti ve Üretimin Fonksiyonel Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Candemir, M., Küçük Menderes Havzasında Biber Patlıcan ve Taze Fasulyenin Üretim Girdileri ve Maliyetleri, Tarımsal Araştırma ve Politika Genel Müdürlüğü, Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğit im Merkezi, Yayın no: 197 / R-131. Çıkman, A., Monis, T., GAP Bölgesinde Biberin Yılları Arasındaki Üretim Girdi ve Maliyetindeki Değişimler, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa. Çiçek, A., Akçay. Y., Sayılı, M., Tokat İli Erbaa Ovasında Bazı Önemli Sebzelerde Fiziki Üretim Girdileri, Maliyetleri ve Kârlılıkları Üzerine Bir Araştırma, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:34, Tokat. Dipeolu, A.O., Akinbode, S.O., Technical, Economic and Allocative Efficiencies of Pepper Production in South-West Nigeria: A Stochastic Frontier Approach, Journal of Economic and Rural Development, 17(1): Engindeniz, S., Yılmaz, İ., Durmuşoğlu, E., Yağmur, B., Eltez, R.Z., Demirtaş, B., Engindeniz, D., Tatarhan, A.H., Seralarda Güvenli Sebze Üretiminin Geliştirilmesi Açısından Girdi Kullanımının Analizi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yayınları No:3, İzmir. Farani, S.M., Bahrami, H., Efficiency Evaluation in Bell Pepper Production of Greenhouses in Iran, Journal of Life Science and Biomedicine, 3(1):

9 Fonsah, E.S., Escalante, C.L., Byrd, M., Economic Analysis of Pepper Production, Marketing and Management in Georgia, University of Georgia, Center for Agribusiness and Economic Development, AGECON , Georgia, 16 p. Hekimoğlu, B., Altındeğer, M., Samsun İli Kapya Biber Üretim İşleme ve Pazar Durumu, T.C. Samsun Valiliği Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü. Idowu-Agida, O. O., Nwaguma, E.I., Adeoye, I. B., Cost Implication of Wet and Dry Season Pepper Production in Ibadan, Southwestern Nigeria, Agriculture and Biology Journal of North America, 1(4): Kacar, B., Katkat, A. V., Gübreler ve Gübreleme Tekniği, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:144, Bursa. Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F., Fidan, H., Gündoğmuş, E., Tarımsal Ürünler İçin Gelir ve Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:37, Ankara. Koç, A., Kandemir, U., İçel İlinde Tarımsal Ürün Meliyetleri, Türkiye de Bazı Bölgeler İçin Önemli Ürünlerde Girdi Kullanımı ve Üretim Maliyetleri, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:64, Ankara. Miran, B., Temel İstatistik, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova- İzmir. Mülayim, Z.G., Tarımsal Değer Biçme ve Bilirkişilik, Yetkin Yayınları, Ankara. Newbold, P., Statistics For Business and Economics, Prentice-Hall, New Jersey. Ogunbo, M.M., Economic Analysis of Pepper Production in Ogun State, Master Thesis, Department of Agricultural Economics and Farm Management, College of Agricultural Management and Rural Development, University of Agriculture, Abeokuta, Nigeria. Özalp, R., Ülkemizde Biber Üretimi ve Örtüaltı Biber Yetiştiriciliği, Tarım Türk Dergisi, 24(5):29-32). Özdamar, K., Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), Kaan Kitabevi, Eskişehir. Özkan, B., Antalya İlinde Tarımsal Ürün Maliyetleri, Türkiye de Bazı Bölgeler İçin Önemli Ürünlerde Gird i Kullanımı ve Üretim Maliyetleri, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:64, Ankara. Özkan, E., Aydın, B., Trakya Bölgesinde Taze Fasulye, Domates, Biber ve Patlıcan Üretim Maliyeti Unsurlarındaki Değişim ve Eğilimlere İlişkin Göstergeler, VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu, Haziran 2010, Van. Rosli, A., Radam, A., Rahim, K.A., Technical Efficiency of Pepper Farms in Sarawak, Malaysia: An Application of Data Envelopment Analysis, International Journal of Business and Social Science, 4(7): Shumeta, Z., Hot Pepper Production and Marketing in Soutwest Ethiopia: An Alternative Enterprise for Small Scale Farmers, Trends in Agriculture Economics, 5(3): Takele, E., Bell Pepper Production Sample Costs and Profitability Analysis, University of California, Agriculture and Natural Resources, Publication Number:8026, California. 18 p. Tanrıvermiş, H., 2000, Orta Sakarya Havzasında Domates Üretiminde Tarımsal İlaç Kullanımının Ekonomik Analizi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları No:42, Ankara. Yılmaz, İ., Antalya İlinde Cam ve Plastik Seralada Domates, Biber ve Patlıcan Yetiştiriciliğinde Girdi Kullanımı ve Üretim Maliyetleri, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11:

Engindeniz, S., (2008), Ispanak Üretiminde Maliyet ve Karlılık Analizi, Hasad-Bitkisel Üretim, 272:85-90.

Engindeniz, S., (2008), Ispanak Üretiminde Maliyet ve Karlılık Analizi, Hasad-Bitkisel Üretim, 272:85-90. Engindeniz, S., (2008), Ispanak Üretiminde Maliyet ve Karlılık Analizi, Hasad-Bitkisel Üretim, 272:85-90. ISPANAK ÜRETİMİNDE MALİYET VE KÂRLILIK ANALİZİ Sait ENGİNDENİZ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Detaylı

SİVRİ BİBER ÜRETİMİNDE GİRDİ KULLANIM ETKİNLİĞİNİN ANALİZİ: İZMİR ÖRNEĞİ

SİVRİ BİBER ÜRETİMİNDE GİRDİ KULLANIM ETKİNLİĞİNİN ANALİZİ: İZMİR ÖRNEĞİ Tarım Ekonomisi Dergisi 2015; 21(2): 77-84 SİVRİ BİBER ÜRETİMİNDE GİRDİ KULLANIM ETKİNLİĞİNİN ANALİZİ: İZMİR ÖRNEĞİ Cansu BAŞARAN 1, Sait ENGİNDENİZ 1 ÖZET Bu araştırmada, İzmir in Torbalı ilçesinde açıkta

Detaylı

İzmir de Pırasa Üretiminin Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma 1

İzmir de Pırasa Üretiminin Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma 1 Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2007, 44 (1): 149-162 ISSN 1018-8851 İzmir de Pırasa Üretiminin Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma 1 Sait ENGİNDENİZ 2 Geliş tarihi: 15.06.2007 Kabul ediliş tarihi: 27.09.2007

Detaylı

ERZURUM İLİ TARIM İŞLETMELERİNDE PATATES ÜRETİMMALİYETİNİN HESAPLANMASI* Avni BİRİNCİ, Nevzat KÜÇÜK

ERZURUM İLİ TARIM İŞLETMELERİNDE PATATES ÜRETİMMALİYETİNİN HESAPLANMASI* Avni BİRİNCİ, Nevzat KÜÇÜK Tarım Ekonomisi Dergisi 006; 1() : 31-37 ERZURUM İLİ TARIM İŞLETMELERİNDE PATATES ÜRETİMMALİYETİNİN HESAPLANMASI* Avni BİRİNCİ, Nevzat KÜÇÜK 1 ÖZET: Bu araştırmada Erzurum ili tarım işletmelerinde yapılan

Detaylı

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2014 YILI MALİYETLERİ

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2014 YILI MALİYETLERİ T.C. TOKAT VALİLİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ (NİKSAR İLÇESİ) BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2014 YILI MALİYETLERİ TOKAT-2015 İÇİNDEKİLER ÜRÜN ADI SAYFA NO

Detaylı

TARIMDA GİRİŞİMCİLİK ALTERNATİFİ: SERADA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ. Prof.Dr.Sait ENGİNDENİZ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

TARIMDA GİRİŞİMCİLİK ALTERNATİFİ: SERADA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ. Prof.Dr.Sait ENGİNDENİZ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Engindeniz, S., (2015), Tarımda Girişimcilik Alternatifi:Serada Domates Yetiştiriciliği, Tarım Türk Dergisi, 53:27-36. TARIMDA GİRİŞİMCİLİK ALTERNATİFİ: SERADA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ Prof.Dr.Sait ENGİNDENİZ

Detaylı

ISPARTA İLİNDE ELMA ÜRETİM MALİYETİ VE GELİRİNİN BELİRLENMESİ. Vecdi DEMİRCAN, Hasan YILMAZ, Turan BİNİCİ

ISPARTA İLİNDE ELMA ÜRETİM MALİYETİ VE GELİRİNİN BELİRLENMESİ. Vecdi DEMİRCAN, Hasan YILMAZ, Turan BİNİCİ Tarım Ekonomisi Dergisi 2005; 11(2) : 71-80 ISPARTA İLİNDE ELMA ÜRETİM MALİYETİ VE GELİRİNİN BELİRLENMESİ 1 1 2 Vecdi DEMİRCAN, Hasan YILMAZ, Turan BİNİCİ ÖZET Bu araştırmada, Isparta ilinde elma üretim

Detaylı

İzmir İli Kemalpaşa İlçesinde Şeftali Üretiminin Teknik ve Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma

İzmir İli Kemalpaşa İlçesinde Şeftali Üretiminin Teknik ve Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma Ege Üniv.Ziraat Fak. Derg., 2003, 40 (2):65-72 ISSN 1018-8851 İzmir İli Kemalpaşa İlçesinde Şeftali Üretiminin Teknik ve Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma Sait ENGİNDENİZ 1 Figen ÇUKUR 2 Summary A

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA

Detaylı

TOKAT İLİNDE SÖZLEŞMELİ DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ

TOKAT İLİNDE SÖZLEŞMELİ DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ TOKAT İLİNDE SÖZLEŞMELİ DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNİN KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ Yaşar AKÇAY 1 Adnan ÇİÇEK 2 Meral UZUNÖZ 3 Murat SAYILI 3 1. GİRİŞ Üretici ile işleyici firmalar arasında sözlü veya

Detaylı

Şanlıurfa Kuru Tarım İşletmelerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi

Şanlıurfa Kuru Tarım İşletmelerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi Şanlıurfa Kuru Tarım lerinde Farklı Makina Seti ve Arazi Büyüklüğüne Göre Optimum Ürün Deseninin Belirlenmesi Cevdet SAĞLAM 1, Refik POLAT 2 1 Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım makineları Bölümü,

Detaylı

The Determination of the Inputs, Cost and Profit of Rose Production in Isparta Province

The Determination of the Inputs, Cost and Profit of Rose Production in Isparta Province Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9-3 (2005),x-x Isparta İlinde Gülün Üretim Girdileri, Maliyeti ve Karlılığının Belirlenmesi V. DEMİRCAN Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat

Detaylı

İzmir de Domates Üretiminin Ekonomik ve Teknik Etkinlik Analizi

İzmir de Domates Üretiminin Ekonomik ve Teknik Etkinlik Analizi Yıldıztekin ve Tuna Araştırma Makalesi (Research Article) Sait ENGİNDENİZ Görkem ÖZTÜRK ÇOŞAR Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, 35100 Bornova, İzmir, e-posta: sait.engindeniz@ege.edu.tr

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR?

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR? İYİ TARIM UYGULAMALARI HAKKINDA YÖNETMELİK: Yönetmelik metni uzun olduğundan adresinden ulaşılabilir. güncel yönetmelik hükümlerine Bakanlığımızın aşağıda veb Resmi Gazete Tarihi: 07.12.2010 Resmi Gazete

Detaylı

TÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI. Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

TÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI. Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü TÜRKİYE DE PAMUK ÜRETİMİ VE BAKANLIK POLİTİKALARI Dr. Mehmet HASDEMİR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü 21. YÜZYILDA PAMUK ÇALIŞTAYI 23-24 MART 2016 SUNUM PLANI KÜRESEL PAMUK SEKTÖRÜ TÜRKİYE PAMUK SEKTÖRÜ

Detaylı

TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI

TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI TAŞINMAZ GELİŞTİRME TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI Doç. Dr. Osman KILIÇ 1 Ünite: 4 TARIMSAL ÜRÜNLERDE MALİYET Doç. Dr. Osman KILIÇ İçindekiler 4.1. Tek Yıllık Bitkisel...

Detaylı

Kahramanmaraş İlinde Dane Mısır ve Pamuk Üretiminde Girdi Gereksinimi ve Karlılıkları Açısından Karşılaştırmalı Analizi

Kahramanmaraş İlinde Dane Mısır ve Pamuk Üretiminde Girdi Gereksinimi ve Karlılıkları Açısından Karşılaştırmalı Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/ttdb TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES Kahramanmaraş İlinde Dane ve Üretiminde Girdi Gereksinimi ve Karlılıkları Açısından Karşılaştırmalı

Detaylı

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ T.C. TOKAT VALİLİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ (PAZAR İLÇESİ) BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ TOKAT-2016 İÇİNDEKİLER ÜRÜN ADI SAYFA NO

Detaylı

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU DÜNYADA YAŞ MEYVE VE SEBZE ÜRETİMİ FAO nun verilerine göre; 2012 yılında dünyada 57,2 milyon hektar alanda, 1,1 milyar ton yaş sebze üretimi yapılmıştır. Domates yaklaşık

Detaylı

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)

Tablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton) NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece

Detaylı

KAHRAMANMARAġ ĠLĠNDE ÜZÜM MALĠYET VE KARLILIĞINDAKĠ GELĠġMELERĠN ANALĠZĠ

KAHRAMANMARAġ ĠLĠNDE ÜZÜM MALĠYET VE KARLILIĞINDAKĠ GELĠġMELERĠN ANALĠZĠ KAHRAMANMARAġ ĠLĠNDE ÜZÜM MALĠYET VE KARLILIĞINDAKĠ GELĠġMELERĠN ANALĠZĠ Bekir Sıtkı ŞİRİKÇİ Mevlüt GÜL bekirsirikci@gmail.com mevlutgul@sdu.edu.tr Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda

Detaylı

Samsun İli Bafra İlçesinde Domates Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi * Ş. Şili 1, O. Gündüz

Samsun İli Bafra İlçesinde Domates Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi * Ş. Şili 1, O. Gündüz Tarım İşletmeciliği Samsun İli Bafra İlçesinde Domates Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi * Ş. Şili 1, O. Gündüz 1 Zir.Yük.Müh., Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 22000,Edirne E-posta:

Detaylı

İzmir İli Emiralem Beldesinde Açıkta ve Örtüaltı Çilek Yetiştiriciliğinde Üretim Maliyetlerinin Belirlenmesi

İzmir İli Emiralem Beldesinde Açıkta ve Örtüaltı Çilek Yetiştiriciliğinde Üretim Maliyetlerinin Belirlenmesi Türkiye de Tarımsal Yayım Sisteminde Çoğulcu Yapının Bir Görünümü Araştırma Makalesi (Research Article) H. Burak AĞIR 1 Gamze SANER 2 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi

Detaylı

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences. Konya İlinde Bodur ve Yarı Bodur Elma Üretiminin Maliyet Analizi

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences. Konya İlinde Bodur ve Yarı Bodur Elma Üretiminin Maliyet Analizi ISSN: 2458-8377 Selcuk J Agr Food Sci, (2017) 31 (1), 56-62 DOI: 10.15316/SJAFS.2017.7 56 Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi Konya İlinde ve Elma Üretiminin

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon

Detaylı

Erzurum İlinde Beyaz Lahananın Üretim ve Pazar Maliyeti; Aziziye, Yakutiye ve Pasinler İlçeleri Örneği*

Erzurum İlinde Beyaz Lahananın Üretim ve Pazar Maliyeti; Aziziye, Yakutiye ve Pasinler İlçeleri Örneği* Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(2): 57-64, 2012 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI

2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI T.C. BARTIN VALİLİĞİ İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜ 2023 E DOĞRU BARTIN TARIMI YUSUF ALAGÖZ İL TARIM MÜDÜRÜ BARTIN DA DEMOGRAFİK YAPI 2009 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS TESPİT ÇALIŞMASI SONUCUNDA İLİN TOPLAM NÜFUSU 188.449

Detaylı

TOKAT İLİ ZİLE İLÇESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNDE FİZİKİ ÜRETİMGİRDİLERİ VE MALİYET ANALİZLERİ

TOKAT İLİ ZİLE İLÇESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNDE FİZİKİ ÜRETİMGİRDİLERİ VE MALİYET ANALİZLERİ Tarım Ekonomisi Dergisi 2005; 11(2) : 101-109 TOKAT İLİ ZİLE İLÇESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ÖNEMLİ TARLA ÜRÜNLERİNDE FİZİKİ ÜRETİMGİRDİLERİ VE MALİYET ANALİZLERİ 1 2 2 Zeki BAYRAMOĞLU, Z.Gökalp GÖKTOLGA,

Detaylı

Sağlıklı Tarım Politikası

Sağlıklı Tarım Politikası TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)

Detaylı

MANİSA İLİ SOMA İLÇESİNDE YAĞLIK ZEYTİN ÜRETİMİNİN EKONOMİK ANALİZİ

MANİSA İLİ SOMA İLÇESİNDE YAĞLIK ZEYTİN ÜRETİMİNİN EKONOMİK ANALİZİ MANİSA İLİ SOMA İLÇESİNDE YAĞLIK ZEYTİN ÜRETİMİNİN EKONOMİK ANALİZİ Asaf Özalp Semih KAHRAMAN İbrahim YILMAZ aozalp@akdeniz.edu.tr iyilmaz@akdeniz.edu.tr Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi

Detaylı

Malatya İli Kayısı Üretiminde Riskin Ölçülmesi ve Riske Karşı Oluşturulabilecek Stratejiler

Malatya İli Kayısı Üretiminde Riskin Ölçülmesi ve Riske Karşı Oluşturulabilecek Stratejiler Araştırma Makalesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2008, 46 (1): 33-42 ISSN 1018 8851 Figen ÇUKUR 1 Gamze SANER 2 1 Dr., figencukur@hotmail.com 2 Prof. Dr., E.Ü. Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü,

Detaylı

ÇANAKKALE İLİNDE İYİ TARIM UYGULAMASI YAPAN VE YAPMAYAN İŞLETMELERDE BAZI ÜRÜNLERİN ÜRETİM GİRDİLERİ VE MALİYETLERİ

ÇANAKKALE İLİNDE İYİ TARIM UYGULAMASI YAPAN VE YAPMAYAN İŞLETMELERDE BAZI ÜRÜNLERİN ÜRETİM GİRDİLERİ VE MALİYETLERİ ÇANAKKALE İLİNDE İYİ TARIM UYGULAMASI YAPAN VE YAPMAYAN İŞLETMELERDE BAZI ÜRÜNLERİN ÜRETİM GİRDİLERİ VE MALİYETLERİ Başak AYDIN 1 Duygu AKTÜRK 2 Erol ÖZKAN 1 basakaydin_1974@yahoo.com ddakturk@gmail.com

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences. Malatya İlinde Kuru Kayısı Pazarlaması Üzerine Bir Araştırma

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences. Malatya İlinde Kuru Kayısı Pazarlaması Üzerine Bir Araştırma Selcuk J Agr Food Sci, (2018) 32 (3), 249-256 249 e-issn: 2458-8377 DOI: Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi Malatya İlinde Kuru Kayısı Pazarlaması Üzerine

Detaylı

Yerel Ürünlerin Tüketiminin Modellenmesi; Çoklu Bir Yöntem Yaklaşımı. Arş. Gör. Ayça Nur ŞAHİN

Yerel Ürünlerin Tüketiminin Modellenmesi; Çoklu Bir Yöntem Yaklaşımı. Arş. Gör. Ayça Nur ŞAHİN Yerel Ürünlerin Tüketiminin Modellenmesi; Çoklu Bir Yöntem Yaklaşımı Arş. Gör. Ayça Nur ŞAHİN Sunumun İçeriği GİRİŞ Yerel tarımsal ürün; yaşadığınız il, ülke ya da bölgeye yakın yerlerde yetiştirilmiş

Detaylı

Ege Bölgesi Bağ İşletmelerinde İşgücü Varlığı ve Kullanım Durumu

Ege Bölgesi Bağ İşletmelerinde İşgücü Varlığı ve Kullanım Durumu Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Ege Bölgesi Bağ İşletmelerinde İşgücü Varlığı ve Kullanım Durumu Hülya UYSAL1 hulyauysal@gmail.com 'Dr., Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-MANİSA 2Prof Dr., Ege Üniversitesi

Detaylı

PAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;

PAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak; PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini

Detaylı

YURT İÇİ SERTİFİKALI FİDAN/ÇİLEK FİDESİ VE STANDART FİDAN KULLANIMI DESTEKLEMESİ HAKKINDA TEBLİĞ YAYINLANDI

YURT İÇİ SERTİFİKALI FİDAN/ÇİLEK FİDESİ VE STANDART FİDAN KULLANIMI DESTEKLEMESİ HAKKINDA TEBLİĞ YAYINLANDI YURT İÇİ SERTİFİKALI FİDAN/ÇİLEK FİDESİ VE STANDART FİDAN KULLANIMI DESTEKLEMESİ HAKKINDA TEBLİĞ YAYINLANDI Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün yapısal özellikleri ve stratejik önemi nedeniyle dünyada

Detaylı

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR GİRİŞ Solanaceae familyasına ait olduğu bilinen patatesin Güney Amerika`nın And Dağları nda doğal olarak yetiştiği; 16. yüzyılın ikinci yarısında

Detaylı

SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ

SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ T.C. ERZURUM GIDA TARIM VE HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ SERTİFİKALI BUĞDAY YETİŞTİRİCİLİĞİNİ YAYGINLAŞTIRMA PROJESİ ERZURUM Temmuz -2012 PROJEYİ HAZIRLAYANLAR Asuman DEVECİ Ziraat Mühendisi Hülya ÖZER Ziraat

Detaylı

Tarımda Konvansiyonel Üretim ile İyi Tarım Uygulamalarının Karşılaştırılması: Çanakkale İlinde Şeftali ve Kiraz Örneği

Tarımda Konvansiyonel Üretim ile İyi Tarım Uygulamalarının Karşılaştırılması: Çanakkale İlinde Şeftali ve Kiraz Örneği Tarım İşletmeciliği Tarımda Konvansiyonel Üretim ile İyi Tarım Uygulamalarının Karşılaştırılması: Çanakkale İlinde Şeftali ve Kiraz Örneği Doç. Dr. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, E-posta:

Detaylı

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ

BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ T.C. TOKAT VALİLİĞİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK İL MÜDÜRLÜĞÜ (ZİLE İLÇESİ) BAZI TARIM ÜRÜNLERİNİN 2015 YILI MALİYETLERİ TOKAT-2015 İÇİNDEKİLER ÜRÜN ADI SAYFA NO BUĞDAY

Detaylı

Erzurum İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması

Erzurum İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35 (3-4), 177-181, 004 Erzurum İli Tarım İşletmelerinde Buğday Üretim Maliyetinin Hesaplanması Avni Birinci Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Detaylı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı

Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Sürdürülebilir Pestisit Kullanımı Doç. Dr. Seral YÜCEL Dr. Hale GÜNAÇTI Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Dünyanın en önemli sorunlarından biri hızla artan nüfusudur. Dünya nüfusunun gittikçe

Detaylı

TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ

TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ Türkiye 2. Tarmı Ekonomisi Kongresi, Eylül 1996 -A d ana Cilt: / Sayfa: 185 TRAKYA BÖLGESİNDE BAZI ŞARAPLIK UZUM ÇEŞİTLERİNİN EKONOMİK ANALİZİ Dr.Salan YÜKSEL D ELİCE' Prof. Dr. Erdoğan OKTA Y2 1. GİRİŞ

Detaylı

KONYA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN MISIR BİTKİSİNİN ÜRETİM GİRDİ VE MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ

KONYA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN MISIR BİTKİSİNİN ÜRETİM GİRDİ VE MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ KONYA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN MISIR BİTKİSİNİN ÜRETİM GİRDİ VE MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ Durmuş Ali ÇARKACI 1 Sedat YOKUŞ 1 Osman ÖLMEZ 1 ali.carkaci@gthb.gov.tr sedat.yokus@gthb.gov.tr osman.olmez@gthb.gov.tr

Detaylı

Aydın İlinde Çiftçilerin Çilek Üretim Kararına Etkili Faktörler Üzerine Bir Analiz

Aydın İlinde Çiftçilerin Çilek Üretim Kararına Etkili Faktörler Üzerine Bir Analiz Tarım İşletmeciliği Aydın İlinde Çiftçilerin Çilek Üretim Kararına Etkili Faktörler Üzerine Bir Analiz N. Tok 1, M. Cankurt, A. Seçer, M. Kantar Davran * Yard. Doç. Dr. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi,

Detaylı

TURUNÇGİL ÜRETİMİNDE İYİ TARIM UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ: MERSİN İLİ ÖRNEĞİ

TURUNÇGİL ÜRETİMİNDE İYİ TARIM UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ: MERSİN İLİ ÖRNEĞİ TURUNÇGİL ÜRETİMİNDE İYİ TARIM UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRMALI EKONOMİK ANALİZİ: MERSİN İLİ ÖRNEĞİ O. Sedat SUBAŞI 1 Osman UYSAL 1 Erkan AKTAŞ 2 sedatsbs@gmail.com uysalosman@hotmail.com erkanaktas@mersin.edu.tr

Detaylı

Meyve Arazilerinde Gelir Yöntemine Göre Değer Takdiri: Antepfıstığı Örneği

Meyve Arazilerinde Gelir Yöntemine Göre Değer Takdiri: Antepfıstığı Örneği Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2007, 44 (3): 75-87 ISSN 1018-8851 Meyve Arazilerinde Gelir Yöntemine Göre Değer Takdiri: Antepfıstığı Örneği Sait ENGİNDENİZ 1 Öz: Bu araştırmanın amacı, Gaziantep ve Şanlıurfa

Detaylı

İzmir in Selçuk İlçesindeki Şeftali Bahçelerinin Gelir Yöntemiyle Değerlemesi Üzerine Bir Araştırma 1

İzmir in Selçuk İlçesindeki Şeftali Bahçelerinin Gelir Yöntemiyle Değerlemesi Üzerine Bir Araştırma 1 Türkiye de Tarımsal Yayım Sisteminde Çoğulcu Yapının Bir Görünümü Araştırma Makalesi (Research Article) Nazlı OKAN Sait ENGİNDENİZ Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2016, 53 (2):139-146 ISSN 1018 8851 İzmir

Detaylı

Trakya Bölgesinde Kanola Üretiminin Ekonomik Analizi

Trakya Bölgesinde Kanola Üretiminin Ekonomik Analizi Trakya Bölgesinde Kanola Üretiminin Ekonomik Analizi N.Kumbar G.Unakıtan Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Tekirdağ Tarım Bakanlığının 2007 yılı verilerine göre, Türkiye

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI

TÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI TÜRKİYE DE TARIM FİNANSMANI KONFERANSI Türkiye de Tarım Finansmanı Konferansı 18 Nisan 2012 İstanbul Dedeman Oteli, Türkiye Bu proje Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir Bu proje EBRD tarafından

Detaylı

USB - Ulusal Sistem Belgelendirme İTU (İYİ TARIM UYGULAMALARI) NESRİN SERİN Genel Müdür

USB - Ulusal Sistem Belgelendirme İTU (İYİ TARIM UYGULAMALARI) NESRİN SERİN Genel Müdür USB - Ulusal Sistem Belgelendirme İTU (İYİ TARIM UYGULAMALARI) NESRİN SERİN Genel Müdür 13 Aralık 2012 TARİHSEL SÜREÇ 1 MÖ 8000 Tarımın Başlangıcı MÖ 1200 İlk Herbisid Kullanımı MÖ 1000 İlk Kükürt Kullanımı

Detaylı

2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ

2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ 2023 VİZYONU ÇERÇEVESİNDE TARIM POLİTİKALARININ GELECEĞİ SUNUM İÇERİĞİ Türkiye de Tarım Tarımsal girdi politikaları Tarımsal kredi politikaları Tarımsal sulama politikaları Tarımda 2023 Vizyonu 2 TÜRKİYE

Detaylı

GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ

GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ Bekir ENGÜRÜLÜ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Haziran 2016 SUNUM PLANI DÜNYADA TARIMIN GÖRÜNÜMÜ TÜRKİYE TARIMINA BAKIŞ

Detaylı

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ KARAMAN ELMA PANELİ PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ 25 NİSAN 2016 Hazırlayanlar Uzman İsmail ARAS Uzman Hakan ANAÇ Araştırma, Etüt ve Planlama Birimi GİRİŞ Dünyanın en büyük elma üreticilerinden olan ülkemiz ve

Detaylı

K onya Bölgesinde Ö rtü altı Sebze Yetiştiriciliğinin G eliştirilebilm e O lan ak ları

K onya Bölgesinde Ö rtü altı Sebze Yetiştiriciliğinin G eliştirilebilm e O lan ak ları Türkiye V. Tarım Ekonom isi Kongresi 18-20 Eylül 2002 Erzurum K onya Bölgesinde Ö rtü altı Sebze Yetiştiriciliğinin G eliştirilebilm e O lan ak ları Cennet OĞUZ Haşan ARISOY Selçuk Üniversitesi Ziraat

Detaylı

Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi

Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi TARIM - AGRICULTURE İlkay Dellal 7 th December2017, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 7 Aralık 2017, Bilkent Otel, Bilkent Ankara Tarımda durum/status in Agriculture Türkiye de tarım Türkiye AB-27 İşlenen

Detaylı

Giresun İli Merkez İlçede Fındık Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi, Üretim ve Pazarlama Sorunlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma*

Giresun İli Merkez İlçede Fındık Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi, Üretim ve Pazarlama Sorunlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma* GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2010, 27(1), 43-56 Giresun İli Merkez İlçede Fındık Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi, Üretim ve Pazarlama Sorunlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma* Erdal Sıray

Detaylı

İl başkanlarına hükümetin tarım politikalarını anlattı

İl başkanlarına hükümetin tarım politikalarını anlattı İl başkanlarına hükümetin tarım politikalarını anlattı Mart 08, 2012-7:46:36 Bakan Eker, tarımın zannedildiği gibi sadece üreticilerle değil, gıdadan dolayı toplumun tamamını ilgilendiren bir konu olduğunu,

Detaylı

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ TÜRKĠYE NĠN BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ NE ĠLĠġKĠN ĠKĠNCĠ ULUSAL BĠLDĠRĠMĠNĠN HAZIRLANMASI FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ PROJESĠ ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

Detaylı

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi

Detaylı

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bilecik Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 25 Nisan 2013 BİLECİK

2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bilecik Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 25 Nisan 2013 BİLECİK 2014-2023 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bilecik Tarım, Tarıma Dayalı Sanayi ve Ormancılık İhtisas Komisyonu Çalışmaları 25 Nisan 2013 BİLECİK İklim değişikliği Biyoçeşitliliğin Korunması Biyoyakıt Odun Dışı Orman

Detaylı

BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI. GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP

BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI. GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP GAP Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), T.C. Kalkınma Bakanlığının temel misyonuna

Detaylı

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ RAPORU Elif ÇAM Kalp damar hastalıkları, obezite ve özelikle kanser hastalarının sayısı tüm dünyada yükselen bir seyir izlemektedir. Bu durum sağlıklı ve dengeli beslenme konusundaki

Detaylı

TARIM - AGRICULTURE. İlkay Dellal. 6 th March 2018, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 6 Mart 2018, Bilkent Otel, Bilkent Ankara

TARIM - AGRICULTURE. İlkay Dellal. 6 th March 2018, Bilkent Hotel, Bilkent- Ankara 6 Mart 2018, Bilkent Otel, Bilkent Ankara Technical Assistance for Developed Analytical Basis for Formulating Strategies and Actions towards Low Carbon Development Düşük Karbonlu Kalkınma İçin Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi

Detaylı

Anket Bilgileri Anket No Tarih İlçe Köy. Üretim. 1. Mısır...

Anket Bilgileri Anket No Tarih İlçe Köy. Üretim. 1. Mısır... Tarımsal Desteklerin İşletme Düzeyinde Üretime Etkisi: Mısır Örneği Başlıklı Doktora Tezi Üretici Anketi Bu çalışma Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü nde Alper Demirdöğen tarafından

Detaylı

BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR STRATEJİK PLANI

BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR STRATEJİK PLANI BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BEL E D İ Y E S İ 2015 2019 STRATEJİK PLANI Balıkesir Büyük şehir Bel ediyesi 2015-2019 Stratejik Pl an ı 3.4.10 Stratejik Alan 10 : Kırsal Hizmetler A1 Entegre Kırsal Kalkınma H1.

Detaylı

TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTENİN GAYRİSAFİ ÜRETİM DEĞERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN FONKSİYONEL ANALİZİ 2. TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTENİN GAYRİSAFİ ÜRETİM DEĞERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN FONKSİYONEL ANALİZİ 2. TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Türkiye 2. Tarım Ekonomisi Kongresi, 4-6 Eylül 1996 - Adana Cilt: I S TÜTÜN ÜRETİMİNDE KALİTENİN GAYRİSAFİ ÜRETİM DEĞERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN FONKSİYONEL ANALİZİ Yrd.Doç,Dr Adnan ÇİÇEK' A rif SEMERCİ 1. GİRİŞ

Detaylı

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE MEYVE ÜRETİMİ

DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE MEYVE ÜRETİMİ ANKARA 23/01/2017 DÜNYADA VE TÜRKİYE DE YAŞ SEBZE VE MEYVE ÜRETİMİ Tarım insanlık için her çağda önemli olmuştur. Tarımında önemli bir bölümünü yaş meyve ve sebzeler oluşturmaktadır. Yaş meyve ve sebze

Detaylı

T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza

T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza 1 Sunum Planı 1. Tarım havzalarının belirlenmesi 2. Mevcut durum değerlendirmesi 3. Amaç ve gerekçe

Detaylı

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ARALIK 2014 101-1 Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yönelik Destekler Tarımsal işletmelerin sürdürülebilirliklerini ve birincil ürünlerin üretiminde genel performanslarını geliştirmek,

Detaylı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı

Detaylı

AR&GE BÜLTEN 2012 EYLÜL SEKTÖREL TARIM KENTİ İZMİR

AR&GE BÜLTEN 2012 EYLÜL SEKTÖREL TARIM KENTİ İZMİR TARIM KENTİ İZMİR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Küresel iklim değişikliği, gıda fiyatlarındaki yükseliş, dünya nüfusundaki hızlı artış gibi gelişmelerin etkisiyle tarım sektörünün son derece stratejik bir

Detaylı

NİĞDE İLİNDE BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN YAYGINLIĞININ BELİRLENMESİ

NİĞDE İLİNDE BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN YAYGINLIĞININ BELİRLENMESİ NİĞDE İLİNDE BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN YAYGINLIĞININ BELİRLENMESİ Fatih ÖZDEMİR 1 Murat KÜÇÜKÇONGAR 2 Mustafa KAN 3 ÖZET Bu çalışmada Niğde ilinde 2010, 2011 ve 2012 yıllarında basit tesadüfi örnekleme yöntemi

Detaylı

Antalya İli Sera Sebze Yetiştiriciliğinde Modern ve Geleneksel Sera İşletmelerinin Kıyaslanması

Antalya İli Sera Sebze Yetiştiriciliğinde Modern ve Geleneksel Sera İşletmelerinin Kıyaslanması 55 Antalya İli Sera Sebze Yetiştiriciliğinde Modern ve Geleneksel Sera İşletmelerinin Kıyaslanması Murad ÇANAKCI (1), İbrahim AKINCI (2) (1) Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Antalya

Detaylı

Economic Analysis of Dairy Farms (The Case of Yeşilyurt District of Tokat Province)

Economic Analysis of Dairy Farms (The Case of Yeşilyurt District of Tokat Province) GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2008, 25 (1), 15-22 Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi (Tokat İli Yeşilyurt İlçesi Örneği)* Derya Öztürk 1 Osman Karkacıer 2 1- Gaziosmanpaşa Üniversitesi,

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

Konvansiyonel Zeytin Üreticilerinin Organik Zeytin Üretimine Geçme Konusundaki Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma 1

Konvansiyonel Zeytin Üreticilerinin Organik Zeytin Üretimine Geçme Konusundaki Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma 1 Araştırma Makalesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 008, 45 ): 95-101 ISSN 1018 8851 Akın OLGUN M. Metin ARTUKOĞLU 3 Hakan ADANACIOĞLU 4 Prof. Dr., E.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, 35100 Bornova,

Detaylı

2013 YILI DESTEKLEME BİRİM FİYATLARI

2013 YILI DESTEKLEME BİRİM FİYATLARI 013 YILI DESTEKLEME BİRİM FİYATLARI 1 3 MAZOT, GÜBRE VE TOPRAK ANALİZİ DESTEĞİ Mazot Gübre Destekleme Ürün Grupları Destekleme Tutarı Tutarı Peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanları,9

Detaylı

Araştırma Makalesi (Research Article)

Araştırma Makalesi (Research Article) Araştırma Makalesi (Research Article) Altuğ ÖZDEN Eda ÖNCÜ Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, 09100 Aydın / Türkiye sorumlu yazar: aozden@adu.edu.tr Alınış (Received):

Detaylı

SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ:

SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ GİRİŞ: Soğan insan beslenmesinde özel yeri olan bir sebzedir. Taze veya kuru olarak tüketildiği gibi son yıllarda kurutma sanayisinde işlenerek bazı yiyeceklerin hazırlanmasında da

Detaylı

Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer

Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI. Dr. Osman Orkan Özer Tarım Tarihi ve Deontolojisi Dersi 14.Hafta SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Dr. Osman Orkan Özer SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM VE GİRDİ KULLANIMI Sürdürülebilir tarım; Günümüz kuşağının besin gereksinimi

Detaylı

YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME

YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME YAPRAĞI YENEN SEBZELERDE GÜBRELEME (MARUL- ISPANAK- LAHANA) İnsan beslenmesinde büyük önemi olan sebzelerin yetiştirme teknikleri, ıslahı ve bitki koruma konularında ülkemizde bilimsel çalışmalar yapılmış

Detaylı

DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ DİKİLİ TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Jeotermal Kaynaklı Sera) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ MENDERES TARIMA DAYALI İHTİSAS SERA (Süs Bitkileri Ve Çiçekçilik)

Detaylı

T.C. Kalkınma Bakanlığı

T.C. Kalkınma Bakanlığı T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural

Detaylı

BAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO

BAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin

Detaylı

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL 7.Bölüm Tarımsal Finansman ve Kredi Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından

Detaylı

Economic Comparisons of Wine Grape Production in Central Black Sea and Central Anatolia Regions

Economic Comparisons of Wine Grape Production in Central Black Sea and Central Anatolia Regions Tarım İşletmeciliği Orta Karadeniz ve İç Anadolu Bölgelerinde Şaraplık Üzüm Üretimine Yönelik Ekonomik Karşılaştırmalar H. Uysal 1, G. Saner, F. Ateş, A. Yağcı, S. Karabat * Dr. Manisa Bağcılık Araştırma

Detaylı

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME

BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME BİBER YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÜBRELEME Ülkemizin birçok yerinde acı-tatlı taze biber, dolmalık, kurutmalık ve sanayi tipi (salçalık) biber yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çeşitlere göre değişmekle birlikte

Detaylı

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza İçindekiler I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza 1. Sebzeciliğin Önemi... 3 1.1. İnsan Beslenmesindeki Önemi...4 1.1.1. Sebzelerin Besin Değeri... 5 1.1.1.a. Su... 5 1.1.1.b. Protein... 6 1.1.1.c. Karbonhidratlar...

Detaylı

TR41 BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI BURSA TARIM, TARIMA DAYALI SANAYİ VE ORMANCILIK ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU BİLGİ NOTU

TR41 BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI BURSA TARIM, TARIMA DAYALI SANAYİ VE ORMANCILIK ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU BİLGİ NOTU TR41 BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI BURSA TARIM, TARIMA DAYALI SANAYİ VE ORMANCILIK ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU BİLGİ NOTU Dünyada büyüyen gıda ihtiyacı ve özellikle güvenli gıdaya

Detaylı

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU

TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU TÜRKİYE DE PESTİSİT KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMA FAALİYETLERİNİN SON DURUMU Dr. Suat KAYMAK Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sunu Planı Dünya

Detaylı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER A-HAYVANCILIK DESTEKLERİ HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Bakanlar Kurulu Kararı MADDE 4- (1) Birime Destek 1 Sütçü ve kombine

Detaylı

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE BAKLAGİL SEKTÖRÜ VE BAKANLIK POLİTİKALARI

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE BAKLAGİL SEKTÖRÜ VE BAKANLIK POLİTİKALARI DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE BAKLAGİL SEKTÖRÜ VE BAKANLIK POLİTİKALARI Dr. Mehmet HASDEMİR Şube Müdürü Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü SUNU İÇERİĞİ Baklagillerin Önemi Küresel Baklagil Sektörü Türkiye Baklagil

Detaylı

BİBER RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ

BİBER RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ BİBER RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 4 1.2 DÜNYA İTHALATI... 5 1.3 DÜNYA İHRACATI...

Detaylı

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar;

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; Tarımı gelişmiş ülkelerin çoğunda hayvancılığın tarımsal üretim içerisindeki payı % 50 civarındadır. Türkiye de hayvansal üretim bitkisel üretimden sonra gelmekte olup, tarımsal üretim değerinin yaklaşık

Detaylı

Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. Agricultural Mechanization Properties of Hatay Province

Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. Agricultural Mechanization Properties of Hatay Province Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri Mehmet AKAR 1, Mehmet Zahid MALASLI 2, Ahmet ÇELİK 1 1 Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Erzurum 2 Bingöl Üniversitesi, Ziraat

Detaylı

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18(34): (2004) 70-75

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18(34): (2004) 70-75 S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18(34): (2004) 70-75 KONYA İLİ ÇUMRA İLÇESİNDE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI SONRASI FARKLI PARSEL GENİŞLİKLERİNİN BİRİM MALİYETLER ÜZERİNE ETKİSİ; KÜÇÜKKÖY ÖRNEĞİ Cennet OĞUZ 1 Zeki

Detaylı