ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI

Transkript

1

2 İSTANBUL TİCARET ODASI ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARININ PROBLEMLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI YAYIN NO: İstanbul, 2006

3 Bu eserin tüm telif hakları İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir. Eser üzerinde 5846 sayılı FSEK tarafından sağlanan tüm haklar saklıdır. İTO' nun ve yazarın adı belirtilmek koşuluyla eserden normal ölçüde alıntı yapılabilir. İTO' nun ve yazarın yazılı izni olmadan eserin tamamı veya bir bölümü fotokopi, faksimile veya başka bir araçla çoğaltılamaz, dağıtılamaz, elektronik ortamlarda ticari ya da başka bir amaçla kullanılamaz. İstanbul Ticaret Odası: 05 ÖZE Özel Öğretim Kurumlarının Problemleri ve Çözüm Yolları. İstanbul, 2006, 128 Sayfa 1. EĞİTİM I. ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI II. ÖZEL EĞİTİM KURUMLARI III. ÖZEL OKULLAR IV. ÖZEL DERSHANELER V. ÖZEL KURSLAR VI SÜRÜCÜ KURSLARI VII. İTO ISBN: Türkçe Reşadiye Caddesi, Eminönü / İstanbul İTO BİLGİ HATTI Tel: (212) İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi' nden alınabilir. Tel :(212) Faks : (212) E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : Odamız yayınlarına tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT PORTAKAL BASIM MATBAACILIK SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Seyrantepe Mah. İmam çeşme Yolu G 47 Sokak No 5 Kat 1 4. Levent / İstanbul Tel: (212) (pbx) Faks: (212)

4 ÖNSÖZ Bir toplumun sahip olduğu en büyük maddi sermayesi hiç kuşkusuz beşeri sermayesidir. Bu hammaddeden en iyi şekilde yararlanmak için işlenmesi gerekir. Bu ise, eğitim olanakları vasıtasıyla olur. Toplumdaki herkesin bu imkanlardan yararlanmasını sağlayacak eğitim sistemi, toplumda çağın değişimlerine ayak uyduracak dinamizmi yaratacaktır. Toplumumuzdaki sosyo-ekonomik değişikliklere paralel olarak eğitim sektöründe yaşanan herkesimin malumu olduğu sorunlar, devlet düzeyinde aranan yönetimsel ve yasal çözümler ile bir anlamda devletin omuzlarındaki yükü hafifleten özel girişimciler sayesinde çözüme kavuşturulmaya çalışılmaktadır. Bilindiği üzere, Türkiye'deki eğitim kalitesinin artırılması amacıyla, özel okulların ekonomik ve akademik anlamda gelişmesine fırsat tanıyacak 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda yapılmak istenen değişiklikler öngörülmektedir. Sektördeki değişiklik talebinin arka planında, uzun bir süredir gerek eşitmenleri ve eğitim kurumlarını gerekse öğrenci ve öğrenci ailelerini mağdur eden düzenlemelerin ve yönetim anlayışının getirdiği sorunlar yer almaktadır. Odamız, Türkiye'nin her türlü sorununda olduğu gibi, eğitim konusunda da üzerine düşen görevi yerine getirmek ve eğitim sistemimizde ortaya çıkan sorunlara ve istikrarsızlığa çözüm üretmek amaçlı gayretleri çerçevesinde 68 No.lu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitemiz ile birlikte çeşitli çalışmalar ve faaliyetler gerçekleştirmektedir. Eğitim sektörünün ve üyelerimizin güncel sorunları ve çözüm önerileri üzerinde yapılacak olan çalışmaları belirlemek, Özel Öğretim Kurumları Kanununda yapılması planlanan değişiklikler ile birlikte ele almak üzere 2005 yılı Mayıs ayından bu yana gerçekleştirilen zümre toplantıları sektörel çalışmalara kaynak olması amacıyla kitap haline getirilmiştir. Zümre toplantılarını düzenleyen Meslek Komiteleri şubesi şefi Arzu Yurtman'a, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar şubesi Araştırma Raportörü Özgür Kaçar 1 a ve yayının hazırlanmasında değerli katkılarını esirgemeyen 68 No'lu Özel Eğitim ve Öğretim Kurum ve Kuruluşları Meslek Komitesi Başkan ve üyelerine teşekkür ederim. Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter

5

6 İÇİNDEKİLER Özel Okullar Konulu Zümre Toplantısı - 18 MAYIS 2005 Özel Dershaneler Konulu Zümre Toplantısı - 18 MAYIS 2005 Özel Kurslar Konulu Zümre Toplantısı - 27 MAYIS 2005 Sürücü Kursları Konulu Zümre Toplantısı - 27 MAYIS 2005 Genel Katılımlı Konulu Zümre Toplantısı - 5 EKİM 2005 Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'e Sorular ve Cevaplar...

7

8 ÇALIŞMAYI HAZIRLAYANLARIN NOTU Odamızın 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitesi olarak, bugüne kadar belki de ilk defa, bu kadar derinlemesine ve uzun bir şekilde özel öğretimin sorunlarını, başta Sayın Milli Eğitim Bakanımız olmak üzere ülkemizin en üst seviyede bürokratları ile tartıştık. Önümüzdeki dönemlere ışık tutacak bu çalışmaya İstanbul' umuzun çok değerli kurumları da ciddi katkı verdiler. Bundan sonraki hedefimiz toplantımızda ele aldığımız konuların önümüzdeki dönemlerde uygulamaya geçirilerek, özel eğitim ve öğretimin gelişmiş ülkelerde olduğu seviyeye çıkarılmasıdır. Bu sayede biz de küresel dünyada daha donanımlı, rekabet gücü daha yüksek insanlarımızla bu mücadelenin içinde olacağız. Orhan Albayrak İTO Meclis Üyesi 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitesi Başkanı Mustafa Dalgın İTO Meclis Üyesi 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitesi Üyesi Fikret Özdemir Komite Üyesi 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitesi Başkan Yardımcısı Kemal Kıdıl 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek KomitesiÜyesi Osman Öztürk 68 nolu Özel Eğitim ve Öğretim Kurumları ve Kuruluşları Meslek Komitesi Üyesi

9

10 Özel Okullar Konulu Zümre Toplantısı ( ) Oturum Başkanı Orhan Albayrak: Hepinize hayırlı sabahlar diliyorum. Böyle zor bir İstanbul sabahında toplantımıza katılma zahmetinde bulunduğunuz için hepinize teşekkür ediyorum. 68 Nolu Komite olarak bu bizim ilk toplantımız. İstanbul Ticaret Odasına kayıtlı yaklaşık 1800 tane özel öğretim kurumu var. Bunlara faks ve mektuplarla ulaşmaya çalıştık. Sizlere toplantımızın kısa bir gündemini okuduktan sonra, "neden burada toplandık? 68 numaralı meslek komitesi olarak neler yapmayı planlıyoruz? Önümüzdeki dönemdeki projeksiyonlarımız nelerdir?" sorularından hareketle bu konularda sizlere bilgi verip, daha sonra da siz kıymetli arkadaşlarımızı dinleyeceğiz. Açılışın hemen akabinde, yeni meslek komitesi ve Ticaret Odası'nm çalışması, arkasından yine bizim kurduğumuz adına çalışma grubu dediğimiz 6 adet komisyon ve görevleri hakkında kısa bilgiler vereceğiz. Daha sonra da dilek temenniler bölümünde, özellikle sizleri dinlemek istiyoruz. Bu dinlediklerinizi biz yazılı hale getirip, değerlendirdikten sonra meslek komitesinde, İstanbul Ticaret Odası'nm Yönetim Kuruluna sunup, eğer bunlardan hayata geçirilecek olan projeler varsa, bunları odamız vasıtasıyla hayata geçirmeye çalışacağız. Şimdi müsaade ederseniz, ben İstanbul Ticaret Odası olarak ve özelde özellikle 68 numaralı özel öğretim kurum ve kuruluşlarını temsilen meslek komitesi olarak bakış açımızı kısa bir şekilde size sunmak istiyorum. Şu anda Dünyada globalleşme, küreselleşme dediğimiz, bir gerçek var arkadaşlar. Bu tıpkı bir yağmurun arkasından oluşan sel gibi, kendisine direnen, köklü ağaçları yerinden söküyor ve sele alıp götürüyor. Bu sele karşı, ya tıpkı ağaçlar gibi direnecek ve sele kapılıp gideceğiz, yada bu sel üzerinde nasıl ayakta kalacağımızın hesabını yapacağız. Yani değişim ve dönüşüm rüzgarları karşısında gerekli adımları atmak zorundayız. Bu açıdan baktığımız zaman, diyebiliriz ki, rekabet önemli bir unsur olarak karşımızda duruyor, yani ayakta kalabilmek için ürünümüzle, yada ürettiğimiz hizmetle tüm dünya ile rekabet edebilir bir yapı ortaya koymak zorundayız. Aksi takdirde bu şartlarda yaşama şansınız olmayacaktır. Bunu başka bir söyleyişle söylersek, karşımızda küresel tehditler var. istanbul Bağcılar'daki bir okulun öğrencisi, kendisine rakip olarak Tokyo'daki okulun öğrencisini görmeli. Bizim İstanbul'daki okullardaki eğitim kalitesi, eğer Paris'teki ile yanşamıyorsa, biz okul olarak ülkemizde bu yarışta geri kalacağız. Çevremizi iyi okuyup, ona göre hareket etmek zorundayız. Aynı şekilde küresel tehditlerin yanında, küresel fırsatları da iyi değerlendirmek durumundayız. Kültürümüzün, genç nüfusumuzun ve jeopolitik konumumuzun bize sunduğu fırsatları görmek durumundayız. Bu değişimi göremeyen, değişimi istemeyen, veya direnen bir yapının bizi veya Ülkemizi ileriki yıllarda çok gerilerde bırakacağını düşünüyoruz. Ülkemizde özel okullaşma oranı hepinizin bildiği gibi, gelişmiş ülkelere göre -9-

11 oldukça düşük. Bu oran yaklaşık % 2 civarında. Halbuki bu oran, devletin ekonomide daha çok rol aldığı, eski doğu bloku ülkelerinde bile % 10'lar civarında, bu da geçmiş dönemlerde bu işe ne kadar az önem verildiğinin bir göstergesi, peki bu böyle mi olmalıdır? Hayır, böyle olmamalıdır. Bu oranı yukarı çekmek gerekmektedir. Bu anlamda yakın birkaç yılda, talim terbiye kurulunca yapılan yeni müfredat çalışmalarının, ezberci yapıdan, daha çok sorgulayıcı ve yapıcı bir yapıya bürünmenin, kaynak üretmek amacıyla, okul satışlarının gündeme gelmesinin, 625 sayılı kanunda yapılmak istenen düzenlemelerin, bilgi işlem alanında yapılan çalışmaların, ilk defa iki yıldır bütçede eğitime en büyük payın ayrılmasının önemli sayılabilecek ümitvar gelişmeler olduğunu burada belirtmek istiyorum. Bu bakış açılarından hareketle, biz 68 numaralı özel öğretim kurum ve kuruluşları meslek komitesi olarak ülkemizin çok önemli bir kurumu olan İstanbul Ticaret Odasında sorumluluklarımızın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Genelde Türkiye'de, özelde de İstanbul özel öğretim kurumlarına çok önemli katkılar vereceğimizi, sorunlar çözülmesi ve yeni projelerin üretilerek, İstanbul Ticaret Odası aracılığıyla, hayata geçirilmesine öncülük edeceğimizi düşünüyoruz. Genç, dinamik, İstanbul Ticaret Odası yönetimi, bize bu açıdan umut vermektedir. Bildiğiniz gibi odamızda 68 numaralı meslek komitesi olarak meclis üyesinde 2 kişi ile temsil ediyoruz. Ayrıca meslek komitemiz 5 asil ve 5 yedek üyeden oluşuyor. Bu 5 asil ve yedek üyemizi hepiniz tanıyorsunuz. Biz bunlara ilaveten 6 adet ayrıca komisyon kurduk, (çalışma grubu da denilebilir). Bunların bir tanesi, özel ana okulları komisyonu, bir tanesi özel okullar komisyonu, bir tanesi özel dershaneler komisyonu, bir tanesi özel sürücü kursları komisyonu, bir tanesi özel kurslar komisyonu ve son olarak da Avrupa Birliği komisyonudur. Bu komisyonlarda bir başkan, 5 asil ve 5 yedek üye bulunacak, bunları henüz oluşturma aşamasındayız. Meslek komitesinde her bir komisyondan sorumlu bir meslek komitesi üyemiz var. Örneğin Osman Nuri Öztürk bey özel okulları meslek komisyonunun meslek komitesindeki sorumlu üyesi arkadaşımız. Bu komisyonlar neler yapacak? Örneğin özel ana okulları komisyonu, kendi arasında çalışacak, İstanbul'daki özel ana okullarının sorunlarını, gerçekleştirmek istediği hizmetleri toparlayacak, bunları bizim meslek komitemize sunacak. Biz meslek komitesi olarak bunu değerlendireceğiz, olgunlaştıracağız, biz de bunu karar altına alıp, Ticaret Odası'nm yönetimine sunacağız ve bu projenin gerçekleşmesi için, gerek İstanbul nezdinde gerekse merkezi hükümet nezdinde yapabileceğimiz bütün çalışmaları yapacağız. Şimdi bu komisyonlar söylediğim gibi, henüz oluşma aşamasında, sizlerden bu komisyonlarda görev almak isteyen değerli arkadaşlarımız bu komisyonlara bizlere isimlerini yazdırarak başvurmalarını istiyoruz.. Değerli arkadaşlar! Biz bizden önceki dönemde görev yapan meslek komitesinin ele aldığı konuları oda yönetiminden istedik. Dönem içerisinde sadece bir defa genel bir toplantı yapıldığını, özellikle gündeme alman konuların özel okullardaki KDV oranları, 625 sayılı kanunda yapılan, yapılması istenen düzenlemeler olduğunu öğrendik. -10-

12 Yeni dönemde bu komisyonların daha aktif çalışmasıyla ve özellikle de sizlerin katılımıyla ve sizlerle beraber daha önemli çalışmalara imza atacağımızı düşünüyoruz. Daha büyük projelere imza atabilmek için bu komisyonlarımızın çok iyi çalışması lazım geldiğini ve çok iyi bir dönemde olduğumuzu düşünüyoruz. Bütün bu projeleri gerçekleştirmek için eğer biz iyi çalışırsak, saygınlığımızı güzel bir şekilde ortaya koyabilirsek, bence Türk Milli Eğitim tarihinde çok önemli bir hizmeti yerine getirmiş olacağız. Şimdi bizim bu söylediklerimizin dışında, bugün size, özel okulların problemleri ve beklentileri konulu aslında bir sunum hazırlamış ve sunmayı planlamıştık, fakat daha sonra bu planımızı erteleme kararı aldık Önce siz değerli üyelerimizi dinleyip, önerilerinizi alıp, onların ışığında bir sonraki toplantıda neler yapabileceğimizi, konuşmanın daha yararlı olduğu kanaatine vardık. Şimdi ben müsaadenizle sözümü burada bitirip, kürsüyü sizlerden söz almak isteyenlere bırakmak istiyorum. Bugün komitemizin sadece "özel okullar" bölümü olarak buradayız. Komitemizin diğer mesleki dallardaki üyeleriyle ayrı ayrı toplantı yapmayı planladık. Biraz önce saydığım 5 komisyonu ayrı ayrı toplantıya çağırdık ve onlarla kendi alanlarıyla alakalı konuşacağız. Şimdi sizleri dinlemek istiyoruz. İçinizden söz almak isteyen arkadaşlarımız varsa, parmak veya el kaldırarak söz alabilir. Biz konuşulanları not alıp değerlendireceğiz. Buraya çıkan arkadaşımız kendisini de bir tanıtsın, biz de onu tanımış olalım. Nurullah bey buyurun! Nurullah Dal : Saygıdeğer eğitim aşığı dostlar, hepinizi saygıyla selamlıyorum. Derdimiz çok. Sayın başkan, hepimiz biliyoruz. Fakat ben bizzat 10 senedir, kendi okulumda ve 5 senedir sektör kuruluşlarından biri olan Özel Okullar Birliğinde bunlarla fiili olarak uğraşıyorum, öneriler, taslaklar hazırlıyorum. Tabii çok fazla bir yol aldığımızı söyleyemeyeceğiz Maalesef. 50 sene önceki dertlerimiz devam ediyor.yıllar geçmiş, hala aynı dertlerden muzdaripiz, Özel okulculuğa Türkiye'de bakış açısı, ciddi oranda değişmedi. Türkiye'deki özel okulculuk oranı % 2 bile değil. Bu şunu ifade eder. İşte 13 milyon, 14 milyon öğrencide, 250 bin kişi, velileriyle beraber 1 milyon, 1,5 milyon kişiye hitap ediyoruz.. 75 milyon nüfus içinde, bu insanlar bize inanmışlar, güvenmişler, okullarımıza geliyorlar. Fakat inanın; bu 1.5 milyon kişi içinde dahi özel okulculuğa bakış açıları çok yamuk olan insanlar var. 50 bine yakın personel çalıştırıyoruz. Öğretmenlerimiz ve çalışanlarımız, bu 50 bin kişi içinde de bizden ekmek yediği halde, bu kurumlara, yanlış bakan çok arkadaşımız var. Burada ana problem, bu bilincin oluşmaması, bu bakış açısını değiştiremememiz. Devletin en üstündeki şahıstan tutun, en alttaki bekçiye kadar bizi tanımıyorlar ve bilmiyorlar. Ve olumlu yaklaşmıyorlar. Bizim en büyük sıkıntımız bu. Yoksa bu kadar değerli insanlar ve bizden önce gayret eden birçok değerli insanın bunca emeği ile bu işler bir noktaya -11-

13 gelirdi. Ama gelmediğine göre demek ki ciddi bir dirençle karşı karşıyayız. Bu direnci kırmak için yılmadan gayret edeceğiz, çalışacağız, her gördüğümüze anlatmaya çalışacağız. Bu konuda da bilinçli çalışmalar yaparsak önyargıların değiştireceğine inanıyorum. Belki bu komitenin ana problemi bu değil. Bu genel bir bakış açısını ortaya koymak için söylediğim sözler. Okullarımıza geldiğimizde, biz okullarımızdaki çalışmaları ikiye ayırıyoruz. Ekonomik ve akademik faaliyetler.. Akademik faaliyetlerle ilgili burada konuşacak çok fazla bir şey yok. Buranın konusu ekonomik faaliyetlerdir. Gerçeği söylemek gerekirse şu andaki hükümet, son 2,3 senedir, bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri içinde, bizlere en samimi, en sıcak bakış ve yaklaşım içinde olan bir ekipten oluşuyor.. Bunu her kesimden arkadaşım,aynı şekilde takdirle karşılıyor. Milli Eğitim ile ilgili sıkıntılarımızı çok hızlı halletme şansına sahibiz. Biz bunu gördük, gözlemledik. Burada da ana konular akademik problemler oluyor. Yani okulun eğitim konusundaki işleyişiyle ilgili, gerçekten bir çok yönetmelik değişiyle yaptıkları yönergelerle, bu konulardaki sıkıntılarımızı gidermeye çalıştılar, o yüzden akademik faaliyetlerdeki problemleri de buradan ayrı tutuyorum, Bütün bunlara rağmen, 2, 3 senedir özellikle ekonomik konularda çok şey istedik tabii. Bunların çok azı yerine geldi. Bu komiteden ve Ticaret odasından beklentimiz, ekonomik konulardaki sıkıntılarımızın giderilmesi. Burada tabii birçok tekliflerimiz, taslaklarımız, önerilerimiz var. Ben birkaç başlık altında değinmek istiyorum. İnşallah daha sonraki çalışmalarda, yazılı raporlar halinde bunları Ticaret Odası'nm da gücü ve desteğiyle, yukarılara iletip, uygulanır hale getirebiliriz diye ümit ediyorum. Şimdi benim en çok sıkıntı çektiğim, başbakana kadar bizzat ifade ettiğim iki konu var; Birincisi teşvik. Şimdi biz 10 senedir, 20 senedir teşvik, teşvik dedik. Her bakana bunu ilettik.en son bu hükümet teşvik çıkaracağını söyledi. Sevindik, ümide kapıldık. Sonra paketten kuş çıktı. "Yeni açılan okullara 5 yıl vergi muafiyeti." Bu kadar eşitlik ilkesine aykırı, bu kadar rahatsız edici daha bir şey yapılamazdı. Çünkü bakın hepimizin kurumları var. Belki 5 sene, belki 10 sene, belki 20 sene, 50 senelik kurumlarımız var içimizde. Bu yeni açılan okullara vergi muafiyeti var da, niye eski açılan okullara yok. Bu okullar hiç mi sıkıntı çekmedi, bu okullar krize girmedi mi? Bu okulların sıkıntısı yok mu? Bu teşvik yeni okullara var da, niye eski okullara yok. Buradaki adaletsizliği düşünemezsiniz. Sizin 20 yıllık okulunuzun yanma gelecek, birisi bir okul açacak, vergi muafiyeti avantajını kullanarak, her türlü fiyat politikası, ücretlendirme politikasını yapacak ve siz aynı şartlarda olmayarak rekabet etmeye çalışacaksınız. Bu anlaşılması çok güç. Özündeki sıkıntı bu. Bunu kabul etmiyoruz, yani bununla ilgili mücadele etmek ihtiyacını duyuyoruz, ya herkese verirsiniz, ya kimseye vermezsiniz. Okullarımızdaki bu teşvikle ilgili şunu da söylemek istiyorum.aslında 5 yıllık teşvikin de gerçekte hiçbir manası yoktur. Hiçbir okul bundan ciddi anlamda -12-

14 faydalanamaz. Yeni açılan okullardan bahsediyorum, işin özünde de bu var aslında ama, ben işin adaletsizlik yaklaşımına karşıyım. Yoksa o yeni açılan okula 5 yıl verdiğiniz zaman teşvik, zaten bir okulun kara geçme süreci 5 yıldan önce değildir. Yani 5 yılda ancak kendini amorti edip kara geçmeye başlar, vergi ödeyeceği zamandır, o 5 yılda siz vergi muafiyeti uygulamanızın hiçbir esprisi yoktur, bu daha önceki vergi, teşvik uygulamalarında ortaya çıkmıştır. Tecrübeyle sabittir. Onun için daha farklı yaklaşımlar bekliyoruz. İkinci önemli konu da çalıştırdığımız personel ücretleri. En büyük yükümüz, en büyük ağırlığımız burada. Genel giderlerimizin yaklaşık % 60 ı personele gidiyor. Maaş, ssk, muhtasar, gelir vergisi, topladığınız zaman, topladığınız her öğrenciden topladığınız 100 liranın, neredeyse, 65, 70 lirası, bu personele harcıyorsunuz. Keşke, bu miktar çalıştırdığımız insanların cebine gitse. Hayır; bunun bir bölümü, maalesef % 30 una yakını devlete gidiyor. Direk olarak devlete gidiyor. "Tabii ki devlet alacak. Bunda itiraz edilecek ne var" diyebilirsiniz.! Ben itiraz ediyorum. Yani dünyanın hiçbir yerinde, eğitime, eğitim işçilerine, eğitime gönül verenlere bu kadar büyük vergi yükü yüklenmiş bir ülke daha yok. Bizim ülkemizden başka. Birçok Ülke bırakın kurumlara vergi istisnası getirmeyi, bütün öğretmenlerinden, gelir vergisini minimum oranda kesiyor. Hiç kesmeyen ülkeler var. "Bu öğretmen, eğitim işi yapıyor, benim vazifemi yerine getiriyor, o yüzden ben bundan vergi almayayım" diyor. Bizde ise tam tersine olabilecek en yüksek vergi oranıyla karşı karşıyayız, tabii bu yük bir değer olarak bize yansıyor, biz de öğrenci ücretine yansıtıyoruz ve maliyet yüksekliği ortaya çıkıyor. Öğrenci bulmakta sıkıntı çekiyoruz Türkiye'deki en çok oran olarak emekli çalıştıran kurumlar, emekli olmuş kişileri çalıştıran kurumlar özel okullardır, ve dershanelerdir kısmi olarak ve bu emeklilerimiz hayatları boyunca primlerini ödemiş, SSK dan veya Emekli sandığından emekli olmuş, sosyal haklarını kazanmış, sağlık haklarını kazanmış, bu insanlar diyorlar ki, biz oturmayalım bir kenarda, bu millete, bu devlete bir şeyler daha üretelim. Gücümüz yerinde. Biz de bunları arzu ediyoruz, çalıştırıyoruz ve bu insanlardan karşılığının ne olduğu bilinmeyen destek primi altında % 30'lara varan ve geçen oranlarda, SSK primi kesiliyor. Burada karşılığı belli olmayan bir prim kesintisiyle karşı karşıyayız ve bunlar bilançolarımızda, bütçelerimizde ciddi rakamlar tutan kalemlerdir. Bu emeklilerden kesilen SSK primlerinin ortaya yatırılması lazım, çalışma bakanlığıyla bu konunun ciddi olarak tartışılması lazım ve buna da bir çekidüzen vermek lazım. Özel öğretim sektöründeki yatırımlara arsa tahsisi kolaylığı sağlanması lazım.. Yatırımlara teşvik belgesi alma kolaylığı. Var olan cüz-i yatırım teşvikleri de normalde çalışmıyor. Bunların da kolaylaştırılması lazım. Ticaret Odası bu konuda bir öncülük edebilir. Artık danışman desteği mi verir, yönlendirme desteği mi verir, bu konuda yardımcı olmalıdır diye düşünüyorum. Ayrıca Vakıf Üniversitelerinin teşvik edilmesi yanında, özel kurumlarımızın da artık üniversite kurma hakkına sahip olmasını talep ediyoruz. Bunun o kadar çok zor olduğuna inanmıyorum. -13-

15 Bunun dışında Dünya Bankası ve Avrupa İskan Fonu kaynaklarından özel öğretim kurumlarının da yararlandırılmasının sağlanması. Zannederim Ticaret Odası'nm bu konuda önderlik etmesi gerekecektir. Yurt dışında 4-5 sene bulundum, ithalat ve ihracat konusunda tecrübe kazandım. Tarım konusunda, hayvancılık konusunda Türkiye'ye çok ciddi paralar aktarılıyor. Afedersiniz, inek başına bilmem kaç dolar, arsa metrekaresine şu kadar para diye, resmen sayısal oranlarda rakamlar belirleniyor.çiftçilere ve tarım hayvancılıkla uğraşanlara dağıtılıyor. Ülkemizde 13 milyon öğrenci okuyor, bugüne kadar ben Dünya Bankası ve Avrupa Birliği fonlarından " öğrenci başına şu kadar yardım yapılsın" diyen bir tek proje görmedim. Çok cüzi fonlardan, mesela teknoloji yatırımı yapılması için, bilmem 100 milyon dolar gelebilir. Şartlı bir destektir bu. Bu teknoloji zaten dışarıdan satın alınır, belli yerlerden almak zorundasmızdır. Yani inek o kadar önemli ki, tavuk o kadar önemli ki bu ülkede, domates, biber çok önemli. İnekçilik, tavukçuluk, arıcılık, böcekçilik hepsine dünya kadar yatırımlar, dünya kadar fonlar açılmıştır. Siz çocuk okutuyorsunuz, eğitimle ilgili de ihtiyaçlar var. Bunun için hiçbir destek şey yok. Dünyada kendi seviyemizdeki veya hedef olarak ulaşmak istediğimiz ülkelerin yapılarına baktığınızda, en fukara ülkeden, en zengin ülkeye kadar eğitim konusunda ciddi teşvikler vardır Hele özel okulculuğa önemle destek verilmektedir..kişi başına gelirin 250, 300 dolar olduğu Hindistan'dan kişi başı gelirin 20 bin doların üzerinde olduğu Japonya'ya Amerika'ya, kadar birçok ülkede teşvik var. İkisinde de özel okulculuğa nakit yardım var. Bunlar bu işi keşfetmiş, Hindistan hepinizin bildiği gibi, tekrar ediyorum ama, güzel çok güzel bir örnek: Bundan 6, 7 sene önce (!0 yıl da olabilir), 5 milyar dolar bir bütçe ayırdılar. Sadece orta öğretim kurumlarında ve ilköğretim kurumlarının bir kısmında, bilgisayarlı eğitimi yapmaya başladılar.programcılık yaptılar. Bilgisayarları doldurdular okullara. Fikir, yani hardware filan değil, program satıyor adamlar. Hiçbir üretim yok. İnsan beyni sadece, yetiştirilmiş insan beyninin getirişidir, Hindistan'a. Eğitim işi, çok büyük bir yatırım, çok uzun zamanda geri dönüyor, ama çok büyük kazançlarla geri dönüyor. Amerika çok zengin ülke. Bu Ülke de yapıyor, eğitim konusundaki teşvikleri. Amerikalı insanların bu teşviğe, belki ihtiyacı yok. Çok rahatlıkla, senede 10 bin 15 bin dolar özel okula yatırabilirler, ama Devlet diyor ki," ne kadar yatırdıysanız, şu kadar verginden düşeceğim." Okul açmak istiyorsun, bedava arsa veriyor. Bir sürü charter okulları var, yani teşvikin zenginlikle alakası yok, bu iş kafa yapısı, bakış açısı. İnşallah İTO'nun bu yeni komitesinin planladığı komisyonlar çalışmaları başladığında, her biri için ayrı bir dosya, ayrı bir rapor hazırlarız. Bir yerlere ulaşacağına inandığımız takdirde, her zaman yanınızda oluruz, çalışmalarınızda bulunuruz. Elimizden gelen bir şey varsa, sonuna kadar yardımcı olacağımıza söz veriyorum. Hepinize saygılarımı sunuyorum. Kolay gelsin. Başarılar diliyorum. -14-

16 Başkan: Nurullah Dal beyefendiye çok teşekkür ediyoruz. Hakikaten çok güzel, özlü ve veciz şeyler söyledi. Şimdi ben burada, bir şeyin altım çizmek istiyorum: Arkadaşlar, eğer o söylenen ve bahsedilen sorunları hayata geçirmek istiyorsak, mutlaka taşın altına hepimizin elini koymamız gerekir.onun için sizlerin bize katkı ve destek vermesinin çok önemli olduğunu, vurgulamak istiyorum. Evet, buyurun Ahmet bey. Ahmet Kuzucu: Teşekkür ederim. Sayın başkan, değerli arkadaşlar. Birinci Leventte Özel Yıldız Kolejini temsilen buradayım. Hemen söylemek istiyorum ki Özel Yıldız Koleji bir tanedir. Yıldızlar kolejiyle, Yeni Yıldız Kolejiyle, Yıldız dershaneleriyle Öz Yıldız Dershaneleriyle,Yıldız Sürücüler Kurslarıyla bir ilişkimiz yok. Biz bu 18 nisan tarihinde 41 inci yılını doldurmuş bir okuluz. Kuruluşumuz O zamandan beri aynı ailenin yönetimi içinde. Şimdi her şeyden önce 68 nolu meslek komitesi sorumlularına, başkanına ve bize böyle bir davet yönelttikleri için teşekkür ederiz. Çünkü ilginç bir şey, daha önceleri görev yapan meslek komitelerinden bize hiçbir davet gelmedi.ilk defa Odamızdan bir davet aldık. Bakınız şurada karşınızda bir yazı var, "emniyete liyakat gösterilmesi gereken adamdır" diyor, tüccar için. Biz hem okulcuyuz, hem tüccarız, ama nedense yıllardır bir türlü bu emniyete layık görülemedik. Ama kimler tarafından? Efendim bakanlığımız tarafından emniyete layık görülmedik, hükümetler tarafından emniyete layık görülmedik. Maliye tarafından emniyete layık görülmedik. Belediyeler tarafından emniyete layık görülmedik. Nihayet Ticaret Odamız İstanbul Ticaret Odası oldu olalı şimdiki meslek komitesiyle kendi üyelerinin nihayet farkına vardı da bizleri davet etti. Onun için bu yeni dönem meslek komitesine çok teşekkür ediyorum. İkincisi, sayın Nurullah Dal'a çok teşekkür ediyorum. Gerçekten kendisinde bana kıyasla (göreceli olarak) genç olmasına rağmen, bu konuda son derece yerleşmiş, olgunlaşmış bir görüş, konulara çok ciddi bir hakimiyet ve gerçekten yararlanılması gereken bilgi birikimi buldum. Kendisini kutlarım. Aslında çok da ekleyeceğim bir şey yok, ama, ben bu toplantıya konuşma yapmak üzere gelmedim. Sadece bir göreyim, bakayım, ne yapacaklar, ne olacak, nasıl olacak diye, Fakat madem bu olay böyle başladı, bir de sayın başkan bana hafif bir sataşmada bulundu, dolaylı oiarak ona da cevap vermek için karşınızda söz aldım. Şimdi biraz önce "bir okul müdürümüzle konuştum dediği" kişi benim. Şimdi bakınız arkadaşlar, burası İstanbul Ticaret Odası. Biz niye bu odaya üyeyiz? Ticarethane sayıldığımız için. Dolayısıyla sayın Nurullah Dal'm söylediği gibi de bu komitenin öncelikli işi, Türkiye'deki ticaretin bağlı olduğu mevzuat çerçevesinde üyelerinin davranışını yönlendirmektir. Sayın başkana katıldığım bir olay var. Ticaret; zamanında rekabet, kalitede rekabet, fakat ticari konularda da belirli bazı kurallara uymaktan geçer.. Bir soru -15-

17 soracağım size; bir futbol maçında ofsayt kuralına riayet etmeksizin Avrupa şampiyonu olabilir misiniz? Bizim sektörümüzde önce bir kere ofsayt kuralı nedir? Ne zaman ofsayta düşülür, ne zaman fauldür, ne zaman penaltı verilir, kim kime penaltı verir. Bunları bir kere belirlememiz lazım. Şimdi Nurullah beyin söylediği bazı konulara bazı ek argümanlar getireceğim. Değerli arkadaşlar İstanbul teknik üniversitesi makine fakültesinde öğretim üyesiyim ben. Emekli falan olmadım, yılları arasında 6 yıl üniversitemden izin aldım, okulumun genel müdürlüğünü yürüttüm, sonra tekrar üniversiteme döndüm. "Teknolojik gelişme bölgeleri kanunu" diye bir kanun çıktı.teknoloji gelişme bölgelerinde ileri teknoloji konusunda, Türk sanayinin, aynen başkanın söylediği gibi, dünya global pazarı içinde rekabet ürünü yaratabilecek konulara yatırım yapan şirketlere olanak sağlıyor. Bu teknoloji gelişme bölgelerinde, eğer firma kurarsanız ve firmanız üniversitenin çevrelerindeki bu teknoloji gelişme bölgelerine kabul edilirse, 10 yıl müddetle bu firmalarda çalışan insanlar gelir vergisinden muaf tutuluyor. Bakın dikkat edin! Mühendisler gelir vergisinden muaf, işçiler gelir vergisinden muaf, sekreter gelir vergisinden muaf. Bir örnek daha vereyim; apartmanınızın kapıcısı vardır, kapıcının SSK sını yatırırsınız, muhtasarı yatmaz. Neden? O kapıcıdır. Kapıcı gelir vergisi ödemez. Peki neden kapıcı gelir vergisi ödemiyor da, yaptığı iş kapıcıyla aynı evsafta olmasına rağmen benim okuluma aldığım müstahdemim, ( hem de ilköğretim mezunu olması lazım, neredeyse üniversite mezunu isteyecekler) için gelir vergisi ödeyeceğim. Müstahdeme göre kapıcının ne özelliği var ki bu iş kolunda çalışanlar için gelir vergisi ödenmiyor? En önemlisi, tekrar başa dönmem gerekirse teknoloji geliştirme alanlarında çalışan insanlar değerli insanlar da, bizim çalıştırdığımız insanlar daha mı az değerlidir? Hele özel okullaşma oranının % 10 lara, 20 lere varması istenen, ve bunu bir milli hedef haline getirmiş bir ülkede neden biz bu konuda ısrarcı olmayalım. Biraz önce Nurullah bey, özel vakıf üniversiteleriyle ilgili uygulamalardan dan bahsetti. Gerçekten bu konuda da çok büyük bir adaletsizlik yaşıyoruz. Gerçi Burası ağlama duvarı değil, biraz da olumlu şeyler söylememiz lazım. Yine Nurullah beyin söylediklerine katılıyorum. Bu hükümet gerçekten bizim sorunlarımıza en yapıcı, "problemleriniz olduğunu biliyoruz, çözeceğiz, beraber çözelim" diyen bir hükümet. İlçe milli eğitim müdürlüklerinde de bizlerle iyi diyaloga önem veren bazı ufak tefek değişmeler olmaya başladı. Yani muhatap olduğumuz arkadaşlardan biraz daha sıcak yaklaşımlar görmeye başladık. Örneğin artık okulumuza, "Neden ikinci kata yangın merdiveni döşemiyorsunuz? Okulunuza 3 ay kapatma cezası vereceğiz" diye bir kişi gelmiyor. Bu bizi çok mutlu ediyor. -16-

18 Şimdi gelelim, İstanbul Ticaret Odası ile ilgili problemlere. Şimdi biz İstanbul Ticaret Odası üyesiyiz, aidat ödüyoruz. Dolayısıyla İstanbul Ticaret Odasından bir hizmet bekliyoruz. Bu hizmet sadece biraz önce söylediğim gibi, uzun vadeli politikalar geliştirmek yönünde değil. Hep beraber problemlerimizin halli için kolları sıvamamız lazım. Ama sayın başkanın tabiriyle, önce mutfağımızı temizlememiz lazım. Dolayısıyla benim bir iki önerim var, meslek komitesine. Madem böyle bir davetle, böyle güzel bir davetle, böyle bir diyalog başlangıcına başladılar, lütfen devam etsinler. Söz gelimi okullar, komisyonu, önce kendi üyelerini bir tanısın. Adı nedir? Nerede faaliyet yapar? Bu Milli Eğitim Müdürlüğünden alınacak listeyle olmaz arkadaşlar! İstanbul Ticaret Odası kayıtlarında, isimlerimiz yok mu? Ne kadar aidat ödeniyor, ne kadar vergi vermiş, vergi ödülü almış mı, almamış mı? Kaç yıldır eğitim faaliyetinin içinde? Vakıf mı, şahıs kuruluşu mu, anonim şirket mi, İimited şirket mi? Yani kimdir, nedir? Önce, meslek komitesinin kendi üyelerini tanıması lazım. İkincisi, özel okullaşma oranı hep öğrenci sayısına hesaplanıyor. Yani "şu kadar öğrenci var, bunun şu kadar öğrencisi, özel okullarda eğitim görüyor" diye hesaplar yapılıyor. Bu yanlış bir başlangıç. Bugün bir beyaz eşya sektörünün Türkiye'deki yaygınlığı, efendim kaç kişi, buzdolabı kullanıyor hesabından hareketle belirlenmiyor ki. Kimisinin evinde 3 tane buzdolabı var, kimisi 4 tane buzdolabı sahibi. Kimisinin hiç buzdolabı yok. Buzdolaplarının bir kısmı ihraç ediliyor. Dolayısıyla önce özel okullaşma oranını sektör boyutlarına göre değerlendirmek lazım; Kaç kişi istihdam ediyor, kaç kişiye para veriyor, ciro toplamı nedir? Devlete aktardığı toplam vergi oranı, nedir? Geçenlerde Milliyet Gazetesinde Doğan Grubunun devlete aktardığı vergi oranı ve vergi miktarı çıktı. Bizim okulumuzun şu anda 200 e yakın öğrencisi var. Bizim okulumuzun devlete aktardığı vergi oranı, Doğan Grubunun aktardığı vergi oranından daha yüksek. Kimliğimizi açıkça ortaya koymamız lazım. Sektörümüzün özelliklerini açıklamamız lazım, ciro miktarı, devlete aktardığı vergi miktarı, çalıştırdığı personel miktarı, eğitime katkı miktarı, vs. bunları göz önüne almak lazım. Devletin öğretmen istihdamı politikalarında bir üniversiteyi bitirmiş olmak, öğretmen olmak için yeterli değil artık. Adayın ayrıca bir sınavı da kazanması lazım. O sınavı kazanamayanlar ne yapıyor? Öğretmen olamıyorlar. Özel okullar kendi kriterlerine göre öğretmen alıyorlar. Mülakatlarını yapıyorlar incelemelerini yapıyorlar ve öğretmen istihdam ediyorlar. Dolayısıyla bizim işimiz öğrenci eğitimine katkıda bulunmak, Başarı kıstasını nereden alırsanız alın, bugün özel öğretim kurumları, özel okullar, devlet okullarının genelinden daha başarılı. Anadolu liselerinden de daha başarılı. Sadece bir bölümde Devlet okulları bizden ileride.. O da devletin" Fen Liseleri". Hiç merak etmeyin, laboratuar imkanlarıyla, iki sene sonra özel fen liseleri, devlet fen liselerinden de başarılı olur. Yine bu vergi meselesiyle ilgili olarak bir iki söz daha söylemem gerekecek. Ben çevremde çok açık bir insan olarak tanınırım. İstanbul teknik üniversitesinde -17-

19 profesörüm. İki yabancı dil bilirim, eğitim yüküm fazladır, fakülteme en çok katkıda bulunan öğretim üyesiyimdir. Benim aldığım maaş, net elime geçen para, 2 milyar 300 milyon liradır. Şikayet etmek için söylemeyeceğim.. Bunun sadece 630 milyon lirası, resmi maaşımdır benim. Geri kalanı vergiden muaf, eğitim öğretim tazminatıdır. Yani ben devlete 630 milyon lira üzerinden vergi öderim. Yıldız Kolejinde Genel Müdür olduğum zaman part time ayrıldım. Benim maaşım 70 milyon liraydı, ( arasında). Peki ben üniversite öğretim üyesi olarak biraz önce sayın başkanın da söylediği, devletin ali menfaatleri ve hedefleri için çalışma yaparken, devlet benden vergi almıyor da, niye benim öğretmenimden vergi alıyor? Öğretmenlere ödenen, eğitim, öğretim tazminatının vergi dışı bırakılması, ki doğrudan doğruya 625 sayılı kanunun amir hükmüdür. Şimdi buna bağlı olarak iki tane daha örnek vereceğim. Ondan sonra sabrınıza teşekkür edeceğim; Eğitime % 100 destek kampanyasında belirli bir miktar parayı ayırıyorsunuz, devlete veriyorsunuz, devlet de bununla okul yapıyor. Arsa tahsis ediyor, binasını yapıyor, öğretmenini kendisi buluyor, öğretmen maaşını kendisi veriyor, müstahdemini kendisi buluyor, müstahdem maaşını kendisi veriyor. Organizasyon devlete ait. Ve bu verdiğiniz paranın tümünü matrahtan düşüyorsunuz. Dikkat edin orada % 5 sınırlaması da yok. Tümünü matrahtan düşüyorsunuz ve ondan sonra devletten eğer belirli boyuta ulaşırsanız üstün hizmet madalyası alıyorsunuz. Devlet, size "aferin" diyor. Şimdi arkadaşlar, size naçizane bir tavsiyem var. Lütfen okulunuz için yapmış olduğunuz yatırımı bir hesaplayınız. Ne kadar yatırım yaptınız? Arsası ve binası, ve alt yapısı olarak. 300 milyarı geçmiyor mu? Üstüne üstelik bir de eleman istihdam etmiyor musunuz? Üstüne üstelik cironuzun % 35 ini de doğrudan % 30, 35 arasında doğrudan doğruya devlete aktarmıyor musunuz, devletin muhasebeciliğini yapmıyor musunuz? Bu nasıl ticaret? Bütün bunların hepsini yapıyorsunuz da devlet size "aferin" diyor mu? Demesi lazım artık. Nihayet, son bir şeyden daha bahsetmek istiyorum. Ticarethane olarak değerlendirildiğimiz için, çevre temizlik vergisi veriyoruz.. Hiç mukayese ettiniz mi, Belediyeler, sizi hangi sınıfta değerlendiriyor? Sizin atığınız ne olabilir arkadaşlar? Eğer yemek hizmetini başkasına veriyorsanız, o zaten artıklarını alır götürür. Sizin atığınız ancak kağıt olur. Hele ilk zamanlar özel okullar, çevre temizlik vergisi açısından benzin istasyonlarıyla aynı katagorideydi. Bereket yeni çıkan yönergeler biraz daha olayı mantıklı hale getirdi. Düşünebiliyor musunuz, atıkları kağıt olan özel okulları tuttular ağır yağ, pis üstübü, madeni atık, yani normalde normal yere atılmayacak atıkları olan benzin istasyonlarıyla aynı kefeye koymuşlardı. Neden? Biraz önce Nurullah beyin söylediği gibi,. "Kafalar yamuk."! Bu felsefenin muhakkak değiştirilmesi lazım. Bu felsefenin değiştirilmesi için bütün okul kurucularımız ellerinden geleni yapıyorlar ve yapacaklar da. Ama İstanbul Ticaret Odası da madem bizi buraya davet ettiler, önce kendi işleyiş tarzlarından başlayarak, sonra -18-

20 üyelerine gerekli desteği sağlayarak, ondan sonra da daha iyilere, daha güzel hedeflere doğru bizleri yönlendirerek, bizlere yardımcı olmalılar. Beni sabırla dinlediğiniz için çok teşekkür ederim. Başkan: Çok saygıdeğer hocama teşekkür ediyoruz, hakikaten çok güzel konulara değindi. Eğer hakikaten komisyonlarımızı güzel çalıştırabilirsek, sorunlarımızı bakanlıklarla osun yerel yönetimlerle olsun çok rahat çözebileceğimizi düşünüyorum. Onun için bir defa daha şunu vurguluyorum. Hakikaten sizlerin büyük katkısı gerekiyor. Biz de çalışmaya devam edeceğiz. Söz almak isteyen başka arkadaşımız varsa, biz dinlemek istiyoruz, çok güzel şeyler konuşuluyor. Evet. Buyurun Fikret bey. Kendinizi tanıtın isterseniz. Fikret Özdemir: Bilim Özel Eğitim Kurumları Ticaret A.Ş. nin Yönetim Kurulu başkanıyım. Aynı zamanda ev sahibi olarak Ticaret Odası'nm 68 numaralı meslek komitesinin de başkan vekiliyim. Kürsüye çıkışım, hem biraz önce konuşan meslektaşlarımın söylediklerine teşekkür etmek, onlara yeni artılar ilave etmek, hem de aynı zamanda bu camiada 3 yıldır faaliyet gösteren Özel Öğretim Kurumları Birliği ÖZKUR BİR adına birkaç söz söylemek. Dernek yönetim kurulu başkanımız, bir mazereti dolayısıyla katılamadılar. Ben başkan vekili olarak sizlere konuşmuş olacağım. Avukatım, fakat belki karakterim ve yapım itibariyle, avukatlık beni sıkıntılı geldi, hatta hasta etti. Çevremin de teşvikleriyle yaklaşık 10 yılı aşkın süredir, eğitim camiasının içindeyim. Gerçekten laf olsun, edebiyat olsun diye söylemiyorum; bu camianın içinde bulunmaktan, gurur duyuyorum. Öğretmen arkadaşlara da hep "Ben sizin mesleğinize gıpta ediyorum, imreniyorum" diyorum. En az öğretmen arkadaşlarımız kadar eğitim işinin, bir çocuğun bir gencin yetişmesine katkıda bulunmanın heyecanını yaşıyorum, her zaman bunu dile getiriyorum. Belki bu heyecanım dolayısıyla 85 ortağı bulunan kurumumda, bu 85 ortak arasından Timur'a gönderilen Nasrettin hoca rolünü bana verdiler. Ülkemi çok seviyorum. İnsanları, insanlarımızı çok seviyorum. Anadolu'da yetiştim, Anadolu deyince yüreğimin bir tarafı titriyor. Siz eğitimcilerin arasına gelişim, şurada bulunuşum, benim için çok anlamlı. Dünyanın çeşitli yerlerinde, özellikle Ülkemizde insan kalitesi düşüyor. Hepimiz babalarımızın sorumluluk örnekleriyle büyüdük. Benim babam, devlet demiryollarında memur idi.müfettişliğe yükselinceye kadar geçirdiği memuriyet sürecinde demiryollarındaki en alt seviyedeki işçinin yapabileceği işleri bile, O staj olarak görmüştü, yapmıştı, tren bağlamıştı, fren kontrol etmişti. Oradaki temizlikçilerin hangi şartlarda temizlik yaptığını yaşayarak öğrenmişti. Bu sorumluluk örneklerini biz çocuklarına anlatır bize sorumluluk almayı öğütlerdi. Geçen dönem Ticaret Üniversitesinde "eğitim yönetimi sertifika programı" na katıldık. Hocamız Prof. Ali İlker bey, gittikçe sadece insanlarda değil, eğitimcilerde de sorumluluk bilinci iş etiği ve ahlaki davranışlar yavaş yavaş -19-