Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "http://www.cengizcetintas.com/index.html"

Transkript

1 1

2 SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ VE MOSKOVA ANTLAŞMASI Birinci Dünya Savaşı nda düşman olarak karşı ittifaklarda savaşan Türkler ile Ruslar, savaşın sonlarına doğru meydana gelen gelişmelerle birbirlerine yaklaşmışlardır. Rusya da 1917 yılında meydana gelen ve o zaman adına Ekim Devrimi denilen Komünist İhtilal, Çar II.Nikola nın tahttan indirilmesi ve çarlık rejiminin ortadan kalkması ile sonuçlanmıştır. Çarın yerini önce Menşevik, ardından da Bolşevik Hükümetler almıştır. Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresinde Partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır. Kongreden sonra iki taraf arasında birleşme girişimleri olsa da birleşme gerçekleşmeyecek ve 1912 yılında kesin ayrım yaşanacaktır. Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı alacaklar ve Sovyetler Birliği'ni kuracaklardır. Çarlığın yıkılması, Rus coğrafyasında önemli değişikliklere de neden olmuş ve birçok bölgede Merkezden ayrılmalar başlamıştır. Bolşevik hükümetin en önemli meselesi, ayrılan parçaların tekrar toparlanması konusu olmuştur. Rusya da bu değişiklikler olurken, Türkiye de de savaşın kaybedilmesinden sonra Türk ordusu küçülmüş, silahları elinden alınmış ve Anadolu ve Trakya'da İtilaf kuvvetlerce işgaller başlanmıştır. İşgaller karşı İstanbul Hükümetin yetersiz kalması ile ülke çapında Kuva-yı Milliye olarak adlandırılan milli direniş birlikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mayıs 1919 da Samsun a çıkışı ile birlikte, Türk Millî Mücadelesi resmen başlamıştır. Türkiye'nin ve Rusya'nın içinde bulunduğu bu kötü durumlar, 1917 yılından itibaren iki ülkenin birbirine yaklaşmasına sebep olmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi açılıncaya kadar olan pek çok Osmanlı ve Rus heyetleri karşılıklı ziyaretler gerçekleştirmişler, para, silah, malzeme, sağlık ekipmanı ve yiyecek gibi karşılıklı yardımlar yapmışlardır. Bu dönemde yardımların ağırlığının Rusya dan Türkiye ye olduğu görülmektedir. Rus Hükümeti Sivas Kongresine Mahmudov adlı bir temsilciyi gözlemci olarak gönderir. Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Müdafaayı Hukuk Temsil Heyeti Reisi sıfatıyla Mustafa Kemal Paşa tarafından Halil (Kut) Paşa, Moskova ya yollanır. Amaç Sovyetlerle ilişkileri geliştirmek, silah, cephane ve para yardımı sağlamaktır Yılı başlarında Moskova da Türkiye nin içinde bulunduğu ağır durumu anlatan, kısa bir süre sonra kurulacak Milli Hükümetten ve bu Hükümetin Rusya ile dostluk ve barış anlaşması imzalama niyetinden bahseden Halil Paşa karşı taraftan da olumlu cevap alır. Sivas Kongresinden Türkiye Büyük Millet 2

3 Meclisi'nin açılışına kadar olan Türkiye, Sovyet Rusya ilişkileri için, iki ülke ve iki kültürün birbirini tanımaya başlaması ile karşılıklı yardımların gidip geldiği dönem diyebiliriz. 23 Nisan 1920 tarihinde Meclis açıldıktan sonra Meclis Başkanı sıfatıyla Mustafa Kemal Paşa Lenin e bir mektup yollar. Mektupta en dikkat çekici nokta emperyalizm aleyhine girişilecek ortak mücadele için Sovyetlerden başlangıç olarak beş milyon altın, asker, silah, cephane ve malzemenin gönderilmesinin istenmesidir. Zaman zaman ilgisiz ve yetkisiz kişilerin, kendi adlarına Anadolu hareketi temsilcileriymiş gibi Sovyetlerle temas etmeleri, Sosyalist Enternasyonal toplantılarına katılmaları, Anadolu'ya gelip kendilerini Bolşeviklerin temsilcileriymiş gibi göstermeleri, Ankara da hoş karşılanmamış ve çeşitli önlemler alınmıştır. Yunanlıların İzmir'den dalga dalga Anadolu içlerine ilerlemeleri sırasında Rus Kızıl Ordusuna olması gerektiğinden çok fazla ümit bağlanmış ve sanki bir kurtarıcı gibi düşünülmüştür. Ayrıca o zamanki ifadesi ile Bolşevizm, bütün Dünyaya yayılacak ve önünde durulması mümkün olmayacak sosyal ve siyasal bir akım olarak yorumlanmıştır. 20 Ocak 2015, Eskişehir Cengiz ÇETİNTAŞ 24 NİSAN 1920: MUSTAFA KEMAL PAŞA NIN MECLİSİN AÇIŞ NUTKUNDA SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ HAKKINDA KONUŞMASI (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 2.Birleşim, Gündem: 2/1) Meclis bir gün önce açılmıştı ve ilk gün çalışma kuralları ile ilgili bir takım kararlar alındı. Secim mazbataları için komisyonlar kuruldu. Mustafa Kemal Atatürk, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti Başkanı olarak değil, Büyük Millet Meclisinin Ankara Milletvekili olarak Genel Kurul da bulunuyordu. Uzun bir açış konuşması yaptı. Mondros Ateşkesi nden 23 Nisan 1920 gününe kadar gelişen olayları ayrıntılı olarak anlattı. Bu arada Sovyet Rusya ile olan ilişkilere de değindi. MUSTAFA KEMAL PAŞA (Ankara): Bolşeviklerin kendilerine has bir kısım görüşleri vardır. Bolşevikler sürekli olarak kendi görüşlerini kabul ettirme çabasındadırlar. Milletimizin gelenekleri, dini ve kabul edeceği şeyler vardır. Biz her ne yaparsak geleneklerimizi, dinimizi göz önünde bulundurmak zorundayız. İşte bu sebeple bizimle Bolşeviklik arasındaki ilişki incelemeye ve ayrıntılarıyla düşünmeye değer. Biz hiç kimsenin, hiç bir milletin adet ve geleneklerine, milli görüşlerine karşı değiliz. Yalnız ülkeyi baskıyla yönetmeye, despotluğa ve yayılmacılığa düşmanız. Avrupalılar Bolşevizm den korkmaktadır. Bizim 3

4 Bolşeviklerle birlikte hareket edeceğimizden sürekli olarak kuşkulanmaktadırlar. Bağımsızlık şartlarımız sağlanırsa neden onlarla birlikte hareket etmeyelim? Milli sınırımız içerisinde, gösterdiğim şartlarda varlığımızı koruduğumuzda, başka bir şey istemek doğru değildir. Ancak her ihtimale karşı hayatımızı korumak için dıştan destek aramak gerekebilir. Bu durumda kendi görüşlerimiz esas kalmak şartı ile her kaynaktan yararlanmayı uygun görürüz. Gerektiğinde Bolşeviklerden ne derece yardım alabileceğimizi anlamak için girişimlerde bulundum. Burada Milletimizi ilgilendiren bütün konular görüşüldü. Kesin sonuca varılmış değildir. Eğer kaçınılmaz şekilde ihtiyaç görülürse Yüce Meclisiniz bu konuda daha köklü kararlar alabilir MAYIS 1920: RUSYA SOVYETLER KOMİSERLİĞİNİN GÖNDERDİĞİ BİLDİRİ HAKKINDA YAPILAN GÖRÜŞMEDE (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 14.Birleşim, Gündem: 5/1) Mustafa Kemal Paşa iki hafta önce Meclisin açılışı dolayısıyla gizli oturumda verdiği beyanatında, Bolşeviklikten korkan Avrupa nın endişelerini de göz önünde bulundurarak, ülke şartlarının dikkate alınması ve TBMM nin kendi düşünceleri baki kalması şartı ile Bolşeviklerden istifade edilebilir, demişti. Yalnız Meclis bu konuda yeterince bilgi sahibi değildi. Mustafa Kemal Paşa da, Milletvekilleri de Bolşevik düşünceye temkinli yaklaşıyorlardı. Ama onlarla ittifak kurmaları da şarttı. CELALETTİN ARİF BEY (Başkan Vekili): Efendim, Kâzım Karabekir Paşa dan havale bir telgraf var. Bir bildiri okunacaktır. Rusya ve Doğu Müslümanlarına, Kolçak ordularının, Denikin ordularının mahvolmasından daha önemli bir mesele, bütün milletlerin ve Müslüman milletlerin uyanması ve harekete geçmesi meselesidir. Doğu nun taksimi için başlayan kanlı muharebelerin sonu gelmek üzeredir. Dünyanın bütün toplumlarını kendi boyundurukları altına alan İngiliz yağmacılarının kuvvetleri seferberlikleri sona ermektedir. Artık Rus Büyük İnkılâbı nın darbeleri sayesinde Dünya köleliğinin ve esaretinin eski binaları yıkılıyor. Hükümetler milletlerin eline geçecektir. Rusya alın teriyle ve kan bahasına çalışan bütün milletlerine, Dünyanın esir milletlerine hürriyet kazandırmak için şerefli bir sulh sağlayacaktır. Rusya bu mukaddes emel peşinde yalnız değildir. Avrupa'nın Dünya Harbi yüzünden bitkin bir hale gelmiş olan milletlerinin elleri bize uzanmıştır. Keza Avrupa'nın meşhur yağmacılarına 1 TBMM Gizli Celse Zabıtları (24 Nisan 1920), 1.Dönem, c.1, s.2-10, 4

5 asırlarca esir olan büyük Hindistan da kendi mebuslarını seçerek ve meşum esareti yıkarak ve Doğu toplumlarını hürriyete davet ederek kendi eliyle isyan bayrağını kaldırmıştır. Yağmacıların ayağı altında emperyalizm tuzağı yatmaktadır. Rusya'nın ve Doğu nun Müslümanları, o camileri, ibadethaneleri, mektepleri tahrip edilen ve hakları gasp edilen insanlar, sizin dininiz ve adetleriniz, milli ve medeni hürriyetiniz serbest ve el sürülmez bir halde kalacaktır. Serbestçe ve engelsiz olarak milli hayatınızı tanzim ediniz, buna hakkınız vardır. Bilmelisiniz ki Rus Sovyetleri Büyük İnkılâbı, sizin hukukunuzu bütün kuvvetiyle himaye edecektir. Binaenaleyh, bu inkılâba yardım ediniz. Doğu nun Müslümanları, Türkler, Araplar, İranlılar, Hindular kendi memleketleri, malları, hayatları taksim ve harap edilmek üzere bulunan kimseler, sona erdirilen Çarlık tarafından tanzim edilen, İstanbul'un cebren işgali antlaşması yırtılmış ve mahvedilmiştir. Rus Sovyetleri Cumhuriyeti, memleketlerinizin zorla işgalini ret ile ilân eder. İstanbul Müslümanların elinde kalacaktır. Türkiye'nin taksimine ve Türk arazisinden bir Ermenistan teşkiline dair olan antlaşma yırtılmış ve mahvolmuştur. Yine ilân ederiz ki, İran'ın imhasına dair yapılan antlaşma da yırtılmıştır. Yağmacıları, memleketinizi boyunduruk altına alan zalimleri reddediniz. Artık susulacak devir geçti. Memleketinizin efendisi kendiniz olunuz. Arkadaşlar, kardeşler dünyanın esir milletlerinin kurtuluşunu bayraklara yazalım. Rusya Sovyetler Komiserliği HAMDULLAH SUPHİ BEY (Antalya): Reis Beyefendi, nereden geliyor Efendim. CELALETTİN ARİF BEY (Başkan Vekili): Efendim, Sovyetlerin telsiz telgraflarından bildiri olarak veriliyor ve Erzurum'daki bizim telgrafçımız bunu alıyor. Kâzım Karabekir Paşa da bize ve diğer kumandanlıklara tebliğ ediyor. HAMDULLAH SUBHİ BEY (Devamla): Meclisi adına bir cevap vermek lâzım gelmez mi Efendim? (yeri belli değil, sesleri) FEYZİ EFENDİ (Malatya): Teşekkürlerle dinlenilmiştir. TUNALI HİLMİ BEY (Bolu): Efendim, Müslümanlara hitaben olduğu için yalnız milli değil, bilhassa dini vazifemizdir. Yine evvelce geçen gün arz ettiğim gibi bir teşekkür yazılmalıdır. (gürültüler) Kime yazılacağı bellidir. Sovyet Hükümetinin imzası var. HAMDULLAH SUPHİ BEY (Devamla): Mademki telgrafın bize ait olan bir tarafı da vardır. Niçin Millet Meclisi buna dair bir söz söylemesin, Efendim? Müsaade buyurursanız bendenizin bir teklifim var. Arkadaşlar, bendenizce bu bir fırsattır. Millet Meclisi, gelen kuvvetler hakkında kendi durumunu tayin edebilir. Bizim için Bolşevik cereyanları karşısında bazı endişe noktaları vardır. Bunların hiçbirini inkâr etmek istemeyiz. Memleketimiz şüphesiz ki, Bolşevizm in neden ibaret 5

6 olduğunu, hedefleri nelerdir, bunu açık bir şekilde bilmiyor. Fakat bizim bilmememiz Bolşevizm in hudutlarımıza gelmesine mâni olmuyor. Bu hareket, bütün Rusya Müslümanları arasında yer yer toplanmalar, iştirakler ve yeni Hükümetler meydana getirdi. Bundan Türk orduları doğdu. Onlar Bolşevik hareketine iştirak ettiler ve Rusya'da doğmuş olan yeni, büyük inkılâbın bir kısmını da oradaki kardeşlerimiz meydana getirdiler. Biz buna karşı dorumumuzu tayin etmiyoruz. Çünkü bu çok eskimiş bir zaafımızdır. Yine açıklıktan çekiniyoruz. Memleket Bolşevizm i bilmiyor, Memleket Bolşeviklik hakkında aydınlatılmamış, aksine aldatılmıştır. Zannediyorum ki, sırf aldandığımıza göre düşünürsek Bolşeviklik kuvveti bu topraklara girecek olursa, yağma için girecektir, tahrip edecektir, yakacaktır, yıkacaktır, ananelerimize ve mukaddesatımıza hürmet etmeyecektir. Bu böyledir diyenler var. Fakat izah etmeliyiz, Bolşeviklik nedir, öğrenmeliyiz, hakkında hüküm vermeliyiz. Belki böyle değildir. Belki bizim için en hakiki bir yardımcı geliyor. Başkalarını topraklarımızdan kovmak için bizi destekleyici bir kuvvet geliyor. Her tarafta az çok müşkülât içindeyiz, bunu her gün deniyoruz. Belki onlardan istifade ederek düşmanlarımızı atacağız ve milli birliğimizi vücuda getireceğiz. Onun için bendenizce Millet Meclisi Bolşevikliğin esasları hakkında bir açık fikri elde etmeli ve kendi düşüncesini ifade etmelidir. Bütün memlekete, Bolşeviklik nedir ve bize ne getiriyor, bunu söylemeye mecburuz. Görüyorum ki Efendim ne vakit buna temas eden bir haber gelirse Meclisin ilk aldığı tedbir kaçmak, geriye çekilmek oluyor. Bendeniz diyorum ki Millet Meclisinin en mühim vazifelerinden biri, doğrudan doğruya Millete Bolşeviklik hakkında bir şey düşünmek ve ne düşündüğünü izah etmektir. Şimdi en son haberleri hatırlamanızı rica edeceğim. Bize oradaki kumandanımızın bildirdiğine göre Kırgız kuvvetleri Ermenistan hududuna gelmişlerdir, dedi. Ermenistan dört beş ayda aşılacak değildir. Ermenistan hududuna varacak olan kuvvet iki üç muharebe verdikten sonra bizim hudutlarımıza ulaşabilir. Biz buna karşı muhalif bir vaziyet mi alacağız, hudutlarımızı kapayacak mıyız? Yoksa bunu kendimiz için faydalı bir kuvvet görerek ve hudutlarımızı açarak el ele verip kurtuluş mücadelemize devam mı edeceğiz? Bildiğimiz bir şey var arkadaşlar. Bu telgraf onu tekrar etmekten başka bir şey yapmıyor. Lenin İslâm Âlemine hitaben ilk sözlerini söylediği vakit dedi ki biz sizin din ve mal halklarınıza ve müesseselerinize hürmet edeceğiz. Acaba şimdi de böyle düşünüyor mu, düşünmüyor mu? Ben Rusya'nın içinden gelmiş, en yakından tanıdığım ve namuslarını itimat ettiğim subaylara dayanarak söylüyorum ki, Bolşevizm İslâm memleketlerinde tecavüzkâr olmadı. Milli müesseseleri kökünden kazımadı. Bilâkis o Müslüman kütlelerin arasında minnet hissi ve şükran doğuracak surette onlara yardım etti. Bunun içindir ki Kolçak ve Denikin kuvvetlerini bizim kardeşlerimizin memleketlerini mahvetti. O halde biz bir şey yapalım. Mademki onlar hudutlarımıza yaklaşıyor ve bizim onu defetmek imkânımız da yoktur. Bilhassa o kuvvet, İngilizler Rusya'yı istila ettikleri vakit mükemmel darbelerle topraklarından onları uzaklaştırdı. Güney Rusya'da tutundurmadı. Mademki bu kuvvet kendi topraklarını muhafaza edecek, aynı zamanda başka topraklarda 6

7 istediklerini kabul ettirecek muazzam kuvvetlere ve teşkilata haizdir ve yavaş yavaş bize yaklaşıyor, Meclisin vazifesi, arz ettiğim üzere ya lehinde veya aleyhinde düşüncelerini vakit gecikmeden tespit etmektir. Eğer lehinde bir düşünceye sahip isek, eğer öyle kanaatlerimiz varsa Memleketimize bunu anlatalım. Gelenden korkmasınlar, ürkmesinler, ne kadar kargaşalıklar olabilir. Bu memleketin mesuliyeti bizim omuzlarımızın üzerindedir. Cesur olalım. Mademki buraya geldik, bu kadar büyük bir işi üzerimize aldık, bu gibi Dünya meseleleri hakkında Millet Meclisinin düşüncelerini açıkça telkin edelim. Biz bunu tayin ettikten sonra Erzurum daki Kumandanımıza kendi görüşümüzü söyleyebiliriz. On beş yirmi gün geçtikten sonra hudutlarımıza ulaşacak kuvvetlerle beraber ne yapacağız? Bu bilinmeli. İsterseniz ilk hareketi ben yapayım Efendim. İman ediyorum ki, Memleketimizdeki işgalci hain kuvvetleri kovmak için bizim en tabii destekleyicimiz gelen Bolşevik kuvvetleridir. (alkışlar) TUNALI HİLMİ BEY (Bolu): Asıl söyleyeceğimi sona bırakıyorum, evvelkini tekrar ediyorum. İnsani vazifelerini açıkladıklarından dolayı kendilerine tebrik telgrafları çekelim, asıl teklifim budur. Teşekkür ederim Suphi Bey. Geçen gün benim sözlerim yanlış anlaşıldı. Ben memlekette şöyle ihtilâl yapalım, böyle yapalım, Bolşeviklik meydana getirelim diye söz söylemedim. Fakat bu derece, bir hafta zarfında kendisini inkılâba azimli gördüğümden dolayı Hamdullah Suphi Bey i tebrik ederim. (gülüşmeler) BESİM ATALAY BEY (Kütahya): Arkadaşlarım, bugün Osmanlı Âlemi, Anadolu, iki karşılıklı akımın buluşma yerinde bulunuyor. Bu akımların biri, inançların, dinlerin, doğduğu Doğu dan, diğeri ise zulmün, kahrın, zorbalığın bulunduğu Batı dan geliyor. CELAL BEY (Saruhan): Medeniyet diye geliyor. (bravo sesleri) BESİM ATALAY BEY (Devamla): Biz bu zayıf kollarımızla, bu yığın, yığın teşkilâtımızla bu iki akımın içinde şaşırıp kaldık. Hangisine katılacağız? Bu iki kuvvet çarpışacak, çarpışmamağının imkânı yok. Milyonlarca Müslüman ı esaret altına almış, yıllardan beri inleten ve utanmadan Kuranı Kerimi ele alarak, ey İngilizler siz Dünya yüzünden şu kitabı kaldırmadıkça Dünyada ihtilalın önünü alamazsınız, diyen Gladstone nun 1 çocuklarının süngüleri altına mı gireceksiniz? 1 William Ewart Gladstone, İngiltere Başbakanı. ( ) Popülist konuşmalarıyla tanınır. Osmanlı yönetimindeki Bulgarlar hakkında 5 Eylül 1876 tarihinde basılan, bir broşür kaleme alan ve Osmanlıların bağımsızlık isteyen Bulgarlara yaptıklarını alçakça ve eşi görülmemiş bir zulüm olarak sayan Gladstone, Türklerin Dünyadan tasfiye edilmesi gerekliliğini anlattı. Gladstone'a göre Türkler, insanlığın dev bir insanlık dışı örneğidir. Osmanlı Hükümeti için ise hiçbir hükümetin işlemediği kadar günah işlemiş, hiçbir 7

8 Onun bayrağının altına mı gireceksiniz? Yoksa Doğu'dan bize ellerini açan kuvvete mi koşacaksınız? (tabii Doğu ya, sesleri) Büyük Peygamberimiz diyor ki Müslümanlığı ondan olmayan birtakım insanlar temin ve teyit edecek. İşte Allah o kuvveti bize gönderiyor. Biz Bolşeviklerle iyi geçinerek bilâkis şeriate daha fazla yaklaşıyoruz. Yine şeriat diyor ki mahrumların sizin mallarınızda hakkı vardır. Biz zekâtı teklif etmekle bir şey kaybetmiş olmuyoruz, bilakis yaklaşıyoruz. MÜFİT EFENDİ (Kırşehir): Zaten biliniyor, yeni değil. BESİM ATALAY BEY (Devamla): Bendeniz bu şeye teşekkür telgrafı çekilmesi taraftarıyım. Bilhassa bizden bahsediliyor ve bilhassa bizim göz bebeğimiz olan İstanbul'dan bahsediliyor. Binaenaleyh bunlara teşekkür telgrafı çekilmesi taraftarıyım. HAMDULLAH SUPHİ BEY (Antalya): Arkadaşlar, kürsüye iki defa geldiğim için affınızı rica ederim. Bir kelimeyi düzeltmem mevzuu olmasa idi tekrar gelmeye lüzum görmezdim. Fakat muhterem arkadaşımız Bolu Mebusu Hilmi Bey, büsbütün başka bir surette anlattığım şeyin yerini değiştirmek suretiyle bir hatasını sevap göstermek istediler. Eğer Rusya'dan gelen kuvvetten bahsedilmiş olsaydı zannediyorum ki kendilerinin söylediği sözü düzeltmeye hiç lüzum yoktu. İstanbul'daki Hükümet karşısında, Padişahımız karşısında ihtilâl kelimesi bahis mevzuu değildir. Çünkü bir millet vardır ki meşru hukukunu meşru yollar dâhilinde müdafaa etmekle meşguldür. İhtilâl, bu halde bahis mevzuu olamaz. Karşımızda İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar Memleketimizin işgalcileri var. Bunlara karşı da toprağı müdafaa eden bir vaziyetteyiz. İhtilâl kelimesinin yine yeri yoktur. Eğer Rusya'dan gelen ihtilâl harekâtı ile buradaki kuvvetlerin birleşmesi bahis mevzu olursa, o günkü nutuklarında yine ihtilâl sözünün sırası değildi. Çünkü her şeyden evvel siyasi bir anlaşma düşünüyoruz. Bugün zannediyorum ki hatiplerin ara sıra yaptığı bir şeyi yaptılar, bir kelimenin yerini değiştirdiler. Rusya'yı öğrenmek için muhtelif vasıtalardan istifade ettiğim zamanlardan beri bir ümit noktası olmak üzere Rusya'nın büyük inkılâbını gördüm. Bolşevik kuvvetleri Azerbaycan'ın hududuna henüz varmışlardı ve biz yine aynı yerden, Doğu Kumandanımızdan bu malûmatı almıştık. Aradan üç gün, beş gün, on gün geçtiği halde içeri girmemişlerdi. Sebebini bize açıkladılar. Bolşeviklerin önünde bir Müslüman Memleketi bir Türk Memleketi vardı. Türklerin, Müslümanların kalplerini kırmak, müesseselerini ezmek istemedikleri için girmemişlerdi. Meclis kendi kararıyla onlarla anlaşsın ve bunda küçücük bir ziyan yoktur. Önündeki Müslüman Milletinin hatırını sayan ve ona hürmet eden, dini, milli müesseselerini tanıyan, ona ziyan vermekten uzak kalmasını arzu eden bu kuvvet şimdi yavaş, yavaş bize geliyor. Muhterem arkadaşlarım da böyle düşünüyorlardır herhalde. (hay hay, sesleri) hükümet onun kadar günahkârlığa saplanmamış, hiçbiri onun kadar değişime kapalı olmamıştır, demiştir. 8

9 Gelen hareket, hakikaten Kumandanımızın dediği gibi, pek büyük ehemmiyeti haizdir. Hepimiz İslam memleketleri üzerinde düşmanların ne yaptıklarını biliyoruz. Hindistan da yüz milyonlarca halkı idare eden İngilizlerin adedi yirmi bin kişi geçmez, fakat onların silâhlarını almışlardır. Bunun içindir ki Hindistan'ın Müslüman ve putperest ahalisi, yirmi bin İngiliz in tehdidi önünde esir bir vaziyettedir. İran'ın içine giren İngilizler bir avuçtan ibarettir. Afganistan'daki nüfuzları bir sahte esasa dayanıyor. Adana'da tecrübesini bizzat yapıyorsunuz, bir avuç kahramanımızın önünde düşman ne zayıf bir vaziyettedir. O halde bütün bu Müslüman memleketlerinin bizim ile beraber kurtuluşa ermesi için Kırgızlardan, Başkırlardan ibaret bu Müslüman ve Türk kuvvetleri ile birleşmemizden daha tabii ne olabilir. Millet Meclisi bu mesele hakkında görüşünü tespit etsin ve bundan çekinmesin. Bunu istemenin sırası gelmiştir. (Bu konuda görüşme bir süre daha devam etti. Bolşeviklik hareketinin Hükümet tarafından araştırılması ve Meclise ayrıntılı olarak sunulması istendi. Bazı milletvekilleri, gelen telgrafa şimdilik cevap yazılmamasını ama teşekkür telgrafı gönderilmesini önerdiler.) CELALETTİN ARİF BEY (Başkan Vekili): Şimdi efendim evvelâ bahis mevzuu olan mesele, bu telgrafa bir teşekkür telgrafı yazılmasını kabul edenler lütfen ellerini kaldırsınlar. Kabul edildi MAYIS 1920: GİZLİ OTURUMDA MUSTAFA KEMAL PAŞA, VE GENEL KURMAY BAŞKANI İSMET BEY İN BOLŞEVİZM HAKKINDAKİ BEYANATLARI (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 21.Birleşim, Gündem: 2/1) Meclis açıldıktan sonra, bir ay içinde çok önemli siyasal gelişmeler meydana gelmişti. İtilaf devletleri Saint Remo da toplanarak, ileride Osmanlı Hükümetine dayatacakları Sevr Antlaşmasının esaslarını tespit ettiler. Fransızlar Güneydoğu Anadolu da askeri yönden Kuva-yı Milliye karşısında zorlanmaya başladılar ve Ankara Hükümeti ile barış şartlarını görüşmeye başladılar. Meclis te Bolşevik Rusya ile ittifak mı yapalım, yoksa Bolşevik akımının içine mi girelim tartışmaları başladı. İSMET BEY (Genel Kurmay Başkanı): düşmanlarımızın elinde bir takım kuvvetler ve doğrudan doğruya silah kuvvetleri vardır. Bu kuvvetlerden birincisi Doğuda Ermeni kuvveti, Batıda Yunan Ordusu, İstanbul, Adana, Maraş, Urfa mıntıkalarında yığılmış olan İngiliz ve Fransız kuvvetleridir. Bu projeyi vücuda getirmeye memur edilen Ermeni kuvveti üç zayıf tümenden ibarettir. Bu kuvvet 1 TBMM Zabıt Ceridesi (11 Mayıs 1920), 1.Dönem, c.1, s , 9

10 gerek Kafkasya da gerek başka yerlerde İslam topluluklarıyla çevrili ve Rusya dan gelen sosyal sele karşı, Bolşeviklerin devamlı Dünya inkılâbını vücuda getirmek için yaptıkları akına karşı şaşırmış ve aciz bir haldedir. Bu kuvvet yani itilaf projesini bize tatbik ettirmek isteyen Ermeni Ordusu böyle bir kuvveti haiz olmak şöyle dursun her gün etrafını ihata etmiş İslam kuvvetlerinin taarruzlarının tehdidi karşısındadır. Orada, iman sahibi, azim sahibi olan o muhitte bizzat silahıyla, kuvvetiyle mukavemet edecek kuvvetimiz vardır. Binaenaleyh imha politikasını Doğuda tatbik ettirecek bir kuvvet yoktur. Doğu da başlayan sosyal inkılâp durmadan ilerliyor. Bugün Kafkasya da bundan bir ay evvelkine, iki ay evvelkine nispetle daha ziyade ferahlık vardır. Ermenistan son ay zarfında iki üç defa hükümet değiştirdi. Hükümet bir partiden diğer partiye geçti. Birbirine taban tabana zıt hükümetler iktidara geldi ve şimdi Bolşeviklerle doğrudan doğruya temastadırlar. Gürcistan Hükümeti bir İngiliz Hükümeti idi. Bundan bir buçuk ay evvel tarafsız bir hükümet oldu. Şimdi de Bolşevik bir hükümet oldu ve şu dakika İngilizlere ilanı harp eden bir hükümet olduğu söyleniyor. Azerbaycan ın durumu Yüce Heyetinize arz olunmuştur. Burada sosyal inkılâba doğrudan doğruya cüretle girilmiş bir vaziyet vardır. Orada kendi memleketlerini Ermenilere karşı muhafaza etmek için hücumlar, hazırlıklar vardır. Rus İnkılâbı şeklinde başlayıp bütün cihanı istila etmek yolunda durmadan ilerleyen sel, Batı milletlerine tesirini her suretle gösteriyor. Biz bu vaziyeti günü gününe takip ediyoruz. Şekil ve vaziyet o haldedir ki bugün bizden itibaren Doğuya doğru başlayan bütün milletler, Batı milletleriyle anlaşamamışlardır. Muhakkaktır ki Dünyanın yarısı diğer yarısı ile mütemadiyen harp edecek ve anlaşamayacak, kendi hayatını, kendi kuvvetini, kendi mevcudiyetini muhafaza etmiş bir millet olarak biz de iştirak edeceğiz. (inşallah sesleri) SIRRI BEY (İzmit): Hükümetin bugün yaptığı beyanat şüphe yok ki bizim maneviyatımızı takviye etmiştir. Bolşevikler hakkında, görüyorum ki münakaşalarımız her ne vakit bu maddeye temas etse mutlaka kaba bir tabirle yan çiziyoruz. Diyoruz ki Doğu ile birleşelim, kurtuluşumuz Doğudan gelen tesir neticesinde ortaya çıkacaktır. Bunu hararetle alkışlıyoruz. Fakat Hükümete demiyorum ki mademki bu Milletin ruhu bu merkezde toplanıyor, Memleketin, Vatanın ve hatta Dinin selameti Doğudan gelen akımın önüne katılmakta bulunuyor, siz şimdiye kadar ne düşündünüz? (bravo sesleri) Batının her vakit üzerimize havale ettiği imha politikasına karşı mukavemet edebilmek için ancak Doğuyu gösteriyoruz ve sonra yine onunla içli dışlı olmaktan kaçınıyoruz. Doğu ile temasta bir maddi fayda görüyorsak bunu vaktiyle yapmalıyız. Zira Kafkasya da bize zıt bir millet vardır. O millet ki bizi doğramakla zevk alıyor. Bizden evvel bizim menfaatimize muhalif olarak Bolşeviklerle bir anlaşma yapsak olmaz mı? (pek doğru sesleri) İcap etmez mi ki biz onlardan evvel davranalım da vatani ve milli menfaatlerimiz neyi icap ediyorsa onun üzerine bir anlaşma yapalım. Bendeniz teklif ediyorum. Hükümet bunun hakkında ne biliyorsa bize söylesin. (alkışlar) 10

11 MUSTAFA KEMAL PAŞA (Meclis Başkanı): Efendiler, Mebus Sırrı Beyefendinin sorusu, Bolşevikliğe lazım gelen ehemmiyet ve bu ehemmiyete nazaran Hükümetin ne gibi teşebbüste bulunduğu veya bulunmadığı şeklindedir. Şüphe yok ki Bolşeviklik akımı ve istilâsı ve hepimizce biliniyor. Bunun hakkında söz söylemeyeceğim. Fakat yine söylemek isterim ki Bolşevikliği lüzumu kadar ehemmiyetle herkes gibi Hükümet de biz de mütalaa etmiş ve layık olduğu ehemmiyeti vermişizdir. Evet, demek oluyor ki biz Bolşeviklikten edebileceğimiz istifadeye yabancı değiliz. İtimatla arz ederim ki Bolşeviklerle ittifak için, Hükümet teşebbüs etmektedir. Yalnız Hükümet bu husustaki teşebbüsünde gayet tedbirli olmak lüzumunu kabul etmiştir. Şöyle ki bir defa mevcudiyetimizin muhafazasını ve temini dışarıdan değil, içeriden kendi vicdanımızdan bulmak prensibini Hükümet kabul etmiştir. Çünkü kendi kuvvetimizi dikkate almaksızın hariçten, şuradan buradan gelecek kuvvetlere dayanarak istikbal isteyeceksek ve o kuvvetten ve o imdattan yardım da gelmezse hayal kırıklığına uğrarız. Bunun için önce kendi kuvvetimize ehemmiyet veriyoruz. Fakat kendi kuvvetimize düşmanlarımızın adedinin çokluğunu dikkate alarak kuvvet ilave etmek gerekebilir. Bu suretle tabii ki Doğudan gelmesi muhtemel olan kuvvetlere iltifat edeceğiz. Ancak burada iki durumu bir birinden ayırmak lazımdır, Bolşevik olmak ve diğeri Bolşevik Rusya sıyla ittifak yapmak. Biz Hükümet olarak Bolşevik Rusya ile ittifak etmekten bahsediyoruz. Yoksa Bolşevik olmaktan bahsetmiyoruz. Bolşevik olmak büsbütün başka bir meseledir. Böyle bir mesele ile uğraşmaya bizim ihtiyacımız yoktur. Fakat ittifak meselesi ciddiyet ve ehemmiyetle takip edilmektedir ve muvaffak olacağımıza ümit ediyoruz. Ancak bu noktanın açıkça müzakeresini Batıya karşı fiilen harp ilan edeceğimiz güne tehir etmek istiyoruz. İşte böyle bir harp ilanı yapıldı mı korkumuz olmasın. Artık Batıdan korkmuş olmayalım, korkuya lüzum görmeyelim. O günü görünceye kadar ve Doğudan gelen kuvvetin, maddeten bize yardımının ortaya konmasına kadar tabi ki Batı ile her nevi siyasi münasebete girişmekten geri durmayacağız. Çünkü Batılılarla, Amerikalılarla siyasi münasebete girişmek Doğudan her hangi bir devletle siyasi münasebete girişmekten bizi men edemez. Bolşeviklerle ittihat ve ittifak edildikten sonra da siyasi münasebete girişilebilir. Onun için bu noktada azami kanaat buyrulmasını rica ederim. (alkışlar) Nitekim Bolşevikler başından beri yalnız kendi prensiplerini takip etmişler ve yalnız kendi prensiplerine riayet eden ve bütün manasıyla Bolşevikliği kabul edenlerle anlaşmışlardır. Fakat bütün milletleri birden bu sosyal esaslara uydurmaya imkan olmadığına ve emperyalizmi yenmek için İslam Âlemi ile ittifak lâzım geldiğine kani olmuşlar ve milletlerin dinine ve milliyetine riayet etmeye karar vermişlerdir. O halde bir çare kalıyor ki bütün milletleri silah kuvvetiyle ezerek, öldürerek, mağlup ederek kendi prensiplerini kabul ettirmektir. Halbuki bütün bu prensipleri tatbik etmekten gayelerinde emperyalizme karşı mukabele etmek, mücadele etmek için tabii yalnız kendi kuvvetleri kâfi değildir. Evet, kendilerine hakiki kuvvet olarak destek olacak bir kuvvet olarak İslam Âlemini görmüşlerdir. Binaenaleyh İslam Âlemini oldukları gibi kendilerine müttefik yapabilirlerse, o zaman Batıda emperyalizme karşı galip geleceklerine kanidirler. 11

12 İslam Âleminin dini esaslarından ayrı olarak Rusya da yetişmiş, Rus ırkından meydana gelmiş hiç bir zihniyeti tatbik etmenin imkanı olmadığını onlar da elbette anlamışlardır. Karar vermişlerdir ki Bolşevikler bir milletin milli ve dini esaslarına hücum etmeyecekler, yalnız emperyalizme karşı müştereken mücadeleyi kabul eden milletlerle ittifak edeceklerdir. Nazari olarak ve tahmin üzerine arz etmiyorum, şimdiye kadar vuku bulmuş olan hadiseler neticesinde bu hakikatler ortaya çıkmıştır. İşte mesela Azerbaycan da, meselâ Türkistan da, meselâ Kuzey Kafkasya da bunları bütün manasıyla Bolşevik olmuşlar zannetmeyiniz. Binaenaleyh Bolşevik prensiplerini kabul etmek sosyal bir meseledir. Bu günün işi değildir. Şimdilik Hükümetin açıklamaları bundan ibarettir. 1 3 TEMMUZ 1920: GİZLİ OTURUMDA MUSTAFA KEMAL PAŞA'NIN SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ VE BOLŞEVİZM HAKKINDAKİ BEYANATI (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 26.Birleşim, Gündem: 2/1) 1920 Yılı yaz mevsimi, Ankara Hükümeti için zor günlerin yaşandığı bir dönemdi. Bir yandan Ankara yakınlarına kadar yayılan iç isyanlar ve diğer yandan bunu Fırsat bilen Yunanlıların Bursa ya doğru ilerlemeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisini ve Hükümetini iyice zora sokmuştu. Bir de Ramazan Bayramı dolayısıyla Genel Kurul da karar yeter sayısının bulunamaması, Meclisin bir süre kapalı kalmasına neden olmuştu. Sovyet Rusya ile karşılıklı ilişkiler kurulmasına çalışılıyordu İSMAİL SUPHİ BEY (Burdur): Efendim, biz bir sal içine sığınmış insanlar gibi bulunduğumuz bir sırada, azim ve imanla çalışmaktan başka silahımız olmadığı bir zamandayız. Yakıyoruz, acaba bir duman var mı? Bizi kurtaracak tek devlet olarak Bolşevikleri görüyoruz. Bolşeviklerle münasebetimiz ne şekildedir? Zannederim bu, bu celsede bahis mevzu olacak bir meseledir. Bolşeviklerden ne kadar kuvvet gelebilir, ne vakit gelebilir? Bolşeviklerden ne gibi bir taahhüt almak mümkündür. Onlarla devletlerarası bir anlaşma imzalamak mı lâzımdır, yoksa onların dediklerini kabul etmek mi lâzımdır? Bunlar hakkında Hükümet ne düşünüyor? Az çok bir malumat istemek hakkımızdır. Mesela bendenize söylediler ki Bakü de Bolşeviklik ilan olunmuş. Bugün Azerbaycan da on üç milyon lira para mevcuttur. Orada da Bolşeviklik ilan edildiğine göre, para geçmez. Bu parayı size verebilirler, dediler. Zannederim bunu Hükümet not eder. MUSTAFA KEMAL PAŞA (Ankara): Efendiler daha önce bu husustaki düşüncemi söylemiştim. Bizim için, Milletimiz için Bolşevik olalım, olmayalım meselesi bahis mevzu değildir. İlla Bolşevik olmak için bir mesele yoktur. Yine bu hususta kraldan 1 TBMM Gizli Celse Zabıtları (29 Mayıs 1920), 1.Dönem, c.1, s.38-48, 12

13 ziyade kral taraftarı olanlar da var. Görüyorum ki bazı arkadaşlar, illâ Bolşevik olalım gibi bir fikirdedirler. Biz bir milletiz, kendimize mahsus adetlerimiz vardır, prensibimiz vardır ve biz bunlara sadığız. Biz Bolşeviklerden bahsettiğimiz zaman bir Bolşevik Rusya sı, Sovyet Cumhuriyeti var ve onların düşmanları, bizim de düşmanımızdır. Biz kendi maksadımızı kurtarmak için bunlarla birleşebiliriz. Yoksa kendi maksadımızı bırakıp da onlara köle olalım meselesi bahis mevzu değildir. Onun için bu nokta, kayıtsız şartsız Bolşevik olalım demek değildir. Belki olmayız ve evvelden olalım desek belki kabul etmezler. Onun için evvela, ne yapacağımızı bilelim. Ondan sonra dost olarak, bir kuvvet olarak kendilerine müracaat edebiliriz. Efendim, Sovyet Cumhuriyetiyle öteden beri takip ettiğimiz temasın neticesini arz edeceğim. Bu siyasi temastan evvel onların askeri harekâtı hakkında malûmat vereyim. Malûmunuz Rus Bolşevik 11.Ordusu Bakü ye gelmişti ve Azerbaycanlılar bunları iyilikle kabul ettiler. Ermeni ve Gürcistan hududuna kadar geldiler. Biz biran evvel Bolşevik Rusları ile temas etmek lüzumunu hissettik. Fakat ondan çok evvel, yani daha biz Erzurum da bulunduğumuz sıralarda, bu husus ile hususi olarak bazı arkadaşlarımızı oraya göndermiştik. Fakat aylar geçti, gönderdiğimiz heyetten bir cevap almaya imkân bulamadık. Binaenaleyh ikinci defa olmak üzere ve Bolşevik kuvvetleri Ermenilere temas etmiş olan Bolşevik Cumhuriyetinin bize yapacağı yardım ve saire hakkında vaziyeti anlamak lazım geliyordu. Yine bir heyet gönderdik. Gönderdiğimiz bu heyetin eline de benim imzam ile bir mektup verilmiştir. 1 Bu mektup hulasa olarak şu noktaları ihtiva ediyordu. Bir defa onların gayesini biz nasıl görüyoruz, bunu anlattık. Emperyalist hükümetler aleyhine harekât ve onların tahakküm ve esaretinde bulunan insanların kurtarılması için Bolşevik Ruslarla işbirliğini kabul ederiz dedik. Birleşebilmemiz için siz Gürcistan ı kuvvetle ve propaganda ile tarafsız yaparsınız ve bizim Ermenilere karşı hareket etmemiz lazım ise sizin faaliyetlerinize iştirak ederek Ermenilere karşı bu hareketi yaparız. Bundan sonra da yapacağınız bütün harekâtta size yardım edeceğiz. Maksadımız Vatanımızda bağımsız olarak yaşamaktır, her şeyden evvel gayemiz budur. Bu heyetten de uzun müddet cevap alamadık. Diğer bir heyet gönderdik, en son gönderdiğimiz heyete daha ziyade salahiyet verilmişti. En son gönderdiğimiz heyet Erzurum a döndüğü zaman, ilk heyet Moskova ya gitmiş bulunuyor ve ikinci giden heyet oradan aldığı cevaplarla Trabzon a gelmişti. Şimdi 1 Mustafa Kemal Paşa'nın Lenin'e yazdığı mektubun özeti. Sayın Başkan, Rus Bolşevikleri ile bütün çalışmalarımızı ve en azı hareketlerimizi ortak düşmana karşı birleştirmek zorunda olduğumuzu kabul ediyoruz. Bolşeviklerin emperyalist ülkelere düşman olduklarını ve bütün mazlum milletleri emperyalizmin ezici baskılarından kurtarmak istediklerini biliyoruz. Ülkemizi işgal eden emperyalist güçleri ülkemizden çıkarmak ve emperyalizme karşı girişilen genel savaşı sürdürebilmek amacı ile Ülkemiz içinde güçlü bir ordu bulundurmak ve bu ordunun gücünü artırabilmek için öncelikle beş milyon altın ruble borç talep etmekteyiz." ( 13

14 getirilen cevapları arz edeceğim. Mektubumuzu almışlar, memnun olmuşlar ve bizim hakkımızdaki düşüncelerini de gayet açık ve kati bir surette bildirmişler. Müsaade buyurursanız ufak bir tahlil yapalım. Türkiye istiklalini bir defa tabii buluyorlar. Sonra Türk arazisinin bizde kalmasını onu da muvafık görüyorlar. Yalnız aramızda ufak bir fark mevcuttur. O mevcut olan fark da milli hudutlarımız dâhilindeki muhtelif ırklara mensup Müslüman halkların da oylarına müracaat edilmesi meselesidir. Biz haddi zatında gerek Suriye ve gerek Irak taki insanların bağımsız olmaları esasını kabul ettik. Buna dair bir itirazımız yoktur. Sonra bizim kabul etmiş olduğumuz prensiplerin bazılarını, Rus Sovyet Cumhuriyeti tabii buluyor. Mesela Ermenistan daki insanların kendi mukadderatını kendi oylarıyla tayin ve tespit etmeleri, Erivan Cumhuriyetini tesis ve teşkil eden Ermenilerin bağımsız olmalarını ve bu hususta arzuları her ne ise zaten kabul ettik. Fakat Kürdistan, Lazistan vesaire hakkında değil. Kesinlikle prensibimiz şudur ki milli hudutlar olarak çizdiğimiz Memleketimizde yaşayan çeşitli Müslümanlar birbirlerine karşı ırki, ahlaki bütün haklarına riayet eden öz kardeşlerdir. Binaenaleyh onların arzuları aksine bir şey yapmayı biz de arzu etmeyiz. Bizce kati olan bir şey varsa o da milli hudutlarımız dâhilinde Kürt, Türk, Laz, Çerkez ve diğer bütün bu Müslümanlar müşterek menfaate sahiptirler. Beraber çalışmaya karar vermişlerdir. Yoksa hiç bir vakit başka bir düşünce yoktur. Vicdani arzu ile kardeşçesine ve din birliği içinde bir birliktelik vardır. Binaenaleyh hiç şüphe etmeyiniz ki Kürt, Laz vesaire, fikri sorulduğu zaman bunu söyleyeceklerdir. Yalnız şunu da hatırlatmak isterim ki bize baskı yapmak istedikleri şeyleri Çiçeron dikkate almıştır. Çiçeron diyor ki Trakya kendi mukadderatını kendi tayin edecektir. Bu husustaki düşüncemiz de hepinizce malûmdur ve binaenaleyh bizim için çekinilecek bir nokta yoktur. Azınlıklar hakkında da bütün medeni Dünya nın kabul ettiği kanunları siz de kabul ediniz diyorlar. Bu bizim için iyi bir şeydir ve biz bunu memnuniyetle kabul etmişizdir. Boğazlar meselesi için ortaya koydukları noktalar, Karadeniz sahilinde bulunan hükümetlerin boğazların vaziyetini halletmek, bu devletlere aittir. Kapitülasyonlar hakkında da dışarıya çıkmış olanlar memleketlerine geleceklerdir. Yalnız bunu arz edeyim ki burada mesela silahtan bahis olunmamıştır. Bu bizim de dikkatimizi çekmiştir ve anlamak istedik. Fakat bu bir mektuptur fazla bir şey yazmak istememişlerdir. Müsaade buyurursanız buna cevaben bizim yazdığımız mektubu da okuyayım. Bize yine oradaki delegelerimizin verdiği malûmatta, bir Rus Sovyet heyeti Erzurum da bizimle görüşmek üzere yola çıktığını bildiriyordu. Vaat ettikleri paradan bir miktarını bizim delegelerimizle göndermek istemişler, Batum dan geldiği için İngilizlerin eline geçer diye kendi delegelerine vermişler. Şimdiye kadar gelmesi lazımdı, gelmedi. Biz gelemeyişini şu şekilde düşünüyoruz. Bolşeviklere Azerbaycan da muhalif olanlar vardı. Onların tesiri oldu kanaatindeyiz. Azerbaycan da bizim kendi arkadaşlarımız vardı. O arkadaşlarımıza İngilizler dediler ki Bolşeviklerle haberleşiniz, Türkiye bizimle anlaştı ve orada bulunan arkadaşlarımız da ellerindeki kuvveti çarptırdılar ve tabii mağlup oldular. Mağlup olduktan sonra biz de işittik ve haber gönderdik, filân ettik. Halbuki Bolşeviklerle bu haberleşme 14

15 başlayınca, Kafkaslarda Müslümanların katline başlanıldı. Ermeniler bundan istifade etti ve Olti taraflarına taarruza geçtiler. Fakat bir kaç gündür bu yanlışlığın bir dereceye kadar düzeltildiğini görüyoruz ve iki üç gün evvel aldığımız haberde, Tiflis üzerinden geçmekte oldukları anlaşıldı ve bu yanlışlığı bertaraf etmek ve hakikaten bu münasebette samimi olduğumuzu anlatmak için teşebbüste bulunduk. Binaenaleyh Rus Sovyetleriyle olan münasebetimizin en son noktası bundan ibarettir. BİR MEBUS BEY: Gürcistan Bolşevik olmuş mudur? MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Gürcistan da çoğunluğun Bolşeviklerle birleşmeye müsait olduğu anlaşılıyor. Bizce kuzey ve kuzeydoğu hududumuz tamamen Ermenistan la çevrilidir. Sonra Ermenistan dahilinde kendiliğinden teşekkül etmiş İslam şuraları var ve adeta Ermenistan la bizim hududumuz arasında ufacık hükümetler var. Şimdi bu hükümetlerin en mühimi Aras Hükümetidir ve bizim ile Azerbaycan arasında doğrudan doğruya teması yoktur. Aynı zamanda Ermeni Cumhuriyetiyle siyasi münasebete giriştik. Kendilerinin bu taarruzlarını protesto ettik ve biz hakikati söyledik onlar kabul etmediler. Gürcistan da bizimle siyasi münasebete girişmiştir. Binaenaleyh karşımızda Batum havalisinde Gürcülerden ziyade Müslüman ahalinin hâkim olduğu anlaşılıyor. Çok muhtemeldir ki Rus Sovyet Cumhuriyeti bize, düşündüğümüz maddi ve manevi yardımları yapsın. Efendiler bütün gücümüzle bu hususu temin için çalışacağız AĞUSTOS 1920: MUSTAFA KEMAL PAŞA NIN SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ HAKKINDAKİ AÇIKLAMALARI (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 48.Birleşim, Gündem: 5/3) Ermeni sorunu, Türkiye ile Sovyet Rusya arasında en önemli sorunlardan biri olmuştu. Sovyetler nasıl olsa ele geçirecekleri Ermenistan'ı en geniş topraklarıyla muhafaza etmek istiyor, Türkiye ise Ermenistan'a bir karış toprak vermeye yanaşmıyordu. Şiddetlenen Ermeni saldırıları karşısında Türk müdahalesi bir süreliğine ertelendi. Bu ertelemenin siyasi nedenleri vardı. Mustafa Kemal Paşa Mecliste bu nedenleri milletvekillerine açıklamak zorunda idi. MUSTAFA KEMAL PAŞA: Son günlerde Bakü'de milletlerarası bir kongre yapılmaktadır. Bizden de oraya temsilciler davet ediyorlar. Bu davetler doğrudan doğruya halkımıza yapılıyor. Trabzonlulara, Erzurumlulara, her tarafa birtakım davet yazıları geliyor, gönderiliyor. Aldığımız malumata göre bazı yerlerden, katılanlar olmuş. Efendiler, biz Memleket ve Milletimizin mevcudiyetini ve istiklâlini 1 TBMM Gizli Celse Zabıtları (3 Temmuz 1920), 1.Dönem, c.1, s.52-74, 15

16 kurtarmak için karar verdiğimiz zaman, kendi prensiplerimize göre hareket ettik. Hiç bir kimseden ders almadık, hiç kimsenin kandırmalarına aldanarak işe girişmedik. Bizim prensiplerimiz Bolşevik prensipleri değildir ve Bolşevik prensiplerini Milletimize kabul ettirmek için de şimdiye kadar hiç düşünmedik ve teşebbüste bulunmadık. Fakat esas itibariyle tetkik olunursa bizim prensibimiz halkçılıktır, kuvvetin, kudretin, hâkimiyetin, idarenin doğrudan doğruya halka verilmesidir, halkın elinde bulundurulmasıdır. Yine şüphe yok ki bu Dünyanın en kuvvetli bir esası, bir prensiptir. Elbette böyle bir prensip Bolşevik prensipleriyle çatışmaz. Bolşevikler bize milliyetçiyiz derler, fakat biz öyle milliyetçiyiz ki, bizimle dost olan bütün milletlere hürmet ve riayet ederiz. Onların bütün milli prensiplerini tanırız. Bizim milliyetçiliğimiz her halde bencil ve mağrur bir milliyetçilik değildir ve biz Müslüman olduğumuz için, bizim ümmetçiliğimiz vardır ki milliyetçiliğin çizmiş olduğu hudutların dışına bizi çıkarır. Bu sebeple bizim prensiplerimizin de Bolşevik prensiplerine benzediği düşünülebilir. Bolşevizm, millet içinde mağdur olan bir sınıf halkı dikkate alır. Bizim Milletimizin tamamı mağdur ve mazlumdur. Bu sebeple bizim Milletimiz himayeye muhtaçtır. Bunları söylemekten maksadım, bu noktayı açık, samimi ve katî olarak ifade ediyorum, Memleket ve Milletimizi kurtarabilmek için, Memleketin ahengini, intizamını muhafaza etmek lazımdır. Her tarafta çeşitli kafaların, fikirlerin teşebbüsü, Memleketin içinde çeşitli fikir akımları bulunabilir. Hâlbuki efendiler, biz her taraftan, çeşitli taarruzlara, hücumlara maruz bulunmaktayız. Bu vaziyet içinde bizim için esas olan birlik ve beraberliği muhafaza etmektir. Binaenaleyh falan yerde falan, filan ve filan yerlerde yapılan kongrelere bazıları davet olunabilir ve bunlar oraya gider ve orada tespit edilen prensipleri kabul eder, Memleket içinde tatbik etmeye başlarsa bu doğru bir istikamet olamaz. Biz kongrelere de gideriz. Her tarafa gideriz, her şeye katılırız. Yalnız biz gideriz, Millet gider, yani yalnız Milletin temsilcileri olan heyet gider ve yapılması lazım gelen şeyi o yapar. Ancak Yüce Meclisinizin salahiyetine sahip olanların her hangi bir kongrede, her hangi bir yerde, herhangi bir cemiyette, herhangi hükümette yapacağı temas, söyleyeceği söz, vereceği imza kabul edilir. Her halde biz bugün için, kendi prensiplerimize, Milletimizden, halkımızdan aldığımız hakiki kanaatlere göre hareket etmekteyiz. HULUSİ BEY (Karahisar): Paşa Hazretleri, Bakü deki kongre resmi mi, gayri resmi midir? MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Gayri resmidir Efendim. O resmi olsa tabii Millet Meclisini davet ederdi. Şark Cephesi hakkında verilen önergeye cevabım bundan ibarettir. Başka mevzuların da aydınlatılmasına lüzum ve ihtiyaç görüyorsanız, onlar hakkında da izahat verebilirim. İSMAİL SUPHİ BEY (Burdur): Bizim kuvvetler ile Rus kuvvetleri ittifak edeli epey zaman olmuştur. O zamandan beni o kuvvetlerin buraya getirilmesi düşünülmüş müdür, böyle bir teşebbüse lüzum var mıdır? 16

17 MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Neden dolayı böyle bir teşebbüs yapalım? Böyle teşebbüs var mıdır? Ne sebep vardır Efendim? Kızıl Orduyu bizim Memleketimize davet etmek teşebbüsünün bizce düşünüldüğüne siz inanıyor musunuz? İSMAİL SUPHİ BEY (Burdur): Efendim, soruyorum. MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Yaptınız mı, yapmadınız mı diye soruyorsunuz rica ederim. Böyle bir soru sorabilmek için vaziyeti gayet iyi düşününüz, tahlil ediniz, ondan sonra soru sorunuz. Biz böyle bir şey düşünmedik ve düşünmek de istemiyoruz. İSMAİL SUPHİ EFENDİ (Burdur): Bu durumda fiili yardım ne şekilde olabilir? Bizim Delege Heyetimiz Moskova da Sovyetlerle müzakereye başlamış mıdır? MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Müzakerelere başlayıp, başlamadığına dair henüz bir haber almadık. Yalnız onların oraya ulaştıklarına dair iki telgraf aldık. Biz de merak ettik ve iki defadır telgrafla sorduk, niçin bize izahat vermiyorsunuz diye, cevap gelmedi. Biliyorsunuz ki Sosyalist Enternasyonal Kongresi toplandı. Belki de bizim delegelerimiz bu Kongreye katıldılar. Belki de müzakerelere başlandı. İSMAİL SUPHİ BEY (Burdur): Lehistan'da Bolşevik ordularının ilerlemesi üzerine İngilizler ve Fransızlar Lehlilere yardım için kuvvet gönderileceğine dair haber gelmesine rağmen hakikaten Bolşevik orduları muvaffak olabilirler mi? MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla): Beyefendi böyle bir şeyi halletmek için evvela Rus Bolşevik Ordusunun askeri kuvveti ve kuvvetin miktarı nedir? Kendisiyle doğrudan doğruya harp eden ve mağlup olan Leh kuvvetlerinin vaziyeti nedir? Oraya Fransız ve diğer İtilâf devletlerinin miktarı nedir? Bunların cevaplarını bilmek lazımdır. Bu cevapları Bolşevik Hükümeti Genel Kurmay Reisi bile bilemez. (gülüşmeler) 1 1 TBMM Zabıt Ceridesi (14 Ağustos 1920), 1.Dönem, c.3, s , 17

18 11 EKİM 1920: DIŞİŞLERİ BAKANI MUHTAR BEY İN SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ HAKKINDA BEYANATI (1.Dönem, 1.Yasama Yılı, 81.Birleşim, Gündem: 2/1) TBMM Hükümetinin ilk işi Avrupa ya karşı durmuş olan Türk Milletinin bu mücadelede büsbütün yalnız kalmamasını sağlamak ve bu yolda ilk adım da aynı düşmanlarla uğraşmakta olan Bolşevik Rusya ile temasa geçmek oldu. Bu nedenle seçilen Delege Heyeti Mayıs Ayında Ankara dan ayrılır ve Temmuz Ayında Moskova ya varan Heyet Lenin de dâhil önemli Sovyet yetkilileriyle görüşür. Taraflarca 24 Ağustos 1920 tarihinde paraf edilen bir antlaşma taslağı ortaya çıkar. MUSTAFA KEMAL PAŞA (Meclis Başkanı): Dışişleri Vekili Beyefendi siyasi vaziyet hakkında izahat verecek, söz onundur. AHMET MUHTAR BEY (Dışişleri Vekili): Yüce Heyetiniz dış siyasetimiz hakkında izahat talebinde bulunmaya yerden göğe kadar haklıdır. Ancak müzakerenin gizli celsede yapılması gereği bunu biraz geciktirdi. İstanbul un işgalinden sonra Anadolu da teşekkül eden Milli Hükümeti iç ve dış siyaset prensipleri evvelce tespit edilmişti. İstanbul Mebuslar Meclisi teşekkül ettiğinde Milli Misak ile İtilaf devletlerine, tarafsız devletlere ve bilhassa Versay Kongresine 1 de tebliğ etmişti. Bu ufak tarihçeden arz etmek istediğim nokta, Türkiye Büyük Millet Meclisinin siyasi gayelerinde herhangi bir değişikliğin olmadığını söylemektir. Malumunuz Osmanlı Hükümetinin siyaseti milli olmaktan çıkmış ve birtakım şahsi temayüllerle şekillenmiştir. Binaenaleyh Ankara Hükümeti artık milli bir siyaset takip etmektedir. Binaenaleyh bundan bir hüküm çıkarmak lazım gelirse, Hükümetimiz istiklalini kazanmak için her kim olursa olsun ancak bununla kabul ve müzakere edebilir manasınadır. Binaenaleyh coğrafi vaziyetimiz ve siyasetimiz icabı Doğu ile Batı devletlerinin arasında bulunuyoruz. Şimdiye kadar bizler bilhassa Mondros Ateşkesinden sonra Batı hükümetleriyle uygun bir şekilde anlaşabileceğimizi iyice tetkik ve takip ettik ama ne yazık ki buna imkân olmadığı anlaşılmıştır. Fakat bu sırada bilirsiniz ki Rusya da yeni bir fikir akımıyla, yeni bir hareket ortaya çıktı. Biz de bunun bizim kurtuluşumuza yardımcı olur düşüncesiyle istikametimizi Doğula döndürdük. Çünkü Büyük Millet Meclisi Hükümeti sırf milli bulunduğu şekliyle kendisinin istiklalini temin edecek yardım ne taraftan getirse gelsin kabulünde tereddüt etmeyecektir. Ne taraftan gelirse gelsin, şimdiye kadar bize husumet göstermiş bulunmuşsa bulunsun, Milli Hükümetimizin tespit ettiği esaslar dairesinde yapılacak teklifleri kabul ederiz. Siyasette malumunuz hissiyata kapılmak doğru değildir. Daima menfaat üzere hareket edilir. Bunu söylemekten maksadım şimdiye kadar İngiliz ve Fransızlarla münasebetimizi arz etmektir. 1 Birinci Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile Almanya arasında barış antlaşması imzalanması için toplanan konferans. 18

19 Muhterem Reisimiz Mustafa Kemal Paşa Hazretleri tarafından Lenin e yazılan mektup, sonra Çiçerin tarafından cevap yazılmış ve buradan Dışişleri Vekili Bekir Sami Bey ile birlikte bir Delege Heyeti Moskova ya gönderilmişti. Bu heyet 19 Temmuz 1920 tarihinde Moskova ya vardı ve müzakerelere başladı. Fakat bu sıralarda Bolşevik Orduları birçok iç mesele ile uğraştıkları için Rus Hükümeti fevkalade meşgul olduğundan dolayı tabii müzakereler arzu edildiği derecede süratle devam edemedi ve bir buçuk ay geçti. Şimdi ise emniyet ve itimat ederek vazife mevkiine getirdiğiniz Hükümet bugün Dışişleri Vekili sıfatında bulunan bu arkadaşın gayretiyle büyük bir müjdede bulunmak istiyorum. 24 Ağustos 1921 günü Türk delegeleriyle Rus delegeleri arasında anlaşmanın esasları kararlaştırılmış ve bu anlaşma parafe edilmiştir. (Şiddetli alkışlar) Rusya da ihtilal olduğu vakit ortaya atılan prensiplerden birisi de milletlerin kendi mukadderatını kendilerinin tayin etmek hakkı olmuştur. Bu anlaşma metni, bu prensibe göre kaleme alınmıştır. Henüz daha anlaşma imza edilmemiş, yalnız arz ettiğim gibi esasta anlaşılarak iki delege heyeti tarafından parafe edilmiştir. Bu parafe edilen metni ve bunun müzakerelerinde cereyan eden münakaşalara dair raporları bundan üç dört gün evvel Moskova dan Trabzon a gelen Yusuf Kemal Bey buraya hareket etmek üzere emir almıştır ve yolda bulunuyor. Ondan daha esaslı malumat alınmadıkça bu meselenin daha fazla müzakeresini devam ettirmememin Meclisçe zaten bendeniz söylemeden takdir edildiğini zannediyorum. Ancak bir hususu ifade edeceğim. Ruslar diyorlar ki Ermeniler ihmal bir millettir, tabii bunların da hakları vardır. Pekâlâ, biliriz ki Ermeniler kendilerini Avrupa da ve Amerika da gayet masum ve gayet mazlum olarak tanıtmışlardır ama bizim masumiyetimiz de onlarınki kadardır. Fakat Hıristiyan olmaları sebebiyle her taraftan merhamet ve yardım almış olan bu adamlar, bizim masumiyetimizi zalimliğimize çevirerek Avrupa ve Amerika ya kabul ettirmişlerdir. Binaenaleyh Rusya herhalde ve Doğu Anadolu da gayet ufak bir yer vererek bunların tatmin edilmesini arzu ediyor. Bugün bilirsiniz ki Ermenistan da Taşnak hükümeti vardır ki bunlar Sosyalist Federatif Rusya Cumhuriyetinin düşmanıdır. Ruslar Taşnak Hükümetini yıkmak istiyorlar. Yerine Sovyet Rusya taraftarı bir hükümet kurarak federasyonlarının bir parçası yapmak istiyorlar. Bu sebeple Ermenilerle bir parça birlikte hareket etmek istiyorlar. Bir de başka sebep vardır ki o da muhtelif Avrupa memleketlerinde sonuna kadar mücadeleyi kabul ve taahhüt etmiş olan sosyalist partiler vardır. Avrupa vaziyetini tetkik edecek olursak zannolunabilir ki bu partiler az zaman sonra, bugünden ölçülemeyecek bir zaman zarfında bütün nüfuz ve kudreti ellerine alacaklardır. Rusya Hükümetinin takip ettiği emellerden birisi de kendisini Avrupa da resmen tanıttırmaktır. Hâlbuki mücadele ettikleri kapitalist devletler buna katiyen muvafakat etmezler. Çünkü muvafakat ettikleri gün sosyalizm esasını kendi memleketlerinde tatbik edilmiş ve kabul etmiş olurlar. Tabii mücadele eden iki taraf vardır. Birisi kapitalizm tarafı, diğeri onu yıkıp hâkimiyeti halkın eline teslim etmek isteyen taraftır. Sosyalist Rusya Hükümetinin gayelerine uygun hareket eden Avrupa da büyük partiler var. O büyük Sosyalist partiler kendilerine mal edinmiş oldukları birtakım prensipleri Rusya Hükümetinin 19

20 terk ettiğini görecek olurlarsa Rusya ya karşı tavır alırlar. Ruslar, Ermeni meselesinde proletaryanın kendilerine karşı geleceğinden korkuyorlar. Onun için onları biraz tatmin etmek istiyorlar. Ama biz Doğu hududumuzda yapmak istedikleri değişikliği hiçbir şekilde kabul etmeyeceğiz. Çünkü Bitlis ve Van da mevcut bulunan Ermenilerin adedi az çok bellidir. Binaenaleyh bu vaziyet halledilmiştir. İşte efendiler, parafe edilen anlaşma projesinin esasları bundan ibarettir. Bu bir dostluk anlaşmasıdır. Malumunuz dostluk anlaşmalarında müddet tayin edilmez. Amma ileride ne olursa olur. Zannedilir ki nihayet bir buçuk iki ay zarfında bu anlaşma taraflarca imzalanır. Çünkü haberleşmenin zorluklarını biliyorsunuz. Çünkü Yusuf Kemal Bey gelecek bu az çok zaman alır. Bizim taleplerimiz içinde bir de Rus Hükümetinden maddi ve manevi yardım taleplerimiz de vardır. Para, silah gibi birtakım yardımlar istemiştik. Binaenaleyh bu yoldaki müracaatımızı iyi karşıladılar ve ellerinden gelebildiği kadar maddi yardımda bulunmayı taahhüt etmişlerdir. Bundan otuz gün evvel gönderilen külçe altınlar bugün elimizdedir. Diğer taraftan Yusuf Kemal Bey i Moskova dan getirecek trenin içinde bir milyon altın, bir miktar ruble ile bir vagon mavzer fişeği bulunuyordu. Diğer taraftan fişeği ve mitralyözü olan sekiz vagon da Moskova İstasyonundan hareket etmek üzeredir. Zannediyoruz ki Rusya Hükümetinin yapacağı yardımlar bunlardan ibaret olamayacaktır. İnşallah daha çok mikyasta devam edecektir ve bunların devam etmesi anlaşmanın imzalanması ile alakalı değildir. MAZHAR BEY (Aydın): Müsaade buyrulur mu? Kardeşlik esasına dayalı yardımlar yapıldığı ifade ediyor. Kapitalist ve emperyalist devletler doğrudan doğruya Rus Hükümetinin hedefine muhalif olduğuna göre, yani kapitalistler ile emperyalistler bir devletle anlaşma yapamayacak mıyız? Biz doğrudan doğruya Fransız Hükümetiyle sulh yapabilirsek, bu hedefe muhalif hareket etmiş olduğumuzu mu gösterecektir? AHMET MUHTAR BEY (Devamla): Hayır, katiyen çünkü Rusların kendilerinin Londra da İngilizlerle müzakere ettiklerini biliyoruz. Fransa kendi iktisadi istiklâlini temin edecek iktidarda bir hükümet değildir. Fakat Fransa karşımıza çıksa ve dese ki Milli Misakınızda ifade ettiğiniz esasları tamamen temin edeceğiz. Temin edeceğine bizce kanaat gelirse, onunla müzakereyi kabul ederiz. Daha önce de arz etmiştim. Bu bir mali meseledir, yoksa Doğu ve Batı meselesi değildir. Söyleyeceklerim bundan ibarettir. 1 1 TBMM Gizli Celse Zabıtları (11 Ekim 1920), 1.Dönem, c.1, s , 20

SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ VE MOSKOVA ANTLAŞMASI

SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ VE MOSKOVA ANTLAŞMASI CENGİZ ÇETİNTAŞ TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 5 TBMM Tutanaklarında SOVYET RUSYA İLİŞKİLERİ VE MOSKOVA ANTLAŞMASI (1920-1923) http://www.cengizcetintas.com cengizcetintas@outlook.com 1 TBMM Tutanaklarında

Detaylı

MİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com

MİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com MİLLİ MÜCADELE TRENİ TRABLUSGARP SAVAŞI Tarih: 1911 Savaşan Devletler: Osmanlı Devleti İtalya Mustafa Kemal in katıldığı ilk savaş Trablusgarp Savaşı dır. Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal in ilk askeri

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de

Detaylı

BATI CEPHESİ'NDE SAVAŞ

BATI CEPHESİ'NDE SAVAŞ T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TEOG ÇIKMIŞ SORULAR - 3. ÜNİTE Batı cephesinde Kuvâ-yı Millîye birliklerinin faaliyetlerini ve düzenli ordunun kurulmasını değerlendirir.türk milletinin Kurtuluş Savaşı

Detaylı

MİLLİ MÜCADELEDE KOMÜNİZM HAREKETLERİ

MİLLİ MÜCADELEDE KOMÜNİZM HAREKETLERİ 1 MİLLİ MÜCADELEDE KOMÜNİZM HAREKETLERİ Birinci Dünya Savaşı nda düşman olarak karşı ittifaklarda savaşan Türkler ile Ruslar, savaşın sonlarına doğru meydana gelen gelişmelerle birbirlerine yaklaşmışlardır.

Detaylı

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ MUSTAFA KEMAL İN SAMSUN A ÇIKIŞI GENELGELER KONGRELER

MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ MUSTAFA KEMAL İN SAMSUN A ÇIKIŞI GENELGELER KONGRELER MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ 1919-1922 MUSTAFA KEMAL İN SAMSUN A ÇIKIŞI GENELGELER KONGRELER Milli mücadele Hazırlık Dönemi Kronoloji 19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal in Samsun a Çıkışı 28 Ocak 1919 Havza Genelgesi

Detaylı

KOMÜNİZM FAALİYETLERİ VE YEŞİL ORDU

KOMÜNİZM FAALİYETLERİ VE YEŞİL ORDU CENGİZ ÇETİNTAŞ TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 11 TBMM Tutanaklarında KOMÜNİZM FAALİYETLERİ VE YEŞİL ORDU (1920-1923) http://www.cengizcetintas.com cengizcetintas@outlook.com 1 TBMM Tutanaklarında

Detaylı

KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELER

KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELER KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELER DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ KURTULUŞ SAVAŞI DOĞU VE GÜNEY CEPHESİ DOĞU CEPHESİ Ermeniler XIX. Yy`a kadar Osmanlı topraklarında huzur içinde yaşadılar, devletin çeşitli kademelerinde

Detaylı

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı. MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.

Detaylı

Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler

Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler On5yirmi5.com Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler nelerdir? Yayın Tarihi : 12 Kasım 2012 Pazartesi (oluşturma : 12/22/2018) Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

BAŞBAKAN YARDIMCISI HAKAN ÇAVUŞOĞLU, BATI TRAKYALI GENÇLERLE YTB DE BULUŞTU Cuma, 13 Nisan :47

BAŞBAKAN YARDIMCISI HAKAN ÇAVUŞOĞLU, BATI TRAKYALI GENÇLERLE YTB DE BULUŞTU Cuma, 13 Nisan :47 Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığında, Batı Trakya Azınlığı Yüksek Tahsilliler Derneğinin girişimleriyle Yunanistan'dan gelen Batı Trakyalı öğrencilerle

Detaylı

T.C İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük

T.C İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük T.C İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük 2015-2016 T.C İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Arif ÖZBEYLİ Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Açılması Meclis-i Mebusan ın dağıtılması üzerine, Parlamento nun Mustafa Kemal

Detaylı

KURTULUŞ SAVAŞI ( ) Gülsema Lüyer

KURTULUŞ SAVAŞI ( ) Gülsema Lüyer KURTULUŞ SAVAŞI (1919-1922) Gülsema Lüyer KURTULUŞ SAVAŞI (1919-1922) Mondros Mütarekesi ve Mütareke Sonrası Genel Durum İşgaller ve Kurtuluş Savaşı Hazırlık Evresi T.B.M.M. nin Açılması Düzenli Ordu Hazırlıkları,

Detaylı

Bu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir?

Bu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? 1)Birinci İnönü Savaşının kazanılmasından sonra halkın TBMM ye ve düzenli orduya güveni artmıştır. Bu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? A)TBMM seçimlerinin yenilenmesine

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf...

İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... 7 a. Fransız-Rus İttifakı (04 Ocak 1894)... 7 b. İngiliz-Fransız

Detaylı

ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu

ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu -KAPANIŞ KONUŞMASI- M. Recai KUTAN 7 Kasım 2014 I. DÜNYA SAVAŞININ 100. YILDÖNÜMÜ ULUSLARARASI

Detaylı

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ DERSİ I.DÖNEM MÜFREDAT PROGRAMI

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ DERSİ I.DÖNEM MÜFREDAT PROGRAMI HAFTALAR KONULAR 1. Hafta TÜRK DEVRİMİNE KAVRAMSAL YAKLAŞIM A-) Devlet (Toprak, İnsan Egemenlik) B-) Monarşi C-) Oligarşi D-) Cumhuriyet E-) Demokrasi F-) İhtilal G-) Devrim H-) Islahat 2. Hafta DEĞİŞEN

Detaylı

Gazi Mustafa Kemal Atatürk ü Ölümünün 78. Yılında Saygı ve Minnetle Anıyoruz

Gazi Mustafa Kemal Atatürk ü Ölümünün 78. Yılında Saygı ve Minnetle Anıyoruz ANMA PROGRAMI 1. Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı 4 2. Çeşitli Yönleriyle Gazi Mustafa Kemal Atatürk 10 (Yrd. Doç. Dr. Levent KALYON) 1. Resimlerle Atatürk 15 2. Kendi sesiyle Atatürk 18 2 Beni görmek

Detaylı

TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME

TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME Bu sözleşme, ILO'nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir. ILO Kabul Tarihi: 18 Haziran 1949 Kanun Tarih

Detaylı

2018-LGS-İnkılap Tarihi Deneme Sınavı 9

2018-LGS-İnkılap Tarihi Deneme Sınavı 9 2018-LGS-İnkılap Tarihi Deneme Sınavı 9 1. Mudanya Mütarekesi, Yunanlıların aslında Osmanlı Devleti nin paylaşımı projesinde bir alet olduğunu, arkalarındaki gücü İngiltere başta olmak üzere İtilâf devletlerinin

Detaylı

Tuba ÖZDİNÇ. Örgün Eğitim

Tuba ÖZDİNÇ. Örgün Eğitim ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ-I Dersin Adı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi-I Dersin Kodu 630909 Dersin Türü Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi Haftalık Ders Saati Zorunlu Önlisans 2 AKTS 2 (Kuramsal)

Detaylı

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük DİRİLİŞİN DESTANI: SAKARYA

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük DİRİLİŞİN DESTANI: SAKARYA 1 Kütahya- Eskişehir Savaşı nda ordumuz Sakarya Nehri nin doğusuna çekilmişti. 2 TEKÂLİF-İ MİLLİYE NİN SAKARYA SAVAŞI NA ETKİSİ Tekâlif-i Milliye kararları daha uygulamaya yeni başlandığı için Sakarya

Detaylı

ÜNİTE 13 BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ MİLLİ MÜCADELE DE BATI CEPHESİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER

ÜNİTE 13 BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ MİLLİ MÜCADELE DE BATI CEPHESİ I İÇİNDEKİLER HEDEFLER MİLLİ MÜCADELE DE BATI CEPHESİ I İÇİNDEKİLER Batı Cephesi I. İnönü Savaşı Londra Konferansı Moskova Antlaşması Türk-Afgan Dostluk Antlaşması II. İnönü Savaşı Kütahya-Eskişehir Savaşları BAYBURT ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

http://www.cengizcetintas.com/index.html

http://www.cengizcetintas.com/index.html http://www.cengizcetintas.com/index.html 1 KARS, ARDAHAN VE ARTVİN' İN KURTULUŞU, GÜMRÜ VE KARS ANTLAŞMALARI Birinci Dünya Savaşının başında 1914 yılında, karşı askeri blokta yer alan Çarlık Rusyası kuvvetlerinin

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi 2 de Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi AK Parti İstanbul İl Kadın Kolları nda AK Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadı. 8 de YIL: 2012 SAYI

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : GK. SEÇ. I: BİLGİ TOPLUMU VE TÜRKİYE Ders No : 0310250040 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-ELEKTRIK-ELEKTRONIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS BİLGİLERİ. Adı Kodu Dili Türü Yarıyıl

ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-ELEKTRIK-ELEKTRONIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DERS BİLGİLERİ. Adı Kodu Dili Türü Yarıyıl ENSTİTÜ/FAKÜLTE/YÜKSEKOKUL ve PROGRAM: MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-ELEKTRIK-ELEKTRONIK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi I Ön Koşul leri DERS BİLGİLERİ Adı Kodu Dili Türü Yarıyıl Sorumluları

Detaylı

2018-Inkilap Tarihi ve - Deneme Sınavı 7

2018-Inkilap Tarihi ve - Deneme Sınavı 7 2018-Inkilap Tarihi ve - Deneme Sınavı 7 1. Çay da toplanılmıştı. Fevzi Çakmak saldırı planını açıklamıştır. İsmet Paşa saldırıya karşıdır. Yakup Şevki Paşa, milletin varını yoğunu zar gibi atmanın tarihçe

Detaylı

MÜSİAD İFTARI ŞANLIURFA

MÜSİAD İFTARI ŞANLIURFA MÜSİAD İFTARI ŞANLIURFA 16.06.2017 Sayın Milletvekillerim, Sayın Valim, Sayın Belediye Başkanım Sayın Mardin Şube Başkanım, Değerli MÜSİAD Üyeleri ve MÜSİAD Dostları, Değerli Basın Mensupları, Şanlıurfa

Detaylı

Aç l fl Vural Öger Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son senesinde bizim de k

Aç l fl Vural Öger Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son senesinde bizim de k Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son 10-11 senesinde bizim de katkılarımızın olması bizi her zaman çok mutlu ediyor çünkü Avrupa da yaşayan

Detaylı

EFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ.

EFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ. 1 ALTERNATİF AKIM Excellence and innovation built into every design. EFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ. ALTERNATİF AKIM 2 1914-1918 Dünya Savaşı Bu savaş dünyada bazı şeylerin değişmesine sebep

Detaylı

SAYFA BELGELER NUMARASI

SAYFA BELGELER NUMARASI İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... SAYFA BELGELER NUMARASI 1. 27 Ekim 1922 tarihinde İsmet Paşa nın Dışişleri Bakanlığına ve Fevzi Paşa nın Batı Cephesi Komutanlığına atanması... 1 2. İstanbul daki mevcut

Detaylı

Zeki DOĞAN-Sosyal Bilgiler Öğretmeni

Zeki DOĞAN-Sosyal Bilgiler Öğretmeni T.C. ĠNKILAP TARĠHĠ VE ATATÜRKÇÜLÜK AÇIK UÇLU DENEME SINAVI (I. Dünya Savaşı ndan Erzurum Kongresi ne kadar) sosyalciniz.wordpress.com 1. Gelişen sanayimiz için hem bir hammadde kaynağı hem de uygun bir

Detaylı

Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)

Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) Lozan Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı nı sona erdiren antlaşmadır. Bu antlaşma ile Misak-ı Milli büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Şekil 1. Kasım 1922 de Lozan Konferansı

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi nde düzenlenen basın toplantısında konuştu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi nde düzenlenen basın toplantısında konuştu Cumhurbaşkanı Erdoğan, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi nde düzenlenen basın toplantısında konuştu Ağustos 21, 2017-1:53:00 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nde

Detaylı

TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 19.yy.sonlarına doğru Osmanlı parçalanma sürecine girmişti. Bu dönemde

Detaylı

Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti

Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti Leyla Tavflano lu Çok sıklıkla Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan a gittiğim için olsa gerek beni bu oturuma konuşmacı koydular. Oraların koşullarını

Detaylı

KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ. Youtube Kanalı: tariheglencesi

KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ.  Youtube Kanalı: tariheglencesi KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 20.08.2017 T.C İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Arif ÖZBEYLİ Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Açılması Meclis-i Mebusan

Detaylı

OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: 88 OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK A N K A R A 2 0 0 7 1 P r o j e Y ö n e t i c

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : A.SEÇ.ATATÜRK İLK.VE İNK.TAR.SEMİNERİ Ders No : 0310400249 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

Cumhuriyet Halk Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi 1 Cumhuriyet Halk Partisi 29 Ekim 1923, saat 20.30 Tarih : 28.10.2011 29 Ekim 1923, Türkiye tarihinin dönüm noktalarından biriydi. TBMM de saat 20.30 u gösterirken Anayasa da gerekli değişiklikler yapıldı,

Detaylı

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TESTİ

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TESTİ T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TESTİ DİKKAT! BU BÖLÜMDE YANITLAYACAĞINIZ TOPLAM SORU SAYISI 0 DİR. ÖNERİLEN YANITLAMA SÜRESİ 40 DAKİKADIR. ) I Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. ) Mondros Ateşkesi

Detaylı

TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri,

TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri, TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS 2018 Afrika Ülkelerinin Değerli Büyükelçileri, Sayın Valim, Belediye Başkanım, İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri, Değerli

Detaylı

L 1 S E ... TURKIYE CUMHURiYETi INKILAP TARiHi VE ATATURKÇULUK KEMAL KARA ÖNDE YAYINCILIK

L 1 S E ... TURKIYE CUMHURiYETi INKILAP TARiHi VE ATATURKÇULUK KEMAL KARA ÖNDE YAYINCILIK L 1 S E..... TURKIYE CUMHURiYETi INKILAP TARiHi VE...... ATATURKÇULUK KEMAL KARA Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 31.05.2006 tarih ve 233 sayılı karan ile 2006-2007 öğretim

Detaylı

Lozan Barış Antlaşması

Lozan Barış Antlaşması Lozan Barış Antlaşması Anlaşmanın Nedenleri Anlaşmanın Nedenleri Görüşme için İzmir de yapılmak istenmiş fakat uluslararası antlaşmalar gereğince tarafsız bir ülkede yapılma kararı alınmıştır. Lozan görüşme

Detaylı

Mustafa Kemal Atatürk ün Hayatı

Mustafa Kemal Atatürk ün Hayatı Mustafa Kemal Atatürk ün Hayatı 1881 de Selanik te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi dir. Sırasıyla, Mahalle Mektebi, Şemsi Efendi Okulu, Selanik Mülkiye Rüştiyesi, Selanik Askeri Rüştiyesi,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii GİRİŞ A-İNKILÂP KAVRAMI 1-İnkılâp Türk İnkılâbının Özellikleri Atatürk ün İnkılâp Anlayışı...

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii GİRİŞ A-İNKILÂP KAVRAMI 1-İnkılâp Türk İnkılâbının Özellikleri Atatürk ün İnkılâp Anlayışı... İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii GİRİŞ... 1 A-İNKILÂP KAVRAMI 1-İnkılâp... 1 2-Türk İnkılâbının Özellikleri... 2 3-Atatürk ün İnkılâp Anlayışı... 2 B-İNKILÂPLA ALAKALI DİĞER KAVRAMLAR 1-İhtilâl... 4 2-Darbe...

Detaylı

ÇALIŞMA SORULARI. A) Aşağıda yer alan LGS ye yönelik yayımlanan örnek MEB soruları yer almaktadır. Bu soruları yanıtla.

ÇALIŞMA SORULARI. A) Aşağıda yer alan LGS ye yönelik yayımlanan örnek MEB soruları yer almaktadır. Bu soruları yanıtla. Adı - Soyadı: Sınıf: 8/ Ders: T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ÇALIŞMA SORULARI Sevgili Öğrencimiz, A) Aşağıda yer alan LGS ye yönelik yayımlanan örnek MEB soruları yer almaktadır. Bu soruları yanıtla.

Detaylı

34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME

34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME 34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME Aynı konudaki 96 sayılı sözleşmenin onaylanması sonucu yürürlükten kalkmıştır ILO Kabul Tarihi: 8 Haziran 1933 Kanun Tarih ve

Detaylı

8. SINIF T C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ

8. SINIF T C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ 8. SINIF T C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ BİR KAHRAMAN DOĞUYOR ÜNİTESİ KONU ANLATIMI HASAN DOĞAN BİR KAHRAMAN DOĞUYOR M. Kemal 1881 de Selanik te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, Babası Ali Rıza Efendidir.

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ I AI0 2 + 0 2 2 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze /

Detaylı

29 EKİM TÖRENLERİ. Cumhuriyet Bayramı Republic Day OFFICIAL HOLIDAY. Cumhuriyetin ilanı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi

29 EKİM TÖRENLERİ. Cumhuriyet Bayramı Republic Day OFFICIAL HOLIDAY. Cumhuriyetin ilanı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi 29 EKİM TÖRENLERİ Cumhuriyet Bayramı Republic Day OFFICIAL HOLIDAY Cumhuriyetin ilanı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi 1923 Cumhuriyet ilân edildi. Mustafa Kemal Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk

Detaylı

İÇİNDEKİLER İLKSÖZ... 1

İÇİNDEKİLER İLKSÖZ... 1 İÇİNDEKİLER İLKSÖZ... 1 BÖLÜM 1: SEÇİLMİŞ KAVRAMLAR BÖLÜM 2: BÜYÜK DÖNÜŞÜM VE OSMANLILAR BÜYÜK DÖNÜŞÜMÜN İZLERİ...11 DEVRİMLER ÇAĞI VE OSMANLILAR...14 a) Sanayi Devrimi... 14 b) Fransız Devrimi... 17 c)

Detaylı

12.06.2008 16:48 FİLİZ ESEN-BİROL BAŞARAN

12.06.2008 16:48 FİLİZ ESEN-BİROL BAŞARAN 12.06.2008 16:48 FİLİZ ESEN-İROL AŞARAN : Efendim : İyiyim sağol sen nasılsın : Çalışıyorum işte yaramaz birşey yok : Kim yazmış bunu : Kim yazmış bunu Milliyet te : Yani sen sen birşey yollamış mıydın

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : EĞİTİM SOSYOLOJİSİ * Ders No : 0310340040 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili

Detaylı

KURTULUȘ SAVAȘI - Cepheler Dönemi - Burak ÜNSAL Tarih Öğretmeni

KURTULUȘ SAVAȘI - Cepheler Dönemi - Burak ÜNSAL Tarih Öğretmeni KURTULUȘ SAVAȘI - Cepheler Dönemi - Burak ÜNSAL Tarih Öğretmeni Düzenli Ordunun Kurulması Nedenleri: Kuva-yı Milliye nin ișgalleri durduramaması Kuva-yı Milliye nin zararlı faaliyetleri Düzenli ordulara

Detaylı

Bütün Slav ırkına ve milliyetine mensup unsurlari bir yönetim altında birleştirme ideali. Ruslar bunu sicak denizlere ulasmak için düşündüler.

Bütün Slav ırkına ve milliyetine mensup unsurlari bir yönetim altında birleştirme ideali. Ruslar bunu sicak denizlere ulasmak için düşündüler. Türkiye nin, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle bir Rus savaş uçağını düşürmesiyle başlayan diplomatik kriz zaman zaman yumuşasada halen devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan Rusya Günü nedeniyle Putin

Detaylı

İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ BENZER SORULAR

İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ BENZER SORULAR İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ BENZER SORULAR TEOG Sınav Sorusu-3 ANABİLİM Ödev Testi 3. Atatürk ün çocukluk yıllarını geçirdiği Selanik şehrinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi, şehirde farklı

Detaylı

ABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ

ABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ ABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ 1215 yılında Magna Carta ile Kral,halkın onayını almadan vergi toplamayacağını, hiç kimseyi kanunsuz olarak hapse veya sürgüne mahkum etmeyeceğini bildirdi. 17.yüzyıla

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÎLE FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ARASINDA 16 ŞU BAT 1952 TARİHÎNDE ANKARA'DA AKDEDİLMİŞ OLAN TİCARET ANLAŞMASINA EK PROTOKOL

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÎLE FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ARASINDA 16 ŞU BAT 1952 TARİHÎNDE ANKARA'DA AKDEDİLMİŞ OLAN TİCARET ANLAŞMASINA EK PROTOKOL -. '. ' J ı 156 16 Şubat 1952 tarihli Türkiye Batı - Almanya Ticaret ve ödeme Anlaşmalarına Ek 21 Aralık 1954 tarihli Protokollerle Ekleri Mektupların Tasdikine dair Kanun (Resmî Gazete ile ilâm.- 2.II.

Detaylı

CENGİZ ÇETİNTAŞ. TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 16. TBMM Tutanaklarında LONDRA KONFERANSI (1921)

CENGİZ ÇETİNTAŞ. TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 16. TBMM Tutanaklarında LONDRA KONFERANSI (1921) CENGİZ ÇETİNTAŞ TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 16 TBMM Tutanaklarında LONDRA KONFERANSI (1921) http://www.cengizcetintas.com cengizcetintas@outlook.com 1 TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 16 LONDRA

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ I Ders No : 0020020021 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

Başbakan Yıldırım, Mersin Şehir Hastanesi Açılış Töreni nde konuştu

Başbakan Yıldırım, Mersin Şehir Hastanesi Açılış Töreni nde konuştu Başbakan Yıldırım, Mersin Şehir Hastanesi Açılış Töreni nde konuştu Şubat 03, 2017-5:56:00 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Başbakan Binali Yıldırım, Mersin Şehir Hastanesi'nin ve yapımı tamamlanan

Detaylı

BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876)

BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) I. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken Genç Osmanlıların faaliyetleri İstanbul (Tersane) Konferansı BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) Osmanlı

Detaylı

KURTULUŞ SAVAŞI KARTPOSTALLARI MEHMED İN HİKAYESİ *

KURTULUŞ SAVAŞI KARTPOSTALLARI MEHMED İN HİKAYESİ * ÇTTAD, X/23, (2011/Güz), s.s.187-232 Albüm KURTULUŞ SAVAŞI KARTPOSTALLARI MEHMED İN HİKAYESİ * Kurtuluş Savaşı nın bitmesinin hemen ardından, verilen bu büyük mücadeleyi kamuoyuna anlatmanın bir aracı

Detaylı

Dönem : 4 Topiant, : 3 MİLLET MECLİSİ S. Sayısı : 194'e 2 nci Ek

Dönem : 4 Topiant, : 3 MİLLET MECLİSİ S. Sayısı : 194'e 2 nci Ek Dönem : 4 Topiant, : 3 MİLLET MECLİSİ S. Sayısı : 194'e 2 nci Ek 2 ve 4ncü Maddelerinin Değiştirilmesine, Değişik 60 nci ve Bu Kanuna Bir Ek Madde ile Bir Geçici Madde İlâvesine Dair nın C. Senatosunca

Detaylı

4.DÖNEM DERS ÖĞRETİM PLANI

4.DÖNEM DERS ÖĞRETİM PLANI 4.DÖNEM DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE 1 Dersin Adı: ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ 2 Dersin Kodu: OATA204 3 Dersin Türü: ZORUNLU 4 Dersin Seviyesi: ÖNLİSANS 5 Dersin Verildiği Yıl: 2 6 Dersin Verildiği

Detaylı

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN DIŞ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN DIŞ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN 7117 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN DIŞ İLİŞKİLERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN Kanun Numarası : 3620 Kabul Tarihi : 28/3/1990 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 6/4/1990 Sayı : 20484 Yayımlandığı Düstur

Detaylı

A) Siyasi birliklerini geç sağlamaları. B) Sömürge alanlarını ele geçirmek istemeleri. C) Sanayi devrimini tamamlayamamaları

A) Siyasi birliklerini geç sağlamaları. B) Sömürge alanlarını ele geçirmek istemeleri. C) Sanayi devrimini tamamlayamamaları 1. Almanya ve İtalya'nın; XIX. yüzyıl sonlarından itibaren İngiltere ve Fransa'ya karşı birlikte hareket etmelerinin en önemli nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Siyasi birliklerini

Detaylı

KARS, ARDAHAN VE ARTVİN' İN KURTULUŞU GÜMRÜ VE KARS ANTLAŞMALARI

KARS, ARDAHAN VE ARTVİN' İN KURTULUŞU GÜMRÜ VE KARS ANTLAŞMALARI CENGİZ ÇETİNTAŞ TBMM Tutanaklarında Kurtuluş Savaşı: 12 TBMM Tutanaklarında KARS, ARDAHAN VE ARTVİN' İN KURTULUŞU GÜMRÜ VE KARS ANTLAŞMALARI (1920-1921) http://www.cengizcetintas.com cengizcetintas@outlook.com

Detaylı

9 EYLÜL 1922 BAKİ SARISAKAL

9 EYLÜL 1922 BAKİ SARISAKAL 9 EYLÜL 1922 BAKİ SARISAKAL 9 EYLÜL 1922 Güzel İzmir imizin kurtuluşu, bugün doksan birinci yılına basıyor. Bu mutlu günü anarken, harp tarihinde eşi görûlmiyen Başkomutanlık Meydan Muharebesindeki geniş

Detaylı

IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU

IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU Osmanlı Devleti nin 19. yüzyılda uyguladığı denge siyaseti bekleneni vermemiş; üç kıtada sürekli toprak kaybetmiş ve yeni yeni önem kazanan petrol Osmanlı

Detaylı

KURTULUŞ SAVAŞINDA BİR VATANDAŞIMIZIN UÇAK BAĞIŞI

KURTULUŞ SAVAŞINDA BİR VATANDAŞIMIZIN UÇAK BAĞIŞI KURTULUŞ SAVAŞINDA BİR VATANDAŞIMIZIN UÇAK BAĞIŞI Süreyya Hami ŞEHİDOĞLU ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ, Sayı 24, Cilt: VIII, Temmuz 1992 Nafiz KOTAN İsmail Habip, Kurtuluş Savaşı nı anlatırken:...

Detaylı

MUSTAFA İPEK HALİLİYE SÜLEYMANİYE İMAM HATİP ORTAOKULU

MUSTAFA İPEK HALİLİYE SÜLEYMANİYE İMAM HATİP ORTAOKULU 1. Buna göre İstanbul hükümetinin tutumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İşgallere karşı çıkılmıştır. B) Teslimiyetçi bir politika izlenmiştir. C) Bağımsızlığımızdan taviz verilmemiştir.

Detaylı

Onlar konuşur, AK Parti yapar

Onlar konuşur, AK Parti yapar Onlar konuşur, AK Parti yapar Nisan 21, 2015-8:15:00 AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Parti'nin vadettiği şeyleri kesinlikle yapacağının altını çizdi. Davutoğlu, Ankara Atatürk Spor

Detaylı

İÇİNDEKİLER... SAYFA NUMARASI 1. Genelkurmay Başkanlığının Afyon ve Kocaeli mıntıkalarındaki duruma dair 3 Ekim 1921 tarihli Harp BELGELER

İÇİNDEKİLER... SAYFA NUMARASI 1. Genelkurmay Başkanlığının Afyon ve Kocaeli mıntıkalarındaki duruma dair 3 Ekim 1921 tarihli Harp BELGELER İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... BELGELER III SAYFA NUMARASI 1. Genelkurmay Başkanlığının Afyon ve Kocaeli mıntıkalarındaki duruma dair 3 Ekim 1921 tarihli Harp Raporu... 1 2. Ali İhsan Paşa nın Güney

Detaylı

Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır BÜLTEN İSTANBUL B İ L G. İ NOTU FİLİSTİN MESELESİ 12 de. 2014 İÇİN 3 HEDEFİMİZ, 3 DE ÖDEVİMİZ VAR 3 te

Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır BÜLTEN İSTANBUL B İ L G. İ NOTU FİLİSTİN MESELESİ 12 de. 2014 İÇİN 3 HEDEFİMİZ, 3 DE ÖDEVİMİZ VAR 3 te 9 da AK YIL: 2012 SAYI : 164 26 KASIM 01- ARALIK 2012 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 4 te Ana Stratejimiz Milletimizle Gönül Bağımızdır

Detaylı

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Bashar al-assad ın Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül ve Bayan Hayrünnisa Gül onuruna verilen Akşam Yemeği nde yapacakları konuşma 15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye

Detaylı

BÖLÜKYAYLA ORTAOKULU 8. SINIFLAR İNKILAP TARİHİ DENEME SINAVI

BÖLÜKYAYLA ORTAOKULU 8. SINIFLAR İNKILAP TARİHİ DENEME SINAVI 2015-2016 BÖLÜKYAYLA ORTAOKULU 8. SINIFLAR İNKILAP TARİHİ DENEME SINAVI 4- TBMM hükümetinin ilk askeri ve siyasi başarısı A) Londra Konferansı B) Moskova antlaşması 1-) Arkadaşlar kongremizde yurt genelindeki

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I. Laboratuar (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Teori (saat/hafta) AKTS. 1.YIL/ 1.yarıyıl Güz

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I. Laboratuar (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Teori (saat/hafta) AKTS. 1.YIL/ 1.yarıyıl Güz Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I Dersin Adı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I Önkoşullar Dersin dili Dersin Türü Dersin öğrenme ve öğretme teknikleri Dersin sorumlusu(ları) Dersin amacı Dersin öğrenme

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-I Ders No : 069030020 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 2 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014-2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM REHBERİ Web Adresi : http://tip.erciyes.edu.tr/ - http://tip.erciyes.edu.tr/egitim_rehberi.asp E-mail : tipdekanlik@erciyes.edu.tr Adres

Detaylı

Sosyal bilgiler öğretmeninin verdiği bu bilgiye dayanarak Mustafa Kemal Paşa ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Sosyal bilgiler öğretmeninin verdiği bu bilgiye dayanarak Mustafa Kemal Paşa ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? S-1 Sosyal bilgiler öğretmeni: (ikinci Meşrutiyet in ilanının ardından (Meşrutiyet karşıtı gruplar tarafından çıkarılan 31 Mart Ayaklanması, kurmay başkanlığını Mustafa Kemal in yaptığı Hareket Ordusu

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ I Ders No : 0020040023 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 2 Ders Bilgileri Ders Türü

Detaylı

Fikret BABAYEV * * Azerbaycan Anayasa Mahkemesi Başkanı

Fikret BABAYEV * * Azerbaycan Anayasa Mahkemesi Başkanı Fikret BABAYEV * Sayın Başkan, değerli katılımcılar! Öncelikle belirtmek isterim ki, bugün bu faaliyete iştirak etmek ve sizlerle bir arada bulunmak benim için büyük bir mutluluktur. Bu toplantıya ve şahsıma

Detaylı

MÜSİAD İNGİLTERE ŞUBESİ AÇILIŞI , LONDRA. İş ve Siyaset Dünyasının, STK larının Başkan ve Temsilcileri,

MÜSİAD İNGİLTERE ŞUBESİ AÇILIŞI , LONDRA. İş ve Siyaset Dünyasının, STK larının Başkan ve Temsilcileri, MÜSİAD İNGİLTERE ŞUBESİ AÇILIŞI 09.09.2017, LONDRA Sayın Büyükelçim Abdurrahman Bilgiç, Değerli Yönetim Kurulu Üyelerimiz İş ve Siyaset Dünyasının, STK larının Başkan ve Temsilcileri, Değerli MÜSİAD Üyeleri

Detaylı

Cumhuriyet Halk Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi 1 Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu: Gezi Parkından dünyaya yansıyan ses daha fazla özgürlük, daha fazla demokrasi sesidir. Tarih : 15.06.2013 Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu Türkiye de görev yapan yabancı

Detaylı

ÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ...

ÖRNEK SORU: 1. Buna göre Millî Mücadele nin başlamasında hangi durumlar etkili olmuştur? Yazınız. ... ÖRNEK SORU: 1 1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti açısından, 30 Ekim 1918 de, yenilgiyi kabul ettiğinin tescili niteliğinde olan Mondros Ateşkes Anlaşması yla sona erdi. Ancak anlaşmanın,

Detaylı

KARMA TESTLER 03. A) Yalnız l B) Yalnız II. C) Yalnızlll D) I ve II E) I, II ve III. 2. Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine,

KARMA TESTLER 03. A) Yalnız l B) Yalnız II. C) Yalnızlll D) I ve II E) I, II ve III. 2. Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine, KARMA TESTLER 03 1. Osmanlı Devleti'nde matbaanın kurulması, I. Sanayi II. Ticaret III.Kültür alanlarından hangileri ile ilgili değişikliğin hız kazanmasını sağlamıştır? A) Yalnızl B) Yalnız II C) Yalnızlll

Detaylı

Necati YALÇIN Sosyal Bilgiler Öğretmeni ~ 1 ~

Necati YALÇIN Sosyal Bilgiler Öğretmeni ~ 1 ~ Sosyal Bilgiler Öğretmeni ~ 1 ~ www.necatiyalcin.com ÜNİTE BİR KAHRAMAN DOĞUYOR KONU Cepheden Cepheye Mustafa Kemal KAZANIM Örnek olaylardan yola çıkarak Atatürk ün çeşitli cephelerdeki başarılarıyla askerî

Detaylı

SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 5

SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 5 SULTAN MEHMET REŞAT IN RUMELİ SEYAHATİ 5 BAKİ SARISAKAL SELANİK Selanik 26 Mayıs: Selanik Limanında Padişahın Gelişini Bekleyen Selanik Valisi İbrahim Bey ve Hükümet Erkânı Selanik Limanında Padişahı Bekleyen

Detaylı

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ 1908 II. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken İttihat ve Terakki Cemiyetinin faaliyetleri 1908 Reval Görüşmesi İTTİHAT ve TERAKKÎ CEMİYETİ 1908 İhtilâli ni düzenleyen

Detaylı

SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ

SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ BAKİ SARISAKAL SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ 1880 yılının başında Samsun da açıldı. Üçüncü Ordu nun sorumluluğu altındaydı. Okulun öğretmenleri subay ve sivillerdi. Bu okula öğrenciler

Detaylı

CHP İLÇE BAŞKANI RECAİ SEYMEN TEKRAR ADAY

CHP İLÇE BAŞKANI RECAİ SEYMEN TEKRAR ADAY CHP İLÇE BAŞKANI RECAİ SEYMEN TEKRAR ADAY CHP Bodrum İlçe Başkanı Recai Seymen, 29 Kasım Pazar günü yapılacak olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İlçe Kongresinde ilçe başkanlığına tekrar aday olduğunu

Detaylı

http://www.cengizcetintas.com/index.html

http://www.cengizcetintas.com/index.html 1 http://www.cengizcetintas.com/index.html TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN AÇILIŞI VE BİRİNCİ TBMM HÜKÜMETİ İstanbul'un İtilaf askerleri tarafından resmi olarak işgal edildiğini öğrenen Mustafa Kemal

Detaylı