içindekiler MAYBİR den Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Çalışma Özeti MAYBİR in En Önemli Projeleri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "içindekiler MAYBİR den Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Çalışma Özeti MAYBİR in En Önemli Projeleri"

Transkript

1 içindekiler 02 MAYBİR den M A Y B İ R 1 MUĞLA İLİ ARI YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ YAYIN ORGANIDIR DÖRT AYDA BİR YAYINLANIR EYLÜL 2012 YIL : 4 SAYI : 7 İmtiyaz Sahibi Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği Adına Yönetim Kurulu Başkanı Ziya ŞAHİN Yazı İşleri Sorumlusu Ziya ŞAHİN Editör ve Yayın Yönetmeni Vet. Hek. Sezai ERGİNOĞLU Haber ve Reklam Sorumlusu Gıda Müh. Yasin KIRGIZ Gıda Müh. Övgü FEREK Grafik - Tasarım Mehmet ATALAY Şengül AKGÜN Baskı GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı Matbaası İvedik Cad. Bankacılar Sk. No: Yenimahalle/ANKARA Tel: Fax: Yönetim Adresi Muslihittin Mah. Cemal Karamuğla Sk. No: 100 MUĞLA İletişim Bilgileri Tel: GSM: Fax: maybir48@hotmail.com Kapak Fotoğrafı: Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği Not: Dergide yayınlanan bütün makalelerden yazarlar sorumludur Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Çalışma Özeti MAYBİR in En Önemli Projeleri Muğla Yöresi Kızılçam Ormanlarında Çam Balı Üretimi Arıcılıkta Bal Mumu Petek Güveleri ile Mücadele ve Kontrol Arıcılıkta Gıda Güvenliği Arıcı ve Ormancı Balda Kristalleşme (Donma) 3. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği Duyurular Haberler

2 ARICININ SESİ 2 M A Y B İ R d e n Değerli meslektaşlarım " Hepinize hoş geldiniz. Merhabalar" diyerek sözlerime başlamak istiyorum. Arıcılığımızın yaz dönemi çalışmaları için ülkemizin her bölgesinde arayışlarınızı her yıl olduğu gibi devam ettirdiniz. Bazı bölgelere giden arkadaşlarımız memnun ayrılırken bazı bölgelere giden arkadaşlarımız hiç ürün alamamanın sıkıntısını yaşamışlardır. Doğal şartlara müdahale şansımız olmadığına göre, doğal şartlara arılarımızı ve kendimizi nasıl hazır hale getiririz. Bunları konuşmamız ve bu konuda alternatifler üretmemiz gerekmektedir. Bu konuyu bir ev ödevi ciddiyeti ile birlik başkanınız olarak ele aldım. Araştırıp, sizlerin bilgisine sunacağım. Sizlerde takipçisi ve uygulayıcısı olun. Dergimizin daha önceki sayılarında duyurularını yaptığımız, Muğla Arısının Amerikan Yavru Çürüklüğü Hastalığı'na karşı ıslah edilmesi ve Çam Balı Üretiminin Sürdürülebilirliğinin Araştırılması Projesi, Muğla arıcılığında bugün olduğu gibi yarınlarımızı da ilgilendiren en önemli iki projedir. Gelecek kuşaklarında bu iki projeyi daha da ileri götürmesini umut ediyoruz. Dergimizin bu sayısından itibaren projelerin uygulama aşamaları sizlere duyurulacaktır. Ayrıca projeyi yürüten bilim adamları bu konularda sizleri bilgilendireceklerdir. Ziya ŞAHİN - Yönetim Kurulu Başkanı 2014 yılında bu iki proje bitmiş olacaktır yılında çam balı üretim alanlarındaki sorunların, bu proje sayesinde çözümlenmesi sağlanacaktır. Diğer taraftan ülkesel bir sorunumuz olan ISLAH konusunda çalışmanın sonu yoktur. Islah konusunda bu çalışmaları sürdürmek, tüm birliklerin asli görevlerindendir. Bizler, Muğla olarak bu sorunu çözüme kavuşturmak adına uygulamakta olduğumuz bu proje çerçevesinde 2014 yılının ilkbaharında sizlere damızlık ana arıları vermeye başlayacağız. Bilindiği gibi 2008 yılından bu yana iki yılda bir Uluslararası Arıcılık ve Çam Balı Kongresi yapmaktayız. Yaptığımız iki kongrede 26 ülke arıcısı ve bilim insanı ile çalışmalarımızı ve bilgilerimizi harmanlama fırsatı bulduk. Bizler bunun devamını getirmede kararlıyız. Başka türlü dışarıya açılıp bilgileri paylaşamazsınız. Ülkemizde birlikler, diğer ülkelerden 78 yıl sonra kuruldu. 10 yıl önce hangimiz dış ülkelerdeki gelişmelerden haberdardık? Apimondia'yı tanımıyorduk; tanıtmadılar ki! Bu gün tanıtmadıkları Apimondia'nın " Dünya Arıcılar Birliği Kongresini yurdumuzda düzenleyebilecek dünyanın en güçlü adaylarından biriyiz. Demek ki bizlere fırsat verilmelidir, çünkü 10 yılda 78 yıllık açığı kapattık. Saflarımızı biraz daha sıkıştırmalıyız. Ben endeksli kısır politikalardan uzaklaşarak "Sektörüm ve Ülkem için ne yapabilirim?" sorusunun cevabını aramamız gerekmektedir. Başarı bu sorunun cevabının arkasında yatmaktadır. 1-4 Kasım 2012 tarihinde düzenleyeceğimiz 3. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı kongresinin konseptini sizlerden gelen talepler doğrultusunda değiştirdik. Asıl olan arıcılarımızdır, bu yüzden kongreyi arıcılarımızın en iyi faydalanabileceği şekilde düzenledik. Yaptığımız diğer kongrelerde arıcı dostlarımız "Biz hocalara soru sormadan, hoca kürsüden iniyor. Bir daha hocamızı görmek mümkün olmuyor" diyordu. Arıcılarımız, bizlere kongrelerde bizimde soru sorup, dertlerimizi anlatacağımız ve bu soruların cevabını alacağımız ortamların oluşturulmasını talep etmişlerdir. Gelen bu talepler doğrultusunda, 3 gün akşam ve sabah bir kamp havası yaratılarak, tüm yılın yorgunluğunun atılabilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, arıcılarımızın kafalarındaki tüm sorulara cevap bulabilmeleri için sektörün tüm temsilcilerini, üniversiteleri ve kamuyu bir araya getirerek herkesin sorusuna cevap bulacağı bir ortam oluşturmayı hedefledik. Bunda da başarılı olacağımızı düşünmekteyim. Bu konuda dergimizde duyurular yer almaktadır. Tüm arıcılarımızı, sektörün temsilcilerini, konuya ilgi duyan bilim insanlarını, doğal çevre diye ses veren çevre gönüllülerini, arı ürünlerine ilgi duyan toplum kesimlerini, tarım ve hayvancılık ile uğraşan üreticilerimizi ve Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığının temsilcilerini kongreye bekliyoruz. Her şey gönlünüzce olsun...

3 M A Y B İ R 3 Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Çalışma Özeti Türkiye arıcılığının AB ye uyum sürecinde yaşaması muhtemel olan sorunlara bir an önce çözüm getirilebilmesi için, sektörün yapısının ayrıntılı olarak irdelenmesi, bu süreçte sektörün diğer bal üreticisi ülkeler ile rekabet eder duruma getirilmesi gerekmektedir. Ülkemiz arıcılığının sorunlarının çözümü, Bakanlık-Üniversite ve Sektör İşbirliği üçlü çalışma grubunun iradesinde olduğunu, bu anlamda TAB olarak öncelikli hedefimizin bu olduğunu belirtmek isterim. Ferdi, tek taraflı çalışmalar bu güne kadar sorunlara çare olmamıştır. Tek taraflı üretilen çözüm önerileri ve çalışmalar günü birlik sorunlara çare ola bilmiş ise de genel sorunlarmıza çare olamadığı için aynı kısır döngü devam etmiştir. TAB ın 2008 yılındaki genel kurulunda ülkemiz arıcılığı, sorunları ve çözüm önerileri bölümünde ki görüşlerimizde şöyle demiştik; Arıcılığımızda, günü birlik politik uygulamalardan ziyade kalıcı, geleceğe dönük politikaların uygulaması yolunda çabalar gösterilecektir. TAB olarak öncelikli hedef ve önerimiz, bakanlık-üniversite ve sektör temsilcileri ile ülkemiz arıcılığını masaya yatırıp ve ülkesel arıcılık sorunlarının reçetesini hazırlamak olacaktır şeklinde deklare etmiştik. Bu sözlerimizden hareketle Ocak 2009 tarihlerinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı mızın himayesinde sektörümüzün 45 temsilcisinin katıldığı ortak akıl grubu toplantısı yapılmıştır. Yapılan toplantıda ülkemiz arıcılık sektörünün sorunları ve çözüm önerileri çok geniş perspektifte ele alınmış ve 19 konu başlığı altında tespitler yapılarak çözümü konusunda birliktelik oluşturulmuştur. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği, merkez birliği olarak kuruluşunu tamamlamıştır. Türkiye de illerin tamamında il birliklerinin, adet kayıtlı profesyonel arıcı var. Arıcı üyelerin 5,9 milyon adet kayıtlı aktif arılı kovan varlığı ile 83 bin ton bal üretimi yapmaktadır. Bu güce sahibi olan bizler, arıcımızın ve sektörün sorunlarının çözümü noktasında her türlü çabayı gösterdik ve göstermekteyiz. Ancak, sektörde söz sahibi olanlardan aynı iradeyi görmediğimizi ifade ederiz. Ancak, geçen 4 yıllık sürede yapılan her yeni uygulamada ortak akıl toplantısında alınan kararlar olduğunu da söylemek isteriz. Bu toplantıda alınan karar doğrultusunda ülke arıcılığı ve sorunlarının çözümü için irade noktasındaki her kurum ve kuruluşa arıcılığımızın fiili şartlardaki konu ile ilgili sorunlarını aktardık. Geçen süreçte girişimlerimiz ve yapılanlara başlıklar halinde bakacak olursak: KURUMSAL YAPI Kurumsallaşmaya verilen önem doğrultusunda kurumsal kimlik kılavuzu hazırlandı. Tüm il birliklerimiz idari ve mali olarak işlevlerinin aynı olmasını doğrultuda ilgili kurumlardan ve Bakanlıklardan yeterli destek alınarak eğitim çalışmalarına devam edildi. Bahir YILMAZ TAB Yönetim Kurulu Başkanı Bakanlık ile birlikte kurduğumuz AKS ile Türkiye de arıcılar ve arılı kovanlar kayıt altına alındı. Üretilen tüm arı ürünlerinin kayıt altına alınması ile de haksız rekabet engellenecektir.

4 ARICININ SESİ 4 TAB tarafından hazırlanan strateji planımızla önümüzdeki beş yılı planlamış bulunuyoruz. Öncelikle mevzuat çalışmaları ve Türkiye arıcılık strateji planı hazırlandı. BAL VEREN BİTKİLER Orman ve Su İşleri Bakanlığı- TAB-HARÜM işbirliği ile Arıcılık ve orman ilişkisinin geliştirilmesi hususlarında ortak akıl grubu toplantılarında alınan kararlar çerçevesinde çalışmalar yapılmış ve aşağıdaki protokol hazırlanarak uygulamaya konmuştur; a) Orman alanlarına arılar için su göletleri yapılması, b) Yangın şeritlerine ve orman yollarına bal veren ve yangına dayanıklı bitkilerin dikilmesi, c) Bal ormanları kurulması, d) Orman alanlarında konaklayan arıcıdan herhangi bir ücret alınmaması kararlaştırıldı. e) Gerektiğinde ormanlık alanlarda üretilen balların tesciline yardımcı olunması ile Türk balının rekabet şansı artacak. f) Muğla çam balı arı ekotipinin korunması ve ıslahına destek olmak, g) Çam balı yapan, çam balsıra böceği, gen kaynakları koruma kapsamına alınması için projeler. "Proje hazırlandı ve çalışmalar devam etmektedir." Arılar ve arıcılar ormanlarımızın devamlı konuklarıdır diyen, Prof. Dr. Veysel Eroğlu na ve çalışanlarına Türk arıcısı adına şükranlarımızı iletiyoruz. ZİRAAT BANKASI TARIMSAL KREDİLER ( ARICILIK KREDİLERİ) Tarımda kullandırılan arıcılık yatırım kredilerinin yıllık faiz oranlarının %13 den %6 ya düşürülmesi sağlandı. İl Birlik üyesi arıcılarımıza girdi alımında kullanılmak üzere 6 ay ödemesiz ve faizsiz BAŞAK KART çıkartılmıştır yılında ise; işletme ve yatırım kredileri yıllık faiz oranı % 45 e, ayrıca işletme kredilerinin ödeme süresi 2 yıla çıkartılmıştır. AKS ye girmiş arıcılara TL, 2 kefille ipoteksiz kredi verilebilmesi kolaylığı getirilmiştir. Diğer taraftan arıcılıkta kullanılan tüm alet ve malzemeler 5 yıllık yatırım kredileri kapsamına alınarak uygulamaya açıldı. Hasat kredisi, Araç kredisi, Yatırım kredisi, Başak kart vb. gibi kredi kullanımlarında uygulamalar sağlandı. Sonuçta; arıcılarımızın kredi ödemelerimin zamanı geldi ürünlerimi hemen satmalıyım düşüncesinden kurtulmaları sağlanmış, krediler arıcılarımızın fiili şartlarına uygun olacak şekilde oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmaları yürütmek için T.C. Ziraat Bankası genel müdürlüğü ile protokol yapılmıştır. Ziraat Sigorta ile arı kovanları nakliye, yangın, sel vb. için bankanın sigorta ürünü kapsamına alınmıştır. DESTEKLEMELER Aktif arılı kovana verilen; 2008 yılında 4,5 TL, 2009 yılında 6 TL, 2011 yılında 7 TL, 2012 yılında 8 TL desteğin yetersiz olduğu yönündeki girişimlerimizden sonuç alamadık. Desteklemelerin kovan başına en az 20TL olması görüşümüzdür. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca yürütülen, Kırsal Kalkınma projelerin içine arıcılık malzemeleri, makine donanım yatırımları, bal paketleme, petek, polen kurutma vb. eklenerek, %50 hibe kapsamına aldırılmıştır. Ayrıca tarım danışmanlığı uygulamasına, görüşlerimiz sonucunda danışmanların ödemeleri birliklerimiz kanalı ile ödenmesi hükmü getirilerek, birliklerimizin danışman istihdamı gerçekleştirilmiştir. GEZGİNCİ ARICILIK Arıcılığımızın lokomotifi konumundaki gezginci arıcılarımızın sorunlarına çözüm bulma yolunda çaba sarfedilmiş, yapılanmalar ve çıkması beklenen yasalar ile ikincil yasal mevzuat hazırlığına TAB da katılmıştır. (5996 Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu na bağlı yönetmelikler) Gezginci arıcılarımızın en büyük sorunlarından iki tanesi konaklama ve arı sağlık raporları tanzimidir. Arıcılık ile ilgili çalışmalarda, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı nca 81 İl Valiliği ne her yıl arıcılık genelgesi yayımlandı. Duyurunun Kaymakamlıklara ve Tarım İl/İlçe Müdürlüklerine ulaştırıldı. Arıcılık Yönetmeliği nin 5. maddesi gereğince arıcılardan konaklama ücreti dâhil hiçbir ad altında ücret talep edilmemesi sağlandı. Netice itibariyle; sektörde istihdam sağlaması, kovan sayısı, bal ve diğer arı ürünleri (balmumu, polen, arı sütü, propolis ve arı zehri) üretimi yapan arıcılarımızın çalışma kolaylığı sağlandı. Dünyanın sayılı ülkeleri arasında ilk sıralarda yer alan ülkemiz, arıcılık faaliyetlerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi kapsamında gösterilecek kolaylıklar aynı Bal arılarındaki zengin genetik çeşitlilik ile Türkiye, bal arıları açısından Anadolu gen merkezi durumundadır. Dünyadaki bal arılarının %22 ülkemizdedir.

5 M A Y B İ R 5 zamanda polinasyon katkısı ile bitkisel üretimde de üretim, verim ve kalite artışı sağlayarak milli ekonomiye önemli ölçüde katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda da ilgili birimlerin talimatlandırılması sağlandı yılı sonu itibariyle, veteriner sağlık raporlarının gidilen yerde vize edilmesi, menşeinin kalkması, AKS nin esas alınması sağlandı. KAÇAK ARI ÜRÜNLERİ - SAHTE BAL Türkiye ye sınırlardan kaçak yollarla ya da kuşyemi diye giren arı ürünleri arıcılığımıza vurulan en büyük darbedir ve ülkemiz arıcılığının gelişmesini engellemektedir. Arıcılığımızın bitmesi arıcılık sektörünün yok olması ile kalmayacak, tarım ve hayvancılık sektörünü de beraberinde yok edecektir. Piyasada dolaşan yapma ballar da üretimimizin pazar değerini düşürdüğü gibi tüketicilerin bala olan güvenlerini sarsmıştır. Sahte ve kaçak arı ürünleri ve yapma balı aynı kategoride değerlendiriyor bunlarla mücadelemizi sürdürüyoruz. Ülkemize karşı sorumluluğumuzdan ve duyarlılığımızdan dolayı öncelikle sorumlu kurumlarımızı konu ile ilgili hareket etmeleri için uyardık. Kaçak ve sahte ürünlerle ilgili olarak kurumlarımız hassasiyet gösterdiler. Yapılması gerekenler noktasında çalışmalarımızı hassasiyetle sürdürmekteyiz. Arıcılarımızın ve arılarımızın emeğini kimseye çaldırmayacağız. 3 Şubat 2010 tarihinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müsteşarı başkanlığında üst düzey toplantı yapıldı, Bal Tebliği, Alkolsüz İçecekler Tebliği, Etiketleme Tebliği nin yeniden düzenlenmesi kararlaştırıldı. TAB ın da katıldığı yeni yönetmenlik ve tebliğler yayımlandı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı nın nezdinde yaptığımız girişimler ve ekip çalışmaları sonuç vermeye başlamıştır, otellerde yapılan denetimler sonucu otel balı tanımlı glikoz un, denetimler sonucu satışı engellenmiştir. Kamunun yaptığı toplu alımlarda ve ihalelerde sahtecilerin sıkı bir şekilde takibi yapılmaktadır. Milli Savunma Bakanlığı ihbarlarımızı dikkate almıştır. Üyelerimizin ürettiği bal, ülkemizin ihtiyacını her zaman karşılamaya yeterlidir. ARICILIK GİRDİLERİ ( TEMEL PETEK ) Doğal bal üretmek sorumluluk anlayışımızın ve işimizin gereğidir. Bu amaç doğrultusunda her türlü çalışmanın içinde olduk. Ancak doğal ürün için doğal girdi konusunda bu güne kadar hiçbir yardım ve çaba görmedik. Özellikle petek üretimimizde yaşanan olumsuzlukların bedeli arıcılarımıza mal edilmemelidir. İşte bu noktadan hareketle bütün petek üretim tesislerinin sterilizasyonlarının oluşturulması gerekmektedir. Konuyu yakından takip ediyoruz. Petek üretiminde, sterilize sistemi olmayan kuruluşlarda petek işlenmesi engellenecek ve kuruluş bazında şikâyet edilecektir. KKGM 2011/06 sayı genelgede petek üretim işletmeleri denetimlerinin başladığını görmekteyiz, peteklerle hastalık satın almak istemiyoruz. Arıcılıkta kullanılan girdilerin ve ekipmanların standart ve Türk Gıda Kodeksi ne uygunluğu mutlaka sağlanacaktır. DAMIZLIK Bal arılarındaki zengin genetik çeşitlilik ile Türkiye, bal arıları açısından Anadolu gen merkezi durumundadır. Dünyadaki bal arılarının %22 ülkemizdedir. Bu zenginlik, Apis mellifera nın ırk ve çeşitli ekotiplerini içermektedir; Birliklerimizin kuruluş amaçlarından biri olan ISLAH konusunda çalışmalarımıza başladık.gen kaynaklarımızı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca yürütülen, Kırsal Kalkınma projelerin içine arıcılık malzemeleri, makine donanım yatırımları, bal paketleme, petek, polen kurutma vb. eklenerek, %50 hibe kapsamına aldırılmıştır

6 ARICININ SESİ 6 korumak asli görevimizdir. Çalışmalarımız Muğla da başlanmıştır. Üniversite, İl birliklerimiz, Bakanlık ve TAB iş birliği içinde arı ıslah ve damızlık çalışmalarını sürdürmek azmi içindeyiz. POLİNASYON Kuruluşumuzdan bu yana her platformda bıkmadan tarım alanları için arının önemini, arının bitki için su kadar önemli olduğunu vurgulamaktayız (çiçek açan bitkilerin %85 i bal arılarının tozlaştırması ile dölleniyor). Sonuç alıncaya, arıcılara polinasyon desteği ödeninceye kadar kamuoyu oluşturmaya devam edeceğiz. Bal arıları, ayçiçeğinde %62, kirazda %75, elmada %47, bademde %90, korungada %78 verim artışı sağlıyor bunun bilincindeyiz yıllarında Trakya bölgesine ayçiçeği alanlarında görülen arı ölümleri örneklerinin analizleri bilim insanlarınca yapıldı. Tohumlarda kullanılan ilaç aktif maddesi olan İMİDAKLOPRİT tespit edildi. TAB ın talebi üzerine yapılan toplantıda alınan karar doğrultusunda bu aktif maddenin ayçiçeği ve kanola bitkilerinde kullanımının Türkiye de yasaklanması sağlandı. Diğer birçok ilacın da yasaklanması AB uyum politikası için gereklidir. Arıları polinasyonda kullanan kiraz üreticileri çok dikkatli ve arıcılara saygılı davranıyorlar. Aynı saygıyı ayçiçeği, pamuk, fındık, elma vb. gibi üretim yapanlardan da bekliyoruz. Uçakla ilaçlama sonlandırıldı, çam keseli kurt, zeytin sineği, süne, pamuk vb. Ayrıca fındık kurdu ilaçları ve diğer tarım ilaçlarının, sıvı formül ve yer aletleri ile uygulanması sağlanmıştır. Bal arıları, ayçiçğinde %62, kirazda %75, elmada %47, bademde %90, korungada %78 verim artışı sağlıyor PAZARLAMA Arıcılıkta en önemli sorunlarımızdan bir tanesi pazarlamadır. Örgütlenmedeki aksaklıklarımız nedeni ile çözümünde çok zorlandığımız konu, ürettiğimizi değer fiyatından satamamamızdır. Üretim yapan üyelerimizin 9 TL ye mal ettiği balı daha ucuz fiyatlara sattığı zamanlar olmuştur. Konunun çözümü ile ilgili olarak neler yaptık; Balı üretenler olarak; Türk Gıda Kodeksi ne uygun, kalıntısız, doğal ürünü tüketiciye kendi soframızdaki gibi sunacak uygun üretimi sağlamak için eğitim çalışmaları yaptık. Tüketici marka balları marketlerden TL fiyat aralığında almaktadır. Butik balların fiyatları illere göre farklılık göstermektedir. Doğrudan satış kanalı ile tüketiciye daha uygun fiyatla ürün sunmak hedeflimizdir. Bal paketleyici derneklerinin temsilcileri ile bir araya gelerek çözüm arayışımız oldu. Ankara, Muğla ve Ordu da olmak üzere 4 toplantı yapıldı. Bal fiyatlarına karışmamamız konusunda tavsiyeler aldık. Fiyatları reddeden mitingler yaptık. TAB ın, ürettiği balın fiyatına seyirci kalması gibi bir saçmalık olamazdı. Konunun önemi ve hassasiyeti kamuoyunun bilgisine sunulmak üzere görsel ve yazılı basının dikkati çekildi. Yılın muhtelif zamanlarında zamansız beyanatlara karşı basın bildirisi bal toplantıları ve televizyon programları yapıldı, yayın organlarının konuyu gündeme taşıması sağlandı. TAB, Bal evleri projesi uygulamaya konacaktır. Bu konuda her arıcı destek sağlayacaktır. Aksi takdirde acımasız sermayenin tuzağında yok olup gideceğiz. Sizleri TAB olarak, yalnızca iyi günde değil, acıda, tasada ve sevinçte birlik olmaya davet ediyoruz. Çok zor şartlarda ürettiğimiz balımızı pazara çıkarmaya kesin kararlıyız. Yirmi iki il birliğimizde markalar alındı, iç pazarda bal evleri projemiz ile tüketiciye ulaşacağız. ARICILIK YASASI Tüm sorunlarımızın özünde, ülkemiz tarımının sigortası konumundaki arıcılığın günü birlik yönetmeliklerle idare edilmeye çalışılması yatmaktadır. Konunun önemi ve ehemmiyeti meclis çatısı altındaki partilere anlatılmış, ayrıca tarım komisyonlarına bakan başkanlar ile de görüşülmüştür. Görüşmelerimizden olumlu sonuçlar alınması üzerine arıcılık yasası taslağı hazırlanıp ve TBMM ye sunulmuştur. Sevgili üyelerimiz, takdir edersiniz ki çalışmalar hemen sonuç vermiyor. Devletin mevcut yapısı ile arıcının ve sivil toplum kuruluşlarının uyum içinde çalışmaları zaman içinde ve sürekli takip edilirse netice vermektedir. PROJELER Ortağı olduğumuz ya da destek verdiğimiz ulusal projelerimiz; Arıcılık Kayıt Sistemi Projesi, Türkiye Bal Arısı Gen Kaynakları Belirleme Koruma ve Islah Projesi Tarım İlaçlarının Arıcılığa Verdiği Zararların Belirlenmesi, Arı Ürünlerinin Yardımcı Tıpta Kullanımı, Arıcılıkta Ürün Çeşitliliği Projesi, Bal Eylem Planı, Apimondia 2017 İstanbul, Balsıralı Çam Ağaçları Haritasının Çıkarılması, Bal Ormanları Projesi, TAB Türkiye Arıcılığı Stratejisi Projesi, Vb., Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Türkiye Balları Parmak İzi Projesi, Dünya Arı Günü, Yürütülen projelerdir. Çalışmada emeği geçen ekip arkadaşlarımla, sürdürülebilir, kalıcı, bereketli bir arıcılık için çalışmak ve buluşmak dileğimizle.

7

8 ARICININ SESİ 8 Veteriner Hekim Sezai ERGİNOĞLU Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği MAYBİR in En Önemli Projeleri Muğla Bal Arısında (Apis Mellifera Anatoliaca) Amerikan Yavru Çürüklüğü Hastalığına Karşı Direnç Geliştirilmesi Birliğimiz önderliğinde 2011 yılında Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Devrim OSKAY yürütücülüğünde, Muğla Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ortaklığında ve Danışman olarak ODTÜ Üniversitesi Öğretim Üyeleri Prof.Dr. Aykut KENCE, Doç.Dr. Meral KENCE ve Emekli Öğretim Üyesi Prof.Dr. Muhsin DOĞAROĞLU tarafından T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TAGEM Genel Müdürlüğünce TAGEM-11/AR-GE/13 proje numarası ile kabul edilerek sözleşme imzalanmıştır. Yapılan Sözleşme sonucunda projemiz çalışmalarına hemen başlanmıştır. Projemizde ilk olarak proje yürütücümüz Yrd.Doç.Dr. Devrim OSKAY ve Prof.Dr. Aykut KENCE ilimizde Birliğimiz tarafından önceden belirlenen sabit arıcılarımızdan yerli Muğla Arısı örnekleri alarak bunların genetik yönden çalışmaları Orta Doğu Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümünde yapmışlardır. Yapılan bu çalışmalardan sonra Birliğimiz tüm ilimiz sınırları içerisinde bulunan en az on yıldır dışarıya çıkmamış olan ve ayrıca dışarıdan hiçbir şekilde damızlık ana arı veya arı almamış olan üreticilerimizin tespit çalışmalarını yaparak üreticileri kayıt altına alınmışlardır. Ayrıca birliğimiz tarım danışmanlarından Veteriner Hekim Sezai ERGİNOĞLU ve Gıda Mühendisi Yasin KIRGIZ yapmış oldukları köy toplantılarında hem projemiz ile ilgili bilgiler vermişlerdir ve ayrıca köy toplantılarında tespit ettikleri sabit arıcıların isimlerini kayıt altına alıp arılarını yerlerinde inceleme fırsatı bulmuşlardır. MAYBİR tarafından oluşturulan arı alım komisyonunda ülkemizde ilk ana arı üreten kişi olan Birlik Yönetim Kurulu Başkanımız Ziya ŞAHİN önderliğinde önceden isimleri tespit edilen üreticilerimizin arıları, ırk yönünden kontrolleri yapılarak üreticilerimiz ile anlaşma sağlanmıştır. Projemiz bünyesinde kullanılmak üzere TAGEM tarafından desteklenen kovanların ve malzemelerin ihale prosedürleri proje yürütücümüz tarafından Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi vasıtasıyla yapılmıştır. İhale sonucunda alınan kovanların ve malzemelerin gerekli olan tüm kontrolleri birliğimiz tarafından yapılmıştır. Özellikle yaptırılan 225 adet kovan ve 150 adet ruşet kovanların bizzat takipleri birliğimizce oluşturulan komisyonca yapım aşamaları kontrol edilmiştir. Yapılan kovanların en büyük özelliği alt taraflarının komple telli olmasıdır. Bunun sebebi ise yapılacak olan projemizin ayaklarından biri olan varroa ya dirençli hatlarında tespitlerinde kullanılmasıdır. Projemiz bünyesinde yaptırılan malzemelerin teslimatları birliğimizin hizmet binası olarak belirlenmiştir ve teslimatları komisyon tarafından kontrolleri yapılarak teslim alınmıştır. Islah projemizin diğer bir önemli ayağı olan doğal çiftleştirme sağlanması amacı ile izole bölge tespit çalışmasına başlanmıştır. Bakanlık tarafından oluşturulan komisyonda T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğünden Ziraat Yüksek Mühendisi Caner DENGE, Muğla Üniversitesi Ula Ali Koçman Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Veli TÜRKMEN, Aydın Andan Menderes Üniversitesi Çine Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Mustafa KÖSOĞLU, Fethiye Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğünden Ziraat Mühendisi Aybar GÜVEN ve Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ziya ŞAHİN tarafından tarihinde Fethiye İlçesi Ortaköy Köyüne bağlı Kızılcaköy mevkisi merkez olmak üzere ve çevresi ıslah projemiz için izole alan olarak tespit edilmiştir.

9 M A Y B İ R 9 ISLAH PROJEMİZİN ÇALIŞMA AŞAMALARI 1. Islah projemizde ilk olarak daha önceden tespiti yapılan ve ön görüşmeleri yapılan üreticilerimizden arı alımları yapılmıştır. Arı alınan köyler ve sayıları; Yatağan-Eskihisar Köyü 9 Adet Fethiye-Koruköy 5 Adet Fethiye-Koruköy 10 Adet Fethiye-Koruköy 5 Adet Fethiye-Yakacık Köyü 20 Adet Fethiye-Ovacık 10 Adet Fethiye-Deppoy 31 Adet Fethiye-Kabaağaç 15 Adet Köyceğiz-Pınar Köy 7 Adet Köyceğiz-Toparlar 10 Adet Köyceğiz-Hamitköy 9 Adet Dalaman-Merkez 4 Adet Marmaris-Hisarönü 7 Adet Marmaris-Çamlı Köyü 15 Adet Ula-Esentepe 10 Adet Ula-Merkez 10 Adet Ula-Esentepe 10 Adet Ula-Gökçe 19 Adet Ula-Çıtlık Köyü 10 Adet Ula-Çıtlık Köyü 11 Adet Merkez-Dağpınar 7 Adet Milas-Ören 6 Adet Projemiz bünyesinde 240 adet arılı kovan alınmıştır. Projemizde ise 225 adet arılı kovan bulunmaktadır. Bunun sebebi bazı üreticilerimize alınan arılı kovan karşılığı arı verilmiştir. Ayrıca alınan kovanların haricinde çok eski yıllarda kılıç ve kalkan diye nitelendirilen 2 adet kütük kovanın Köyceğiz İlçesi Toparlar beldesinden alımı yapılmıştır 2. Arı alımları yapıldıktan sonra çalışmaların hijyenik davranış çalışmaları ve varroa sayımlarının yapılacağı alan olarak Ula İlçesi Kızılağaç ile Merkez Kuyucak Köyleri arasındaki bir alan çalışma alanı olarak tespit edilmiştir ve çalışmalara burada başlanmıştır. 3. Islah projemiz bünyesinde kullanılacak olan temel peteklerin kullanmadan önce Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesinde Amerikan ve Avrupa Yavru Çürüklüğü hastalığı ve Nosema sporları yönünden ayrıca genel bakteriyolojik yönden kontrolleri yaptırılmıştır. Yapılan analiz çalışmaları sonucunda petek numunesinin arı hastalıkları yönünden temiz olduğu tarafımıza üst yazı ile bildirilmiştir. 4. İlk olarak yapılan çalışmalarda proje yürütücümüz Yrd. Doç. Dr. Devrim OSKAY gözetiminde her bir koloniye uygulanan Hijyenik davranış testleri ve kovanların telli dip tahtalarında yapılan varroa sayım çalışmaları 04 Nisan-09 Nisan 2012 tarihileri arasında yapılmıştır. 5. İkinci tur hijyenik davranış testleri ve varroa sayımları 12 Nisan-17 Nisan 2012 tarihleri arasında yapılmıştır. 6. Projemizde hijyenik davranış testi çalışmaları ve varroa sayımlarının 2 tur şeklinde 1 er hafta ara ile yapılacağı belirtilmektedir. Fakat bizler projemizin daha yararlı sonuçlar oluşturması amacı ile 3. Tur hijyenik davranış çalışmasının yapılmasını projemiz için daha yararlı olacağını düşündüğümüz için önerilerimizi proje yürütücüsü ve projede araştırmacı olan hocalarımıza bildirmemiz sonucunda olumlu olarak karşılanmıştır. Üçüncü tur hijyenik davranış testleri ve varroa sayımları 23 Nisan-26 Nisan tarihleri arasında yapılmıştır. 7. Yapılan hijyenik testlerin sonuçları ve varroa sayımlarının sonuçları ve istatistiki bilgileri proje yürütücümüz Yrd.Doç.Dr. Devrim OSKAY a mail olarak atıldıktan sonra damızlık olarak seçilecek olan kovanlar tarafından belirlenmiş ve bu kovanlardan damızlık ana arı üretimine başlanmıştır. 8. Damızlık ana arı üretilecek olan 4 adet kovan ve damızlık erkek üretimi için 16 adet kovan proje yürütücümüz

10 ARICININ SESİ 10 tarafından belirlendikten sonra 4 adet Damızlık kovanlardan larva transferlerine başlanarak ana arı üretimine ve erkek damızlık kovanlardan da erkek üretimine başlanmıştır. 9. Ana arı yetiştirmek amacı ile yapılan larva transferleri 02 Mayıs 2012 tarihinde yapılmıştır. Toplam 1055 adet larva transferi yapılmıştır ve besleme kovanlarına verilmiştir. İklimlerin biraz bozuk gitmesi verim yönünden ve larva transferlerinin tutma yönünden sıkıntı yaratacağı için fazla transfer yapılmıştır. Çünkü bazı yapılan transferlerde dış çevre koşullarından meydana gelen olumsuzluklar ana arıların gelişmesinde sorun yaratacaktır. Bu yüzden beğenmediğimiz ve hatalı gördüğümüz ana arı gözleri imha edilmiştir. 10. Ana arı üretiminde kullanılacak olan 3 bölmeli ruşet kovanların (çiftleştirme kovanları) hazırlıkları yapılmıştır Mayıs 2012 tarihinde 3 bölmeli 50 adet ruşet kovan 6 adet damızlık erkek kovan ve 1 adet içerisinde ana arıların bulunduğu damızlık kovanlar doğal döllenmesi sağlamak amacı ile izole bölge olarak tespit edilen Fethiye Ortaköy e götürülmüştür. Hazırlanan ruşet kovanlarımızda özellikle alınan yavrulu ve ballı çerçevelerin tek tek kontrolleri yapılarak bunların tüm erkek gözleri temizlenmiştir. Ayrıca birliğimiz tarafından yapılan özel bir düzenek ile ruşet kovanların içerisine kesinlikle başka erkek arı girmesi engellenerek diğer erkek arılar elemine dilmesi sağlanmıştır. Doğal döllenme de bu konuya özellikle dikkat edilerek erkek damızlık olarak belirtilen kovanlar izole bölgeye götürülmüştür. MAYBİR tarafından oluşturulan arı alım komisyonunda ülkemizde ilk ana arı üreten kişi olan Birlik Yönetim Kurulu Başkanımız Ziya ŞAHİN önderliğinde önceden isimleri tespit edilen üreticilerimizin arıları, ırk yönünden kontrolleri yapılarak üreticilerimiz ile anlaşma sağlanmıştır Mayıs 2012 tarihinde yapay tohumlama için damızlık olarak proje yürütücümüz tarafından belirlenen erkek damızlık kovanların erkek arılarından spermler toplanmaya başlanmış ve spermler tüplerde saklanması sağlanmıştır Mayıs 2012 tarihinde projemizin içerisinde olmayan fakat hastalıklar yönünden kontrollerinin yapılması amacı ile Islah projemizdeki 225 adet arılı kovanımızdan ayrı ayrı arı numuneleri alınarak Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Rahşan İlgin TUNCA yollanarak projede bulunan kovanların Nosema sporu varlığı ve düzeyleri yönünden kontrolleri yaptırılmıştır Mayıs 2012 tarihinde Birliğimiz hizmet binasında bulunan laboratuvarımızda yapay tohumlama işlemlerine başlanmıştır. Toplam 150 adet ana arı tohumlama yapılmıştır. Yapay tohumlanmış ana arılar kovanlara verilerek bunların yumurtaya oturma oranları tespit edilmiştir. 15. Islah projemiz çalışmalarından sonra baharı düzgün olan yer araması için Denizli ve Afyon taraflarına bakılmıştır. Yer tespitinde Denizli Tavas İlçesi Tekkeköy belirlenmiştir Mayıs 2012 tarihinde arılı kovanlarımız, Fethiye ve Muğla Merkezde bulunan ruşet kovanlarımız Denizli Tavas İlçesi Tekkeköy e nakilleri yapılmıştır. Kovanlarımızın kontrolleri ve diğer çalışmalarımız Tekkeköyde yapılmıştır. 17. Ruşet kovanlarda hazırlanan ve yumurta atmaya başlamış ve 3 çerçeveli koloni kondisyonunu tamamlayan ruşet kovanlarımız, diğer ana kovanların ana arıları imha edilerek bunlar ile birleştirilmiştir. Bu birleştirme işlemleri Denizli İli Tavas İlçesi Tekkeköyde yapılmıştır. 18. Islah projemiz arılarımızın daha iyi gelişmelerini sağlamak amacı ile 16 Haziran 2012 tarihinde Kayseri İlinin Talas İlçesi Örencik Köyüne kaldırılmıştır.

11 M A Y B İ R 11 Prof. Dr. Mustafa AVCI Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Muğla Yöresi Kızılçam Ormanlarında Çam Balı Üretiminin Sürdürülebilirliği Ve Karşılaşılan Sorunların Giderilmesi Projenin Genel Tanıtımı: Muğla Yöresi Kızılçam Ormanlarında Çam Balı Üretiminin Sürdürülebilirliği ve Karşılaşılan Sorunların Giderilmesi başlıklı proje geniş katılımlı bir ekip tarafından Nisan 2012 de uygulamaya konulmuş olup 18 ay süre boyunca çalışmalar yürütülecektir. Proje, Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği tarafından çam balı üretim alanlarında yaşanan bazı sorunlara çözüm üretilebilmesi amacıyla talep edilmiştir. Proje Ekibi: Proje Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Muğla Orman Bölge Müdürlüğü, Süleyman Demirel Üniversitesi ve Muğla Üniversitesi nin katılımı ve destekleriyle yürütülmektedir. GİRİŞ Ülkemizde yaklaşık ha basralı kızılçam orman alanı bulunduğu kabul edilmektedir. Özellikle Muğla yöresi arıcıları ile dışarıdan gelen gezginci arıcılar basralı ormanlardan bal üretimi amaçlı olarak yararlanmaktadır. Ülkemizde çam balı üretiminde ilk sırada Muğla gelmektedir. Bunun en önemli nedeni Çam pamuklu koşnili Marchalina hellenica nın doğal yayılış alanının optimumunun bu yöre olmasıdır. Muğla ilinde Milas, Gökova, Köyceğiz, Marmaris, Ula, Yerkesik, Datça, Fethiye başta olmak üzere birçok orman alanlarında böcek yayılış yapmaktadır. Bal üreticileri ile orman idaresi arasında aynı alandan yararlanmada amaç uyuşmazlıkları nedeniyle eskiden beri sürtüşmeler yaşanmaktadır. Ormanların mülkiyetini elinde bulunduran ve mevcut orman amenajman planlarına göre ormanı işletmeye çalışan ormancılar ile geçimini tamamen veya kısmen arıcılıktan kazanan yerel halk arasında amaçların optimizasyonu gereklidir. Bal üreticileri genel olarak ormancılık faaliyetlerinin bal üretimine uygun olmasını istemektedirler. Ormanların yenilenmesi için yapılacak tensil çalışmalarına özellikle bal kesim dönemlerinde sıcak bakmamaktadırlar. Ormanların tıraşlama kesilmesi konusunda sert bir duruş göstermektedirler. Türkiye nin batı ve güney batısında yer alan sahil bölgelerde kızılçam ormanları çam balı üretimi için son derecede önemlidir. Bu üretimin ve aynı zamanda üretimin gerçekleştirildiği ormanların sürdürülebilir olmasının önünde bazı sorunlar bulunmaktadır. Bu konuda hem orman yöneticileri hem de bal üreticileri çözülmesi gereken bazı sorunlarla karşı karşıyadırlar. Projenin Amaçları ve Kapsamı 1. Ormancılar ve ormanlarda üretim yaparak geçimini sağlayan kırsal kesim arasındaki sorunları ortaya koymak. Orman idaresi ile üreticiler arasında zaman zaman meydana gelen sorunların giderilmesinde yararlı olacak teknik verileri saptamak. 2. Konu ile ilgili paydaşlar arasında beklentiler ve çözüm yollarına dair bir iletişim ve işbirliği platformu kurmak. Çam balı üretimine konu olan alanları belirleyerek bundan sonraki çalışmaların bu alanlarda yoğunlaşmasını sağlamak. 4. Planlamaya uygun olarak basralı kızılçam ormanlarının gençleştirilmelerini sağlamak. Bal üretimini en az düzeyde etkileyecek gençleştirme ve bakım yöntemi ile zamanını belirlemek.

12 ARICININ SESİ Basralı kızılçam ormanlarından elde edilen, ülke ve yöre ekonomisine önemli bir katkısı olan bal üretiminin devamlılığını sağlanmak. 6. İklime bağlı faktörlerce üretimin ve basranın aktivitesinin değişimini ve bu faktörlerin hangi derecelerinin önemli olduğunun belirlenmesi, son yıllardaki üretim sorunları üzerine farklı yöreler için sebeplerini ortaya koymak, 7. Ormancılık faaliyetleri ile izin verilen maden/mermer ocaklarının çalışmalarının yer ve zaman olarak planlanmasında bal üretiminin göz önünde bulundurulmasına yönelik verileri elde etmek. 8. Basranın yöre kızılçam ormanları için bir tehdit olup olmadığının belirlenmesi, kurumalara yol açma ve artım/büyüme üzerine olumsuz etkileri ve bunun seviyesini araştırmak. M. hellenica Doğu Akdeniz de Yunanistan ve Türkiye ile Ege ve Doğu Akdeniz adalarında özellikle kızılçam Pinus brutia, Halep çamı P. halepensis ve fıstık çamı P. pinea sahalarında bulunmaktadır. M. hellenica, öz suyu ile beslenen bir böcek olup, artıma yaptığı olumsuz etki bal sayesinde fazlasıyla telafi edilmektedir. Böceğin kurumalara sebebiyet vermediği veya sekonder zararlı böceklerin gelmesine ortam hazırlamadığı sürece arıcılığın devamında bir sakınca bulunmamaktadır. Bu kapsamda orman amenajman planlarında Çam Pamuklu Koşnili nin kırsal kalkınma ve sosyo-ekonomik bir olgu olduğu benimsenerek planların yenilenmesi aşamasında alanlar ve sınırları güncelleştirilmelidir. Arıcıların basralı alanlardan yararlanmasının şekli ve esasları net olarak belirlenmelidir. Adı Soyadı Prof. Dr. Mustafa AVCI Prof. Dr. Mustafa IŞILOĞLU Doç. Dr. İbrahim ÖZDEMİR Yrd. Doç. Dr. Mehmet KORKMAZ Prof. Dr. M. Doğan KANTARCI Orman Yük. Müh. Mehmet YAKA Yüksel YANMADIK Nihat KORKUT Serdar GÖKTEPE, İsmail ŞEN, Meltem KALAY Yasin KIRGIZ Kurumu Yöre halkı bal üretimi için basralı ormanlardan faydalandıklarından idare müddetini tamamlamış sahaların gençleştirilmesi için kesimleri istememektedir. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü nün yıllık ortalama doğal gençleştirme programı ortalama 5000 Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Muğla Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Emekli Muğla Orman Bölge Muğla Orman Bölge Yardımcı Personel/Bursiyer Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği Projedeki Görevi/ Yapacağı Bilimsel Katkının Türü Proje Yürütücüsü Orman Entomolojisi ve Proje Koordinasyonu Araştırıcı Proje Koordinasyonu ve Biyolojik Çalışmalar Araştırıcı Orman Amenajmanı ve Hâsılat Çam Balı Üretim Ormanlarının Yapısı, Meşcere Kuruluşları Araştırıcı Orman Ekonomisi Arıcıların Sosyo-Ekonomik Analizi Arıcıların Sorunlarının ve Beklentilerinin Tespiti Danışman Orman Ekolojisi Bal Üretimi Üzerine İklim ve Çevresel Faktörlerin Etkisinin Tespiti Danışman Silvikültür (Çam Balı Üretim Ormanlarında Bakım ve Gençleştirme) Muğla İli Ormanlarında Çam Balı Üretimi Hakkında Şube Müdürlüğü Olarak Veri Sağlama, Arazi Çalışmalarında Destek Muğla İli Ormanlarında Çam Balı Üretimi Hakkında Sorunların Tespiti Arazi Çalışmalarının Yürütülmesi Proje Ekibi ile Birlik Arasında Koordinasyon ve Arazi Çalışmalarının Yürütülmesi ha dır. Fakat çeşitli sosyal problemlerden ve özellikle basralı kızılçam ormanlarında arıcılık faaliyetleri nedeni ile ortalama 3000 ha da gençleştirme çalışmaları yapılabilmektedir. Ancak bu sahaların gençleştirilerek yöre ve ülke ekonomisine katılmasının sağlanması Türkiye nin batı ve güney batısında yer alan sahil bölgelerde kızılçam ormanları çam balı üretimi için son derecede önemlidir.

13 M A Y B İ R 13 gerekmektedir. Basralı kızılçam ormanlarından hem bal üretiminin sağlanması hem de gençleştirilmesinin yerine getirilmesi için bu çalışmanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Yapılacak çalışma ile basralı kızılçam ormanlarından bal üretimi ile geçimini sağlayan yöre halkının istekleri göz önüne alınmış olacak hem de ormanların idaresi açısından bu ormanların planlı bir şekilde işletilmesi sağlanacaktır. Beklenen Yararlar / Uygulamaya Aktarma / Ekonomiye Katkı İdare müddeti dolmuş basralı kızılçam ormanlarının gençleştirilmesi için kesilmeleri, bal üretimini durduracağından yöre halkı tarafından istenmemektedir. Basralı ormanlarda bal üretimini durdurmadan, aynı zamanda alanın gençleştirilmesini sağlayacak çalışmalar ülkemizde pek yapılmamıştır. İdare müddeti dolmuş basralı kızılçam ormanlarının gençleştirilmesi gerekmektedir. Ülke ve yöre ekonomisi için bu alanlardan bal üretiminin de devam ettirilmesi gerekmektedir. Başlıca geçim kaynağının arıcılık ve esas itibarıyla bal üretimine dayanan Muğla yöresinde basranın devamlılığı çok büyük bir önem taşımaktadır. Gerek yurt içi, gerekse yurt dışı pazarlar göz önüne alındığında arıcılığın ve üretilen balın yöre ve ülke ekonomisine ne kadar büyük katkı yaptığı göz ardı edilemez. Tohum ağacı bırakılarak yapılan gençleştirmelerden sonra tam alan tıraşlama yöntemi ile kızılçam ormanlarında gençleştirmeler yapılmaktadır. Bu uygulama da basralı ormanlarda arıcıların karşı çıkmaları nedeni ile aksamaktadır. Yörenin özellikleri itibariyle arıcılıkla uğraşanların büyük çoğunluğunun orman köylerinden olması, diğer ormancılık faaliyetlerinden yeterince ekonomik gelir elde edememe ve arıcılığın çok uzun yıllardır bir kültür ve uğraş alanı oluşturması nedeniyle bölgede arıcılık faaliyetlerinin sürdürülmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Ülkemizdeki arı kovanının yaklaşık %15 i Muğla dadır. Muğla ilinde yılda yaklaşık ton çam balı (Basra balı) üretilmektedir. Yöre halkına ekonomik getirisi yanında büyük ölçekte bakıldığında yurtdışı pazarların korunması söz konusudur. Kızılçam-basra-arı üçgeninde oluşan birlikteliğin teknik ve idari gerekliliklerden ötürü zaman zaman kesintiye uğraması kaçınılmazdır. Çözülmesi gereken konu, muhataplardan her ikisinin (Bal üreticileri ve Orman İdaresi) kabulleneceği ve minimum düzeyde etkileneceği, hem bal hem de ormancılık mal ve hizmet üretimini bulmaktır. Söz konusu proje ormanlık alanlarda sürdürülebilir çam balı üretimine katkıda bulunacağı gibi ilgili paydaşların ormanların koruma ve sürdürülebilir yönetim hususlarına etkin katılımını sağlamaya yönelik esasları belirleyecektir. Proje Orman Genel Müdürlüğü (özellikle Muğla Orman Bölge Müdürlüğü) için önem arz etmektedir. Ayrıca Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği bu projenin gerçekleştirilmesi ile üyelerinin karşılaştığı sorunların çözülmesi açısından konuya gerekli desteği fazlasıyla vermektedir. Başlıca geçim kaynağının arıcılık ve esas itibarıyla bal üretimine dayanan Muğla yöresinde basranın devamlılığı çok büyük bir önem taşımaktadır.

14 ARICININ SESİ Doç. 14 Dr. Banu YÜCEL Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğr. Gör. Mustafa KÖSOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi Çine Meslek Yüksekokulu Arıcılıkta Balmumu; İşlenmesi, Saklanması ve Kalıntı Sorunu

15 M A Y B İ R 15 GİRİŞ Balmumu, günlük genç işçi arıların son 4 çift karın halkalarındaki mum salgı bezlerince salgılanan, karın halkaları arasından çıkarken hava ile teması sonucu katılaşarak pulcuk haline geçen, salgılandığı anda beyaz renkte olan ve daha sonra koyulaşan bir arı ürünüdür. Hafif baharatlı bir tada sahip olan sarı balmumu, bal gibi kokar. Bileşiminde 300 'den fazla madde bulunan oldukça karmaşık bir yapıdır. İçeriğinde yaklaşık 50 farklı aroma maddesi belirlenmiştir. Balda bulunan karbonhidratlardan sentezlenir ve hammaddesi balın şekerleri olan glikoz, fruktoz ve sakkarozdur. Arılar petek gözlerini örmek için balmumu üretirler. Balmumu suda erimediği halde, eter, benzen, aseton, benzin ve kloroformda erir. Arıların 1 kg balmumu üretebilmeleri için ortalama 6-10 kg bal yemeleri gereklidir. Daha sonra 35ºC'de kovan sıcaklığında zincir şeklinde salkım oluşturarak, her bir arının karın halkasından toplam 8 er adet olacak şekilde mum plakası salgılarlar. Mum pulcuğu, karın halkalarından ayaklarla çeneye aktarılır. Çenede işlenen balmumu petek örmede kullanılır. Kolonide balmumu, kuluçka faaliyetlerinin yoğun olması ve kovanda daha fazla peteğe ihtiyaç duyulması nedeniyle en fazla ilkbahar mevsiminde salgılanır. Üretilen bal mumu miktarı; koloni gelişimi, nektar ve polen akımının durumu, ana arının performansı ve sıcaklık gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Ülkemizdeki son istatistik verilere göre koloniden, ton balmumu üretilmektedir. Arılar tarafından üretilen saf bal mumu, arıcılıkta temel petek yapımında kullanılırken, ilaç sanayiinde çeşitli hapların kaplanmasında, kimi krem ve Kovanlarda arı hastalık ve zararlılarına karşı kullanılan sentetik kimyasallar, uzun vadede arı sağlığına, kısa vadede ise kovandan üretilen balın kalitesine olumsuz etki etmektedir. merhemlerin üretilmesinde, diş hekimliği nde kalıp hazırlanmasında, kozmetik sanayiinde çeşitli makyaj malzemelerinin, vücut ve yüz kremlerinin, losyonların, yağların, sabunların, maskelerin üretiminde, mum, metal-döküm, tekstil, boya sanayiinde, mobilya ve zemin cilalarında, optik lenslerin parlatılmasında, sakızlarda, süs eşyalarında, su geçirmez ürünlerin endüstriyel teknolojide kullanımı gibi çok geniş üretim alanlarında da değerlendirilmektedir. Ülkemizde üreticiler ellerinde bulunan temel petekleri iki şekilde petek fabrikasına götürürler. Bunlardan birisi, arıcının eski petekleri çerçeveden keserek ayırması suretiyle istiflemesi, bir diğeri ise temel peteklerin eritilerek, süzülerek petek fabrikasına götürülmesidir. Bu yöntemde balmumu sızdırma işlemi ile eritilir. Sızdırma işlemi peteklerin doğrudan güneş ışığı ve ısısından faydalanılarak eritilmesi ile yapılabilir. Ancak genel olarak uygulanan sızdırma yöntemi, kaynatarak yapılan sızdırma yöntemidir. Bu yöntemde, sızdırılacak mum yanmaması için yarı yarıya su ile karıştırılarak kaynatılır. Daha sonra bitkisel tellerden yapılan büyük çuvala (telis) dökülerek, üzerine basınç uygulanmak suretiyle temiz mumun çuvalın gözeneklerinden akması, artıkların çuval içinde kalması sağlanır. Dışarı akan su ve mum karışımının soğuması sırasında, temiz mum su üzerinde bir tabaka halinde katılaşır. Bu işlem için kullanılan pres makineleri de vardır. Temel Petek Üretimi Temel petek; balmumunun farklı sıcaklıklarda tutularak, altıgen prizma gözlere sahip silindirler arasından geçirilmesiyle plakalar haline getirilmiş şeklidir. Temel petek üretiminde sıcak ve soğuk döküm olmak üzere iki yöntem kullanılmaktadır. Her iki yöntemde de sterilizasyonu tamamlanmış, tamamen saf ve doğal balmumu ile işlem yapılmaktadır. Sıcak döküm peteklerin soğuk döküm peteklere göre daha kırılgan olması, soğuk döküm peteklerin kullanım kolaylığı, kilogram başına elde edilen petek adedinin daha fazla olması, iki yöntem arasındaki belirgin hususlar olarak dikkat çekmektedir. Temel petek üretiminde kullanılacak olan balmumu saf ve katkısız olmalı, parafin veya benzeri bir yabancı madde içermemelidir. Temel petek fabrikaları, üretimde kullandıkları balmumunu çok sayıda arıcıdan toplamakta ve bunları karıştırıp, aynı kazanda eriterek temel petek üretmektedir. Şayet bu toplanan balmumları, hastalık etmeni taşıyan kolonilerden elde edilmişse, hastalık sporları aynı kazan cidarına bulaşır ve üretilen temel peteklerin hastalık taşıması kaçınılmaz hale gelir. Bu nedenle temel petek sterilizasyonu çok büyük önem taşımaktadır. Temel petek yapımında kullanılacak olan balmumu, Arıcılık Yönetmeliği nin zorunlu bir hükmü olarak özel kazanlarda 120ºC sıcaklıkta 1 atm basınçta 15 dakika tutularak sterilize edilmelidir. Ülkemizde arı hastalıklarının, özellikle Amerikan Yavru Çürüklüğü sporlarının yayılmasında en önemli tetikleyici unsur, iyi sterilize edilmemiş temel peteklerin kovanlara verilmesidir. Yukarıda sözü edilen sterilizasyon koşullarında hastalık etmeni mikroorganizmalar yok olmaktadır. Ancak kimi temel petek üretim firmalarının sözü edilen koşula uymaması nedeniyle halen ülkemizde sağlıklı petek üretiminde, dolayısıyla arı hastalıklarıyla ilgili sorun devam etmektedir.

16 ARICININ SESİ 16 Arı hastalıklarının yayılmasında önem taşıyan bir başka etmen ise kovanlarda eski petek kullanımının sürmesidir. Eski petekler, arıların kuluçka etkinliği nedeniyle vücut parçalarının kalıntılarını içermekte ve yıldan yıla bu kalıntılar artmaktadır. Bu durum hem hastalık etmeni patojenlerin üremesi için uygun bir ortam yaratmakta, hem de bu peteklerden çıkan işçi arıların daha küçük yapılı olmaları nedeniyle koloni gelişimi ve performansı olumsuz yönde etkilenmektedir. Eski peteklerde çok yoğun patojen mikroorganizmaların bulunması, kovanda arı sağlığını ve arı ürünleri tüketiminde ise insan sağlığını tehdit edici bir durum oluşturmaktadır. Eski peteklerin sürekli kovan içerisinde kullanılması, her sezon uygulanan ilaçların balmumunda daha da fazla birikerek, toksik düzeyin artmasına neden olmaktadır. Özellikle arıcılar, kovanlar arasında petek nakli sırasında ve arılıkta kullandıkları malzemelerle hastalık etmeni taşıyan mikroorganizmaları kolaylıkla bulaştırabilirler. Bu nedenle arılıkta kullanılan malzemelerin temizlik ve dezenfeksiyonuna dikkat edilmeli, mümkün olduğu kadar kovanlarda yeni petek kullanmaya özen gösterilmelidir. Kimi zaman kovanda hiç ilaç uygulanmaması durumunda bile, kovana verilen peteklerde, hatta ilk kez verilen temel peteklerde dahi ilaç kalıntısına rastlanmaktadır. Bu durumda akla hemen petek fabrikalarında üretilen balmumlarında uygun sterilizasyon sağlanmadığı akla gelebilir. Ancak, ilaç kullanmayan arıcıların kovanlarından alınan petek örneklerinde kimi ilaç kalıntılarının bulunması, aynı bölgede bulunan ancak kovanlarında ilaç kullanan arıcıların arılarıyla aynı nektar kaynağında bulunmaları nedeniyle olabilir. İlaç kullanan arıcıların arıları uçuş sırasında çiçeğe ilaç kalıntısı bulaştırmakta ve bu çiçeklere konan ilaç kullanılmayan kolonilerdeki arılar ilaçla bulaşarak kovanlarına bu maddeleri taşımaktadır. Peteklerin Saklama Koşulları Peteklerin korunması bal hasadı bitimiyle başlamaktadır. Peteklerin saklanması sırasında üreticilerimizin yaşadıkları en önemli problem petek güvesidir. Özellikle sıcak bölgelerde önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer bir problem ise, ballı ve polenli peteklerin saklanması sırasında görülebilecek küflenme ve ekşimedir. Nem ve sıcaklık peteklerde istenmeyen bu zararın ortaya çıkmasını hızlandırmaktadır. Peteklerin soğukta depolanması yöntemi, gerek petek güvesi, gerekse ekşime ve küflenmeye karşı en etkin yoldur. Peteklerin 10 C nin altında örneğin, soğuk hava depolarında saklanması peteklerde bulunan güve yumurtalarının çatlamasını ve larva gelişimini engeller. Peteklerin -12 C da 3 saat veya -15 C da 2 saat bekletilmesi, petekte bulunan yumurta da dahil olmak üzere bütün gelişme dönemlerindeki canlıyı öldürür. Kışı soğuk geçen, hava sıcaklığı belirtilen derecenin altında olan bölgelerde bir önlem almaya gerek yoktur. Peteklerin saklanmasında yararlanılan bir diğer yöntem, kükürt dumanı uygulamasıdır. Bunun için, petekler bir oda içinde aralıklı ray sisteminde dizilerek, her uygulamada 1 m3 için gram kükürt yakılır. Bu yakıdan çıkan duman petek güvesi için etkilidir ancak uygulamanın petek güvesi yumurtası üzerine etkisi yoktur. Bu nedenle petekler kovandan alındıktan 1-2 hafta sonra uygulama yapılmalı ve 2 hafta sonra tekrar edilmelidir. Organik asitlerden olan formik asit ve asetik asit petek saklama odalarında kullanılabilir. Organik asitler havadan ağır olduklarından peteklerin en üstüne ve birkaç damla dağıtılarak konur. 10 litre oda hacmi için %60-80 lik asetik asitten 20 ml; % 85 lik formik asitten 8 ml kullanılmalıdır. Bu uygulamalar peteklerde herhangi bir kalıntı sorununa yol açmadan, peteklerin mum güvesi zararlısından ve ekşime-küflenmeden korunmasına yardımcı olmakta ve arıcılara önerilmektedir. Kalıntı Sorunu Arı hastalıkları genellikle yetersiz yada uygun olmayan bakım ve beslemeden kaynaklanan yetiştiricilikle ilgili hastalıklardır. İyi bir bakım-besleme, düzenli seleksiyon, hastalıklara dayanıklı hatların geliştirilmesi ile bu hastalıklar önlenebilir, daha sağlıklı ve verimli bir üretim yapılabilir. Ancak üreticiler kovanda hastalık görülmemesi durumunda, arılar sağlıklıyken bile ilaç kullanma eğilimi göstermektedir. Bu durum hastalık ve zararlılara karşı arıların kendi doğal savunma sistemlerini olumsuz yönde etkilemekte, gerçekten hastalık ve zararlı ile karşılaştıkları durumda ise savunma sistemlerinin yetersiz olmasına neden olmaktadır. Halen arı hastalık ve zararlılarına karşı kullanılan kimyasalların hiç birisi arı hastalık ve zararlısı ilacı değildir. Bu nedenle arıcıların kolonilerini güçlü bir popülasyon dengesinde tutarak, arılarına uygun bakım-yönetim düzeni sağlamaları, arı hastalık ve zararlılarıyla en ucuz ve kolay mücadele yöntemidir. Kovanlarda arı hastalık ve zararlılarına karşı kullanılan sentetik kimyasallar, uzun vadede arı sağlığına, kısa vadede ise kovandan üretilen balın kalitesine olumsuz etki etmektedir. Varroa müca-

17 M A Y B İ R 17 delesinde kullanılan ruhsatlı ilaçların dahi uzun süre ve yüksek dozda kullanılması, kovanda varroanın ilaca karşı direnç kazanmasına neden olmaktadır. Bu süreçte gerek yavru, gerekse ergin arı sağlığı bozulmakta, kovanda populasyon güçsüzleşmektedir. Varroasidlerin balda kalıntı riskine yol açtıkları bilinmektedir. Arı hastalıkları ile mücadelede kullanılan ilaçlar ise, olayın bir başka boyutunu oluşturmaktadır. Yapılan bazı çalışmalarda (Rinderer et al., 1999; Haarmann et al., 2002; Frazier et al., 2008; Berry, 2009) kolonilerde varroa ile mücadelede kullanılan; Apistan (etken madde; fluvalinat), perizin (etken madde; coumaphos), Folbex-VA (etken madde; bromopropylate) ticari isimli ilaçlar kullanılan doz ve süreye bağlı olarak kolonilerde bulunan peteklerde kalıntı sorununa neden olmakta, bunun yanı sıra ana arı gelişiminin gerilemesi, yumurtlamasının azalması, erkek arıda sperm miktarının düşmesi, arılarda davranış bozuklukları, ana arı yüksüğü kabulünde zorlukların yaşanması gibi olumsuzluklara da neden olmaktadır. Balmumunda yüksek düzeyde bulunan bu etkicil maddeler bala geçerek, tüketen kişilerde de böbrek, sinir sistemi, kalp ve dolaşım sistemi,bağışıklı sistemi ve karaciğer bozukluklarına neden olabilmektedir. Varroa mücadelesinde son yıllarda daha fazla tercih edilmeye başlayan organik yapıdaki formik asit, laktik asit ve oksalik asit gibi doğal türevli bileşenler, diğer kullanılan kimyasal ilaçlar gibi bal ve balmumunda kalıntı bırakmamakta, hızlı yarılanma ömrü ile varroa mücadelesinde olumlu sonuç vermektedir. Organik gıda tüketiminin önem kazandığı ve tüketici bilincinin geliştiği günümüzde Avrupa Birliği standartlarına uygun bal üretimi artık bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu nedenle arıcıların da konunun hassasiyeti nedeniyle gerekli önlemleri alarak, kolonilerini varroa mücadelesinde belirtilen hassasiyet doğrultusunda yönlendirmeleri gerekmektedir. Peteklerin saklanmasında uzun yıllar kullanılan maddelerden birisi de naftalindir. Naftalin, maden kömürü katranının damıtılmasından elde edilen, özel kokulu, beyaz, suda erimeyen, alkol, benzol ve eterde kolaylıkla eriyen antiseptik bir hidrokarbondur. Hızla buharlaşarak katı halden gaz haline geçmektedir. Balmumu peteklerinin mum güvesine karşı naftalinle korunması sonucu peteklerde naftalin konsantrasyonu artmaktadır. Yüksek düzeylere ulaşan naftalin, arılara toksik olabilmekte ve koloni kayıplarına varan sonuçlarla karşılaşılmaktadır. Balmumu absorbe edici yapısı nedeniyle naftalini bünyesine hapsetmekte ve bir kısmı bala geçtiğinden, kalıntı sorunu artarak sürmektedir. Balda biriken pestisit ve ilaç kalıntıları bal hasat edildiğinde bir kereye mahsus olarak insanlara zarar vermekte, ancak balmumunda biriken naftalin ve diğer pestisitler, petek birkaç sezon kullanıldığından daha tehlikeli olmaktadır. Zira bu durumda yıl içerisinde kovana giren ilaçlarla birlikte peteklerde önceden birikmiş olan pestisitler de yavaş yavaş bala karıştığı için, eski petekler kovan içerisinde potansiyel bir pestisit kaynağı olmaktadır. Sonuç olarak; arıcılarımızın kovan bakım-yönetimi, arı ürünlerinin elde edilmesi ve depolanması konusunda özen göstermeleri, arı hastalık ve zararlıları ile mücadele konularında yetkin kişilerce eğitilmeleri, kamuoyunun bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra, Türkiye de arı hastalık ve zararlıları konusunda devlet adına yetkili resmi bilimsel laboratuvar, konu ile ilgili uzman sayısının ve etkinliğinin az olması da konu ile ilgili sorunların sürmesine neden olmaktadır. Arı hastalık ve zararlılarına karşı kullanılan kimyasal maddelerin arı ve insan sağlığı açısından son derece olumsuz etkileri ortaya konulmuş olmasına karşın, alternatif savaşım yöntemlerinden yararlanılmadığı sürece kimyasal madde kullanımının devam edeceği, daha uzun yıllar kullanımından vazgeçilmeyeceğini ve tartışılacağını göstermektedir. Sayılan bütün bu olumsuzlukların önlenebilmesi için arıcılarımıza, arıcı birliklerimize, üniversite ve araştırma kurumlarına, bakanlığımıza, tüketicilerimize önemli ölçüde görev düşmekte ve konu ile ilgili herkesin benzer duyarlılık içerisinde gereken sorumlulukları yerine getirmesi, arı ürünlerinin üretim ve pazarlamasında karşılaşılan sorunları önemli ölçüde çözecektir. KAYNAKLAR ANONYMOUS ( 2002). Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete.Tebliğ No 2002/30. ANONYMOUS ( 2011) http// BERRY, J(2009) Pesticides, bees and wax. Bee Culture 137(1): BOGDANOV, S., KILCHENMANN, V.,IM- DORF,A (1998). Acaricide residue in some bee products. J.Apic. Res.37: BOGDANOV, S., KILCHENMANN, V.,BUTIKO- FER, U. (2003). Determination of acariside residues inbeeswax: collaborative study. Apiacta 38: BOGDANOV, S; KILCHENMANN, V; SEILER, K; PFEFFERLI, H; FREY, T; ROUX, B; WENK, P; NOSER, J (2004) Residues of p-dichlorobenzene in honey and beeswax. Journal of Apicultural Research 43 (1): COGGSHALL, W L; MORSE, R A (1984) Beeswax. Production, harvesting and products. Wicwas Press. New York. DOĞAROĞLU, M (2009) Modern Arıcılık Teknikleri.S: , Tekirdağ. FERBER, C E M; NURSTEN, H E (1977) The aroma of wax. Journal of the Science of Food and Agriculture 28: HAARMANN T., SPIVAK M, WEAVER D, WEA- VER B,GLENN T (2002). Effects of fluvalinate and coumaphos on queen honey bees (Hymenoptera:Apidae) in two commercial queen rearing operations. J.Econ.Entomol. 95(1): IMDORF, A; CHARRIERE, J D; MAQUELIN, C; KILCHENMANN, V; BACHOFEN, B (1996) Alternative Varroa control. Am. Bee J: 136 (3): FRAZIER M, MULLIN C, FRAZIER J, ASHCROFT S (2008). What have pesticides got to do with it? Am.Bee J:148(6): MOOSBECKHOFER, R, WALLNER, K., PECH- HACKER, H.,LUH, M., WOMASTEK, R. (1995). Residue level in honey. wax and propolis after ten years of Varroa treatment in Austria. 34th International Apicultural Congress August,Switzerland. RINDERER T.E, GUZMAN L.I, LANCESTER V.A, DELATTE G.T.,STELZER J.A (1999). Varroa in the mating yard:i. The effects of Varroa jacobsoni and Apistan on drones. Am.Bee J. 139: RITTER, W (2003) Early detection of american foulbrood by honey and wax analysis. Apiacta 38 (2): SANER, G,YÜCEL, B, YERCAN M, KARATURHAN B, ENGİNDENİZ S, ÇUKUR F, KÖSOĞLU M (2011) Organik ve konvansiyonel bal üretiminin teknik ve ekonomik yönde geliştirilmesi ve alternatif pazar olanaklarının saptanması üzerine bir araştırma: İzmir ili Kemalpaşa ilçesi örneği. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE), No.195, 173s, Ankara. SCHROEDER, A; WALLNER, K (2003) The actual situation of varroacides in beeswax: An international comparison. Apidologie 34 (5): 1-3. TULLOCH, A P (1973) Factors affecting analytical values of beeswax and detection of adulteration. Journal of the American Oil Chemists' Society 50 (7): TULLOCH, A P (1980) Beeswax composition and analysis. Bee World 61 (2): WALLNER, K (1992) The residues of p-dichlorobenzene in wax and honey. Am. Bee J. 132 (8): WALLNER, K (1995). The Use of Varroacides and their influence on the quality of bee products.34th International Apicultural Congress August, Switzerland. WALLNER, K (1999) Varroacides and their residues in bee products. Apidologie 30:

18 ARICININ SESİ 18 Yrd.Doç.Dr. A. Onur GİRİŞGİN Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Parazitoloji A.B.D. Petek Güveleri İle Mücadele Ve Kontrol Petek kurdu, mum kurdu, mum güvesi olarak da tanınan petek güvelerinin larvaları, kovanlarda ve depolanmış peteklerde büyük zararlar meydana getirirler. Bu güveler arının ve peteğin bulunduğu hemen her yerde görülür. Ergin veya pupa evresi peteklerde bir tahribata neden olmazken, larvaları özellikle karanlık, sıcak ve havalandırması yetersiz ortamlarda depolanan peteklere ve zayıf kolonili kovanlara büyük zararlar vererek ekonomik kayıplara neden olurlar. Ülkemizde büyük (Galleria mellonella) ve küçük petek güvesi (Achroia grisella) olarak tanınan iki çeşidi bulunmaktadır. Ülkemizde daha çok Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinin düşük rakımlı yerlerinde ciddi zararlar yapmaktadır (1, 2, 3, 4). Etken Büyük petek güvesi (Galleria mellonella), sarımsı boz renkte ve orta büyüklükte bir kelebektir (Şekil 1). Tüm güveler gibi geceleri aktiftir ve kovanların deliklerinden içeri girerek yumurtalarını çatlaklara ve çerçeve oyuklarına bırakır. Genellikle sönmüş, anasız, zayıf kovanları veya depodaki boş petekleri tercih eder. Larvaları petekleri yiyerek tahrip eder ve kovanların sönmesine neden olur. Erginlerin ön kanatlarının ortasında şeritler halinde siyah noktalar bulunur. Alt kanatlar gri-bej renktedir. Şekil 1: Olgun dişi G. mellonella Kaynak: Baş, bej renkte tüylerle kaplı, gözler belirgin, antenler iplik şeklindedir. Göğüs ve karın grimsi bej tüylerle kaplı, bacaklar uzundur. Dişilerinin boyu mm, dişilere göre daha küçük olan erkeklerin boyu 7 13 mm dir (1, 2, 5). Biyolojisi Gelişmesinde yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere dört dönem vardır. Yumurtadan itibaren tüm ömürleri 1 6 ay kadardır. Erginleri besin ya da suya ihtiyaç duymaz, 4 10 günlük olduklarında yumurta bırakmaya başlar. Erginlerinin ömürleri ortam sıcaklığına bağlı olarak 4 20 gün arasında değişebilmektedir. Büyük petek güvesi, yumurtalarını petekler üzerine bırakır. Dişi güve bir seferde 100, toplamda yumurta koyabilir. Yumurtaları oval, krem beyazımsı renkte ve yaklaşık 0,5 mm uzunluğundadır. Yumurtanın gelişimi için en uygun sıcaklık olan C de 5 8 günde larvalar çıkar. Sıcaklık düştükçe yumurtadan larva çıkma süresi uzar. Yumurtalar 4 C nin altındaki ısılarda ölürler (1, 2, 4). Yumurtadan yeni çıkan sarımtırak beyaz renkteki larvalar oldukça hareketlidir ve hemen peteklerde galeriler açmaya başlar (Şekil 2). Gelişmeleri için en uygun sıcaklık C olup, 4 5 C de beslenme ve gelişme durarak uyku haline geçerler. Besin azlığı durumunda oluşan ergin kelebeklerin boyu normallerinden küçük olur. Larval dönemin sonunda ipeksi kokon oluşur (4, 5, 6). Son dönem larvalar beslendiği yerden ayrılarak genellikle kovan iç kısmında veya çerçevelerde kokon örer. Kokonları genelde düz ve sarımtırak beyazdır, bazıları ise tamamen koyu renkli dışkı ve böcek artıkları ile kaplıdır. Bu kokonlar çerçeve ve kovan gibi ahşap yapılara gömülmüş vaziyette bulunur. Bu Şekil 2: Petek güvesi larvaları (Kaynak: evre ortam sıcaklığına bağlı olarak 8-62 gün, uygun şartlarda ise 8 10 gün sürer (1). Sıcaklığa ve besin varlığına bağlı olarak 1 5 ay boyunca polen, dışkı, arı larvası, larvaların gömlekleri ve bal mumu yerler. Sadece bal mumu ile beslenen larvalar gelişimini tamamlayamazlar. Koyu renkli ve eski petekler, pek çok arı larva kalıntısı içerdiğinden dolayı larvalar için zengin bir besin kaynağıdır (4, 6). Tıbbi Önemleri Larvalar petekleri yeme suretiyle delerek yok ederler ve arkalarında ipliğimsi ağlar bırakırlar. İleri safhalarda, tüm petek yenir ve geriye bir ağ yığınından başka bir şey kalmaz. Larvalar aynı zamanda kovanın ahşap kısımlarında da delikler açarlar. Bu yönleriyle depolanmış petekleri kullanılmaz hale getirerek ekonomik kayıplara neden olurlar (6, 7). (Şekil 3-4). Güveler, genel olarak bir arı kolonisinin ölümüne neden olmazlar fakat kovanda işlerin iyi gitmediğine dair bir erken uyarı verirler. Önlem alınmadığı takdirde kovanda çoğalarak başta

19 M A Y B İ R 19 yavru çürüklüğü etkenleri olmak üzere çeşitli patojenlerin kovanda yayılmasına ve arıların kovanı terk etmesine neden olurlar (6, 7). Korunma ve Kontrol A) Arılı kovanda: Güçlü arı kolonilerinde güve problemi olmaz. Çünkü işçi arılar bu kelebeği kovanda gördükleri anda saldırarak, onu etkisiz hale getirirler. Bu nedenle kovan kontrolleri ve sonbahar - ilkbahar bakımları düzenli olarak yapılmalı, kovan anasız bırakılmamalı, fazla nem oluşumunu önleyici tedbirler alınmalı, standart kovan ve malzemeler kullanılmalı, kovanda fazladan petek bulundurmamalı, alet ve malzemelerin temizliğine dikkat edilmelidir. Kovanda fazla miktarda güve görüldüğünde arılar başka temiz bir kovana boşaltılır, güveli çerçeveler başka bir bölümde kükürt (SO 2 ) buharı veya soğuk-sıcak uygulamasıyla temizlenerek tekrar kovana verilebilir (2, 3, 6). B) Petek depolarında: Depolarda petek mücadelesi teknik, fiziksel, biyolojik ve kimyasal olmak üzere dörde ayrılır: - Teknik metotlar: Petekler tamamen kapalı olmayan, havadar, aydınlık bir çardak/barakada depolandığında güve görülemeyecektir. Fare, böcek, örümcek vb. hayvanların alttan veya üstten girişini önlemek için bu kısımlara delikli teller konulabilir. Kovanlar yerden bir miktar yüksek olmalıdır. Destekleyici olarak çok eski ve güveli petekler temel petek yapımında kullanılmamalı ve hemen imha edilmelidir (6). - Fiziksel metotlar: Petekler devamlı olarak 15 C den düşük sıcaklıktaki depoda bekletilebilir. Petekleri -15 C de 2 saat, -12 C de 3 saat veya -7 C de 4,5 saat bekletmek kelebeğin tüm gelişme dönemlerini yok eder. Bu derecelerde petek kırılabileceğinden dolayı taşıma sırasında dikkat edilmelidir. Yüksek sıcaklık tedavisi olarak petekleri 46 C de 80 dakika veya 49 C de 40 dakika bekletmek de aynı sonucu vermekte fakat peteklerin bazı durumlarda erime riski bulunmaktadır. Ayrıca büyük poşetlerin içine konan petekli kovanlara 2 kg/m3 miktarında CO 2 gaz bloklarının uygulanması sonucu % 92 etki elde edilebilir (6, 7, 8). - Biyolojik metot: Güve bulunmayan peteklere Bacillus thuringiensis (B-401) bakterisinden elde edilen sıvı kullanıldığında, 2-3 ay boyunca etkili olmakta ve peteklere güve yerleşememektedir. Bu bakterinin toksinleri insanlara ve diğer omurgalılara zarar vermezken, kelebek larvalarını etkilemektedir. Maliyetinden dolayı küçük çapta arıcılar için uygun bir yöntemdir. Eğer petekler güveliyse, tedavi etmek için önce kükürt buharı sonra B. thuringiensis kullanılmalıdır. Koruyucu ve destekleyici tedavi olarak petekler arasına kuru ceviz ve defne yaprakları konabilir (2, 6, 9). - Kimyasal metotlar: Kükürtdioksit (Sülfür, (SO 2 )): Toz hali kullanıma uygundur. Peteklerin saklandığı odanın 1 m3 hacmi için 50 gr kükürt yanmaz bir kap içerisinde yakılmalı ve oda 24 saat kapalı tutulmalıdır. Çıkan buhar havadan ağır olacağı için kap yüksek bir yere konmalıdır. Buhar göz ve solunum yollarına yakıcı olduğu için önlem alınmalıdır. Bu uygulamayla güvenin larvaları, pupaları ve yetişkinleri öldürülebilir fakat yumurtaları öldürülemez. Bu yüzden 3-4 hafta sonra uygulama tekrar edilir (4, 9). Asetik asit: Depodaki her 100 lt kovan hacmi için 200 ml % lik asetik asit yukarıdan çerçevelere püskürtülür. Güvenin tüm yaşam formlarına etkilidir. Balmumunda kalıntı problemi yoktur, yazın uygulama 2 hafta arayla 1-2 defa daha tekrar edilmelidir. Buharın solunmaması ve deriye temas etmemesi için önlem alınmalıdır. Metal parçalara zarar verebilir. Formik asit: Depodaki her 100 lt kovan hacmi için 80 ml % 85 lik formik asit yukarıdan çerçevelere püskürtülür. Diğer tüm özellikleri asetik asitle aynıdır. Geçmiş yıllarda etilen dibromid, metilbromid, kalsiyum siyonid, naftalin (paradiklorobenzen) gibi ilaçlar kullanıl-maktayken, bu ilaçların balmumunda insan sağlığına zararlı kalıntılar bıraktığı anlaşılınca kullanımları yasaklanmıştır. Özellikle naftalin kullanımı insan sağlığı açısından büyük tehlike arz etmektedir (6). KAYNAKLAR 1. Williams, J.L Insects: Lepidoptera (Moths). Morse, R.A., Novogrodzki, R. (Eds). Honey Bee Pests, Predators, and Diseases. 2nd Ed, Cornell University Press, London, 474 pp. 2. Zeybek, H Arı Hastalıkları ve Zararlıları. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Hayvan Hastalıkları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,93 sf, Etlik-Ankara. 3. Kurt, M., Gür, Y Bal arısı hastalık ve zararlılarına karşı korunma, mücadele ve tedavi yolları. Samsun Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Çiftçi Eğitimi ve Yayım Şubesi Yayını, 45 sf. 4. Uygur, Ş.Ö., Girişgin, A.O Bal arısı hastalık ve zararlıları. Uludağ Arıcılık Dergisi, 8(4): Özer, M Arı kovanlarında önemli zarar yapan balmumu güvesi (Galleria mellonella L.) nin morfoloji, biyoloji ve yayılışı üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 2(12): Charriere, J.D., Imdorf, A Protection of honey combs from moth damage. Swiss Bee Research Centre, Communication No:24, 15 pp. 7. Sanford, M.T Diseases and pests of the honey bee. University of Florida Cooperative Extension Service, Circular 766, 12 pp. 8. Akyol, E., Yeninar, H., Şahinler, N., Ceylan, D.A Büyük balmumu güvesi Galleria mellonella L. nın (Lepidoptera: Pyralidae) kontrolünde karbondioksitin (CO2) kullanımı. Uludağ Arıcılık Dergisi, 9(1): Aydın, L., Girişgin, O., Kütükoğlu, F., Çakmak, S.S İlaç Kullanım Kılavuzu. Uludağ Arıcılık Derneği Yayın No:3, 37 sf. Larvalar petekleri yeme suretiyle delerek yok ederler ve arkalarında ipliğimsi ağlar bırakırlar. İleri safhalarda, tüm petek yenir ve geriye bir ağ yığınından başka bir şey kalmaz. Larvalar aynı zamanda kovanın ahşap kısımlarında da delikler açarlar. Şekil 3-4: Petek güvelerinin peteklerde oluşturdukları zararlar (Kaynak: medno.wordpress.com)

20

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dursun KODAZ Gıda Mühendisi Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı GENEL MÜDÜRLÜK YAPISI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ-ORGANİZASYON ŞEMASI GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR

Detaylı

ARICILIKTA ORGANİK ÜRETİM

ARICILIKTA ORGANİK ÜRETİM ARICILIKTA ORGANİK ÜRETİM İNCİ AKGÜL ZİRAAT MÜHENDİSİ ORGANİK TARIM PROJELER KOORDİNATÖRÜ Giriş Arıcılık; arı kolonilerini ve bitkisel kaynakları birlikte kullanarak arı sütü, bal ve polen gibi çeşitli

Detaylı

Türkiye Arıcılığının Yapısı, Sorunları ve Sürdürülebilir Arıcılık Açısından Değerlendirilmesi. Yrd. Doç. Dr. Ayhan GÖSTERİT

Türkiye Arıcılığının Yapısı, Sorunları ve Sürdürülebilir Arıcılık Açısından Değerlendirilmesi. Yrd. Doç. Dr. Ayhan GÖSTERİT Türkiye Arıcılığının Yapısı, Sorunları ve Sürdürülebilir Arıcılık Açısından Değerlendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Ayhan GÖSTERİT Amaç Türkiye arıcılığının yapısı ve sorunlarını ortaya koymak Doğal kaynaklardan

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ ARICILIK GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ ARICILIK GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 20 Şubat 2017 Resmi Gazete Sayısı: 29985 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ ARICILIK GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MADDE

Detaylı

kosoglumustafa@gthb.gov.tr mustafakosoglu@gmail.com

kosoglumustafa@gthb.gov.tr mustafakosoglu@gmail.com KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Ünvan Uzm. Mustafa KÖSOĞLU Mühendis Dahili 281 E-mail Doğum Tarihi - Yeri kosoglumustafa@gthb.gov.tr mustafakosoglu@gmail.com 17.05.1970- İstanbul EĞİTİM BİLGİLERİ Doktora Üniversite

Detaylı

MUĞLA İLİ TARIM VE HAYVANCILIK ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU

MUĞLA İLİ TARIM VE HAYVANCILIK ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU MUĞLA İLİ TARIM VE HAYVANCILIK ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU 08.05.2013 Güney Ege Kalkınma Ajansı 2014-2013 Bölge Planı çalışmaları kapsamında, Ekonomik Araştırmalar ve Planlama Birimi tarafından 8 Mayıs 2013

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN DÜZCE Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

ARICILIĞA GENEL BAKIŞ

ARICILIĞA GENEL BAKIŞ ARICILIĞA GENEL BAKIŞ TÜRKİYE VE DÜNYADA ARICILIK Dünyada 65 milyon koloni ile 1.5 milyon ton bal üretimi yapılmaktadır. Türkiye ise 5 milyon koloni ile Çin in arkasından 2.,bal üretim miktarı 94.000 ton

Detaylı

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ

PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ KARAMAN ELMA PANELİ PANEL SONUÇ BİLDİRGESİ 25 NİSAN 2016 Hazırlayanlar Uzman İsmail ARAS Uzman Hakan ANAÇ Araştırma, Etüt ve Planlama Birimi GİRİŞ Dünyanın en büyük elma üreticilerinden olan ülkemiz ve

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BOLU Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ ARICILIK GELĠġTĠRME UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ ARICILIK GELĠġTĠRME UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ ARICILIK GELĠġTĠRME UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ YÖNETMELĠĞĠ Amaç BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar MADDE 1- Bu Yönetmeliğin amacı; Uludağ Üniversitesi Arıcılık Geliştirme

Detaylı

"ARI ÜRÜNLERİNDE ÜRETİM ve TÜKETİMİNDE GIDA GÜVENLİĞİ "

ARI ÜRÜNLERİNDE ÜRETİM ve TÜKETİMİNDE GIDA GÜVENLİĞİ "ARI ÜRÜNLERİNDE ÜRETİM ve TÜKETİMİNDE GIDA GÜVENLİĞİ " 5 Temmuz 2012 İstanbul Prof. Dr. Muhsin DOĞAROĞLU Bal ve Diğer Arı Ürünleri ile Sağlık Yaşam Platformu Bal ve Diğer Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam

Detaylı

Avrupa Birliğine Uyum Danışma ve Yönlendirme Kurulu Toplantısı

Avrupa Birliğine Uyum Danışma ve Yönlendirme Kurulu Toplantısı Avrupa Birliğine Uyum Danışma ve Yönlendirme Kurulu Toplantısı Sakarya Ticaret Borsası Sakarya da Tarım ve Hayvancılık Sektör Analizi ve Öneriler Raporu Projesi 1. Proje fikrini oluşturan sorunları nasıl

Detaylı

ÇANAKKALE İLİ TARIM SEKTÖRÜ EYLEM PLANI

ÇANAKKALE İLİ TARIM SEKTÖRÜ EYLEM PLANI 2 1 1: Kuraklığa karşı önlem alınması - Kuraklık Eylem Planında farklı seviyelerdeki kuraklık senaryolarına göre üretim modellerinin geliştirilmesi 2: Yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi -

Detaylı

ERZURUM İLİ TARIM SEKTÖRÜ EYLEM PLANI

ERZURUM İLİ TARIM SEKTÖRÜ EYLEM PLANI 2 1 1: Arazi Toplulaştırması İŞLEM VE AÇIKLAMA - Merkez ve Hınıs ilçesinde ihaleye çıkılmış olan 35.000 Hektar alanda arazi toplulaştırmasının tamamlanması 2: Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel

Detaylı

ÖNSÖZ 2 NÝÇÝN PETEK 4 TÜRKÝYE ARI YETÝÞTÝRÝCÝLERÝ BÝRLÝÐÝ VE ÇALIÞMALARI5. TÜRKÝYE'DE ARICILIK ve AVANTAJLARI 7 ANA ARI FEROMONLARININ ÖNEMÝ 10

ÖNSÖZ 2 NÝÇÝN PETEK 4 TÜRKÝYE ARI YETÝÞTÝRÝCÝLERÝ BÝRLÝÐÝ VE ÇALIÞMALARI5. TÜRKÝYE'DE ARICILIK ve AVANTAJLARI 7 ANA ARI FEROMONLARININ ÖNEMÝ 10 içindekiler Sahibi Rasim KAPLAN Birlik Baþkaný Yazý Ýþleri Müdürü Mehmet AKBULUT Editör Dr. Ali KORKMAZ Fotoðraflar Sermin YILMAZ Reklam Sermin YILMAZ Yazýþma Adresi Samsun Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði

Detaylı

2 3 4 5 6 2006 2007 2008 2009 2010 Antalya, Isparta, Burdur 3.996.228 4.537.170 4.742.685 5.210.194 7.465.360 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 4.711.300 4.924.994 6.127.161 6.408.674 7.107.187 Adana, Mersin

Detaylı

Türkiye de Arıcılık, Sorunlar ve «İyi Üretim Uygulamaları» ile Ekolojik Çözümler

Türkiye de Arıcılık, Sorunlar ve «İyi Üretim Uygulamaları» ile Ekolojik Çözümler Türkiye de Arıcılık, Sorunlar ve «İyi Üretim Uygulamaları» ile Ekolojik Çözümler Prof.Dr. Banu YÜCEL Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Bornova/İzmir Türkiye de 7.900.364 adet koloniyle,

Detaylı

Kısacası arıcılık tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.

Kısacası arıcılık tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Organik Arıcılık Arıcılığın Tarihi Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır. 4.000 yıl önce Mısır da gezginci arıcılık yapılmaktaydı. 3.200 yıllık Firavun mezarında kurumuş bal bulunmuştur.

Detaylı

T.C. KAHRAMANMARAŞ VALİLİĞİ İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü. Sayı : E Konu :Gezginci Arıcılık

T.C. KAHRAMANMARAŞ VALİLİĞİ İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü. Sayı : E Konu :Gezginci Arıcılık 1 / 5 DAĞITIM YERLERİNE Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 639 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 11.06.2010 tarihli 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı

Detaylı

(A) 1-500 Anaç küçükbaş 80-TL/baş (B) 501 ve daha fazla Anaç 72-TL/baş

(A) 1-500 Anaç küçükbaş 80-TL/baş (B) 501 ve daha fazla Anaç 72-TL/baş 2016 YILINDA UYGULANACAK TARIMSAL DESTEKLER BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar Amaç ve Kapsam 1. Tarımsal üretimde sertifikalı ve çevreye duyarlı üretimi yaygınlaştırmak, gıda ve yem güvenliğini, erkenciliği,

Detaylı

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kırsal Kesimde Kadın Kooperatifleri

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kırsal Kesimde Kadın Kooperatifleri GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI EĞİTİM YAYIM VE YAYINLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kırsal Kesimde Kadın Kooperatifleri Uzm.Nimet KALELİ Kırsalda Kadın Hizmetleri Koordinatörü 20 OCAK 2013 Tarımsal üretimi

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN GÜMÜŞHANE

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN GÜMÜŞHANE T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN GÜMÜŞHANE Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel

Detaylı

AMASYA KÜÇÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ VE SORUNLARI

AMASYA KÜÇÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ VE SORUNLARI AMASYA KÜÇÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ VE SORUNLARI Mustafa UYAR Birlik Başkanı 26.09.2012 1 26.09.2012 2 Amasya ili küçükbaş hayvan varlığı TÜİK 2011 verilerine göre; 97.800 baş koyun, 29.370 baş keçi

Detaylı

Islah Stratejileri ve Türkiye Ulusal Sığır Islah Programı

Islah Stratejileri ve Türkiye Ulusal Sığır Islah Programı Islah Stratejileri ve Türkiye Ulusal Sığır Islah Programı Prof.Dr. Selahattin Kumlu Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Antalya Islah Stratejileri Saf yetiştirme Melezleme a) Birleştirme

Detaylı

Arı ürünleri ve Etkin Üretim Yöntemleri. Prof. Dr. Muhsin DOĞAROĞLU

Arı ürünleri ve Etkin Üretim Yöntemleri. Prof. Dr. Muhsin DOĞAROĞLU Arı ürünleri ve Etkin Üretim Yöntemleri Prof. Dr. Muhsin DOĞAROĞLU ARI ÜRÜNLERİNDE VERİMLİLİĞİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER BÜTÜN ÜRÜNLER İÇİN YAKLAŞIK OLARAK AYNI DÜZEYDE ETKİ EDER GENETİK YAPI KULUÇKA ETKİNLİĞİ

Detaylı

Arıcılığın Tanımı. Arı Yetiştirme Ürünler. Ürünler. Ürünler. Ürünler. Hayvan Yetiştirme ve Besleme Dersi

Arıcılığın Tanımı. Arı Yetiştirme Ürünler. Ürünler. Ürünler. Ürünler. Hayvan Yetiştirme ve Besleme Dersi Hayvan Yetiştirme ve Besleme Dersi Arıcılığın Tanımı Arı Yetiştirme Arıcılık; bitkisel kaynakları, arıyı ve emeği bir arada kullanarak, bal, polen, arısütü, balmumu, propolis, arı zehiri gibi ürünler ile

Detaylı

Detay Fuarcılık Organizasyon ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti

Detay Fuarcılık Organizasyon ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti Detay Fuarcılık Organizasyon ve Tanıtım Hizmetleri Ltd. Şti HAKKIMIZDA Detay Fuarcılık Organizasyon & Tanıtım Hizmetleri Limited Şirketi TOBB- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nin Y-276 numaralı Yurtiçinde

Detaylı

FAKÜLTE YÖNETİM KURULU KARARLARI

FAKÜLTE YÖNETİM KURULU KARARLARI TOPLANTI TARİHİ:10.01.2012 TOPLANTI SAYISI:285 TOPLANTIYA KATILANLAR Prof.Dr.Cahit BALABANLI Prof.Dr.İdris OĞURLU Prof.Dr.Mustafa AVCI Doç.Dr.Atila GÜL Doç.Dr. Halil Turgut ŞAHİN Yrd.Doç.Dr.İsmail DUTKUNER

Detaylı

Arıcılık Üretiminin Arttırılması Yolu ile Azerbaycan Kırsalında Gelirin İyileştirilmesi. Ahmet İnci Uluslararası Arıcılık Danışmanı

Arıcılık Üretiminin Arttırılması Yolu ile Azerbaycan Kırsalında Gelirin İyileştirilmesi. Ahmet İnci Uluslararası Arıcılık Danışmanı Arıcılık Üretiminin Arttırılması Yolu ile Azerbaycan Kırsalında Gelirin İyileştirilmesi Ahmet İnci Uluslararası Arıcılık Danışmanı 05.02.2017 Bölüm 1 AZERBAYCAN DA ARICILIĞIN GÜNCEL YAPISI 2 Azerbaycan

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

MAYIS 2010 YAŞASIN 1 MAYIS ALANLARDAYIZ!

MAYIS 2010 YAŞASIN 1 MAYIS ALANLARDAYIZ! MAYIS 2010 YAŞASIN 1 MAYIS ALANLARDAYIZ! İşçilerin birlik, mücadele ve dayanışma günü olan 1 Mayıs; tüm yurtta olduğu gibi İstanbul da da coşkuyla kutlandı.1978 1 Mayıs ın ardından ilk kez izin verilen

Detaylı

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR)

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) ANTALYA DA TARIM SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI GIDA ALT SEKTÖRÜ ÇALIŞMA GRUBU RAPORU 6 Eylül 2010, Antalya 1 ANTALYA

Detaylı

MEVZUATLAR KANUNLAR. TEBLİĞ, TALİMAT ve KARARLAR YÖNETMELİKLER KANUNLAR. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu

MEVZUATLAR KANUNLAR. TEBLİĞ, TALİMAT ve KARARLAR YÖNETMELİKLER KANUNLAR. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu T.C. ANTALYA VALİLİĞİ Tarım İl Müdürlüğü MEVZUATLAR KANUNLAR 6968 Sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu. 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin

Detaylı

Tarımın Anayasası Çıktı

Tarımın Anayasası Çıktı Tarımın Anayasası Çıktı Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörünün anayasası olan 5488 sayılı Tarım Kanunu iki yıllık yoğun bir çalışmanın ardından 18.04.2006 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete de 25.04.2006

Detaylı

2013 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER

2013 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER 03 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Suni Tohumlama 3 Hayvan Başı Ödeme 4 Tiftik Üretim 5 Süt Primi( TL/lt) 6 İpek Böceği Sütçü ve kombine ırklar ve melezleri ile

Detaylı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2012 YILI TARIMSAL DESTEKLER A-HAYVANCILIK DESTEKLERİ HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Bakanlar Kurulu Kararı MADDE 4- (1) Birime Destek 1 Sütçü ve kombine

Detaylı

2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR

2013/101 (Y) BTYK nın 25. Toplantısı. Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] KARAR 2013/101 (Y) Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin İzlenmesi [2013/101] BTYK nın 2009/102 no.lu kararı kapsamında hazırlanan ve 25. toplantısında onaylanan Üstün Yetenekli Bireyler Stratejisi nin koordinasyonunun

Detaylı

ARICILIK ANASIZ KOLONİLERİN ANALANDIRILMASI

ARICILIK ANASIZ KOLONİLERİN ANALANDIRILMASI ARICILIK ANASIZ KOLONİLERİN ANALANDIRILMASI Analandırmak amacıyla kovana yumurtlayan ana arı vermede esas kural koloni ile ana arının karşılıklı olarak birbirini kabul etmelerini sağlamaktır. Bunun için

Detaylı

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞ NÜN

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞ NÜN www.ogm.gov.tr AĞAÇLANDIRMA VE SİLVİKÜLTÜR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞ NÜN SİLVİKÜLTÜR, AĞAÇLANDIRMA, EROZYON KONTROL VE TOPRAK MUHAFAZA, FİDANLIK ve TOHUM İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIKLARININ TAŞRADAKİ

Detaylı

Dünyada ve Türkiye'de A R I C I L I K

Dünyada ve Türkiye'de A R I C I L I K Dünyada ve Türkiye'de A R I C I L I K Arıcılık tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda önemli gelişme kaydeden bir sektör haline gelmiştir. Ülke ekonomisine önemli katkısı olan arıcılık dünyanın

Detaylı

2014 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER

2014 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER 04 YILI TARIMSAL DESTEKLEMELER HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ Hayvan Başı Ödeme Suni Tohumlama Besilik Materyal Üretim Desteği(baş) 3 Hayvan Başı Ödeme 4 Tiftik Üretim 5 Süt Primi( TL/lt) 6 İpek Böceği Sütçü

Detaylı

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ BAYINDIR SONUÇ RAPORU

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ BAYINDIR SONUÇ RAPORU 1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ BAYINDIR SONUÇ RAPORU Tarih: 4 Ocak 2011 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 65 Katılımcı listesindeki Sayı: 62 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KİLİS

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KİLİS T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KİLİS Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel gıda

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KARABÜK

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KARABÜK T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN KARABÜK Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel

Detaylı

KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN ( )

KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN ( ) KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN (2014 2016) MİSYON Kayseri nin geçmişini doğru anlayarak, bugünü verimli/iyi değerlendirerek ve geleceğini akıllı planlayarak, Kayseri nin

Detaylı

AHMET ALİ YAĞCI VETERİNER HEKİM

AHMET ALİ YAĞCI VETERİNER HEKİM AHMET ALİ YAĞCI VETERİNER HEKİM ARILI KOVANLARININ KONULDUĞU VE ARICININ ÇALIŞTIĞI YERE ARILIK DENİR GEZGİNCİ? SABİT? Arıcılık büyük ölçüde doğa koşullarına bağlıdır! DOĞA KOŞULLARI? İKLİM BİTKİ ÖRTÜSÜ

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN ELAZIĞ

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN ELAZIĞ T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN ELAZIĞ Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel

Detaylı

ÇOCUK EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ÇOCUK EĞİTİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ÖRNEK GÖRSEL Proje İçin Son Kontroller Yapıldı Destekliyor projesi Aralık ayında son bulurken projenin asıl önemli kısmı olan sürdürülebilirlik aşaması için çalışmalar başladı. Proje kapsamında destek

Detaylı

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BATMAN

2003-2011 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BATMAN T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BATMAN Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan Ekolojik denge ve küresel

Detaylı

Türkiye de Coğrafi İşaret Koruması

Türkiye de Coğrafi İşaret Koruması Türkiye de Coğrafi İşaret Koruması Dr. Elif Betül Akın Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanı 11 Ekim 2012, Antalya İlgili Mevzuat 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK 555 Sayılı

Detaylı

Tire İzmir % Tire İzmir % 2007 50.802 369.477 14% 25.005 614.805 4% 2008 58.142 368.591 16% 28.000 561.079 5%

Tire İzmir % Tire İzmir % 2007 50.802 369.477 14% 25.005 614.805 4% 2008 58.142 368.591 16% 28.000 561.079 5% Tire de ağırlıklı olarak büyükbaş hayvancılık olmak üzere küçükbaş hayvancılık, kümes hayvancılığı ve arıcılık yapılmaktadır. Hayvancılığa verilen önemle çiftçilerin elinde bulunan yerli ırkların yöreye

Detaylı

TÜSİAD Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Çalışma Grubu Sunumu

TÜSİAD Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Çalışma Grubu Sunumu TÜSİAD Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Çalışma Grubu Sunumu Ekonomi Koordinasyon Kurulu Toplantısı, İstanbul 12 Eylül 2008 Çalışma Grubu Amacı Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele M Çalışma Grubu nun amacı; Türkiye

Detaylı

Yerel yönetimler (belediye, il özel idaresi, köy tüzel kişiliği, muhtarlıklar),

Yerel yönetimler (belediye, il özel idaresi, köy tüzel kişiliği, muhtarlıklar), Teşvik Yatırım Teşvikleri AB HİBE DESTEKLERİ 1. Hibe Programı Nedir? AB-Türkiye Mali İşbirliği kapsamında yürütülen bölgesel kalkınma programlarında belirlenen öncelik alanlarında hibe programı uygulamasıyla

Detaylı

Arıcılığa Başlarken... Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Tarım İl Müdürlüğü

Arıcılığa Başlarken... Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Tarım İl Müdürlüğü Arıcılığa Başlarken... Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Tarım İl Müdürlüğü Her şeyden önce... Kovan Seçimi Arı Irkı Seçimi Arıcılık Yapılacak Bölge Seçimi Arılık Seçimi» çok önemlidir. Ancak...

Detaylı

TARSUS TİCARET BORSASI

TARSUS TİCARET BORSASI TARSUS TİCARET BORSASI Ülkemizde yetiştirilen tarımsal ürünlerden, tarımsal üretimin bir kısmı doğrudan tüketilirken, bir kısmı sanayide hammadde olarak işlenerek değişik gıdalara dönüştürülmektedir. Tarımsal

Detaylı

Madde 1- KAPSAM. Madde 2- Mera Kanunu nun 18. Maddesi ile Mera Yönetmeliğinin 10. Maddesi gereği yürütülecek çalışmaları kapsar.

Madde 1- KAPSAM. Madde 2- Mera Kanunu nun 18. Maddesi ile Mera Yönetmeliğinin 10. Maddesi gereği yürütülecek çalışmaları kapsar. PROTOKOL 4342 Sayılı Mera Kanunu gereği tespit, tahdit ve tahsisi yapılan mera, yaylak ve kışlaklar ile umuma ait çayır ve otlaklar için uygun ıslah ve amenajman tekniklerinin geliştirilerek verimliliklerinin

Detaylı

ZİRAAT MÜHENDİSİ (TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ)

ZİRAAT MÜHENDİSİ (TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ) TANIM Tarımsal Biyoteknoloji, bitki, hayvan ve mikrobiyal organizmaların genleri, hücreleri, proteinleri, kültürleri ve dokuları üzerinde çalışarak, tarımsal üretimi, kaliteyi, verimi arttırmayı amaçlayan

Detaylı

KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN ( )

KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN ( ) KAYSERİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (KAYHAM) STRATEJİK PLAN (2017 2019) MİSYON Kayseri nin geçmişini doğru anlayarak, bugünü verimli/iyi değerlendirerek ve geleceğini akıllı planlayarak, Kayseri nin

Detaylı

HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ

HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ HAYVANCILIK DESTEKLEMELERİ HAKKINDA UYGULAMA ESASLARI TEBLİĞİ (tebliğ 2016/26) *BUZAĞI DESTEKLEMESİ *MALAK DESTEKLEMESİ *ANAÇ KOYUN VE KEÇİ DESTEKLEMESİ *ÇİĞ SÜT DESTEKLEMESİ

Detaylı

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ

TKDK DESTEKLERİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ AKSARAY YATIRIM DESTEK OFİSİ ARALIK 2014 101-1 Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yönelik Destekler Tarımsal işletmelerin sürdürülebilirliklerini ve birincil ürünlerin üretiminde genel performanslarını geliştirmek,

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP. Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü İYİ TARIM UYGULAMALARI VE EUREPGAP Prof. Dr. Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü TARIMDA DEĞİŞİM Dünyada 1970 li yıllarda; Tüketicilerin bilinçlenmesi, 1990 lı yıllarda

Detaylı

BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI. GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP

BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI. GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP BÜTÜNLEŞİK SU YÖNETİMİ İÇİN YEREL ÇERÇEVENİN PLANLANMASI PAYDAŞLAR ÇALIŞTAYI GAP Tarımsal Sorunlar, Çözüm Önerileri ve GAP TEYAP GAP Bölge Kalkınma İdaresi (GAP BKİ), T.C. Kalkınma Bakanlığının temel misyonuna

Detaylı

YÖNETMELİK ARICILIK YÖNETMELĠĞĠ

YÖNETMELİK ARICILIK YÖNETMELĠĞĠ 30 Kasım 2011 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28128 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YÖNETMELİK ARICILIK YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ. Sadettin DİKMEN Şubat 2015

BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ. Sadettin DİKMEN Şubat 2015 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (BAKA) KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ Sadettin DİKMEN Şubat 2015 SUNUM PLANI I. TARIMA DAYALI EKONOMİK YATIRIMLARI II. MAKİNE VE EKİPMAN ALIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI SUNUM

Detaylı

Bal ve Diğer Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam Platformu TAYLAN SAMANCI BALDER TEKNİK DANIŞMANI PROJE KOORDİNATÖR YRD.

Bal ve Diğer Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam Platformu TAYLAN SAMANCI BALDER TEKNİK DANIŞMANI PROJE KOORDİNATÖR YRD. Bal ve Diğer Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam Platformu TAYLAN SAMANCI BALDER TEKNİK DANIŞMANI PROJE KOORDİNATÖR YRD. ZİRAAT MÜHENDİSİ Derneğimiz... Bal Paketleyicileri, Sanayicileri ve İhracatçılarını

Detaylı

SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİERİ ÜRETİCİ MERKEZ BİRLİĞİ. Ayşegül METİN Su Ürünleri Yüksek Mühendisi

SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİERİ ÜRETİCİ MERKEZ BİRLİĞİ. Ayşegül METİN Su Ürünleri Yüksek Mühendisi SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİERİ ÜRETİCİ MERKEZ BİRLİĞİ Ayşegül METİN Su Ürünleri Yüksek Mühendisi Antalya 2015 ÜRETİCİ BİRLİKLERİNİN KURULMASI Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Desteği ile; 2004 yılında

Detaylı

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak. GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ DIYARBAKıR ın İÇİNDE BULUNDUĞU EKONOMİK ORTAM 2 DIYARBAKıR GENEL BİLGİLER Nüfus Diyarbakır: 1.607.437 Türkiye:76.667.864 KOBİ

Detaylı

Bal Arılarında Bazı Kimyasal İlaçların Varroosise Karşı Etkileri

Bal Arılarında Bazı Kimyasal İlaçların Varroosise Karşı Etkileri Bal Arılarında Bazı Kimyasal İlaçların Varroosise Karşı Etkileri Onur Girişgin, Mehmet Özüiçli, Levent Aydın Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, Bursa - TÜRKİYE VARROOSİS

Detaylı

En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız

En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız En Yakın ve En Güvenilir Gıda Hijyeni Danışmanınız FİRMA PROFİLİ Akademik Hijyen Ltd. Şti., İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özer Ergün ün başkanlığında bir grup akademisyen tarafından, her

Detaylı

ERASMUS+ KURUM KOORDİNATÖRLÜĞÜ ÇALIŞANLARI GÖREV TANIMLARI

ERASMUS+ KURUM KOORDİNATÖRLÜĞÜ ÇALIŞANLARI GÖREV TANIMLARI ERASMUS+ KURUM KOORDİNATÖRLÜĞÜ ÇALIŞANLARI GÖREV TANIMLARI Erasmus Kurum Koordinatörü Üniversite ile Ulusal Ajans arasındaki iletişimin ve koordinasyonun sağlanması İkili Anlaşmalar: AB Programları çerçevesinde

Detaylı

ÇAT İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ

ÇAT İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ 1 ADI Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Desteklemesi 1 Başvuru formu ve taahhütname, (EK 1) 2 Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik kapsamında alınan yetki belgesinin il/ilçe

Detaylı

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER ÇALIŞTAYI ( MERSİN) ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN SORUNLAR ÖNERİLER

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER ÇALIŞTAYI ( MERSİN) ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN SORUNLAR ÖNERİLER YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLER ÇALIŞTAYI (10-12.05.2017-MERSİN) ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN SORUNLAR ÖNERİLER Dr. Nilgün SEZER AKMAN Türkiye Tohumculuk Sektöründe Önemli Gelişmeler 1923-1960 Geleneksel tedarik 1961

Detaylı

BAL TANIMI BALIN BİLEŞİMİNİ OLUŞTURAN MADDELER

BAL TANIMI BALIN BİLEŞİMİNİ OLUŞTURAN MADDELER BAL TANIMI Bal, Türk Gıda Kodeksi 2000/39 sayılı Bal Tebliğinde "Bal; bal arılarının çiçek nektarlarını, bitkilerin veya bitkiler üzerinde yaşayan bazı canlıların salgılarını topladıktan sonra, kendine

Detaylı

T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2013 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI

T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2013 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI T.C. KIRIKKALE VALİLİĞİ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ ARALIK 2013 KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI RECEP KIRBAŞ İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRÜ Kırsal Kalkınma Yatırımlarının

Detaylı

Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi

Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi PROJE Türkiye de Kalkan Balığı Yetiştiriciliğinin Gelişimi Cennet ÜSTÜNDAĞ -SUMAE Birinci Dönem Ülkemiz, 6. beş yıllık kalkınma planında (1990-1994) balık üretiminin geliştirilmesi yolu ile iç tüketim

Detaylı

ARAZİ TEMİN RAPORU MELTEM ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. EGE RES İzmir ili, Kemalpaşa ilçesindedir. MELTEM ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş

ARAZİ TEMİN RAPORU MELTEM ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. EGE RES İzmir ili, Kemalpaşa ilçesindedir. MELTEM ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş 1. Proje Hakkında Bilgi ARAZİ TEMİN RAPORU MELTEM ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Adı ve Konumu Proje Sponsoru Proje Maliyeti Kurulu Güç Temel Uygulama Tarihleri EGE RES İzmir ili, Kemalpaşa ilçesindedir.

Detaylı

Çevre ve tarım sorunu üzerine Ahmet Atalık ile söyleşi

Çevre ve tarım sorunu üzerine Ahmet Atalık ile söyleşi Çevre ve tarım sorunu üzerine Ahmet Atalık ile söyleşi Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, GDO ya hayır Platformu nun kurucularından ve Türkiye deki tarım ve hayvancılık sorunlarını

Detaylı

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL 7.Bölüm Tarımsal Finansman ve Kredi Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından

Detaylı

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması

Dünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları

Detaylı

İSTANBUL İLİ ARNAVUTKÖY İLÇESİ HİZMET STANDARTLARI

İSTANBUL İLİ ARNAVUTKÖY İLÇESİ HİZMET STANDARTLARI SIRA NO VATANDAŞA SUNULAN HİZMETİN ADI 1 İşletme Kayıt Belgesi 2 Sertifikalı Fide/Fidan Kullanım Desteği İSTANBUL İLİ ARNAVUTKÖY İLÇESİ HİZMET STANDARTLARI BAŞVURUDA İSTENİLEN BELGELER 2- Meslek odası

Detaylı

TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI

TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI Dünyada Ham Yağ Üretimi (Milyon ton) Hammadde ihtiyacımızın yüzde 75 ini ithalatla karşılıyoruz. Bitkisel yağ sektörü, ayçiçeğinde hammadde yetersizliği nedeniyle dışa

Detaylı

ARICILIKTAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLERİN ORGANİK OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

ARICILIKTAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLERİN ORGANİK OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR ORGANİK ARICILIK Doğada bulunan nektar, polen, su ve propolisin arılar tarafından toplanarak, üretimden tüketime kadar tüm aşamalarda suni besleme ve kimyasal ilaçlama yapmadan, organik tarım alanlarında

Detaylı

ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI ATIK YÖNETİMİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT YAPISI VE ÇALIŞMA ESASLARINA DAİR YÖNERGE

ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI ATIK YÖNETİMİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT YAPISI VE ÇALIŞMA ESASLARINA DAİR YÖNERGE ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI ATIK YÖNETİMİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ TEŞKİLAT YAPISI VE ÇALIŞMA ESASLARINA DAİR YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, HUKUKİ DAYANAK, İLKELER ve TANIMLAR Amaç Madde 1-

Detaylı

CANİK İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET STANDARTLARI

CANİK İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET STANDARTLARI CANİK İLÇE GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET STANDARTLARI SIRA NO ADI 1 3071 Sayılı Kanun Gereğince Dilekçe Hakkının Kullanılması 2 Amatör Balıkçı Belgesi 20 Dakika 30 Gün 2-Bir Adet Vesikalık

Detaylı

ZİRAİ MÜCADELE İŞLERİNİ ÜCRET KARŞILIĞINDA YAPMAK İSTEYENLER HAKKINDA YÖNETMELİK

ZİRAİ MÜCADELE İŞLERİNİ ÜCRET KARŞILIĞINDA YAPMAK İSTEYENLER HAKKINDA YÖNETMELİK ZİRAİ MÜCADELE İŞLERİNİ ÜCRET KARŞILIĞINDA YAPMAK İSTEYENLER HAKKINDA YÖNETMELİK Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Resmi Gazete Tarihi: 19/03/1993 Resmi Gazete Sayısı: 21529 BİRİNCİ KISIM : Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU

2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU 2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU AYLAR HAFTALAR EYLEM VE ETKİNLİKLER 2 Okullarda Orman projesini

Detaylı

TSE den Aldığınız Helal Gıda Uygunluk Belgesi İle Tüketicilere Güvenle Ulaşın. TSE Helal Gıda Belgeli Ürünleri Güvenle Tüketin STANDARD ÇALIŞMALARI

TSE den Aldığınız Helal Gıda Uygunluk Belgesi İle Tüketicilere Güvenle Ulaşın. TSE Helal Gıda Belgeli Ürünleri Güvenle Tüketin STANDARD ÇALIŞMALARI TSE ve HELAL GIDA Gıdaların, helal hassasiyeti taşıyan insanlara; hammaddenin üretiminden başlayarak, tüm üretim süreçleri dahil olmak üzere, ambalajlama, nakil, depolama ve sunum zincirinde sürdürülebilir

Detaylı

AB Destekli Bölgesel Kalkınma Programları

AB Destekli Bölgesel Kalkınma Programları T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü AB Destekli Bölgesel Kalkınma Programları Aralık 2004 AB Bölgesel Programları Dairesi Başkanlığı

Detaylı

ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ. Vet. Hek. Ümit Özçınar

ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ. Vet. Hek. Ümit Özçınar ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ Vet. Hek. Ümit Özçınar ORGANİK TARIM VE HAYVANCILIK NEDİR? Organik tarımın temel stratejisi, kendine yeterli bir ekosistem oluşturarak, bu ekosistemdeki canlıların optimum

Detaylı

Bir hayaldi gerçek oldu...

Bir hayaldi gerçek oldu... 2 Bir hayaldi gerçek oldu... Türkiye de tarım ve hayvancılıkta entegrasyonu sağlayarak verimi artırmak ve ülkemize katma değeri yüksek hayvancılık modelini kazandırmak, uzun yıllardan bu yana hayalini

Detaylı

AYDIN İLİ DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ OCAK 2016 KAYE EĞİTİM TOPLANTISI SEDA EMİNE PAYIK TEKNİK İŞLER ŞUBE MÜDÜRÜ

AYDIN İLİ DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ OCAK 2016 KAYE EĞİTİM TOPLANTISI SEDA EMİNE PAYIK TEKNİK İŞLER ŞUBE MÜDÜRÜ AYDIN İLİ DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ 24-29 OCAK 2016 KAYE EĞİTİM TOPLANTISI SEDA EMİNE PAYIK TEKNİK İŞLER ŞUBE MÜDÜRÜ KURULUŞ Türkiye de soy kütüğüne katkı sağlayacak nitelikte kayıt tutma

Detaylı

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:

SARAY Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin ne zaman ve kimler tarafından hangi tarihte kurulduğu kesin bilinmemekle beraber, bölgedeki yerleşimin Van Bölgesinde olduğu gibi tarih öncesi dönemlere uzandığı

Detaylı

Ağaçlandırma Tekniği (2+1) Bahar yarıyılı Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER

Ağaçlandırma Tekniği (2+1) Bahar yarıyılı Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER Ağaçlandırma Tekniği (2+1) 2015-2016 Bahar yarıyılı Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Ülkenin %27.3'si ormanlarla kaplıdır. Bu da 21.403.805 hektar ormana karşılık gelmektedir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Ağaçlandırma

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (TUAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM VE DAYANAK

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (TUAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM VE DAYANAK ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (TUAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM VE DAYANAK Amaç Madde 1: Bu yönergenin amacı, Uludağ Üniversitesi bünyesinde kurulmuş bulunan Tarımsal

Detaylı

2015 YILI KURUMSALLAŞMA KOMITE RAPORLARI FAALİYET RAPORU

2015 YILI KURUMSALLAŞMA KOMITE RAPORLARI FAALİYET RAPORU KURUMSALLAŞMA KOMITESI KOMITE RAPORLARI GÖREVİ Başkan Başkan Yrd. Sekreter ADI SOYADI HIDIR ÖZDEN GÖZDE OKYAY TURUNÇ GÖZDE ERTAŞ HACER MELTEM AKDOĞAN AKSAÇ NEŞE YILMAZ HÜSEYİN DOĞAN ÇİĞDEM ASLANCAN MURAT

Detaylı

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR)

TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) TR 61 DÜZEY 2 BATI AKDENİZ KALKINMA AJANSI (ANTALYA-ISPARTA-BURDUR) ANTALYA DA TARIM SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI SÜS BİTKİLERİ VE TIBBİ AROMATİK BİTKİLER ALT SEKTÖRÜ ÇALIŞMA GRUBU

Detaylı

TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU

TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU Resim 1: Bakanlığımızca Geliştirilen Yerli Hibritlerimiz (ATAK S). 1. Kanatlı sektörü ile ilgili üretim, tüketim ve istihdam Bakanlığımız, 1930 lu yıllarda

Detaylı

68. BAŞKANLAR KURULU SONUÇ BİLDİRGESİ

68. BAŞKANLAR KURULU SONUÇ BİLDİRGESİ . 68. BAŞKANLAR KURULU SONUÇ BİLDİRGESİ 68 inci Başkanlar Kurulu Toplantısı Sonuç Bildirisi 68 inci Başkanlar Kurulu Toplantısı 26 Kasım 2012 tarihinde TÜRMOB Kurulları ve Oda Başkanları nın katılımı ile

Detaylı

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR?

İYİ TARIM UYGULAMALARI NASIL YAPILIR? İYİ TARIM UYGULAMALARI HAKKINDA YÖNETMELİK: Yönetmelik metni uzun olduğundan adresinden ulaşılabilir. güncel yönetmelik hükümlerine Bakanlığımızın aşağıda veb Resmi Gazete Tarihi: 07.12.2010 Resmi Gazete

Detaylı