Multi-Attribute Utility Analysis (MAUA) (Endikasyona Yönelik İlaç Seçimi/Çok Yönlü Optimizasyon Analizi)

Transkript

1 Multi-Attribute Utility Analysis (MAUA) (Endikasyona Yönelik İlaç Seçimi/Çok Yönlü Optimizasyon Analizi)

2 ETKİLİLİK Etken madde ne kadar etkili Sadece Farmakodinamik özellikler değil, Farmakokinetik özellikler de dikkate alınmalıdır. Örneğin. Angina ve Miyokard İnfarktüsünde etki çabuk başlamalıdır.

3 GÜVENLİLİK Kısaca Yan Etkiler demektir.

4 UYGUNLUK Kontrendikasyonlar Uygulama şekli (po, iv, ) Farmasötik şekli (tablet, ampul, ) İlaç etkileşimleri Yaşlıda, hamilede, çocukta vs. kullanılabilmesi demektir

5 MALİYET Birim ilaç maliyeti değil, tedavi maliyeti demektir. Hastalığa ait komplikasyon, yan etki vs. tedavi maliyetleri de, Hastanede kalış süresi ve maliyeti de dahil edilir. Örneğin A Grubu Streptokoksik Tonsillofarenjit Tedavisi 1- Benzatin P. Tek Doz 2.0 YTL 2- Oral P.- 10 Gün 15.0 YTL 3- Klaritromisin- 5 Gün 37.0 YTL

6 Multi-Attribute Utility Analysis (MAUA) Rasyonel farmakoterapi? Bir hastaya Etkililik Güvenlik Uygunluk Maliyet kriterlerine göre en uygun ilacın seçilmesidir En uygun ilaç K-ilaçtır

7 MAUA yaparken Problem tanımlanmalı Etkililik güvenlik uygunluk maliyet kriterlerinin ağırlığı belirlenmeli İlaç envanteri yapmalı Her ilaca her kriter için not verilmeli İlaçların kriterlerin ağırlığına göre aldıkları notları toplayarak toplam puan bulunmalı En yüksek puanı alan ilaç K-ilacımızdır

8 K(işisel)-İlaç Nedir? İşte bu benim arabam Belirlenmiş bir endikasyonda, hekimin öncelikle tercih ettiği, aklına hemen gelen ve sıklıkla reçeteye yazdığı ilaç. Sadece ilacın etken maddesi değil, TAM piyasa adı, dozlamı, tedavi süresi de dahil, reçeteyi yazmaktır.

9 ETKİLİLİK GÜVENLİLİK UYGUNLUK MALİYET % (a) % (b) % (c) % (d) İndikasyon1 İndikasyon2 İndikasyon 3

10 İlaç Seçimi Optimizasyon Analizi II İLAÇ 1 İLAÇ 2 İLAÇ 3 ETKİLİLİK GÜVENLİLİK UYGUNLUK MALİYET (%a) (%b) (%c) (%d) (a+b+c+d=1) 4a+4b+4c+4d 4a+3b+4c+3d 3a+4b+3c+4d

11 Genel Akut Bakteriyel Menenjit Bakteriyel Sistit ETKİLİLİK GÜVENLİLİK UYGUNLUK MALİYET % % % % % 25 % 25 % 25 % 25 % 80 % 20 % 0 % 0 % 30 % 20 % 30 %

12 Anjina pektoris, Tip II DM, HT, İYE,vb için K ilaç grubu seçimi Anjina pektoris, Tip II DM, HT, İYE,vb için K ilaç seçimi

13 K ilaç grup listesi K ilaç listesi K ilaç formu

14 K-ilaç seçiminin adımları Hastalığın tanımlanması Tedavi amaçlarının belirlenmesi İlaç gruplarının listelenmesi K ilaç gruplarının belirlenmesi K ilaçlarının belirlenmesi Özel hasta grupları için K ilaçları seçimi Kaynaklar: T.C. Sağlık Bakanlığı Tanı ve Tedavi Rehberi, Cecil, Harrison, Oğuz KAYAALP(Tıbbi FARMAKOLOJİ),

15 Örnek vaka 60 yaşında erkek Son bir aydır, Bir çok kez tekrarlayan, Fizik etkinlik ile başlayan, Durunca geçen, Boğucu-sıkıştırıcı göğüs ağrısı var.

16 I- Sorunun tanımı Kısmi koroner arter oklüzyonuna bağlı, miyokard iskemisinin sonucunda stabl angina pektoris.

17 II-Tedavi hedeflerinin belirlenmesi Efor sırasında gelişen ağrının geçirilmesi Miyokardın perfüzyon ihtiyacını (tüketimi) azaltmak Myokardın perfüzyonunu (sunumu) artırmak.

18 III-Etkili ilaç gruplarının listelenmesi İlaç grubu önyük Kasılma gücü Kalp hızı ardyük Nitratlar Betablokörler Kalsiyum kanal blokörleri

19 Etkililik Güvenlilik Uygunluk Farmakodinami Yan etkileri Kontrendikasyon Nitratlar Periferik vazodilatasyon Baş ağrısı, nitrat zehirlenmesi Hipotansiyon, KİBAS, anemi Sildenafil Kullanımı Beta-blokörler (Özellikle kardiyoselektifler) Kalp kontraktilitesinde ve hızında azalma Hipotansiyon, bradiaritmi, impotans Astım, Reynaud hastalığı, Dekompanse kalp yetmezliği, DM, Ciddi Bradikardi Kalsiyum kanal blokörleri (Non-dihidropiridin) Beta-blokör kullanımı Koroner ve periferik vazodilatasyon, kalp hızında ve kontraktilitesinde azalma Hipotansiyon, baş dönmesi, bradikardi, kalp yetmezliği Hipotansiyon, konjestif kalp yetmezliği, AV blok

20 IV- K-İlaç grubunun belirlenmesi

21 Endikasyon: stabil anjina pektoris Çok Yönlü Analiz - MAUA İlaç grupları Etkililik (% 40 ) Güvenlilik (% 30 ) Uygunluk (% 20 ) Maliyet (% 10 ) Toplam (% 100 ) nitratlar 9 (3.6) 8 (2.4) 9(1.8) 9(0.9) 8,7 Betablokörle r Kalsiyum kanal blokörler i 9 (3.6) 6 (1.8) 7(1.4) 7(0.7) 7,5 8 (3.2) 7 (2.1) 7(1.4) 6 (0.6) 7,3

22 V- K-İlaçlarının belirlenmesi

23 Endikasyon: Stabil anjina pektoris Çok Yönlü Analiz MAUA- Nitratlar için Grup içi ilaçlar için Etkililik (% 40 ) Güvenlilik (% 30 ) Uygunluk (% 20 ) Maliyet (% 10 ) Toplam (% 100 ) İzosorbid dinitrat tb.sl. 5 mg Gliseril trinitrat sprey İzosorbid dinitrat tb 10 mg İzosorbid mononitrat tb 9 (3.6) 8 (2.4) 8(1.6) 9 (0.9) 8.5 9(3.6) 8 (2.4) 9 (1.8) 6 (0.6) (3.2) 8 (2.4) 8 (1.6) 7 (0.7) 8.3 8(3.2) 8 (2.4) 8 (1.6) 7 (0.7) 8.3

24 K-İLAÇ FORMU Endikasyon: K-İLAÇ 1 Adı: isosorbid dinitrat Dozaj Formu: 5mg, 50 tablet Dozlam Şeması: ağrısı olunca 1 tablet dilaltı Süre: izlem aralıkları süresince K-İLAÇ 2 Adı: Dozaj Formu: Dozlam Şeması: Süre:

25 ÖZET K-İLAÇ NASIL SEÇİLİR? 1) Hastalığın tanımlanması (fizyopatoloji) 2) Tedavi hedeflerinin belirlenmesi 3) Etkili ilaç gruplarının yazılması 4) Kriterlere göre bir ilaç grubunun seçilmesi Grup 1 Grup 2 Grup 3 5) Grup içinden bir K-ilaç seçilmesi İlaç 1 İlaç 2 İlaç 3 Etkililik Güvenlilik Uygunluk Maliyet Etkililik Güvenlilik Uygunluk Maliyet Sonuç: Aktif madde, dozaj şekli : Standart dozaj şeması Standart süre : :

26 Teşekkürler Yrd. Doç. Dr. İsmail ÜN Mersin Üniversitesi Farmakoloji AbD