Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK"

Transkript

1 Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Histoloji I *Hücre yüzeyinin uğradığı morfolojik değiģiklikler *Ergastoplazma *Golgi Kompleksi *Lizozom

2 Plazmalemmayı, porus, enzim ya da lipitte erime yoluyla aşamayan büyük moleküller hücre içine pinositoz ve fagositoz yoluyla alınırlar. Pinositoz (pinein=su içmek), sıvıların hücre membranında oluşan bir çöküntü içinde toplanarak, daha sonra membranın kapanıp içeri doğru kopmasıyla bir vezikül şeklinde hücre içine alınmasıdır. Fagositoz bir partikülün benzer şekilde içeri alınmasıdır. Endositozis her iki şeklide içine alan genel bir terimdir. Hücre içindeki membranla kaplı maddelerin tersine bir işlemle dışarı verilmesine ise eksositozis denir.

3 Hücre yüzeyinin uğradığı morfolojik değiģiklikler 1- Madde alıģ veriģini sağlayan değiģiklikler A- Mikrovillus B- Endositoz pinositoz ve fagositoz C- Ekzositoz 2-Hücreye hareket kazandıran değiģiklikler A- yalancı ayaklar B- titrek tüyler C- kamçılar 3- Hücreleri birbirine bağlayan değiģiklikler A) Zonula okludens B) Zonula aderens C) Makula aderens D) Hemidezmozomlar E) Gep cankşınlar F) Lateral uzantılar

4 Madde alıģ veriģini sağlayan değiģiklikler A-Mikrovilluslar Hücrelerin bir boşluğu sınırlandıran yüzlerindeki parmak şekilli yapılardır. Hücre yüzeyini kat genişletir. Mikrovilluslar şişip daralmaları sonucu madde transportuna yardımcı olurlar. Hücre yüzlerinde fırçamsı ince tabaka oluşturmaları nedeniyle fırçamsı kabuk da denir. Hücreler lumene bakan yüzde evaginasyon yaparak bazal kısımlarında ise invaginasyonla yüzey alanlarını genişletirler

5 Merkezinde sitoplazma bulunur. Sitoplazması biraz daha yoğundur ve her bir mikrovillusda 40 kadar, birbirine paralel, aktin yapısında kontraktil filamentler bulunur. Aktin filamentleri apikal sitoplazmadaki paralel seyirli filamentlere (terminal ağ) tutunurlar. Aktinlerin varlığı mikrovillusa dirilik verir, desteklik eder ve böylece düzgün durmasını sağlarlar. Düzensiz mikrovilluslara (filopodia) çeşitli hücre tiplerinde (ör. serbest makrofaj ve fibroblast gibi) rastlanabilir.

6 Electron micrograph of fibroblast stoplazması. Aktin filament (AF) and mikroubule (MT). x60,000. (Courtesy of E Katchburian.)

7 Mikrovillusun orta kısmında aktin mikroflamentleri bulunur. Bu filamentler apikal bölgedeki terminal ağa karıģır. Aktin ve myozin etkileģimi ile mikrovillus kasılır ve absorbsiyon kolaylaģır.

8

9 Silya: (Kinosilia: kinein=hareket, cilium=kirpik) Hareketli, ince mikrovillusdan daha uzun yapılardır. Bir hücrede 250 ya da daha fazla silya bulunur. Bir rüzgarın buğday tarlasındaki başaklarda oluşturduğu dalgalanmaya benzer hareket ederler. Böylece hücre yüzeyindeki (lümendeki) sıvıyı belli bir yöne doğru hareket ettirirler. Işık mikroskobunda hücrenin serbest yüzünde kısa saç kılları gibi seçilirler.

10 Solunum sistemi epiteli. N, hücre çekirdeği; M, stoplazmik mukus sekresyonu

11 Terminal web

12 Cilia (9 + 2)

13 Kinosilyumlar elektron mikroskobik olarak enine kesitte ortada bir çift ve periferde 9 çift mikrotübül grubundan oluģur. Perifer çiftler 1 tam A ve bir de tam olmayan B mikrotübülünden oluģur. Ortadaki mikrotübül çifti bazal cisimde sonlanır. Bazal cisim halka Ģeklinde düzenlenmiģ 9 adet kısa mikrotübül çiftlisinden oluģur.

14 Plazma membran proteinleri periferal proteinler yada integral proteinler olabilir.

15 Kanal protein

16 TaĢıyıcı protein

17 Tanıyıcı (recognizing) Protein

18 Reseptör protein

19 Enzimatik protein

20 Plazma membranından nasıl moleküller geçebilir?

21 Pasif transport difüzyon Kolaylaştırılmış difüzyon PASĠF Aktif transport Ekzositoz endositoz AKTĠF

22 AKCĠĞERDE GAZ DEĞĠġĠMĠ DĠFÜZYONLA OLUR.

23 GLUKOZUN KOLAYLAġTIRILMIġ DĠFÜZYONU

24 Aktif transport

25 Sodyum-potasyum pompası

26

27

28

29

30 Reseptörler ayrılarak hücre yüzeyine tekrar dönerken içeri alınan endozomlar lizozomlarca sindirilir. B-Endositoz Hormonlar, yağlar, karbonhidrat gibi maddelerin özel reseptörler aracılığıyla hücre zarına bağlanmaları burada çöküntüler oluşmasına neden olur. Bu çukurluklara yerleşen maddeler hücre zarıyla birlikte koparak pinositoz vezikülleri şeklinde sitoplazmaya geçer. Sitoplazmaya taģınınan bu veziküller endozom olarak adlandırılırlar.

31

32 Katı maddelerin, bakteri, virus, yaşlanmış hücrelerin hücre yüzeyinde bulunan reseptörler aracılığıyla bağlanması ve yalancı ayaklarca sarılarak hücre içine alınmasına Fagositoz denir. Sitoplazmaya geçen maddelere fagozom adı verilir.

33

34 C-Ekzositoz

35 Hareket sağlayan değiģiklikler A- Yalancı ayaklar(pseudopodium)

36 B- Titrek tüyler (kinosilyum)

37 Elektron mikroskobik kesit, silialar longitunal kesitte görülmektedir. Soldaki ok işareti axonemin periferal ve central daki mikrotubullerini göstermektedir. Herbir siliumda 9+2 adet mikrotubul vardır.

38 C-Kamçılar: Aslında modifiye bir silyadır. Silyadan çok uzun boylu olmasıyla ayırt edilir. İç yapısı silyaya benzer. Genellikle bir hücrede bir tane bulunur. En iyi örnek spermiumun hareketli kuyruğudur. Rete testis ve böbrekdeki bazı hücrelerde de gözlenmiştir, ancak buradaki fonksiyonları belirsizdir.

39

40 3- Hücreleri birbirine bağlayan değiģiklikler Zonula okludens Zonula aderens Makula aderens(desmozom) Hemidezmozomlar Gep cankşınlar Lateral uzantılar

41 YAN YÜZ ÖZELLEŞMELERİ Zonula okludens (tight junction) Zonula adherens Makula adherens (Desmozom) Gap junction (neksus)

42 Zonula (=kuģak/bant): Hücreyi çepeçevre sarar. Zonula okludens (tight junction) Zonula adherens Zonulalar Zonula okludens Plaklar: Disk Ģeklindedirler, hücreleri birbirine bir noktadan bağlarlar. Makula adherens (DESMOZOM) Tonofilamentler Plaklar Desmozom (makula adherens) Zonula adherens Gap junction Gap junction (neksus)

43 YAN YÜZ BAĞLANTILARI Zonula okludens Zonula adherens Desmozom Desmozom

44 ZONULA OKLUDENS =TIGHT JUNCTION (sıkı bağlantı) Hücre apeksine yakın yerleşimlidir. İki komşu hücrenin trilaminar membranlarının birbirine bitişik dış yapraklarının füzyonuyla oluşan lokal pentalaminar (beş tabakalı) yapıdır. İntersellüler aralığı tamamen kapatır (okludens=kapamak).

45 z. adherens z. okludens

46 ZONULA OKLUDENS =TIGHT JUNCTION Epitelyal hücreler arasında (parasellüler yol) her iki yönde (apikalden bazale/bazalden apikale) hem membran proteinlerinin hareketini hem de madde geçişini ve kaybını önler. Komşu hücreler arasında su ve suda eriyen moleküllerin geçişini engeller. Epitelin belli vücut kompartmanlarını izole etmesini sağlar (örn; intestinal lümendeki bakteri ve toksinlerin dolaşıma geçmesini önler).

47 Zonula okludens Zonulalar Zonula okludens Zonula adherens

48 Zonula okludens

49 Zonula okludens =Tight junction

50 ZONULA ADHERENS (Kuşak desmozom) Zonula okludenslerin hemen altında bulunurlar. İntersellüler aralık açıktır, hatta normal alanlardakinden daha geniş olabilir (20-90 nm) ve madde geçişimini engellemez. Hücreyi kuşak tarzında çepeçevre sararlar. Komşu hücrelerin sitoplazmik yüzeylerinde aynı seviyede bulunan elektron-yoğun plak şeklindedir. Bu plağın yapısında myozin, tropomyozin, -aktinin ve vinkulin bulunur. Terminal web den uzanan aktin-içeren mikrofilamentler bu plaklara tutunarak hücrenin apeksinde belli bir diklik sağlarlar ve iki hücrenin bağlantısını sağlamlaştırırlar. Ayrıca terminal web in gergin kalmasını sağlayarak mikrovillus kontraksiyonuna yardımcı olurlar.

51

52 ZONULA ADHERENS İki komşu hücrenin membranlarının dış yaprakları ise cadherinlerin (transmembran bağlayıcı proteinler) ekstrasellüler yarımları ile tutturulur. Bir hücrenin cadherinlerinin ekstrasellüler bölgesi, zonula adherensin yapısına katılan komşu hücreninkiler ile bağlandığından bu bağlantı şekli; hem iki hücrenin membranlarını bağlar hem de transmembran bağlayıcı proteinler aracılığıyla iki hücrenin sitoskeletonunu bağlar.

53 Zonulalar Zonula adherens Zonula okludens Zonula adherens

54 Zonula adherens

55

56 FASYA ADHERENS Zonula adherens ile aynı yapıdadır ancak hücreyi çepeçevre kuşatmaz, küçük şeritler şeklinde bulunur. Kalp kasında çok sayıda bulunmaktadır.

57

58 MAKULA ADHERENS (=DESMOZOM) makula: benek, adherens: yapıştırıcı, desmos: bağ, soma: gövde, beden Komşu hücrelerin sitoplazmik yüzeylerinde aynı seviyede bulunan disk/benek biçimli yoğun bağlantı plaklarından oluşur. Plakların yapısında desmoplakinler ve pakoglobinler gibi çeşitli proteinler bulunur. Bu plaklara sitoplazmadan gelen yoğun tonofilamentler (sitokeratin intermediet filament) bağlanır ve kıvrılıp dönerek tekrar sitoplazmaya doğru uzanır (çıt çıt gibi). Bu filamentlerin, hücreler üzerine gelen güçlü etkileri paylaşarak dağıttıkları ve azalttıkları düşünülmektedir.

59

60

61 MAKULA ADHERENS (=DESMOZOM) Bağlanan membranlar arasındaki aralık 30 nm kadardır, intersellüler madde geçişimini engellemez. İntersellüler aralıkta yoğun santral bir çizgi şeklinde, filamentöz bir materyal bulunabilir. Bu filamentöz materyal, desmoglein ile cadherinler gibi transmembran proteinlerin ekstrasellüler komponentlerinden oluşur. Bu proteinlerin sitoplazmik komponentleri ise bağlantı plaklarındaki desmoplakinler ve pakoglobinlere bağlanır. Transmembran bağlayıcı proteinler (cadherinler) birbirlerine ancak Ca 2+ varlığında bağlanırlar. Kalsiyumun ortamdan uzaklaştırılması durumunda desmozomlar iki yarım parçaya ayrılır ve hücreler birbirinden ayrılır.

62 MAKULA ADHERENS (=DESMOZOM) Desmozomlar, tek katlı epitel hücrelerinin sadece yan yüzlerinde yamalar şeklinde görülür. Derinin çok katlı yassı epitelinde (epidermis) ise, tüm hücre yüzlerinde bulunurlar ve epidermiste sadece bu bağlantı kompleksi bulunur. Hücrelerin birbirine sıkıca tutunmasını sağlarlar.

63 Makula adherens =Desmozom İntersellüler aralık 30nm Tonofilamentler Bağlantı plakları

64 Makula adherens=desmozom

65 Makula adherens =Desmozom

66 GAP JUNCTION (=NEKSUS) Disk/yama şeklindeki yapılardır. Bulundukları alandaki intersellüler aralık oldukça dardır (2-3 nm). İki komşu hücrenin membranlarında aynı seviyede bulunan konneksonlardan oluşur. Konneksonlar protein hekzamerleridir ve herbirinin ortasında nm çapta hidrofilik porus bulunur. Bir membrandaki konnekson, komşu membrandaki konnekson ile aynı seviyede birleşir. Birleşen konneksonlar, intersellüler aralıkta bir köprü ve kesintisiz bir porus oluştururlar. İyonlar, aminoasitler, siklik AMP, bazı hormonlar ve küçük moleküller (<1500 Dalton) bu kesintisiz poruslar içinden bir hücreden diğerine geçebilirler.

67 GAP JUNCTION (=NEKSUS) Gap junctionlar, ortamdaki bazı maddelerin konsantrasyon değişimlerine bağlı olarak açılıp kapanabilirler. Sitosolik ph ( ), sitosolik Ca 2+ ( ) = KANALLAR KAPANIR. Sitosolik ph ( ), sitosolik Ca 2+ ( ) = KANALLAR AÇILIR. Elektriksel iletiye izin verdikleri için (iyon akımını engellemezler), madde kaybı olmaksızın hızlı bir şekilde intersellüler ileti sağlarlar ve fonksiyonel koordinasyonda çok önemlidirler (kalp kası, düz kas, nöronlar,karaciğer,lens) Embriyogenezis sırasında hücrelerin büyüme ve farklılanmasındaki uyumda da rol oynarlar.

68

69 Gap junction (=Neksus), konneksonlar HEKZAMER

70 Gap junction =Neksus Konneksonlar

71 Gap junction ve intersellüler ileti

72 Gap junction =Neksus Konneksonlar (tubuler hekzamerler)

73 Gap junction ve desmozom Konnekson

74 Bağlantı komplekslerinin sıralanışı

75 Bağlantı komplekslerinin sıralanışı (Zonula okludens) (Zonula adherens) (Makula adherens)

76 TERMĠNAL AĞ Epitel hücrelerinin özellikle prizmatik olanların apikal sitoplazmasında mikroflament ve intermedier flamentlerden oluģan ağa terminal ağ= web denir. Bu yapı hücrelere dayanıklılık sağlar, kasılmalarda mikrovillus ve zonula adherenslere yardımcı olur. microvillus border terminal bar terminal bar terminal web Bodian silver stain

77 Yan yüz bağlantı kompleksleri fonksiyonel olarak; Tutucu (adhere edici) bağlantılar Zonula adherens Makula adherens (desmozom, hemidesmozom) Geçirgen olmayan (impermeabl) bağlantılar Zonula okludens İletişim sağlayan bağlantılar Gap junction şeklinde sınıflandırılır.

78

79

80

81

82 Electron micrograph of a skin epithelial cell showing intermediate filaments of keratin associated with desmosomes.

83 hemidezmozom

84

85

86 2- Ergastoplazma: Bağımsız ribozomlar ve Endoplazmik retikulumdan ibarettir.

87 Bağımsız ribozomlar rrna molekülleri(%60) ile proteinlerden(%40) oluşur. Her bir ribozom biri diğerinden daha iri olan 2 alt üniteden oluşur. Ufak olan 1 adet, iri olan 3 adet RNA molekülü içerir. Alt ünitelere protein sitoplazmadan çekirdeğe geçerler. Daha sonra aktif transportla sitoplazmaya geçip fonksiyonel ribozomları şekillendirir. Bağımsız ribozomlar sitoplazmada ya tek tek bulunurlar. Yada bir kaçı bir araya gelerek poliribozomları (polizom) oluştururlar. Polizomlar sitoplazmadaki mrna üzerine ribozomların bağlanmaları sonucu şekillenir. Bağımsız ribozom ve polizomlar protein sentezinin yapıldığı ilk yerlerdir.

88 RĠBOZOM Eritrositler dışında her hücrede bulunan, protein sentezleyen organellerdir. Çapları nm arasında olan küçük partiküllerdir. Her ribozom, biri diğerinden daha büyük olmak üzere iki subünitten meydana gelmiştir. Subünitlerin sedimentasyon hızları farklıdır. Kimyasal olarak rrna (ribozomal RNA) ve proteinden meydana gelmişlerdir. Büyük subünit iki molekül RNA ve 30 farklı protein, küçük subünit ise bir molekül RNA ve 20 farklı protein içerir. İçerdikleri RNA ya bağlı olarak bazik boyalarla koyu mor (bazofilik) boyanırlar. Bir hücrenin kuru ağırlığının %25 i ribozomdur. Ribozomlar sitoplazmada iki şekilde bulunur: a. Serbest Ribozom b. Bağlı Ribozom

89 Serbest ribozom: Sitoplazma içinde bağımsız olarak tek tek dağılmış olarak bulunurlar. Hücre içinde kullanılan yapısal proteinlerin (enzimler dahil) sentez yeridir. Buralarda aminoasitler peptid ya da proteinlere dönüşürler. Çabuk büyüyen ve çoğalan hücrelerde artan sitoplazma bu ribozomlarca sağlandığından, böyle hücrelerde belirgin bir organeldir (Ör. embriyonik hücreler, tümör hücreleri, hemoglobin yapan genç eritrositler vb.). Serbest ribozomlar tek tek bulunabildikleri gibi rozet veya helikal şekillerde bir araya da gelebilirler. Böyle ribozom topluluklarına polizom veya poliribozom denir. Bir polizomda, ribozomlar mrna (messenger RNA, haberci RNA) nın 1.5 nm uzunluğundaki ince filameni boyunca dizilmişlerdir.

90 GER ribozomları (endoplazmik retikuluma bağlı ribozomlar): Hücreden atılan (salgılanan) proteinin sentez yeridir. Dolayısıyla, sindirim enzimlerinin yapıldığı sindirim kanalındaki bez hücrelerinde, plazmositlerde (antikor salgılar) bol miktarda bulunur. Ribozom, endoplazmik retikuluma büyük subüniti ile tutunmuştur. mrna ipliği bu iki subünit arasından geçer ve olasılıkla fonksiyonel olarak küçük subünite bağlıdır. Ürün yassı, dar pasajlardan oluşan endoplazmik retikulum kanallarına verilir.

91

92 Protein sentezi-translasyon Sitozolde ribozom ve ya GER yüzeyinde oluşur.protein sentezi için gerekenler: mrna trna Ribosomun küçük ve büyük subunitleri 1.Adım Öncü trna ribosomun küçük subunitine baglanır, protein sentezi başlar.trna antikodonu AUG kodonunu tanımlar(metionin aminoasidini kodlayan kodon) mrna küçük subunite bağlanır. Küçük subunit trna antikodonuna start antikodonu tanımlamaya yardım eder

93 2.Adım Büyük subunit küçük subunite bağlanır,ribosom mrna dizini boyunca 5-3 yönünde hareket eder. Bu hareket küçük subunitin A konumuna kadar devam eder. 3.Adım trna antikodonu mrna kodonuyla karşılaşır, eğer uyum olursa trna A konumuna tutunur 4.Adım A ve P konumlardaki aminoasitler peptid zincir oluşturur. P konumdaki trna aminoasitlerini A konumuna verir, burada 2 aminoasit oluşur. 5.Adım Boş trna P konuma geçer, 2aminosit taşıyan trna A konuma hareket eder. Eş zamanlı ribozom küçük subunitine sonraki kodon geçene kadar mrna boyunca hareket eder Bu olaylar sonlandırıcı kodonlara gelene kadar devam eder (UAG,UAA,UGA) Bu kodonlara gelindiğinde küçük subunitin A konumuna sersemleştirici faktör ile birleşir. Bu faktör yeni oluşan peptid zincirin trna P konumundan sitosole geçişinden sorumludur.

94 Endoplazmik retikulum: granüllü ve granülsüz olarak 2 ye ayrılır. Granülsüz ER genellikle tubuler yapı gösterirken granüllü ER lar kesecikler şeklindedir. Granüllü ER da çok sayıda ribozomlar bulunmaktadır. Olgun alyuvarlarda, kan pulcuklarında ve bakterilerde ER bulunmaz

95 Granüllü Endoplazmik Retikulum ger yada RER Protein sentezinin çok olduğu hücrelerde bol miktardadır. Ribozom ve polizomları ile protein sentezi gerçekleģir. Bunların bir kısmı ER boģluğuna geçer bir kısmı sitoplazmaya dağılır. ER keseciklerindeki globuler proteinler glikoproteinlere dönüģerek taģıyıcı veziküllerle Golgiye geçerler. YoğunlaĢıp salgı granülü yada homojen bir Ģekilde sitoplazmaya verilerek hücre yüzeyine gönderilirler.

96

97 Granülsüz Endoplazmik Retikulum-sER Karaciğer epitel hücrelerinde glikojenin hem yapımı hem de yıkımında, yağ sentezinde Yağ depolayan hücreler ve steroid hormon salgılayan bezlerde yağ asitleri ve lipidlerin sentezinde Fosfolipid ve kolesterol sentezinde Yağda eriyen ilaçların ve alkolün parçalanmasında(detoksifikas yon) Barsak epitel hücrelerinde sindirilmiģ yağlı maddeleri (yağ asitleri, monogliseridler) gliserin ile esterleģtireek trigliseridlere(nötral yağlara) dönüģtürürler Kas hücrelerinde sinirsel uyarımların derinlere iletilmesine katılırlar

98 AGRANÜLER ENDOPLAZMĠK RETĠKULUM (AGER, Düz ER) Başlıca birbirleriyle anastomozlaşan, kıvrımlı, sıkıca bir araya gelmiş tubuluslardan oluşur. Morfolojik olarak GER den iki önemli farklılığı vardır. Birincisi üzerine yapışmış ribozomlar yoktur. İkincisi sisternaları daha tübülerdir ve düz sisternalar demeti olduğundan daha değişebilir şekle ve ara bağlantı kanallarının bolluğuna sahip gözükürler. Işık mikroskobunda seçilemez ancak bol bulunduğu hücrenin sitoplazmasının asidofilik (erguvan kırmızı) boyanmasına neden olur. GER ve AGER birbirleriyle bağlantı halindedir ve bazı etkenlerle birbirlerine dönüştükleri bilinmektedir. AGER in morfolojisi yanında fonksiyonları da değişiklik gösterir.

99 AGER in görevleri: 1. Steroid sentezleyen hücrelerde; steroid sentezinde rol oynarlar. 2. Karaciğer hücrelerinde (hepatositlerde); konjugasyon, oksidasyon ve metilizasyon yoluyla zararlı maddelerin ve kimi hormonların nötralize ya da detoksifikasyonunda, enzim parçalanmasında, kolesterol metabolizmasında ve glikojen sentezinde rol oynar. 3. Barsak hücrelerinde; yağların transportunda ve metabolizmasında görev alır. 4. Mide parietel hücrelerinde; H + ve Cl - yapımında rolleri vardır. 5.Çizgili kas fibrillerinde; içerdiği kalsiyumu serbestleştirerek, kasılma olayında rol oynar. (kasdaki AGER e sarkoplazmik retikulum denir). 6. Gözde; retinadaki koni ve basil hücrelerindeki görme pigmentleri, özel şekilde tertiplenmiş AGER e tutunmuştur. Bu hücrelerin ışıkla uyarılmasında rolü vardır. AGER'ler fonksiyonları ile ilişkili olarak çok çeşitli enzimler içerirler. Bu enzimler ırka, türe hatta şahsa göre değişir. Dolayısıyla ilaçların toksisitesine dayanıklılık kişiden kişiye değişir.

100 3-Golgi kompleksi

101 Alyuvarlarda bulunmaz. Salgı yapan hücrelerde çok sayıdadır ger dan aldığı proteinleri iģleyerek daha yüksek kuruluģtaki maddelere çevirir. ER dan ayrılan veziküller golginin konveks yüzünde birleģerek golgi keseciklerini oluģturur. Bu veziküller gliko protein taģıdığı için taģıyıcı vezikül adını alır. Golginin konveks yüzüne Cis, Ģekillenme yada giriģ yüzü Konkav yüzüne Trans, olgunlaģma yada çıkıģ yüzü denir Siyalik asit sentezi Glikolipid yapımı ve proteoglikan Hücre içi sindirimi sağlayan enzimleri sentezler.(lizozom)

102

103

104 Asiner hücrelerde Çok sayıda salgı granülü ve Golgi kopleksinde yoğunlaşmakta olan condensing vacuoles (C)

105 4-Lizozomlar Hücre içi sindirimi sağlarlar İlk yapılan lizozomlar primer lizozomdur Primer lizozomların dışardan alınan maddelerle birleşmesi ile sekonder lizozomlar oluşur Asit karakterde içerikleri vardır(hidrolitik enzimler) Yabancı maddelerin sindirilmesini sağlarlar Patolojik hallerde hücrenin ölümüne neden olabilir.

106

107 . Electron micrograph of a macrophage. Note the abundant cytoplasmic extensions (arrows). In the center is a centriole (C) surrounded by Golgi cisternae (G). Secondary lysosomes (L) are abundant. x15,000.

108 secondary lysosomes

109 RER da sentezlenirler Golgi complex de paketlenirler Heterofagozomlar ve otofagozomlar sekonder lizozomlardır

110 Pankreasın asiner hücresinde otofagozomlar

111 KAYNAKLAR Banks W.J. Applied Veterinary Histology. 2nd Ed. U.S.A Bloom W. and Fawcett D.W. A Textbook of Histology. 12nd Ed Demir R. Histoloji ve Hücre Biyolojisi, Palme yayıncılık, Dellmann H.D. and Eurell J. Textbook of Veterinary Histology. 5nd. Ed.1998: Eurell JAC. Veterinary Histolgy Atlas, Junqueira, L.C., Carneiro, J. Basic Histology, text & atlas. 11nd Ed Kelley D.E., Wood R.L., Enders A.C. Bailey s Textbook of Microscopic Anatomy Moran DT. Rowley J.C. Visual Histology Pavelka M., Roth J. Functional Ultrastructure, Ross MH.,Kaye KI.,Pawlina W. Histology, A text and Atlas Sağlam M., AĢtı RN., Özer A. Genel Histoloji 6. baskı 2001 Tanyolaç A. Özel Histoloji, Yorum Basım Yayın San. Ltd. Şti., Ankara,1999. Young B., Heath J.W. Wheater s Functional Histology. 4nd Ed

Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı. Histoloji I Hücre. Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK

Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı. Histoloji I Hücre. Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Histoloji I Hücre Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK HÜCRE *Organizmanın özel yapı ve fonksiyonuna sahip olan **dış ortamdan aldığı maddeleri

Detaylı

Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK

Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Histoloji I *Hücre yüzeyinin uğradığı morfolojik değiģiklikler *Ergastoplazma *Golgi Kompleksi *Lizozom

Detaylı

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ. KOCAELİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU Dr. Sibel Köktürk HÜCRE

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ. KOCAELİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU Dr. Sibel Köktürk  HÜCRE KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ KOCAELİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU Dr. Sibel Köktürk http://histolojiembriyoloji.tripod.com/ HÜCRE HÜCRE-Canlının tüm yaşamsal fonksiyonlarını (beslenme, çoğalma, büyüme, enerji yapımı) taşıyabilen

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç

Detaylı

ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği

ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği Salgılama (Sekresyon) Hücrenin üretip dışarı vermek üzere organize olduğu işlemlerin tümü. Protein, lipid, KH ve bileşik moleküller salgılanır. Aktif bir işlem

Detaylı

Düz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak

Düz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ

HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ 1 HÜCRE Kompleks çok hücreli organizmaların, (hayatın karakteristik özelliklerine sahip) en küçük yapısal birimine HÜCRE denir. Hücreler yaşayan organizmaların yapısal

Detaylı

KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde

KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar

Detaylı

Hücre Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

Hücre Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Hücre Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri Ortamdan ham materyali alırlar Enerji üretirler. Bu enerji iç ortam dengesini sağlamak ve sentez reaksiyonlarını yürütmek

Detaylı

KAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri

KAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu

Detaylı

HÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi

HÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi HÜCRE Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi Hücre Canlıların en küçük yapı taşıdır Bütün canlılar hücrelerden oluşur Canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilir Bitki ve hayvan hücresi = çok

Detaylı

Hücre zarında madde taşınım yolları Sitoplazma ve organeller

Hücre zarında madde taşınım yolları Sitoplazma ve organeller Hücre zarında madde taşınım yolları Sitoplazma ve organeller Hücre zarının en önemli görevi hücreyi dış ortamdan ayırmak ve hücreye madde giriş ve çıkışını kontrol etmektir. Böylece maddelerin, özellikle

Detaylı

Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Hücre İskeleti Hücreler Arası Bağlantılar Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Hücre yüzey özelleşmeleri Hücre membranında hücrenin fonksiyonuna göre bazı özel farklılaşmalar görülür. 1-Madde alışverişini gerçekleştirmek,

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2

ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2 ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2 TEK ZARLI ORGANELLER 1) Endoplazmik Retikulum Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında oluşmuş kanalcıklardır. Yumurta hücresi, embriyonik hücreler ve eritrositler(alyuvar)

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından

Detaylı

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran

Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı. İlhan Onaran Hücreler arası Bağlantılar ve Sıkı bağlantı İlhan Onaran Doku organisazyonu: Hücrelerin bağlanması 1- Hücre-matriks bağlantıları: ekstraselüler matriks tarafından hücrelerin bir arada tutulması 2- Hücre-hücre

Detaylı

HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA

HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE İSKELET ELEMANLARI Sitoplazmanın içinde bulunan özel proteinlerdir. 3 çeşit hücre iskelet elemanı bulunur. Her iskelet elemanının görev ve yapısı

Detaylı

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.

Detaylı

LİZOZOMLAR Doç. Dr. Mehmet Güven

LİZOZOMLAR Doç. Dr. Mehmet Güven LİZOZOMLAR Doç.. Dr. Mehmet GüvenG Lizozomlar tek bir membran ile çevrili evrili veziküler yapılı organellerdir. Lizozomlar eritrosit dışıd ışındaki tüm t m hayvan hücrelerinde h bulunur. Ortalama olarak

Detaylı

Bütün hücrelerin olmazsa olmazları. Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom

Bütün hücrelerin olmazsa olmazları. Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom Bütün hücrelerin olmazsa olmazları Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom Hücre Ökaryotik hücre Nukleus var Zarla çevrili organeller var Genellikle prokaryotik hücreye oranla daha büyüktür. Ökaryotlardaki

Detaylı

HÜCRE ZARINDA TAŞIMA PROF. DR. SERKAN YILMAZ

HÜCRE ZARINDA TAŞIMA PROF. DR. SERKAN YILMAZ HÜCRE ZARINDA TAŞIMA PROF. DR. SERKAN YILMAZ Hücre içi ve hücre dışı sıvılar bileşimleri yönünden oldukça farklıdır. Hücre içi sıvı intraselüler sıvı, hücre dışı sıvı ise ekstraselüler sıvı adını alır.

Detaylı

Örtü Epiteli Tipleri:

Örtü Epiteli Tipleri: Tek Katlı: Tek Katlı Yassı Epitel Tek Katlı Kübik Epitel Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli Tipleri: Basit Kinosilyalı Çizgili Kenarlı Yalancı Çok Katlı( Psödostratifiye) Prizmatik Epitel Çok Katlı: Çok

Detaylı

Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin

Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin Görev ve yapı bakımından canlılığın bütün özelliklerini gösteren en küçük birime HÜCRE denir. İlk defa 1665 yılında Robert Hook mantar dokusunu incelemiş gözlemlediği

Detaylı

Bağ Doku Bağ dokusu hücreleri

Bağ Doku Bağ dokusu hücreleri Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Bağ Doku Bağ dokusu hücreleri Doç. Dr. Nejdet ŞİMŞEK Bağ Doku Fundamental substans: hücre az, hücreler arası madde çoktur. İntercellüler

Detaylı

HÜCRE. Prof. Dr. Levent ERGÜN

HÜCRE. Prof. Dr. Levent ERGÜN HÜCRE Prof. Dr. Levent ERGÜN Canlıların en küçük yapıtaşı ve en küçük canlıdır. Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir. Canlılar ya tek hücrelidir ya da çok hücrelidir. Bakteriler tek hücreliler

Detaylı

Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK

Histoloji I. Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Atatürk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji Embriyoloji Anabilim Dalı Doç.Dr. Nejdet ŞİMŞEK Histoloji I *Mikrocisimcikler *Mitokondriyonlar *İpliksel Organeller *Sitoplazma İnkluzyonları 5-Mikrocisimcikler

Detaylı

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli

ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli Endotel, dolaşım sistemini döşeyen tek katlı yassı epiteldir. Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı,

Detaylı

BİYOLOJİK MEMBRANLAR. Prof.Dr. Kadir TURAN V 1

BİYOLOJİK MEMBRANLAR. Prof.Dr. Kadir TURAN V 1 BİYLJİK MEMBRANLAR Prof.Dr. Kadir TURAN V 1 MEMBRANLAR MBC-IV.th edition Membranların genel yapısı Non-kovalent etkileşimlerin bir arada tuttuğu lipid ve proteinlerin oluşturduğu ince bir film yapısındadır.

Detaylı

Hücre-Matriks İlişkileri

Hücre-Matriks İlişkileri Hücre-Hücre Hücre-Matriks İlişkileri Prof.Dr. Alp Can (A.Ü. Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD) Hücreler arasındaki bağlantı ve yapışma birimlerinin i i i yapı ve işlevleri l i Hücrenin çevresindeki

Detaylı

Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar

Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar Dönem 1 Hücre Bilimleri 2 Hücre İskeleti ve Hücreler arası Bağlantılar Hücrenin apikal (üst) ve bazal (alt) yüzeylerinde, bazı yapısal değişiklikler meydana gelmiştir. Hücre zarı ve bunun altında yer alan

Detaylı

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek

Detaylı

HÜCRE ZARINDA MADDE İLETİMİ PROF.DR.MİTAT KOZ

HÜCRE ZARINDA MADDE İLETİMİ PROF.DR.MİTAT KOZ HÜCRE ZARINDA MADDE İLETİMİ PROF.DR.MİTAT KOZ Nelerin Hücre Zarından geçmesi gereklidir? Besin maddeleri Atık maddeler Hücreye gelen sinyal molekülleri Hücreden gönderilen sinyal molekülleri Sıvı girebilmeli

Detaylı

Membran Organizasyonu

Membran Organizasyonu Membran Organizasyonu Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Tıp Fakültesi Biyofizik AD Biyolojik Zarlar plazma zarları mitokondri, kloroplast, lizozom gibi organelleri sitoplazmadan ayıran hücre içi zarlar mitokondri

Detaylı

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ RİBOZOM YAPI, FONKSİYON VE BİYOSENTEZİ Ribozom Palade adlı araştırıcı tarafından elektron mikroskop ile tanımlanmıştır. Viruslar hariç tüm canlılarda bulunan bir membranla çevrili olmayan organellerdir.

Detaylı

www.benimdershanem.esy.es BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS HÜCRE

www.benimdershanem.esy.es BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS HÜCRE www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS HÜCRE HÜCRE Hücre ya da göze, bir canlının yapısal ve işlevsel özellikler gösterebilen en küçük birimidir. Atomların molekülleri,

Detaylı

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine

Detaylı

SİTOPLAZMA VE ORGANELLER

SİTOPLAZMA VE ORGANELLER SİTOPLAZMA VE ORGANELLER Sitoplazma, hücre iskeleti, organeller ve bunların içinde yer aldığı koyu kıvamlı sıvı kısımdan ( sitozol, sitoplazma) oluşur. ORGANELLER 1. Mitokondri 2. Plastitler 3. Ribozom

Detaylı

Hücre yüzey özelleşmeleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

Hücre yüzey özelleşmeleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre yüzey özelleşmeleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre şekli; Fonksiyonuna Bulunduğu yere Bulunduğu şartlara göre değişiklik gösterir. Hücre doku organ sistem organizma Majör doku tipleri Sinir doku

Detaylı

Hücre canlının en küçük yapı birimidir.

Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Bitkilerde bulunan hücredir.bu hücrelerde hücre duvarı bulunduğundan hayvan hücresinden ayrılır. Hücre duvarı vardır. Kofulu büyük ve az sayıdadır. Şekli dikdörtgen

Detaylı

Biyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır.

Biyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır. 6 Hücre zarları 6 Hücre zarları 6.1 Biyolojik zarın yapısı nasıldır? 6.2 Hücre zarı, hücre tutunması ve tanımasında nasıl bir rol oynar? 6.3 Zardan madde geçişlerinde pasif taşıma 6.4 Zardan madde geçişlerinde

Detaylı

Epitel Dokusu. Dr.Murat Tosun

Epitel Dokusu. Dr.Murat Tosun Epitel Dokusu Dr.Murat Tosun Epitel; vücudun iç ve dış yüzeylerini örten ve salgı bezlerinin işlevsel bölümlerini oluşturan sıkıca biraraya gelmiş hücre tabakalarının oluşturduğu dokudur. Epitel tipleri

Detaylı

ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ

ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ ÜNİTE 5:HÜCRE ZARI VE MADDE GEÇİŞMESİ Anahtar kavramlar 5.1.Hücre zarları sıvı haldedir ve yağ ile protein moleküllerinden meydana gelmişlerdir. 5.2.Hücre zarlarının birbirlerini tanımasında karbonhidrat

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür

Detaylı

Hücrenin yapısı ve çeşitleri. Öğr. Gör. Nurhan Bingöl

Hücrenin yapısı ve çeşitleri. Öğr. Gör. Nurhan Bingöl Hücrenin yapısı ve çeşitleri Öğr. Gör. Nurhan Bingöl HÜCRE I. GİRİŞ Yaşayan tüm canlılar, milyonlarca hücrenin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bir binanın tuğlaları gibi, canlıların vücutları da hücrelerle

Detaylı

OMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ

OMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ UYGULAMANIN ADI: Hücreyi tanıma OMÜ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: Farklı büyüklük ve şekildeki hücre ve çekirdek tiplerinin ve genel özelliklerinin

Detaylı

HÜCRE ve HÜCRE YAPISI

HÜCRE ve HÜCRE YAPISI HÜCRE ve HÜCRE YAPISI Kimya bilmi için maddelerin temel birimi atom ne ise Biyoloji bilmi için de canlılığın temel birimi Hücre dir. Yani tüm organizmalar hücrelerden oluşur. Hücreler iki şekilde karşımıza

Detaylı

ER Golgi Lizozom Aksında Vezikül Trafiği

ER Golgi Lizozom Aksında Vezikül Trafiği ER Golgi Lizozom Aksında Vezikül Trafiği Prof.Dr. Alp CAN A.Ü. Histoloji- Embriyoloji ABD Salgılama (Sekresyon) Hücrenin ürenp dışarı vermek üzere organize olduğu işlemlerin tümü. Protein, lipid, KH ve

Detaylı

HÜCRE FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

HÜCRE FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ HÜCRE FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ 1 2 HÜCRELERİN GENEL ÖZELLİKLEİ Hücreler hem morfolojik (şekilsel) hem de metabolik olarak çok büyük farklılıklar gösterirler. E.coli isimli bakteri 1µm (µm=mikrometre=

Detaylı

MOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

MOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre, hücre yapısı ve şekilleri

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre, hücre yapısı ve şekilleri HÜCRE Dicle Aras Hücre, hücre yapısı ve şekilleri Hücre Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimleridir. 3.9.2015 2 Canlıların Ortak Özellikleri Hücrelerden oluşurlar, Solunum yaparlar,

Detaylı

Golgi Kompleksi. Prof.Dr.Müjgan Cengiz Prof.Dr.Melek Öztürk. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD

Golgi Kompleksi. Prof.Dr.Müjgan Cengiz Prof.Dr.Melek Öztürk. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Golgi Kompleksi Prof.Dr.Müjgan Cengiz Prof.Dr.Melek Öztürk İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD GOLGİ Camillo Golgi (1898 ) İlk kez nöronlarda tespit edildi; Internal reticular apparatus Nukleus

Detaylı

II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction

II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction II-TUTUCU BAĞLANTILAR =Anchoring junction İçerdikleri hücre iskelet çeşidine göre: Aktin filamentinin bağlanma yerleri 1.Hücre-hücre bağlantıları (ADHERENS BAĞLANTILAR) 2.Hücre-matriks bağlantıları (FOKAL

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Sitoplazmik membran periferal integral

Sitoplazmik membran periferal integral İÇ YAPILAR Sitoplazmik membran Hücre duvarının altında, ince ve bakterilerde genellikle aynı yapıda İki katmandan oluşur Periplasmik boşluk ve sitoplazmaya bakan yüzeyde, protein ve fosfolipid İç bölgede,

Detaylı

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Maddeler hücre membranından başlıca iki şekilde geçebilir: 1. Difüzyon: Madde konsantrasyonunun (yoğunluğunun)

Detaylı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak

Detaylı

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Vücudun İlaçlara Etkisi (Farmakokinetik Etkiler) Farmakokinetik vücudun ilaca ne yaptığını inceler. İlaçlar etkilerini lokal veya sistematik

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

DERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN

DERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN DERİ VE EKLERİ Doç. Dr. Belgin CAN DERİ İki tabakadan oluşur Epidermis Gövdenin dış yüzünü örten boynuzlaşan çok katlı yassı epitel dokusudur. Dermis Gevşek ve sıkı bağ dokusundan oluşan kalın bağ dokusudur.

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ 05-06 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 0: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: / Histoloji Embriyoloji Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: / Tıbbi / Dersin AKTS

Detaylı

Hücre membranının biyolojik özellikleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

Hücre membranının biyolojik özellikleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre membranının biyolojik özellikleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre membranı Hücre zarı Plazmalemma Plazma membranı Sarkolemma (Kas hücre zarı) Oolemma (Yumurta hücre zarı) Hücre membranı, 6-10 nm

Detaylı

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması

HÜCRE. Dicle Aras. Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması HÜCRE Dicle Aras Hücre bölünmesi, madde alışverişi ve metabolizması Hücre Bölünmesi Hücre bölünme ve çoğalması iki şekilde gerçekleşir. Vücut soma hücrelerinin bölünme ve çoğalma biçimi Mitoz (mitosis),

Detaylı

HÜCRE VE HÜCRE ORGANELLERİ

HÜCRE VE HÜCRE ORGANELLERİ HÜCRE VE HÜCRE ORGANELLERİ Hücre Canlıların en küçük yapı ve görev birimidir. Genellikle gözle görülemeyecek kadar küçüktür ve mikroskopla incelenirler. Gözle görülen hücreler de vardır. Yumurta hücresi,

Detaylı

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU

KAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık

Detaylı

Gram (+)Bakterilerde Duvar Yapısı Gram (-) Bakterilerde Duvar Yapısı Lipopolisakkaritin Önemi

Gram (+)Bakterilerde Duvar Yapısı Gram (-) Bakterilerde Duvar Yapısı Lipopolisakkaritin Önemi Gram (+)Bakterilerde Duvar Yapısı Çoğunluğu peptidoglikan yapıdır. Bunun yanında teikoik asitte içerirler. Bu yapı gliserol veya Ribitolün PO4 gruplarına bağlanmasıyla oluşur. Teikoik asitler peptidoglikan

Detaylı

Kolloid bir sistem olan protoplazma gel-sol hale geçiş özelliği ile hücresel harekete imkan sağlayan bir akışkanlık gösterir. Kimyasal bileşiminin

Kolloid bir sistem olan protoplazma gel-sol hale geçiş özelliği ile hücresel harekete imkan sağlayan bir akışkanlık gösterir. Kimyasal bileşiminin Kolloid bir sistem olan protoplazma gel-sol hale geçiş özelliği ile hücresel harekete imkan sağlayan bir akışkanlık gösterir. Kimyasal bileşiminin tamamen suda çözünmesi böyle bir yapının oluşumunu sağlar.

Detaylı

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: Prof. Dr. Şahin A. Sırmalı / Histoloji ve Embriyoloji Başkan Yardımcıları: Doç. Dr. Ayşegül Çört / Tıbbi Biyokimya / Üyeler: Prof. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / / Dersin AKTS

Detaylı

HÜCRE İSKELETİ 1. Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ

HÜCRE İSKELETİ 1. Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ HÜCRE İSKELETİ 1 Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK Prof. Dr. Müjgan CENGİZ İskelet. Yumuşak dokuyu destekleyen ve bedensel hareketlere aracılık eden sertleşmiş doku. Hücre İskeleti. Benzer fonksiyonlara sahiptir

Detaylı

Canlıların en küçük yapı birimine HÜCRE denir. Tüm canlılar hücrelerden oluşmuşlardır. Tarihte birçok bilim adamı hücre ile ilgili çalışmalar

Canlıların en küçük yapı birimine HÜCRE denir. Tüm canlılar hücrelerden oluşmuşlardır. Tarihte birçok bilim adamı hücre ile ilgili çalışmalar HÜCRE #1 SELİN HOCA Canlıların en küçük yapı birimine HÜCRE denir. Tüm canlılar hücrelerden oluşmuşlardır. Tarihte birçok bilim adamı hücre ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Hücre İle İlgili Yapılan Çalışmalar

Detaylı

DOKULAR. A-Hücreler B-Hücrelerarası madde (intersellüler substans) veya -Temel madde (Fundamental substans)

DOKULAR. A-Hücreler B-Hücrelerarası madde (intersellüler substans) veya -Temel madde (Fundamental substans) DOKULAR A-Hücreler B-Hücrelerarası madde (intersellüler substans) veya -Temel madde (Fundamental substans) Hücre farklılaşması sonucu 4 temel doku: 1.EPİTEL 2. DESTEK 3. KAS 4. SİNİR DOKU Destek dokular:

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA

ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA 2) Sitoplazma Hücrenin içini dolduran sıvıdır. İçinde inorganik ve organik maddeler vardır. Ayrıca görevleri birbirinden farklı olan organeller de bulunur.

Detaylı

HÜCRE ZARINDA TAŞINIM

HÜCRE ZARINDA TAŞINIM HÜCRE ZARINDA TAŞINIM Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ YDÜ TIP FAKÜLTESİ BİYOFİZİK AD Küçük moleküllerin zardan geçişi Lipid çift tabaka Polar moleküller için geçirgen olmayan bir bariyerdir Hücre içindeki suda

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ CEVAP 1: (TOPLAM 9 PUAN) 1.1: Eğer terleme ve su emilimi arasındaki ilişkide ortam sıcaklığının etkisini öğrenmek istiyorsa; deneyi aynı sayıda yaprağa sahip aynı tür

Detaylı

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden

Detaylı

Prof. Dr. Taner Dağcı

Prof. Dr. Taner Dağcı Prof. Dr. Taner Dağcı Kas Tipleri Kalp kası Düz kas İskelet kası Kemiklere tutunurlar. İstemli hareketi sağlarlar. Vücuda destek sağlarlar. Zıt çalışan gruplar (antagonist). Birlikte çalışan gruplar (agonist).

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Hakan Darıcı / Histoloji ve Embriyoloji / Üyeler: Doç. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / Dersin AKTS Kredisi: 9 Kurul Başlangıç Tarihi: 16

Detaylı

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ

SANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Ayşegül Çört / Tıbbi Biyokimya Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: Prof. Dr. Şahin A. Sırmalı / Histoloji ve Embriyoloji Doç. Dr. İlker

Detaylı

Eğer 8000 hücre zarını üst üste koyarsak sadece kitaptaki bir sayfa kalınlığına ulaşabiliriz. Vücudumuz her saniye 2 milyon alyuvar hücresi üretir.

Eğer 8000 hücre zarını üst üste koyarsak sadece kitaptaki bir sayfa kalınlığına ulaşabiliriz. Vücudumuz her saniye 2 milyon alyuvar hücresi üretir. HÜCRE YAPISI Eğer 8000 hücre zarını üst üste koyarsak sadece kitaptaki bir sayfa kalınlığına ulaşabiliriz. Vücudumuz her saniye 2 milyon alyuvar hücresi üretir. Bir elektron mikroskop bir toplu iğne başından

Detaylı

SİTOPLÂZMA HÜCRE ORGANELLERİ. * Maddelerin taşınması için kanal, sentezi yapılmış maddeler için de toplanma bölgeleridir.

SİTOPLÂZMA HÜCRE ORGANELLERİ. * Maddelerin taşınması için kanal, sentezi yapılmış maddeler için de toplanma bölgeleridir. SİTOPLÂZMA Her hücrede sitoplâzma bir ara sıvı ile bu sıvı içine yerleşmiş organellerden oluşur. Sitoplâzma homojen görünümlü, lifli ve boşluklu bir yapıdadır. Çok defa köpüksü ve peteğimsi renksiz sulu

Detaylı

SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker Safra Kanal Sistemi; Safranın hepatositten safra kesesine Safra kesesinden bağırsağa aktığı Çapı giderek artan kanallar sistemi En küçük dalı,

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 34. ADIM HÜCRE 11- SİTOPLAZMA 3

ADIM ADIM YGS-LYS 34. ADIM HÜCRE 11- SİTOPLAZMA 3 ADIM ADIM YGS-LYS 34. ADIM HÜCRE 11- SİTOPLAZMA 3 TEK ZARLI ORGANELLER 4) Koful Hücre içerisinde çeşitli görevleri bulunan organeldir. Genel olarak hayvan hücrelerinde çok sayıda küçük küçük ;bitki hücrelerinde

Detaylı

HÜCRE MEMBRANI. Prof. Dr. Turgut Ulutin

HÜCRE MEMBRANI. Prof. Dr. Turgut Ulutin HÜCRE MEMBRANI Prof. Dr. Turgut Ulutin HÜCRE MEMBRANI PLAZMA MEMBRANI PLAZMALEMMA 75-80 Aº EM * Mekanik mikromanipulasyon 1926 Chamber * Fizyolojik deneyler hipotonik hipertonik Fonksiyonları 1.Sitozol

Detaylı

HAYVAN HÜCRESİ BİTKİ HÜCRESİ

HAYVAN HÜCRESİ BİTKİ HÜCRESİ HÜCRE Canlıların en küçük yapıtaşı ve en küçük canlıdır. Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir.canlılar ya tek hücrelidir yada çok hücrelidir. Alg ve bakteriler tek hücreliler olup bütün olaylar

Detaylı

2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 2 (TIP 121) TEMEL TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ II KURUL II KOORDİNATÖRÜ: Yard.Doç.Dr. Bahire Küçükkaya Başlama Tarihi: 13.11.17 Bitiş Tarihi: 05.01.18 KURUL SINAVI

Detaylı

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. Fen ve Teknoloji 1. Ünite Özeti Hücre Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme. *Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir. *Hücrenin temel kısımları: hücre zarı, sitoplâzma ve

Detaylı

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça

skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın

Detaylı

ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI

ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI ZAR YAPISI ve FONKSİYONLARI ZARLAR Zarlar yaşayan hücrede 5-10nm kalınlığında iki fosfolipit tabakadan oluşur. Burada yer alan fosfolipit tabaka amfipatik (amphipatic)bir özelliğe sahiptir. Amfipatik terimi,

Detaylı

Hücre ve Hücre Organelleri Üniversite Hazırlık Konu Anlatımları

Hücre ve Hücre Organelleri Üniversite Hazırlık Konu Anlatımları Hücre ve Hücre Organelleri Üniversite Hazırlık Konu Anlatımları Hücre, göze ya da odacık, bir canlının yapısal ve işlevsel özellikleri gösterebilen en küçük birimidir. Hücre, (İng. Cell); Latince küçük

Detaylı

Hücre Membranı Prof.Dr.SELMA YILMAZER Prof.Dr.TURGUT ULUTİN

Hücre Membranı Prof.Dr.SELMA YILMAZER Prof.Dr.TURGUT ULUTİN Hücre Membranı Prof.Dr.SELMA YILMAZER Prof.Dr.TURGUT ULUTİN İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı HÜCRE MEMBRANI PLAZMA MEMBRANI PLAZMALEMMA 75-80 Aº Elektron Mikroskobu

Detaylı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)

Detaylı