MikroRNA'lar ve Anksiyete Bozuklukları İlişkisi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MikroRNA'lar ve Anksiyete Bozuklukları İlişkisi"

Transkript

1 MikroRNA'lar ve Anksiyete Bozuklukları İlişkisi Dr. Fikret Poyraz ÇÖKMÜŞ Nazilli Devlet Hastanesi 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 1

2 Sunum Akışı Tarihçe Epigenetik Düzenlenme Nedir? Kodlanmayan RNA lar ve mirna OKB de mirna PTSB de mirna Panik Bozukluğunda mirna Yeni Tedavi Seçeneği olarak mirna lar 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 2

3 DNA nın Keşfi 1953 yılında James Watson ile Francis Crick DNA nın çift sarmal yapısını keşfettikten (1962 yılı Nobel ödülü) sonra akıllara şu soru gelmiştir. Hücre nükleusundaki DNA, sitoplazmadaki proteini nasıl sentezliyor? 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 3

4 Santral Dogma Kavramı Francois Jacob, Jacques Monod ve Andre Lwoff tarafından 1961 yılında DNA daki bilgilerin tek zincirli RNA yolu ile sitoplazmada ribozomlarda protein sentezine aktarıldığı keşfedildi yılında Nobel Tıp Ödülüne layık görüldüler. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 4

5 Santral Dogma transkripsiyon RNA Proteinler translasyon DNA mrna Bir Gen- Bir Ribozom- Bir Protein 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 5

6 Genetik Kodun Çözülmesi Non ribozomal kısa ömürlü t(rna) lar keşfedildi. Genetik kod kırıldı ve 20 aminoaside ait kodonlar belirlendi. Marshall Nirenberg ve Gobin Khorana 1968 yılında Nobel Tıp Ödülü nü kazandılar. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 6

7 mrna Özellikleri Uzun yıllar mrna nın kesintisiz bir şekilde olduğu düşünüldü de mrna nın genlerden kesintili bir şekilde, önce pre-mrna olarak sentezlendiği daha sonra da matur-rna şekline dönüştüğü keşfedildi. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 7

8 Pre-mRNA Proteinler DNA Matur-mRNA Phillip Sharp Richard Roberts Nobel Tıp Ödülü Bir gen- pre-mna- birçok mrna- birçok protein 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 8

9 RNA bağımlı RNA polimerazlar Daha sonra bir pre-mrna dan birden çok mrna sentezlendiği keşfedildi. RNA kendi replikasyonunu katalize edebilir ve diğer RNA molekülleri meydana gelir (1989 Nobel Kimya Ödülü). Bu keşiften sonra RNA ların yeryüzündeki ilk genetik materyal olduğu ve RNA nın gen ekspresyonunda daha aktif rol oynaması gerektiği düşünüldü. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 9

10 Psikiyatrik Hastalıklarda Genetik Psikiyatrik hastalıklar gerek klinik, gerekse de genetik açıdan kompleks bir yapı gösterirler. Psikiyatrik hastalıklara yönelik yapılan genetik çalışmalardaki temel soru işaretini, psikiyatrik hastalıkların oluşmasında genetik faktörlerin ne kadar önemli bir rol oynadığı, çevresel faktörlerin önemi ve saptanan genetik değişimlerin nasıl ve ne düzeyde aktarıldığı oluşturur. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 10

11 Psikiyatrik Hastalıklarda Genetik Yapılan çalışmalar sonunda gösterilmiştir ki hastalık zincirini başlatan deoksiribonükleik asitteki (DNA) mutasyon ya da polimorfizm mekanizmaları olsa da gen ekspresyonunu etkileyen mekanizmalar hastalık oluşumunda daha etkin rol oynamaktadır 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 11

12

13 Epigenetik Nedir? Epigenetik tanımı ilk kez 1942 yılında Conrad Waddington tarafından tanımlanmıştır. Günümüzde ise epigenetik mekanizmalar, DNA dizisinde değişiklik olmaksızın, özel bir genomik lokusun veya tüm kromozomun sonucunu değiştirebilen moleküler mekanizmalardır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 13

14 Epigenetik Nedir? Epigenetik mekanizmalar gelişim sürecinde değişen çevre koşullarına bağlı olarak gen ekspresyonunu aktive ederek ya da baskılayarak bu etkiyi gerçekleştirmektedirler. Kısacası epigenetik aynı genom, farklı fenotip ve farklı gen ekspresyonu olarak ifade edilebilir. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 14

15 Epigenetik Neden Önemli? Psikiyatri ve genetik mekanizmaların araştırılmasında temel soru işaretini, psikiyatrik hastalıkların etkeninin ne kadarında genetik faktörler veya çevresel faktörlerin oluşturduğu, saptanan genetik değişimlerin ne kadarının nasıl ve ne düzeyde kalıtıldığı oluşturmaktadır. Bugüne kadar yapılan bu konuda ki birçok çalışmada, aday genlerdeki primer dizi değişiklikleri incelenmiştir. Ancak elde edilen veriler klinik tabloları açıklamada yeterli olmamıştır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 15

16 Epigenetik Neden Önemli? Bu da, nedensel zinciri başlatanın DNA daki mutasyon ya da polimorfizm mekanizmaları olsa da, gen ekspresyonunu kontrol eden mekanizmaların hastalık gelişim sürecinde etkisinin yüksek olduğunu düşündürmüştür. Gen ekspresyon mekanizmasının, RNA nın transkripsiyonundan proteinlerin translasyon sonrası değişikliklerine kadar herhangi bir adımı ayarlanabilir. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 16

17 Epigenetik Neden Önemli? Gen ekspresyonunun, başka bir deyişle genin ifade edilmesinin düzenlenmesindeki önemli mekanizmalardan birisi epigenetik değişimlerdir. Epigenetik bilginin bu kalıtılabilirliğinin yıllar boyunca hücresel düzeyde kısıtlı olduğu düşünülürken, son yıllarda epigenetik sürecin jenerasyonlar boyunca kalıtılabildiği öğrenildi. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 17

18 Epigenetik Düzenlenmeler Nelerdir? En sık bilinenleri transkripsiyonel düzenleme sağlayan DNA metilasyonu ve histon modifikasyonudur. Son yıllarda önemi artan kodlanmayan RNA lar (özellikle mirna lar) post-transkripsiyonel epigenetik düzenlenmelerdendir. Ayrıca diet, çevresel maruziyet, mikrobiyal enfeksiyonlar ve ilaçlar da epigenetik mekanizmalar üzerinden etki gösterir. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 18

19 Epigenetik ve Hastalıklar İlişkisi Kanser gelişiminde ve sürecinde epigenetik değişikliklerin (DNA metilasyonu, kromatin modifikasyonu gibi) rol oynadığı uzun zamandır bilinmektedir. SLE, RA ve MS gibi otoimmun hastalıklar, Otizm, Rett Sendromu, Alzheimer ve Hunthington hastalığında, Obezite, hipertansiyon ve gestasyonel diabet gibi metabolik hastalıklar, Prader-Willi, Angelman ve Silver Russell sendromunda, Şizofreni, depresyon ve diğer psikiyatrik hastalıklarda epigenetik değişiklikler önemli rol oynadığı bilinmektedir. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 19

20 Kodlanmayan RNA lar ve mirna lar İnsan RNA sının küçük bir kısmını mrna oluştururken (rrna,trna gibi) geri kalan büyük kısmını kodlanmayan RNA lar (ncrna) oluşturmaktadır. Burada kodlanmayandan kasıt protein kodlamayan anlamındadır (translasyon yapmayan). Kodlanmayan RNA lar eğer 200 nükleotidden büyükse long ncrna ismini alır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 20

21 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 21

22 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 22

23 mirna ların Keşfi İlk kez 1993 yılında Caenorhabditis elegans da Lee ve ark. tarafından tanımlandı. İlk tanımlanan mirna lin 4 lin-14 geninin mrna sının 3 UTR bölgesine bağlanarak işlevini düzenler. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 23

24 mirna ların Keşfi Daha sonra 2000 yılında Reinhart ve ark. tarafından let-7 tanımlandı. let-7 nin C. Elegansta lin-41, lin-28, lin-42 ve daf-12 mrna larının fonksiyonlarını baskıladığı anlaşıldı. Daha sonra Pasquinelli ve ark. tarafından 2003 yılında let- 7 nin tüm canlılarda ortak olduğu gösterildi. Şu ana kadar insanlarda binden fazla mirna tanımlanmıştır ve sayıları gittikçe artmaktadır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 24

25 mirna ların Sentezi Dizilerin ayrılması Tek zincirli matur mirna Genomik DNA da mirna geni Translasyonu baskılanmış mrna RISC içinde mirna hedef RNA ya bağlanır ve protein sentezini inhibe eder ve/veya mrna degredasyonunu indükler 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 25

26 mirna ların Sentezi mirna lar ilk olarak çekirdekte RNA polimeraz II tarafından, nükleotid uzunluğunda, 3 şapka ve 5 polia kuyruğa sahip, çift iplikli ilmek (loop) halinde primer mikrorna transkriptleri (primirna) olarak sentezlenir. Sonrasında Drosha adı verilen bir nükleer RNAaz III enzimi, DiGeorge sendromu kritik bölge protein 8 (DGCR8) ve başka kofaktörlerle birlikte, mikroişlemci kompleksini oluşturur ve primirna lardan nükleotidden daha uzun pre-mirna ların oluşumunu sağlar 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 26

27 mirna ların Sentezi Daha sonra Eksportin 5/RanGTP, pre-mirna nın çekirdekten sitoplazmaya taşınmasını sağlar. Sitoplazmada tip III RNAaz olan Dicer ve onun kofaktörü TRBP (transactivator RNA binding protein) aracılığıyla yaklaşık nükleotid uzunluğunda mirna-mirna dubleksleri oluşur. Dicer memelilerde argonaute2 tarafından desteklenir. Argonaute2 pre-mirna ların 3 ucunu keser ve matür mirna ların oluşumu gerçekleşir. mirna ların sağ iplikçiği RISC (RNA-induced silencing complex) içinde depolanır, diğer iplikçik ise salınır ve yıkılır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 27

28 mirna - mrna Etkileşimi Her özgün mirna hedef mrna larını tanıdıktan sonra iki şekilde işlev görür; 1. Translasyonun baskılanması (nadiren artması) 2. mrna nın parçalanması 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 28

29 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 29

30 mirna Özellikleri Hücrede oluşan mrna miktarını ve stabilitesini etkilemezler; translasyon regülasyonunu düzenlerler. Translasyonel uzama-sonlanma veya protein stabilitesi mirna lardan etkilenir. Bazı mrna lar birden çok mirna bağlanma bölgesi içerir. Her bağlanma ile translasyon seviyesi azalır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 30

31 mirna Özellikleri mrna lar, çok sayıda farklı mirna yı bağlayabilir. Hücre içinde ve serum, plazma, idrar, süt gibi diğer vücut sıvılarında da bulunur. mirna ların den fazla genin ekspresyon düzeyini etkileme kapasitesine sahip oldukları bilinmektedir. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 31

32 mirna ların Adlandırılması mir pre-mirna formunu, mir ise olgun mirna formunu temsil eder. mirna lar başlarına ait oldukları türlere göre isim alır. Örneğin hsa-mir-488 (hsa=homo saphiens) İki olgun mirna ayni pre-mirna nın karşılıklı kollarından köken alırsa ilgili dizinin ucuna göre -3p veya -5p son eki alır. Örneğin hsa-mir-488-3p/5p 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 32

33 mirna ların Fonksiyonları 2005 yılında Giraldez ve arkadaşları zebra balığında DICER proteini yokluğunda özellikle beyinde bir takım anormallikler olduğunu göstermişler. Bu balıkların beyinlerinde ventrikül hacimlerinde azalma, asimetri ve beyin bağlantılarında kayıp olduğu gösterilmiş. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 33

34 mirna ların Fonksiyonları Farelerde DICER delesyonu varlığında artmış lateral ventrikül hacmi, dendritik dallanmada azalma, hızlanmış hücre ölümü, aksonal iletimde yavaşlama gözlenmiş. mirna sentezinin, beynin normal gelişimi için çok önemli olduğu bu çalışmalardan sonra anlaşılmıştır Bu nedenlerden dolayı son yıllarda beyinde bu kadar önemli rol oynayan mirna ların psikiyatrik hastalıklarda da önemli bir rol oynadığı düşünülmüştür. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 34

35 mirna ların Fonksiyonları Hücresel çoğalma ve farklılaşma, Apopitozis, Hareket, Sinaptik plastisite, Nörogenezis 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 35

36 mirna ların Psikiyatride Yeri Sıklığı son yıllarda artmak üzere psikiyatride bir çok mirna çalışması yapılmıştır. Bunlardan bazıları RT-PCR ve mikroarray yöntemleriyle yapılan ekspresyon çalışmaları ile SNP (tek nükleotid polimorfizmi) ve CNV yi (kopya sayısı değişimi) tanımlayan genetik assosiyasyon çalışmalarıdır. İlk zamanlarda hayvan çalışmaları sıklıkla yapılmış olsa da son yıllarda insan çalışmaları artmıştır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 36

37 mirna ların Psikiyatride Yeri Postmortem beyin dokusunda mirna ekspresyonun değiştiğini göstermek en kesin yöntem olmakla beraber; son yıllarda periferik dolaşımdan, tükürükten ve idrardan da mirna ekspresyonlarına bakılabilmektedir. Çalışmalar daha çok şizofreni, uni/bipolar depresyon ve otizm üzerine yoğunlaşmıştır. Anksiyete bozukluklarına üzerine yapılan çalışmalar kısıtlıdır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 37

38 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 38

39 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 39

40 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 40

41 Anksiyete Bozukluklarında mirna Çalışmaları 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 41

42 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 42

43 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 43

44 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 44

45 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 45

46 Obsesif-Kompulsif Bozuklukta mirna Çalışmaları 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 46

47 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 47

48 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 48

49 Örneklem ve Sonuç Çalışmanın örneklemini 23 OKB tanılı çocuk ve ergen hasta ile 40 sağlıklı çocuk ve ergen oluşturmuş. 7 adet mirna çalışılmış. mir-22-3p, mir-24-3p, mir-106b-5p, mir-125b- 5p ve mir-155a-5p nin ekspresyonları OKB tanılı grupta istatistiksel anlamda yüksek bulunmuş. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 49

50 Travma Sonrası Stres Bozukluğunda mirna Çalışmaları 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 50

51 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 51

52 Örneklem ve Sonuç 24 erkek asker emeklisi çalışmanın örneklem grubunu oluşturmuş. 15 tanesinde travma sonrası stres bozukluğu saptanmış. TTSB grubunda sağlıklı kontrole göre 8 adet mirna ekspresyonunda upregülasyon saptanmış. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 52

53 Panik Bozukluğunda mirna Çalışmaları 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 53

54

55

56 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 56

57 Örneklem Grubu ve Uygulama Tanısı SCID-I klinik görüşmesi ile konulan, eksen I de başka bir psikiyatrik tanısı olmayan 35 panik bozukluğu hastası ile 35 sağlıklı kontrol çalışmanın örneklem grubunu oluşturdu. Psikotrop ilaç kullanımı dışlandı. GABA ve 5-HT genlerini düzenleyen 17 adet mirna periferik kandan çalışıldı. Sosyodemografik veri formu her iki gruba, Panik Bozukluğu Şiddet Ölçeği sadece panik bozukluğu grubuna uygulandı. Her iki gruptan 2 tüp periferik venöz kan örneği alındı. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 57

58 Çalışmanın Hipotezleri Panik bozukluğu ve sağlıklı kontrol grubu arasında mirna ekspresyon düzeyleri arasında fark vardır Panik bozukluğu şiddeti ile mirna ekspresyon düzeyleri arasında korelasyon vardır Panik bozukluğu tanısında mirna lar periferik biyobelirteç olarak kullanılabilecektir (ROC analizi ile) 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 58

59 Gruplar Arası mirna Ekspresyonları Upregüle Downregüle mir-1297 mir-26b-3p mir-4465 let-7a mir-488-3p mir-4458 mir-98-5p mir-203a-3p 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 59

60 Sonuçlar Gruplar arasında mir-1297 (p=0.002) ve mir-4465 (p=0.01) ekspresyonları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklı bulundu. PBŞÖ alt maddeleri ve toplam puanı ile mirna ekspresyonları arasında korelasyon saptanmadı. Yaptığımız ROC analizleri sonucunda mir-1297 ve mir in henüz ideal bir biyomarker özelliği taşımadığı sonucuna varıldı. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 60

61 mir-1297/mir4465 Etkilediği Gen Bölgeleri mir-1297 mir-4465 GEN BÖLGELERİ GABRA4 GABRB2 GABRB3 GABRG1 GABRA4 GABRB2

62 Çalışmanın Kısıtlılıkları Örneklem grubu sayısının yetersizliği, Periferik kan alımlarının saatinin aynı olmaması, kan alındığı esnada açlık/tokluğa dikkat edilmemesi, Yeterince sayıda mirna ile çalışılmaması, Kronik hastalık (örn: DM,HT, astım) ve kullanılan diğer ilaçların dışlanmamış olması, Eşik altı depresyon ve anksiyete bulgularının göz ardı edilmesi olarak sayabiliriz. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 62

63 Çalışmanın Üstünlükleri Hasta örnekleminin sadece panik bozukluğu tanılı olması, Çalışmada kullanılan mirna ların panik bozukluğu etyolojisinde rol oynayan GABA ve 5-HT gen bölgelerini düzenleyen mirna lardan seçilmiş olması, Psikotrop kullanımının dışlanması, 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 63

64 mirna Çalışmalarının Kısıtlılıkları Seçilen hasta gruplarında eş tanı oranları çok yüksek. Çalışmalarda psikotrop veya diğer ilaçların kullanımı dışlanmadığından ilaç kullanımının ekspresyon üzerine etkisi dışlanmıyor. Şu ana kadar izlem çalışması yok. Hasta örneklem sayıları az. mirna ekspresyon seviyelerini nelerin etkilediği tam olarak bilinmemekte (diet?, BKI?, cinsiyet?, yaş?) Çalışmaların maliyeti oldukça yüksek. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 64

65 Epigenetik Tedavi Epigenetik mekanizmaların reversible olması onları önemli tedavi seçenekleri haline getirmiştir. Epigenetik ilaç geliştirme çalışmaları tıbbın her alanında devam etmektedir. Bu çalışmaların ürünü olarak histon deasetilaz inhibitörü Vorinostat (Zolinza ) kutanöz T hücreli Lenfoma tedavisinde FDA onayı almış bir ilaçtır. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 65

66 Epigenetik Tedavi Günümüzde bir çok ilaç bu alanda denenmektedir ve çok yakın bir zamanda epigenetik değişiklikler nedeniyle meydana çıkan bir çok hastalığın tedavisinde; (örneğin şizofreni, bir çok kanser türü gibi) mirna inhibitörleri, yeni tedavi ajanları olarak umut vaat etmektedirler. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 66

67 Psikiyatrik Hastalıklarda mirna yı Neden Araştırıyoruz? Tanı koymada Tedaviye yanıtı değerlendirmede Farmakolojik tedavi Gen tedavisi 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 67

68 Psikiyatrik Hastalıklarda mirna yı Neden Araştırıyoruz?

69 Dikkatiniz ve sabrınız için teşekkür ederim. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve KES, Antalya 69

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri RNA (Ribonükleik Asit) Nükleik asitler, Friedrich Miescher tara2ndan 1869'da keşfedildi. İl=haplı bandajlardan izole edilen bu maddeye nüklein adını

Detaylı

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13 Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi

Detaylı

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır. TIBBİ GENETİK I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: DNA ve RNA yapısının öğretilmesi. b. Amaç: DNA nın genetik materyal olmasında moleküler yapısının önemi ve RNA yapısının proteine geçiş ve gen ekspresyonu kontrolündeki

Detaylı

GENETĐK EPĐGENETĐK. Doç. Dr. Hilâl Özdağ EPĐGENETĐK

GENETĐK EPĐGENETĐK. Doç. Dr. Hilâl Özdağ EPĐGENETĐK GENETĐK 111-503 EPĐGENETĐK Doç. Dr. Hilâl Özdağ EPĐGENETĐK Epigenetik gen işlevinde çekirdek DNA sının diziliminde bir değişiklik olmaksızın gerçekleşen tersine çevrilebilir kalıtlanabilir değişiklikleri

Detaylı

Ders 11 - Protein kodlamayan RNA ların insan hastalıklarındaki rolu

Ders 11 - Protein kodlamayan RNA ların insan hastalıklarındaki rolu Ders 11 - Protein kodlamayan RNA ların insan hastalıklarındaki rolu Kodlamayan RNA lar ü Kodlamayan genomun hem normal gelişim için gerekli olduğu ortaya konulmuş hem de birçok hastalıkla ilişkilendirilmiş8r.

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ

BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür

Detaylı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı

Hücrede Genetik Bilgi Akışı Hücrede Genetik Bilgi Akışı 1) Genomun korunması DNA nın tam olarak kopyalanması ve hücre bölünmesiyle yeni kuşak hücrelere aktarılması 2) Genetik bilginin çevrimi Hücre içerisinde bilginin DNA dan RNA

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta:

DNA Replikasyonu. Doç. Dr. Hilal Özdağ. A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: /202 Eposta: DNA Replikasyonu Doç. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/202 Eposta: hilalozdag@gmail.com 1 Watson ve Crick Gözümüzden kaçmamış olan bir nokta da.. Replikasyon

Detaylı

Ders 10 - Diğer küçük kodlamayan RNA lar

Ders 10 - Diğer küçük kodlamayan RNA lar Ders 10 - Diğer küçük kodlamayan RNA lar ü Yüksek organizmalar ait proteomlar nispeten durağandır. ü Bir bireyde diğer insanlara göre her haploid genomun ~3.000.000 dizisinin farklı olmasına rağmen, bu

Detaylı

mirna Profilleri Hepatoselüler Kansere Gidişte Marker Olabilir mi?

mirna Profilleri Hepatoselüler Kansere Gidişte Marker Olabilir mi? mirna Profilleri Hepatoselüler Kansere Gidişte Marker Olabilir mi? RÜÇHAN YAZAN SERTÖZ EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ ANABİLİM DALI HSK 6. büyük malignite Kanserden 2.sıklıkta ölüm

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON

Biyoteknoloji ve Genetik II. Hafta 8 TRANSLASYON Biyoteknoloji ve Genetik II Hafta 8 TRANSLASYON Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com TRANSLASYON Translasyon a. mrna ribozoma

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

Moleküler biyolojiye giriş. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI

Moleküler biyolojiye giriş. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI Moleküler biyolojiye giriş Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI Molecular biology terimi ilk kez Warren Weaver tarafından 1938 de kullanıldı. Hayatın fiziksel ve kimyasal olarak açıklanması olarak tanımlandı. 1977

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

Epigenetik ve Kanser. Tayfun ÖZÇELİK Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü

Epigenetik ve Kanser. Tayfun ÖZÇELİK Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Epigenetik ve Kanser Tayfun ÖZÇELİK Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü tozcelik@fen.bilkent.edu.tr Conrad Waddington (1905-1975) Edinburgh Üniversitesi Embriyoloji ve Genetik Profesörü

Detaylı

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu

hendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,

Detaylı

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon

Detaylı

TÜBİTAK BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, MATEMATİK- PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (LİSE-3 [ÇALIŞTAY 2013])

TÜBİTAK BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, MATEMATİK- PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (LİSE-3 [ÇALIŞTAY 2013]) TÜBİTAK BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, MATEMATİK- PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (LİSE-3 [ÇALIŞTAY 2013]) BİYOLOJİ PROJE SUNUMU GRUP SUSTURUCU PROJE ADI Bazı Bitki Türlerindeki mirna

Detaylı

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON

TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON TRANSLASYON VE TRANKRİPSİYON GEN İFADESİ (GEN EKSPRESYONU) Gen ifadesinin düzenlenmesi çeşitli aşamalarda olur: 1) Primer transkriptlerin oluşumu 2) Primer mrna dan matür (olgun) mrna oluşumu 3) mrna nın

Detaylı

Non-coding RNA Molekülleri

Non-coding RNA Molekülleri Non-coding RNA Molekülleri Dersin Sorumlusu: Dr. Hatice MERGEN Dersin adı: Proteomik ve Genomik Hazırlayan: Çiğdem KAPLAN 2004 2005 GÜZ Non-Coding RNAs (Kodlama Yapmayan RNA lar) Genom projesinin ilk hedefi,

Detaylı

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur

Nükleik Asitler. DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur NÜKLEİK ASİTLER Nükleik Asitler DNA ve RNA nükleik asitleri oluşturur Genetik bilginin nesiller boyu aktarılması ve bunun proteinlere tercüme edilmesinde görev alırlar Nükleotid ünitelerinden oluşurlar

Detaylı

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER

BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden

Detaylı

8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 8 - ÖKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Ökaryot gen düzenlenmesi farklı basamaklarda olabilir 2. Kromatin modifikasyonları 3. Transkripsiyonun düzenlenmesi 4. Transkripsiyon sonrası düzenlenme

Detaylı

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen

Detaylı

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ

A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ DNA nın Yapısı ve Replikasyonu Biyoloji Ders Notları A. DNA NIN KEŞFİ VE ÖNEMİ İlk olarak Friedrich Miescher (1869) akyuvar hücreleri ve balık sperminde yönetici molekülleri tespit etmiştir. Çekirdekte

Detaylı

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören

Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon (RNA Sentezi) Dr. Mahmut Çerkez Ergören Transkripsiyon Transkripsiyon DNA molekülündeki bilginin RNA nükleotid dizisi haline çevrilmesi işlemidir. (DNA dan RNA sentezlenmesi) Hücre içi genetik

Detaylı

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ

KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ KALITSAL MOLEKÜLÜN BİÇİMİ ve ORGANİZASYONU PROF. DR. SERKAN YILMAZ Değişik canlı gruplarında kalıtsal molekülün çeşidi, sayısı, biçimi ve organizasyonu bakımından farklılıklar bulunur. Ortak özellik: nükleik

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri

Detaylı

Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları

Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Neşe Direk Dokuz Eylül Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Genetik Epidemiyoloji ve Psikiyatri Genome-Wide vs. Aday Gen Asosiyasyon

Detaylı

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri

Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri Ders 8 trna-rrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri mrna trna - rrna Taşıyıcı (transfer) RNA (trna) Nispeten küçük moleküllerdir. Bir öncu molekülün nükleusta işlenmesiyle oluşurlar. trna molekülleri, mrna

Detaylı

GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE

GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE GENLER ve İŞLEVLERİ GEN EKSPRESYONU: GENDEN PROTEİNE Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Genlerin Doğası Şimdiye kadar öğrendiklerimiz bize canlıya ait bilgilerin DNA da yer aldığını

Detaylı

Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I -

Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Ders 5 - mrna yapısı, İşlenmesi ve İşlevleri - I - Pre-mRNA (hnrna) cap mrna AAAAAAAAAAAAA REPLİKASYON DNA nın kendini eşlemesi TRANSKİPSİYON DNA dan RNA ya gene

Detaylı

Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi

Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi Gen Đfadesi, tespiti ve ölçülmesi Doç. Dr. Hilâl Özdağ Eposta: ozdag@medicine.ankara.edu.tr Tel: 2225826/202 Ders Notları Đçin: http://bteml.biotek.ankara.edu.tr/wiki/index.php/ana_sayfa adresinden Genombilimde

Detaylı

MS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu

MS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu MS TE BESLENME VE EGZERSİZ Dr. Özlem Taşkapılıoğlu «Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.» MS te beslenme hakkında mitler-gerçekler «Daha fazla fiziksel aktivite ve egzersiz, daha az oturma süresi!»

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA

12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA 12. SINIF KONU ANLATIMI 2 DNA VE RNA DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİK ASİT) Temel nükleik asittir. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur.

Detaylı

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D 1. DNA replikasyonu.. için gereklidir A) sadece mitoz B) sadece mayoz C) mitoz ve mayoz D) sadece gamet oluşumu E) sadece protein sentezi 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki

Detaylı

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı

Detaylı

Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE

Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE Psikiyatrik hastalığı olan bireylerde MetabolikSendrom (MetS) sıklığı genel popülasyona

Detaylı

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi Bugün gelinen noktada genetik Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde

Detaylı

DNA ve Özellikleri. Şeker;

DNA ve Özellikleri. Şeker; DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.

Detaylı

GENETİK. Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER

GENETİK. Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER GENETİK Öğt. Gör. Meltem KÖKDENER 2 5.1. TRANSKRİPSİYONUN AŞAMALARI 5.2. PROTEİN SENTEZİ (Translasyon ) 5.3. GENETİK İFADENİN DÜZENLENMESİ 5 GENETİK TRANSKRİPSİYON ÜNİTE 5 TRANSKRİPSİYON Öğr. Gör. Meltem

Detaylı

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU

Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Genetik şifre, Transkripsiyon ve Translasyon ASLI SADE MEMİŞOĞLU Giriş DNA nın genetik bilgiyi barındırdığının anlaşılmasından sonra; DNA nın genler halinde nasıl organize olduğu ve Genetik işlevin kromozomlar

Detaylı

Moleküler Patoloji Doktora Programı 2013 Bahar Dönemi Ders Programı:

Moleküler Patoloji Doktora Programı 2013 Bahar Dönemi Ders Programı: Moleküler Patoloji Doktora Programı 2013 Bahar Dönemi Ders Programı: Derslik: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Etlik Yerleşkesi 1. Kat Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dersliği Açılan Dersler: 3 adet Zorunlu Ders:

Detaylı

GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ

GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ GEN EKSPRESYONUNUN KONTROLÜ Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Gen Ekspresyonun Kontrolü Kontrol genellikle transkripsiyon başlangıç düzeyinde gerçekleşir. Transkripsiyonda düzenleyici proteinler tarafından

Detaylı

Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Konu 4 Genetik Şifre ve Transkripsiyon Yrd. Doç. Dr. Aslı Sade Memişoğlu Copyright Copyright 2009

Detaylı

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU

ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU ÖKARYOTLARDA GENETİK MATERYALİN YAPISI VE ORGANİZASYONU Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı İnsan genomu 3 x 10 9 bp (n) İnsan diploidtir (2n) her çekirdek

Detaylı

Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi

Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi Mesut YILDIZ, Sait ALİM, Sedat BATMAZ, Selim DEMİR, Emrah SONGUR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları ANT139 PALEOANTROPOLOJİ YE GİRİŞ Genetiğin Basit Temelleri, Kavramlar, Mendel Genetiği, Gen Aktarımı 3. Ders Canlılığı anlayabilmek için moleküler seviyeye inmek gerekir! Hücre Yaşayan organizmaların temel

Detaylı

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3

Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 3 F.8.2. DNA ve Genetik Kod / Canlılar ve Yaşam Bu ünitede öğrencilerin; DNA ve genetik kod ile ilişkili kavramları açıklamaları ve aralarındaki ilişkileri

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI

MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI MOLEKÜLER 2014-2015 BİYOLOJİ LABORATUVARI GÜZ DÖNEMİ MOLEKÜLER BİYOLOJİ LABORATUVARI 7.HAFTA DERS NOTLARI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ Sayfa 1 / 6 1. RFLP (RESTRİKSİYON PARÇA UZUNLUK

Detaylı

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller

Detaylı

Heperan Sülfat Proteoglikan (HSPG) Miktarının Kanserli Hücrelerdeki Değişimi. Kemal SÖNMEZ

Heperan Sülfat Proteoglikan (HSPG) Miktarının Kanserli Hücrelerdeki Değişimi. Kemal SÖNMEZ Heperan Sülfat Proteoglikan (HSPG) Miktarının Kanserli Hücrelerdeki Değişimi Kemal SÖNMEZ 122204012 ÖZET Heperan Sülfat Proteoglikanlar (HSPG) bir glikoprotein ailesi üyesidir. Tüm HSPG ların ortak özelliği

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK

ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından

Detaylı

SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS)

SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) Herhangi iki bireyin DNA dizisi %99.9 aynıdır. %0.1 = ~3x10 6 nükleotid farklılığı sağlar. Genetik materyalde varyasyon : Polimorfizm

Detaylı

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi

Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Obsesif KompulsifBozukluk Hastalığının Yetişkin Ayrılma Anksiyetesiile Olan İlişkisi Dr. SiğnemÖZTEKİN, Psikolog Duygu KUZU, Dr. Güneş CAN, Prof. Dr. AyşenESEN DANACI Giriş: Ayrılma anksiyetesi bozukluğu,

Detaylı

Genetik Şifre ve Transkripsiyon

Genetik Şifre ve Transkripsiyon Genetik Şifre ve Transkripsiyon Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 12 Aralık 2016 RNA (Ribonükleik Asit): Ribonükleotid Polimeri Tek zincirli bir moleküldür. İçerdiği şeker ünitesi riboz dur. DNA dan baz içeriği

Detaylı

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik

Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik Genden proteine Genler, transkripsiyon ve translasyon yolu ile proteinleri belirler Transkripsiyon, DNA yönetiminde RNA sentezidir Ökaryotik hücreler, transkripsiyondan sonra RNA yı değişikliğe uğratırlar

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

Doksorubisin uygulanan PARP-1 geni silinmiş farelerde FOXO transkripsiyon faktörlerinin ekspresyonları spermatogenez sürecinde değişiklik gösterir

Doksorubisin uygulanan PARP-1 geni silinmiş farelerde FOXO transkripsiyon faktörlerinin ekspresyonları spermatogenez sürecinde değişiklik gösterir Doksorubisin uygulanan PARP-1 geni silinmiş farelerde FOXO transkripsiyon faktörlerinin ekspresyonları spermatogenez sürecinde değişiklik gösterir Çiler Çelik-Özenci*, Nilay Kuşcu*, Nayçe Bektaş*, Ece

Detaylı

1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati

1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati I. Hafta Ders Saati 15.09.2014 16.09.2014 17.09.2014 18.09.2014 19.09.2014 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I: Makromoleküller (Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ataş) Türk Dili

Detaylı

TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ

TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Moleküler Biyoloji ve Genetik TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ Merve YILMAZER 2601120219 İÇERİK Kromatin ve nükleozom yapısı Transkripsiyon aşamasında

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2

12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2 12. SINIF KONU ANLATIMI 6 GENETİK ŞİFRE VE PROTEİN SENTEZİ 2 SANTRAL DOGMA Hücredeki bilgi aktarım mekanizmasının tamamına SANTRAL DOGMA denir. Santral dogma tek yönlü bilgi aktarımıdır. Geri dönüşümü

Detaylı

GÖĞÜS HASTALIKLARINDA GENETİK ARAŞTIRMA. Prof. Dr. Nejat Akar Ankara Üniversitesi

GÖĞÜS HASTALIKLARINDA GENETİK ARAŞTIRMA. Prof. Dr. Nejat Akar Ankara Üniversitesi GÖĞÜS HASTALIKLARINDA GENETİK ARAŞTIRMA Prof. Dr. Nejat Akar Ankara Üniversitesi DNA RNA Genomik Transkriptomik Gen Dizileri, SNPs RNA Protein Hücre Doku Organ Proteomik Diferansiyel Proteomik Fonksiyonel

Detaylı

2013 NİSAN TUS FARMAKOLOJİ

2013 NİSAN TUS FARMAKOLOJİ 2013 NİSAN TUS FARMAKOLOJİ Doğru Yanıt : E Referans: e-tus İpucu Serisi Farmakoloji Ders Notları Sayfa: 43 Doğru Yanıt :E Doğru Yanıt : B Referans: e-tus İpucu Serisi Farmakoloji Ders Notları Sayfa: 197

Detaylı

Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması

Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması Araş.Gör. Yener KURMAN İSTANBUL

Detaylı

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu

Chapter 10 Lecture. Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition. 1. DNA Yapısı. Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Chapter 10 Lecture Genetik Kavramlar Concepts of Genetics Tenth Edition 1. DNA Yapısı Çeviri: Aslı Sade Memişoğlu Genetik malzeme nedir? Çoğunlukla genetiğin ikili sarmalın keşfiyle başladığı düşünülür

Detaylı

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.

Detaylı

Prokaryotik promotor

Prokaryotik promotor Transkripsiyon Transkripsiyon-Replikasyon Farkları 1.Replikasyon sırasında tüm kromozom kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir. 2. Transkripsiyon düzeyi organizmanın o

Detaylı

2. Histon olmayan kromozomal proteinler

2. Histon olmayan kromozomal proteinler 12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder

Detaylı

ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması

ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması Absorbsiyon İlaç hedefleri Dağılım Hastalıkla ilgili Metabolizma yolaklar Atılım Farmakokinetik

Detaylı

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara

Detaylı

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph

Çekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek

Detaylı

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ Cem Sezer 1, Mustafa Yıldırım 2, Mustafa Yıldız 2, Arsenal Sezgin Alikanoğlu 1,Utku Dönem Dilli 1, Sevil Göktaş 1, Nurullah Bülbüller

Detaylı

Onkogen ve Tümör Supressör Gen Olan mir- NA ların Özellikleri ve Kullanım Alanları

Onkogen ve Tümör Supressör Gen Olan mir- NA ların Özellikleri ve Kullanım Alanları ARŞİV 2009; 18: 1 Onkogen ve Tümör Supressör Gen Olan mir- NA ların Özellikleri ve Kullanım Alanları Doktora Öğrencisi G.Şeyda SEYDEL Prof.Dr. Kıymet AKSOY 1. Kodlanmayan RNA lar Kodlanmayan RNA lar, RNA

Detaylı

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ Gökhan Erdem GATA Tıbbi Onkoloji BD 19 Mart 2014 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014, Antalya EPİDEMİYOLOJİ Epidemiyoloji, sağlık olaylarının görünme

Detaylı

Nöronal Plastisite Paneli

Nöronal Plastisite Paneli 21. Ulusal Farmakoloji Kongresi Osmangazi Üniversitesi Eskişehir Nöronal Plastisite Paneli Ersin O. Koylu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Beyin Araştırmaları Uygulama ve Araştırma

Detaylı

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller)

NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLER ( DNA VE RNA)(Yönetici Moleküller) NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ *FRIEDRICH MIESCHER * Balık spermlerinin çekirdeklerini ve akyuvar çekirdeklerini ayrıştırarak yaptığı çalışmalarda, bu hücrelerin

Detaylı

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI

BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI BAKTERİLERİN GENETİK YAPISI Kromozom bakteri hücrelerinde genellikle çift zincirli helikal çembersel (bazı bakterilerde lineer) yapıdaki DNA molekülü Genom kromozomal ve plazmitlerde bulunan toplam genetik

Detaylı

DNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren

DNA REPLİKASYONU. Dr. Mahmut Cerkez Ergoren DNA REPLİKASYONU Dr. Mahmut Cerkez Ergoren Arthur Kornberg 1959 Nobel Ödülü "the mechanisms in the biological synthesis of DNA DNA Replikasyonu Replikasyon genetik materyalin tamamen kendi benzeri yeni

Detaylı

Wnt/β-katenin Yolağı

Wnt/β-katenin Yolağı Wnt/β-katenin Yolağı Wnt/β-katenin Yolağı Memeli canlılarda oldukça korunmuş ve gelişim için oldukça önemli olan bir yolak7r. Drosophila da yapılan gene>k çalışmalar sırasında keşfedilmiş>r. Özellikle

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

HANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

HANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı HÜCRENİN ÇOĞALMASI VE FARKLILAŞIMININ BİYOFİZİĞİ HANDAN TUNCEL İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı hntuncel@istanbul.edu.tr G1; presentetik, S; DNA sentez fazı G2;

Detaylı

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 12. Prokaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 12. Prokaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 12 Prokaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi Prof. Dr. Hilal Özdağ A.Ü Biyoteknoloji Enstitüsü Merkez Laboratuvarı Tel: 2225826/125 Eposta: hilalozdag@gmail.com Gen İfadesi

Detaylı

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel

Detaylı

PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ

PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ Ahmet Zihni SOYATA Selin AKIŞIK Damla İNHANLI Alp ÜÇOK İ.T.F. Psikiyatri

Detaylı

Hücre içinde bilginin akışı

Hücre içinde bilginin akışı Hücre içinde bilginin akışı 1 DNA Çift Zincir Heliks 2 Hücre Çekirdeği ve Çekirdek Zarının Yapısal Organizasyonu Hatırlıyor musunuz? DNA Kromatin Kromatid Kromozom RNA Protein Çekirdek Çekirdekcik Nükleotid

Detaylı

GENETİK TANI YÖNTEMLERİ. Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu

GENETİK TANI YÖNTEMLERİ. Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu GENETİK TANI YÖNTEMLERİ Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu S Genetik Tanı Yöntemleri S Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Genetik Tanı Yöntemleri Sitogenetik Tanı

Detaylı

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini

Detaylı

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi

LYS ANAHTAR SORULAR #4. Nükleik Asitler ve Protein Sentezi LYS ANAHTAR SORULAR #4 Nükleik Asitler ve Protein Sentezi 1) İncelenen bir nükleotidin DNA ya mı yoksa RNA ya mı ait olduğu; I. Bağ çeşidi II. Pürin bazı çeşidi III. Pirimidin bazı çeşidi IV. Şeker çeşidi

Detaylı

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi 2 Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde yatan prensipleri anlamalıdır»

Detaylı

Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer

Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer Genetik Kavramlar Sekizinci baskıdan çeviri Klug, Cummings, Spencer 1 Genetiğe Giriş Copyright 2006 Pearson Prentice Hall, Inc. 1-Genetiğe giriş 1.1 100 yıldan daha kısa zamanda Mendel den DNA ya 1.2 İkili

Detaylı

Bakteri Hücrelerinde Bölünme

Bakteri Hücrelerinde Bölünme Bakteri Hücrelerinde Bölünme Bakteri hücrelerinde eşeysiz çoğalma görülür. Bu da ana hücrenin DNA miktarını ikiye (replikasyon) çıkardıktan sonra yaşadığı bir sitokinezle gerçekleşir. Yrd.Doç.Dr. Yosun

Detaylı

KALITSAL MADDE PROF. DR. SERKAN YILMAZ

KALITSAL MADDE PROF. DR. SERKAN YILMAZ KALITSAL MADDE PROF. DR. SERKAN YILMAZ Kalıtsal madde (kalıtsal molekül, genetik materyal) (1) canlının yapı ve işlevlerinin belirlenmesinden, (2) canlının kendine benzer bir canlıyı meydana getirmesinden,

Detaylı