Makina Güvenliği. Ali TURAN CMSE

Transkript

1 Makine Mühendisleri Odası Ankara Şube Makina Güvenliği Ali TURAN CMSE Certified Machinery Safety Expert Mak. Müh. A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı ali.turan@etkiisguvenligi.com

2 Neden Makina Güvenliği?

3 İş Kazaları İçinde Makina Kazalarının Durumu (5 yıl) Yıllar Toplam İş Kazası Makinaların sebep olduğu kazalar Top. İş kazalarına göre oran % , ,8 Kaynak:

4 İş Kazalarının Sebepleri

5 Makinalar neden kazalara sebebiyet veriyor Yeni makinaların tasarım ve üretimi aşamasında gerekli güvenlik teçhizatları ile teçhiz edilmemesi Güvenlik teçhizatlarının güvenilir olmaması Güvenlik koruma sistemlerinin yanlış yerleşimi

6 Makinalar neden kazalara sebebiyet veriyor Makine koruyucularının satın alınmaması veya devre dışı bırakılması

7 Makinalar neden kazalara sebebiyet veriyor Eski makinaların yeni güvenlik standartlarına uygun olmaması

8 Makinalar neden kazalara sebebiyet veriyor Periyodik bakımların uygulanmaması

9 Makinalar neden kazalara sebebiyet veriyor Üretici önerilerine uyulmadan çalıştırma Yetkisiz ehil olmayan kullanıcılar Bakım risklerini değerlendirmeden çalışma

10 Yasal Düzenlemeler

11 Makina Güvenliği Ürün Güvenliği Kullanım Güvenliği ÜRETİCİ 4703 Sayılı Kanun 6502 Sayılı Tükecinin Koruması hk. Kanun İŞVEREN 6331 Sayılı İş Şağlığı ve Güvenliği Kanunu İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği KKD Kullanılması Hk. Yönetmelik Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği

12 Üretici- Kullanıcı Sorumluluğu Makine Emniyeti Yönetmeliği İş ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

13 Satın aldığınız bir makinada iş kazası meydana geldi sorumluluk kime aittir?

14 Makine Emniyeti Yönetmeliği

15 Makine İmalatçısının Sorumluluğu

16 İmalatçının Sorumluluğu Ürünle ilgili Teknik Dosya hazırlamak, Ürün üzerine Uygunluk İşareti koymak, AT Uygunluk Beyanı hazırlamak ve beyanı ürünle birlikte kullanıcıya vermek, Ürünle ilgili Talimatlar ı (kullanma, bakım, devre şemaları vb.) kullanıcıya vermek, Teknik Dosya yı 10 sene saklamak Zorundadır.

17 Kullanıcının Üreticiden İsteği Ürün üzerinde Uygunluk İşareti AT Uygunluk Beyanı nı ürünle birlikte istemeli Ürünle ilgili Talimatlar ı (kullanma, bakım vb.) istemeli. Talimatları Türkçe istemeli

18 CE işaretli olan her makine güvenli midir?

19 CE işaretli olan her makine güvenli midir? Üretici, CE işaretini iliştirerek makinenin yasalara uygun olduğunu iddia etmektedir. CE işareti kendi başına güvenliğini garanti etmez. Kullanılmadan önce makinenin işyerinizde kullanımının güvenli olduğunu kontrol etmeniz gerekir.

20 Yeni makine satın aldığımda ne yapmam gerekiyor?

21 Yeni makine satın aldığımda ne yapmam gerekiyor? CE işareti bulunduğundan (kısmen makine tamamlanmadıkça) ve AT Uygunluk Beyanı nın (veya Kısmen biten makinelerin kuruluş belgesi) bir kopyasını edinin. Yoksa tedarikçiden bunu sağlamasını istemelisin. Tedarikçinin makinenin ne için kullanılacağı ve ne için kullanılamayacağı konusunda açıklama yapıp yapmadığını kontrol edin Güvenli kullanım, montaj, kurulum, devreye alma, emniyetli kullanım, ayar ve bakım talimatlarını içeren bir el kitabının sağlandığından emin olun. Kılavuzun Türkçe yazıldığından emin olun. (Bununla birlikte, bakım talimatları, üretici veya tedarikçiden uzman personel bakım yapacaksa, başka bir dilde yazılabilir.)

22 Yeni makine satın aldığımda ne yapmam gerekiyor? Makinada Risk Değerlendirmesi yapın!

23 Güvenliğin Mimarisi

24 MEY Göre Güvenliğin Mimarisi

25 Risk Değerlendirme

26 Risk Bileşenleri Öngörülen tehlike ile ilişkili RİSK Öngörülen tehlikenin bir sonucu olarak ortaya = X çıkması muhtemel zarara ait AĞIRLIĞI Maruz kalma sıklık ve süresi Tehlikeli olayın ortaya çıkması olasılığı Zarardan kaçınma ya da zararı sınırlama olasılığı Zararın OLUŞMASI OLASILIĞI NOT: Bir çok durumda, bu elemanlar tam olarak belirlenemez ve ancak tahmin edilebilir. Özellikle, zararın oluşması olasılığı yalnızca tahmin edilebilir. Bazı durumlarda, muhtemel zararın şiddeti önceden hesaplanamaz (zehirli maddelerin veya stresin sağlığa etkisinin şiddeti vb.)

27 Risk Bileşenleri ZARARIN AĞIRLIĞI ZARARIN MEYDANA GELME OLASILIĞI DERECE BOYUT SIKLIK OLASILIK KAÇINMA 1. Hafif (İyileşebilir) 2 Ciddi (İyileşmez) 3 Ölüm 1. Bir kişi 2. Bir çok kişi 1. Nadiren/Bazen 2. Sık sık/sürekli 1. Düşük 2. Orta 3. Yüksek 1. Mümkün 2. İhtimal az

28

29 Risk Bileşenleri

30 Risk Değerleri Risk Değeri Aksiyon Risk Puanı Önemsiz Çok Küçük Sağlık ve 0-5 Güvenlik Riski Düşük Fakat Önlem Gerekli 5-50 Anlamlı Yüksek Acilen Önlem Gerekir Kabul Edilemez Bu Durumda Operasyon Durdurulmalıdır 500+

31 Risklerin Tasarım Yoluyla Azaltılması Örnek: Kesme yerlerinin önlenmesi

32 Güvenli Tasarım Check valf Ezme noktası Check valf

33 Koruyucuların Seçimi

34 TS EN 953 Makinalarda güvenlik - Koruyucular - sabit ve hareketli koruyucuların tasarımı ve yapımı için genel özellikler

35 Sabit koruyucular

36 Koruma bariyerleri için koruyucu açıklıkları

37 Tezgah uygulamaları

38

39 Sürgülü kapaklar-ara kilitleme Koruyucu açık Koruyucu kapalı

40

41 Koruyucunun Yerleşimi

42 TS EN Tehlikeli Bölgeye Erişim

43 Güvenlik Cihazları

44 Güvenlik Cihazlarının Seçimi

45 Güvenlik Cihazlarının Arızalanmaya karşı performansı PLr yi belirlemeye yönelik risk parametreleri TS EN

46 Güvenlik Cihazlarının Yerleşimi

47 Güvenlik Mesafeleri - EN ISO S tanıma yaklaşım K C K x T Tehlikeli hareket / tehlike bölgesi koruma alanı uyarı alanı C...tanıma mesafesi (mm) S...güvenlik mesafesi (mm) K...EN 999 a göre yaklaşım hızı (mm/sn) T Bütün sistemin performansının durdurulma süresi S = (K * T) + C Sezicinin ilk hareketinden itibaren tehlikeli bir hareketi durdurmak veya makinayı güvenli bir duruma getirmek için geçen süre (EN Madde 3.20).

48 MEY Göre Güvenliğin Mimarisi

49 Torna tezgahında hangi koruyucular gerekir? Örnek uygulama

50

51 Torna tezgahında hangi koruyucular gerekir?

52 Torna acil durdurma gerekir mi?

53

54

55 Çift el kumanda

56 Kaldırma-taşıma

57 Vinçlerde Güvenlik Sistemleri

58 Ray sonu stoperi ve yaklaşma sensörleri Uygulanan kuvvete dayanacak şekilde tasarlanır Köprü üzerinde monteli lastik takozlar vasıtasıyla titreşim önlenir.

59 Ray kafasının en az %50 sini uzanmalı, Rayla süpürme arasında 5 mm boşluk olmalı Rayı temizleme sistemi

60 Her tahrikli tekerde fren vardır

61 Aşırı yük swich i

62 yük bloğunun üst temas ettiğinde limit anahtarı devreye girer Üst seviye Limit Switchi

63 Halat kılavuzu Halat kılavuzu

64 Kanca bloğu-kanca Mandalı

65 Uyarı cihazları Sesli uyarı Işıklı uyarı

66 Kumanda Pentandı Aşağı-yukarı hareket Araba doğu-batı hareket Köprü kuzeygüney hareket Açma- kapama (on/off Korna Acil durdurma

67 Hareket Yönleri

68 Bakım ve kontroller için erişim Gemici merdiveni Yangın tüpü

69 TS EN 418 (ISO 13850:2015) Makinalarda Güvenlik- Acil Durdurma Teçhizatı EN 418 (4.1.5) ve EN ( ) Katagori 0 veya 1 olması gerekir

70 Makine Güvenliği/Makine bakım-onarım/ Enerji İzolasyonu

71 Elektrik Çarpmasına Karşı Koruma

72 Koruma Sınıfları EN 60529

73 El Aletleri

74 Bakım-onarım

75 Makine Mühendisleri Odası Ankara Şube Teşekkürler Sorularınız Ali TURAN CMSE Certified Machinery Safety Expert Mak. Müh. A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı ali.turan@etkiisguvenligi.com