37 yıllık YEMTAR MAKİNA alt yapısının verdiği bilgi birikiminin ardından, bakım onarım işlerinde daha emin daha profesyonel adımlar atmak adına 2013

Transkript

1

2 37 yıllık YEMTAR MAKİNA alt yapısının verdiği bilgi birikiminin ardından, bakım onarım işlerinde daha emin daha profesyonel adımlar atmak adına 2013 yılında kurulmuş olan YEMSER MAKİNA, bugün geride kalan 4 yılın ardından SKF Servis Distribütörlüğü ile birlikte adından bahsettirmektedir.

3 NEDEN? Ekipman, makina veya sistemlerinin kendilerinden beklenen fonksiyonları istenen seviyede yerine getirmesini sağlamak için kullanılır.

4 AMAÇ? Bu metodlar işletmelerde bulunan tüm ekipmanların en iyi şekilde çalışmasına yardımcı olur ve bu sayede; Makinaların işletmelere olan maliyetlerin azalması, Üretimde artış, Karlılığın artması sağlanmış olur.

5 4. İYİLEŞTİRME Kıritik karar alma,araştırma, iyileştirme 1. ARAŞTIRMA Değişikliği belirle Bilğileri kontrol et ve tecrübelerinle kıyasla 2. KARAR Kararını ve ne yapacağını belirle 3. ÇÖZÜM Hareket planı - Uygulama PROBLEM ÇÖZÜM

6 Bakım Methodu - Maliyet Maksimum verim Operatör odaklı bakım Proaktif bakım Kestirimci bakım Önleyici bakım Entegre olmuş Proaktif bir bakım planlama stratejisi, işletmenin şu andaki değer ve bakım yönetiminin nerede olduğunu anlamakla başlar. Reaktif / değiştirme bakımı Minimum verim

7 Günümüzde bakım maliyetleri yüksektir. Günümüzde bakım pahalıdır. % 65,düzeltici bakım, % 30,önleyici bakım,% 60 ı gereksiz % 5, kestirimci bakım 10 Relative Bakım maliyeti Cost of Maintenance 5 0 Corrective Düzeltici PM Önleyici Predictive Kestirimci

8 Proaktif Bakım Programı Mevcut durumun belirlenmesi, Gerçekçi hedefler belirlenmesi, Proaktif bakım Plansız duruşlar, Üretim miktarı, İşçilik maliyetleri Kar,

9 Her işletmenin ihtiyaçlarına göre ayrı bir çözüm üretilmektedir. İşletmeye olumsuz etkisi olan faktörlerin elimine edilmesi, Proaktif bakım yöntemi uygulanması, Uygun durum izleme yönteminin kurulması, İşletme kültürünün başarıların paylaşımı ve süreçlerin iyileştirilmesi ile geliştirilmesi,

10 Proaktif Bakım Kestirimci bakım Durum izleme Yağ analizi Makina çalışma şekil analizi (ODS)

11 Kestirimci Bakım Tamir sonrası ölçüm Periyodik durum izleme Ekipmanın tamiri Ölçümler alarm seviyelerinin üzerinde mi? EVET HAYIR Ölçüm periyodunun arttırılması Tamirin planlanması Problem analizi

12 Proaktif Bakım Tamir sonrası ölçüm Periyodik durum izleme Ekipmanın tamiri Ölçümler alarm seviyelerinin üzerinde mi? EVET HAYIR Ölçüm periyodunun arttırılması Yeniden dizayn Tamirin planlanması Problem analizi Arıza nedeninin araştırılması HAYIR EVET Makina sürekli arıza mı yapıyor?

13 Ultrasonik kontrol Model analizi Vibrasyon analizi Durum İzleme teknolojileri Yağ analizi Laserli Kaplin ayarı Vibrasyon analizi ile makinanın durumunun izlenmesi diğer tüm tekniklere göre daha fazla bilgi vermektedir. Bununla birlikte,tüm yapılan bu işlemler proaktif bakım başlığı altında toplanmaktadır. Infrared Thermography Elekt. Motor analizi Balans alma

14 Vibrasyon Nedir? Makina üzerinde bulunan makina parçalarının içeriden ve dışarıdan gelen kuvvetlere verdiği tepkidir. Frekansına ve genliğine (büyüklüğüne) bakılır.

15 Vibrasyon Analizi Aşağıdaki Problemleri Tespit Edebilir!!! Balanssızlık Eksen kaçıklığı Rulman hasarlanması Mekanik gevşeklik Yağlama Rezonans Elektrik motor arızaları Dişli hasarları Hidrolik akış problemleri

16 Vibrasyon Analizi Yapmadan Önce Mutlaka Öğrenilmesi Gerekenler; Makinanın daha önceki durumunu Makinada ne gibi bakımlar yapıldığı Neler değiştiği

17 1. ADIM Problemi tanımlayın Makinalarla ilgili veritabanı oluşturulmalı Aşırı vibrasyon muhtemel nedenleri tanımlanmalı Vibrasyon artışındaki trend izlenmeli Döner ekipmanların (rulman,dişli,kaplin,keçe vb.) hasarlanma sıklığı izlenmeli... Şaselerin, bağlantıların, montaj edilen ekipmanların hasarlanma durumu tanımlanmalıdır

18 2. ADIM Makina Detaylarının Belirlenmesi Makina hızları (rpm) Rulman tipleri Fan pompa kanatlarının sayısı Dişlilerdeki diş sayıları. Kaplin tipleri Makinanın kritik hızı/doğal frekansı Geçmişte görülen vibrasyon kaynakları.

19 3. ADIM Görsel Kontroller Gevşek ya da eksik cıvataların kontrolü. Şasede, temelde, yapılan kaynaklarda çatlak olup olmadığı. Sızdırmazlık elemanlarının kontrolü. Kayışlardaki aşınmalar. Aşırı ve yerleşmiş paslanma olup olmadığı kontrolü. Düşük devirde çalışırken gözleme.

20 4. ADIM Ek Çalışmalar Pompalarda emme ve basma hatlarının kontrolü. Harici monte edilen ekipmanların kontrolleri. Montaj edilen ekipmanların birbiriyle uyumunun kontrol edilmesi. Makina ayaklarındaki topal ayak kontrolü.

21 Ölçüm yerleri. Makina ve nokta tanımları. Ölçüm parametreleri. Sensör seçimleri. Ölçüm teknikleri. Prob ve cihazın doğru kullanımı. Kaliteli ve doğru data toplayabilmek için yukarıdaki maddelere özellikle dikkat edilmelidir.

22 Ölçüm Hazırlıkları Ölçüm parametreleri Optimum frekans aralığı.( Fmax ) Alarm seviyeleri ( Toplam ve Bands ) Çözünürlük ayarı. Ortalama ölçüm sayısı.

23 Ölçüm Yerleri & Noktaları HER ZAMAN ÖNCE EMNİYET. Mümkün oldukça yatay ve dikey eksenlere yakın ölçüm alınmalı. Eksenel ölçümler mile paralel olmalı. Rulmanlarla keçelerin yerleri karıştırılmamalı. Kapak vb. Koruyucular üzerinden ölçüm alınmamalı. Her zaman değişmeyecek doğru makina adı ve numaralandırma sistemi kullanılmalı Numaralama motorun arka tarafından tahrik tarafına doğru bir sıra izlemeli. Ölçüm yönlerini gösteren doğru harfler kullanılmalı E Eksenel Y Yatay D Dikey

24 Vibrasyon Sensör Yerleri ve Adlandırılması Makinadaki Yerleşim Motor arka rulman (Arka taraf) Motor ön rulman (Tahrik tarafı) Fan Tahrik tarafı rulman Fan pervane rulmanı Option 1 Option 2 1 MAR 2 MOR 3 FTR 4 FPR

25 Vibrasyon Limitlerinin Belirlenmesi Tecrübe İmalatçı tavsiyeleri (Garanti) Basılı yayınlar Vibrasyon kartları Overall Alarm Charts Benzer ekipmanları karşılaştırmak Uzun süreçlerde oluşan vibrasyon seviyelerini izlemek.

26 Genel Makina Hata Frekansları 1xRPM Balansızlık 2xRPM Eksen kaçıklığı veya gevşeklik Elektrik Şebeke Frekansı Kanat veya Kanal Geçiş Frekansı Dişli Frekansı Rulman Hata Frekansları

27 FFT Analizi (Fast Fourier Transformation) Makina üzerindeki her parçanın kendisine ait bir sinyali-frekansı vardır. Şanzıman içerisinde birkaç dişli, rulman, şaft gibi. Elektrik motorunda rotor, stator ve rulmanlar gibi Fan üzerinde mil, yataklar, rulmanlar ve fan kanatları...

28 Vibrasyonun Zamanla Derece Derece Artması Döner ekipmanlarda ( rulman,kaplin,dişli vb) meydana gelen aşınmalar Korozyonun fan kanatlarına ve balansa etkimesi. Şaselerdeki bozulmaların eksen ayarlarına etkisi. Filtrelerdeki tıkanmayla akışın zorlanması Yağlamanın kötüleşmesi. Vibrasyonun Beklenmedik Şekilde Artması Makina hızlarında ve etkiyen yüklerde değişim. Makinada yapılan modifikasyonlar ( şase, bağlantılar, temel vb..) Parça değişimleri

29 Frekans Spesifik bir periyotta tekrar eden vibrasyon sayısının ölçülmesidir. Oluşan vibrasyonun seviyesi hakkında bilgi verir. Vibrasyonun 1 çevrimi için geçen süre Periyodun tersidir. Hz /CPM olarak ölçülür. 50 Hz ile dönüştürülür CPM doğrudan RPM ile ilgilidir.

30 Hız Metrik skalada genellikle RMS değeri mm/sn ile ifade edilir. Vibrasyon hız birimi direkt olarak malzeme yorulmaları ile ilgilidir. Çünkü bir makina ne kadar çabuk esner ise o kadar çabuk malzeme yorulması olur. İvme Yüksek frekanslardaki büyük stresler rulmanda yağ filminin yırtılmasına neden olacağı için hasarlanmaya neden olur. Stres veya kuvvet direkt ivme ile orantılıdır. Peak to peak birimi g dir. 120 kcpm üzerindeki frekanslar için özellikle uygundur.

31 Balansızlık Sıcaklık, basınç, akış,vb. operasyonel durumlar balansa etki eder. Balanssızlık giderme normal çalışma koşullarında yapılmalıdır. Fan kanatlarındaki hatvenin ve açının değişimi Aerodinamik balanssızlık yaratacaktır. Balans bozukluğu, mekanik problemler içinde önemli bir yer tutmaktadır. Meydana geliş sebebi, geometerik merkez hattı ile milin kütle merkez hattının birbirleriyle çakışmamasıdır.

32 Eksen Kaçıklığı EN BÜYÜK PROBLEMDİR. Çalışma sıcaklığı ayarsızlığa etki eder. Şase ve temellerdeki bozukluklar ayarsızlığa etki eder. Döner ekipman arızlarının % 50 sini oluşturur. Enerji sarfiyatını artırır. Eksen Kaçıklığının 3 tipi Kombine (en yaygın olanı) Açısal Parallel veya Offset

33 Eksen Kaçıklıkları Paralel eksen kaçıklığı Açısal kaçıklık titreşimlerine benzer spektrum gösterir, fakat faz farkı kaplinin iki tarafında da 180 ye varan yüksek radyal yönde vibrasyon oluşturur. Açısal eksen kaçıklığı Açısal kaçıklık,yüksek eksenel yönde vibrasyon ve kaplinin iki tarafında da 180 faz farkı ile kendini gösterir.

34 Eksen Kaçıklıkları Paralel Kaçıklık Faz açısı dışında yüksek radyal vibrasyon Şiddetli vibrasyon değerlerinde yüksek genlikli harmonikler görülür. 2X RPM genellikle 1X RPM den büyüktür. Açısal kaçıklıktakine benzer belirtiler gösterir. Açısal Kaçıklık Yüksek eksenel vibrasyon karakteristiğindedir Faz açısı değişimi kaplin ekseninde görülecektir. Tipik yüksek 1 ve 2 kat axial vibrasyon Çok sık olmamakla beraber 1, 2 veya 3X RPM baskındır Belirtiler kaplin problemlerini gösterir.

35 Eksen Kaçıklıkları Vibrasyon semptomları açısal kaçıklığa benzer Eksen kaçıklığının ve balansızlığın giderilmesi problemi çözmeyecektir. Faz açısının ve şaftın aşağı sağa sola twist hareketi olacaktır.

36 RULMAN ARIZALARI Yüksek frekanslarda ortaya çıkar İvme ölçümüyle görünür Fmax geniş aralıkta tutulursa yüksek frekans bölgesinde görülen spectrum üzerinde olabileceğini görebiliriz. Şu anda Acc.Enveloping sistemi kullanılıyor.( 0.25 ge civarında 1.seviyesi belirir.) ZONE A ZONE B ZONE C ZONE D ge

37 Rulman Arızaları 4. Evre Rulman hata frekansları görülmez ve bunun yerini zemine yayılmış genel vibrasyon görüntüsü alır. Sona doğru gittikçe tekrar 1XRPM etkin olarak görülecektir. Yüksek frekanstaki gürültü genliği azalır. ge değerleri halen yüksek seviyelerdedir. ge High just prior to failure

38 Rulman Arızaları 3. Evre Rulman hata frekansları ve harmonikleri görülür. Pek çok harmonik aşınmadan kaynaklanan yan bantlarıyla beraber görülecektir. HFD ge arasında artmaya devam edecektir. ZONE A ZONE B ZONE C ZONE D ge

39 Rulman Arızaları 2. Evre Rulman hata frekansları yakınında hafif arıza başlangıcı görülür. Bu frekanslar 30k-120k CPM aralığında ortaya çıkar. 2.evrenin sonunda yan bant frekansları doğal frekansın altında veya üstünde görülmeye başlar. HFD e.g gE ZONE A ZONE B ZONE C ZONE D ge

40 Rulman Hasar Aşamaları Bakım için uyarı zamanı Vibrasyon SEE TM ölçümü Hasar başlangıcı SKF Envelop yöntemi ile hasarın tesbit edilmesi Zaman Velocity yöntemi ile Hasarın tesbit edilmesi

41 Rulman Hasar Aşamaları Vibrasyon Hasar başlangıcı Zaman

42 Rulman Hasar Aşamaları Vibrasyon Damage Begins Velocity yöntemi ile Hasarın tesbit edilmesi Zaman

43 Rulman Hasar Aşamaları Vibrasyon SKF Envelop yöntemi ile hasarın tesbit edilmesi Hasar başlangıcı Velocity yöntemi ile Hasarın tesbit edilmesi Zaman

44 Rulman hasar aşamaları Rulman Hasar Aşamaları Vibrasyon SEE TM ölçümü Hasar başlangıcı SKF Envelop yöntemi ile hasarın tesbit edilmesi Velocity yöntemi ile Hasarın tesbit edilmesi Zaman

45 Bakım Maliyeti-Vibrasyon Şiddeti Makina Tipi Vibrasyon Genliği- Çok yüksek Bakım Maliyeti Vibrasyon Genliğidüşük Bakım Maliyeti Pompalar 1800 rpm Pompalar 3600 rpm 3.81 mm./sn $10, mm./sn $2, mm/sn. $46, mm./sn $2,503 Fanlar 8.58 mm./sn $16, mm./sn $226 Toplam En yüksek $73,474 En düşük $5,397 Bakım maliyetindeki düşüş = $68,077

46 Problem Çözme Çevrimi Teşhis (Durum İzleme) Düzeltme (Hasar-sebep analizi) Analiz (Durum İzleme)

47 İnsanlar değişikliklere karşıdır, genellikle yaptıkları işte uzman olduklarına inanırlar.

48 SAYGILARIMLA EREN ALKAN