Yumurtalık (over) kanseri. Hastalığınızın tanı ve tedavisi konusunda bilgi edinmede ilk adımınız. Bu kitapçıkta yer alan bilgiler

Transkript

1 Yumurtalık (over) kanseri Hastalığınızın tanı ve tedavisi konusunda bilgi edinmede ilk adımınız Bu kitapçıkta yer alan bilgiler Yumurtalık kanseri konusunda bilgi edinmek Size uygulanacak olan tedavi Doktorlarınız ve sağlık ekibiyle görüşme

2 Giriş Eğer yumurtalık kanseri konusunda daha çok bilgi edinmek veya bazı sorularınıza yanıt almak istiyorsanız, bu kitapçık sizin için iyi bir başlangıç olacaktır. Tedavinizle ilgilenen doktor, hemşire ve diğer tıp uzmanlarıyla görüşmeniz durumunuzu kavramanıza yardımcı olacaktır. Bu yüzden, size yumurtalık kanseri konusunda bilgi vermesinin yanısıra, bu kitapçık aynı zamanda tedavi ve bakımınızı üstlenen ekibe sorabileceğiniz sorularla ilgili öneriler getirmektedir. Durumunuz ve tedavi için size sunulabilecek öneriler konusunda daha fazla bilgi sahibi olmak, baştan sağlığınızla ilgili kararlarda yer alabilmenize yardımcı olabilir.

3 Yumurtalık (over) kanseriyle ilgili genel bilgi Biçimlendirilmiş: Yazı tipi: Kalın Değil Kanser nedir? Kanser kontrolsüz bir şekilde büyüyen ve bölünen hücreler için kullanılan genel bir bir terimdir. Vücudumuzdaki hücreler genellikle büyür, parçalanır bölünür ve düzenli bir şekilde organize olur. Ancak kanser oluştuğunda, hücreler sürekli bölünmeye devam eder. Kontrol edilemeyecek hale gelerekgelen hücreler, normalden daha uzun yaşar ve normal işlevlerini yitirirler. Bu hızla bölünen hücrelerb biraraya gelerek, kitleler halinde kümeler oluşturduklarında, bu hızla bölünen hücrelere tümör ya da kanser denir. Doktorlar kanseri vücudun neresinde başlangıç başladığınayerine göre adlandırır. Yumurtalık (over) kanseri nedir? Yumurtalıklar kadınların üreme sisteminin yumurta üreten bölümüdür. Yumurtalık kanseri yumurtalıktaki hücreler kontrolsüz bir şekilde büyüyüp, bölündüğünde ortaya çıkar. Bazen yumurtalık kanseri dölyatağı borusu tüpü (tuba uterinafallop tüpleri) ya da dölyatağının (uterus) iç zarının etrafındaki hücrelerde başlar. Yumurtalık kanseri tanısı konan kadınların büyük bir çoğunluğunda (%90) yumurtalıkların yüzeyini oluşturan hücrelerin bölünerek kontrolsüz bir şekilde büyüdüğü hastalık türü vardır. Bu hastalık türü epitelyal over kanseri olarak bilinir. Diğer yumurtalık kanseri türleri yumurta-üreten hücreler ya da overin yumurtalıkların etrafındaki bağ dokularından kaynaklanır. Yumurtalık kanseri ççok erken bir evrede tespit edildiğinde yumurtalık kanseri cerrahi yoluyla ile tamamen ortadan kaldırılarakçıkarılarak, tamamen iyileşmeyle sonuçlandırılabilir. Ancak, hastalığa çoğunlukla tümör büyüdüğünde ya da vücudun diğer bölümlerine yayıldığında (metastaz yaptığında) tanı konulabilmektedirmaktadır. Cerrahi bu tür olgularda dadurumlarda da başlıca tedavidir. Kadınlarda hastalığın erken evrelerinde açıkça saptanabilecek ya da hastalığa özgü semptomlar olmadığından, yumurtalık kanserine genellikle geç tanı konabilirkonulmaktadır. Örneğin, iştah kaybı, düzensiz kanama dönemleri, bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler, sürekli şişkinlik ya abdominal ağrıkarın ağrısı gibi semptomlar aylık kanama vakti dönemi geldi ya da yediğim bir şeyden herhalde şeklinde yorumlanabilir veya diğer sık rastlanan mide ve sindirim sistemi şikayetleriyle karıştırılabilir. Birçok kadına erken geç dönemde yumurtalık kanseri tanısı konmaktadırkonulabilmektedir.

4 Doktorunuza sormak isteyebileceğiniz sorular Kanserim hangi evrede? Kanser vücudumun diğer bölgelerine yayılmış mı? Bu durum daha fazla semptoma neden olacak mı? Kadın akrabalarım / kızkardeşlerim / kızım kanser risk grubunda mı? Aşağıdaki alana aklınıza gelen diğer soruları yazınız.

5 Tedaviniz Yumurtalık kanseri tedavisi, yaşınız, genel sağlık durumunuz, tümörün çeşidi ve büyüklüğü ve yumurtalıkların dışına yayılıp yayılmadığı gibi birkaç faktörden etkilenir. Tedavi seçeneklerim nelerdir? Şu anda var olan tedavi seçenekleri cerrahi ve kemoterapiden oluşmaktadır. Bazen radyoterapi de kullanılmaktadır. Bu tedaviler genellikle size ve size konan tanıya en uygun olacak şekilde birlikte kullanılmaktadır. Her tedavinin elde edilecek faydalar ı ve yan etkileri arasında bir denge içerdiğini akılda tutmak gerekir. Cerrahi Cerahi genellikle kanseri mümkün olduğunca tamamen ortadan kaldırmak için kullanılır. Doktorunuz kanserinizin türüne ve büyüklüğüne ve yayılıp yayılmadığına bağlı olarak size en uygun tür ve boyutta cerrahiyi seçecektir. Ameliyatınızdan önce doktorunuzla bütün cerrahi seçenekler üzerinde konuşmanız önem taşımaktadır çünkü bazen bu bilgi sadece ameliyat sırasında ortaya çıkmaktadır. Cerrahi, tedavinin ilk aşaması olabilir ya da tümörü küçültmek için kullanılan kemoterapiden sonra uygulanabilir. Kemoterapi Kemoterapi birkaç ay süreyle düzenli aralıklarla, tedaviler arasında toparlama dönemleri içerecek şekilde uygulanır. Bunlara kemoterapi kürüsiklusu (döngüsü) denir. Kemoterapi hızla büyüyen kanser hücrelerini öldürerek ya da bunların bölünerek çoğalmasını engelleyerek etki gösterir. Bir erişkindeki normal hücrelerin çoğu normal bir hızda büyüyüp, bölündüğünden kemoterapiden etkilenmemektedir. Ancak kıl ve saç hücreleri ilebuna kılları oluşturan hücreler ile ağız ve mideyi çevreleyen hücreler istisna oluşturmaktadır. Kemoterapi tedavilerinin çoğu intravenöz yoldan (damarların içine damlatılarakiğne veya serum ile damar içerisine uygulanarak) verilmektediruygulanmaktadır; bazıları tablet formundadır ve ağızdan alınabilir. Tedavinin birkaç ay süreyle alınması olasıdır, tedavi kürünün siklusunun ardından vücuda yeniden kuvvet kazandırması için dinlenecek zaman verilir.

6 Çok farklı tipte kemoterapi ilaçları mevcut olup, bu ilaçların her biri kanser hücreleri üzerinde farklı bir etkiye sahiptir. Bunlar tedaviyi daha etkili kılmak amacıyla sıklıkla biraraya getirilerek verilmektedir. Bazen kemoterapinin yan etkilerini kontrol altına almaya yardımcı olması için bazı ek ilaçlara gereksinim duyulmaktadır. Radyoterapi Radyoterapi kanser hücrelerini öldürmek ve tümörleriya küçültmek amacıyla yüksek enerjili radyasyon kullanılmasıdır. Radyasyon vücudun dışındaki bir makinadan dışardan ışın terapisi ya da vücuda yerleştirilen ve radyoizotop adı verilen malzemelerden temin elde edilebilir. Radyoterapi bazen yumurtalık kanserinde tedavi planının bir parçası olarak kullanılmaktadır. Diğer seçenekler Yumurtalık kanseri tedavisinde özellikle kanserin büyüme ve yayılmasını hedef alacak şekilde tasarlanan biyolojik bir tedavi ( kemoterapi ilaçlarından farklı bir ilaç türü) yeni bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. Yumurtalık kanseri ve tedavisi konusundaki araştırmalar sürdürülmektedir. Tedavi bana ne sağlayabilir? Yumurtalık kanseri tanısı konan kadınların büyük bir çoğunluğunda tedavi hedeflerideki amaçlar şunları içermektedir: kanseri mümkün olabildiğince cerrahi olarak kazıyıp tamamen veya tama yakın çıkarmak olabildiğince çok kanser hücresini öldürmek kanserin ilerlemesini durdurmak kansere bağlı semptomların giderilmesine yardımcı olmak Hastalığınızın evresine bağlı olarak, uygulanacak olan tedavi kanserinizi iyileştirmeye ya da kanserinizi mümkün olduğunca azaltıp, durgun hale getirmeye yönelik olduğu gibi aynı zamanda sizi mümkün olduğunca rahat ettirmeye çalışırken, maktadır.kanserinizi iyileştirmeye ya da kanserinizi mümkün olduğunca azaltıp, stabil hale getirmeye yönelik olacaktır. Tedavilerinizden biri işe yaramaz yarar göstermez ya da rahatsız edici yan etkilere neden olursa, sizinle ilgilenen sağlık ekibi farklı bir şey denemek isteyebilirtedavi çeşidini denemeyi önerebilir. Her hasta farklı özelliklere sahip olduğundan, ekip çalışanlarıdoktorlarınız özellikle size göre tasarlanan bir plan hazırlayacaktır. Size uygulanan plan karşılaştığınız diğer hastalarınkiyle aynı olmayabilir çünkü söz konusu hastalar farklı bir türde ya da evrede yumurtalık kanserine sahip olabilirler.

7 Tedavimle kim ilgilenecek? Tedaviniz boyunca uzmanlardan oluşan bir ekip size destek verecektir, bu ekipte yer alması olası olan uzmanlar şunlardır: genellikle jinekolojik (kadın hastalıkları) kanserleri konusunda uzmanlaşmış bir cerrah tıbbi onkolog radyolog patolog Kendimi daha iyi hissetmek için ne yapabilirim? Kanser ve kanserle ilgili semptomları kontrol etmek ve tedaviye bağlı herhangi bir yan etkiyle başetmeye yardımcı olması için ilaç alıyor olabilirsiniz. Kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olması olası yapabileceğiniz başka şeyler de var. Size fikir vermesi açısından; ilişkilerinizi devam ettirin arkadaşlarınız ve ailenizle görüşmek ya da telefonlaşmak kanserden uzaklaşmanızı sağlayarak, sizi hayata bağlayabilir aktif kalmaya devam edin dört gözle beklediğiniz şeyler programlayın, örneğin yoga ya da meditasyon dersleri kendinizle ilgilenin çok fazla iştahınız olmasa da sağlıklı beslenin dinlenin ve ihtiyacınız kadar uyuyun Doktorunuza sormak isteyebileceğiniz sorular Tedavim ne kadar sürecek?

8 Tedavim sırasında çalışmaya devam edebilecek miyim? Önce hangi tedaviyi alacağım? Tedaviden ne bekleyebilirim? Tedavilerle bağlantılı ne tür yan etkiler olabilir? Bunlarla başa çıkmama nasıl yardım edeceksiniz? Eğer tedavi işe yaramazsa, ne yapacaksınız? Doktorunuza sormak isteyebileceğiniz sorular Ameliyattan önce, ameliyat sırasında ve ameliyat sonrasında neler olacağını bana anlatabilir misiniz? Ameliyat sırasındata neleri alacağınızı çıkaracağınızı söyleyebilir misiniz? Kemoterapi sırasında saçlarım dökülecek mi? Bana konan tanı ve tedavi konusunda çok endişeliyim, bununla başa çıkmak için bana önerebileceğiniz bir şey var mı? Doktorunuza sormak isteyebileceğiniz sorular Tedavi cinsel yaşamımı etkileyebilir mi? Yine de çocuk doğurabilecek miyim? Aklınıza gelen diğer soruları aşağıda yazınız

9 Doktorunuz ve sağlık ekibiyle görüşme Verilen yanıtları hatırlama

10 Sağlık merkezine yapacağınız ziyaretlerin bazılarında size bir çok bilgi verilecek ve randevunuz sona erdiğinde size verilen ayrıntıların hepsini hatırlamanız çok güç olacaktır. Aşağıdakiler size bu konuda yardımcı olabilir: Randevularınıza aile üyelerinizden biri ya da bir arkadaşınızla birlikte gidin. Onlardan konuşulanları dikkatlice dinlemelerini isteyin. Daha sonra birlikte neler konuşulduğunun üzerinden geçebilirsiniz. Notlar alın. Aldığınız notları evde yeniden okuyup, aklınıza gelen başka soruları ekleyebilirsiniz. Bu kitapçıkta bazı örnek sorular ve size verilen yanıtları yazmanız için boş alanlar verilmiştir. Unutmayın doktorunuzun size söylediği birşeyi anlamadığınız takdirde, yeniden açıklamasını isteyin. Konuyla ilgili daha çok bilgi edindiğinizde, kendinize daha iyi bakabilirsiniz. Yumurtalık kanseri konusunda daha fazla bilgi, tavsiye ve yardım edinilebilecek yerler