Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi

Transkript

1 MARDİN İZLENİMLERİ BELİNDA TORUS

2 2

3 Mardin-Eski Kent Mardin de eski kenti iki türlü algılamanız mümkündür. Mezopotamya Ovası na doğru bakarak Mardin Kalesi ne doğru bakarak Etkileyici olan; araya betonarme yapılar girmesine ve pek çok bozulma olmasına karşın şehrin ilk bakışta bozulmamış hissi uayndırmasıdır. Ancak daha dikkatli bakınca aradaki betonarme yapıları ve Mardin e uymayanları ayırt etmek mümkündür. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 3

4 Ovaya doğru bakış 4

5 Kaleye doğru bakış 5

6 6

7 7

8 Mezopotamya Ovası Gündüz uçsuz bucaksız gibi görünen Ova, geceleyin denizi andırmaktadır. Bahar aylarında yemyeşil, yazın kahverengi ve kışın kar örtüsü altında bembeyaz görünmektedir. Eski Kent te bütün evler güneye yani Ova ya dönüktür. Ova da önce Eski Kent sınırlarının hemen dışındaki mahalleler göze çarpar. Daha sonra ise öbek öbek yapılanmalar görülür. Bu yapılanmalar yalnız ve birbirlerinden uzaktır. Bazlarının yolları dümdüz, bazılarının ise kıvrımlarla doludur. Bu evlerin ışıkları geceleri denizden geçen bir vapurun ışıkları ymış gibi algılanır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 8

9 9

10 10

11 11

12 Yemekler Mardin de çeşitli et yemekleri vardır. Daha çok küçükbaş hayvanlar yenir. İçli köfteler, kaburga dolmaları, kapalı lahmacunlar... Yemekler sadece et yemekleriyle sınırlı değildir. Çok köklü bir hristiyan kültürü de olduğu için hristiyan orucuna göre yedi hafta et ve et ürünleri yenmez- ve kültürler yüzlerce yıldır birarada yaşayarak birbirlerinden etkilendikleri için Mardin de zeytinyağlı ve sebze yemekleri de vardır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 12

13 13

14 Yemekler 14

15 Halk-sanat Başım gözüm üstüne. Halk çok misafirperverdir. Gittiğiniz herhangi bir yerde çay, kahve ikram edilmesi normaldir ve hatta yetmeyecektir. Zanaatin yaşatılmaya çalışıldığı bir şehirdir Mardin. Gümüş ve altın işçiliği ile de ünlüdür -özellikle telkari denilen türle-. Telkari, gümüşün -veya altınınincecik bir tel haline getirilmesi -saçteli kalınlığındave daha sonra çeşitli motifler verilerek ve işlenerek takılar oluşturulmasıdır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 15

16 16

17 Telkari 17

18 Manzaralar-açılımlar Mardin sürprizler şehridir. Her pencereden, her kapıdan farklı bir manzara görülebilir. Bazen Ova, bazen şehir, bazense yeşillik ve doğa. Sadece kapı ve pencerelerden değil ama aynı zamanda kentin herhangi bir noktasından veya sokağından da beklenmedik bir perspektif yakalanabilir. Bazen Ova ya doğru, bazen Kale ye doğru, bazense sadece sokağa doğru güzel bir açılım ve perspektif yakalamanız mümkündür. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 Perspektivler 23

24 Abbaralar Şehrin en ilginç yanlarından biri abbaralardır. Üst katı özel mülkiyete ait olan abbaraların alt katı, yani geçiş alanı kamu mülkiyetindedir. Abbaralar da şehre sürpriz katar. Bazen merdivenle birlikte, bazen yalnız uygulanmıştır. Bazı yerlerde abbara yükseklikleri 1.50 e kadar düşebilir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 24

25 25

26 26

27 Sokaklar Şehrin sokakları şaşırtıcı biçimde birbirlerine bağlanır. Bazen kıvrılrak, bazen kot farkıyla bazen de abbaralarla. Eski Kent te çıkmaz sokak olmadığı söylenir. Her şekilde ana caddeye ulaşılır. Bazı sokaklar 0.50m. genişliğindedir. Üst katlarda evlerin çıkmaları veya cumbaları m. den başlayabilir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 27

28 28

29 Evler Eski Kent te evler genellikle taştır. Teras çatılı bu evler doğal iklimlendirmeyi sağlamıştır. Yazın nispeten serin, kışın sıcak mekanlar oluşturmuştur. Yarı açık mekanlar eyvanlar, revaklar- yazın en çok kullanılan mekanlardır. Evler çok büyüktür. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 29

30 Evler Geleneksel kullanıma bakıldığında evlerin kalabalık aileler için yapıldığını, ya da ailedeki kişi sayısı arttıkça evin genişleme potansiyelinin olduğunu görürüz. Her çocuk veya aile evde bir oda veya belki bir kata sahip olabilmektedir. Şehirdeki mülkiyet sorununun bir kısmı da bundan kaynaklanmaktadır. Çocuklar veya torunlar kendi bölümlerini satmaya başalyınca, mahremiyet ve bazı diğer sebeplerden sonucu değişik çözümlere gidilmiştir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 Kasırlar Kasırlar tek başlarına duran, genelde yazın kullanılan, çoğunlukla içlerinde su kanalları ve havuzlar olan evlerdir. Genel yapım özellikleri Mardin evleriyle benzerlik gösterse de tek başlarına konumlanmış olmaları ve su öğesinin etkin olarak kullanılıyor olmasıyla farklılaşırlar. Genellikle bağlara yakın veya yeşil alanlarda konumlandırılmışlardır. Taş yapılar oldukları için uzaktan yeşilin içinde farkedilmeleri güçleşebilir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 37

38 38

39 Kasırlar 39

40 Kiliseler-Manastırlar Mardin çok uzun süre yaklaşık 700 yıl- Süryani Ortodoks Patrikliğine ev sahipliği yapmış bir şehirdir. Kışın Kırklar Kilisesi Mor Benham- yazın Deyr ül Zafaran Safran Manastırı-. Çok sayıda kilise ve manastır vardır. Manastırların genel şekillenişi Mardin eviyle ve medreselerin şekillenişiyle benzerlik gösterir. Revaklarla çevrili avlu, odaların revaklara açılması ve kademelenmiş yerleşmeler bunun sonucudur. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 Camiler-Medreseler Artukoğlu, Akkoyunlu ve Osmanlı zamanında çeşitli dini yapılar yapılmıştır. En önemli iki medrese Kasımiye Medresesi ve Zinciriye Sultan İsa- Medresesi ile Ulu Camii yaklaşık 13. yy. da Artukoğulları döneminde yaptırılmıştır. Coğrafi ve bölgesel koşullar gözönüne alındığında bu yapıların da temel özellikleri itibariyle Mardin evinde bulunan özelliklere sahip olduğu söylenebilir. Eyvan ve havuzun yanı sıra avluyu saran revaklı bir koridor ve bu revaklı koridora açılan odalar sıralanmıştır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 45

46 46

47 47

48 48

49 Dara Kalıntıları-Nusaybin Dara Kalıntıları insanı hayrete düşürecek mekanlardır. Yerin altında yaklaşık 15m. yüksekliğe sahip mekanların bulunması ve bu mekanların sıkıştırılma tekniğiyle yapılmış olması ilgi çekicidir. Su kanalları, mağara evler, yeraltı kiliseleri diğer ilginç mekanlardır. Kalıntıların üzerine ev yapılmış olması da kalıntıların iyi şekilde korunamadığının göstergesidir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 49

50 50

51 51

52 52

53 53

54 Midyat Midyat küçük ve kısmen korunmuş eski kent merkezine sahip bir Mardin ilçesidir. Çok az eğimlidir. Buna rağmen Mardin Eski Kent teki yapılaşmaya çok benzer bir yapılaşma görmek mümkündür. Midyat Devlet Konukevi ise gerek süslemeleriyle gerekse plan gelişimiyle incelenmeye ve görülmeye değer bir yerdir. Kademelenmiş terasları sayesinde şehrin her noktasına hakim olabilecek özelliktedir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 54

55 55

56 56

57 57

58 Dereiçi Dereiçi Midyat a yakın bir köydür. Şu anda yaklaşık altmış kişinin yaşadığı söylenen bu Süryani köyü terörden zarar görmüş ve zamanla boşalmıştır. Yıkık binalar ve kalıntılar bile evlerin güzelliğini gölgelemeyi başaramamıştır. Buradaki evler az eğimli bir arazi üzerine yerleşmiştir. Doğal olarak evler şehirdekilere göre daha az süslemeye sahiptir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 58

59 59

60 60

61 Savur Savur, Mardin in nispeten yeşil bir bölgesidir. Savur Çayı sayesinde su sorunu kısmi de olsa çözülmüştür. Mardin Eski Kent ine benzer topoğrafik bir yerleşime sahiptir. Dolayısıyla yapı ve konut yerleşimleri ve gelişmeleri paralellikler göstermiştir. Savur da da Mardin merkezindeki betonarme yapılaşma ve deformasyon görülmektedir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 61

62 62

63 63

64 64

65 Hasankeyf Hasankeyf mağara evleriyle ve yıkık köprüsüyle büyüleyicidir. Mağaraların içleri çok net mekanlar sunmaktadır. Yolları ve bağlantıları ilginçtir. Her dönemde yapılmış veya eklenmiş yapı bulmanız mümkündür. Yeniyle eskinin birleşimidir. Yıkık köprünün hemen arkasındaki yeni köprü veya mağara evlerin yanında yeni yapılar bunun örneğidir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 65

66 66

67 67

68 68

69 Çocuklar Mardin de her yerde çocuklara rastlamak mümkündür. Farklı yaşlarda, utangaç veya atılgan çocuklar görmek mümkündür. Çocukların genel olarak çok güzel ve sağlıklı görünmeleri de bir başka önemli noktadır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 69

70 70

71 Çocuklar 71

72 Hayvanlar Mardin sokaklarında hayvanlara rastlamak doğaldır. Özellikle eşekler Eski Kent in vazgeçilmez taşıtlarıdır. Eski Kent e araba girmediği için çöpler eşeklerle toplanmaktadır. Horozlar, hindiler, inekler, keçiler, kediler, köpekler ve hatta tavuskuşları bile vardır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 72

73 73

74 74

75 Sonuç Genel olarak Mardin e baktığımızda dokusunu korumaya çalışan bir şehir görürüz. Aslında bunu çok da iyi başaramayan ve nispeten başaran ilçeleri olsa da asıl amaç genel dokunun korunması üzerinedir. İlk deformasyon taş evlerin arasına yapılmış olan yüksek betonarme yapılardır. Bunların Mardin in genel dokusunu bozduğu mutlaktır. En az bunun kadar önemli bir diğer sorun da taş yapıların pek çoğunun harap ve bakımsız durumda olmalarıdır. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 75

76 Sonuç Pek çok insan şehrin gelişiminde turizmin bir numaralı kaynak olacağını düşünmektedir. Bu Mardin insanı için ekonomik bir açılım sağlayacağı gibi, şehrin gelişmesinde de önemli bir rol oynayacaktır. Mardin mimarisinin korunması ve taş yapıların restore edilmesi bu açıdan da önemli ve gereklidir. Mardin halkının genel olarak bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerektiği de bir gerçektir. Bu misafirperver insanlar, bölgenin en büyük kazançlarından biridir. Dolayısıyla eğitim; özellikle çocukların ciddi bir Mardin bilinci sağlaması açısından gereklidir. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 76

77 Sonuç Ayrıca özellikle yeni şehre detaylı bir imar planlama çalışması ve uygulaması gerekmektedir. Yeni şehrin çarpık sayılabilecek yapılaşmasının ıslah edilmesi ve alt yapı sorunlarının çözülmesi önemlidir. Şehrin gelişiminde ön plana çıkacak olan turizm için gerekli tesislerin şehrin dokusunu bozmayacak şekilde- yapılabilmesi için de bu ön koşuldur. Yıldız Teknik Üniveritesi Bilgisayar Ortamında Mimarlık Yüksek Lisans Programı Mardin Projesi 77

78 78

79 79

80 80