İÇİNDEKİLER GİRİŞ.. 3

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ.. 3 ANALİZ/TEST HİZMET İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ... 3 BAŞVURU... 3 HİZMET BEDELİNİN ÖDENMESİ... 3 RAPORLAMA. 4 NUMUNE SAKLAMA. 4 NUMUNE KABUL İLETİŞİM. 4 MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ ANKETİ. 5 ANALİZ/TEST BAŞVURU FORMU. 6 AKREDİTASYON SERTİFİKASI.... KİMYASAL ANALİZLER... 8 SİLİKAT ve ENDÜSTRİYEL HAMMADDE KİREÇTAŞI, KİREÇ, ALÇI TAŞI, DOLOMİT, MANYEZİT ANALİZLERİ (Klasik Yöntemler). 8 KIYMETLİ METAL (SOYMETAL) ANALİZLERİ (CEVHER ve KAYAÇLARDA).. 9 ALAŞIM, ANOT ÇAMURU, KUYUMCU CURUFU ve BLİSTER BAKIR ANALİZLERİ... 9 METAL - ÇELİK VE ALAŞIM ANALİZLERİ... 9 XRF ANALİZLERİ.. 10 ICP-OES İLE KANTİTATİF ESER ELEMENT ANALİZLERİ ICP-MS İLE KANTİTATİF ESER ELEMENT ANALİZLERİ. 12 JEOKİMYASAL ANALİZLER. 13 SU ANALİZLERİ. 15 KÖMÜR ANALİZLERİ.. 16 MİNERALOJİ PETROGRAFİ ARAŞTIRMALARI.. 1 ORGANİK (KÖMÜR) PETROGRAFİSİ ANALİZLERİ.. 18 SIVI KAPANIMI ANALİZLERİ.. 18 X-IŞINI KIRINIMI (XRD) ANALİZLERİ. 19 TARAMALI ELEKTRON MİKROSKOBU (SEM) ANALİZLERİ FOURIER DÖNÜŞÜMLÜ KIZIL ÖTESİ SPEKTROMETRESİ (FT-IR) ANALİZLERİ. 21 TAM TEKNOLOJİK ÇALIŞMALARA YÖNELİK MİNERALOJİK PETROGRAFİK ANALİZLER. 21 YURTDIŞINA GÖNDERİLECEK OLAN ÖRNEKLERE UYGULANAN ANALİZLER.. 21 ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER VE SERAMİK MALZEMELER ARAŞTIRMALARI SERAMİK, REFRAKTER VE TOZ METALURJİSİ TEKNOLOJİK TESTLERİ. 22 FİZİKSEL VE GENEL TESTLER. 22 TUĞLA-KİREMİT HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ. 23 SERAMİK HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ.. 23 BENTONİT HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ DÖKÜM KUMU TEKNOLOJİK TESTLERİ. 24 BARİT TEKNOLOJİK TESTLERİ. 24 AGREGA TEKNOLOJİK TESTLERİ KİREÇTAŞI HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ.. 24 TRAS HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ. 25 KİLLERDE GENLEŞME ORANI TESTLERİ.. 25 KUVARSİT TEKNOLOJİK TESTLERİ. 25 SEPİYOLİT HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ ZEOLİT HAMMADDESİ TEKNOLOJİK TESTLERİ.. 25 DOĞAL TAŞ TEKNOLOJİK TESTLERİ. 26 AKREDİTE DOĞAL TAŞ ANALİZLERİ.. 2 DİĞER TEKNOLOJİK TESTLER. 28 METALİK MALZEMELER ARAŞTIRMALARI. 29 ISIL İŞLEMLER METALOGRAFİK İNCELEME. 29 KATIDAN ÖZÜTLEME (LİÇİNG) DENEYLERİ. 30 ERİTME DENEYLERİ SABİT VEYA DÖNER FIRINDA İNDİRGEME, KAVURMA VE KALSİNASYON İŞLEMLERİ AGLOMERASYON (TOPAKLANMA) TESTLERİ. 30 OTOKLAV İŞLEMLERİ. 30 CEVHER ZENGİNLEŞTİRME.. 31 KAROT BİLGİ BANKASI KAROT ARŞİVİNDEN NUMUNE İNCELEME/ALMA.. 34 EĞİTİM ÜCRETLERİ. 34 2

3 ANALİZ/TEST HİZMET İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ GİRİŞ MTA Genel Müdürlüğü bünyesindeki analiz ve teknoloji laboratuvarları Maden Analizleri ve Teknolojisi (MAT) Dairesi nde yer almaktadır. MAT Dairesi, analiz ve teknoloji laboratuvarlarında, TS EN ISO/IEC 1025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar standardının gerekliliğini karşılayacak düzey ve kalitede hizmet vermekte olup, hizmette kaliteyi, kalitede sürekliliği sağlamaktadır. MAT Dairesi sahip olduğu bilgi birikimi ve değerli elemanlarının oluşturduğu insan gücü, laboratuvar ve pilot tesisleri ile hem Genel Müdürlüğümüze, hem madencilik alanında kamu ve özel sektöre hem de üniversitelere hizmet sunmaktadır. Bu hizmetler; analiz, teknolojik test ve araştırma (ürün, proses geliştirme, maliyet düşürme, verimliliği artırma vb.) şeklinde olup, analiz/test hizmetlerinin (analiz, test, ölçüm vb.) kodu, adı, tamamlanma süresi, metot/açıklama, numune miktarı ve birim fiyatları bu katalogda belirtilmektedir. Katalogda belirtilen analiz/test süreleri, bir adet numune için geçerli olup numunenin ilgili laboratuvara kabul edilmesi, analiz/testin yapılması, raporu'nun yazımını kapsayan süreçtir ve normal şartlar için geçerlidir. Cihaz arızası, iş yoğunluğu, numune sayısının fazlalığı vb. durumlarda belirtilen süreler değişebilir. BAŞVURU Analiz/Test yaptırmak isteyen Kamu Kurum ve Kuruluşları, resmi yazı ile MTA Genel Müdürlüğü'ne başvuru yapmalıdır. Analiz/Test yaptırmak isteyen Özel Kuruluş ve şahıslar, Analiz/Test Başvuru Formu bu formdaki bilgileri içeren talep yazısı ile MTA Genel Müdürlüğü'ne başvuru yapmalıdır. Analiz/Test başvurularında, talebi yapana ait tüm erişim bilgileri yer almalıdır (Adı, soyadı, adresi, telefonu, faksı, e-posta adresi vb.). Analiz/Testi yapılması talep edilen numuneler, Analiz/Test Hizmet Kataloğu'nun ilgili bölümlerinde tanımlandığı şekilde (miktar, adet, ambalajda) Numune Kabul Birimi'ne getirilmelidir. Katalogda numunelerin ambalaj türü tanımlanmamışsa, numunenin insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyecek şekilde ambalajlanmasına özen gösterilmelidir. Analiz/Testi yapılması talep edilen her numunenin üzerinde numune adı, numunenin alındığı tarih, numunenin alındığı yer gibi tanımlayıcı bilgileri içeren bir etiket olmalıdır. Analiz/Test yapılması talep edilen numune mühürlü ise numune mührü kurşundan/kırmızı mumdan/plastikten olmalı ve gönderen Kurumun/Firmanın soğuk damgasını/numarasını/işaretini taşımalıdır. Mühürlerin kolayca çıkarılıp takılamayacak şekilde numuneye bağlanması ve gevşek olmaması gerekmektedir. Numune, Analiz/Test Başvuru Formu/talep yazısı ve ödemenin yapıldığını gösteren banka dekontu ile birlikte Numune Kabul Birimine teslim edilmeli/ gönderilmelidir. Banka dekontunun Numune Kabul Birimine ulaşmaması durumunda numunelerin analizine başlanmaz. Analiz/Test Hizmet Kataloğunda yer almayan hizmet (analiz/test, proses geliştirme vb.) taleplerinde, talep sahibine teklif verilir. Teklifin kabul edilmesi ve banka dekontunun Numune Kabul Birimine ulaşması durumunda analiz/test işlemleri başlatılır. HİZMET BEDELİNİN ÖDENMESİ Hizmet bedelinin aşağıda verilen banka hesaplarına yatırılması ve ilgili dekontun Numune Kabul Birimine teslim edilmesi/gönderilmesi 'a fakslanması gerekmektedir. Dekontun Numune Kabul Birimine ulaşmasını takiben analiz/teste başlanabilmektedir. Hizmet Bedeli ödemeleri, hafta içi her gün saat arasında MTA Genel Müdürlüğü kampüsü içerisinde bulunan Halk Bankası'nda nakit olarak Numune Kabul Biriminde kredi kartı ile yapılabilmektedir. BANKA HESAPLARI T.C. ZİRAAT BANKASI 0145-ANKARA Kurumsal Bankacılık Şubesi IBAN NO: TR T.C. HALK BANKASI Bahçelievler Şubesi Ücretli İşler Hesabı IBAN No: TR Analiz/Test Hizmet Kataloğu'ndaki ücretlere KDV (Katma Değer Vergisi) dahildir. Üniversitelerden yapılan araştırma-geliştirme (AR-GE) amaçlı analiz/test başvurularında % 50 indirim uygulanır. Analiz/Test Hizmet Kataloğunda yer almayan hizmetlere yönelik gelecek talepler için 2 TL Kişi/Gün teknik danışmanlık ücreti alınır. Analiz/Test Hizmet Kataloğu'ndaki hizmetler için MTA Genel Müdürlüğü dışına gidilmesi halinde, personelin yol, konaklama ve iaşeleri, ilgili Kurum/Kuruluş tarafından karşılanır ve/ ödenir. Analiz/Test Hizmet Kataloğu'nda yer alan ücretler rutin analiz/testler içindir. Bunun dışında, kesin proses saptanmasını amaçlayan teknolojik araştırmalar ve özellik arz eden analizler ile üretime yönelik çalışmalarda istenecek ücret işin niteliğine göre tespit edilir. Bu çalışmaların karşılığı alınacak avans miktarının, işe başlamadan önce yatırılması gerekir. Avans olarak yatırılan paranın Analiz/Test Hizmet Kataloğu'nda belirtilen ücretlere göre hesaplanacak miktardan farklı olması halinde Rapor verilmeden önce gerekli mahsup işlemi yapılır. İngilizce Rapor, talep edilmesi durumunda hazırlanmakta olup, sayfa ücreti KDV dahil TL dir (Rapor içeriğinin 10 sayfayı geçmesi halinde sayfa sayısına bakılmaksızın KDV dahil 500,00 TL ücret alınır). 3

4 RAPORLAMA Analiz/Test Başvuru Formu talep yazısı ile istenen analiz/testler için tek bir Rapor düzenlenir. Her numune için ayrı rapor istenirse bunun başvuruda belirtilmesi gerekir. Analiz/Test Raporu kısmen de olsa kopyalanıp çoğaltılamaz. İmzasız ve mühürsüz Analiz/Test Raporu geçersizdir. Analiz/Test Raporu ve fatura, Analiz/Test Başvuru Formu talep yazısında belirtilen adrese gönderilir. Analiz/Test Raporu ürün için bir kalite sertifikası niteliği taşımaz. NUMUNE SAKLAMA Şahit Numune Saklama süreleri MTA Genel Müdürlüğü'nün ilgili yönetmeliğinde belirtilen süreler olup aşağıda verilmektedir: Alındığı yeri, alınma şekli belli olmayan, satış numunesi olduğu beyan edilen ve mühürsüz numuneler ayrı bir saklama süresi belirtilmemişse Rapor tarihinden itibaren 1 yıl süre ile, Bir projeye ait olup, alındığı yeri belli olan ve numune alma tekniğine uygun olarak alınmış numuneler ayrı bir saklama süresi belirtilmemişse Rapor tarihinden itibaren 2 yıl süre ile, Bir satış sözleşmesi anlaşmazlık durumunda yargı kararına esas oluşturmak üzere analizi/testi istenen, numune alma tekniğine uygun olarak alınmış ve kırmızı mumla mühürlenmiş numuneler ayrı bir saklama süresi belirtilmemişse Rapor tarihinden itibaren 2 yıl süre ile, Teknolojik inceleme yapılan numuneler ayrı bir saklama süresi belirtilmemişse Rapor tarihinden itibaren 6 ay süre ile, Korumasız su (doğal su) numuneleri alındıktan itibaren en fazla 28 gün, korumalı su (nitrik asitle (HNO 3) ph<2 olacak şekilde asitlendirilmiş su) numuneleri en fazla 6 ay süre ile, Endüstriyel bir tesisin çalışma koşullarının seçimine esas olan ve pilot çaptaki deneylerde kullanılan numuneler ne kadar süreyle ve ne miktarda saklanacağı proje sahibi makam kuruluşlarla yapılacak görüşmelere göre saptanarak, ayrı bir saklama süresi belirtilmemişse Rapor tarihinden itibaren en fazla 5 yıl süre ile saklanır. NOT: X-ray analizleri yapılan böbrek taşı numuneleri, analiz bitiminden sonra ilgili birim tarafından imha edilir. MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ ANKETİ Müşteri Memnuniyeti Anketi doldurularak Analiz/Test hizmetleri ile ilgili görüşler Kuruma iletilebilir. NUMUNE KABUL İLETİŞİM Adres: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Maden Analizleri ve Teknolojisi Dairesi Başkanlığı Numune Kabul Birimi K Blok Üniversiteler Mahallesi Dumlupınar Bulvarı No: Çankaya/ANKARA Telefon: (0312) (Numune Kabul Birim Yöneticisi) (0312) / / / (Numune Kabul Sorumluları) Faks: (0312) E-posta: numune@mta.gov.tr Web Adresi: Bu katalogda yer alan ücretlerde herhangi bir değişiklik olması, kataloğa yeni analiz/test eklenmesi çıkarılması halinde kataloğun güncel haline adresinden ulaşılabilir. 4

5 5

6 6

7

8 KİMYASAL ANALİZLER Kimyasal analizlerin ücretlerine numune hazırlama ücreti dahildir. SİLİKAT VE ENDÜSTRİYEL HAMMADDE KİREÇTAŞI, KİREÇ, ALÇI TAŞI, DOLOMİT, MANYEZİT ANALİZLERİ (Klasik Yöntemler) Bu bölümde yer alan analizler; gravimetrik, volumetrik, spektrofotometrik yöntemler kullanılarak yapılır. Eritiş ve asitte çözme işlemlerini takiben dedeksiyon limitine göre bazı elementlerin analizinde AAS cihazı da kullanılır. İstenilen analizin, seçilen paket programa uygun olmadığı durumlarda numunenin yapısına uyan programla analiz yapılarak sonuç verilir. Analiz için gereken numune miktarı; AA- 01 ile AA -13 arasındaki kodlar için öğütülmüşse 100 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg., AA -14 için öğütülmüşse 500 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg., AA-46 için 2 kg dır.. AA-01 AA-02 Süre (İş günü) Tümü 2 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 2 birinci parametre 100,00 sonraki her bir parametre AA AA ,00 AA-04 AA Tümü 200,00 her bir parametre 100,00 Tümü 1 her bir parametre 5,00 AA-06 5 AA-0 5 5,00 AA ,00 AA-09 Birinci element 5,00 sonraki her bir element AA-10 Her bir parametre 40,00 AA-11 40,00 AA-12 40,00 AA ,00 AA-14 3 AA-01 AA-02 AA-46 AA-03 Karbonatlarda; SiO 2, Fe 2O 3, Al 2O 3,CaO, MgO, CO 2, Asitte Çözünmeyen Madde, Suda Çözünmeyen Madde, *Ateş Zayiatı Komple Silikat (*SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, SO 3, *Ateş Zayiatı) Kömür Külünde Asitte Çözünen Alkali (Na 2O, K 2O) Alçı Taşı (CaO, SO 3, H 2O) Asitte Çözme, AAS, Gravimetri Eritiş, Asitte Çözme, Volumetri, Gravimetri, AAS, UV Spektrofotometri Asitte Çözme, AAS Asitte Çözme, Gravimetri, Kristal Suyu Tayin Cihazı AA-04 *Toplam Demir (Fe top),*fe +2, *Fe +3 - Fe +3 ; Fe top ve Fe +2 sonuçları kullanılarak - Çözme, Volumetri, Gravimetri, hesap yöntemiyle bulunur. AA-05 Toplam Demir (Fe top),fe +2, Fe +3 - Fe +3 ; Fe top ve Fe +2 sonuçları kullanılarak - HCl de Çözme, Volumetri, Gravimetri, hesap yöntemiyle bulunur. AA-06 Fe 2O 3 Çözme, AAS AA-0 Metalik Demir (Fe 0 ) Çözme, Volumetri, Gravimetri AA-08 AA-09 Piritte; Fe top, S Cu, Pb, Zn AA-10 C, S, SO 3, SO 4 Gravimetri AA-11 Kristal suyu H 2O - (225 C de) Gravimetri AA-12 CO 2 Orsat Cihazı AA-13 ph ph metre Cihazı AA-14 Rutubet Gravimetri Asitte Çözme, Gravimetri, Volumetri, Elektroliz (%5 üzerindeki değerler için) Karbon-Kükürt Tayin Cihazı (SO 3 ve SO 4; Toplam S temelinde hesap yöntemi ile bulunur.) * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 8

9 KIYMETLİ METAL (SOYMETAL) ANALİZLERİ (CEVHER ve KAYAÇLARDA) Analiz için gereken numune miktarı; AA -15 ile AA -19 arasındaki kodlar için öğütülmüşse 150 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg., AA - 20 için öğütülmüşse 50 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg. dır. Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti Üst Limit Metot/Açıklama Süre (İş günü) AA ,00 AA-16 1 AA-1 100,00 AA-18 1 AA-19 AA-20 Tümü 400,00 her bir parametre 100,00 Birinci element 200,00 sonraki her bir element AA-15 *Altın 0,5 g/ton - Kupelasyon (Fire Assay + Gravimetri) AA-16 *Altın 0,1 ppm - Fire Assay + Gravimetri + ICP-MS AA-1 Gümüş 2,0 g/ton - Kupelasyon (Fire Assay + Gravimetri) AA-18 AA-19 *Altın 0,5 g/ton - Gümüş 2,0 g/ton - Sülfürlü Pb-Zn Cevher ve Konsantrelerinde; Rutubet, Au 0,5 g/ton - Ag 2 g/ton - Cu, Pb, Zn %0,05 - AA-20 Pt, Pd, Ir, Ru, Rh Pt: 0,05 ppm Pd,Ir,Ru,Rh:0,3 ppm Kupelasyon (Fire Assay + Gravimetri) Kupelasyon (Fire Assay + Gravimetri) ppm Fire Assay + Gravimetri + ICP-MS ALAŞIM, ANOT ÇAMURU, KUYUMCU CURUFU ve BLİSTER BAKIR ANALİZLERİ Analiz için gereken numune miktarı; AA- 21 ile AA - 23 arasındaki kodlar için 250 g., AA-24 için 200 g., AA - 25 için 500 g., AA - 26 için 5 g. dır. Süre (İş günü) AA-21 1 AA-22 1 AA-23 2 AA ,00 AA ,00 AA-26 1 AA-21 Altın Fire Assay + Gravimetri AA-22 Gümüş Fire Assay + Gravimetri AA-23 Altın, Gümüş Fire Assay + Gravimetri AA-24 AA-25 Anot Çamurunda (Geçici İhraç Numunesinde); Cu, Se, Te, As, Au, Ag, Sb, Bi, Sn, Pt, Pd, Rutubet Film Banyo Çözeltilerinde; Gümüş AA-26 Cu (Blister Bakır) Elektroliz Fire Assay + Gravimetri + ICP Fire Assay + Gravimetri METAL-ÇELİK ve ALAŞIM ANALİZLERİ Numune; numunenin cinsine, istenen elementlerin/bileşiklerin dedeksiyon limitlerine ve/ mevcut standartlara/programlara göre, XRF/ICP- OES cihazlarında okuma yapılarak analiz edilir. Uygulanan yöntemler analiz raporunda belirtilir. AA - 28 için %1 in ( ppm) üzerindeki değerler için XRF Cihazında analiz yapılır, yarı kantitatif olarak sonuç verilir. Talaşı alınamayan metalik numunelerin XRF ve ICP-OES analizleri yapılmaz. Analizler için gereken numune miktarı; AA - 2 için öğütülmüşse 3 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg., AA - 28 için talaşı alınmış en az 10 g. dır. Süre (İş günü) Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) AA-2 AA Tümü 60,00 her bir element 40,00 Birinci element 5,00 sonraki her bir element AA-2 C, S Karbon-Kükürt Tayini Cihazı - - AA-28 Pb, Cu, Zn, Fe, Sn, Sb, As, Al, Mg, Bi, In, Cr, Mn, Ni, Co, Mo, V, Si, Ti, Tl ICP-OES/XRF ICP-OES için Çözme Metodu: EPA * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 9

10 XRF ANALİZLERİ Selüloz ile 15 dakika homojen öğütülen numune, pres ile disk haline getirilerek Dalgaboyu Dağılımlı XRF Spektrometre cihazlarında numune yapısına uygun programlarda okunarak değerlendirilir. Numune yapısına bağlı olarak uygun görülen elementler için oksitsiz analiz sonucu verilebilir. İstenilen analizin seçilen paket programa uygun olmadığı durumlarda numunenin yapısına uyan programla analiz yapılarak sonuçlar verilir. Semi-kantitatif analiz sonuçlarında ölçüm limiti minör elementlerde %0,01, majör elementlerde %0,1 dir. Analiz için gereken numune miktarı; AA-29 ile AA-40 arasındaki kodlar için numune öğütülmüşse 50 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg. dır. XRF analiz sonuçlarında, % 5 ve üzerinde S (Kükürt) olması durumunda, analiz tamamlama süresi 10 iş günüdür. Süre (İş günü) Analiz/Test Adı AA-29 AA ,00 TL 200,00 TL AA-29 Krom Cevherinde Kimyasal Analiz (*Cr 2O 3, *Fe 2O 3) (TS EN 15309) AA-31 AA-32 AA-33 AA-34 AA-35 Tümü 1 ilk parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre AA-30 AA-31 AA-32 AA-33 AA-34 AA-35 Doğal Taşlarda (Mermer, Granit, Andezit, Bazalt vb.) Kimyasal Analiz (*CaO, *SiO 2, *Al 2O 3, *Fe 2O 3, *MgO) (TS EN 15309) Silikat, Kuvars, Mangan, Magnezyum, Demir, Kalker, Dolomit, Çimento, Boksit Cevherlerinde Majör (Ana) Oksitler; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, MnO, Ateş Zayiatı Magnezyum Silikat ve Krom Cevherlerinde; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, MnO, Cr 2O 3, Ateş Zayiatı Barit ve Baryum İçerikli Cevherlerde; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, SO 3, SrO, BaO Kalsiyum Florür İçerikli Cevherlerde; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, Ca, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, MnO, Ba, F Vanadyum ve Arsenik İçerikli Cevherlerde; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, F, As 2O 3, V 2O 5 AA-36 AA-3 AA Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 2 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre AA ,00 AA-36 AA-3 AA-38 AA-39 Sodyum Klorür ve Sodyum Sülfat Yapısındaki Tuzlarda; SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na, K 2O, SO 3, Cl Kömür Külünde Majör (Ana) Oksitler SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, MnO, SO 3 Kömür Külünde Minör (Eser) Elementler (ICP-OES cihazı ile yapılır.) V, Cr, Cu, Zn, As, Rb, Mo, Sr, Y, Ba, Pb, Th, U, B, Co, Cd, Ni, Se, Sb, Ga Yarı Kantitatif Analiz İle Majör Oksitler (SiO 2, Al 2O 3, Fe 2O 3, CaO, MgO, Na 2O, K 2O, TiO 2, P 2O 5, MnO), Minör Oksitler (değeri % 0,01 in üzerinde bulunan majör oksitlerin dışındaki oksitler), Ateş Zayiatı * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 10

11 XRF ANALİZLERİ (devam) Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) Toprak ve Sedimanda İz Elementlerin Analizi (Kantitatif Yöntem ile) Ba Bi 2,5 50 Ce 11,5 200 Cd,5 42 Süre (İş günü) Cr Co 2 80 Cu 1, AA-40 Tümü 400,00 birinci element 5,00 sonraki her bir element Mo 1,5 90 Mn 2, Nb NOT: Kimyasal yapısı programa uygun olan numunelerin analizi yapılır. AA-40 Ni 2,5 180 Pb Rb S Sr 1,5 340 Sb Sn Ti Th 2 0 U 3 1 V 1,5 10 Y 1,5 40 Zn 1, Zr 1,

12 ICP-OES İLE KANTİTATİF ESER ELEMENT ANALİZİ Çözme metodunun müşteri tarafından belirtilmediği durumlarda analiz edilecek elementin cinsine ve mineral matriksine göre eritiş işlemi asitle çözme işlemleri uygulanarak analiz yapılır. Numunenin matriksine göre alt dedeksiyon limiti ve üst limit değişebilir. Metal numuneler talaş halinde talaş haline getirilebilecek boyutta olmalıdır. Metal ve cevherlerde ana elementin analizi yapılamamaktadır. Sıvı numunelerle birlikte kör çözeltinin getirilmesi gerekmektedir. Sıvı numune miktarı en az 100 ml olmalı ve organik madde içermemelidir. İstenilen analizin seçilen paket programa uygun olmadığı durumlarda numunenin yapısına uyan programla analiz yapılarak sonuç verilir. Analiz için gereken numune miktarı; AA-41 ile AA-43 arasındaki kodlar için öğütülmüşse 5 g, öğütülmemişse 0,5-2 kg dır. Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) Metot/Açıklama TS ISO Süre (İş günü) Toprak Sediment ve Kayaçta; Cu, Pb, Zn, Li, V, Mo, Fe, Co, Cd, Ni, As, Sb, Se, Te, Bi, P, B, Mn TS ISO (Kral Suyu Metodu) TS ISO (Boraks ve Alkali Eritiş Metodu) EPA 3050/3051 AA-41 AA-42 AA-43 Tümü 2 birinci element 5,00 sonraki her bir element Tümü 2 birinci element 5,00 sonraki her bir element Tümü 1 birinci element 5,00 sonraki her bir element AA Asit Çözme *Cu *Pb *Zn *Fe *Mn *As *Sb *Mo *Ni *Co *Cd TS ISO ve SM 3120 B *Se AA-42 Metal ve Çözeltide; Ti, Mg, Mn, Si, P, Na, Ca, Sr, Cs, K, U, V, Se, Fe, S, Mo, As EPA 3050 (Çözelti sadece Kurum içinden kabul edilmektedir.) AA-43 Toprak, Sediment ve Kayaçta; Rb, Ba, Cr, Sn, Mn, Sr, W TS ISO (Boraks ve Alkali Eritiş Metodu) ICP-MS İLE KANTİTATİF ESER ELEMENT ANALİZLERİ Analiz edilecek elementin cinsine ve mineral matriksine göre eritiş işlemi asitle çözme işlemi uygulanarak okuma yapılır. Çözme yöntemleri mineralin yapısına ve içeriğine göre değişiklik gösterebilir. Üst dedeksiyon limitinin üzerindeki analiz sonuçları ICP-OES cihazından verilir. Analiz için gereken numune miktarı; AA - 44 ve AA - 45 için öğütülmüşse 5 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg. dır. AA-44 Süre (İş günü) Tümü 3 birinci element 5,00 sonraki her bir element Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) AA-44 Toprak, Sediment, Kayaç ve Kömür Külünde; Nadir Toprak Elementleri (Ce, Dy, Er, Eu, Gd, Ho, La, Lu, Nd, Pr, Sc, Sm, Th, Tm, Y, Yb, Hf, Tb) Üst Limit (ppm) EPA ,1 500 TS ISO AA-45 Tümü 3 birinci element 5,00 sonraki her bir element AA-45 Toprak, Sediment ve Kayaçta; As, Be, Bi, Cd, Co, Cu, Ga, Ge, In, Ni, Mo, Sb, Ta, Tl, U, V, Cs, Nb, Pb, Zr EPA ,1 500 TS ISO TS ISO ve Alkali Eritiş * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 12

13 JEOKİMYASAL ANALİZLER Jeokimyasal analizler sadece jeokimyasal amaçla yapılan maden aramalarında kullanılmak üzere talep edilen numunelerde gerçekleştirilmektedir. Tam çözme gerektiren analitik amaçla kullanılacak numunelerde jeokimyasal analiz yapılmamaktadır. Kullanılan yöntemlerde bazı elementlerin çözünürlüğü mineral yapısına bağlı olarak sınırlıdır. Kurum dışından gönderilecek olan jeokimyasal analiz numune sayısı 500 adetten fazla ise analiz ücretinde %25 indirim uygulanacaktır. Kullanılan cihazlara (AAS, ICP) göre verilen dedeksiyon limitleri değişebilir. Bu durum raporda belirtilir. Jeokimyasal analiz ücretlerine numune hazırlama ücreti dahildir. Analizler için gereken numune miktarı; AJ - 04 ile AJ -13 arasındaki kodlar için öğütülmüşse en az 50 g., öğütülmemişse 0,5-2 kg. dır. Metot: AJ-04 kodlu analizde numune; 00 C de bekletilir, HBr eklenir, ardından Organik Ekstraksiyon işlemine tabi tutulur ve Alevli AAS ile analiz edilir. AJ-05 kodlu analizde numune; 3'lü Asit Çözme [(1:2:2) oranında derişik (HClO 4+HCl+HNO 3)] yöntemiyle çözülür, 2 saat süreyle C de su banyosunda bekletilir, saf su ilave edilir ve ICP-OES ile analiz edilir. AJ-06 kodlu analizde numune; 3'lü Asit Çözme [(1:2:2) oranında derişik (HClO 4+HCl+HNO 3)] Kral Suyunda Çözme [(3:1) oranında derişik (HCl+HNO 3)] yöntemiyle çözülür, 2 saat süreyle C de su banyosunda bekletilir, saf su ilave edilir ve ICP-MS ile analiz edilir. AJ-0 kodlu analizde numune; Kral Suyunda Çözme [(3:1) oranında derişik (HCl+HNO 3)] yöntemiyle çözülür, 300 C de Hot Plate de bekletilir ve ICP-MS ile analiz edilir. AJ-11 ve AJ-13 kodlu analizlerde; numune 3'lü Asit Çözme [(1:2:2) oranında derişik (HClO 4+HCl+HNO 3)] Kral Suyunda Çözme [(3:1) oranında derişik (HCl+HNO 3)] yöntemiyle çözülür, 2 saat süreyle C de su banyosunda bekletilir ve ICP-OES ile analiz edilir (Ag, AAS ile analiz edilir.). AJ-12 kodlu analizde numune; 3'lü Asit Çözme [(1:2:2) oranında derişik (HClO 4+HCl+HNO 3)] Kral Suyunda Çözme [(3:1) oranında derişik (HCl+HNO 3)] yöntemiyle çözülür, 2 saat süreyle C de su banyosunda bekletilir, saf su ilave edilir ve ICP-OES ile analiz edilir. Süre (İş günü) AJ-04 3 Süre (İş günü) AJ-05 5 Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) AJ-05 Üst Limit (ppm) AJ-04 Au 0,04 6 Üst Limit (ppm) *As *Cu *Zn Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) Cd 0,1 500 Ce 0,1 500 Cs 0,1 500 Dy 0,1 500 Er 0,1 500 Eu 0,1 500 Süre (İş günü) Ga 0,1 500 AJ Tümü 80,00 birinci element 10,00 sonraki her bir element 5,00 AJ-06 Gd 0,1 500 Ho 0,1 500 In 0,1 500 La 0,1 500 Lu 0,1 500 Nd 0,1 500 Pr 0,1 500 Rb 0,2 500 Sc 0,1 500 Sm 0,1 500 Tb 0,1 500 Tl 0,2 500 Tm 0,1 500 Y 0,1 500 Yb 0,1 500 Th U * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 13

14 JEOKİMYASAL ANALİZLER (devam) Süre (İş günü) AJ-0 3 Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) AJ-0 Au 0,02 6 Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) Ag Süre (İş günü) As Bi AJ-11 3 Tümü ilk element 10,00 sonraki her bir element 5,00 AJ-11 Co Cu Mn Mo Ni Pb** Sb** V Zn Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) AJ-12 Süre (İş günü) 3 Tümü 25,00 ilk element 10,00 sonraki her bir element 5,00 AJ-12 Al** Ca Fe** K** Mg** P** S** Analiz/Test Adı Alt Dedeksiyon Limiti (ppm) Üst Limit (ppm) Ag As B** Ba** Be** Bi Cd Süre (İş günü) Co AJ Tümü 0,00 ilk element 10,00 sonraki her bir element 5,00 AJ-13 Cr** Cu Li Mn** Mo Ni Pb** Sb** Se** Sn** Sr Ti** **Elementler kısmi çözünmektedir. V Zn

15 SU ANALİZLERİ Numune alma işlemi Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği nde belirtilen şartlara uygun olmalıdır. Korumasız su numunelerinde; ph, iletkenlik, alkalinite, asidite, tüm anyonlar ( F -, SO 4 2-, Cl -, Br -, PO 4 3-, NO 2 -, NO 3 -, CO 3 2-, HCO 3 - ), SiO 2 ve NH 4 + elementleri analizleri yapılır. Numuneler temiz kaplara, numuneyle iyice çalkalayarak yıkandıktan sonra, hava boşluğu kalmayacak şekilde alınmalıdır. Numune miktarı en az 1.5 L olmalıdır. Major katyon (Na, K, Ca, Mg) analizleri hem korumalı hem korumasız su numunelerinde yapılabilir. Korumalı su numunelerinde; bütün metallerin (Pb, Zn, Cd, Co, Cu, Ni, Ba, Fe, Mn, Cr, B, Li, Mo, Sr, Hg, As, Se, Al) analizleri yapılır. En az 1 L korumalı su numuneleri alınmalıdır. Koruma işlemi için; süzülen numuneler temiz plastik numune kaplarına numuneyle yıkandıktan sonra alınarak HNO 3 ile ph< 2 olacak şekilde asitlendirilir. Uygun ph a gelip gelmediği ph kağıdı ( ph metre) ile kontrol edilmelidir. Numune kapları önceden hazırlanmış olmalıdır. Kesinlikle temiz, daha önce kullanılmamış plastik ve/ cam ve/ kuvars kaplar kullanılmalıdır. Numuneler Numune Alma Etiketinde yer alan aşağıdaki bilgileri içermelidir. Numune Alma Yeri Numune Alma Noktası Numune Cinsi Numuneyi Alan Numune Alma Tarihi/Saati NUMUNE ALMA ETİKETİ Yukarıda genel koruma yönteminden bahsedilmiş olup detaylar için numunelerin saklama koşulları ile ilgili hazırlanan tablo esas alınacaktır. Parametre Numune Kabı Koruma Saklama Süresi (en fazla) ph P & C Hemen analiz 2 saat İletkenlik P & C Soğukta ve +6 C 28 gün Sertlik P & C Soğukta ve +6 C 14 gün Asidite P & C(B) Soğukta ve +6 C 14 gün P C C(B) C(A) P(A) : Plastik (Polietilen ya da eşdeğer), : Cam, : Borosilikat, : Cam (1 distile su + 1 HNO 3 ile çalkalanmış), : Plastik (1 distile su + 1 HNO 3 ile çalkalanmış) Alkalinite P & C Soğukta ve +6 C 14 gün B P & Kuvars ph 2 olana kadar HNO3 ile asitlendirilir. 6 ay SiO2 P & Kuvars Soğukta ve +6 C 28 gün Florür (F - ) P - 28 gün Klorür (Cl - ) P & C - 28 gün Bromür (Br - ) P & C - 28 gün Asitlendirme işlemi için analitik saflıkta asit kullanılmalıdır. NOT: Numune kabul kriterlerine uymayan su numuneleri kabul edilmez. Bu nedenle önce, numune miktarları ve ambalajlama bölümünün okunması ve buna uygun numunelerin gönderilmesi gerekmektedir. Nitrat (NO3 - ) P & C Soğukta ve +6 C 2 gün Nitrit (NO2 - ) P & C Hemen analiz, Soğukta ve +6 C 2 gün Fosfat (PO4 3- ) C(A) Hemen analiz, Soğukta ve +6 C 2 gün Sülfat (SO4 2- ) P & C Hemen analiz, Soğukta ve +6 C 28 gün Amonyum (NH4 + ) P & C Hemen analiz, Soğukta ve +6 C ph 2 olana kadar H2SO4 ile asitlendirilir. gün Metaller, Genel P(A) & C(A) Süzülmüş numune, ph 2 olana kadar HNO3 ile asitlendirilir. 6 ay Numune Miktarı Numune Türü AS-01 *ph SM 4500 H+ B 25 ml Korumasız Süre (İş günü) AS ,00 AS ,00 AS ,00 AS ,00 AS ,00 AS-06 1 Her bir parametre 20,00 AS-0 1 Her bir element 40,00 AS ,00 AS ,00 AS-10 1 Her bir element 40,00 AS-11 1 Her bir parametre 40,00 AS-12 1 Her bir element 100,00 AS-02 *İletkenlik SM 2510 B 25 ml Korumasız AS-03 Sertlik A (Geçici, Kalıcı ve Toplam) Hesap Yöntemi (CO 3 2-, HCO 3 -, Ca, Mg analiz ücreti eklenmelidir.) 250 ml Korumasız AS-04 Asidite SM 2130 B 200 ml Korumasız AS-05 Alkalinite SM 2320 B 100 ml Korumasız AS-06 AS-0 Karbonat (CO 3 2- ), Bikarbonat (HCO 3 - ) Majör Katyonlar (*Na, *K, *Ca, *Mg) Titrimetrik 400 ml Korumasız SM 3120 B ICP Metodu 100 ml Korumasız / Korumalı AS-08 *SiO 2 SM 3120 B ICP Metodu 25 ml Korumasız AS-09 Amonyum (NH 4 + ) AS-10 Metal Analizleri (Pb, Zn, Cd, Co, Cu, Ni, Ba, Fe, Mn, Cr, *B, Li, Mo, Sr, Al) SM 4500 NH 3 B, C Distilasyon+Titrasyon 200 ml Korumasız SM 3120 B ICP Metodu 250 ml Korumalı AS-11 *F -, *Cl -, *Br -, *NO 3 -, *NO 2 -, *PO 4 3-, *SO 4 2- SM 4110 B İyon Kromatografisi ile 100 ml Korumasız A = Alman Sertliği Derecesi AS-12 Hg, As, Se ICP-OES Hidrür Sistemi ile 500 ml Korumalı Not 1: İletkenliği 2000 µmho/cm nin üzerinde olan su numunelerinin F, Cl, Br, NO 3, NO 2, PO 4, SO 4 analizlerinde akredite sonuç verilmemektedir. Not 2: İletkenliği 6000 µmho/cm'nin üzerinde olan su numunelerinin Na, Ca, K, Mg, B, SiO 2 analizlerinde akredite sonuç verilmemektedir. * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 15

16 KÖMÜR ANALİZLERİ Kömür numunesi orijinal halde hiçbir işlem görmeden getirilmelidir. Numune; hava almayan özellikte en az iki torbaya konulmalı, ağzı sıkıca bağlanmalı ve en kısa sürede laboratuvara ulaştırılmalıdır. Numunenin cinsi (kok, petrokok, taş kömürü gibi), gönderen kuruluşun adı, numune ile ilgili açıklayıcı diğer bilgiler (numunenin alındığı bölge, analiz raporuna yazılması istenen işaretler vb.) analiz başvuru formunda yazılı olmalıdır. Not: AK-02 ile AK-20 arasındaki analizlerde numune başına Numune Hazırlama ücreti eklenecektir (Hazır gelen numunelerden numune hazırlama ücreti alınmayacaktır.). Analiz/Testler için gereken numune miktarı; AK-01 ile AK-19 arasındaki kodlar ve AA-3, AA-38, AA-46 için 2 kg., AK-22 için 1 kg., AK-20 ve AK-21 için 20 kg., AK-23 için 10 kg. dır. Süre (İş günü) AK-01 2 AK-02 4 AK-03 4 AK-04 4 AK-05 4 AK-06 4 AK-0 4 AK ,00 AK ,00 AK AK-11 3 AK-01 *Numune Hazırlama ASTM D2013 AK-02 *Nem ASTM D582 (ASTM D313 i kapsar). AK-03 AK-04 AK-05 AK-06 *Kül *Uçucu Madde Sabit Karbon *Isıl Değer ASTM D582 (ASTM D314 i kapsar. Nem Tayini ücreti eklenmelidir). ASTM D582 (ASTM D315'i kapsar. Nem Tayini ücreti eklenmelidir). ASTM D 582 (Nem, Kül ve Uçucu Madde Tayini ücreti eklenmelidir). ASTM D5865,TS ISO 1928 (Nem, Kül, Uçucu Madde, Toplam S ve Hidrojen Tayini ücretleri eklenmelidir). AK-0 *Toplam Kükürt ASTM D4239 (Nem Tayini ücreti eklenmelidir). AK-08 Külde Kükürt ASTM D 5016 (Nem, Toplam Kükürt Tayini ücrete eklenmelidir). AK-12 4 Tümü 2 her bir element 100,00 AK-09 Kısa Analiz (*Nem, *Kül, *Uçucu Madde, *Toplam Kükürt, *Isıl Değer ve *Hidrojen Tayinini kapsar). AK AK ,00 AK ,00 AK-16 5 Tümü 2 her bir element 100,00 AK ,00 AA-3 AA Tümü 1 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre Tümü 2 birinci parametre 5,00 sonraki her bir parametre AA AK AK ,00 AK ,00 AK AK-23 4 AK-10 Tam Analiz AK-11 Serbest Kabarma İndeksi (FSI) ASTM D20 AK-12 Elementer Analiz (*C, *H, *N, O [istenirse]) AK-13 Kül Ergime Derecesi ASTM D185 (*Nem, *Kül, *Uçucu Madde, *Toplam Kükürt, *Isıl Değer, Külde Kükürt ve *Hidrojen Tayinini kapsar). ASTM D533 (Nem ve Kül Tayini ücretleri eklenmelidir). AK-14 Gerçek Yoğunluk TS ISO 502 (Nem Tayini ücreti eklenmelidir). AK-15 Klor TS 644 ISO 58(Nem Tayini ücreti eklenmelidir). AK-16 Piridik, Sülfat, Organik Kükürt TS 329 ISO 15 (Nem Tayini ücreti eklenmelidir). AK-18 Civa EPA 43 AA-3 Kömür Külünde Major Oksit Analitik Kimya Laboratuvarında XRF/ICP ile AA-38 AA-46 AK-19 Kömür Külünde Minör Element Kömür Külünde Asitte Çözünen Alkali (Na 2O, K 2O) Kömürün Öğütülebilirliğinin Hardgrove Yöntemiyle Tayini yapılır. Asitte Çözme, AAS ASTM D409 AK-20 Kömür Briketinde Aşınma Sağlamlığı TS AK-21 Kömür Briketinde Düşme Sağlamlığı TS AK-22 Fischer Retortunda Piroliz TS 29 ISO 64 AK-23 Tane Boyu Dağılımı TS ISO a uygun elekler kullanılmaktadır. Numune Kabul Birimi ile irtibata geçilmelidir. * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 16

17 MİNERALOJİ PETROGRAFİ ANALİZLERİ Yapılacak her türlü analiz için; numune işareti, analizi talep eden tarafından verilmiş olmalı, aynı işaret okunabilir bir şekilde etiketle hem numune üzerine, hem de analiz başvuru formuna yazılmalıdır. Numuneler temiz, kalın şeffaf bir naylon torba sağlam bir bez torba içerisinde getirilmelidir (resmi kurumlar tarafından gönderilen mühürlü numuneler hariç). Aynı numune işareti ile birbirinden farklı numuneler getirilmemelidir. Aksi durumda numuneler işleme alınmaz. Numuneler alındığı yeri ve/ amaçlanan çalışmayı en iyi temsil edebilecek şekilde seçilmelidir. Mineralojik- Petrografik analizler için getirilecek numunenin mineralojik - petrografik analizle değerlendirilebilmesi, yani doku, mineralojik bileşim ve benzeri özelliklerine dayanılarak tanımlanabilmesi için gönderilecek olan parçanın yeteri kadar pekişmiş, kolayca dağılmayan, sert, incekesit ve/ parlatma yapımına uygun olması gerekir. Numune, alınmış olduğu sahayı en iyi temsil edecek şekilde seçilmiş olmalıdır. Kayaç numuneleri, eğer varsa, atmosferik koşullarda bozunmuş / günlenmiş yüzeyi mümkün olduğunca temizlendikten sonra taze kısmından alınmalıdır. Döküntü malzemeden alınan numuneler için verilecek olan mineralojik - petrografik her türlü bilgi sadece o parçaya ait bilgi olup, alındığı sahayı temsil etmez. Aynı numunede birden fazla analiz yapılacaksa, yapılacak analizlerin türüne ve sayısına göre örnek büyüklüğü arttırılmalıdır. Süre (İş günü) Numune Miktarı Ücret (TL) en az 5x5x5 cm MP-01 3 en fazla 10x10x10 cm ebatlarında 1 adet masif 30,00 numune MP-01 MP-02 Kayaç Numunelerinden İncekesit Yapımı Metalik Maden Numunelerinden Parlatma Yapımı Standart 28x48x1 mm ebadındaki cam slayt (lam) üzerine kayaç numunelerinden araldit kullanılarak incekesit yapımı Metalik maden numunelerinden yaklaşık 3x3x1 cm boyutlarında parlatma yapımı en az 5x5x5 cm MP-02 3 en fazla 10x10x10 cm ebatlarında 1 adet masif 30,00 numune MP-03 4 en az 1x1x1 cm en fazla 2x2x2 cm ebatlarında 1 adet masif numune ve öğütülmüş numune 60,00 MP-03 MP-04 Metalik Maden Numunelerinden Kalıpta Parlatma Yapımı *Petrografik Analiz için Kömür Numunelerinin Hazırlanması Metalik maden numunesi 25,30,40 50 mm çapında plastik döküm kalıbı içine sığacak boyutlarda kesilip, yerleştirildikten sonra epoxy dökülerek kalıplanır ve otomatik parlatma makinesinde toplam 9 aşamadan geçirilerek parlatılır. En az 3 numune için parlatma yapılır. TS ISO MP-04 3 en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 50 g öğütülmüş numune 60,00 en az 2x2x2 cm MP-05 5 en fazla 5x5x5 cm 0,00 ebatlarında masif numune en az 5x5x5 cm MP-06 5 en fazla 10x10x10 cm 100,00 ebatlarında masif numune en az 5x5x5 cm MP-0 en fazla 10x10x10 cm 200,00 ebatlarında masif numune en az 5x5x5 cm MP-08 5 en fazla 10x10x10 cm 100,00 ebatlarında masif numune en az 5x5x5 cm MP-09 en fazla 10x10x10 cm 160,00 ebatlarında masif numune en az 5x5x5 cm MP-10 en fazla 10x10x10 cm ebatlarında masif numune 200,00 öğütülmüş numune en az 5x5x5 cm MP-11 5 en fazla 10x10x10 cm 100,00 ebatlarında masif numune MP-12 1 en az 5x5x5 cm en fazla 10x10x10 cm ebatlarında masif numune öğütülmüş numune 10,00 /4 poz MP-05 MP-06 MP-0 MP-08 MP-09 MP-10 MP-11 Metalik ve Metalik Olmayan Minerallerden Sıvı Kapanım Kesiti Yapımı Kalitatif Mineralojik Petrografik Analiz *Mermer Grubu Doğal Taşlar İçin Petrografik Tanımlama Kalitatif Cevher Mikroskobisi Modal (Kantitatif) Mineralojik Petrografik Analiz Görüntü Analiz Sistemi ile Detay Cevher Mikroskobisi Kayaç Örneklerinde MOHS Sertlik Analizi Standart 28x48x1 mm ebadındaki cam slayt (lam) üzerine entellan kullanılarak sıvı kapanım kesiti yapımı Kayaç örneklerinin mineralojik bileşimleri, dokusal ve varsa alterasyon özelliklerinin belirlenip, uygun sınıflama sistematiklerine göre adlandırılır. TS EN 1240 Metalik maden numunelerindeki cevher minerallerinin türleri ve birbirleriyle olan dokusal ilişkileri tanımlanır. Tanesel dokuya sahip magmatik kayaçların iri taneli kumtaşlarının mineralojik bileşimleri, minerallerin kayaç içindeki % miktarları, dokusal ve varsa alterasyon özellikleri belirlenip, uygun sınıflama sistematiklerine göre adlandırılır. Bu yöntem sadece tanesel dokuya sahip magmatik kayaçlarda iri taneli kumtaşlarında uygulanabilir. Metalik maden numunelerindeki cevher mineralleri ve birbirleriyle olan dokusal ilişkileri, % miktarları ile cevher minerallerine ait gözlenebilen tüm tanesel parametreler ve istatistiksel veriler görüntü analiz sistemi ile tanımlanır. Kayaç örneklerinin modal mineralojik bileşimlerine bağlı olarak ortalama MOHS sertlik değerleri hesaplanır. MP-12 Dijital Fotoğraf Çekimi İncekesitleri yapılmış parlatılmış her türlü örneğin polarizan mikroskopta fotoğrafı çekimi (Sadece dijital fotoğraf çekimi istenilmesi durumunda her bir numune için MP-01, MP-02 MP-03 kodlu analiz ücretinin de yatırılması gerekir.) * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 1

18 ORGANİK (KÖMÜR) PETROGRAFİSİ ANALİZLERİ Süre (İş günü) Numune Miktarı MP-13 MP-14 MP en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında 1 adet masif numune en az 50 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında 1 adet masif numune en az 50 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında 1 adet masif numune en az 50 g öğütülmüş numune ,00 MP-13 MP-14 MP-33 Kömürleşme, Grafitleşme ve Petrol Olgunlaşma Derecesi Kömürlerde Petrografik Dağılım *Bitümlü Kömür ve Antrasitte Vitrinit Yansıtmasının Mikroskopla Tayini Üstten aydınlatmalı polarize ışık kaynaklı mikroskopta turba, kömür, grafit, kok, bitümlü şeyl, petrol şeyli, ozokerit, asfaltit gibi malzemelerin tesbiti yapılır. Kömürün türü, organik maddenin geçirmiş olduğu diyajenez etkisi, ortamda petrol olup olamayacağı ve malzemenin grafit olup olamayacağı belirlenir. Maseral ve mikrolitotip bileşenlerinin örnek içindeki % dağılımları kantitatif olarak belirlenir. TS ISO SIVI KAPANIMI ANALİZLERİ Sıvı kapanım analizleri ışık geçirgen olan ve olmayan mineraller olmak üzere 2 grup mineral üzerinde yapılabilmektedir. Minerallerin belirli kristal boyutunun altında olmaması gereklidir. Analizin sağlıklı yapılabilmesi için en az 3 mm ve üzeri kristal boyutundaki minerallerin bulunduğu numuneler seçilmelidir. Daha küçük kristal boyutuna sahip minerallerde analiz yapmak mümkün olamayabilir. Sıvı kapanım analizlerinin yapılabildiği en elverişli ışık geçirgen mineral türleri başlıca; kuvars, fluorit, barit, kalsit ve sölestin şeklinde sıralanabilir. Ancak bunların dışındaki ışık geçirgen minerallerde de sıvı kapanım çalışması, numunenin izin verdiği ölçüde yapılabilmektedir. Işık geçirgen olmayan metalik cevher minerallerine ait numunelerde sıvı kapanım analizleri kızılötesi (IR) kamera yardımı ile sadece belirli metalik cevher mineralleri için yapılabilmektedir. Bunlar uygun kristal boyutuna sahip Pirit, Molibdenit, Enargit, Kalkozin, Stibnit, Sinobar, Sfalerit, Volframit mineralleri olup, kızılötesi (IR) kamera ile görüntü alınması mümkün olan minerallerdir. Cevherleşmenin tipine yönelik çalışmalarda, alınacak olan numunelerin cevherleşme ile olan yaş ilişkisi kesin olarak bilinmelidir. Damar tipi cevherleşmelerde sistematik örnek alınmalıdır. Numunelerin analize uygunluğu, tamamen numuneyi alanın sorumluluğundadır. Önemli Not: Gerekli planlamaların yapılabilmesi için başvuru yapılmadan önce Numune Kabul Birimi aracılığı ile Mineraloji-Petrografi Araştırmaları Birimi ile temasa geçilmesi gerekmektedir. Yapılacak olan görüşme sonrasında bir termin planı oluşturularak analiz süresi belirlenir. Süre (İş günü) Numune Miktarı MP-15 MP-16 Görüşme ile belirlenir. Görüşme ile belirlenir. en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında 1 adet masif iyi kristalize olmuş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında 1 adet masif iyi kristalize olmuş numune 400,00 500,00 MP-15 MP-16 Işık Geçirgen Minerallerde Sıvı Kapanımı Işık Geçirmeyen Metalik Minerallerde IR Kamera ile Sıvı Kapanımı Mineral bünyesindeki sıvı kapanımlardan homojenleşme sıcaklığı ve çözelti tuzluluk değerleri belirlenir. Sadece uygun kristal boyutunda ve yeterince sıvı kapanım içeren Kuvars, Kalsit, Fluorit, Barit, Sölestin gibi minerallerde analiz yapılır. Tek seferde en fazla 3 numune kabul edilir. Mineral bünyesindeki sıvı kapanımlardan homojenleşme sıcaklığı ve çözelti tuzluluk değerleri belirlenir. Sadece uygun kristal boyutunda ve yeterince sıvı kapanım içeren Pirit, Molibdenit, Enargit, Kalkozin, Stibnit, Sinobar, Sfalerit, Volframit minerallerinde IR kamera ile analiz yapmak mümkündür. Tek seferde en fazla 3 numune kabul edilir. * ile işaretli analiz/test TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 1025 standardına göre akredite edilmiştir. 18

19 X-IŞINI KIRINIMI (XRD) ANALİZLERİ XRD analizi; optik mikroskobik yöntemler ile kesin olarak tanımlanamayacak nitelikte olan doğal minerallerin tanımlanabilmeleri için uygulanır. XRD analizi yapılacak olan numune, her ne kadar öğütülüp toz haline getirilse de mümkün mertebe örneğin öğütülüp toz haline getirilmemiş parçasının gönderilmesi de gereklidir. Farklı kimyasal ve fiziksel deneylere maruz kalmış ve zorunlu olarak son aşaması toz haline getirilmiş numuneler hakkında yeterince bilgi verilmelidir. Numune miktarı, kırılıp öğütülmemiş, masif halde ise 5x5x5 cm büyüklüğünde, toz halinde ise standart kalitatif analiz için en az 20 gram, detay kil minerali analizi için en az 50 gram olmalıdır. Süre (İş günü) Numune Miktarı MP-1 MP-18 MP-19 MP-20 MP-32 MP en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 20 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 50 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 50 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 50 g öğütülmüş numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında en az 50 g öğütülmüş numune en az 1 mm çapında numune 1 100, ,00 30,00 MP-1 MP-18 MP-19 MP-20 MP-32 XRD Difraktogram Çekimi Detay Kil XRD Difraktogram Çekimi X-Işını Kırınımı (XRD) Yöntemi ile Standart Kalitatif Mineral Analizi X-Işını Kırınımı (XRD) Yöntemi ile Kalitatif Detay Kil Analizi X-Işını Kırınımı (XRD) Yöntemi ile Kil Grubu Minerallerde Rietveld Metoduyla Kantitatif Mineral Analizi Toz haline getirilmiş kayaç ve mineral örneklerinin aksi belirtilmedikçe 2º-0º arasında XRD çekimi yapılarak, difraktogramlar bilgisayar çıktısı olarak elektronik ortamda verilir (Özel çekim aralığı koşullarının istenilmesi durumunda Mineraloji Petrografi Araştırmaları Birimi ile görüşülmesi gerekir.). Kil örneklerinin standart (2º-0º arası), normal (2º-30º arası), etilen glikol (2º-30º arası), 300ºC ısıl (2º-30º arası) ve 550ºC ısıl (2º-30º arası) işlem çekimleri yapılarak, difraktogramlar bilgisayar çıktısı olarak elektronik ortamda verilir. Optik mikroskobik analiz yöntemleri ile mineralojik bileşimleri tanımlanamayacak nitelikte olan numuneler, toz haline getirilerek XRD difraktogram çekimleri yapılır ve difraktogram üzerinden ASTM Standartlarına uygun olarak ayrıntılı mineralojik tanımlamaları yapılır. Kil örneklerinin standart (2º-0º arası), normal (2º-30º arası), etilen glikol (2º-30º arası), 300ºC ısıl (2º-30º arası) ve 550ºC ısıl (2º-30º arası) işlem çekimleri yapılarak XRD difraktogramları üzerinden ASTM Standartlarına uygun olarak ayrıntılı mineralojik tanımlamaları yapılır. Kil örneklerinin standart (2º-0º arası), normal (2º-30º arası), etilen glikol (2º-30º arası), 300ºC ısıl (2º-30º arası) ve 550ºC ısıl (2º-30º arası) işlem çekimleri yapılarak, ASTM Standartlarına uygun olarak ayrıntılı mineralojik tanımlamaları ile uygun yazılım ve veri tabanları kullanılarak kantitatif mineral analizi yapılır (X). MP-21 X-Işını Kırınımı (XRD) Yöntemi ile Böbrek ve Mesane Taşı Analizi Öğütülüp toz haline getirilen böbrek ve mesane taşlarının tanımlamaları yapılır. Not 1: (X) MP-32 kodlu analize ait Rietveld Metoduyla kantitatif XRD analiz başvurusu için gerekli planlamaların yapılabilmesi için başvuru yapılmadan önce Numune Kabul Birimi aracılığı ile Mineraloji-Petrografi Araştırmaları Birimi ile temasa geçilmesi gerekmektedir. Bu metot sadece Kil Grubu minerallerce zengin numunelerde uygulanmakta olup, başvuru öncesi uygulanan metot ve numune içeriği hakkında ilgili Birim ile mutlaka görüşülmelidir. Not 2: Böbrek mesane taşları, her türlü vücut salgısından ve dokusundan arındırılmış, mümkünse alkol su ile yıkanıp temizlendikten sonra oda sıcaklığında kurutulmuş olmalıdır. Taş; temiz, küçük bir kutu ağzı kapatılmış naylon poşete konulup analize iletilmelidir. Sargı bezine sarılmış olarak gönderilmemelidir. Çok ince taneli böbrek mesane taşlarının sargı bezi dokusu içinde hapsolması kaybolması söz konusu olduğundan mesuliyet kabul edilmez. Ayrıca taşlar muhafazası amacıyla doğrudan şeffaf bant ve benzeri yapıştırıcılar üzerine yapıştırılmamalıdır. Analizden sağlıklı sonuç alınabilmesi için taş minimum 3 mm çapında olmalıdır. Daha küçük boyutlardaki taşlarda sağlıklı analiz ancak küçük parçalar halinde çok sayıda böbrek taşının analizi ile mümkün olmaktadır. 19

20 TARAMALI ELEKTRON MİKROSKOBU (SEM) ANALİZLERİ Numuneler kesinlikle nemli olmamalı, temiz olmalı, ayrıca gerektiğinde parça çıkartmak için sulu susuz kesime uygun olmalı ve kesim taban traşlaması esnasında dağılmamalıdır. Düşük vakum koşulları altında çalışma gerektiren numuneler kabul edilmez. Zeolit gibi gözenekliliği fazla olan numuneler en az bir gün süre ile vakum altında tutulacağından ilgili birime birkaç gün önceden gönderilmelidir. Mikrofosil numuneleri için numunelerin hazırlanması sorumluluğu analizi talep eden kişiye aittir. Mineral Serbestleşme Derecesi Analizleri (MLA) İçin: Metalik cevher mineralleri ile mineral kumlarına ait numuneler, öğütülmüş ve belirli elek aralıklarında elenerek tane boyu fraksiyonlarına ayrılmış olmalıdır. Elek fraksiyonlarında en iri tane boyu 1000 mikron ve daha altında olmalıdır. 100 mikronun altındaki elek fraksiyonları için elek aralıkları mümkün olduğunca dar tutulmalıdır ( mikron, mikron, mikron, mikron, mikron, -10 mikron gibi). Numune miktarı en fazla 100 gram olmalıdır. 38 mikrondan daha küçük tane boyuna sahip elek fraksiyonlarının topaklanma eğilimi yüksek olduğu için, çok ince taneli elek fraksiyonları, numune hazırlama esnasında topaklanmaya sebebiyet vermeyecek şekilde hazırlanıp gönderilmelidir. Süre Numune Miktarı (İş günü) MP-22 MP-23 MP-24 MP-25 MP-26 İşin niteliğine göre belirlenir İşin niteliğine göre belirlenir İşin niteliğine göre belirlenir 1 3 en az 1x1x1 cm en fazla 2x2x2 cm ebatlarında 1 adet masif numune öğütülmüş halde toz numune en az 1x1x1 cm en fazla 2x2x2 cm ebatlarında 1 adet masif numune öğütülmüş halde toz numune Öğütülerek farklı elek fraksiyonlarına ayrılmış g cevher numunesi en az 1x1x1 cm en fazla 2x2x2 cm ebatlarında toz numune en az 2x2x2 cm en fazla 5x5x5 cm ebatlarında masif numune 200,00/saat (1-5 adet numune için 1 saat, 5 adet ve üzeri numune sayısı için 2 ve üzeri saat seçilmelidir.) 300,00/saat (1-3 adet numune için 1 saat, 3 adet ve üzeri numune sayısı için 2 ve üzeri saat seçilmelidir.) 500,00 60,00 100,00 MP-22 MP-23 MP-24 MP-25 MP-26 Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ile Görüntü Alma ve Fotoğraf Çekimi Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ile Görüntü Alma, Fotoğraf Çekimi ve Mikrokimyasal (EDS) Analiz Zenginleştirilmiş Cevher Numunelerinde Mineral Serbestleşme Analizi (MLA) Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) Analizleri İçin Numune Kaplama Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) Analizleri İçin Parlatılmış İncekesit Yapımı Yüksek vakum koşulları altında numune yüzeyinden ikincil elektron (SE), geri saçılmış elektron (BSE) karışık (SE+BSE) sinyal görüntüleri alınarak fotoğraf çekilir ve CD ortamına JPEG dosya formatında kaydedilir (Numune hazırlama ücrete dahil değildir). Yüksek vakum koşulları altında numune yüzeyinden ikincil elektron (SE), geri saçılmış elektron (BSE) karışık (SE+BSE) sinyal görüntüleri alınarak, fotoğraf çekilir. İstenilen yerden standartsız yarı kantitatif nokta analizi hat analizi yapılır. Fotoğraflar ve EDS analiz sonuçları CD ortamına kaydedilir (Numune hazırlama ücrete dahil değildir). Analiz sonucunda her bir numuneye ait kantitatif modal mineralojik bileşim, hesaplanmış element içeriği, elementsel dağılım, parçacık boyut dağılımı, mineral boyut dağılımı, mineral birliktelikleri, serbestleşme derecesi, kenetlenme durumu, parçacık yoğunluğu ve parçacık şekil parametrelerini kapsayan veri tabanı dosyası ile bu dosyayı işletmeye yarayan yazılım ile birlikte CD ortamına kaydedilerek teslim edilir. Bir seferde en fazla 8 adet numune işleme alınabilir. Örnek yüzeyleri karbon, altın altın-palladyum ile kaplanır (Kaplama türü müşteri tarafından seçilir). Standart 28x48x1 mm ebadındaki cam slayt (lam) üzerine kayaç numunesi araldit ile yapıştırılır ve üzeri açık bırakılarak otomatik aşındırma-parlatma makinası ile aşındırılarak parlatılır (En az 3 numune için aşındırma-parlatma yapılır). Önemli Not: MP-22, MP-23 ve MP-24 kodlu analiz başvurularında, gerekli planlamaların yapılabilmesi için başvurusu sırasında Numune Kabul Birimi aracılığı ile Mineraloji-Petrografi Araştırmaları Birimi ile temasa geçilerek, numune sahibine randevu verilir. Başvurunun kabul edilmesine müteakip çalışma ile ilgili termin planı müşteriye bildirilir. 20