SUARI MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK ENERJİ Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ATİLLA REGÜLATÖRÜ VE HES ÇEVRE YÖNETİM PLANI

Transkript

1 Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized SUARI MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK ENERJİ Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ATİLLA REGÜLATÖRÜ VE HES ÇEVRE YÖNETİM PLANI

2 1. PROJENİN TANIMI SUARI Müşavirlik Mühendislik Enerji Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. tarafından ORDU İli, FATSA ve ÇAMAŞ İlçeleri sınırları içerisinde, Bolaman Çayı ve Şahsene Deresinin üzerinde ATİLLA Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali (HES) kurulması planlanmıştır. SUARI Ltd. Şti. tarafından yukarıda belirtilen dereler üzerinde kurulu gücü iki üniteden olusmak sureti ile toplam 10,43 MWe kurulu gücünde olan Hidroelektrik Enerji Santrali yapılması planlanmaktadır. Yapılacak proje kanal tipi hidroelektrik santrali olacaktır. Bu nedenle bir su rezervi alanı veya goleti mevcut değildir. Mevcut akarsuyun debisinin bir kısmı elektrik üretimi için kullanılacaktır. Yıllık enerji uretimi yaklaşık olarak kwh olacağı hesaplanmaktadır. ATİLLA REG ve Hes Projesinde yıllık ortalama 60 GWh üretim gerçekleştirildiğinde, her yıl yaklasık ton karbon emisyonunun atmosfere salınımı önlenmiş olacaktır. Proje ile ilgili temel teknik bilgiler aşağıda verilmektedir : Genel Bilgiler Hidroloji Regülatör yeri yağış alanı Regülatör yeri ortalama akım Regülatör yeri ortalama yıllık toplam akım 100 yıl yinelenmeli taşkın debisi Regülatör ve Sualma Yapısı Atilla Regülatörü km 2 km 2 m 3 /s m 3 /s hm 3 hm 3 Şahsene Regülatörü 814 m 3 /s 201m 3 /s Atilla Regülatörü Şahsene Regülatörü Tipi Beton Dolu Beton Dolu Gövde Tipi Gövde Tipi Talveg kotu M m Regülatör Kret kotu m m En yüksek su seviyesi m -- m Drenaj Alanı 1060 km2 131 km2 Ortalama Debi 15,63 m3/sn 1,42 m3/sn İletim Kanalı 1 Kesiti Trapez Kesit Taban genişliği 2,90m Su yüksekliği 2,56 M Kanal Uzunluğu 685,52 m+362,6 m Kanal Eğimi 0,0003 Proje debisi (Qmax) 23,7 m3/s İletim Tünel-1 ve 2 Kesiti Atnalı

3 Tünel çapı 5,00 m Su yüksekliği 3,01m Boyu 573,34 m+1302,25 m Eğimi 0,0003 Proje debisi (Qmax) 23,70m 3 /s İletim Tünel-3 ve 4 Kesiti Atnalı Tünel çapı 5,00 M Su yüksekliği 3,271 M Boyu 1.188,04M+2.407,39 m Eğimi Proje debisi (Qmax) 26,50m 3 /s Yükleme Havuzu Normal su kotu 52,21 m Havuz genişliği 30m Uzunluğu 70m Derinliği 8,09m (ort) Hacmi 16,989m 3 Cebri Boru Tipi Açıkta inşa edilmiş/ Beton mesnetli Çapı 2.80 m Boyu 480 m Et kalınlığı 8 mm Tasarım debisi m 3 /s Hidroelektrik Santral Tipi Düşey Şaftlı Francis Türbini Kurulu gücü 10,75 MW Proje debisi 15,63 m 3 /s Ünite sayısı 2 Eşit Ünite Toplam Gücü (mekanik) 10,75MWm Toplam Gücü (elektrik) 10,43MWe Kuyruksuyu kotu 6,98 m Brüt düşü m Max. türbin debisi (tek ünite) 13,25m 3 /s Jeneratör Tipi Düşey Şaftı Adedi 2 Güç faktörü 0,85 Jeneratör gücü (Ünite Gücü) 6058,8kVA Frekansı 50Hz Devir Sayısı d/d Ünite Trafolar Tipi Yağlı Tip Adedi 2 adet Gücü (Ünite Gücü) kva İç İhtiyaç Trafosu

4 Tipi Açık, yağlı Sayısı 1 adet Gücü kva Frekansı 50 Hz Bağlantı grubu Dyn 5 Soğutma ONAN Yıllık Enerji Üretimi Güvenilir enerji 12,48 GWh Sekonder enerji 46,95 GWh Toplam enerji 59,43 GWh ATİLLA REG ve HES Projesi kapsamında proje tesislerinin orman sayılan yerlere isabet eden kısımları için aşağıdaki izinler alınmıştır. Orman izini alınan tesis Toplam (Metre) Uzunluk Ormandan uzunluk(metre) Geçen Orman İzin Alanı (m²) İzin Olurunun Tarihi ve Nosu Kanal. 1747, ,19 İzin Aşamasında Proje ile ilgili Devlet Su İşleri (DSİ) projenin etki alanındaki doğal hayatın devamlılığı ve sulama ihtiyacları icin gereken debi miktarı hesaplanmıs ve il cevre ve orman mudurluğu doğa koruma ve milli parklar sube mudurluğu ile taahhutname ve su kullanım anlasması imzalanmıstır. Bu anlasmaya gore son 10 yılın ortalama debi değerinin en az %10 u nehir yatağına can suyu olarak devamlı bir sekilde bırakılacaktır. Elektrik enerjisi uretimi icin bu miktardan arta kalan su kullanılacaktır. Bu bağlamda akarsu uzerinde debimetre olcumleri yapılacak, verilen su miktarı kayda alınacak ve bakanlığa periyodik olarak sunulacaktır. Proje alanı Ordu İli Fatsa ve Çamaş İlçeleri sınırları içinde Bolaman Çayı ve Şahsene Deresi üzerindedir.

5 2. PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ TOPLANTILARINA AİT BİLGİLER Projenin etki alanı altı köyü kapsamaktadır. Köylüler toplantı amacı ile Ordu İli Fatsa İlçesi İlçe Halk Eğitim Merkezi Binasında 24/11/2011 tarihinde yapılan bir duyuru ile 28/11/2011 tarihinde Edirli Köyü, Söken Köyü,Demirci Köyü Taşlıca Köyünün Muhtarları ve diğer ilgili temsilcileri ile Fatsa da Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantı yerel dil olan Turkce olarak gerceklestirilmistir.

6 3. PROJENİN ÇEVRE YÖNETİM PLANI ÇEVRESEL YÖNETİM PLANI - ETKİ AZALTMA KISMI Aşama Konu Etki Azaltma Önlemi Sorumluluk* Yerleşim -Şantiye binaları ormanlık alanların içine kurulmayacaktır. Servisler İnşaat İnşaat İnşaat I. Şantiye binalarının yerleşimi and işçi barakaları için altyapı hizmetleri II. İnşaat katı atık yönetimi (toprak, kaya, paketleme malzemesi, vb.) a) Proje kapsamında ulaşımı sağlamak için mümkün mertebe mevcut yollar iyileştirilerek kullanılacaktır. Yol iyileştirmesi esnasında şahıs arazilerine zarar verilmeyecektir. Bilirkişi heyetince tespit edilen oluşan zararlar ve şahıs mağduriyetleri proje sahibince giderilecektir. (b) Geri dönüştürülebilir katı atık uygun depolama alanlarında toplanacaktır ve sonrasında geri dönüşüm firmalarına verilecektir. (c) Şantiye alanındaki çöpler çöp bidonlarına konulacak ve periodik olarak Belediye tarafından toplanacaktır. Özetle, arazi hazırlık ve inşaat aşamasında, çalışanlardan kaynaklanacak bütün katı atıkların (yemek artığı, vb.) tarihli ve sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği madde 18 de belirtildiği üzere, denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere ve ormanlara dökülmesinin yasak olduğu konusunda çalışanlar uyarılacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında oluşan atıklar yönetmelik uyarınca, kullanılan malzeme ve oluşturduğu kaynağa bakılmaksızın, diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve lisanslı firmalara verilecektir. - Şantiye alanı iş tamamlandıktan sonra uygun hale getirelecektir. - Tesisin İnşaat işlemleri kapsamında yapılacak kazı sonucu açığa çıkacak hafriyat malzemesi tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı Resmi Gazete ile değişikliği yayınlanan Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen hükümler gereğince dolguda ve arazi tesviyesinde kullanılacaktır.. -.Suarı Müş.Müh.En.San.Tic.Ltd.Şti. - Çevre Danışmanı. -...Sanayi ve Suarı Müş..Ltd.Şti. Alt yüklemnici (Taşeron firma) - Çevre Danışmanı

7 - Üst toprak depolanacak ve erozyonu engellemek üzere üstü kapatılacaktır. İnşaat tamamlandıktan sonra toprak orjinal yerine konulacak ve bitkilendirilecektir. - Orman yangınlarının engellenmesi için ateş yakılmasının sınırlandırılması. III. İnşaat makine ekipman egsoz emisyonları IV. İnşaat ekipman depolanması - İnşaat makinelerinin geçerli çalışma izinlerinin olup olmadığının kontrol edilmesi - Beş dakikadan fazla boşta çalışan motorların durdulması. - Depolama alanı oluşturmak için ağaç kesiminin engellenmesi - Yağ kaçaklarının toprağı kontamine etmemesi için ekipmanların geçirimsiz bir yüzeye yerleştirileceklerdir. - Depolama alanları yüzey sularından en az 50 metre uzağa, yerleşim merkezleri dışına yerleştirilecektir. - İnşaat sadece gün içinde (07:00-19:00) gerçekleşecektir. - Suarı Müş Ltd. Şti. - Alt yüklenici - Suarı Müş..Ltd. Şti. - Alt yüklenici V. Gürültü - Gürültü seviyesi Çevresel Gürültü Kontrolü ve Yönetim Yönetmeliği'nde belirtilen limitler içinde tutulacaktır. Eğer gürültü seviyesi belirtilen değerleri aşarsa (patlatma dışındakiler) koruma duvarları gibi önlemler alınacaktır. Ayrıca, proje alanında, inşaat aşamasında meydana gelecek gürültü konusunda Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin dördüncü bölümünde yer alan şantiye alanları için gürültü kriterleri ile ilgili 23. Maddede belirtilen hususlara uyulacak ve trafik muayeneleri, egsoz ölçümleri ve bakımları yapılan araçlar kullanılacaktır. - İnşaat aşamasında makine ve ekipmanlarda meydana gelecek gürültüden çalışanları koruyabilmek ve gerektiğinde 4857 sayılı İş Kanunu nun 78 nci maddesine göre düzenlenmiş olan ve 23 Aralık 2003 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürülüğe giren Gürültü Yönetmeliği hükümleri gereğince, işçilerin gürültüye maruz kalmaları sonucu sağlık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için gerekli önlemler alınacaktır. İnşaat aşamalarında makine ve ekipmanlarda çalışanlara ve yüksek derecede gürültüye maruz kalan işçilere başlık, kulaklık veya kulak tıkacı gibi uygun koruyucu araç ve gereçler sağlanarak, çalışanların gürültüden etkilenmemeleri sağlanacaktır. Suarı Müş. Ltd. LŞti. Alt Yüklenici

8 VI. Toz - En kötü şartlarda sahada tüm ekipmanların eş zamanlı çalışılması durumunda dahi 100 m den itibaren gürültü değeri 69,04 dba olup bu noktadan sonra Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır. - Kuru ve rüzgarlı durumlarda kamyonların geçtiği yerel yollarda ve diğer inşaat alanlarında su püskürtme yapılacaktır. - Tozlu malzeme transport sırasında branda ile örtülecektir. - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Alt yüklenici - Üstlenici inşaat çalışmasına başlamadan iki hafta önce sağlık ve güvenlik planı hazırlamakla yükümlüdür. Sonrasında yatırımcı firma bunu gözden geçirip onaylar. İşçiler sağlık taramasına tabi tutulurlar ve sağlık ve güvenlik eğitimi verilirler. Halk sağlık eğitimi de inşaat programının bir parçasıdır. VII. İş sağlığı ve güvenliği - Kask, çalışma ayakkabısı, kulak koruması, toz filtresi ve bunun gibi gerekli güvenlik gereçleri sağlanacak ve çalışanlar tarafından kullanılması zorunlu olacaktır. Yapı işyerlerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik şartlarını içeren, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkartılarak, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İş ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uygun olarak inşaat çalışmalarının yürütülmesi sağlanacaktır. - Herhangi bir enerji iletim kulesi ya da diğer bir yapı yüksek eğimli alanlarda (>30 ) yerleştirilmeyecektir. - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Alt yüklenici VIII. Toprak erozyonu ve toprak kayması IX. Mevcut yollar - Eğimli alanlarda çalışmaktan kaçınılamıyorsa yapılar eğimde en az hafriyat yapılacak şekilde dizayn edilmelidir. - İnşaat mümkün olduğunca kuru koşullarda gerçekleşecektir. - Siltasyonu önlemek için set, çökertme havuzu ya da diğer pislik tutucu cihazlar inşa edilecektir. - Mevcut yollarda ekstra trafiğin minimize edilmesi - Yolların herhangi bir hasar oluşmadan tamir edilmesi - Yollar çamursuz, birikintisiz ve engelsiz bırakılacaktır. -.Suarı Müş. Ltd. Şti. Alt Yüklenici - Suarı Müş. Ltd. Şti. Alt yüklenici

9 X. Ulaşım yolları yerleşimi ve inşaası XI. Enerji nakil hattı rotası ve inşaası XII. Tarihi, arkeolojik ve kültürel eserler ve yerel ve uluslararası kültürel varlık alanları ve yapıların bulunması XIII. tedariği Hammadde - Mümkünse mevcut bağlantı yollarının kullanılması - Mümkün olduğunca ağaç kesiminden ve ekonomik olarak üretken toprakların yok edilmesinden kaçınılması - Eğer mümkünse mevcut kadastro yolları kullanılacaktır. - Göçmen ve yerel kuş rotaları ve kısmen korunan alanlardan kaçınılacaktır. (Ör: Ramsar alanları) - Kazılar ve inşaat sırasında herhangi bir tarihi, kültürel ve arkeolojik varlığın bulunması durumunda kazı/inşaat derhal durdurulacak ve Kültür ve Müze İl/Belediye Müdürlüğüne veya Mülki İdare Amirliğine, sayılı yasalar ile değişik 2863 sayılı yasanın 4. Maddesi gereğince haber verilecektir. Hiçkimsenin alandan parça almasına veya alana zarar vermesine izin verilmeyecektir. Bu tür hareketler uzaklaştırma ve kontrat iptaline sebebiyet verecektir. İnşaat çalışmasına inceleme ve yönetimin yazılı onayından sonra devam edilecektir. - Eğer enerji nakil hattı ya da ulaşım yolu veya herhangi bir yapı mezarlıklar üzerinden geçiyorsa yeri değiştirilecektir. Eğer bu kaçınılmazsa etkilenen halk için özel bir bilgilendirme yapılıp yerel inanış, gelenek ve göreneklere uygun olarak mezarların yerlerini değiştirmek için uygun yollar aranacaktır. Mezarlıkların üzerine herhangi bir kule ayağı yerleştirilemez. Alt projeler için sağlanan bütün malzemelerin (ör: taş, beton, kum, vb.) yasal çalışma ruhsatına sahip tedarikçilerden temin edilecektir. - Suarı Müş. Ltd.Şti. - Alt yüklenici Suarı Müş. Ltd.Şti. - Çevre Danışmanı Suarı Müş. Ltd. Şti. - Alt üstlenici -Müze Müdürlüğü -İl Kültür ve Doğa Varlıkları Koruma Kurulu - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı XIII. Tehlikeli madde yönetimi (yakıtlar, yağlar, patlayıcılar, vb.) - Her türlü tehlikeli madde geçirimsiz yüzey üzerinde, iyi havalandırılmış bina içinde kullanılmadığı durumda kilitli ve korumalı bırakılmalıdır. Ayrıca bu alanın halka kapalı ve yüzey sularına en az 50 metre uzaklıkta olması gerekmektedir. - Kamyonların ve bütün inşaat araçlarının bakımı ve yağ değişimleri mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacaktır. Acil bir durum sırasında inşaat alanında da yapılabilir fakat bu durumda atık yağlar bir varilde toplanarak servis merkezlerine yollanacaktır. Ancak, araç bakımlarının zorunlu olarak proje sahasında yapılması söz konusu olursa, bu durumda oluşması muhtemel atık yağların bertarafı için tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri uygulanacaktır. - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Alt Yüklenici- Çevre Danışmanı

10 - Nüfus yoğunluğu olan ve ormanlık alanlardan uzak durulacaktır. XIV. Balık geçidi - Her tür balığın doğal yaşamını korumak için bir balık geçidi yapılacaktır. Bütün balık türlerinin rahat bir şekilde dereler üzerinde ilerleyebilmeleri için balık geçidi için proje bir hidro biyoloğu ile beraber yapılacaktır. - Suarı Müş. Ltd. Şti. -Çevre Danışmanı XV. Orman kaybı - Şantiye alanı mümkün olduğunca ağaçlık alandan mümkün olduğunca uzak tutmaya çalışılacaktır. Eğer yok edilen bir ormanlık alan varsa inşaat sonrası buranın tekrar ağaçlandırılması sağlanacak ya da diğer bir alana aktarılacaktır. Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı İşletme İşletme Ses (enerji santralinden kaynaklanan) Çalışan güvenliği Evsel atık su (operasyon personeli) Evsel katı atık (operasyon personeli) - Ekipman ses izolasyonu yapılmış binalarda bulundurulmalı ve/veya sesi emmesi için gürültülü ekipmanın etrafına ağaç veya ağaçsı bitkiler ekilmelidir. - Yüksek derecede gürültüye maruz kalan işçiler 4857 sayılı İş Kanunu nda belirtildiği şekilde kulak tıkacı ya da kulaklık kullanacaktır. - İşçiler şağlık taramasına tabi tutulacak ve sağlık ve güvenlik eğitimleri verilecektir. - Kask, çalışma ayakkabısı, kulak koruması, toz filtresi ve bunun gibi gerekli güvenlik gereçleri sağlanacak ve çalışanlar tarafından kullanılması zorunlu olacaktır. - Bütün operasyonal aktiviteler ilgili İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü'ne uygun gerçekleştirilecektir. - İşletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atıksular, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik uyarınca, her bir santral binasında sızdırmasız olarak yapılacak fosseptic çukurlarında biriktirilecek, fosseptic dolduğunda ise ücreti karşılığı Fatsa-Çamaş Belediyesi tarafından vidanjör ile aldırılarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır. - Geri dönüştürülebilir katı atık uygun depolama alanlarında toplanacaktır ve sonrasında geri dönüşüm firmalarına verilecektir. - Evsel çöpler çöp bidonlarına konulacak ve periodik olarak Fatsa-Çamaş Belediyesi tarafından toplanacaktır. - Çökertme havuzunda biriken çamur ve kumlu toprak periodik olarak toplanacaktır. Eğer toprak tarımsal aktivitelerde kullanmaya uygunsa çevre çiftçilere verilecektir. - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Suarı Müş. Ltd. Şti. Çevre Danışmanı

11 Doğal hayatın sürekliliği ve biyoçeşitliliğin korunması için bırakılacak minimum debi (can suyu) Balık geçidi ve doğal hayatın korunması Projenin tüm aşamalarında oluşacak bütün katı atıkların (yemek artığı, vb.) tarihli ve sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği madde 18 de belirtildiği üzere, denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere ve ormanlara dökülmesinin yasak olduğu konusunda çalışanlar uyarılacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. DSİ ye göre nehirde nehirde doğal akışına bırakılması gereken can suyu miktarı olarak Tennat metoduna göre tavsiye edilen akış miktarı yıllık ortalama akışın en az % 10 u olmalıdır. Buna göre gerekli miktar nehir akışına bırakılacaktır. Bu da sudaki habitatın korunmasını sağlayacaktır. Buna göre Atilla Regülatöründen 1,6 m3/sn su dere yatağına bırakılacaktır. Şahsene Regülatöründen de 0,15m3t/sn su dere yatağına bırakılacaktır. Balıkların yaşamının sürekliliğinin sağlanması, sucul ortamdaki doğal dengenin bozulmaması ve balıkların akarsuyun kaynağına gidip gelmelerini sağlamak amacıyla balık geçidi yapılacaktır. Regülatörde yapılması planlanan balık geçidi sayesinde balıkların su yatağında ilerlemeleri sağlanmış olacaktır. - Suarı Müş. Ltd. Şti. Suarı Müş. Ltd. Şti. -Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

12 ÇEVRE YÖNETİM PLANI - İZLEME BÖLÜMÜ Konu İzlenecek Olan Parametreler Nelerdir? İzlenecek parametreler Nerededir? İzlenecek Parametreler Nasıl İzlenecektir / Ne tip izleme ekipmanı kullanılacaktır? İzlenecek parametreler ne zaman veya ne sıklıkta izlenecektir? Kim Tarafından İzlenecek veya Sorumlu Olanlar İnşaat Dönemi - Şantiye lokasyonu - Şantiye yerleşimi - 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir) I. Şantiye binalarının yerleşimi ve işci barakaları için altyapı hizmetleri - İçme ve kullanma suyu tedariği, atıksu ve evsel katı atık için yapılan düzenlemeler - İçme ve kullanma suyunun kulanıldığı, atıksu ve evsel atık oluşan yerler Görsel - 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir) - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı - Yatırım tamamlandığında şantiye sahası uygun şekilde eski haline getirildimi? - Şantiye sahası - İnşaat işleri tamamlandığında II. İnşaat katı atık yönetimi (toprak, kaya, paketleme malzemesi, vb.) - Ambalaj atıklarının depolanması ve geri dönüştürülebilir malzemenin ayrıştırılma uygulamaları - Taş ve toprağın tekrar kullanımı ve/veya depolama uygulamaları - Atık depolama sahaları - Taş ve toprağın döküldüğü ve/veya depolandığı sahalar Görsel 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir) - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı

13 - Üst toprak (tarım toprağı) geçici depolama alanlarının uygunluğu (üstünün kapatılmış ve erozyon önlemlerinin alınmış olması), bu sahalara ihtiyaç bittikten sonra uygun şekilde eski haline getirilmesi ve ağaç/bitki ekiminin yapılması - Tarım toprağı depolama sahaları ve iş tamamlandıktan sonra ağaç/bitki ekimi yapılacak sahalar - Türkiye kanunlarına uygun araç ruhsatı - Proje sahası girişinde - Araç inşaat sahasına girerken bir kez III. İnşaat makine ekipman egsoz emisyonları - Kullanılmayan araçların boşta çalışma (rölanti) süreleri Görsel - İnşaat sahası 3 ayda bir, eğer uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (örneğin haftada bir) - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı - Depolama sahası oluşturmak için ağaç kesimi? IV. İnşaat ekipman depolanması - Yer seçiminde yerleşim merkezlerinden ve yüzey sularının olduğu yerlerden sakınıldı mı? İnşa ekipmanlarının yerleştirilmesi öngörülen depolama sahaları Görsel Bir kez, saha seçimi yapılrken - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı V. Gürültü - Ekipmanlar geçirgen olmayan zeminlere mi konumlandırılıyor? - İnşaat faaliyetlerinin yapıldığı çalışma saatleri - Ses bariyeri gerektiren yerlerde ses bariyeri var mı? (Eğer gerekli ise) - İnşaat sahası - Saha gözlemi - Ayda bir - Görsel - Ayda bir - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı

14 - Yükses ses seviyesine maruz kalan çalışanlara kulaklık veya kulak tıkacı sağlandı mı ve bu çalışanlar tarafından kullanılıyor mu? - Görsel - Ayda bir - Mesai saatleri dışında inşaat çalışması yapılması durumunda yerel halk en az 1 hafta önce bilgilendirilmelidir. - Etkilenen yerel halk ile görüşülerek - Mesai saati dışı inşaat çalışması yapılacak günden 1 hafta önce VI. Toz - Su püskürtme işlemi düzgün yapılıyor mu? - Tozuyan malzemelerin nakliye ve depolama sırasında üstlerinin örtülmesi düzgün yapılıyor mu? - Uygun bir sağlık ve güvenlik planı hazırlanmış mı? - İnşaat sahası ve ulaşım yolları - İnşaat sahası ve ulaşım yolları Görsel - Görsel (teyit için sağlık ve güvenlik planının bir kopyesi ile) - Sıcak, kuru ve rüzgarlı hava koşullarının olduğu durumuda - Ayda bir - Çalışanın fiziksel aktiviteye başlamasından önce - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı VII. İşçi güvenliği - Çalışanlara güvenlik ekipmanları sağlanmış mı ve bu ekipmanlar çalışanlar tarafından kullanılıyormu? Çalışanların görevlerini yaptığı sahalarda - Görsel - Haftada bir. İhlaller görüldüğü taktirde daha sık olarak (ve rastgele) - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı - Kuru sezonda inşaat devam ediyor mu? İnşaat sahası İnşaat faaliyetleri başlamadan önce VIII. Toprak erozyonu ve toprak kayması İnşa sahalarının eğimi <30 0? Uygun silt yakalama (set) systemi uygulanıyor mu? Toprak kayma ve erozyon riski olan sahalar Görsel Sağanak yağış sırasında veya hemen sonrasında - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı

15 IX. Mevcut yollar Durumu ve temizliği Şantiye sahasından 1 km uzaklığa kadar Saha ziyareti/görsel İnşaat sırasında haftada bir. İhlaller görüldüğü taktirde daha sık olarak (ve rastgele) - Suarı Müş. Ltd. Şti. -Çevre Danışmanı X. Ulaşım yolları yerleşimi ve inşaası XI. Enerji nakil hattı rotası ve inşaası Güzergah belirlenirken ilave inşaat, ağaç kesimi ve verimli toprakların kullanımı minimum olacak şekilde uygulama yapılmalıdır. Güzergah belirlenirken ilave inşaat, ağaç kesimi ve verimli toprakların kullanımı minimum olacak şekilde uygulama yapılmalıdır. Göçmen kuş rotaları, Ramsar sahaları, vs. gibi doğal koruma alanlarından uzak olunmalıdır. Ulaşım güzergahı yolları Enerji Nakil Hattı Güzergahı Planların görsel olarak incelenmesi ve saha ziyareti Planların görsel olarak incelenmesi ve saha ziyareti İnşaat önce başlamadan İnşaat başlamadan önce Suarı Müş. Ltd. Şti. -Çevre Danışmanı - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Rastlantı eseri kültürel bir değerin bulunması Tüm hafriyat sahalarında Yetkililer bilgilendirildi mi ve uygun prosedürler takip edildi mi? XII. Tarihi, arkeolojik ve kültürel eserler ve yerel ve uluslararası kültürel varlık alanları ve yapıların bulunması Yerel önemi olan mezarlıklar ve diğer yapılar (doğal veya insan yapımı) Planlanan enerji nakil hattı veya yeni ulaşım yolları boyunca Etkilenen yerel gruplarla uygun şekilde danışılıp danışılmadığını tespit etmek için bu gruplarla konuşarak İnşaat sırasında - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Taşeron firma - Çevre Danışmanı XIII. Hammadde tedariği Tedarikçilerin faaliyet lisanslarının geçerliliği Proje sahası girişinde veya tedarikçilerin ofisinde Lisansın incelemesi görsel Malzeme tedariği için anlaşma imzalamdan önce - Suarı Müş. Ltd. Şti. -Taşeron Firma

16 XIII. Tehlikeli madde yönetimi (yakıtlar, yağlar, patlayıcılar, vb.) XIV. Orman kaybı Depolama saha zemini geçirgen olmayan bir zemin mi ve çitle çevirili, kilitli ve iyi havalandırmalı mı? Bulunduğu yer yerleşim merkezlerinden uzak mı? Ağaç kesimi, orman sahasının ağaçsızlandırılması (neler yapıldı, kaç ağaç kesildi, ne kadar alan ağaçsızlandırıldı, vs.) Tehlikeli malzeme depolama sahası Proje sahası ve diğer sahalar (depolama alanları, ulaşım yolları, enerji nakil hattı rotası, vs.) Binanın ve sahanın görsel incelenmesi İnşaat başlamadan önce ve sonrasında 3 ayda bir. Uygun olmayan uygulamalar görüldüğü taktirde daha sık olarak. Görsel Saha açma çalışmaları öncesinde - Suarı Müş. Ltd. Şti. - Taşeron firma - Çevre Danışmanı - Suarı Müş. Ltd.Şti - Çevre Danışmanı İşletme Dönemi Ses seviyesi Santral binası db metre (ses veya yakınları seviyesi ölçüm cihazı) Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Ses (enerji santralinden kaynaklanan) Ses emici(azaltıcı) önlemler alındı mı? (bina yapımı, ağaç dikimi, ses bariyeri yapımı, vs.) En yakın yerlaşim yeri (eğer şikayet varsa özellikle yapılmalı) Görsel 3 ayda bir veya yerel halk tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından. Uygun sağlık taraması ve güvenlik eğitimi yapıldı mı? - Görsel (teyit için sağlık ve güvenlik raporlarının bir kopyesi ile) Çalışan güvenliği - Çalışanlara güvenlik ekipmanları sağlanmış mı ve bu ekipmanlar çalışanlar tarafından kullanılıyormu? Çalışanların görevlerini gerçekleştirdikleri sahalarda. Görsel 3 ayda bir veya çalışanlar tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından. Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Türk İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliklerine uygunluk Görsel

17 Dizaynı uygun foseptik tankı uygun şekilde monte edilmiş mi ve düzgün çalışıyor mu? Görsel (sistem dizaynı ve inşası) Before start of operations Evsel atık su (operasyon personeli) Foseptik tankındaki evsel atıklar düzenli olarak Fatsa-Çamaş Belediyesince alınıyor mu? Foseptik tankının çevresi ve foseptik tankının altındaki yeraltı suları Görsel 3 ayda bir veya çalışanlar tarafından şikayet var ise şikayetin hemen ardından. Suarı Müş. Ltd. Şti. - Çevre Danışmanı Atıklar Fatsa-Çamaş Belediyesi tarafından düzenli olarak (en az haftada bir) toplanıyor mu? Evsel katı atık (operasyon personeli) Geri dönüştürülebilir atıklar ve biriken killi ve kumlu toprak uygun firmalara/kişilere veriliyor mu? Personelin yaşadığı ve çalıştığı genel alanlar ve geçici atık depolama sahası Görsel İki haftada bir, eğer gözlemler sonucu uygun olmayan uygulamalar tespit edilirse daha sık (haftalık veya günlük) Suarı Müş. Ltd.Şti. - Çevre Danışmanı Geçici sahaları şekilde mu? depolama uygun korunuyor Can suyu (minimum debi) Gerekli miktarda can suyu bırakılıyor mu? Regülatör sonrası Akım Gözlem İstasyonu yerinde Debi ölçer ile ölçüm ve kayıt tutma Sürekli - Suarı Müş. Ltd.Şti. Balık geçidi Balık geçidi doğru şekilde çalışıp çalışmıyor mu? Regülatörde Gözlemsel Balıkların göç dönemlerinde - Suarı Müş. Ltd. Şti.

18 HALKIN KATILIM TOPLANTISI Toplantı Dili: Toplantı Türkçe yapılmıştır ve toplantıyla ilgili dökümanlar da Türkçedir. Toplantı Süreci: - Açılış - Halkın katılımı toplantısının amacı - Projenin tanımı Projenin yüklenicisi Tesisin teknolojisi ve işletimi Projenin tanımı Çevresel ve Sosyo-Ekonomik etkileri - Soruların cevaplanması Toplantı başlamadan önce katılımcılara, proje hakkında (teknik olmayan) broşür dağıtılmıştır. Ardından projenin yüklenici firması olan SUARI MÜŞ.MÜT.ENERJİ LTD.ŞTİ. adına Mehmet ALTINTOP açılış konuşması ile toplantıya başlamıştır. Mehmet ALTINTOP konuşmasına öncelikle projenin amacını anlatarak konuşmasına başlamıştır. Daha sonra yüklenici firmayı, projenin teknolojisini, işletim aşamasını ve hidroelektrik santralleri, proje bölgesi ve projenin kısaca teknik olmayan açıklamasını yapmış ve projenin tahmin edilen çalışma süresini açıklamıştır. Bu açıklamadan sonra katılımcıların sunum proje hakkındaki soruları alınmıştır. Firma yetkilileri Mustafa Yavuz ÖZLEN ve Mehmet ALTINTOP halktan gelen soruları yanıtlamışlardır. Ardından, proje bölgesindeki muhtarların imzaları ile resmi bir tutanak tutulmuştur. Projenin Teknik Olmayan Özellikleri 1 Projenin Amacı Projenin yüklenici firması SUARI MÜŞ.MÜH.ENERJİ LTD.ŞTİ. Orta Karadeniz Bölgesi nde Ordu ili, Fatsa ilçesi ve Çamaş ilçesi, Bolaman çayı ve Şahsene deresi üzerinde yapılacaktır.toplam gücü 10,75 MW olan ATİLLA HES kapsamında Bolaman deresi üzerinde 2 adet regülatör, 2 adet isale kanalı, 2 adet yükleme havuzu, cebri boru, kuyruk suyu kanalı Atilla 1 ve 2 olmak üzere 2 santral inşa edilecektir.buradan üretilen elektrik ulusal hatta verilecektir. Proje alanındaki yerleşim yerleri Hisarbey Köyü, Demirci Köyü,Taşlıca Köyü, Konakbaşı Köyü, Edirli Köyü ve Söken Köyleridir.

19 Projenin temel amacı çevreye ve iklime herhangi bir zararlı etki vermeden enerji üretmektir.projenin yerel nüfus üzerinde oluşturacağı etkiler göz önüne alınmış ve her hangi bir olumsuz sonuca ulaşılamamıştır. Söz konusu proje yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üreterek, şebekeye ulaşan ve fosil yakıtla çalışan termik santrallerin oranını azaltmaktadır. Ayrıca, projenin emisyon azatlımı ile bölgenin ve ülkenin çevresel ve sosyo-ekonomik durumuna katkıda bulunulmaktadır. 2 Çevresel Etkiler Proje, fosil yakıtlardan üretilen enerjinin yerine hidroelektrik santralden üretilecek olan yenilenebilir yeşil enerjiyi getirmektedir. Projenin inşaat ve işleme aşamasında, çevresel ve sosyal etkileri iki ana başlıkta incelenecektir. 1- Yerel/Bölgesel ve küresel çevreye etkileri 2- Sosyal sürdürülebilirlik ve gelişim üzerindeki etkiler 2.1 Yerel/Bölgesel ve Küresel Çevreye Etkileri Bütün Hidroelektrik santrallerinde olduğu gibi, su Bolaman çayı ve Şahsene deresi üzerinde Atilla ve Şahsene olacak şekilde 2 adet regülatör inşa edilecek ve bu iki regülatör ile toplanan su tünel-kanal-sifon yapısı vasıtası ile bir yükleme havuzuna iletilecek ve yükleme havuzundan alınan su cebri boru ile tek bir santral binasına düşülerek enerjisi alınacaktır. Projenin inşaatı sırasında tüm önlemler alınacaktır. Su Kalitesi Ve Su Miktarı: Memba, mansap suları ve diğer su kullanımları, proje kapsamında göz önünde bulundurulmuştur. İnşaat aşamasında su tüketimine neden olacak faaliyetler; - Betonun hazırlanması - Tozun önlenmesi - İstihdam edilen işçilerin içme ve kullanma suları - Proje tanıtım dosyasında da belirtildiği üzere proje için ihtiyaç duyulan su Bolaman çayı ve Şahsene deresinden elde edilecektir. Betonun hazırlanması ve tozun önlenmesi sırasında kullanılacak sulardan önemli miktarda atıksu çıkmamaktadır. Projede çalışacak personelden kaynaklanan evsel nitelikteki katı atıklar şantiye sahası içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilen çöp konteynırlarında toplanacaktır. Konteynırlarda toplanacak katı atıklar belli periyotlarla Fatsa Ve Çamaş Belediyeleri tarafında alınarak belediyenin katı atık depolama alanında imha edilecektir. İşleyiş sırasında türbinlere alınan su hiçbir işleme maruz kalmadan tekrar nehre verileceğinden, işletme aşamasında su kalitesinde herhangi bir değişiklik beklenmemektedir. Böylelikle su kalitesinde projeden kaynaklı hiçbir etki gerçekleşmeyeceği sonucuna varılmıştır.

20 2.2 Sosyal Sürdürülebilirlik ve Gelişim Santralin inşaatı aşamasında 150, işletme aşamasında 15 kişi istihdam edilecektir. İnşaat ve işletme aşamasında istihdam edilecekler yöre halkında seçileceği için bölgeye ek istihdam sağlanmış ve bölge halkının geçimlerine katkıda bulunulmuş olacaktır. Proje ekonomik değeri olan bir bölgeye (Tarımsal alan, meyve bahçesi, alışveriş bölgesi) orman arazilerine, kültürel değer taşıyan bölgelere ya da sosyo-ekonomik çevreyi olumsuz etkileyecek herhangi bir alana fiziksel bir zarar vermeyecektir. Proje bölgede ulaşımın değişmesine neden olmayacaktır. İşletme aşamasında proje bölgesinde yaşayan halk üzerinde, projeden kaynaklı herhangi bir önemli sağlık probleminin oluşması beklenmemektedir. Her türlü atık, yönetmeliğine uygun şekilde halka açık yerden uzak tutulup bertaraf edilecektir. Projede çalışacak personel bulaşıcı hastalık riskini en aza indirmek için periyodik olarak sağlık kontrolünden geçirilecektir. Katılımcıların Toplantı Hakkındaki Görüşlerini Özeti Toplantıya katılan kişiler, muhtarlar ve köylerde yaşayan yerel halktan oluşmaktadır. Bütün çevresel ve sosyal etkiler yerel halkla birlikte karşılıklı olarak değerlendirilmiştir. Yerel halkın proje ile ilgili düşünceleri olumludur. Toplantıda, yerel halkın bir kısmı projenin istihdam durumu ve projeye yakın olan köy yolları hakkında sorular sorulmuştur. Bu sorular firma yetkilileri tarafında yanıtlanmıştır. Buna göre, projenin inşaat aşamasında çalışacak kişiler yerel halktan seçilecektir ancak işletim aşamasında bilgisayarlı sistemler kullanılacağı için daha donanımlı elemanlar görev yapacaktır. Proje ekibi, projenin inşaat ve işletim aşamasında bütün yasalara uyulacağı konusunda yerel halka güvence vermiştir. Toplantı herhangi bir ters reaksiyon, yorum, daha fazla aydınlatılması gereken bir şey bırakılmadan sonuçlanmıştır. Proje ekibi sorulara halkın tatmin edebilen cevaplar vermişlerdir. Toplantıya katılanlar, kendilerine anlatılanlar doğrultusunda projenin bir olumsuz etkisinin olmayacağı konusunda fikir birliğine varmışlardır. Projede bir değişime yol açacak bir konu gündeme gelmemiştir.

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35