Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ II DERSİ BETON TEKNOLOJİSİ DIŞ ETKİLERE DAYANIKLILIK-1 (DURABİLİTE, KALICILIK)

Transkript

1 Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ II DERSİ BETON TEKNOLOJİSİ DIŞ ETKİLERE DAYANIKLILIK-1 (DURABİLİTE, KALICILIK) Yrd.Doç.Dr. Kamile Tosun Felekoğlu

2 KAYNAK KİTAP:

3 GENEL BİLGİLER DOĞA YASASI TERMODİNAMİK DENGE HALİ MADDELER EN DÜŞÜK ENERJİLİ DOĞAL KONUMLARINA GEÇMEYE EĞİLİMLİDİR DEMİR OKSİT ENERJİ ÇELİK PASLANMA DEMİR OKSİT DOĞAL TAŞ BİNLERCE YIL DOĞADA OLUŞMUŞ YÜKSEK DERECELİ TERMODİNAMİK STABİLİTEYE SAHİPTİR

4 GENEL BİLGİLER YAPAY TAŞ OLUMSUZ KOŞULLAR (BETON, BETONARME) BOZULMA Başlangıç Bakım sonrası P E R F O R M A N S Bakım öncesi Minimum kabul Edilebilir sınır Bakım sonrası Bakım öncesi SERVİS ÖMRÜ Son Zaman

5 MÜHENDİS - MİMARIN GÖREVİ İSTENEN DAYANIMDA DAYANIKLI (DURABİLİTE) EKONOMİK İŞLEVSEL- FONKSİYONEL YAPININ; BELİRLİ BİR GÜVENLİKLE YÜKLER TAŞINMALI KALICI DENECEK KADAR UZUN ÖMÜRLÜ KIT KAYNAKLARIN VERİMLİ KULLANIMI İHTİYACA CEVAP VEREN GÜZEL- İNSAN DOĞASI ESTETİK OLMASINI SAĞLAMAKTIR

6 ÇİMENTO HARCI-BOŞLUKLU YAPI SIKIŞTIRMA BOŞLUKLARI 10-2 Sıkıştırma boşlukları HAVA BOŞLUKLARI KAPİLER BOŞLUKLAR Kapiler boşluklar Hava boşlukları Kalıcılığı (dayanıklılık, durabilite) büyük ölçüde etkiler JEL BOŞLUKLARI Jel boşlukları

7 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI KAPİLER BOŞLUKLAR JEL BOŞLUKLARI JEL PARTİKÜLLERİ (lifsi Yapı, Amorf, Çapraz Bağlı, 90 A ) CSH + CAH, vb. HİDRATE BİLEŞENLER + Ca(OH) 2 + HİDRATE OLMAMIŞ ÇİMENTO + SU BOŞLUKLARININ BIRAKTIĞI GÖZENEKLER.

8 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI

9 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI

10 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI Ca(OH) 2

11 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI Monosülfat Alimünat ve etrenjit in hekzegonal kristal yapısı

12 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI Etrenjit

13 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI Etrenjit

14 ÇİMENTO HARCI İÇ YAPISI Monosülfat

15 BETONUN GEÇİRİMLİLİĞİ BETONUN GEÇİRİMLİLİĞİ BÜYÜK ÖLÇÜDE ÇİMENTO HARCINA BAĞLIDIR! MİKTARI TİPİ DAĞILIMI ÇATLAKLAR DURABİLİTE GÖRÜNÜM SAĞLIKLI ORTAM JEL BOŞLUKLARI ÇİMENTO HARCININ ~ %28 (15-20 A ÇAP ~ SU MOLEKÜLÜ BOYUTU) TEHLİKESİZ KAPİLER BOŞLUKLAR ÇİMENTO HARCININ ~ %40-%0 (AĞ ŞEKLİNDE d~1.3 ; PERMEABİLİTE, DONMA ÇÖZÜNME) TEHLİKELİ

16 HİDRATASYONUN OLGUNLUĞU SU/ÇİMENTO ORANINA BAĞLIDIR. S/Ç Kapiler Boşlukların Bloke Edilmesi için Gerekli Olgunluk Süresi GÜN GÜN GÜN AY YIL >0.70 İMKANSIZ BETONUN PERMEABİLİTE KATSAYISI İÇİN KABUL EDİLEBİLİR DEĞER (USA BUREAU OF RECLAMATION WORK) m/s BU DEĞER 1000 MİSLİ DEĞİŞEBİLMEKTEDİR!

17 ÇATLAK OLUŞUMLARI ve TİPLERİ TAZE BETON SERTLEŞMİŞ BETON ERKEN DON HASARI PLASTİK BÜZÜLME YAPISAL HAREKETLER FİZİKSEL KİMYASAL BİYOLOJİK TERMAL YAPISAL (MEKANİK) BÜZÜLME (RÖTRE) OTURMA ERKEN KALIP ALMA ZEMİN OTURMASI BÜZÜLME YAPABİLEN AGREGALAR KURUMA RÖTRESİ TERLEME DONATI KOROZYONU ALKALİ-AGREGA REAKSİYONU ASİT ETKİSİ SÜLFAT ETKİSİ KARBONATLAŞMA GECİKMİŞ ETRENJİT OLUŞUMU (DEF) DONMA ÇÖZÜLME MEVSİMSEL SICAKLIK FARKLARI ERKEN TERMAL BÜZÜLME AŞIRI YÜKLEME SÜNME YANLIŞ DİZAYN MESNET ÇÖKMESİ DIŞ İÇ

18 ÇATLAK OLUŞUMLARI ve TİPLERİ ABC: platik oturma DEF: plastik rötre GH: erken termal büzülme I: uzun dönemli kuruma büzülmesi JK: kabuk şeklinde soyulma LM: donatı korozyonu N: alkali agrega reaksiyonu

19 PLASTİK OTURMA ÇATLAKLARI Donatı Çatlaklar Su & Çimento harcı İri agrega Oturma Öncesi Oturma Sonrası Başlıca sebepleri: Kötü gradasyon, çok fazla karışım suyu, Yetersiz sıkıştırma,

20 PLASTİK OTURMA ÇATLAKLARI

21 PLASTİK OTURMA ÇATLAKLARI Çatlaklar Etriyeler a) Derin kiriş Etriyeler Çatlaklar b) Kolon

22 PLASTİK BÜZÜLME ÇATLAKLARI Buharlaşma Terleme NEDENİ: BUHARLAŞMA HIZI > TERLEME HIZI ÜST YÜZEYLERİN KURUMASI

23 PLASTİK BÜZÜLME ÇATLAKLARI

24 PLASTİK RÖTRE (BÜZÜLME) ÇATLAĞI

25 PLASTİK RÖTRE (BÜZÜLME) ÇATLAKLARI

26 YÜKLEME ÇATLAKLARI SAF EĞİLME SAF ÇEKME

27 YÜKLEME ÇATLAKLARI BURULMA KONSANTRE YÜK Eğilme Donatı Boyunca Aderans Çatlağı KESME

28 YÜKLEME ÇATLAKLARI MESNET ÇÖKMESİ Mesnet Çökmesi Çatlaklar

29 ÇATLAK OLUŞUM ve ZAMANLARI Yükleme, Servis Koşulları Alkali-Agrega Reaksiyonu 1 saat 1 gün 1 hafta 1 ay 1 yıl 50 yıl Korozyon Kuruma Büzülmesi Erken Termal Büzülme Plastik Büzülme Plastik Oturma 1 saat 1 gün 1 hafta 1 ay 1 yıl 50 yıl

30 BETONUN İÇ VE DIŞ ETKENLERLE BOZULMASI FİZİKSEL ve MEKANİK ETKENLER DONMA-ÇÖZÜLME DENİZ SUYU ETKİSİ EROZYON, YÜZEYSEL AŞINMA, OYULMA (Trafik, Dalga, kazıma, vb.) YÜKSEK SICAKLIKLAR KİMYASAL ve BİYOLOJİK ETKENLER (Beton Bileşimi Hava, Su, Zemin) ASİTLERİN, AMONYUM ve MAGNEZYUM TUZLARI ve SAF SUYUN SERTLEŞMİŞ ÇİMENTO İLE REAKSİYONU BETONA SÜLFAT SALDIRISI GECİKMİŞ ETRENJİT OLUŞUMU (DEF) TOMASİT OLUŞUMU ALKALİ-SİLİKA REAKSİYONU (ASR) ALKALİ-KARBONAT REAKSİYONU KARBONATLAŞMA DONATI KOROZYONU vb.

31 BETONUN İÇ VE DIŞ ETKENLERLE BOZULMASI FİZİKSEL ve MEKANİK ETKENLER

32 DONMA ÇÖZÜLME TAZE BETON HİDRATASYONUN YAVAŞLAMASI veya TAMAMEN DURMASI (<-12 C) SUYUN GENLEŞMESİ VE BETONUN HACMİNDE ARTIŞ BUZUN ÇÖZÜLMESİYLE HİDRATASYONUN YENİDEN BAŞLAMASI SERTLEŞMİŞ BETON BOŞLUK SUYUNUN DONMASI %9 GENLEŞME PARAZİT GERİLMELER ÇATLAK ÇOK BOŞLUKLU YAPI, MEKANİK ÖZELLİKLERDE ve DAYANIKLILIKTA DÜŞME BETONUN YENİDEN KARIŞTIRILMASI ve SIKIŞTIRILMASI ŞART!! TEKRAR SAYISI ARTTIKÇA PARÇALANMA-HASAR

33 DONMA ÇÖZÜLME BETONUN DONMA-ÇÖZÜLME DAYANIKLILIĞINI ETKİLEYEN EN ÖNEMLİ ÜÇ FAKTÖR: BETONUN BOŞLUK YAPISI BETONUN SUYA DOYGUNLUK DERECESİ (KRİTİK DOYGUNLUK) DONMADAN ÖNCE YETERLİ BASINÇ DAYANIMINA ULAŞILMASI (ÖNERİLEN kgf/cm 2 ) ÇOK BOŞLUKLU (BAL PETEĞİ GÖRÜNÜMLÜ) ÇOK AZ BOŞLUKLU ZARAR GÖRMEZ! KURU BETONLAR

34 DONMA - ÇÖZÜLME UŞAK-EŞME

35 DONMA - ÇÖZÜLME AMERİKA OTOYOL BARİYER VE KÖPRÜLERİNDE DONMA-ÇÖZÜLME VE KOROZYON HASARI

36 DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ DENİZLİ İLİ ÇAMELİ İLÇESİ KÖY YOLU BETONARME İSTİNAT DUVARI

37 DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ DENİZLİ İLİ MERKEZ AKDERE BELDESİ BETONARME BAHÇE DUVARI

38 DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ DENİZLİ İLİ IŞIKLI İLÇESİ BETONARME DÖŞEME

39 DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ DENİZLİ İLİ IŞIKLI İLÇESİ BETONARME DÖŞEME

40 BUZ ÇÖZÜCÜ TUZLAR DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİNİ ŞİDDETLENDİRİLER KLORÜRLER DONATIDA KOROZYONA YOL AÇABİLİR!!!

41 DONMA ÇÖZÜLMEDE ÖNLEMLER ÜRETİCİNİN ALACAĞI ÖNLEMLER TÜKETİCİNİN ALACAĞI ÖNLEMLER - DÖKÜM SAATİNİ GÜNÜN DAHA SICAK SAATLERİNE KAYDIRMAK - ERKEN DAYANIM KAZANAN BETON ÜRETMEK a) HİDRATASYON ISISI YÜKSEK ÇİMENTO KULLANMAK (EYÇ52.5, PÇ52.5, PÇ42.5) b) DAHA YÜKSEK ÇİMENTO DOZAJI, DAHA DÜŞÜK S/Ç ORANI C) KATKI KULLANMAK (ANTİFİRİZ, PRİZ HIZLANDIRICI) SUYUN ve TAZE BETONUN DONMA SICAKLIĞINI DÜŞÜRMEK, HİDRATASYONU HIZLANDIRMAK CaCl 2 ESASLI İSE MAX %1 d) YÜKSEK KÜR SICAKLIKLARI (BUHAR KÜRÜ) e) BİRKAÇ YÖNTEMİ BİR ARADA KULLANMAK

42 DONMA ÇÖZÜLMEDE ÖNLEMLER - HAVALI BETON ÜRETMEK HAVA SÜRÜKLEYİCİ KATKI MADDELERİ (SODYUM ABİETAT, LİNYO SÜLFONAT, HAYVANSAL-BİTKİSEL YAĞLAR, SENTETİK DETERJANLAR) HAVA KABARCIKLARI ÇAP 1 M 3 BETONDA ~ HACMİN YAKLAŞIK %2-9

43 XF1 Suya orta derecede doygun (düşey beton yüzeyleri) XF2 Suya orta derecede doygun, buz çözücü maddeler var (düşey beton yüzeyleri) XF3 ÇEVRESEL ETKİ SINIFI- TS EN 206 DONMA ÇÖZÜLME ETKİSİ XF1 XF2 XF3 Suya yüksek derecede doygun (yatay beton yüzeyleri) XF4 EN BÜYÜK S/C EN AZ DAYANIM EN AZ DOZAJ kg/m HAVA 3 (%) C30/ C25/ C30/ C30/ DİĞER DONMA-ÇÖZÜLMEYE - DAYANIKLI AGREGA XF4 Suya yüksek derecede doygun, buz çözücü maddeler var (köprü tabliyesi, vb.)

44 DONMA - ÇÖZÜLME 140 DONMA-ÇÖZÜLME DEVRİNE MARUZ KALMIŞ, 100x100x100 mm BOYUTLARINDA KÜP BETON NUMUNELERİ ÇİMENTO DOZAJI 350 kg/m3 %4.6 %8.3 HAVA KATKILI BETONLARDA DAYANIM KAYBI YOK, KATKISIZ BETONLAR ELLE BİLE UFALANABİLİYOR

45 YÜKSEK SICAKLIKLAR

46 YÜKSEK SICAKLIKLAR 1-2 SAAT Max.250ºC ye KADAR FAZLA SORUN YOK! 100~150ºC KILCAL BOŞLUKLARDAKİ SUYUN BUHARLAŞMASI 150~200ºC BÜZÜLME, KILCAL ÇATLAK OLUŞUMU ÇEKME DAYANIMINDA DÜŞÜŞ-PEMBEMSİ RENK ~300ºC ALUMİNLİ ve DEMİR OKSİTLİ BİLEŞENLERDE BÜNYE SUYU KAYBI-BASINÇ DAYANIMINDA DÜŞÜŞ-KOYU PEMBEMSİ-KIRMIZIMSI RENK ~400ºC Ca(OH) 2 CaO %33 BÜZÜLME CaO + H 2 O Ca(OH) 2 dönüşümü % 44 GENLEŞME 400~600ºC CSH YAPISININ TAHRİBİ - GRİ-BEYAZ RENK DAYANIMDA %80 AZALMA

47 Kalan dayanım (%) YÜKSEK SICAKLIKLAR 120 Betonda sıcaklığa bağlı dayanım kaybı ve renk değişimi Kireçtaşı 40 Çakıl 20 Renk Değişimleri Pembe veya kırmızımsı Gri Kül Sıcaklık ( C)

48 YÜKSEK SICAKLIK-ÖNLEMLER Mineral katkı kullanımı + Uçucu kül +Yüksek fırın cürufu - Silis dumanının yüksek sıcaklık dayanıklılığına katkısı yok!! Termal olarak stabil agrega kullanımı Kalker kökenli agregalar silis kökenlilere kıyasla daha iyi Yeterli pas payı kalınlığının sağlanmas (Binaların yangından korunmasına ilişkin yönetmeliğe göre minimum 4 cm)

49 KÜTLE KAYBINA YOL AÇAN FİZİKSEL ETKİLER ABREZİF AŞINMA KURU SÜRTÜNME ETKİSİ (ARAÇ ve YAYA TRAFİĞİ, İŞ MAKİNELERİNİN PALETLERİ, AĞIR CİSİMLERİN SÜREKLENMESİ) EROZYON İÇİNDE ASKI HALİNDE YÜZER MADDELERİN BULUNDUĞU SIVILARIN BETON YÜZEYİNİ ÇİZEREK AŞINDIRMASI ZAMANLA ARTAN KÜTLE KAYBI ÇİVİLİ LASTİKLERİN SÜRTÜNME ETKİSİYLE OLUŞAN BETON YÜZEYİ

50 OYULMA (KAVİTASYON) SUYUN HIZLA AKTIĞI SU YAPILARINDA SUYUN BASINCINDA ANİ DÜŞMELER, OLUŞAN HAVA KABARCIKLARININ YOĞUNLAŞARAK YÜZEYE HIZLA ÇARPMASI KÜTLE KAYBI BİR BARAJ DOLUSAVAĞINDA OYULMA HASARI

51 AŞINMA (TS EN 206) Sınıf Etki Sınıflarının Meydana Gelebileceği Gösterimi EN AZ DAYANIM Çevrenin Tanımı C30/37 Yerlere Ait Bilgi C30/37 Mahiyetinde C35/45 Örnekler 7 Mekanik Aşınma Etkisi Eğer beton aşırı mekanik kullanıma maruz kalacaksa, etki sınıfı aşağıdaki gibi verilmelidir. Şişme lastikler tarafından kullanılan XM 1 Orta Derecede Aşınma taşıyıcı zeminler ya da yüzey sertleştiricili sanayi zeminleri Şişme ya da tam kauçuk lastik donanımlı Yüksek Derecede forkliftler tarafından kullanılan taşıyıcı XM 2 Aşınma zeminler ya da yüzey sertleştiricili sanayi zeminleri XM 3 Çok Yüksek Derecede Aşınma XM1 XM2 XM3 EN BÜYÜK S/C EN AZ DOZAJ kg/m Elastomer lastik ya da çelik teker donanımlı forkliftler tarafından kullanılan taşıyıcı zeminler ya da yüzey sertleştiricili sanayi zeminleri; sık sık zincirli araçlar tarafından kullanılan ; çakıl taşı sürükleyen sularda bulunan beton su yapılarında

52 AŞINMAYA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER C30 ve üzerindeki beton sınıfının kullanımı (çok şiddetli etki durumunda C40 ve üzeri), Taze betonda segregasyon ve terlemenin önlenmesi, Düşük su/çimento oranı ve aşınmaya dayanıklı agrega kullanımı, Zamanında ve düzgün perdahlama işlemi, Eksiksiz ve zamanında kür, Yüzey bölgesinde aşınmaya dayanıklı özel agrega (kuvars, korundum vb.) veya çelik lif kullanımı, Özel beton üretimi (Polimer emdirilmiş beton veya vakumlu beton)

53 BETONUN İÇ VE DIŞ ETKENLERLE BOZULMASI KİMYASAL ve BİYOLOJİK ETKENLER

54 SÜLFAT ETKİSİ KATI KURU TUZLAR ZARARSIZ! NEMLİ ORTAMDA ZARARLI Cevreden sülfat eriyiği Hidrate C 3 A ETRENJİT Sülfatların betonun içine difuzyonu C 3 A nın genleşme reaksiyonu Çatlak Oluşumu

55 SÜLFAT ETKİSİ SÜLFAT KAYNAKLARI: TOPRAKTAN (YÜZEYİNDE BEYAZ BİRİKİNTİLER OLAN, ÇALILIK DIŞINDA BİTKİ YETİŞMEYEN ARAZİLER ŞÜPHELİ) ÇİMENTODAN (KATILAN ALÇITAŞI, SO 3 3 OLMALI) DENİZ SUYU, YERALTI SUYU

56 SÜLFAT REAKSİYONLARI Ca(OH) 2 İLE REAKSİYONLARI SO 3 İYONLARININ Ca(OH) 2 İLE REAKSİYONLARI 200 (600 ppm) mg/l DEĞERİNDEN İTİBAREN TEHLİKELİ SÜLFAT İYONLARI SO Ca(OH) 2 + H 2 O Na 2 SO 4 Na 2 SO 4.10H 2 O + Ca(OH) 2 MgSO 4 MgSO 4.7H 2 O + Ca(OH) 2 ALÇI TAŞI CaSO 4.2H 2 O (%124 Hacim artışı) ALÇI TAŞI CaSO 4.2H 2 O + 2NaOH + 8.H 2 O ALÇI TAŞI CaSO 4.2H 2 O+Mg(OH) H 2 O 56

57 SÜLFAT REAKSİYONLARI C 3 A İLE REAKSİYONLARI CaSO 4.2H 2 O 3(CaSO 4.2H 2 O)+3 CaO.Al 2 O 3.12H 2 O+20H 2 O Na 2 SO4 2(3CaO.Al 2 O 3.12H 2 O) + 3Na 2 SO 4. 10H 2 O ETRENJİT ( Candlot Tuzu) % 227 Hacim artışı 3CaO.Al 2 O 3.3 CaSO 4.32H 2 O 3CaO.AL 2 O 3.3CaSO 4.31H 2 O + 2Al(OH) 3 + 6NaOH + 17H 2 O ETRENJİT MgSO 4 En Tehlikelisi C 3 A ve Ca(OH) 2 dışında CSH ye saldırı 3CaO.2SiO 2.aq + MgSO 4.7H 2 O CaSO 4.2H 2 O + Mg(OH) 2 + SiO 2.aq 57

58 SÜLFAT ETKİSİNDE KALMIŞ ÖRNEKLERİN BOZULMASI HASARSIZ ÖRNEK HASARLI ÖRNEK

59 SÜLFAT ETKİSİNDE KALMIŞ SU KANALI

60 SÜLFAT ETKİSİNDE BIRAKILMIŞ ÖRNEKLER

61 SÜLFAT ETKİSİNDE KÖPRÜ AYAĞI BELİRTİLER * BEYAZ LEKELER * KÖŞE ve KENARLARDA BAŞLAYAN ÇATLAKLAR * PULLANMA - DÖKÜLME * UFALANMA - YUMUŞAMA

62 SÜLFAT ETKİSİ DENİZLİ İLİ SARAYKÖY İLÇESİ SÜLFATLI SU (900 mg/l) AKAN TAŞ DUVARDA HARÇLARIN DAĞILMASI

63 ÖNLEMLER TEHLİKELİ DEĞERLER (TS EN 206-1) SUDA TOPRAKTA HAFİF (XA1) mg/l SO mg/kg SO mg/kg SO - KUVVETLİ (XA2) mg/l SO ÇOK KUVVETLİ (XA3) mg/l SO mg/kg SO 4-2 BETONUN GEÇİRİMSİZLİĞİ SAĞLANMALI DÜŞÜK C 3 A İÇERİKLİ ÇİMENTO KULLANILMALI C 3 A %8 SÜLFATA ORTA DERECEDE DAYANIKLI ÇİMENTO C 3 A %5 SÜLFATA YÜKSEK DERECEDE DAYANIKLI ÇİMENTO KİRECİN (Ca(OH) 2 ) PUZOLANLARLA TESPİTİ FAYDALI GEREĞİNDE BETON İZOLE EDİLMELİ

64 ÇEVRESEL ETKİ SINIFI- TS EN 206 EN BÜYÜK S/C EN AZ DAYANIM EN AZ DOZAJ kg/m DİĞER 3 ZARARLI KİMYASAL ÇEVRELER XA C30/ XA C30/ XA C35/ SÜLFATA DAYANIKLI ÇİMENTO XA1 Düşük derecede agresif kimyasal etki XA2 Orta derecede agresif kimyasal etki veya deniz suyuna maruz XA3 İleri derecede agresif kimyasal etki

65 GEO (Gecikmiş Etrenjit Oluşumu) DEF(Delayed Ettringite Formation) GEO; dışarıdan sülfat girişi olmaksızın, sertleşmiş betonda zaman içinde çeşitli nedenlerden dolayı etrenjit meydana gelmesi içsel sülfat hasarı Almanya, 1980 Heinz ve Ludwig, 1987 Buhar kürü kaynaklı GEO hasarı 65

66 DEF (GECİKMİŞ ETRENJİT OLUŞUMU) YÜKSEK SO 3 İÇERİĞİ (%2 5 ) DÜŞÜK SO 3 ERİYEBİLİRLİĞİ YÜKSEK KÜR SICAKLIĞI (90 C) HİDRATASYONUN İLK DAKİKALARINDAKİ ETRENJİT OLUŞUMUNUN ENGELLENMESİ AÇIK HAVADA SÜREKLİ ISLANMA-KURUMA SERTLEŞMİŞ BETONDA ETRENJİT OLUŞUMU GENLEŞME PREFABRİK ÜRETİMİNDE AŞIRI SICAK HAVALARDA KÜTLE BETONLARINDA ÇATLAKLAR

67 8 yıllık otopark merdiveni prefabrik panel elemanı Fransa Shimada 2005 Teksas aydınlatma direği temeli ASR+GEO Buhar kürü yok Teksas Öngerilmeli köprü kirişleri 67 ASR+ GEO (Üretimden 1 yıl sonra)

68 SHANGHAI JINMAO BUILDING Binanın yüksekliği: 440 m Temel betonu sınıfı: C50 Temel yüksekliği: 4 m Betonun yerleştirilmesinden 40 saat sonra ölçülen sıcaklık : 97 C Beton sülfoaluminat bazlı genleşen kimyasal katkı içeriyor DEF riski!!! 68

69 DEF (GECİKMİŞ ETRENJİT OLUŞUMU)

70 DEF OLUŞUMUNU ENGELLEMEK İÇİN ÖNLEMLER ÇİMENTO KLİNKERİNİN SÜLFAT İÇERİĞİ DÜŞÜK OLMALI SU İLE TEMAS KESİLMELİ DİĞER REAKSİYONLARDAN KAYNAKLANAN MİKROÇATLAKLARIN OLUŞUMUNUN ENGELLENMESİ DÜŞÜK HİDRATASYON ISILI ÇİMENTO KULLANILMALI PUZOLANİK MADDE KULLANMAK SURETİYLE SÜLFAT MİKTARINI AZALTMAK KÜR SICAKLIĞI ÇOK YÜKSEK OLMAMALI HAVA SÜRÜKLEYİCİ KATKI KULLANIMI 70

71 TOMASİT SALDIRISI (TSA) Özellikle İskandinav ülkeleri, İngiltere ve Kuzey Amerika da köprü ve tünel yapılarında C-S-H + C-S-A-H + CaCO 3 T O M A Sİ T -İç veya dış sülfat kaynağı -İç veya dış karbonat kaynağı (Öğütülmüş Kalker İçeren Çimentolar) -Su -CSH (CaSiO 3.CaCO 3.CaSO 4.15H 2 O) -Düşük sıcaklık (<15 o C) CSH yapısının bozulması Betonda yumuşama

72 29 yıllık eski köprü ayağı Yüksek aluminalı harç çubuğu örneği (9 ay su içinde) Düşük alüminalı harç çubuğu örneği (36 ay su içinde)

73 TOMASİT FERENC PUSKAS STADI

74 TOMASİT FERENC PUSKAS STADI

75 TOMASİT FERENC PUSKAS STADI