Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ AB SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE BİYODİZEL ÜRETİMİ SORUNLAR- ÖNERİLER

Transkript

1 Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ AB SÜRECİNDE TÜRKİYE'DE BİYODİZEL ÜRETİMİ SORUNLAR- ÖNERİLER Doç. Dr. Mustafa ACAROĞLU Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O. Kampüs Konya ; Tel: Fax: ÖZET Günümüzde sıvı biyoyakıtların en yaygın olanları biyoetanol ve biyodizel (biyodizeldir). Biyodizel, ham yada atık bitkisel yağlardan ve hayvansal yağlardan kimyasal yöntemler yardımıyla elde edilen çevre dostu ve yenilenebilir nitelikli diesel motor yakıtıdır. Uygulamada, Biodiesel, biodizel, Biyoyakıt, yeşil enerji (yakıt) (green fuel), biyodizel, biyomotorin, biomazot isimleriyle de anılmaktadır. 2005/2006 yılı verilerine göre Avrupa Birliğinde biyodizel üretim kapasitesi yıllık tona ulaşmıştır. Bu hızlı büyümeden dolayı AB Ülkeleri 2005 yılından başlayarak fosil yakıtlara belirli oranlarda biyoyakıtların katılmasını yasal zorunluluk haline getirerek sektörün gelişmesi doğrultusunda değişik oranları benimsemişlerdir. Türkiye de biyodizel oluşumu ile ilgili ilk çalışmaya 1934 yılında yüce Atatürk ün direktifleri ile Atatürk Orman çiftliğinde rafine edilmiş zeytinyağı, haşhaşyağı ve pamuk yağının kullanılması ile başlanmış, özellikle 2000 yılından bu yana çok sayıda girişimci biyodizel üretimi ile ilgilenmiş ve bununla ilgili bir çok firma üretim faaliyetine geçmiştir yılı Mart ayı itibarı ile Türkiye de önceden kapasite raporu alan firmalar dikkate alındığında toplam üretici sayısı 204 e, toplam kapasite ise tona ulaşmıştır. Bu çalışmada AB sürecinde Türkiye nin biyodizel potansiyeli ve konumuna ilişkin öneriler getirilmiştir. 381

2 1. GİRİŞ Petrolün günümüz dünya ekonomi ve siyasetindeki önemi tartışılmaz bir gerçektir. Kullanım alanının yaygınlığı, arz-talep dengesi içinde bu ürüne bağımlılığı artmıştır ve sonuçta; bu özelliği ile petrol, yer küre içindeki diğer kaynaklardan ayrılarak stratejik bir konuma gelmiştir. Petrolü gelişen sanayi ve endüstrileri içinde kullanmaya başlayan ülkeler, petrolün bu stratejik önemini kavramış ve hızlı nüfus artışı nedeniyle hızla artan enerji ihtiyacı, araştırma geliştirme faaliyetlerini, alternatif enerji kaynaklarının geliştirilmesi üzerine yoğunlaştırmışlardır. Dünya da enerji kaynaklarının giderek azalması, ortaya çıkan petrol darboğazları sırasında ve yıllara göre yakıt kullanımının artması (Şekil 1, Şekil 2) bitkisel yağların yakıt olarak kullanımı gündeme gelmişse de konuya ilişkin bilimsel çalışmalar 1973 deki petrol krizi ile birlikte yoğunlaşmıştır [1]. Bu veriler günlük yaşamın ve endüstriyel üretimin vazgeçilmezlerden biri olan taşıtlar için alternatif yakıtların değerlendirilmesinin önemini ortaya koymaktadır. Geleceğin yakıt türünün seçimini etkileyen en önemli faktörlerin başında, rezervlerin büyüklüğünün yanı sıra, yakıtın ekonomikliği ile fiziksel ve kimyasal özelliklerinin uygunluğu gelmektedir. Bununla beraber, yakıtın yanması sonucu oluşan kirletici emisyonların insan ve çevre sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri de alternatif yakıtın türünü belirlemedeki kısıtlayıcı bir faktör olacaktır. Petrolün önemli bir kısmının motor yakıtı olarak kullanıldığı düşünülürse alternatif motor yakıtları üzerine çalışmaların gerekliliği daha iyi açıklanabilmektedir [ 1,2,13,14]. Şekil 1. Dünya Enerji talebinin yıllara göre değişimi [14] 382

3 Şekil 2. Dünyada Yakıt tipine göre yakıt kullanımı [14] Biyodizel ise ilk önce Güney Afrika da II. Dünya savaşından önce büyük ve güçlü motorlarda kullanılmış ve daha sonra çevresel, stratejik ve ekonomik sebeplerden dolayı tüm dünyaya yayılmıştır. 1980'li yıllar ile birlikte özellikle Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde küçük çapta da olsa biyodizel üretimine başlanmıştır. Başlangıçta biyodizel için belli bir norm olmaması ve üretimin şimdiki tekniklere göre ilkel sayılabilecek şekilde yapılmasından dolayı pek de kaliteli olmayan yakıt üretilmiştir. Bu nedenden ötürü bu biyodizeli kullanan bazı araçlar bozulmuş ve yolda kalmıştır. Bu da Biyodizelin o yıllarda kötü isim yapmasına neden olmuştur [2,3,11,12]. Biyodizel oluşumu ile ilgili ilk çalışmaya 1987 yılından sonra Avusturya da start verilmiş ve ilk biyodizel yakıt standardı kolza tohumu yağı metil esteri için 1991 de Avusturya da ON C 1190 kodu altında yapılmıştır. Bu yakıt standardı çalışması tüm traktör şirketleri tarafından birçok Diesel motoru için geçerli bir kaynaktır. Aynı yıl içinde F. Almanya DIN E standardının düzenlenmesi için bir çalışma yapılmış ve Fransa, İtalya, İsveç ulusal standart normları belirlenmiştir. Avrupa standardına paralel olarak ABD biyodizel standardını ASTM D kodu altında tamamlamıştır. En son biyodizel için tasarı standardı CEN için tamamlanmıştır ve Avrupa da geçerlidir (EN ) (Şekil 3). 383

4 Şekil 3. Dünyada 2004 yılı biyodizel üretiminin dağılımı [14] Günümüzde sıvı yakıtlar içinde benzin ve motorinden sonra, gerek çevreye etkisi gerekse gelecekteki bulunabilirliği açısından en yaygın olanlar biyoetanol ve biyodizeldir. Biyodizel, ham yada atık bitkisel yağlardan ve hayvansal yağlardan kimyasal yöntemler yardımıyla elde edilen çevre dostu ve yenilenebilir nitelikli diesel motor yakıtıdır. Uygulamada, Biodiesel, biodizel, Biyoyakıt, yeşil enerji (yakıt) (green fuel), biyodizel, biyomotorin, biomazot isimleriyle de anılmaktadır. 2. AB ÜLKELERİNDE BİYODİZEL ÇALIŞMALARI Avusturya biyodizel uygulamasında Avrupa Birliğinde önder ülkelerden biridir. Biyodizel kolza yağından ve atık yağlardan elde edilmektedir. Diesel motorlarda B100 kullanılması durumunda % 95 lere varan vergi indirimi söz konusudur. Belçika da 1992 yılında DE SMET firması konuyla ilgili çalışmalara başlamış daha sonra bir petrol firması olan FINA tarafından FINAGREEN markası ile 5 test yapılmıştır (TOTAL firması ile). Yine SISAS firması metil ester üretimi ve kalitesi ile ilgili çalışmalara devam etmektedir. Çek Cumhuriyeti nde ilk biyodizel yayını Prag Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü (VUZT) tarafından yayınlanmıştır yılları arasında toplam kapasitesi t FAME/yıl üretimi olan 16 çalışma desteklenmiştir. Biyodizel kalitesi ile ilgili CSN Motor Yakıtı- Diesel Araçlar için %30 kolza metil esteri teknik gereksinimler ve test yöntemleri Çek Standardı Ağustos 1998 de düzenlenmiştir. EN standardına uyumlu olarak CSN EN standardı FAME (Yağ Asidi Metil Esteri) için uygun görülmüştür. 384

5 Danimarka 1990 ların başında HT-Bus firması Kopenhag da biyodizel testine başlamıştır. Kolza biyodizeli çalışmaların ana temasını oluşturmaktadır. Dördüncü Danimarka Enerji Planı (Energi 21) kapsamında 1996 yılından 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarının % 50 azaltılmasında biyodizel önemli bir paya sahip görünmektedir. Fransa nın 1980 li yılların ortalarından itibaren üretim ve proses endüstrisi için kolza yeni bir şans olarak görülmüş ve değerlendirilmiştir den 1995 e kadar yürütülen gelişim programlarında biyodizelin üretim, dağıtımı ve kullanımı konularına ağırlık verilmiştir. Araç (motor) endüstrisi: Renault, Peugeot-PSA, Citroen Yağlı Tohumlar Üreticileri Birliği Elf, Total Tarım ve Endüstri Bakanlığı ADEME (Çevre ve Enerji Enstitüsü-Ajansı) Ulusal Taşıma Şirketleri Yapılan çalışmalarda yer almaktadır. Diesel yakıtına %5 karışım yapılmaktadır. F. Almanya da 1982 yılında FAL Braunschweig de traktörlerde denemeler tamamlanmıştır. F. Almanya da yıllık biyodizel üretimi 2005 yılında 2 milyon tona ulaşmıştır. Şu anda Dünyanın en büyük biyodizel üreticisi ülke konumundadır. RME (Raps Metil Ester) standardı da ilk defa bu ülkede ortaya konmuştur. F Almanya da toplam diesel yakıt istasyonunun yanında 1900 biyodizel satış noktası bulunmaktadır (her 100 istasyondan 12 si biyodizel satış noktası). 2005/2006 yılı verilerine göre Avrupa da biyodizel üretim kapasitesi yıllık tona ulaşmıştır [4,5,6,12,13] (Şekil 4, Şekil 5) Biyodizel üretim kapasitesi (*1000 ton) 2608, Almanya Fransa Avusturya Polonya Slovakya Danimarka Şekil 4. Avrupa ülkelerinde biyodizel üretim kapasitesi (2005/2006 yılı) [8,14] 385

6 Şekil 5. Avrupa da biyoyakıtların toplam yakıtlar içindeki Pazar payı [11-14] 2005/2006 yılı verilerine göre Avrupa Birliğinde biyodizel üretim kapasitesi yıllık tona ulaşmıştır. AB biyodizel toplam üretim kapasitesi 2005/2006 yılları içinde ton (ortalama verim 1.4 t/ha kabul edilirse 3 milyon 700 bin ton yaklaşık 2.6 milyon ha alana tekabül etmektedir). Bu hızlı büyümeden dolayı AB Ülkeleri 2005 yılından başlayarak fosil yakıtlara belirli oranlarda biyoyakıtların katılmasını yasal zorunluluk haline getirerek sektörün gelişmesi doğrultusunda 2005 yılında % 2.0, 2006 yılında % 2.75, 2007 yılında % 3.5, 2008 yılında % 4.25, 2009 yılında % 5.0, 2010 yılında % 5,75 oranında biyodizel katılmasını benimsemişlerdir. 5. TÜRKİYE DE BİYODİZELİN TARİHSEL GELİŞİMİ Türkiye nin enerji politikası; ülke enerji ihtiyacının amaçlanan ekonomik büyümeyi gerçekleştirecek, sosyal kalkınma hamlelerini destekleyecek ve yönlendirecek şekilde; zamanında, yeterli, güvenilir, ekonomik koşullarda ve çevresel etki de göz önüne alınarak sağlanması olarak belirlenmiştir yılında akaryakıt tüketiminde en büyük pay ise % 62 ile motorindedir. Yakıt tüketiminde en büyük pay % 61 ile ulaştırma sektörüne aittir. Isınma için harcanan dizel yakıt miktarı da % 30 gibi küçümsenmeyecek bir paya sahiptir (Şekil 6-7). 386

7 Motorinler Gaz yağı Benzinler toplamı Süper benzin Kurşunsuzlar E+07 1,2E+07 1,4E+07 Şekil yılı itibariyle yakıt tüketiminin değişimi [9] Kurşunsuz benzin 13% Süper benzin 3% Kalorifer yakıtı 3% Fuel oil 19% motorin 62% Şekil 7. Akaryakıt ürünlerinin Pazar payları 2005 (%) [9] Türkiye de biyodizel oluşumu ile ilgili ilk çalışmaya 1934 yılında yüce Atatürk ün direktifleri ile Atatürk Orman çiftliğinde rafine edilmiş zeytinyağı, haşhaşyağı ve pamuk yağının kullanılması ile başlanmıştır [7]. Türkiye Cumhuriyeti nin ilk yıllarında tarla makinelerinde bitkisel yağların uygulanmasındaki bilimsel çalışmalar çiftçilerce yönetilmiştir. Türkiye de alternatif yakıt konusu Cumhuriyetin ilk yıllarında gündeme gelmiştir yılında Atatürk ün hazırlattığı 2. Beş Yıllık Kalkınma Planında yakıtların ithal yolu ile sağlanmaması, ülkenin hammadde kaynaklarından faydalanılması öngörülmüştür (alternatif sıvı yakıt ile ilgili ilk direktifleri yüce önder ATATÜRK vermiştir). Ancak II. Dünya Savaşı ardından dünya ham petrol üretiminin artması, fiyatların düşmesi konunun ilgi görmemesine neden olmuştur [2,3]. 387

8 Türkiye de ulusal ve uluslar arası eksik politikalar 1945 lere kadar uzanmaktadır. Bu yüzden enerji ve tarım sektörünün her ikisi de tamamıyla dış kaynaklara bağımlı kalmıştır. Bununla birlikte Türkiye de biyogaz, biyodizel ve biyoyakıtlar 1970 lerdeki petrol krizi esnasında fosil yakıtlarına alternatif olarak göz önüne alınmış fakat devamı gelmemiştir, 1980 lerin başından günümüze kadar sorumlu hükümetler ise alternatif yakıtları tasarı ve programlarına almamışlardır. Özellikle 2000 yılından bu yana çok sayıda girişimci biyodizel üretimi ile ilgilenmiş ve bununla ilgili bir çok firma üretim faaliyetine geçmiştir yılı Mart ayı itibarı ile Türkiye de önceden kapasite raporu alan firmalar dikkate alındığında toplam üretici sayısı 204 e, toplam kapasite ise tona ulaşmıştır.türkiye de 1. Biyodizel kapasitesi 2. Avrupa Birliğindeki konumu 3. Kaynakların (yağların) biyodizel üretiminde kullanımı 4. Biyodizel standardı 5. Biyodizelin yasal mevzuatı 6. Biyodizel üretim tesislerinin ve yöntemlerinin durumu 7. Üretim sonrası satış koşulları ile ilgili belirsizlikler ve çelişkiler mevcuttur. 6. TÜRKİYE DE BİYODİZEL ÜRETİMİNİN GELECEĞİ Türkiye nin biyodizel sektöründe faaliyet gösteren firmaların dağılımı Şekil 8 de verilmiştir. Şekil 8. Biyodizel sektöründe firmaların illere göre dağılımı [8] 1. Biyodizel kapasitesi: Türkiye de 2005 yılı sonunda ALBİYOR e göre ton üretim kapasitesi, TOBB kapasite raporlarına göre ise 90 firma ve ton/yıl üretim kapasitesine ulaşmıştır yılı Mart ayı itibarı ile Türkiye de önceden kapasite raporu alan firmalar dikkate alındığında toplam üretici sayısı 204, üretim kapasitesi ton, gerçek üretim ise ton civarındadır. 388

9 Çalışan sayısına bakıldığında (ekstrem yaratan firmalar çıkartıldığında) 2500 kişi biyodizel üretiminde istihdam edilmektedir. Firma başına düşen personel sayısı yaklaşık 10 kişi/biyodizel işletmesi olmaktadır. 2.Avrupa Birliğindeki konumu: Şu anki kapasite raporları konumu ile Türkiye AB ülkeleri içinde 1. büyük biyodizel üretici ülke konumuna gelmiştir. Ancak üretim açısında AB ülkeleri içinde 8. sıradadır. Türkiye de sadece ham yağlardan biyodizel üretimi yapılmaktadır. Yılda ülkemizde tüketilen yağ miktarı 1.5 milyon ton olup bunun sadece % arasında bir atık yağ miktarı toplanabilmektedir. Bunun yıllık değeri 5 milyon litre olmaktadır. Bundan elde edilecek biyodizel miktarı ise 4.5 milyon litredir. Bunun ülke ekonomisine getireceği katkı 4.5 milyon olmaktadır (Kasım 2005 biyodizel satışı = 1 /lt). Atık yağın toplanması ve bunların yakıt olarak değerlendirilmesi konusunda birkaç firma dışında yeterli çaba yoktur. Atık yağlardan biyodizel (daha doğrusu YAME: Yağ asidi metil esteri) üretimi ile ilgili yeterli alt yapı Türkiye de henüz oluşmamıştır. Atık yağlardan elde edilen YAME nin yakacak amaçlı kullanımı üzerinde çalışılmalıdır. 3. Kaynaklar (yağların) ve biyodizel üretiminde kullanımı: Türkiye de üretilen biyodizelin %70 lik bir kısmı yurt dışında ithal edilen palm ve türevlerinden elde edilmektedir. Oysa biyodizel üretimi için en uygun bitkiler olan aspir (safflower) ve kolza-00 (kanola-raps) ülkemiz şartlarında rahatlıkla yetiştirilebilecek ve verim alınabilecek bitkiler olarak görülmektedir. Dünyada biyodizel üretiminin % 86 sı kanoladan sağlanmaktadır. Yapılan hesaplara göre tarımsal üretimde kullanılan yıllık motorin miktarı 3.5 milyar litredir. AB standartlarını dikkate alarak önümüzdeki yıllarda sadece tarımsal üretimde kullanılan motorine yüzde 2 biyodizel katılma zorunluluğu getirilirse, 58 bin 825 ton biyodizel üretilmesi gerekmektedir. Kanolanın ortalama verimi hektara 3 tondur. Yüzde 45 lik yağ oranı dikkate alındığında 58 bin 825 ton biyodizel üretimi için 49 bin hektar alanda 147 bin ton kanola üretimi yapılması gerekmektedir. Ülkemiz sıvı yağ açığının kapatılmasında da önemli yağ bitkileri olarak yine aspir, kanola öne çıkmaktadırlar. Bunun yanında pamuk, ayçiçeği yağları yıllardır üretilmekte ve kullanılmaktadır. Biyodizel üretimi mümkün olduğunca yerli kaynaklara dayandırılmalıdır. Biyodizel üreten ülkelere bakıldığında çoğunun fazlası olduğu görülmektedir. Öncelikle teşvik kurallarının yerli yağ bitkileri üzerinde yoğunlaşmasıdır. 4.Biyodizel standardı: Ülkemizde biyodizel standardı yine AB ülkelerinin uzun tartışmalardan sonra karar verdikleri ve halen tartıştıkları EN ve EN standardı olarak karşımıza çıkmıştır. EN den önceki standartlara bakıldığında ve yine EN ün her ülkedeki uygulanış şekline bakıldığında yakıt özellikleri ile ilgili sınırlar değişebilmektedir. Ayrıca EN standardı Kanola metil esterine göre düzenlendiğinden bu standardın yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Görüldüğü gibi biyodizel tek bir standart içine sığmamaktadır. Bunun için biyodizelin kullanım alanına göre de otomotiv biyodizeli, YAME ve ısıtma amaçlı YAME olarak tasnif edilmesi daha doğru olacaktır. Ayrıca her ülke standart çalışmasına bir özellikten (RME, SME, FAME, 389

10 vb) hareket etmesine rağmen Türkiye de hangi yağ bitkisi esas alınarak standart çalışması yapılmıştır? Belli değildir. Burada en uygun bitki olarak yine kanola ve aspir görünmektedir. 5. Biyodizelin yasal mevzuatı: Enerji verimliliği yasa tasarısında gerekli düzenlemeler yapılmıştır. AB üyesi birçok ülkede 2005 yılından itibaren özellikle orta ölçekli biyodizel üretim sistemlerinin teşvik edilmesi ve bu yönde örnek projeler mevcuttur. Biyodizel harman ürün değil akaryakıttır. Ülkemizde yeni düzenleme ile ithal yağlardan elde edilen biyodizele yaklaşık 65 Ykr luk ÖTV vergisi konulmaktadır. Yerli ürünler dışında bu yaklaşım doğrudur. Ancak standartların hazırlanmasında yağ sanayicileri, biyodizel üreticileri, bu konuda çalışan akademisyenlerin görüşleri yine göz ardı edilmemelidir. Burada ülkemiz için kritik olan nokta Kaçak akaryakıt kullanımının artması Kalitesiz yakıtın üretimi ve Petrolden kaçarken ithal yağa tutulmamamız gerektiğidir. Bu verginin biyodizel üreticilerine geri dönüşümü, ürettiği yağ karşılığında ürettiği biyodizel miktarına bakılarak en az %50 sinin üretim teşviği olarak verilmesidir. Bu takdirde yağ bitkilerine uygulanan teşvikle birlikte biyodizel üreticisi 50 Ykr lik bir kama değer sağlanacaktır. Ya da ikincil bir alternatif olarak yakıt kalitesini sağlaması halinde ÖTV vergisi biyodizelde 25 Ykr olarak belirlenebilir. 6. Biyodizel üretim tesislerinin ve yöntemlerinin durumu: Türkiye de kurulan bir çok biyodizel tesisisin alt yapı anlamında ciddi eksikleri ve sorunları mevcuttur. Bunlar genel hatlarıyla; Üretim tesisinin yeri ve yerleşimi konusu (özellikle NaOH katalizörünün kullanımı ile elde edilen biyodizel tesislerinin çevre, bitki örtüsü ve su kaynaklarına etkisi irdelenmelidir). Üretim tesislerinde kullanılan malzemeler ve özellikleri (üretilen yakıtın kalitesine direkt etkisi vardır). Kullanılan katalizör, metanol veya etanol kalitesi (çevreye uyumlu katalizörler tercih edilmelidir). Enerji tasarrufu dönüşümleri (metanolün geri kazanımı vb) Üretilen yakıtların ham kaynak aynı olmasına rağmen, yakıt özelliklerinin farklı olması (biyodizel üretiminde kullanılan hammaddelerin miktarında sapma olmaması gerekir). Ham materyale göre katalizör ve alkol oranlarının değişik kullanılması Üretilen biyodizelin yıkama fazında problemler (özellikle palm, pamuk ve ayçiçeğinden elde edilen biyodizelin yıkama fazı ile ilgili yeni prosesler geliştirilmelidir). Üretilen yakıtın depolama koşulları ve depolama sistemlerinin yetersizliği (biyodizelin depolama şartları, malzemesi ve kullanım süresi ile ilgili standartlar belirlenmelidir). Biyodizel üretim sistemlerinde iş güvenliği tedbirleri ile ilgili hiçbir verinin olmaması 390

11 7. Üretim sonrası satış koşulları: Üretilen biyodizelin satışı ile ilgili hiçbir ciddi çalışma yoktur. Satış yerlerinin konumu Akaryakıt pompalarının yada belirli ölçekli kaplarda satılıp satılamayacağı Logosunun nasıl olacağı (yazı veya şeklin ne olacağı) Satış denetiminin EPDK ve ilgili bakanlık tarafından denetlenmesinde kriterlerin neler olacağı Ulusal marker biyodizel içinde gereklidir. Bu sorunların tüm tarafların ortak noktada bulaşacağı ama hepsinden de önemlisi biyodizelin geleceğinin açılması noktasına getirilmesi gerekmektedir. Biyodizel konusunda yakıt sektöründe yer alan kamu, işveren kurulları, otomotiv sektörünün temsilcileri, biyodizel üreticileri ve ilgili tarım kurullarının yer alacağı bir organizasyon oluşturulmalıdır. Bu takdirde temel konularda ortak bir bilgi birlikteliği ile bazı sorunlar başlamadan bu organizasyonda çözüme kavuşacaktır. Ayrıca Türkiye de biyodizel üretiminde faaliyet gösteren firmalar tek çatı altında toplanmalıdır. Bu bir zorunlu hale getirilmelidir. KAYNAKLAR [1] Acaroğlu, M Alternatif Enerji Kaynakları, Atlas Yayın Dağıtım, İstanbul. [2] Acaroğlu, M. 2003, Biyoyakıtlar Ve Biyomotorin (Biodiesel) Uygulamaları, S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, YL-Doktora Dersi (basılmamış) [3] Acaroğlu, M. 2005, Otomotiv Yakıtlarında Analitik Test Metodları Ve Yakıt Özelliklerinin Belirlenmesi, S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, YL-Doktora Dersi (basılmamış) [4] Anonim, Report EUR 20836EN, ETSO, Biofuel Production Potential of Eucandidate Countries Addendum to the Final Report, September [5] Bockey, D., Der Biokraftstoffmarkt- Entwicklung in Deutschland und der EU, ( ), Veitshöchheim (UFOP). [6] Biodiesel Fuel Standards as published by DIN (1997) and CEN (1994). [7] [8] [9] [10] [11] H Prankl, W Körbitz, M Mittelbach, M Wörgetter, Review On Biodiesel Standardization World-Wide, Prepared for IEA Bioenergy Task 39, Subtask Biodiesel Prepared by BLT Wieselburg, [12] Körbitz, W., Biotreibstoffe Heute, morgen, übermorgen Wien- Austria 17. Juni2005, Innovative Biodiesel, ( ), Austrian Biofuels Institute Vienna [13] Mittelbach, M., Remschmidt, C., Biodiesel the comprehensive handbook, ISBN , Boersedruck Ges.m.b.H., Vienna, Austria. [14] TÜBİTAK, (M Acaroğlu, Biyodizel Çalıştayı sunumu), Ankara. 391