ZORBALIĞA DUR DİYELİM SESSİZLİĞİ BOZMAK

Transkript

1 ZORBALIĞA DUR DİYELİM SESSİZLİĞİ BOZMAK

2 HOŞGELDİNİZ Nil Akat Uzm. Klinik Psikolog 21/03/2017 Lycée Français Pierre Loti

3 AKRAN ZORBALIĞI - ÖNEMLİ BİR SORUN HALİNE GELDİ - BİR ÇOK ÜLKEDE ÖNLEYİCİ PROGRAMLAR

4 TANIM: Akran Zorbalığı (Okul zorbalığı, bullying) ZORBALIĞI VE ÇOCUKLAR ARASINDAKİ ÇATIŞMALARI NASIL AYIRD EDEBİLİRİZ?

5 Benzer yaştaki çocuklar arasında meydana gelen ve okul ortamında veya ev-okul arasındaki yol boyunca gerçekleşen şiddet eylemleridir. İnternet zorbalığı (Siber zorbalık) aracılığıyla büyüyebilir (sosyal medya, mesajlar )

6 Özellikler - Eylemlerin tekrarlanması ve olayların süresi - Niyetin kötü olması - Kurban ve Zorba arasında güç dengesizliği

7 Çeşitli şiddet türleri: - Sözel (alay etme, tehdit, küfür) - Fiziksel ( ittirme, tekme) - Psikolojik (dışlama, uzaklaştırma) - Eşyalara yönelik (hırsızlık, racket, eşyalara zarar verme) - Cinsel ( uygunsuz hareketler, dokunma)

8 Kimler?: - Yaygınlık: ortalama 10 çocuktan 1 i - Risk altındaki çocuklar: ilkokul sonu ve orta okul - Erkeklerde daha yaygın - İnternet zorbalığı: 5 çocuktan 1 i

9 Sonuçlar: Fiziksel alan (baş ve karın ağrıları, nefes daralması) Duygusal alan (asabiyet, endişe, korku, üzüntü, enerji ve ilgi kaybı, kendini değersizleştirme, depresyon -- intihar) Bilişsel alan ( Hafıza, dikkat, konsantrasyon, öğrenme ile ilgili sorunlar) Akademik boyut (notlarda düşüş, teneffüsten kaçınma, devamsızlık) Davranışsal boyut (başkasına/ kendisine karşı agresyon, riskli davranışlar, madde kullanımı, uyku sorunları veya yeme davranışları ile ilgili sorunlar) Yetişkinlik dönemine kadar uzanabilecek sonuçlar (kurban, zorba ve şahitler için)

10 Kurbanların %22 si bundan kimseye bahsetmiyor

11 Neden sessizlik? Kurbanlar veya şahit olanlar: Yetişkinlerin zorbalığa son vermeyeceklerini düşünebilir Kurbanın sorununu tek başına halletmesi gerektiğini zannedebilir Zorbalıkla karşı karşıya olduklarının farkına varamayabilir Bir yetişkine anlatmanın durumu kötüleştireceğine inanabilir ( şahit olanlar gördüklerini başkasına anlatırsa kurban olmaktan korkabilir)

12 Zorbalık Acısını ifade edememe Durumun kötüleşmesinden korkma Özgüven düşüşü Çaresizlik Suçluluk Utanç Kabuğuna çekilme Yalnız kalma Kurban yaşadığı zorlukları çoğu zaman paylaşmaz. Bundan dolayı sohbet ve paylaşımı teşvik eden bir ortam yaratman çok önemlidir.

13 EBEVEYNLERİN AÇISINDAN:NE YAPMALI?

14 EBEVEYNİN ROLÜ Sohbeti başlatmak: soru örnekleri Yemekhanede kimin yanında oturuyorsun? Perşembe günleri okula gitmek istemediğini fark ettim, nedenini söyler misin? Servis yolculuğun nasıl geçti? Okulda çok gruplaşma oluyor mu? Sen gruplar hakkında ne düşünüyorsun? Okulda canını sıkan birileri var mı? Okulda herhangi bir zorbalık olayına tanık oldun mu? Okulda hiç hoşlanmadığın biri var mı? Neden? Teneffüste kiminle vakit geçiriyorsun? Neler yapıyorsunuz? Başka biriyle vakit geçirmek veya başka bir şey yapmak ister miydin? Yarın okula gitmek istiyor musun?

15 EBEVEYNİN ROLÜ Ergenler yaşadıkları kötü olayları anlatmakta daha çok zorlanabilir Çok fazla soru sormak içine kapanmasına yol açabilir Hazır çözümler sunmayın Duygularını yansıtın Yargılama ve suçlamalardan kaçının Açık uçlu soruları tercih edin Duygularınızı, yaşantınızı paylaşın Ulaşılabilir olun Dikkat edilecek noktalar! Konuşma alanlarını seçin (arabada, çocuğunuz resim yaparken, veya fiziksel bir aktiviteden sonra) Abartılı tepkiler vermeyin Durumu hafife almayın

16 OLASI İŞARETLR KURBAN Bedensel şikayetler (karın, baş ağrısı) Fiziksel izler (tırnak izleri, morarma, yıpranmış veya kaybolmuş kıyafetler, okul malzemelerinin bozulması) Kaçınma (okula gitmeyi reddetme, servise binmekten korkma) Fiziksel görünümle ilgili kaygılar (gözlüklerini takmayı reddetme) Yalnız kalma Ders notlarında düşüş Uyku sorunları (uykusuzluk, kabuslar) Genelleşmiş bir üzüntü (normalde tercih edilen aktivitelere karşı ilgi kaybı)

17 OLASI İŞARETLER ZORBA Empati eksikliği Düşmanca veya isyankar bir tutum Kurallara uymada güçlük Hayvanlara karşı saldırganlık Bazı zorbalar akranları arasında çok popülerdir Hoş olmayan lakaplar kullanma Sıklıkla kendini övme Kendi parasıyla alamayacağı yeni eşyalar getirme Kendinden daha küçük ve/veya güçsüz çocuklarla vakit geçirme Zorbanın da destek ve yardıma ihtiyaç duyduğunu hatırlamak gerekiyor

18 Zorbalık vakalarının %85i bir grup içerisinde meydana geliyor

19 Şahit olanlar Farkında olmadan, güldüklerinde veya sessiz kaldıklarında zorbanın gücünü artırıyorlar. Öğretilecek stratejiler: Beklenen tepkileri vermemek, görmezden gelmek Dikkat dağıtmak Zorbaya komik olmadığını, veya durmasını söylemek Kurbanla iletişime geçmek, onu yaptıkları aktivitelere dahil etmek Güvenilir bir yetişkine durumu anlatmak veya kurbanı bunu yapmaya teşvik etmek Yalnızca tehilke yoksa müdahale etmek, hiçbir zaman şiddete başvurmamak, başkasını korumak için bile olsa

20 SİBER ZORBALIK

21 B İ R R E S İ M Y E T E R L İ

22 SİBER ZORBALIK: İŞARETLER KURBAN Arkadaşlar ve aileden uzaklaşıyor, sosyalleşmekten çekiniyor Telefon ve elektronik aletlerden uzak duruyor Mesaj veya mail aldığında gergin görünüyor Sosyal medya veya bilgisayar kullanımı hakkında konuşmaktan kaçınıyor Ders notlarında düşüş İştah ve uyku kaybı ZORBA Geçmişte okulda zorbalık olayalarında bir rol oynadı veya kendisi kurban oldu Telefon veya bilgisayar kullanımında fazlasıyla gülüyor İnternette birkaç tane hesap kullanıyor, veya kendisine ait olmayan hesaplar Yaklaştığınız zaman hızlıca ekran değiştiriyor veya programı kapatıyor Sosyal medya veya bilgisayar kullanımı hakkında konuşmaktan kaçınıyor

23 SİBER ZORBALIK: ÖNLEMLER Teknolojik aletleri ortak alanlarda tutun (salon, mutfak) Çocuğunuzla sıklıkla internette yaptığı şeylerle ilgili sohbet edin Siber zorbalık hakkında konuşun, kabul edilemez olduğunu anlatın ve konuşmaya teşvik edin Şifrelerini paylaşmaması gerektiğini ve paylaştığı resim/videolara dikkat etmesi gerektiğini anlatın

24 ÇOCUĞUNUZ KURBAN İSE 1- DİNLEYİN Çocuğunuz neye maruz kaldığını anlattığında, ne yapıyorsanız bırakın ve dikkat dağıtıcı unsurları uzaklaştırın. Tüm dikkatinizi çocuğunuza yoğunlaştırın. 2- DUYGULARINI KABUL EDİN Duygularını yansıtmayı deneyin. Anlaşıldığını hissetmesi için ve ona destek olacağınızı inanması için bu çok önemli. «Senin için çok zor olmalıydı.» «Okulda yaşadıklarını anlatmak için cesaretini toplamış olmalısın.» «Bu durum seni üzgün ve çaresiz hissettiriyor.»

25 ÇOCUĞUNUZ KURBAN İSE 3- SORULAR SORUN Yer, zaman, süre ve dahil olan insanlarla ilgili bilgi toplamaya çalışın. Hangi tür davranışlara maruz kalıyor ve onun tepkileri neler? 3- YAPACAĞINIZ EYLEMLERLE İLGİLİ BİLGİ VERİN Zorbalığın durması için nelerin yapılacağını iyice anlamasını sağlayın. Onu rahatlatın. Örn: «Neler olduğunu anlattığın için teşekkür ederim. Kimse bu tür davranışları hak etmiyor. Müdürü arayıp bana anlattıklarını söyleyeceğim. Ona kendin anlatabilmen için rdv alacağız. Onun bilmesi gerekiyor. Gerekli olanı yapacağız.»

26 ÇOCUĞUNUZ KURBAN İSE 4-DESTEĞİNİZİ ÖNERİN Çocuğunuz serviste zorbalığa maruz kalıyorsa bir süre boyunca okula siz götürün veya serviste yerini değiştirtin. Okulda öğretmenlerin veya diğer yetişkinlerin desteğini isteyebilirsiniz. Zorbanın ailesiyle iletişime geçmek cazip gelebilir ama en verimli eylem okulu bilgilendirmektir

27 AĞIR ZORBALIK DURUMUNDA q Yetişkinlerin müdahalesi (okul aile birliği, müdür vs.) q Cezalandırma: Her tür zorbalık yasalara aykırıdır. Fransa da çeşitli cezalandırmalar söz konusu (para cezası, hapis...) q Okul bünyesinde: 1 8 gün arası okuldan uzaklaştırma olabilir q Dahil olan taraflar için kişiselleştirilmiş yardım q Psikolojik destek gerekebilir (kurban, zorba, şahit olanlar)

28 ÖNLEMLER q Çocuğunuzun yaşadığı her sorunda müdahale etmeyin, fazla korumacı tutumdan kaçının q Problem-çözme becerilerini destekleyin (role-play, açık uçlu sorular) q Kendilerini korumayı öğretin (Çeşitli stratejiler: görmezden gelme, mizah.) q DUR demeyi öğretin, beden duruşuyla kendine güvendiğini göstermesi q Çocuğunuza ve becerilerine güvenin

29 ÖNLEMLER q Sosyal becerilerini geliştirin (arkadaşlıklar kurmasına yardımcı olun, akranlarıyla nasıl davrandığını gözlemleyin, saygılı davranmayı öğretin, sosyal kuralları anlatın) q Zorbalığı teşvik etmeyen davranışlar sergilemeyi öğretin (zorbanın beklentileri, uzak durma, kendine güvene bir duruş sergilemek, gözünün içine bakmak, çok fazla pasif olmadan, saldırgan olmadan) q Sakin kalabilmek (derin nefes almak, sakin bir şekilde konuşmak)

30 TEŞEKKÜRLER! Sorular? İletişim için: