Psikiyatri Acil Servise Başvuran Perinatal Dönemdeki Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Transkript

1 Psikiyatri Acil Servise Başvuran Perinatal Dönemdeki Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Dr. Alevhan İnan, Dr. Kumru Şenyaşar Meterelliyoz, Doç. Dr. Pınar Çetinay Aydın Sağlık Bilimleri Üniversitesi Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği 12. Ünite

2 Sunum Akışı 1. Giriş 2. Amaç 3. Yöntem - Gereçler 4. Bulgular 5. Tartışma 6. Sonuç 7. Kaynaklar

3 1. Giriş Perinatal dönemde psikopatoloji riski artmıştır. Gebelikte psikopatoloji sıklığı: Depresyon % Anksiyete Bozukluğu %13 2 Bipolar Bozukluk % Postpartum dönemde psikopatoloji sıklığı: Depresyon % Bipolar Bozukluk %70 5 Anksiyete Bozukluğu % Psikotik Bozukluk %0.1 5

4 1. Giriş Sağlık sisteminde perinatal dönem tedaviye başvuru oranı %50 6 Başvuranlardan yeterli tedaviyi alabilenler %15 6 Amerikan Obstetri ve Jinekoloji Derneği: Her trimestrda en az 1 kez ruhsal açıdan tarama yapılmasını önermektedir. 6 Acil servis hekimlerinin perinatal dönem psikopatolojik bulgularını tanımakta zorlanması ve tedavi konusunda yeterli sayıda kılavuz olmaması ciddi maternal ve fetal sonuçlara sebep olmaktadır. 7

5 2. Amaç Dikkat edilecek hastalıklar ve sık başvuru sebepleri göz önünde bulundurularak taramalarda risk analizi yapabilmek. Psikiyatri acil servislerinde alınan tedaviler ve klinik şikayetler ile ilgili sağlık çalışanlarında farkındalık yaratarak perinatal dönemde psikiyatrik acilleri önleyebilmek.

6 3. Yöntem ve Gereçler Örneklem: Bakırköy M. Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Psikiyatri Acil Servisi 2015 Temmuz Temmuz yaş arası tüm kadınlar Gebelik ve postpartum dönemi kapsayan ilk 1 yıl

7 3. Yöntem ve Gereçler başvuran kadından 163 tanesi perinatal dönemde bulundu. Bu hastaların dosyaları tespit edilerek; A. Sosyodemografik özellikler B. Başvuru sebepleri C. Psikiyatrik muayene D. Tanı ve tedavi süreci açısından hasta dosyaları detaylı incelendi.

8 3. Yöntem ve Gereçler Klinik Veriler Gebelik / Postpartum haftası Mevcut psikiyatrik tanı Genel tıbbi durum Yatış öyküsü Suisid girişim öyküsü Ailede psikiyatrik öykü Alkol / Madde / Sigara kullanımı Adli öykü Kullandığı ilaçlar Geliş şikayeti Acildeki yaklaşım Ruhsal Durum Muayenesi

9 4. Bulgular 1 yıl içerisinde perinatal dönemde olan 163 Gebelik döneminde 75 Postpartum dönemde 88 başvuru bulundu. Perinatal dönemde 8 kişinin tekrarlayan başvurusu bulunmaktadır. Anksiyete ve Uyum Bozuklukları tanıları ön plana çıkmaktadır.

10 4. Bulgular Sosyodemografik Veriler Üniversite/Yüksekokul Lise Orta/İlkokul Okuma/Yazma Yok Gebe %19.3 (6) %25.8 (8) %45.1 (14) %9.6 (3) Postpartum %8.5 (4) %17 (8) %70 (33) %4.2 (2) Perinatal %12.8 (10) %20.5 (16) %60.2 (47) %6.4 (5) Ort. Yaş Ort. Çocuk Sayısı Çalışıyor Çalışmıyor Gebelik/Postpartum Haftası Gebe (18-39) 0.59 (0-3) %28.6 % (1-37) Postpartum (20-38) 2 (0-3) %14.6 % (1-48)

11 4. Bulgular Gebe / En Sık Başvuru Şikayetleri Sıkıntı hissi, Huzursuzluk%26,6 Uykusuzluk %22,6 Keyifsizlik, Mutsuzluk, Ağlama %14,6 Ajitasyon, Saldırganlık %12 Somatik Yakınmalar %10,6 Postpartum / En Sık Başvuru Şikayetleri Sıkıntı hissi, Huzursuzluk %19 Uykusuzluk %17 Somatik Yakınmalar %17 Keyifsizlik, Mutsuzluk, Ağlama %14 Suisid düşüncesi / girişimi %9 Suisid düşüncesi / girişimi %9.3

12 4. Bulgular Öntanılar Gebe (N:75) Postpartum (N:88) Bipolar Bozukluk %24 (18) Depresif Bozukluk %20.4 (18) Depresif Bozukluk %12 (9) Bipolar Bozukluk %15.9 (14) Anksiyete Bozukluğu %10.6 (8) Postpartum Psikoz %5.6 (5) Uyum Bozukluğu %8 (6) Uyum Bozukluğu %5.6 (5) BTA Psikoz %2.6 (2) BTA Psikoz %5.6 (5) Şizoaffektif Bozukluk %1.3 (1) Anksiyete Bozukluğu %4.5 (4) Opiat Yoksunluğu %1.3 (1) Şizofreni %3.4 (3) Konversiyon bozukluğu %1.3 (1) Şizoaffektif Bozukluk %2.2 (2)

13 4. Bulgular Yatışı Yapılanlar Bipolar Bozukluk Depresif Bozukluk Postpartum Psikoz Şizoaffektif Bozukluk Şizofreni Bilinmiyor Gebe %17.3 (13) %69.2 (9) %30.7 (4) - %7.6 (1) - %15.3 (2) Postpartum %29.5 (26) %34.6 (9) %23 (6) %23 (6) %7.6 (2) %7.6 (2) - Perinatal %23.9 (39) %46.1 (18) %25.6 (10) %23 (6) %7.7 (3) %7.6 (2) %15.3 (2) En sık kullanılan antidepresan: Sertralin En sık kullanılan antipsikotikler: Haloperidol / Ketiapin / Olanzapin En sık önerilen bitkisel ilaç: Passiflora incarnata

14 5. Tartışma Bipolar Bozukluk perinatal dönemde alevlenme oranı %25-50 dir. 3 Çalışmamızda; bipolar bozukluk öntanısı alanların oranı %24. En sık etken duygudurum dengeleyicilerin kesilmesidir. 8 Çalışmamızda; acil başvurularında Şizofreni tanı sıklığı %1.8 ; Postpartum Psikoz ve BTA Psikotik Bozukluk sıklığı %7.3 olarak bulunmuştur. Hiperprolaktinemi, sosyal etkenler, medeni durum, tedaviye ulaşım zorluğu nedeniyle şizofreni hastalarında gebelik prevelansı diğer hastalıklara göre düşüktür. 9

15 5. Tartışma Depresyon en sık doğurganlık çağında (25-44 yaş) görülmektedir. 10 Doğum sonrası anne ölümlerinin %20 si ise suisid nedeniyledir. 11 Çalışmamızda; Perinatal dönemde suisid düşüncesi veya girişimi yaklaşık her 10 kadından 1 inde görüldü. (%9.2) Perinatal dönemdeki hastaların ilaç kullanımı konusunda endişeleri olması Gebelikte kullanımının güvenilir olduğuna ilişkin bilimsel kanıt olmamasına rağmen; bitkisel olarak önerilen passiflora incarnatanın yoğun olarak kullanılması Sağlık çalışanlarının perinatal hastalara yaklaşımında tereddütlerinin olması, reçete edilen ilaçların kısıtlı olması, relaksasyon önerilerinin yetersiz kalması

16 6. Sonuç Perinatal acil başvurularında en yüksek yatış oranı Bipolar Bozukluk (%46.1) tanısıyla olmuştur. En sık acil başvuru şikayetleri Gebelerde: Sıkıntı hissi %26.6, Uykusuzluk %22.6 Postpartum dönemde: Sıkıntı hissi %19, Uykusuzluk %17 Perinatal dönemde suisid düşüncesi veya girişimi yaklaşık her 10 kadından 1 inde görüldü. (%9.2)

17 7. Kaynaklar 1. Gebelikte Depresyon: Sıklık, Risk Faktörleri ve Tedavisi, 2011, Kıymet Yeşilçiçek Çalık, Songül Aktaş 2. Vesga-Lopez O, Blanco C, Keyes K, Olfson M, Grant BF, Hasin DS. Psychiatric disorders in pregnant and postpartum women in the United States. Arch Gen Psychiatry. American Medical Association; 2008;65(7): The management of bipolar disorder in the perinatal period and risk factors for postpartum relapse, 2011, K. Doyle a, J. Heron a,b, *, G. Berrisford c, J. Whitmore c, L. Jones a, G. Wainscott c, F. Oyebode a,b,c 4. Perinatal Depression: An Update and Overview, 2014, Kaela Stuart-Parrigon & Scott Stuart 5. Gebelı k ve Postpartum Dönemde Sık Görülen Ruhsal Bozukluklar, 2014, Özkan Özdamar, Onat Yılmaz, Hacer Hicran Beyca, Murat Muhcu

18 7. Kaynaklar 6. Gynecologists AC of O and. ACOG Practice Bulletin: Clinical Management Guidelines for Obstetrician-Gynecologists Number 76, October 2006: postpartum hemorrhage. Obstet Gynecol. 2006;108(4): Psychiatric Emergencies in Pregnant Women, 2015, Michael P. Wilson, MD, PhD a,b, *, Kimberly Nordstrom, MD, JD a,c, Asim A. Shah, MD d,e, Gary M. Vilke, MD 8. Viguera AC, Nonacs R, Cohen LS, Tondo L, Murray A, Baldessarini RJ. Risk of recurrence of bipolar disorder in pregnant and nonpregnant women after discontinuing lithium maintenance. Am J Psychiatry. Am Psychiatric Assoc; 2000;157(2): Howard LM, Kumar C, Leese M, Thornicroft G. The general fertility rate in women with psychotic disorders. Am J Psychiatry. Am Psychiatric Assoc; 2002;159(6): Organization WH, Fund UNP, Society KC for WH in. Mental health aspects of women s reproductive health: a global review of the literature. World Health Organization; 2009.

19 Dikkatiniz için teşekkür ederim.