Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı nın Türkiye Tarım Sektörüne Olası Etkileri F. Eymen Toprak 1, U. İlkdoğan, K. Taşdan

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı nın Türkiye Tarım Sektörüne Olası Etkileri F. Eymen Toprak 1, U. İlkdoğan, K. Taşdan"

Transkript

1 Uluslararası Tarım ve Ticaret Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı nın Türkiye Tarım Sektörüne Olası Etkileri F. Eymen Toprak 1, U. İlkdoğan, K. Taşdan 1 AB Uz. Yard.,AB ve Dış İlişkiler Gen.Müd.,GTHB Kampüsü Ek Bina, Eskişehir Yolu 9. Km,06060 Lodumlu/Ankara, E-posta: toprakeymen@gmail.com ÖZET Serbest Ticaret Anlaşması (STA), taraf ülkelerin kendi aralarında gümrük vergisi ve kısıtlamalarını kaldırmaları, ancak üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifeleri oluşturmamaları, anlaşma dışında kalan üçüncü ülkelere her üye ülkenin kendi milli gümrük tarifesini uygulayabildiği bir ekonomik birleşmedir. STA ların amacı; üye ülkelerin ticaret ve ekonomi alanındaki ilişkilerini geliştirmek, hayat standartlarını yükseltmek, istihdamı artırmak, reel gelir ve talep hacminde istikrarlı bir artış sağlamak, dünya kaynaklarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine uygun bir şekilde kullanımını sağlamak ve çevreyi koruyacak ve ülkelerin ihtiyaç ve endişelerine cevap verecek şekilde mevcut kaynakları geliştirmektir. Türkiye, 22 Aralık 1995 tarih ve 1/95 sayılı Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) Arasında Gümrük Birliği Kurulmasına İlişkin Ortaklık Konseyi Karar ının 16. maddesi uyarınca, AB nin Ortak Ticaret Politikasını üstlenme yükümlülüğünden hareketle üçüncü ülkelere yönelik olarak AB nin tercihli ticaret sistemini üstlenmektedir. Türkiye bu taahhüdün bir gereği olarak sadece Avrupa Birliği nin STA müzakereleri yürüttüğü ülkelerle STA imzalayabilmektedir. AB nin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gibi ticaret hacmi yüksek bir ekonomi ile STA müzakerelerine başlamış olması ve AB nin STA imzalarken Türkiye ile de eş zamanlı bir STA imzalanmasının üçüncü ülkeye bir koşul olarak sunmaması, Türkiye de bazı endişeleri de beraberinde getirmektedir. Özellikle ABD ürünlerinin AB üzerinden Türkiye ye gümrüksüz girebilecek olması, buna karşın Türk ihraç ürünlerine karşı ABD nin tarife vb. uygulamalara devam edecek olması kaygının temelini oluşturan başlıca unsurdur. Bu bildiride AB-ABD arasında olası bir STA imzalanması durumunda Türkiye tarım sektörüne olası etkileri bu konuda yapılmış literatürün ve istatistiklerin incelenmesi ışığında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, eğer Türkiye Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) sürecinin dışında kalırsa bunun olumsuz etkileri olacaktır. Bu nedenle, Türkiye ile ABD arasında bir STA imzalanması önemlidir. Anahtar Kelimeler: STA, AB-ABD STA, Türkiye tarım sektörü Possible Impacts of Transatlantic Trade and Investment Partnership on Turkey s Agriculture Sector ABS TRACT Free Trade Agreement (FTA) is an economic cooperation model where contracting parties lift restrictions and customs duties among themselves while no common tariff is applied to third countries. Contracting parties are free to use national customs tariff to those countries outside the agreement. The objective of these agreements is to improve trade and economic relations between contracting parties, raising living standards, increasing employment opportunities and real income and maintaining a sustainable increase in demand volume while ensuring use of world s natural resources coherently with sustainable development goals and improving available resources that address the needs and concerns of countries in an environmentally conscious manner. According to Article 16 of the Decision No. 1/95 of the EC-Turkey Association Council of 22 December 1995 on Implementing the Final Phase of the Customs Union Turkey shall align itself progressively with the preferential customs regime of the European Community in line with Common Commercial Policy against third countries. As a result of this commitment Turkey will only be able to negotiate FTA s with those countries that are undertaking such negotiations with EU. Certain concerns have been raised in Turkey due to EU s decision to commence FTA negotiations with a large scale economy such as United States of America (USA) without laying down a condition towards USA to negotiate a concurrent FTA with Turkey. Among the fundamental concerns is the fact that USA will continue to impose current duties and continue ongoing practices towards Turkish export goods where on the other hand USA origin goods shall enjoy the liberty to move freely from EU market to Turkey without being restricted or taxes levied. This paper has reviewed the literature and statistics on the subject and examines the effect on Turkish agricultural sector in case the negotiated FTA is signed between EU and USA. As a result, if Turkey remains outside the process of Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), it will have negative impacts. Therefore, the signing of a FTA between Turkey and USA will be significant. Keywords: FTA, EU-USA FTA, Agriculture sector of Turkey 1. GİRİŞ Uluslararası ekonomik entegrasyon modellerinden biri olan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), iki veya daha fazla ülkenin kendi aralarında gümrük vergisi ve kısıtlamalarını kaldırmaları, ancak üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifeleri oluşturmamaları, anlaşma dışında kalan üçüncü ülkelere her üye ülkenin kendi milli gümrük tarifesini uygulayabildiği bir ekonomik birleşmedir. STA ların amacı; üye ülkelerin ticaret ve ekonomi alanındaki ilişkilerini geliştirmek, hayat standartlarını yükseltmek, istihdamı artırmak, reel gelir ve talep hacminde istikrarlı bir artış sağlamak, dünya kaynaklarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine uygun bir şekilde kullanımını sağlamak ve çevreyi koruyacak ve ülkelerin ihtiyaç ve endişelerine cevap verecek şekilde mevcut kaynakları geliştirmektir. Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında 6 Mart 1995 tarihinde imzalanan Gümrük Birliği (GB) Anlaşması uyarınca Türkiye, AB nin Ortak Ticaret Politikasını (OTP) üstlenme yükümlülüğü vardır. Başka bir değişle, Türkiye AB nin üçüncü ülkelere yönelik tercihli ticaret sistemini üstlenmektedir. Türkiye bu taahhüdün bir gereği olarak sadece AB nin STA müzakereleri yürüttüğü ülkelerle STA imzalayabilmektedir. Bu süreç, Türkiye-AB GB kapsamındaki yükümlülüğün yerine getirilmesi açısından önem 1714

2 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun arz ettiği gibi, yüksek koruma oranları ile kendi pazarlarını koruyan ülkelere, ülkemizin düşük seviyelerde olan Topluluk Ortak Gümrük Tarifesi uygulaması nedeniyle sağladığı tek yanlı avantajı, STA lar kapsamında pazar açılımı suretiyle karşılıklı hale getirmek açısından da son derece önemlidir (Erol, 2013). Bununla birlikte, gerçekleştirilen müzakerelerde ülkenin öncelikleri ve hassasiyetleri göz önüne alınmaktadır. Yani, Türkiye nin AB tarafından imzalanmış STA ların içeriğini aynen kabul etme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Dolayısıyla, AB nin STA imzaladığı ülkelerin, Türkiye ile ayrı bir anlaşma imzalaması her zaman çıkarlarına uygun düşmemektedir. AB nin, STA imzaladığı ülkelere Türkiye ile de STA imzalamaya yönelik davette bulunmasına rağmen, söz konusu davetin hukuksal bağlayıcılığı yoktur (GTHB, 2014). 13 Şubat 2013 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) adına Başkan Barrack Obama ve AB adına Komisyon Başkanı Jose Manuel Barroso ile AB Zirvesi ne Başkanlık eden Herman Van Rompuy tarafından yapılan ortak açıklamada; AB ve ABD arasında çok kapsamlı ticaret ve yatırım ortaklığı (Transatlantic Trade and Investment Partnership-TTIP) kurulması için müzakerelere başlama kararı aldıklarını duyurmuşlardır (European Commision, 2013a). Bu gelişme gerek iki taraf, gerekse -Türkiye de dâhil olmak üzere- üçüncü ülkeler ve dünya ekonomisi üzerinde oluşturacağı etki, dikkatlerin bu yöne çevrilmesine yol açmıştır. Söz konusu ortaklık bu güne kadar bir serbest ticaret alanı oluşturulması konusunda atılmış en iddialı girişimin başlangıcını oluşturmaktadır. Çünkü AB ve ABD nin dünya hâsılasının yaklaşık olarak yarısını (% 46,7) ve dünya ticaretinin yaklaşık olarak üçte birini (% 30,4) teşkil etmesi ve karşılıklı yatırım değerlerinin toplam değerinin ise 3.7 trilyon Dolar oluşu dünya ticaret ve yatırım ilişkileri etkileyecektir. Ayrıca, böyle bir anlaşma yoluyla tarafların daha önce uluslararası platformda üzerinde mutabakata varılamamış ya da yeterli ilerlemenin kaydedilemediği pek çok alanda ileri düzenlemeler yapmak suretiyle bir anlamda küresel kuralları belirleyecek kapasiteye ve güce ulaşmaları sağlanacaktır (Akman, 2013). AB ve ABD nin gelecekteki ilişkilerine yönelik görüşmeleri yönlendiren AB-ABD Yüksek Seviyeli Çalış ma Grubu nun tavsiyeleri doğrultusunda hazırlanan anlaşmaya ilişkin müzakerelerin ilki Temmuz 2013 te, ikincis i Kasım 2013 te düzenlenmiş, son oturum ise 2013 yılının Aralık ayında gerçekleştirilmiştir (Güneş ve ark., 2013) 2. TRANSATLANTİK TİCARET VE YATIRIM ORTAKLIĞI AB ile ABD nin birbirleriyle uzun zamandır yoğun ticari ilişkiler içinde bulunmasına karşın ticari engellerin kaldırılması konusundaki çabalarının özellikle son yıllarda ivme kazanması, temel olarak rekabet güçlerinin gelişmekte olan ülkeler karşısında zayıflamaya başlaması ile ilişkilendirilmektedir. Özellikle Uzak Doğu Asya ülkeleri ve yükselen ekonomilerin ortaya çıkışı ile birlikte rekabet kaygılarının başlamasına neden olmuş, başta Çin olmak üzere G. Kore, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN), Brezilya gibi yeni rakiplerin artan rekabetçi baskısı hem AB hem de ABD yi üçüncü ülkelerle kendi menfaatleri doğrultusunda STA imzalamaya sevk etmiştir. Bunun yanı sıra, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kapsamında yürütülen çok taraflı ticaret müzakerelerinin hala sonuçlandırılmamış olması ve özellikle AB de küresel krizle birlikte en önemli sorunlardan biri haline dönüşen büyümeyi tetikleyecek yapısal reformlara duyulan ihtiyaç da tarafları anlaşmaya iten nedenler arasında yer almaktadır. Söz konusu müzakerelerin tıkanması gerek tarım ve tarım-dışı ürünlerde gerek hizmet ticaretinde serbestleşme ve pazara giriş konularda özellikle AB ve kısmen ABD nin üzerinde hassasiyetle durdukları konular üzerinde yeni kuralların geliştirilmesine de imkân vermemiştir. TTIP ile başta çevre ve çalışma standartları olmak üzere, fikri mülkiyet hakları, rekabet politikası, yatırımlar, insan, hayvan ve bitki sağlığı önlemleri, enerji vb. alanlarında DTÖ düzenlemelerinin çok daha ötesinde ve ortak çıkarlarını gözeten yeni kurallarda uzlaşmaları için de zemin oluşturmasını hedeflemektedir (Güneş ve ark., 2013). Tüm bu faktörler önemli olmakla beraber her iki tarafın kendi ticaret stratejilerinde açıkça vurguladıkları konuların iktisadi büyüme ve istihdam olması göze çarpmaktadır. Avrupa Komisyonu tarafından 2010 yılında hazırlanan ve temeli yıllar öncesine dayanan Ticaret, Büyüme ve Dünya İlişkileri (Trade, Growth and World Affairs) belgesinde Avrupa ekonomi politikasının temel amacının hızlı büyüme olduğunu; ancak sürdürülebilir bir büyüme ile yeni iş imkânlarının yaratılabileceğini ve refah devletinin korunabileceğini vurgulamaktadır. Bu çerçevede Avrupa 2020 Stratejisi nin dış boyutu olan ticaret ve yatırım stratejisinin bu amaca katkı sağlayacak şekilde ele alınacağı vurgulanmıştır. ABD açısından da benzer bir hedefin ABD Başkanı na bağlı Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından hazırlanan strateji belgesinde ihraç piyasalarına yönelmek yoluyla daha iyi istihdam imkânlarının sağlanması şeklinde vurgulandığı görülmektedir (Akman, 2013). ABD ve AB arasındaki mevcut ticari ilişkilere bakıldığında hâlihazırda özellikle sanayi mallarında gümrük vergilerinin oldukça düşük seviyelerde olduğu ancak tarife dışı konular, yasal düzenlemeler ve koruma politikalarında ciddi farklılıklara sahip olunduğu görülmektedir. Bu nedenle, girişimin gümrük tarifelerin in ötesinde tarife dışı konulara yoğunlaşacak kapsamlı bir anlaşma olacağı ve uluslararası ticarette yeni kurallar belirleyeceği ifade edilmektedir (European Commission, 2013b). Söz konusu anlaşma sayesinde özellikle küresel kriz ile birlikte AB ve ABD nin yoğunlaştığı sorunların başında gelen büyüme ve istihdam alanlarında da pozitif bir ivmelenmenin yaşanacağı tahmin edilmektedir. Ayrıca, DTÖ gündeminde ele alınmayan rekabet politikası, iş gücü ve çevre standartları, çocuk işçilik, insan hakları, vize ve göç konuları gibi DTÖ-x (ekstra) konularının da anlaşma kapsamına dâhil edileceği düşünülmektedir (Akman, 2013). 1715

3 Uluslararası Tarım ve Ticaret ABD ve AB yi serbest ticaret anlaşmasına iten bu denli güçlü etkenlere karşın iki taraf arasında bazı konulardaki anlaşmazlıklar bu anlaşmanın başarıyla sonuçlanmasının çok da kolay olmayacağını düşünülmektedir.. Görüşmelerin ana konularının başında tarım ürünlerinin ticareti gelmektedir. AB ve ABD arasındaki mevcut tarife sisteminde tarım dışı oranlar oldukça düşük olmasına rağmen tarım ürünleri ihracatında zorluklar yaşanmaktadır (Öztrak ve Duvan, 2014). AB, ortak tarım politikasıyla oldukça geniş bir destek sistemi uygulanması ve bu konuda vereceği tavizler, anlaşmanın geleceği için oldukça önem arz etmektedir. Bir başka önemli konu ise AB nin ABD de üretilen genetiği değiştirilmiş organizmalı (GDO) tarım ürünlerine uyguladığı kısıtlamalar oluşturmaktadır TTIP nin Düzenleme Getireceği Alanlar AB-ABD Yüksek Seviyeli Çalışma Grubu raporunda öne çıkan ve tarafların öncelikle ele almaları beklenen konular; Gümrük tarifelerinin azaltılması/kaldırılması: Genel olarak iki taraf arasında gümrük tarifesi yoluyla koruma oldukça düşük seviyelere inmiş olmakla beraber, AB nin işlenmiş gıda, otomotiv ve orman ürünleri, ABD nin ise orman ürünleri, gıda ve tekstil vb. imalat sanayi ürünlerinde uyguladığı tarifeler ortalamanın çok üzerindedir. Düzenleyici konular ve Tarife-Dışı Engeller (TDE): Tarife engellerinin kaldırılması olumlu olmakla beraber, TDE lerin devam etmesi halinde yüksek tarife oranlarına eşdeğer etki yaratacağı bilinmektedir. Bu nedenle muhtemel bir anlaşmada teknik standartlar, sağlık ve bitki sağlığı (SPS) ve gıda güvenliği vb. iç düzenlemelerden ve mevzuattan kaynaklanan farklılıklarının yarattığı engellerin giderilmesi önerilmektedir. Hizmet ticareti: İki taraf da, dünyanın en önde gelen hizmet ticareti ihracatçısı olarak özellikle birbirlerinin pazarına giriş konusunda başta mali hizmetler (bankacılık ve sigortacılık), iletişim ve ulaştırma hizmet sektörleri, inşaat hizmetleri ve ticaret hizmetleri alanlarındaki mevcut ve kısıtlayıcı TDE lerin kaldırılması ve yeni düzenlemelere gidilmesini amaçlamaktadır. AB ve ABD de korumacılığın bulunduğu ve hizmet sunumuna ciddi engellerin getirildiği sektörlerin milli gelire oranı % 20 yi bulmaktadır. Bu oran tarım ve imalat sanayisine göre çok daha yüksektir. Fikri mülkiyet kuralları: Üçüncü ülkelere karşı iki tarafın haklarını korumada ortak kurallar belirlemes i hedeflenmektedir. Bu alanda mutlak bir harmonizasyona gitmek yerine farklılıkların belirlenmesine öncelik verilmesi istenmektedir. Yatırımlar: İki taraf yatırımların ileri seviyede serbestleştirilmesi ve en üst standartlar ile korunabilmes i konusunda taahhütler önermektedir. Yatırımlar alanında, sebepsiz el koymaların önlenmesi; adil ve hakkaniyet ölçüsünde davranma ve firmalara eşit şartların sağlanması konularının tartışılması beklenmektedir. Kamu alımları: Tarafların kamu ihalelerinde kendi firmalarını kayıran ayırımcı uygulamalarının hafifletilmes i ile her yıl ortalama 10.7 milyar Avro dolayında bir pazar imkânı yaratılabileceği hesaplanmaktadır. Kamu ihalelerinde şeffaflığın artırılması ve yerli malı kullanım zorunluluğunun önlenmesi amaçlanmaktadır (Akman, 2013) Olası Bir Anlaşmanın AB ve ABD Üzerindeki Etkileri Avrupa Komisyonu nun TTIP ye ilişkin müzakerelerin başlaması ve olası bir mutabakatın yaratacağı faydaların tespitine ilişkin bir etki analizi çalışması yapmış olup, anlaşmanın ekonomik sonuçlarının hem ABD hem de AB tarafında önemli kazanımlara neden olacağı ifade edilmektedir (European Commission, 2013b). Buna göre çalışma, faklı senaryolar altında tarafların milli gelir, istihdam artışı, ticaret ilişkileri, üretim, ücret seviyesi vb. alanlarda ne gibi faydalar sağlayabileceği üzerine kapsamlı analizleri içermektedir. Çalışmalar taraflar arasında öncelikle hangi konuların ele alınması gerektiğine ilişkin alternatif yaklaşımları ortaya koyarak, daha kısıtlı ve daha iddialı senaryoların etkilerini incelemiştir. Buna göre, 2018 yılına kadar taraflar arasındaki tarifedışı engellerin (TDE) yarısının (% 50) kaldırıldığı ve düzenleme farklılıklarından kaynaklanan engellerin giderildiği iddialı bir Transatlantik Anlaşması nın AB açısından milli gelire artışına etkisinin uzun vadede milyar Avro, ABD açısından ise 40.8 milyar Avro dolayında olabileceği hesaplanmaktadır. Bu AB ve ABD nin milli gelirlerinde sırasıyla % 0,7 ve % 0,3 kadar yıllık bir artış anlamına gelmektedir. TDE lerin sadece % 25 oranında kaldırılmasını içeren daha mütevazı bir senaryo altında dahi tarafların kazancının sırasıyla 53.6 ve 18.3 milyar Avro olabileceği iddia edilmektedir (Çizelge 2.1) (Berden ve ark., 2009; Akman, 2013). İki ekonominin de kriz sonrası büyüme ihtiyacı göz önüne alındığında mevcut tarife engellerin azaltılmasına yönelik yapılacak çalışmaların yaratacağı etkinin bile kayda değer olduğu görülmektedir. Sadece mal ticaretinde tarifelerin kaldırılıp ticaretin kolaylaştırıldığı basit senaryolar altında dahi iki tarafın toplam kazancının en az 7,5 milyar Dolar olabileceği, bunun daha dinamik şartlar da dikkate alındığında ise her iki taraf için 60 ila 85 mily ar Dolara ulaşabileceği vurgulanmaktadır (Erixon ve Bauer, 2010). Diğer taraftan, genel fiyat düzeyindeki düşüşün her hane başına çalışma yaşamı süresince yaratacağı ek gelirin yine sırasıyla AB ve ABD için ve Avro olacağı tahmin edilmektedir. Daha önemli beklenti ise anlaşmanın yeni istihdam alanları yaratacağı ve ücretler düzeyinde ortalama % 0,6 lık bir artış sağlayacağıdır. Bu durum AB nin büyüme stratejisi açısından 1716

4 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun bakıldığında daha çok istihdam ve iyi ücret ödenen işlerin yaratılması hedefi ile uyumlu görülmektedir (Akman, 2013). Çizelge 2.1. AB-ABD Anlaşmasının tahmini makroekonomik etkileri (TDE lerin azaltılması ve düzenlemelerd e yakınlaşma sağlanması durumunda) İddialı senaryo (Tam serbestleşme) Mütevazı senaryo (Kısmi serbestleşme) Uzun vade Reel gelir (milyar Avro) ABD Uzun vade 40,8 18,3 AB 121,5 53,6 Reel gelirde artış (%) ABD 0,28 0,13 AB 0,72 0,32 Reel ücret artışı (niteliksiz iş gücü) ABD 0,35 0,16 AB 0,82 0,36 Reel ücret artışı (nitelikli iş gücü) ABD 0,38 0,17 AB 0,78 0,34 İhracatta artış (%) ABD 6,06 2,68 AB 2,07 0,91 Kaynak: Berden ve ark. (2009) 3. TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ VE STA LAR Tarım sektörü STA nda hem ürünler ile ilgili elde edilmeye çalışılan gümrük tarife oranı indirimi ve/veya kota şeklindeki karşılıklı tavizler, hem de SPS ve ticarette teknik engeller gibi dış ticaret ile ilgili önlem ve uygulamalar nedeniyle önemli müzakere konuları arasında yer almaktadır. Ülkeler karşılaştırmalı üstünlüğe sahip oldukları tarım ürünlerinde taraf ülke/ülkelerin pazarına girmek veya pazarında daha fazla paya sahip olabilmek için kotasız tarife indirimi ya da belli kotalar dâhilinde tarife indirimleri elde ederek ihracatlarını arttırmaya çalışırlar. Ülkemiz sanayi ürünlerinde GB kapsamında AB ile ortak tarife oranlarını uyguladığı için, müzakerelerde taraf ülkeden sanayi ve tarım tavizleri alıp, karşı tarafa sadece tarım ürünlerinde tavizler verebilmektedir. Tarım sektöründe taviz verilirken bu tavizlerin yerli üreticiye etkisi, sektörde yaratacağı değişiklikler ve ülkemizin tarım sektörü ile ilgili hassasiyetleri göz önünde bulundurulur. Bu çerçevede tarım ürünlerinde elde edilen tarife indirimleri ile ihracatımız, taraf ülkeye sağlanan tarife indirimleri ile de ithalatımızda artış olmaktadır. Ayrıca, anlaşmaların imzalanması sayesinde oluşan ortam, tavize konu olmasa bile sektördeki diğer ürünlerin ticaretine pozitif etki yaratmakta ve ticaret verilerine olumlu yansımaktadır (Erol, 2013). Türkiye, 17 si aktif olmak üzere 18 ülke veya ülke gurubu ile STA imzalamıştır (Çizelge 3.1). Suriye ile olan anlaşma Aralık 2011'den bu yana taraflarca askıya alınmıştır. Hırvatistan ın 1 Temmuz 2014 te AB ye üye olmasının ardından bu ülke olan STA ise AB-Türkiye GB dâhilinde devam etmektedir. Lübnan ve Kosova ile de müzakere süreci tamamlanmış, ancak yürürlüğe girmesi için iç onay süreçlerinin tamamlanması beklenmektedir (Ekonomi Bakanlığı, 2014). Türkiye nin ayrıca, hâlihazırda 13 ülke/ülke grubu (Ukrayna, Kolombiya, Ekvator, Malezya, Moldova, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Gana, Kamerun, Seyşeller, Körfez İşbirliği Konseyi, Libya, MERCOSUR ve Faroe Adaları) ile STA müzakereleri devam etmekte olup, 12 ülke/ülke grubu (ABD, Kanada, Japonya, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Peru, Orta Amerika Topluluğu, diğer Afrika Karayip Pasifik Ülkeleri, Cezayir, Meksika ve Güney Afrika Cumhuriyeti) nezdinde de STA müzakerelerine başlama girişiminde bulunulmuştur (Ekonomi Bakanlığı, 2014). Çizelge 3.1. Türkiye nin Yürürlükte Bulunan Serbest Ticaret Anlaşmaları (2014 yılı itibariyle) STA Tarih STA Tarih EFTA (İsviçre, Lihtenştayn, Norveç, İsveç, Finlandiya, İzlanda, Avusturya) 1992 Mısır 2007 İsrail 1997 Arnavutluk 2008 Makedonya 2000 Gürcistan 2008 Hırvatistan 2003 Karadağ 2010 Bosna-Hersek 2003 Sırbistan 2010 Filistin 2005 Şili 2011 Tunus 2005 Ürdün 2011 Fas 2006 Güney Kore 2013 Suriye 2007 Morityus 2013 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (2014) 1717

5 Uluslararası Tarım ve Ticaret STA larda mal ticareti kapsamında sanayi ürünleri ile tarım ürünleri tavizleri ayrı ayrı ele alınmakta olup; anlaşmanın nihayetlendirilmesi amacıyla her iki sektörün toplam ticaret hacmi göz önüne alınarak, tarım-sanayi dengesini belirli bir seviyede tutacak taviz değişimlerine gidilebilmektedir. Türkiye nin imzaladığı STA larda, sınırlı sayıdaki tarımsal üründe miktar sınırlaması olmaksızın veya tarife kontenjanları çerçevesinde karşılıklı pazara giriş kolaylıkları sağlanmaktadır. Bu kapsamda Çizelge 3.2 den de izleneceği üzere, Türkiye tarım ürünleri ithalatında önemli paya sahip olan ve çok yüksek oranlı net dış ticaret açığı verdiği yağlı tohumlar ve kahve gibi ürünler başta olmak üzere bazı ürünlerde taviz verirken, ihracatında önemli olan ve rekabet üs tünlüğü olan tahıl ve meyve, sebze gibi ürünlerde tavizler almıştır (GTHB, 2014) döneminde, 32 milyar Dolar a ulaşan tarım ürünleri dış ticaret hacminden STA imzalanan ülkeler 1,5 milyar Dolar lık pay (yaklaşık %5) almaktadır. Bu hacim içerisinde ihracat değerinin 1,13 milyar Dolar olduğu dikkate alındığında STA ların tarım ürünleri dış ticaretine ihracat yönlü önemli katkı yaptığı söylenebilir. Tarım ürünleri ticaretinde ülke bazlı değerlendirme yapıldığında 2012 yılında STA kapsamında 222,4 milyon Dolar lık ihracatla İsrail birinci sıradayken, bunu 149,6 milyon Dolar ile EFTA ve 149,4 milyon Dolar ile Mısır izlemekted ir. İthalatta ise 181 milyon Dolar EFTA ülkeleri ilk sırada yer almakta, bunu 39,9 milyon Dolar ile Şili ve 36,5 milyo n Dolar ile Mısır izlemektedir (GTHB, 2014). Çizelge 3.2. Türkiye nin STA lar kapsamında taviz verdiği ve taviz aldığı ürünler Taviz verilen ürünler Taviz aldığı ürünler Taze ve kurutulmuş meyve ve sebzeler Taze ve kurutulmuş diğer meyve ve sebzeler Baklagil ürünleri Baklagil ürünleri(kabuklu veya kabuksuz) Yağlı tohumlar Kabuklu meyveler (fındık, antep fıstığı gibi) Baharat bitkileri Meyve ve sebze püreleri Sebze ve meyve suları Sebze ve meyve suları Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları Reçel, jöle, marmelatlar Kesme çiçek türleri Kesme çiçek türleri Çikolata ve diğer kakao içeren gıda müstahzarları Hububat, çikolata ve diğer kakao içeren gıda müstahzarları Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamulleri Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamulleri Mantar türleri Kaynak: GTHB (2014) 4. TTIP NİN TÜRKİYE ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Günümüzde AB nin ABD gibi ticaret hacmi yüksek bir ekonomi ile STA müzakerelerine başlamış olması ve AB nin STA imzalarken Türkiye ile de eş zamanlı bir STA imzalanmasının üçüncü ülkeye bir koşul olarak sunmaması, Türkiye de bazı endişeleri de beraberinde getirmektedir. AB ve ABD arasındaki müzakerelerin nihai amaçlarından birisi gümrük tarifelerinin tamamen sıfırlanmasıdır. Bunun gerçekleşmesi durumunda ABD den gelecek ürünler AB üzerinden Türkiye ye sıfır gümrükle girerken; Türkiye den ABD ye ihraç edilecek ürünlere karşı ABD mevcut gümrük tarifelerini korumaya devam edecektir. Bu durumun, ABD pazarında Avrupalı rakiplere ciddi bir rekabet avantajı kazandırmasının yanı sıra ABD li üreticilerin de Türkiye ye sıfır gümrük ile ürün satabilme imkânını tanıması nedeniyle Türkiye ekonomisi üzerinde olumsuz etkiler yaratması beklenmektedir. Dolayısıyla, hâlihazırda ABD lehine gelişen ticaret dengesinin Türkiye aleyhine daha da bozulması ve rekabet gücü açısından olumsuz bir tablonun ortaya çıkma riski artacaktır (Öztrak ve Duvan, 2014). Türkiye nin ABD ye yaptığı ihracat içerisinde önemli yer tutan kalemlere ABD tarafından uygulanan tarifeler hâlihazırda düşüktür. Bu çerçevede, DTÖ nün 2011 verilerine göre ABD nin tarım dışı ürünlerde uyguladığı ortalama gümrük tarifesi oranı % 3,3 dir (Aynı oran Türkiye için % 4,8 dir). Tarife oranları bu şekilde düşük olsa da Türk ihracatçılarının rekabet gücünün kapsamlı bir TTIP imzalanması durumunda Avrupalı rakipleri karşısında azalması öngörülmektedir. Özellikle Türk ihracatçıları tarife dışı engellere takılırken, AB içerisinde faaliyet gösteren firmalar söz konusu engellere maruz kalmayacaktır. Dolayısıyla söz konusu anlaşmanın olumsuz ticaret saptırıcı etkilerinin olması kaçınılmaz görünmektedir (Öztrak ve Duvan, 2014). Söz konusu anlaşmanın Türkiye açısından ticaret yaratıcı ve refah artırıcı gibi olası dolaylı olumlu etkileri de söz konusudur. Atlantik Okyanusunun iki yakasında imzalanacak serbest ticaret anlaşmasının AB ve ABD ekonomilerinin GSYH sını, ailelerin harcanabilir gelirini ve ücretleri artırıcı yönde katkı yapacağı ve söz konusu gelir artışlarının, ikincil bir etki olarak, dünyanın geri kalanında üretilen mal ve hizmetlere AB ve ABD talebinin artıracağı düşünülmektedir. Artacak bu dış talepten dolayı Türkiye nin ihracatının da artacağı beklenmektedir. Ayrıca, her ne kadar TTIP ile AB-ABD ekonomileri arasında tarife dışı engellerin kaldırılması, Türk ihracatçısı için dezavantajlı bir durum olsa da; bu iki ekonomi arasındaki ortak mevzuat ve standartların oluşturulması açısından olumlu etkileri de olabilir. Özellikle AB ve ABD ye yapılan ihracat için ayrı ayrı standart ve mevzuat koşullarını sağlamak zorunda olan Türk ihracatçısı bu anlaşmadan sonra tek bir standart ve mevzuat koşulunu dikkate almak durumunda kalabilir. Böyle bir durumda, işlem maliyetleri azalmak suretiyle ticaretimiz olumlu etkilenebilir. Yine dış ticaret dengemiz açısından olumsuz olsa da ABD den ithal edilecek ürünlerde ürün 1718

6 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun çeşitliliğinin artması ve bu ürünlerin fiyatlarının düşmesi Türk tüketiciler açısından refah artırıcı etki yaratabilecek diğer bir kanaldır (Öztrak ve Duvan, 2014). TTIP nin Türkiye ekonomisi üzerinde yaratacağı olası etkilerin araştırıldığı çalışma sayısı oldukça azdır. Bu konuda, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM); Ekonomi Bakanlığı, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) in katkılarıyla ABD de faaliyet gösteren AT Kaerney Şirketi ne bir etki değerlendirme analizini yaptırdığını açıklamıştır (Öztrak ve Duvan, 2014). Bunun dışında Almanya Ekonomi ve Teknoloji Bakanlığının, Almanya nın en büyük ekonomik araştırma kuruluşlarından birisi olan IFO Enstitüsüne yaptırdığı bir çalışmada, 17 farklı senaryo altında ABD ve AB arasında imzalanacak bir TTIP nın çeşitli ülkelerde yaratacağı gelir kazanç/kayıplarını ortaya koymaya çalışmıştır (IFO Institut, 2013). Çalışmada incelenen ülkeler arasında Türkiye de bulunmaktadır. Söz konusu çalışma, tarife dışı engellerde azalmayı içeren kapsamlı bir ticari serbestleşmenin olması halinde; TTIP nin küresel refahta (reel gelirde) ortalama % 3,3 lük artışa neden olacağını tespit etmiştir. Bununla birlikte çalışmanın bulgularından kapsamlı bir ticaret anlaşmasının ana kaybedenlerinin ABD veya AB ile hâlihazırda serbest ticaret anlaşması bulunan ekonomiler olacağı, AB ile gümrük birliğine sahip Türkiye nin de tarife dışı engellerde indirim içeren kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması halinde uzun dönemde % 2,5 lik refah (reel gelir) kaybına uğrayacağı anlaşılmaktadır. Merkez Bankası tarafından 2013 de yapılan AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri başlıklı çalışma ise kullanılan modele bağlı olarak yapılan tahminlere göre şu sonuçlara ulaşmıştır (Çizelge 4.1); 1. Türkiye nin de anlaşmaya taraf olarak veya ABD ile geniş kapsamlı bir STA imzalayarak sürece dâhil olduğu durumda; hem GSYH sında hem de ihracatında artışlar olacaktır. Örneğin, tarifelerin kaldırılması ve tarife dışı engellerin de azaltılması durumunda bu etki en yüksek düzeyde oluşacak ve GSYH %4 ihracat ise %7 ye yakın artacaktır. Sadece tarifelerin kaldırılması durumunda ise aynı oranlar sırasıyla %0,5 ve %1,3 olacaktır. 2. Türkiye nin de anlaşmaya taraf olarak veya ABD ile geniş kapsamlı bir STA imzalayarak sürece dâhil olmadığı durumda; dâhil olduğu durumun tersine kayıplar oluşacaktır. Örneğin, tarifelerin kaldırılması ve tarife dışı engellerin de azaltılması durumunda GSYH sı %0,6 ya yakın, ihracatı ise %5 e yakın azalacaktır. Bu seçenekte etkinin en az olacağı seçenek sadece tarifelerin kaldırılması iken, pozitif etkilenmenin olabileceği tek seçenek tarifelerin kaldırılması, tarife dışı engellerin azaltılması ve doğrudan yayılma etkisi durumunda ve yalnız ihracat lehine olacaktır. Bu sonuçlar, Türkiye nin TTIP sürecinin dışında kalmasının hemen her koşulda olumsuz etkiye yol açacağını net biçimde ortaya koymaktadır. Dolayısıyla Türkiye nin TTIP ye doğrudan veya ABD ile yapabileceği bir STA ile sürece dâhil olması oldukça önemlidir. Çizelge 4.1. Türkiye nin sürece dâhil olmasının ve olmamasının GSYİH sına ve ihracatına etkileri (%) Türkiye nin dâhil olması durumu Türkiye nin dâhil olmaması durumu Uygulanan şok GSYH İhracat GSYH İhracat Tarifelerin kaldırılması 0,460 1,303-0,132-0,114 Tarifelerin kaldırılması ve tarife dışı engellerin kısıtlı azaltılması 2,046 3,809-0,359-0,268 Tarifelerin kaldırılması ve tarife dışı engellerin azaltılması 4,001 6,974-0,561-0,450 Tarifelerin kaldırılması, tarife dışı engellerin azaltılması ve doğrudan yayılma etkisi 3,793 6,846-0,191 0,129 Kaynak: Güneş ve ark. (2013) 4.1. TTIP in Türkiye Tarımı Üzerine Olası Etkileri Olası bir anlaşma ile ABD menşeli malların, AB ile ortak gümrük alanı üzerinden vergisiz olarak ülkemize girmesinin ve ülkemiz aleyhine ticaret sapması riskine yol açmasının yanında Türk ihracatçıların AB pazarında elde etmiş olduğu kazanımların aşınması beklenmektedir. Türkiye nin bu çekincelerinin karşısında ABD nin Türkiye ile ticari ilişkilerinde üzerinde durduğu bazı hususları gündeme getirmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Nitekim ABD nin, Türkiye nin uyguladığı yüksek gümrük tarifeleri konusundaki çekincelerini ısrarla dile getirmesi, ileride GB kapsamında yer almayan, ancak ticaret ilişkilerinde önemli yer tutan tarım ürünleri ticaretinde serbestleşmeye gidilmesi konusunun gündeme gelmesine neden olabilecektir. Örneğin; taze meyve, sebze ve meyve sularında % oranlarına ulaşan tarifeler hassasiyet yaratabilmektedir. Alkollü ürünlerde uygulanan ve %200 leri bulan tüketim vergileri ve et ithalatındaki engeller de diğer öne çıkan konulardır. Gıda ürünleri bağlamında bir diğer ciddi müzakere konusu da SPS önlemlerine yönelik düzenlemeler alanında olacaktır. Bu düzenlemeler kapsamında özellikle ABD nin tarım ihracatı açısından önemli olan soya, mısır gibi ürünleri ilgilendiren Bio - güvenlik yasası ve son zamanlarda çok sık tartışılan genetiği değiştirilmiş ürünler (GDO) de gündemde önemli yer alabilecektir (Akman, 2013). AB-ABD STA sonucunda etkilenebilecek ürün gruplarının belirlenmesi konusunda detaylı çalışmalar henüz bulunmamakla birlikte mevcut durumda AB ile ticaretimizde kapsamında olumsuz etkilenecek tarımsal ürünlerin; 1719

7 Uluslararası Tarım ve Ticaret taze ve kurutulmuş meyve ve sebzeler, balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular, tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler ve yenilen çeşitli gıda müstahzarları (çay hülasaları, mayalar, soslar, diyet mamaları, vb.) olması beklenmektedir (GTHB, 2014). Dünya Bankası tarafından yayınlanan Evaluation of the EU-Turkey Customs Union başlıklı raporda, AB ve ABD arasında bir STA imzalanması ve bunun karşılığında Türkiye nin ABD ile bir STA oluşturması veya oluşturmaması durumlarının tarım ürünleri ihracatı açısından sadece balıkçılıkta negatif etki yaratacağı ifade edilmektedir (Çizelge 4.2). Buna karşın, daha önce de belirtildiği gibi bu iki durumda GSYH ve toplam ihracatta önemli değişimler olmaktadır. Bu da TTIP nin tarım sektörüne ihracat yönlü olası etkilerinin daha sınırlı kalacağını göstermektedir. Yine aynı çalışmaya göre Türkiye nin AB olmaksızın ABD ile bir STA imzalaması durumunda ise söz konusu tarımsal ürünler, ihracat açısından negatif yönlü etkilenmektedir. Örneğin; tarifenin başka yerinde sınıflandırılmamış gıda ürünlerinde 12,4 milyon Dolar lık kayıp oluşurken, bu tutar sebzeler, meyveler ve kabuklu yemişlerde 10,5 milyon Dolar, tarifenin başka yerlerinde belirtilmeyen bitkisel ürünlerde de 4 milyon Dolar olmaktadır (Çizelge 4.2). Bu da sadece ABD ile yapılacak bir STA nın genel ekonomik dengeler açısından olumlu olmakla birlikte tarım ürünleri açısından olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabileceğini göstermektedir. Çizelge 4.2. Türkiye nin TTIP ye taraf olma durumuna göre belli başlı tarım ürünleri ihracatındaki değişimlerin simülasyonu AB-ABD STA (TTIP imzalanırsa ve TR ABD ile STA imzalamaz ise) AB-ABD STA (TTIP imzalanırsa ve TR ABD ile STA imzalar ise) AB-ABD-Türkiye STA milyon Dolar % milyon Dolar % milyon Dolar % Çeltik 0,00 0,32 0,00 0,40 0,00-1,15 Buğday 0,13 0,54 0,14 0,59-0,19-0,80 Taneli tahıl (başka yerde sınıflandırılmamış) 0,03 0,06 0,04 0,08-0,10-0,21 Sebzeler, meyveler, kabuklu yemişler 3,27 0,10 3,49 0,11-10,46-0,33 Yağlı tohumlar 0,13 0,12 0,15 0,14-0,44-0,42 Şeker kamışı, şeker pancarı 0,00 0,18 0,00 0,23 0,00-0,62 Bitkisel lifler 0,57 0,25 0,78 0,34-0,55-0,24 Bitkisel ürünler(başka yerde sınıflandırılmamış) 1,93 0,31 2,03 0,32-4,05-0,64 Sığır, koyun, keçi, at 0,02 0,18 0,02 0,19-0,04-0,47 Hayvansal ürünler (başka yerde sınıflandırılmamış) 0,00 0,00 0,00 0,00-0,37-0,30 İşlenmemiş süt 0,04 0,28 0,04 0,30-0,14-1,03 Yün, ipek böceği kozaları 0,05 0,69 0,05 0,76-0,12-1,86 Ormancılık 0,05 0,18 0,05 0,18-0,10-0,38 Balıkçılık -0,53-0,34-0,50-0,33-0,78-0,50 Sığır eti ürünleri 0,04 0,44 0,04 0,49-0,08-0,95 Et ürünleri (başka yerde sınıflandırılmamış) 0,28 0,62 0,30 0,68-0,45-1,01 Sebze yağları 0,91 0,23 1,22 0,31-2,69-0,67 Süt ürünleri 0,72 0,43 0,79 0,47-1,48-0,87 İşlenmiş pirinç 0,00 0,20 0,00 0,22-0,01-0,59 Şeker 0,08 0,20 0,08 0,21-0,26-0,67 Gıda ürünleri (başka yerde sınıflandırılmamış) 6,87 0,20 7,58 0,22-12,42-0,35 İçecekler ve tütün ürünleri 0,19 0,05 0,21 0,05-0,85-0,21 Kaynak: World Bank (2014) 5. SONUÇ VE ÖNERİLER 20. yüzyılın sonlarından itibaren serbest piyasa ekonomisi anlayışının ve rekabetçilik fikrinin ağırlık kazanması ile birlikte dünya ticaretinin serbestleştirilmesi hedefine yönelik yapılan çalışmalar ülkelerin ekonomik açıdan bütünleşmeye yönelmesine yol açmıştır. DTÖ kapsamında yürütülen çok taraflı ticaret görüşmelerinin uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi konusundaki hedefine ulaşamaması ile birlikte dünya ekonomisi üzerinde söz sahibi olan AB ile ABD arasında ticaret ve yatırım ortaklığına yönelik müzakerelerin başlamasına neden olmuştur. Söz konusu girişimin, iki öncü ekonomi arasında gerçekleşmesi ve birçok ülkenin önemli ticaret ortakları arasında yer almaları gibi faktörler göz önünde bulundurulduğunda, AB-ABD STA sının dünya genelinde etkileri olacağı ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerinde önemli etkiler yaratacağı tahmin edilmektedir. AB nin 3. ülkelerle STA müzakerelerine Türkiye den önce başlatarak sonuçlandırması nedeniyle ülkemizin üçüncü ülkelerle STA ları gerek başlatmakta gerekse sonuçlandırmakta zorluk çektiği ve bundan dolayı GB içinde Türk ve AB üretici ve ihracatçılarının eşit şartlarda rekabet etmesini engellemesi nedeniyle GB nin işleyişine zarar verdiği bilinmektedir. Bu kapsamda AB nin üçüncü ülkelerle imzalanacak STA larda Türkiye ile de eş zamanlı STA imzalanma şartı koymaması ülkemiz açısından sıkıntı yaratmaktadır. Özellikle ABD gibi dünya ticaretinde önde gelen bir ülkeyle yapılacak böylesi büyük ve kapsamlı ortaklık anlaşmasının ülkemize önemli etkileri olacağı açıktır. TTIP yoluyla, ABD ürünlerine AB üzerinden Türk pazarına serbest bir giriş imkânı sağlanırken 1720

8 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Türkiye nin ABD ye ihracatı gümrük vergisi gibi uygulamalara tabi olmaya devam edecektir. Bu durum, hem ABD ile mevcut ticaret dengesini olumsuz etkileyecek, hem de Türk ürünlerinin AB ürünleri karşısında ABD pazarındaki rekabet imkânını azaltacaktır. TTIP nin Türkiye ekonomisine GSYH ve ihracat yönünden etkilerini gösteren sınırlı sayıda çalışma mevcut iken ithalat ve tarımsal yapı gibi konulardaki etkileri değerlendirme amaçlı daha detaylı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Bununla birlikte, TTIP nin gerçekleşmesi durumunda Türkiye nin GB nedeniyle ithalata daha da açık bir hale geleceği ve ABD menşeli malların ithalatının artacağı öne sürülmektedir. Her ne kadar tarımsal ürünler GB kapsamında olmasa da tarıma dayalı sanayi ürünleri açısından bu tür riskler söz konusu olabilir. TTIP nin yeni kurallar ve standartlar yoluyla küresel piyasalarda oluşturacağı etkinin yurtiçi piyasalarda da etkili olması beklentisi de tarım sektörünü ilgilendirmektedir. Önemli bir tarım ürünleri ihracatçısı olan Türkiye nin tarımsal yapısının bu yeni durumdan etkilenmemesi mümkün değildir. Bu açıdan bakıldığında etkilenmenin yönünü ve şiddetini belirleyecek faktörlerin önceden tahminlenmesi ve gerekli çalışmaların yapılmaya başlanması oldukça önemlidir. Türkiye, ABD ve AB arasında yürütülen bu müzakerelere paralel bir müzakere yürütmek istediğini muhataplarına iletmiş durumdadır. Bununla birlikte AB ve ABD arasında yürütülen müzakerelerin iki yıllık iddialı bir zaman dilimi içerisinde tamamlanması hedefi Türkiye nin paralel müzakerelere katılımı önündeki en büyük engellerden biri olarak görülmektedir. Türkiye nin TTIP den olumlu şekilde etkilenmesi için öncelikli durum, bu anlaşmaya ABD ile yapacağı STA ile dolaylı olarak veya mevcut durumda müzakerelere dâhil olarak doğrudan katılmasıdır. Her ne kadar bu durumda tarım sektörünün olumsuz etkilenebileceğine dair yorumlar olsa da genel ekonomik büyümenin tarım sektöründeki gelişimi olumlu yönde etkileyebileceği de gözden kaçırılmamalıdır. Türkiye nin TTIP ye bir şekilde dâhil olamaması durumunda ise mevcut Gümrük Birliği Anlaşmasını, yeni oluşan koşulları dikkate alarak ve rekabet avantajına sahip olduğu tarımsal ürünleri dâhil ederek yeniden müzakereye açması da bu yeni duruma entegre olmasında diğer bir yol olabilir. 6.KAYNAKLAR Akman, M. S AB-ABD Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı ve Türkiye. TEPAV R: ABD_Transatlantik_Ticaret_ve_Yatirim_Ortakligi TTIP ve_turkiye.pdf [Ulaşım: 8 Mart 2014]. Berden, K.G., Francois, J., Thelle, M., Wymenga, P. Tamminen, S Non-Tariff Measures in EU-US Trade and Investment, An Economic Analysis, ECORYS. [Ulaşım: 14 Nisan 2014]. Ekonomi Bakanlığı Serbest Ticaret Anlaşmaları. [Ulaşım: 1 Mart 2014]. Erixon, F. ve Bauer M A Transatlantic Zero Agreement: Estimating the Gains from Transatlantic Free Trade in Goods. ECIPE Occasional Paper, No.4/ [Ulaşım: 15 Nisan 2014]. Erol, E Gümrük Birliği Kapsamında İmzalanan Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türk Tarımsal Dış Ticaretine Etkisi ( ). 52. Dönem AB Temel Eğitim Tezi. Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara. European Commission. 2013a. Memo: Statement from United States President Barack Obama, European Council President Herman Van Rompuy and European Commission President José Manuel Barroso. [Ulaşım: 12 Nisan 2014]. European Commission. 2013b. Impact Assessment Report on the future of EU-US trade relations, Commissio n Staff Working Document, 12 March 2013, SWD(2013) 68 Final. [Ulaşım: 12 Nisan 2014]. GTHB Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ekonomik Ve Teknik İlişkiler Daire Başkanlığı, Serbest Ticaret Anlaşmaları Bilgi Notu. [Ulaşım: 10 Mart 2014]. Güneş, D., Mavuş, M., Oduncu, A AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri. T.C. Merkez Bankası Ekonomi Notları. 2013/30. [Ulaşım: 8 Mart 2014]. IFO Institut Dimensions and Effects of a Transatlantic Free Trade Agreement Between the EU an d US. [Ulaşım: 8 Mart 2014]. Öztrak, F. ve Duvan, O.B AB-ABD Arasında Gerçekleştirilecek Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması: Türkiye Ekonomisi Üzerine Olası Etkileri. [Ulaşım: 18 Mart 2014]. World Bank, Evaluation of the EU-Turkey Customs Union,

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri. Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Türkiye-Kosova Serbest Ticaret Anlaşması IV. Tur Müzakereleri Caner ERDEM AB Uzman Yardımcısı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Eylül 2013 Sunum Planı STA ların Yasal Çerçevesi Türkiye nin

Detaylı

T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK VE TEKNİK İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI Serbest Ticaret Anlaşmaları Bilgi Notu 5 Mart 2014 1 GİRİŞ Türkiye

Detaylı

AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ

AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ NİN GÜNCELLENMESİ 25.07.2017 İhracatımızın %47,9 u (68,3 milyar $) İthalatımızın %39,1 i (77,6 milyar $) Gümrük Birliği nden Kazanımlarımız AB ye ihracatta orta-üst teknolojili sektörlerin

Detaylı

AB-ABD SERBEST TİCARET ANLAŞMASI VE TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ

AB-ABD SERBEST TİCARET ANLAŞMASI VE TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ AB-ABD SERBEST TİCARET ANLAŞMASI VE TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLERİ Giriş Hazırlayan: Gündem KONT Temelleri II. Dünya Savaşı na kadar uzanan ancak 1980 li yıllarda teknoloji ve iletişim alanlarındaki ilerlemeler

Detaylı

Türkiye-Meksika. Serbest Ticaret Anlaşması 2. Tur Müzakereleri. 15-16-17 Eylül 2014 Meksika

Türkiye-Meksika. Serbest Ticaret Anlaşması 2. Tur Müzakereleri. 15-16-17 Eylül 2014 Meksika Türkiye-Meksika Serbest Ticaret Anlaşması 2. Tur Müzakereleri 15-16-17 Eylül 2014 Meksika 24 Aralık 2014 Ozan ÖZDEMİR AB Uzman Yardımcısı (İstatistik) Ekonomik ve Teknik İlişkiler Dairesi Avrupa Birliği

Detaylı

TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİNDE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI HAKKINDA BİLGİ VE DEĞERLENDİRME NOTU

TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİNDE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI HAKKINDA BİLGİ VE DEĞERLENDİRME NOTU Serbest Ticaret sı (STA), iki ya da daha fazla ülke arasında ticareti etkileyen tarife ve tarife dışı engellerin kaldırılarak, taraflar arasında bir serbest ticaret alanı oluşturulmasını sağlayan, ancak

Detaylı

TÜRKİYE NİN AB PERSPEKTİFİ: AB PAZARI VE TÜRKİYE NİN KONUMU. Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı

TÜRKİYE NİN AB PERSPEKTİFİ: AB PAZARI VE TÜRKİYE NİN KONUMU. Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı TÜRKİYE NİN AB PERSPEKTİFİ: AB PAZARI VE TÜRKİYE NİN KONUMU Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı Türkiye-AB İlişkilerinin Gelişimi Ortaklık Anlaşması Gümrük Birliği AB Adaylığı Katılım Müzakereleri

Detaylı

Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşmasının Türkiye Ekonomisine ve Dış Ticaretine Etkileri

Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşmasının Türkiye Ekonomisine ve Dış Ticaretine Etkileri Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşmasının Türkiye Ekonomisine ve Dış Ticaretine Etkileri Medine Atay Ergin 12 Mayıs 05.03.2015 2016, İstanbul Trans-Pasifik Ortaklık Anlaşması 4 Şubat 2016 tarihinde imzalandı.

Detaylı

Ülkelerin ekonomik performanslarının büyük bir ölçüde

Ülkelerin ekonomik performanslarının büyük bir ölçüde OYUNUN YENİ KURALI - Ülkelerin ekonomik performanslarının büyük bir ölçüde ilişkili hale geldiği dış ticaret zaman içerisinde hızla gelişen bir yapıya sahiptir. Öyle ki, TradeMap verilerine göre 2001 yılında

Detaylı

MECLİS TOPLANTISI. Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı

MECLİS TOPLANTISI. Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı MECLİS TOPLANTISI Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı 25 Ağustos 2014 Van FAZLA SÖZE GEREK YOK CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİM SONUÇLARI İZMİR EKONOMİ ZİRVESİ 7. TÜRKİYE SANAYİ VE TİCARET ŞURASI 7. TÜRKİYE

Detaylı

KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE YÜKSELEN AKTÖR: SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI VE TÜRKİYE. Övgü PINAR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ

KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE YÜKSELEN AKTÖR: SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI VE TÜRKİYE. Övgü PINAR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ 2013 MART EKONOMİ KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE YÜKSELEN AKTÖR: SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI VE TÜRKİYE Övgü PINAR Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ GİRİŞ Teknolojik gelişmelere bağlı olarak ulaşım ve haberleşme imkanlarının

Detaylı

İKV DEĞERLENDİRME NOTU

İKV DEĞERLENDİRME NOTU 60 Kasım 2012 İKV DEĞERLENDİRME NOTU EKONOMİK KRİZ SONRASI DIŞ TİCARET İLİŞKİLERİNİN GELİŞİMİ Selen Akses 1 İKTİSADİ KALKINMA VAKFI www.ikv.org.tr EKONOMİK KRİZ SONRASI DIŞ TİCARET İLİŞKİLERİNİN GELİŞİMİ

Detaylı

TTYO Çıkmazına Karşı, Farklı Bir Öneri NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ MEHMET ÖZÇELİK

TTYO Çıkmazına Karşı, Farklı Bir Öneri NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGELERİ MEHMET ÖZÇELİK YÖNETİCİ ÖZETİ Günümüzde küresel ekonominin aktörleri; yeni pazarlara açılmak ve rekabet edebilirliklerini artırmak amacıyla çok taraflı ekonomik ve stratejik anlaşmalara yönelmektedir. Özellikle yakın

Detaylı

GÜMRÜK BİRLİĞİ VE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TARIM SEKTÖRÜ ÜZERİNE ETKİLERİ

GÜMRÜK BİRLİĞİ VE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TARIM SEKTÖRÜ ÜZERİNE ETKİLERİ GÜMRÜK BİRLİĞİ VE SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TARIM SEKTÖRÜ ÜZERİNE ETKİLERİ Serdar TAŞYÜREK Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) çerçevesinde gerçekleştirilen çok taraflı müzakerelerin (Doha Turu) sonuçsuz kalması

Detaylı

YÜRÜRLÜKTE OLAN SERBEST TİCARET ANLAŞMALARINDA YER ALAN ÖNEMLİ MADDELER

YÜRÜRLÜKTE OLAN SERBEST TİCARET ANLAŞMALARINDA YER ALAN ÖNEMLİ MADDELER ÜLKE GRUBU AB AKÇT STA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI KAPSAMINDAKİ MENŞE KURALLARI PROTOKOLÜ Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) Arasında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Anlaşmanın

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları 17/07/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve

Detaylı

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%) 2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;

Detaylı

KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU

KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU KOSTA RİKA ÜLKE RAPORU ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Kosta Rika Cumhuriyeti Başkenti :San Jose Kuruluş Tarihi :15 Eylül 1821 Nüfusu :4 milyon 814 bin Yüzölçümü :51.100 km2

Detaylı

ANLAŞMASIZ BREXİT İN GERÇEKLEŞMESİ DURUMUNDA TÜRK İHRAÇ ÜRÜNLERİNİN KARŞILAŞMASI MUHTEMEL VERGİ ORANLARI

ANLAŞMASIZ BREXİT İN GERÇEKLEŞMESİ DURUMUNDA TÜRK İHRAÇ ÜRÜNLERİNİN KARŞILAŞMASI MUHTEMEL VERGİ ORANLARI ANLAŞMASIZ BREXİT İN GERÇEKLEŞMESİ DURUMUNDA TÜRK İHRAÇ ÜRÜNLERİNİN KARŞILAŞMASI MUHTEMEL VERGİ ORANLARI Ekonomik Araştırmalar ile Strateji, İnovasyon ve Girişimcilik Şubeleri 04.04.2019, İstanbul Birleşik

Detaylı

Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı : Türkiye İçin Bir Değerlendirme

Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı : Türkiye İçin Bir Değerlendirme tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı : Türkiye İçin Bir Değerlendirme TPP ÜLKELERİ TOPLAM NÜFUS: 478 Milyon TOPLAM GSMH: 11.9 Trilyon USD % 37.38

Detaylı

Sayı: /26 Kasım 2013 EKONOMİ NOTLARI. AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri. Didem Güneş Merve Mavuş Arif Oduncu

Sayı: /26 Kasım 2013 EKONOMİ NOTLARI. AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri. Didem Güneş Merve Mavuş Arif Oduncu EKONOMİ NOTLARI AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye Üzerine Etkileri Didem Güneş Merve Mavuş Arif Oduncu Özet: Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kapsamında gerçekleştirilen çok taraflı ticaret müzakerelerinin

Detaylı

AB ORTAK PİYASA DÜZENİNE UYUM ÇALIŞMALARI. AB Ortak Piyasa Düzeni

AB ORTAK PİYASA DÜZENİNE UYUM ÇALIŞMALARI. AB Ortak Piyasa Düzeni AB ORTAK PİYASA DÜZENİNE UYUM ÇALIŞMALARI AB Ortak Piyasa Düzeni Ortak Tarım Politikası (OTP) AMAÇLAR Tek Pazar Tarımsal verimliliği artırmak Tarımda çalışanlara adil bir yaşam standardı sağlamak Mali

Detaylı

Gümrükte Gündem 2015 Gümrük ve Küresel Ticaretteki Son Gelişmeler

Gümrükte Gündem 2015 Gümrük ve Küresel Ticaretteki Son Gelişmeler Gümrük ve Küresel Ticaretteki Son Gelişmeler 19.11.2015 İstanbul Orjin Maslak Plaza İthalatta Hangi Sektör ve Ürünlerde Korumacılık Arttı? Orta Vadeli Program (2015 2017) OVP Amaçları: Yurt içi tasarrufları

Detaylı

4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU

4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU 4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU Yeni Dönem Türkiye - AB Perspektifi Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı: Fırsatlar ve Riskler ( 21-22 Kasım 2013, İstanbul ) SONUÇ DEKLARASYONU ( GEÇİCİ ) 1-4. Türkiye

Detaylı

AB ABD TİCARET VE YATIRIM ANLAŞMASI VE TÜRKİYE YE ETKİLERİ NAZLI ÜSTÜN

AB ABD TİCARET VE YATIRIM ANLAŞMASI VE TÜRKİYE YE ETKİLERİ NAZLI ÜSTÜN 1. GİRİŞ AB ABD TİCARET VE YATIRIM ANLAŞMASI VE Küresel ekonominin yüzde 47 sine karşılık gelen AB ve ABD, önümüzdeki dönemde ticaretin, hizmetlerin ve kamu alımlarının serbestleştirilmesini ve yatırımların

Detaylı

TARIMSAL ÜRÜNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMLARI. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

TARIMSAL ÜRÜNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMLARI. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü TARIMSAL ÜRÜNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMLARI Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü TARIM ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARETİ Yıllara Göre Tarım Ürünleri Dış Ticareti (milyon $) 20.000 18.000

Detaylı

Dünya Bankası. 8 Nisan 2014 İstanbul

Dünya Bankası. 8 Nisan 2014 İstanbul Dünya Bankası 8 Nisan 2014 İstanbul 1. Giriş Neden bu değerlendirme, neden şimdi? 2. GB nin STA ile Kıyaslanması 3. Tarım ve Hizmetlerde Entegrasyon 4. Asimetrik Düzenlemeler 5. Koordinasyon ve Anlaşmazlıkların

Detaylı

TARIMSAL ÜRÜNLER DIŞ TİCARETİ VE POLİTİKA ARAÇLARI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

TARIMSAL ÜRÜNLER DIŞ TİCARETİ VE POLİTİKA ARAÇLARI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI TARIMSAL ÜRÜNLER DIŞ TİCARETİ VE POLİTİKA ARAÇLARI T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü Tarım Ürünleri Dairesi Başkanlığı 06.06.2014 Sunum Planı Tarım Ürünleri İhracatımız Dahilde İşleme Rejimi

Detaylı

HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2016 RAPORU

HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2016 RAPORU HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ 2016 RAPORU 1- DÜNYA TİCARETİ I- DÜNYA DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ TİCARETİ 2015 yılında dünya değirmencilik sektörü ihracatı bir önceki yıla göre %7,4

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU

İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU İZMİR TİCARET ODASI KARADAĞ ÜLKE RAPORU HAZİRAN 2017 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı: Karadağ Nüfusu: 619.800 Dil: Sırpça %42,9, Karadağca %37, Boşnakça %8,7 Din: Ortodoks 72.1%, Müslüman 19.1%, Katolik 3.4%,

Detaylı

* Ticaret verileri Nace Revize 2 sınıflandırmasına göre 45 ve 46 kodlu sektörleri içermektedir. Kaynak: (Türkiye İstatistik Kurumu, u)

* Ticaret verileri Nace Revize 2 sınıflandırmasına göre 45 ve 46 kodlu sektörleri içermektedir. Kaynak: (Türkiye İstatistik Kurumu, u) 1.1. Ticaret Türkiye ye paralel olarak TR82 Bölgesi nde de hizmetler sektörünün ekonomideki payının artmasıyla öne çıkan alanlardan biri de ticarettir. 2010 TÜİK Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistiklerine

Detaylı

FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015

FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015 FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Filistin e ihracat yapan 7 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

RUSYA TARIM SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER

RUSYA TARIM SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER RUSYA TARIM SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Rus Türk İşadamları Birliği-Aralık 2018 1 İÇİNDEKİLER 1.Giriş... 3 2.Rusya nın gıda ithalatı... 4 3.Rusya nın en çok meyve ithal ettiği ülkeler... 5 4. Rusya nın en

Detaylı

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ GIDA İŞLEME MAKİNELERİ 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8419.89 Pastörize, kondanse etme vb. işler için

Detaylı

Dr. Binhan OĞUZ IKV-Konuşma notu 14 Haziran 2007

Dr. Binhan OĞUZ IKV-Konuşma notu 14 Haziran 2007 TÜRK TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SEKTÖRLERİNİN KATILIM MÜZAKERELERİNDEKİ DURUMU AB ye uyumda sosyal şartlardan, davranış kurallarından, çevre, fikri mülkiyete kadar bir dizi alanda sektörümüzün ve ülkemizin

Detaylı

ANKET-FİRMA. Soruları yanıtlarken firmanızla/sektörünüzle ilgili olmadığını düşündüğünüz sorulara yanıt vermeyiniz.

ANKET-FİRMA. Soruları yanıtlarken firmanızla/sektörünüzle ilgili olmadığını düşündüğünüz sorulara yanıt vermeyiniz. Sayın Yetkili, ANKET-FİRMA Bilindiği üzere, 2012 yılı Temmuz ayında, ülkemiz ile Japonya arasında Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EOA) imzalanması imkanını araştırmak üzere bir Ortak Çalışma Grubu (OÇG) kurulması

Detaylı

Chapter 10. Ticaret politikasının uluslararası müzakereleri ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Slides prepared by Thomas Bishop

Chapter 10. Ticaret politikasının uluslararası müzakereleri ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Slides prepared by Thomas Bishop Chapter 10 Ticaret politikasının uluslararası müzakereleri ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Ticaret politikasının

Detaylı

GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU-FİRMA

GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU-FİRMA Sayın Yetkili, GÖRÜŞ BİLDİRME FORMU-FİRMA Ülkemiz ile Tayland arasında gerçekleştirilmesi planlanan muhtemel bir Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında 2013 yılından bu yana görüşmelerde bulunulmakta

Detaylı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı

Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü PAN AVRUPA AKDENİZ TERCİHLİ MENŞE KURALLARINA DAİR BÖLGESEL KONVANSİYON KAPSAMI TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK HAKKINDA BİLGİ I. Neden Bölgesel Konvansiyon? Ülkemiz Avrupa

Detaylı

FAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014

FAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014 FAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014 FAO süt fiyat endeksi 184,3 ile Ekim ayında bir önceki aya göre %1,9 geriledi. Böylece geçen yıl aynı dönemin % 26,6 gerisinde kaldı. Tereyağı,

Detaylı

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ

GENEL BİLGİLER DIŞ TİCARET BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti Resmi Dil : Swahili, İngilizce Başkenti : Resmi başkent Dodoma(1 699 000) (de facto olarak Darüsselam); Dar es Selam; ticari başkent (2.498.000)

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü PAZARA GİRİŞ KOORDİNASYON YAPISI VE HEDEF ÜLKELER

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü PAZARA GİRİŞ KOORDİNASYON YAPISI VE HEDEF ÜLKELER T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI İhracat Genel Müdürlüğü PAZARA GİRİŞ KOORDİNASYON YAPISI VE HEDEF ÜLKELER 4 Haziran 2012 SUNUŞ GÜNDEMİ Pazara Giriş Koordinasyon Yapısı Yeni Yaklaşım Pazara Giriş Komitesi Ülke Masaları

Detaylı

TÜRKİYE ABD ARASINDAKİ EKONOMİK VE TİCARİ İŞBİRLİĞİ FIRSATLARI

TÜRKİYE ABD ARASINDAKİ EKONOMİK VE TİCARİ İŞBİRLİĞİ FIRSATLARI TÜRKİYE ABD ARASINDAKİ EKONOMİK VE TİCARİ İŞBİRLİĞİ FIRSATLARI TABA AmCham 2908 sayılı Dernekler Kanunu hükümlerine uygun olarak 5 Şubat 1987 tarihinde 87/11484 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla kurulmuştur.

Detaylı

ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ NİN GELECEĞİ KONFERANSI. Ümit Özlale

ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ NİN GELECEĞİ KONFERANSI. Ümit Özlale tepav Economic Research Policy Foundation of Turkey ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ NİN GELECEĞİ KONFERANSI Ümit Özlale 29 April 2011 2 Sunum Planı 1. Bölüm: İhracat performansımız Pazar genişlemesi

Detaylı

2014 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2014 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2014 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 MART / TÜRKİYE

Detaylı

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015

HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (TTIP) : TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ İLE TARIM SEKTÖRÜ ÜZERİNE ETKİLERİ

AVRUPA BİRLİĞİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (TTIP) : TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ İLE TARIM SEKTÖRÜ ÜZERİNE ETKİLERİ T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü AVRUPA BİRLİĞİ AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ SERBEST TİCARET ANLAŞMASI (TTIP) : TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ İLE TARIM SEKTÖRÜ

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi Sektörün genel özellikleri Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı Ürünler dünyada ortalama

Detaylı

Ortak Tarım Politikasında Korumacılık

Ortak Tarım Politikasında Korumacılık Ortak Tarım Politikasında Korumacılık Topluluk İçinde Koruma Toplulukta 3 Farklı Fiyat Uygulandı Hedef fiyat Müdahale fiyatı Eşik Fiyat Hedef fiyat En kötü koşullarda çalışan (verim düşük) üreticileri

Detaylı

DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ WORKING PAPER SERIES. Tartışma Metinleri WPS NO/ 18/ SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİNDEKİ YERİ

DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ WORKING PAPER SERIES. Tartışma Metinleri WPS NO/ 18/ SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİNDEKİ YERİ DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ WORKING PAPER SERIES Tartışma Metinleri WPS NO/ 18/ 2016-04 SERBEST TİCARET ANLAŞMALARININ TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİNDEKİ YERİ İpek TÜR * Betül GÜR** *ipektur90@gmail.com, İstanbul

Detaylı

HİZMET TİCARETİ MÜZAKERELERİ

HİZMET TİCARETİ MÜZAKERELERİ HİZMET TİCARETİ MÜZAKERELERİ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ANLAŞMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 21 Şubat 2013, Ankara SUNUM PLANI HİZMET TİCARETİNİN SERBESTLEŞTİRİLMESİ TÜRKİYE NİN SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI KAPSAMINDA

Detaylı

2015 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU

2015 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU 2015 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 AĞUSTOS

Detaylı

RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI

RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI KÜRESEL KRİZ VE TARIM SEKTÖRÜ RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI İzmir Ticaret Borsası Ar-Ge Müdürlüğü Nisan 2014 İZMİR TİCARET BORSASI Sayfa 0 ÇALIŞMAYA İLİŞKİN NOTLAR Bu çalışmada yer alan istatistiklerden; Dünya

Detaylı

2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 ŞUBAT / TÜRKİYE

Detaylı

2014 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU

2014 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU 2014 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 NİSAN / TÜRKİYE

Detaylı

TC. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GAP ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ. Diyarbakır Tarımsal Ticaret / Nüsha 4

TC. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GAP ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ. Diyarbakır Tarımsal Ticaret / Nüsha 4 Sayfa1 TC. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GAP ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ GAPUTAEM GÜNCEL Diyarbakır Tarımsal Ticaret / Nüsha 4 ARALIK 2013 - YIL:1 SAYI:1 / ISSN :2148-1962.

Detaylı

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU

2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU 2015 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 OCAK / TÜRKİYE

Detaylı

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak

Detaylı

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar

Detaylı

2018 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU

2018 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU 2018 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK VE TEKNİK İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI 2015 YILI OCAK DÖNEMİ DIŞ TİCARET VERİLERİ Hazırlanma Tarihi: 27 Şubat

Detaylı

SAINT LUCİA ÜLKE RAPORU

SAINT LUCİA ÜLKE RAPORU SAINT LUCİA ÜLKE RAPORU Uluslararası ilişkiler Müdürlüğü Ağustos 2017 Hazırlayan: Sıla Özsümer 1. ÖZET BİLGİLER Resmi Adı :Saint Lucia Başkenti :Castries Yönetim Şekli :Parlamenter Monarşi Kuruluş Tarihi

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 OCAK AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılında Türkiye nin toplam ihracatı 2016 yılına kıyasla

Detaylı

ANKET-FİRMA Soruları yanıtlarken firmanızla/sektörünüzle ilgili olmadığını düşündüğünüz sorulara yanıt vermeyiniz.

ANKET-FİRMA Soruları yanıtlarken firmanızla/sektörünüzle ilgili olmadığını düşündüğünüz sorulara yanıt vermeyiniz. ANKET-FİRMA Soruları yanıtlarken firmanızla/sektörünüzle ilgili olmadığını düşündüğünüz sorulara yanıt vermeyiniz. Katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz. BÖLÜM 1: FİRMA BİLGİLERİ Firma Adı : Bulunduğunuz

Detaylı

2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2018 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015

SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015 SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015 SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Sırbistan a ihracat yapan 210 firma bulunmaktadır. 31.12.2014

Detaylı

20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları Mısır:

20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları Mısır: 20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Eylül 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine

Detaylı

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından

Detaylı

YÜRÜRLÜKTE OLAN SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI KAPSAMINDA KÜMÜLASYON İMKANLARI

YÜRÜRLÜKTE OLAN SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI KAPSAMINDA KÜMÜLASYON İMKANLARI ÜLKE GRUBU AB AKÇT STA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI KAPSAMINDAKİ MENŞE KURALLARI PROTOKOLÜ Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) Arasında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran Anlaşmanın

Detaylı

SESSION 1. Ph.D. Candidate Neslihan Koç (Hitit University, Turkey) Abstract

SESSION 1. Ph.D. Candidate Neslihan Koç (Hitit University, Turkey) Abstract SESSION 1 Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesinde Makedonya ile Türkiye nin Dış Ticaret İlişkilerinin İncelenmesi Analyzing the Foreing Trade Relations of Turkey and Macedonia within the Framework of Free

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2017 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2017 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Tarım Anlaşması İHRACAT REKABETİ

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Tarım Anlaşması İHRACAT REKABETİ Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Tarım Anlaşması İHRACAT REKABETİ Özge KOTAN AB Uzman Yardımcısı AB ve Dış ilişkiler Genel Müdürlüğü Ekonomik ve Teknik İlişkiler Daire Başkanlığı DTÖ TARIM ANLAŞMASI İç İhracat

Detaylı

Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü. Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği

Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü. Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği 2 Kasım 2010 İstanbul Dünyanın En Büyük Ham Çelik Üreticileri (1000

Detaylı

2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU

2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU 2013 KASIM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 KASIM/ TÜRKİYE

Detaylı

TÜRKİYE-AB GÜMRÜK BİRLİĞİNİN GÜNCELLENMESİ. Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı

TÜRKİYE-AB GÜMRÜK BİRLİĞİNİN GÜNCELLENMESİ. Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı TÜRKİYE-AB GÜMRÜK BİRLİĞİNİN GÜNCELLENMESİ Doç. Dr. Çiğdem Nas İktisadi Kalkınma Vakfı Türkiye AB İlişkileri 1963 Ankara Anlaşması 1970 Katma Protokol 1987 Üyelik Başvurusu 1996 Gümrük Birliği 1999 AB

Detaylı

2016 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU

2016 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU 2016 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 NİSAN / TÜRKİYE

Detaylı

2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU

2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU 2014 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 ARALIK /

Detaylı

2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU

2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU 2014 OCAK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 OCAK / TÜRKİYE

Detaylı

EKONOMİ BAKANLIĞI. KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği

EKONOMİ BAKANLIĞI. KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği EKONOMİ BAKANLIĞI KENYA T.C. Nairobi Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği E-mail: nairobi@ekonomi.gov.tr Tel: +254 20 712 47 79 Adres: Turkish Embassy Office Of the Commercial Counsellor 30 Gigiri Road 00620

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI VİZYON

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI VİZYON İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI VİZYON 2014 SUNUŞ PLANI EKONOMİ BAKANLIĞI TARİHÇE, TEŞKİLAT YAPISI, MİSYON, VİZYON Ş,, YÜRÜTÜLMEKTE OLAN ÇALIŞMALAR - PROJELER DÜNYA VE TÜRKİYE İ DIŞ TİCARETİİ

Detaylı

2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

TÜRK SANAYİİNİN BÖLGESEL ÜRETİM STRATEJİLERİ VE DEVLETİN ROLÜ

TÜRK SANAYİİNİN BÖLGESEL ÜRETİM STRATEJİLERİ VE DEVLETİN ROLÜ TÜRK SANAYİİNİN BÖLGESEL ÜRETİM STRATEJİLERİ VE DEVLETİN ROLÜ 19 ARALIK 2012 İSTANBUL SUNUM PLANI Ekonomik Görünüm Hedef ve Stratejiler Ekonomi Bakanlığı Politikaları Yatırım Ortamının İyileştirilmesi

Detaylı

2017 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2017 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2017 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2017 ŞUBAT / TÜRKİYE

Detaylı

2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU

2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU 2014 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 MAYIS / TÜRKİYE

Detaylı

2014 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU

2014 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU 2014 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 HAZİRAN

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Mart Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 MART AYI İHRACAT PERFORMANSI 2018 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye nin toplam ihracatı

Detaylı

2016 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU

2016 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU 2016 MAYIS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 MAYIS / TÜRKİYE

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ PAZAR ARAŞTIRMASI RAPORU

YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ PAZAR ARAŞTIRMASI RAPORU YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ PAZAR ARAŞTIRMASI RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR-GE ŞUBESİ ŞUBAT, 2017 İÇİNDEKİLER 1. Almanya1 2. İsveç 4 3. Norveç7 4. Danimarka10 5. Finlandiya 13 6.

Detaylı

Serbest ticaret satrancı

Serbest ticaret satrancı Serbest ticaret satrancı Türkiye nin sadece AB nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığı ülkelerle anlaşma yapabilmesi Türk dış ticaretini olumsuz etkiliyor. AB ile STA yapan bazı ülkeler Türkiye

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları 12/03/2018 ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 8 Mart 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine

Detaylı

2018 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2018 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2018 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Haziran Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 07/ DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Haziran ayında, Türkiye

Detaylı

GAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü http://www.tuskon.org africa@tuskon.

GAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü http://www.tuskon.org africa@tuskon. GAMBİYA ÜLKE RAPORU 1. Nüfus: 1.797.860 (Dünyada 149.) 2. Nüfus artış oranı: % 2,4 (Dünyada 32.) 3. Yaş yapısı: 0-14yaş: % 40 15 64 yaş: % 57 65 yaş ve üstü: % 3 4. Şehirleşme: % 58 5. En büyük şehir:

Detaylı