VETERİNER HİZMETLERİ, GIDA VE YEM KANUNU TASLAĞI. BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Transkript

1 VETERİNER HİZMETLERİ, GIDA VE YEM KANUNU TASLAĞI BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Kanunun amacı; gıda ve yem güvenliğini, halk sağlığını, hayvan sağlığı ve refahını, üretici ve tüketici haklarını, çevrenin korunmasını da dikkate alarak, korumak ve sağlamaktır. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Kanun, kişisel tüketim amaçlı birincil üretimi ve hazırlanan gıda ve yem hariç olmak üzere, gıda ve yemin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarını ve bu konularla ilgili kontrolleri, salgın ve bulaşıcı hayvan hastalıkları ile mücadeleyi, çiftlik ve deney hayvanı ile ev ve süs hayvanlarının refahını, veteriner sağlık ürünlerini, veteriner kontrollerini ve yaptırımları kapsar. Tanımlar MADDE 3 - (1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Alıkoyma: İnceleme sonuçlanıncaya kadar canlı hayvan ve ürünlere el konulmasını, b) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, c) Balıkçılık ürünleri: Canlı çift kabuklu yumuşakçalar, derisi dikenliler, tulumlular, deniz karından bacaklılar, deniz memelileri, sürüngenler ve kurbağalar hariç, ister doğada isterse çiftlikte olsun bütün deniz ve tatlı su hayvanlarını ve ürünlerini, ç) Birincil üretim: Birincil ürünlerin hasadı, süt sağma ve kesimden önce hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi dâhil olmak üzere, üretimi ve yetiştirilmesi ile avlanma, balıkçılık ve yabani ürünlerin toplanmasını, d) Birincil ürünler: Toprakta yetişen bitkisel ürünler, çiftlikte yetiştirilen hayvanlar ve hayvanlardan elde edilen ürünler, avlanma yolu ile elde edilenler, doğadan yabani olarak toplanan ürünler ile balıkçılık ürünleri de dâhil olmak üzere birincil üretim ürünlerini, e) Çiftlik hayvanı: İnsanlar tarafından gıda amaçlı, derisi, kürkü, yünü, tüyü veya diğer hayvansal orijinli ürünleri için veya işgücü amacıyla yetiştirilen ve beslenen hayvanları f) Denetçi: Bu Kanun ve bu Kanuna dayalı düzenlemelerle getirilen kurallara uygunluğu kontrol etmek üzere Bakanlık tarafından resmi kontrol yapma yetkisi verilen kişiyi, g) Denetçi yardımcısı: Denetçiye yardımcı olan ve Bakanlıkça belirlenen bazı yer ve konularda resmi kontrol yapma yetkisi verilen kişiyi, ğ) Denetim: Bu Kanun kapsamında yürütülen faaliyetlerin, bu Kanun hükümlerine uygunluğunun doğrulanması amacıyla yapılan incelemeyi, h) Enteral beslenme ürünleri: Bireyin iştahsızlık, çeşitli hastalık ve ameliyat gibi çeşitli nedenlerle ağızdan yeterince besin alamadığı durumlarda, yetersiz besin alımını takviye etmek veya tüm besin öğeleri gereksinimlerini karşılamak amacıyla kullanılan özel ürünleri, ı) Ev ve süs hayvanı: Çiftlik hayvancılığı amaçları dışında insanlar tarafından beslenen ve muhafaza edilen hayvanları, i) Geçici kordon: Hastalık teşhisi kesinleşinceye kadar veya tedbir amacıyla uygulanan kordonu, j) Gıda: Yem, doğrudan insan tüketimine sunulmayan canlı hayvanlar, hasat öncesi bitkiler, tedavi amaçlı kullanılan tıbbi ürünler, kozmetikler, tütün ve tütün mamulleri, narkotik 1

2 veya psikotropik maddeler hariç, içkiler, sakız ile gıdanın üretimi, hazırlanması veya muameleye tabi tutulması sırasında ilave edilen su veya herhangi bir madde dâhil, insanlar tarafından yenilen, içilen veya yenilmesi, içilmesi beklenen işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş her türlü madde veya ürünü, k) Gıda ile temas eden madde ve malzeme: Gıdaların ambalajlanması, paketlenmesi ve tüketime sunulması sırasında gıda ile temas eden her türlü madde ve malzemeyi, l) Gıda işi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve diğer tüzel kişiler tarafından gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında yürütülen faaliyetleri, m) Gıda işletmecisi: Kontrolü altındaki gıda işinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, n) Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini, o) Giriş: Malların ithalatı ve transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, geçici ithalat rejimi prosedürlerine tabi tutulması ve serbest bölgeye veya antrepoya girişlerini, ö) Gözetim bölgesi: Koruma bölgesi çevresinde oluşturulan ve ön tedbirlerin uygulandığı bölgeyi, p) Hayvan: Suda yaşayan hayvanlar, sürüngenler ve amfibik hayvanlar dâhil omurgalı ve omurgasız canlıları, r) Hayvansal ürün: İnsan tüketimine sunulan hayvansal gıda, hayvansal yan ürün ve üreme ürünleri dâhil tüm hayvansal ürünleri, s) Hayvansal yan ürün: İnsanlar tarafından tüketimi amaçlanmayan hayvan kökenli ürünler veya hayvanların bütün vücut veya parçaları, ş) İstenmeyen etki: Bir veteriner sağlık ürününün, etiket ve prospektüsüne uygun olarak kullanımı sonucu, insanlarda, hayvanlarda veya çevrede görülen zararlı etkileri veya istenmeyen durumları, t) İzleme: Bu Kanun kapsamındaki yem, gıda, hayvan sağlığı ve hayvan refahı kurallarına uygunluk durumu hakkında genel bir görüş edinmeye yönelik, planlanmış bir dizi gözlem ve ölçümlerin yürütülmesini, u) Karantina: Hayvanların ve hayvansal ürünlerin koruma amaçlı ve geçici olarak diğerlerinden ayrılmasına ilişkin alınan bütün tedbirleri, ü) Kordon: Hastalık görülen alanın giriş ve çıkışlarının kontrol altına alınmasını, v) Koruma Bölgesi: Hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla mihrak çevresinde oluşturulan ve yoğun tedbirlerin uygulandığı bölgeyi, y) Mihrak: Hastalığın görüldüğü yeri, z) Perakende: Ana dağıtım merkezleri, yemekhaneler, lokantalar, restoranlar, kantinler ile diğer benzeri yemek hizmeti sunulan yerler, gıdanın işlenerek veya hazırlanarak doğrudan son tüketiciye sunumu, büfeler, bakkal, market, depo gibi yerlerdeki her türlü satış aa) Piyasaya arz: Bu Kanun kapsamındaki her türlü ürün veya malın, bedelli veya bedelsiz, piyasaya sunulmasını, bb) Resmi kontrol: Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetki verilenler tarafından gerçekleştirilen, izleme, gözetim, doğrulama, tetkik, denetim, numune alma ve analiz dâhil her türlü kontrolü, cc) Resmi veteriner hekim: Bakanlıkça atanan ve Bakanlık adına görev yapan veteriner hekimi, çç) Sağlık işareti: Sağlık işareti aranan ürünlerde resmi kontrollerin yapıldığını belirten işareti, dd) Sağlık koruma bandı: Dış ortama verilebilecek veya dış ortamdan gelebilecek olumsuz etkileri önlemek amacıyla ayrılan bölgeyi veya konulan mesafeyi, ee) Tağşiş: Bu Kanun kapsamındaki ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılmasını veya 2

3 miktarının azaltılmasını veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılmasını, ff) Taklit: Bu Kanun kapsamındaki ürünlerin, şekil, bileşim ve nitelikleri itibariyle yapısında olmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi göstermeyi, gg) Takviye edici gıdalar: Normal diyetlere takviye amaçlı, tek başına yada kombinasyon olarak, beslenme veya fizyolojik etkili diğer bileşenlerle besin öğelerinin konsantre edilmek suretiyle, kapsül, pastil, tablet, toz poşetleri, sıvı ampulleri gibi doz formunda hazırlanan gıdaları, ğğ) Tazminat: Hastalık nedeniyle tazminat ödenmesine karar verilen hayvanlar ile hayvanların bulunduğu işletmelerde imhasına karar verilen yem ve ekipmanların imhası ve dezenfeksiyonu için ödenecek bedeli, hh) Tazminatlı hastalık: Bakanlıkça belirlenen ve tazminatı devlet tarafından karşılanan hastalıkları, ıı) Tetkik: Faaliyetlerin, planlanan düzenlemelerin ve bu düzenlemelerin amaçlara ulaşmak için uygun olup olmadıklarını ve etkin bir şekilde uygulamaya konulup konulmadıklarını belirlemek için yapılan sistematik incelemeyi, ii) Tıbbi olmayan veteriner sağlık ürünleri: Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak amacıyla tüm imalat aşamalarından geçerek kullanıma hazır hale getirilmiş ilaç niteliğinde olmayan ürünleri, jj) Üreme ürünleri: Hayvanların üremesinde kullanılan semen, ova, embriyo ve damızlık yumurtayı, kk) Üretim, işleme ve dağıtımın aşamaları: İthalat ve birincil üretim dâhil, ürünün, üretim, işleme, depolama, nakliye, nihai tüketiciye satışı veya arzını içeren herhangi bir aşamayı, ll) Veteriner ilaç etkin maddesi: Hayvanları hastalıklardan korumak, tedavi etmek, fizyolojik fonksiyonları istenen yönde değiştirmek veya hayvan organizmasındaki organik ve fonksiyonel bozuklukları düzeltmek amacıyla kullanılan veya bir hastalığı teşhis etmek amacıyla hayvana uygulanan ya da hayvan için kullanılan tabii, sentetik, kimyevi veya biyolojik kökenli tıbbi maddeleri, mm) Veteriner immunbiyolojik ürünleri: Hayvanlarda aktif veya pasif bağışıklığı artırmak veya bağışıklığın seviyesini ölçmek için hazırlanmış aşı ve serum gibi ürünleri ve teşhis kitlerini, nn) Veteriner sağlık sertifikası: Resmi veteriner hekim veya yetkili veteriner hekim tarafından düzenlenen sağlık belgesini, oo) Veteriner sağlık ürünleri: Veteriner tıbbi sağlık ürünleri ve tıbbi olmayan veteriner sağlık ürünlerini, öö) Veteriner tıbbi sağlık ürünleri: Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak amacıyla tüm imalat aşamalarından geçerek kullanıma hazır hale getirilmiş ilaç etkin maddesi ihtiva eden ürünleri ve veteriner immunbiyolojik ürünleri, pp)yardımcı sağlık personeli: Veteriner hekim sorumluluğunda görev yapan veteriner sağlık teknikeri, veteriner sağlık teknisyeni, laborant ve diğer benzeri personeli, rr)yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş, yem katkı maddeleri dâhil her tür madde veya ürünü, ss)yem işi: Kar amaçlı olsun veya olmasın yemin üretimi, ithalatı, ihracatı, işlenmesi, depolanması, nakliyesi ve pazarlanması ile ilgili faaliyetleri, şş) Yem işletmecisi: Kontrolü altındaki yem işinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, tt) Yem tescil: Üretimi izne tabi olan yemlerin Bakanlık tarafından onaylanması ve kayıt altına alınmasını, uu) Yetkili veteriner hekim: Bakanlık tarafından yetki verilen, resmi veteriner hekimler dışındaki veteriner hekimi, ifade eder. 3

4 İKİNCİ KISIM Hayvan Sağlığı ve Hayvan Refahı BİRİNCİ BÖLÜM Bulaşıcı Hayvan Hastalıklarının Kontrolü, Hastalık İhbarı ve Yükümlülükler, İnsanlar Tarafından Tüketilmesi Amaçlanmayan Hayvansal Yan Ürünler ve Tazminat Ödemeleri Bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolü, hastalık ihbarı ve yükümlülükler MADDE 4 - (1) Bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolünde aşağıdaki esaslar uygulanır. a) Bakanlık, ihbarı mecburi bir hastalığın varlığı veya şüphesi ya da yeni bir salgın durumunda, gerekli inceleme ve teşhisi yapmak ve gerekli kontrol ve koruma önlemlerini almakla yükümlüdür. b) Bakanlık, ihbarı mecburi bir hastalık şüphesi veya hastalığın ortaya çıkması halinde, koruma ve gözetim bölgelerinin oluşturulması, hastalığın araştırılması, hastalığın yayılmasının önlenmesi için gerekli kontrol, örnek alma, teşhis ve diğer incelemeler, aşılama, hayvanların izole edilmesi veya itlaf ve imha edilmesi, hayvanların hareketlerinin veya bir araya gelmelerinin kısıtlanması veya yasaklanması amacıyla geçici kordon veya kordon konması, suni tohumlama ve ıslah çalışmalarının durdurulması gibi hastalığın yayılmasına sebep olabilecek her türlü konuda gerekli tedbiri almaya yetkilidir. c) Bakanlık, bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen tedbirlerin uygulanmasını sağlamak için ulusal ve yerel acil durum planlarını hazırlar, hazırlatır ve uygulanmasını sağlar. ç) Bakanlık ihbarı mecburi hastalıkları ve tazminatlı hastalıkları belirler. (2) Bakanlık, hayvan hastalıkları ile ilgili ulusal veya bölgesel düzeyde kontrol ve eradikasyon programı uygular. (3) Hayvan sahipleri ve bakıcıları, köy muhtarları, bekçi, çoban, balıkçı, hayvan taşımacılığı ve ticareti yapanlar, hayvan park, pazar ve panayır yetkilileri, belde, kasaba ve ilçelerde belediye başkanları, Bakanlık ve ilgili birimleri ile diğer ilgili Bakanlıklar ve ilgili kurum ve kuruluşları, eğitim kurumlarında görev yapan veteriner hekimler, özel veteriner hekimler, özel sektörde çalışan veteriner hekimler, kolluk kuvvetleri, yetiştirici ve üretici birlikleri ile hayvancılık kooperatiflerinin yöneticileri ve yetkilileri, veteriner laboratuvarlarının idarecileri, veteriner hizmetleri ile ilgili çalışan diğer yardımcı sağlık personeli, mezbaha personeli ve kasaplar, kadavra ve mezbaha atıkları toplayan ya da imha eden kişiler ihbarı mecburi bir hastalığın ortaya çıkması veya şüphesi ile ilgili haberdar olduklarında, Bakanlığa ya da resmi veteriner hekime hastalık ihbarını yapmakla yükümlüdür. Hayvan sahibi veya bakıcısı, hasta ve şüpheli hayvanları diğerlerinden ayırmak ve Bakanlıkça alınacak diğer tedbirlere uymak zorundadır. (4) Ülke dışında salgın bir hastalığın ortaya çıkması veya şüphesi ile ilgili haberdar olunması halinde; a) Sınır boylarında görevli idari ve gümrük memurları ile silahlı kuvvetler ve zabıta görevlileri aldıkları ihbarları mahallin en büyük mülki idare amirine, mülki idare amirleri de Bakanlığa derhal bildirmekle, b) Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına yurt dışında görevli personel, bulundukları ülkelerde görülen salgın hayvan hastalıklarını bağlı bulundukları dış temsilciliklere; dış temsilcilikler de doğrudan ya da Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Bakanlığa bildirmekle, yükümlüdürler. (5) Mülki idare amiri, bulaşıcı bir hastalık nedeniyle alınan tedbirlerin uygulanması amacıyla, koordinasyon ve işbirliğini sağlar ve gerekli her türlü tedbiri alır. 4

5 (6) Mülki idare amirleri, belediye başkanlıkları ve muhtarlıklar, hastalık nedeniyle alınan tedbirlerin halka duyurulmasını sağlamakla yükümlüdür. (7) Kolluk kuvvetleri, iskele ve liman memurları, köy muhtarları, gemi ve trenlerde görevli kontrol memurları, görevli bulundukları bölgelerde Bakanlıkça belirlenen ve kontrolü istenen ürünlerle ilgili belge kontrollerini yapar ve istenen belgeleri arar, belgesiz olan ürünleri alıkoyar ve en yakın mülki idare amirine bildirir. (8) Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sahipleri, bakıcıları, ithalatçıları, nakliyecileri, toptan ve perakende satıcıları, Bakanlık tarafından istenen kayıtları tutmak, istendiğinde her türlü bilgi ve belgeyi vermek, kontrol ve denetim sırasında her türlü kolaylığı göstermekle yükümlüdür. (9) Bakanlık, insan ve hayvan sağlığını korumak amacıyla, belirleyeceği zoonoz hastalık ve zoonotik etkenler ile antimikrobiyal direncin izlenmesi ve gıda yoluyla bulaşan zoonoz hastalıkların araştırılması için epidemiyolojik incelemeler yapılması, izleme planlarının hazırlanması ve uygulanması hususlarında Sağlık Bakanlığı ve konu ile ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar. (10) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. İnsanlar tarafından tüketilmesi amaçlanmayan hayvansal yan ürünler MADDE 5- (1) İnsanlar tarafından tüketilmesi amaçlanmayan hayvansal yan ürünlerin toplanması, taşınması, muhafazası ve muamele edilmesi, işlenmesi, bertaraf edilmesi, pazara sunulması, ithal ve ihraç edilmesi, transit taşınması ve kullanılması aşamalarında insan ve hayvan sağlığına yönelik tehdit ve çevresel zararların önlenmesine ilişkin tedbirler Bakanlıkça ve mevzuatı gereği bu hususta yetki ve sorumlulukları bulunan Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca alınır. (2) İmha edilmesi ya da pazara sunulması planlanan bir hayvansal yan ürün, sadece Bakanlık tarafından onay verilmiş olan işleme veya yakma tesislerinde işlem görür. (3) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Tazminat ödemeleri MADDE 6- (1) Hayvanlarda herhangi bir tazminatlı hastalık tespit edilmesi halinde, resmi veteriner hekim gözetiminde mecburi kesime tabi tutulan veya itlaf edilen hayvanların ve imha edilen yemlerin, madde ve malzemelerin bedelleri ile imha ve dezenfeksiyon masrafları Bakanlık tarafından hayvan sahiplerine tazminat olarak ödenir. (2) İhbarı mecburi bir hastalığa karşı koruma sağlamak amacıyla, resmi veteriner hekim, yetkili veteriner hekim veya onların sorumluluğundaki yardımcı sağlık personeli tarafından yapılan aşı, serum, ilaç uygulaması nedeniyle öldüğü resmi veteriner hekim raporu ile tespit edilen hayvanlar için hayvan sahiplerine Bakanlık tarafından bedelleri tazminat olarak ödenir. (3) Hasta oldukları sahipleri tarafından bildirilmeyen veya hasta olduğu bilinerek satın alındığı tespit edilen hayvanlar, Bakanlıkça belirlenen belgeler bulunmaksızın nakledilen hayvanlar, uygulanmasına karar verilen test, tedavi ve aşıları yaptırılmayan hayvanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait hayvanlar için tazminat ödenmez. (4) Tazminat miktarları, yerel komisyon marifetiyle, bulundukları yerin güncel fiyatları dikkate alınarak belirlenir. (5) Bu maddenin uygulanması ve ödemelere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 5

6 İKİNCİ BÖLÜM Hayvanların Tanımlanması ve Kayıt Altına Alınması, Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerin Sevkleri ile Hayvan Satış Yerleri ve Satışa İlişkin Sağlık Koşulları Hayvanların tanımlanması, hayvanların ve hayvancılık işletmelerinin kayıt altına alınması MADDE 7 -(1) Hayvan sahipleri, Bakanlık tarafından belirlenen kurallara uygun olarak, hayvanlarını tanımlatmak, hayvanlarının ve işletmelerinin kayıtlarını yaptırmak zorundadır. (2) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin sevkleri ile hayvan satış yerleri ve satışa ilişkin sağlık koşulları MADDE 8 - (1) Canlı hayvanların, hayvansal ürünlerin sevklerine ilişkin hususlar, nakil ve nakliyecilerle ilgili şartlar ve sertifikalandırma işlemleri Bakanlıkça belirlenir. (2) Hayvancılık işletmelerinden doğrudan yapılan satışlar hariç hayvanların alım ve satımları, ruhsatlı hayvan pazarı ve borsalar ile Bakanlıktan izinli hayvan panayırlarında, ev ve süs hayvanlarının alım ve satımları ise ruhsatlı ev ve süs hayvanı satış yerlerinde yapılması zorunludur. (3) Hayvan satış yerleri ve satışa ilişkin sağlık koşulları ile kurbanlık hayvan satış yerlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ülkeye Giriş Yapacak Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlere İlişkin Şartlar, Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerin İhracatı ve Sertifikalandırılması Ülkeye giriş yapacak canlı hayvan ve hayvansal ürünlere ilişkin şartlar MADDE 9 - (1) Ülkeye canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin girişi Bakanlığın izni ve kontrolüne tabidir. (2) Bakanlık, belirlediği kurallar ve sağlık koşullarının karşılanmaması durumunda, canlı hayvan ve hayvansal ürünler ile ilgili olarak, karantina altına alma, geri gönderme, alıkoyma, imha ve itlaf, başlangıçtaki kullanım amacından başka bir amaçla kontrollü olarak kullanılması tedbirlerinden birini uygulamaya yetkilidir. (3) Bu maddede belirtilen işlemler ve alınacak tedbirler ile ilgili masraflar, canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sahiplerinden alınır. İmha ve itlaf halinde sahiplerine Bakanlıkça herhangi bir tazminat ödenmez. (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ihracatı ve sertifikalandırılması MADDE 10- (1) Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin ihracatında, alıcı ülke talepleri dikkate alınır, alıcı ülkenin herhangi bir talebi olmaması halinde bu Kanun hükümleri uygulanır. (2) Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ihracatında düzenlenecek veteriner sağlık sertifikası Bakanlıkça belirlenir. Veteriner sağlık sertifikalarının Bakanlıktan alınması ve canlı hayvan ve hayvansal ürünlere eşlik etmesi zorunludur. (3) Veteriner sağlık sertifikası düzenlenecek canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin listesi, ihracat ile ilgili sağlık şartları, veteriner sağlık sertifikası düzenlenme şartları ile bu sertifikaları verecek olan yetkililer ile ilgili şartları ve bunların kontrolü ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir. 6

7 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hayvan Refahı ve Hayvanların Korunması, Hayvan refahı ve hayvanların korunması MADDE 11 (1) Çiftlik ve deney hayvanları ile ev ve süs hayvanlarının refahı ve korunması için hayvanların sahibi veya bakımından sorumlu kişiler, barındırdıkları hayvanların barınma, bakım, besleme ve diğer ihtiyaçları ile ilgili hususları bilmek ve karşılamak, sağlıklarını korumak, acı ve ıstırap çekmelerini, kötü muamele görmelerini önlemek, deney sırasında acılarını en aza indirmek veya yok etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. (2) Kendi doğal ortamları dışında, hayvanat bahçelerinde, sirklerde, yabani hayvan yetiştirilen işletmelerde bulunan hayvanlar hakkında da bu maddenin birinci fıkrasında belirlenen hükümler uygulanır. (3) Hayvanlarda aşağıda belirtilen uygulamalara izin verilmez. a) Hayvanlardan daha yüksek performans elde etmeyi amaçlayan doping uygulamasına. b) Hayvanların eğitilmesinde, acı ve ıstırap veren yöntemlerin uygulanmasına. c) Yabani hayvanların sokaklarda ticari ve gösteri amaçlı dolaştırılmasına. ç) Kültürel ve sportif amaçlar dışında hayvanların dövüştürülmesine. (4) Hayvanların kesimi ve hastalık kontrolü amacıyla öldürülmesi, hayvanlara gereksiz heyecan, acı ve ıstırap vermeden, türüne göre uygun araçlar kullanılarak, en seri şekilde yerine getirilir. (5)Hayvanların, barınma, nakil, kesim öncesi ve kesimi sırasındaki hayvan refahı kuralları Bakanlıkça belirlenir. (6) Hayvanlara ötenazi yapılamaz. Ancak; a) Hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu olmayan hastalık durumlarında. b) Akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda. c) Davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden durumlarda hayvanlara ötenazi yapılabilir. (7) Ötenazi kararı veteriner hekim tarafından verilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır. (8) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. BEŞİNCİ BÖLÜM Veteriner Hizmetleri ile İlgili Faaliyet İzinleri Veteriner hizmetleri ile ilgili faaliyet izinleri MADDE 12- (1) Muayenehane, klinik, poliklinik hayvan hastanesi, ev ve süs hayvanı satış, hayvan eğitim ve barınma yerleri, hayvan pazar ve borsaları, damızlık kümes ve kuluçkahaneler, hayvan hastalıkları teşhis ve analiz laboratuvarları, deney hayvanı üretenler, kullananlar ve tedarikçi kuruluşlar faaliyetleri için Bakanlıktan izin almak zorundadır. (2) Sadece veteriner hekimler muayenehane, klinik ve poliklinik açabilir. (3) Bu Kanun kapsamında görev alacak yardımcı sağlık personelinin yetki ve sorumlulukları ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 7

8 ÜÇÜNCÜ KISIM Veteriner Sağlık Ürünleri BİRİNCİ BÖLÜM Veteriner Sağlık Ürünlerinin Onayı, Üretimi ve Sahibinin Sorumlulukları, Toptan ve Perakende Satışı, Tanıtımı, Uygulanması Veteriner sağlık ürünlerinin onayı, üretimi ve sahibinin sorumlulukları MADDE 13- (1) Veteriner sağlık ürünlerinin üretimi, ithalâtı, ihracatı, kullanımı, tanıtımı, nakliyesi, depolanması, toptan ve perakende satışı, reçeteli ya da reçetesiz satışı, temin şekilleri ile ilgili faaliyet, onay, harçların tespiti ve kontrolüne ilişkin işlemler Bakanlık tarafından yürütülür. (2) Veteriner sağlık ürünlerinin üretimi, ithalatı, ihracatı ve piyasaya arzı için Bakanlıktan onay alınması zorunludur. Veteriner sağlık ürünlerinin onaylanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. (3) Veteriner sağlık ürünlerinin onayı veteriner hekim veya veteriner hekim istihdam eden tüzel kişilere verilir. (4) Bakanlık, insan, hayvan ve çevreye olan ciddi olumsuz etkileri sebebiyle, bazı maddelerin veteriner sağlık ürünleri üretiminde kullanılmalarını, tüm hayvanlara ya da belli bir hayvan grubuna uygulanmalarını yasaklayabilir, kısıtlayabilir ya da kullanımına ancak belli kurallara bağlı olarak izin verebilir. (5) Bakanlık, jenerik ilaçların ülke içerisinde veya başka bir ülkede Bakanlık tarafından belirlenen süre kadar kullanımda olan ve güvenli olduğu kayıtlar ile kanıtlanan orjinal bir veteriner sağlık ürünü ile biyoeşdeğer olduğunun kanıtlanması halinde, onaya ilişkin dosya bilgileri ile ilgili istisnai uygulama yapabilir. Ancak, orjinal sağlık ürünlerinin ilk olarak onaylandığı tarihten itibaren, bu amaçla belirlenen süre geçmemiş ise, orijinal veteriner sağlık ürün sahibinden izin alınmadan jenerik ürünlerı piyasaya arz edilemez. (6) Hayvan sağlığını tehdit eden bir hastalık durumunda bu hastalığa mahsus ülke içinde onaylı veteriner tıbbî sağlık ürünleri bulunmadığında Bakanlık, uygun gördüğü tıbbi sağlık ürününün kullanımına onay şartlarına bakılmaksızın geçici olarak izin verebilir. (7) Bakanlıktan onay alınmayan yerlerde veteriner sağlık ürünlerinin üretimi yasaktır. Onay verilen üretim yerlerinde, onaya esas şartların, farmasötik şekil ve yöntemlerin dışında da üretim yapılması yasaktır. Ancak, Sağlık Bakanlığından onaylı üretim yerlerinde, Bakanlığa bildirimde bulunmak şartıyla, verilen onay doğrultusunda üretim yapılabilir. (8) Veteriner sağlık ürünleri; veteriner hekimler, eczacılar, kimya mühendisleri veya kimyagerlerin sorumluluğunda üretilir. Bu ürünlerin kalite kontrolü, Bakanlık tarafından belirlenen laboratuvarlarda yukarıda belirtilen meslek mensupları tarafından yapılır. Veteriner immunbiyolojiklerin üretim ve kalite kontrolleri sadece veteriner hekimler tarafından yapılır. (9) Veteriner biyolojik ürün üretim yerlerinde sağlık koruma bandı uygulanır. (10) Bakanlıkça belirlenen üretim koşullarına uymayan veteriner sağlık ürünleri hatalı kabul edilir. Hatalı ve son kullanma tarihi geçen sağlık ürünlerinin piyasaya arz edilmesi ve kullanımı yasaktır. Piyasaya arz edilmiş olan hatalı sağlık ürünleri sahipleri tarafından piyasadan geri çekilir. Veteriner biyolojik ürünler dışındaki hatalı veteriner sağlık ürünlerinin, hatası giderilebildiği takdirde, piyasaya yeniden arzına izin verilebilir. (11) Onaya esas özelliklerini kaybeden veteriner sağlık ürünleri ile son kullanma tarihi geçen veteriner sağlık ürünleri, masrafı sorumlusuna ait olmak üzere imha edilir. (12) Veteriner sağlık ürün sahibi, ürünlerinin etkinliği, güvenliği, kalitesi ve dağıtımı ile ilgili tüm hususlardan sorumludur. Bakanlık tarafından onay verilmiş olsa dahi sonradan insan ve hayvan sağlığına zararları olduğunun ortaya çıkması durumunda, ruhsat sahibinin sorumluluğu ortadan kalkmaz. (13) Veteriner sağlık ürün sahibi, Bakanlıkça belirlenen kayıtları tutmak, her türlü değişikliği bildirmek, talep edilen bilgi ve belgeyi zamanında Bakanlığa vermek zorundadır. 8

9 (14) İthal edilecek veteriner sağlık ürünü, iyi üretim uygulamalarının uygulandığı yerlerde üretilmiş ve orijin ülkede onaylı ve piyasaya arz edilmiş olmalıdır. İthal edilmek istenen veteriner sağlık ürünü orijin ülkede piyasaya arz edilmemiş ise Bakanlık piyasaya arz edilmeme gerekçesini ister, yapacağı değerlendirme sonucuna göre karar verir. (15) Araştırma, test ve onay işlemlerinde kullanılacak maddeler ile yurt dışından bağışlanacak veteriner sağlık ürünlerinin yurda girişine ticarete konu olmamak kaydıyla ithalat şartları aranmaksızın Bakanlıkça belirlenecek şartlar dâhilinde izin verilebilir. (16) Ülkemizde kullanılmak üzere ithal edilecek biyolojik ürünlerdeki suşlar ülkemizde bulunan hastalık yapan antijenik suşlarla uyumlu olmalıdır. (17) Bakanlık veteriner sağlık ürünleriyle ilgili komisyonlar kurar. (18) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Veteriner sağlık ürünlerinin toptan ve perakende satışı, tanıtımı MADDE 14- (1) Veteriner biyolojik ürünler dışındaki veteriner sağlık ürünlerinin toptan satışı, ecza depoları ve veteriner ecza depoları kanalıyla, perakende satışları ise eczaneler, veteriner klinik, poliklinik ve hayvan hastaneleri kanalıyla yapılır. Belirtilen yerlerin dışında satış amaçlı bulundurulması, depolanması, satılması ve dağıtılması yasaktır. Ancak, Bakanlıkça izin verilmiş süs kuşları ile akvaryum ve egzotik süs hayvanlarını satan iş yerlerinde bu hayvanlara mahsus veteriner biyolojik ürünler dışındaki sağlık ürünleri satılabilir. Veteriner sağlık ürünlerinin ruhsatsız yerlerde depolanması, toptan ve perakende satışının yapılması yasaktır. (2) Veteriner biyolojik ürünlerin satış kanalları ile ilgili esaslar Bakanlık tarafından belirlenir. (3) Veteriner sağlık ürünlerini depolayanlar, toptan ve perakende ticaretini yapanlar, alış ve satış ile ilgili kayıtları tutmak, Bakanlığın satış ile ilgili belirlediği kurallara uymak, uygun şartlarda muhafaza etmek ve denetimlerde her türlü kolaylığı göstermek zorundadırlar. (4) Psikotropik ve narkotik veteriner tıbbî sağlık ürünleri, bu Kanun hükümlerine ilave olarak uyuşturucularla ilgili özel kanunlara da tabidir. Psikotropik ve narkotik tıbbî sağlık ürünleri sadece klinisyen veteriner hekimlere, veteriner fakültelerinin ilgili birimlerine satılabilir, sadece veteriner hekimler tarafından uygulanır ve Bakanlığın izni olmadıkça herhangi bir kuruluşa, şahsa ve veteriner hekimlere dahi devredilemez ve satılamaz. Bu tür sağlık ürünleri için azaltılmış olsa dahi tanıtım numunesi hazırlanamaz. (5) Veteriner sağlık ürünleri tanıtımı, kitlesel iletişim araçlarıyla, sadece ticarî adı, farmasötik şekli ve bir birimdeki etkin madde ve miktarını belirtecek kısa hatırlatıcı şekilde yapılabilir. Detaylı bilgilendirici tanıtım ise yazılı meslekî basın vasıtalarıyla veya doğrudan veteriner hekimlere yapılabilir. Psikotropik ve narkotik etkili tıbbî sağlık ürünleri kitlesel iletişim vasıtalarıyla hatırlatıcı ya da bilgilendirici tanıtımı yapılamaz. (6) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Veteriner tıbbi sağlık ürünlerinin uygulanması MADDE 15- (1) Veteriner hekim, uygulayacağı veya tavsiye edeceği, reçeteye tabi sağlık ürünleri ve terkipler için, reçete düzenlemek, ilgilisine vermek, ilgili kayıtları tutmak ve talep edildiğinde Bakanlığa ibraz etmek zorundadır. (2) Veteriner tıbbî sağlık ürünleri, kullanıma arz edilen haliyle ve etiket veya prospektüs bilgileri esas alınarak uygulanır. Etiket dışı uygulamada sorumluluk uygulayana ve uygulanmasına izin verene aittir. (3) Veteriner sağlık ürünleri veteriner hekim veya yardımcı sağlık personeli tarafından uygulanır. 9

10 DÖRDÜNCÜ KISIM Gıda ve Yem BİRİNCİ BÖLÜM Gıda ve Yem Güvenliği, Gıda Kodeksi, Yem Tescil, Sorumluluklar, İzlenebilirlik ve Etiketleme, Sunum ve Reklâm, Tüketici Haklarının Korunması Gıda ve yem güvenliği şartları ve sağlığın korunması MADDE 16 (1) Gıda ve yemin güvenliği, üretim, işleme ve dağıtım aşamaları, etiket bilgileri ve sağlıkla ilgili uyarı niteliğindeki bilgiler ile tüketici tarafından normal kullanım koşulları dikkate alınarak belirlenir. İnsan ve hayvan sağlığı için zararlı görülen ve tüketime uygun olmayan gıda ve yem piyasaya arz edilemez. (2) Gıdanın insan sağlığına zararlı olup olmadığı, tüketen kişinin sağlığı üzerinde hemen, kısa veya uzun vadede oluşturabileceği muhtemel etkileri, birikerek artan muhtemel toksik etkileri, belirli bir sağlık duyarlılığı olan tüketici gruplarında ise, bu tüketicilerin özel duyarlılıkları dikkate alınarak değerlendirilir. (3) Kokuşmuş, bozulmuş, çürümüş gıda ve yem, tüketime uygun olmayan gıda ve yem olarak; yabancı madde veya bulaşan ihtiva edenler ise, kullanım amacı dikkate alınarak, tüketime uygun olmayan gıda ve yem olarak değerlendirilir. (4) Bir seri, parti veya sevkiyattaki gıda ve yemin bir bölümünün güvenli olmadığının belirlenmesi halinde, geri kalanının güvenli olduğuna dair kanıt bulunmaması durumunda, bütün seri, parti veya sevkiyatın güvenli olmadığı kabul edilir. (5) Bir gıda ve yemin güvenli olmadığına dair şüphe oluşması halinde, söz konusu gıda ve yem mevzuat bakımından uygun olsa bile, Bakanlık tedbir amacıyla gıda ve yemin piyasaya arzını kısıtlayabilir veya piyasaya arzedilen gıda ve yemi geri toplatabilir. (6) Gıda ve yemlere katılması yasak olan maddeler ile gıda ve yemlerde bulunmasına sınır getirilmiş maddelerin üst sınırları Bakanlık tarafından belirlenir. (7) Bu Kanun hükümlerine göre uygun bulunan gıda ve yem, bu Kanun hükümlerinin kapsadığı ölçüde güvenli kabul edilir. Sorumluluklar MADDE 17 (1) Bakanlık, gıda ve yem işletmecilerinin üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında gıda ve yem mevzuatının ilgili hükümlerinin gerekliliklerini yerine getirip getirmediğini izler, gıda ve yem güvenliğine ilişkin diğer izleme faaliyetlerini de kapsayan resmi kontrolleri yapar, gıda ve yem işletmeleri ile ilgili kayıtları tutar. (2) Gıda ve yem işletmecisi ile gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerleri gıda ve yem mevzuatının kendi faaliyet alanı ile ilgili hükümlerine uymakla yükümlüdür. (3) Gıda ve yem işletmecisi ithal ettiği, ürettiği, işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı bir ürününün, gıda ve yem güvenliği şartlarına uymadığından şüphelenmesi veya buna ilişkin bir tespitinin olması durumunda, söz konusu ürünü kendi kontrolünden çıktığı aşamadan başlamak üzere geri toplanması için gerekli işlemleri derhal başlatmak ve konu ile ilgili olarak Bakanlığı bilgilendirmek zorundadır. Ürünün geri toplanması gerektiğinde, geri toplanma nedeni hakkında tüketiciyi doğru ve etkin olarak bilgilendirmek ve gerekli hallerde, tüketiciye ürünün iadesi için çağrıda bulunmak ve son tüketiciye gelebilecek riskleri önlemek amacıyla yapılacak uygulamaları Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür. (4) Bakanlık, ürünle ilgili riskin önlenmesi, azaltılması veya ortadan kaldırılması için, ilgili taraflarla işbirliği yapar. Alınan önlemlerin uygulanması sırasında hiçbir şekilde engelleme yapılamaz. (5) Onaya tabi gıda ve yem işyerleri, işin nevine göre, konu ile ilgili en az lisans eğitimi almış sorumlu personel çalıştırmak zorundadır. (6) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 10

11 Gıda kodeksi MADDE 18 (1) Bakanlıkça, gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerle ilgili taşıması gereken asgari teknik ve hijyen kriterlerinin belirlendiği gıda kodeksi hazırlanır ve yayımlanır. Bakanlık, kodeksin hazırlanmasında gerekli gördüğü hallerde ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar ve bu amaçla komisyonlar kurabilir. (2) Bakanlık, uluslararası Kodeks Alimentarius Komisyonu nun temas noktasıdır ve konu ile ilgili çalışmaları yürütür. (3) Bakanlık, gıda güvenliğine ilişkin veri sağlamak üzere, gerekli gördüğü durumlarda her türlü araştırma, etüt ve proje hizmetlerini yapar veya gerçek ve tüzel kişiler ile uluslararası kuruluşlardan hizmet satın alma veya sözleşme yoluyla ile yaptırabilir. (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Yem tescil MADDE 19 (1) Hangi yemlerin tescil edileceği ve tescil ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından belirlenir. Tescili zorunlu yemler Bakanlıkça onaylandıktan sonra kayıt altına alınır. (2) Yem katkı maddelerinin üretim ve ithalatı için, Bakanlıktan izin alınması zorunludur. Bakanlıktan izin alınmayan yem katkı maddelerinin piyasaya arzı ve kullanılması yasaktır. (3) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Gıda ve yemde etiketleme ve izlenebilirlik, sunum ve reklâm, tüketici haklarının korunması MADDE 20 (1) Pazara arz edilecek gıda ve yem uygun şekilde etiketlenmek veya özel hükümlerin gerektirdiği bilgi ve belgelerle uygun şekilde tanımlanmak zorundadır. (2) Gıda ve yem işletmecileri, üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında, gıda ve yemin, gıda amaçlı yetiştirilen hayvanın, gıda ve yeme ilave edilecek her türlü maddenin izlenebilirliğini sağlamak zorundadır. (3) Gıda ve yemin şekli, görünümü veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, sergilenme şekli, etiketlenmesi, reklâmı ve sunumu tüketicileri yanlış yönlendiremez. (4) Gıda ve yemde taklit ve tağşiş yapılamaz. (5) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. İKİNCİ BÖLÜM Hızlı Uyarı Sistemi, Acil Durumlar, Kriz Yönetimi, Risk Analizi, Kamuoyunun Bilgilendirilmesi, İhtiyati Tedbirler Hızlı uyarı sistemi, acil durumlar, kriz yönetimi MADDE 21 (1) Bakanlık, gıda ve yem güvenliği konusunda hızlı uyarı ve bilgi bildirimleri için temas noktasıdır. Bakanlık bu hususla ilgili ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapar. (2) Bakanlık, herhangi bir gıda ve yem ile ilgili, doğrudan veya dolaylı risk bulunduğuna ilişkin bir bildirim aldığında, gerekli tedbirleri alır veya alınmasını sağlar. Gıda ve yem işletmecisi Bakanlık tarafından alınan her türlü tedbiri uygulamakla yükümlüdür. (3) Bakanlık, üretilen, işlenen ve dağıtılan ürünler ile ilgili, insan ve hayvan sağlığı, çevre için ciddi bir riskin belirmesi ve mevcut tedbirlerin yetersiz kalması durumunda, söz konusu ürünün piyasaya arzı, kullanımı ve ithalatını kısıtlayıcı, yasaklayıcı ve ilave her türlü idari tedbiri almaya ve uygulamaya yetkilidir. Acil durumlarda, gıda ve yem işletmecisi ve ilgili taraflar, Bakanlıkça alınan her türlü idari tedbire uymakla yükümlüdür. 11

12 (4) Bakanlık, mevcut mevzuat hükümleriyle önlenemeyen, giderilemeyen veya kabul edilebilir ölçüde azaltılamayan ya da sadece acil durum önlemlerinin uygulanmasıyla yeterince yönetilemeyen, insan ve hayvan sağlığına doğrudan veya dolaylı risk teşkil eden kriz durumlarında uygulanmak üzere ilgili taraflar ile işbirliği halinde genel bir plan hazırlar, kriz birimi oluşturur. (5) İlgili taraflar kriz durumunda Bakanlıkça alınan her türlü tedbire uymakla yükümlüdür. (6) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Risk analizi, risk durumunda kamuoyunun bilgilendirilmesi, ihtiyatî tedbirler MADDE 22 - (1) Risk analizi, insan ve hayvan sağlığının en etkin şekilde korunması esasına göre yapılır. (2) Risk değerlendirmesini yapmak üzere, Bakanlıkça bağımsız, tarafsız ve şeffaflık esaslarına ve bilimsel kanıtlara göre çalışan risk değerlendirme birimi oluşturulur. (3) Risk yönetimi ve risk iletişimi Bakanlık tarafından yapılır. (4) Bakanlık, bir gıda ve yemin insan ve hayvan sağlığı açısından risk oluşturabileceğinden şüphe duyulmasına ilişkin geçerli nedenlerin olması durumunda, belgelere erişim konusunda yürürlükteki hükümleri saklı kalmak koşuluyla, riskin mahiyeti, ciddiyeti ve büyüklüğüne göre, ürün ve ürün tipine bağlı olarak içerebileceği riskin mahiyeti ile riski önlemek, azaltmak veya yok etmek için alınan ya da alınması planlanan önlemleri belirleyerek, riskin mahiyeti hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlar. (5) Mevcut bilgilerin değerlendirilmesi sonucu, herhangi bir gıda veya yemin insan ve hayvan sağlığı üzerinde zararlı bir etkisinin olması ihtimalinin belirmesine karşın, bu etki ile ilgili bilimsel belirsizliklerin bulunması durumunda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkân sağlayacak daha fazla bilimsel veri elde edilinceye kadar, Bakanlık ihtiyati olarak risk yönetimi tedbirlerine başvurabilir. (6) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Sularla İlgili Hükümler, Takviye Edici Gıdalar, Bebek Mamaları, Özel Tıbbî Amaçlı Diyet Gıdalar, Tıbbî Amaçlı Bebek Mamaları Sularla ilgili hükümler MADDE 23 (1) Doğal kaynak suyu, doğal maden suyu, içme suyu, tıbbî sular ile işlenmiş içme suyu, işlenmiş kaynak suyu ve işlenmiş maden suyu üretimi, uygun şekilde ambalajlanması ve satış esasları Sağlık Bakanlığınca belirlenir. (2) Kendi doğasında bulunmayan herhangi bir katkı maddesi ilave edilen doğal kaynak, doğal maden, içme ile işlenmiş içme, işlenmiş kaynak, işlenmiş maden suları ve yapay sodaların üretimi, uygun şekilde ambalajlanması ve satış esasları Bakanlıkça belirlenir. (3) Bu madde ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık ve Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir. Takviye edici gıdalar, bebek mamaları, özel tıbbî amaçlı diyet gıdalar, tıbbî amaçlı bebek mamaları MADDE 24 (1) Takviye edici gıdalar ve bebek mamalarının üretim, ithalat, ihracat ve denetimine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. (2) Enteral beslenme ürünleri dâhil özel tıbbî amaçlı diyet gıdalar, tıbbî amaçlı bebek mamalarının üretim, ithalat, ihracat ve denetimine ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca belirlenir. 12

13 BEŞİNCİ KISIM Hijyen BİRİNCİ BÖLÜM Hijyen Kuralları, Yükümlülükler, İyi Uygulama Kılavuzlarının Hazırlanması, Yayımı ve Kullanımı, İşletme ve İşyerlerinin Kayıt ve Onayı Hijyen kuralları, yükümlülükler, iyi uygulama kılavuzlarının hazırlanması, yayımı ve kullanımı MADDE 25 - (1) Bakanlık, birincil üretim ile ilgili genel hijyen kurallarını, gıda ve yemin üretim, işleme ve dağıtım aşamaları ile ilgili genel ve özel hijyen kurallarını, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayalı düzenlemeleri, sağlık işareti, tanımlamaya ilişkin işaretlemeler ve izlenebilirlikle ilgili özel düzenlemeleri kapsayan hijyen kurallarını belirler. (2) Birincil üretim yapanlar ile gıda ve yem işletmecileri, kendi kontrolleri altındaki faaliyet alanı ile ilgili Bakanlıkça belirlenen genel ve özel hijyen kurallarına uymak zorundadır. (3) Birincil üretim hariç olmak üzere, gıda ve yem işletmecisi, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan gıda güvenliği kurallarını uygulamak ve sürdürmekle yükümlüdür. Gıda ve yem işletmecisi üründe veya ürünün üretim, işleme ve dağıtımının herhangi bir aşamasında değişiklik olması hâlinde, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan kuralların uygulamasını gözden geçirmek, gerekli değişiklikleri yapmak ve bu değişiklikleri kayıt altına almak zorundadır. (4) Gıda ve yem sektörü için iyi uygulama kılavuzları, Bakanlık gözetiminde ilgili sektör ve kuruluşların işbirliği ile hazırlanır ve Bakanlık onayından sonra yayımlanır. Sektör tarafından yaygınlaştırılması ve kullanımı teşvik edilir. Kılavuzların hazırlanması ve kullanımı ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. (5) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. İşletme ve işyerlerinin kayıt ve onayı MADDE 26 - (1) Bu Kanun gereği onay alması veya kayıt yaptırması gereken işletme ve işyerleri Bakanlıkça belirlenir. Bu işletme ve işyerleri kayıt veya onay işlemlerini Bakanlığa yaptırmak zorundadır. (2) Bakanlık, bir işletmenin faaliyetleri ile ilgili mevzuatta belirlenen şartları sürdüremediğini belirlediği durumlarda, bir ya da daha fazla faaliyet ya da tüm faaliyetleri ile ilgili onayını veya kaydını geçici olarak askıya alır. Bu askıya alma süresi, işletmenin gerekli şartları karşılamasına kadar devam eder. Bu şartların bir yıl içerisinde karşılanamaması hâlinde Bakanlık onay veya kaydı iptal eder. (3) Gıda ve yem işletmecisi, faaliyetlerinin bir veya birkaçını durdurduğunu üç ay içersinde Bakanlığa bildirir, durdurduğu faaliyetle ilgili onay veya kaydı Bakanlıkça iptal edilir. (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 13

14 ALTINCI KISIM Resmi Kontroller BİRİNCİ BÖLÜM Resmi Kontroller, İtiraz Hakkı, Resmi Sertifikalar Resmi kontroller, itiraz hakkı, resmi sertifikalar MADDE 27 - (1) Resmi kontroller, Bakanlık tarafından bu Kanunun amaçları doğrultusunda, birincil üretim aşaması dâhil, üretim, işleme ve dağıtım aşamalarında düzenli ve uygun sıklıkta, tarafsız, şeffaf ve mesleki gizlilik ilkelerine uygun olarak risk esasına göre, önceden haber vermeksizin gerçekleştirilir. Bu kontroller, izleme, gözetim, doğrulama, tetkik, denetim, numune alma ve analiz gibi uygulamaları kapsar. Kontroller Bakanlıkça denetim yetkisi verilen personel tarafından gerçekleştirilir. (2) Denetim görevi yapan personel, Bakanlık adına bu Kanun hükümleri doğrultusunda resmi kontrolleri yapmaya, kontrol sonucuna göre, her türlü etkiden uzak ve bağımsız olarak karar almaya ve Bakanlıkça kendisine verilen yetkiler çerçevesinde, bu Kanunda öngörülen idari yaptırımları uygulamaya yetkilidir. (3) Denetim görevi yapanlar, gıda ve yem işletmeleri ile hayvancılık işletmelerine kontrol ve denetim maksadıyla girebilirler. İşletme sahipleri, denetim görevi yapanlara gerekli kolaylığı göstermekle yükümlüdür. Denetim amacıyla, gerek duyulduğunda numune alabilirler, alınan numuneler için her hangi bir bedel ödenmez. (4) Bu Kanun kapsamında gıda kontrol ve denetimi ile ilgili düzenlemeler gıda ile temas eden madde ve malzemeler ve bu işle iştigal eden işyerleri için de uygulanır. (5) Kesimhanelerde, av hayvanları işleme tesislerinde, taze et parçalama tesislerinde ante-mortem ve post-mortem kontroller dâhil olmak üzere resmi kontroller, resmi veteriner hekim tarafından yürütülür. Bu işyerlerinden, Bakanlıkça belirlenen yerlerde resmi veteriner hekime yardımcı olmak amacıyla, resmi yardımcı personel istihdam edilebilir. (6) Bakanlık, resmi kontrol faaliyetlerini şeffaflık ilkeleri doğrultusunda yürütür, uygun gördüğü hallerde bu yönde sahip olduğu bilgileri, kamuoyunun bilgisine sunar. Ancak, ön araştırma aşamasında veya yürütülmekte olan yasal işlemler, kişisel bilgiler, meslek sırları, müzakerelerle ilgili gizli bilgiler, uluslararası ilişkiler ve ulusal savunma ile ilgili mevzuatla korunan bilgiler saklıdır. (7) İlgililer, resmi kontrol sonuçları hakkında, tebligat yapıldığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde Bakanlığa itiraz etme hakkına sahiptir. Ancak, insan ve hayvan sağlığı için risk oluşturan acil durumlarda, raf ömrü kısa olan veya kolay bozulabilen ürünlerde, beklenmesi mikrobiyolojik analiz sonuçlarını etkileyecek durumlarda, numune alımı ve analiz metotları özel mevzuatla belirlenen ürünler ile ilgili itiraz, işlemin yapıldığı anda yapılır. İtirazdan doğan masraflar işyeri sahibine aittir. (8) Bakanlık, resmi sertifikaların düzenleneceği durumları, sertifika örneklerini ve düzenleyecek personeli belirler. (9) Bakanlık, çok yıllık ulusal kontrol planı ve yıllık rapor hazırlar. (10) Resmi kontrollerde görev alan personel, görev alanları ile ilgili konularda en az lisans düzeyinde gerekli eğitimi almış olmalıdır. Ancak, Bakanlık gerek gördüğü alanlarda, özellikleri Bakanlıkça belirlenen diğer personeli de resmi kontrollerde görevlendirebilir. Resmi kontrollerde görev alacak personelin sahip olması gereken özellikler Bakanlıkça belirlenir. (11) Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki gıda denetim ve kontrol faaliyeti bu Kanun çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili birimleri tarafından yapılır. Gerektiğinde karşılıklı işbirliği yapılır. (12) Sağlık Bakanlığının, acil durumlar ve genel sağlığın korunması ile ilgili olarak diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri saklıdır. 14

15 (13) Gıda ve yem işletmecisi, faaliyeti ile ilgili, Bakanlıkça istenen her türlü onay ve tescil işlemlerini yaptırmak, tutulması zorunlu kayıtları güncel tutmak, faaliyet değişiklikleri veya faaliyetine son vermesi halinde Bakanlığı bilgilendirmek, resmi kontroller sırasında gerekli olan her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür. (14) Bakanlık, resmi kontroller ile ilgili uygun göreceği görevler için kişi veya kuruluşları görevlendirebilir. Bakanlık görev verdiği kişi veya kuruluşları denetler. Görev verilecek kişi ve kuruluşların taşıması gereken özellikler, verilebilecek görevler ile görev verme koşulları Bakanlıkça belirlenir. (15) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Resmi kontrol sonucu uygun olmadığı tespit edilen ürünler MADDE 28 (1) Bakanlık, resmi kontrol sonucu, gıda ve yem güvenliği şartlarını taşımadığı ve insan sağlığı açısından tehlike oluşturduğu tespit edilen ürünlerle ilgili aşağıdaki önlemlerden bir ya da bir kaçını uygular: a) Söz konusu ürün piyasaya sunulmuş ise, gıda veya yem işletmecisi tarafından satışı derhal durdurulur ve piyasadan toplanır. b) Piyasaya sunuluş amacı dışında değerlendirilmesi mümkün olan ürünlerin, Bakanlık ve diğer ilgili kurumların kontrolünde değerlendirilmesine izin verilebilir. c) Piyasaya sunuluş amacı dışında değerlendirilmesi de mümkün olmayan ürünler, Bakanlığın gözetiminde sorumlu işletmecisi tarafından imha edilir. (2) Resmi kontrol sonucu, mevzuat bakımından düzeltilebilecek bir eksiklik tespit edilen ancak gıda ve yem güvenliği ile insan ve hayvan sağlığı açısından herhangi bir tehlike arz etmeyen ürünlerin, mevzuata uygun hale getirilmesi koşuluyla piyasaya arzına izin verilebilir. (3) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Resmi lâboratuvarlar MADDE 29 (1) Resmi kontrollerle ilgili analizleri veya hastalık teşhisi yapmak üzere, Bakanlık tarafından veya Bakanlıktan onay almak suretiyle gerçek veya tüzel kişiler tarafından laboratuvarlar kurulabilir. Bu laboratuvarların kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. (2) Resmi kontrollerle ilgili numunelerin analizleri, Bakanlık laboratuvarlarında veya Bakanlık tarafından yetki verilen diğer laboratuvarlarda yapılır. (3) Bakanlık laboratuvarı veya, onaylanmış laboratuarlarda yapılamayan analizler için, analizlerin yapılması hususunda Bakanlık her türlü tedbiri almaya yetkilidir. (4) Bakanlıkça yetkilendirilmiş laboratuvarlarda, yetki verilen konu ile ilgili en az lisans düzeyinde eğitim görmüş kişilerin sorumlu yönetici olarak istihdamı zorunludur. Bakanlık gerekli gördüğü konularda lisansüstü eğitim şartı arayabilir. (5) Bakanlık, kontrol ve denetimlerde yapılacak analiz metotlarını belirlemek, laboratuvarlar arasında metot birlikteliğini sağlamak, itiraz ile ilgili analizleri yapmak üzere ulusal referans laboratuvarları kurar veya tayin eder. İKİNCİ BÖLÜM İthalatta Resmi Kontroller, İhracat, Yetkili Gümrükler İthalatta resmi kontroller ve gümrük işlemleri MADDE 30 - (1) İthal edilecek gıda ve yem, mevzuat hükümlerine uygun olmalıdır. Mevzuata uygun olmayan ürünlerin yurda girişine izin verilmez. (2) Gıda ve yem işletmecisi, ithal edeceği ürünün gelişi ve mahiyeti hakkında Bakanlığa ön bildirimde bulunmak zorundadır. 15

16 (3) Bakanlık, gıda ve yemin mevzuat hükümlerine uygunluğunu tespit etmek amacıyla, ithalatta resmi kontrolleri yürütür. (4) Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki ürünlerin ithalatı ile ilgili resmi kontrollerde gümrük idaresi ile işbirliği yapar. (5) Gümrük idaresi, Bakanlığın izni olmaksızın canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin serbest bölgelere veya serbest depolara girişine veya buralarda herhangi bir işleme tabi tutulmasına izin veremez. (6) Hayvansal kökenli olmayan ürünlerle ilgili karantina tedbirlerine ilişkin bilinen veya yeni ortaya çıkan riskli durumlarda, Bakanlığın bildirimi halinde, ilgili gümrük idaresi bu malların serbest bölgelere veya serbest depolara girişine izin vermez. (7) Bakanlık, kontrol edilecek ürünlerle ilgili listeleri hazırlar ve Gümrük Müsteşarlığına bildirir. (8) Hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili karantina hükümleri saklı kalmak şartıyla aşağıda belirtilen hususlarda ithalata ilişkin istisnai uygulama yapılabilir; a) Gümrük gözetimi altında, gümrük depoları ile antrepolarına konulan veya transit nakledilen, b) Yabancı devlet başkanları ile beraberindekiler tarafından, bulundukları süre içinde tüketmek veya kullanmak üzere getirilen, c) Diplomatik veya konsüler temsilciliklere ait, ç) Sportif ve kültürel faaliyetler amacıyla gelen heyetteki kişilerin, kişisel tüketimi için beraberinde getirilen, d) Sergi, fuar, kongre ve benzeri etkinliklerde sergilemek amacıyla getirilen, e) Bilimsel araştırma amaçlı getirilen, f) Olağanüstü hallerde hibe olarak gönderilen ve ilgili ülkenin yetkili makamı tarafından gıda güvenliği şartlarını taşıdığı belgelendirilen, g) Numune amaçlı gelen, ğ) Gemilerde bulunup, açık denizlerde tüketilecek olan ürünler, h) Gösteri amaçlı gelen hayvanların beslenmesi amacıyla getirilen yemler. (9) Bakanlık, resmi kontrol sonucu, ithalatı uygun olmayan ürünleri alıkoyar. Ürün sahibinin bilgisi dâhilinde aşağıdaki önlemlerden birini uygulatır. Bu iş ve işlemler için yapılacak tüm masraflar ürün sahibi tarafından karşılanır. a) Ürünün geri gönderilmesi, b) Ürünün özel işleme tabi tutulması, c) Ürünün esas kullanım amacı dışında başka bir amaçla kullanılmasına izin verilmesi, ç) Ürünün imha edilmesi. (10) İthalat sırasında kontrol zorunluluğu olmayan, ancak piyasa denetiminde uygunsuzluğu belirlenen ithal ürünlerle ilgili, Bakanlık, gerek görüldüğünde toplatılmasını sağlar ve bu maddenin dokuzuncu fıkrasında belirtilen önlemlerden birini uygular. (11) Bu maddenin dokuzuncu ve onuncu fıkralarında sözü edilen önlemler, insan veya hayvan sağlığı ve çevre için doğrudan ya da dolaylı herhangi bir olumsuz etkiye sebep olmayacak şekilde uygulanır. (12) Kontrolü zorunlu olduğu halde, resmi kontrole tabi tutulmadan kaçak veya usulsüz olarak yurda girdiği tespit edilen ürünlere el konulur ve imha edilir. (13) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. İhracat MADDE 31 - (1) Gıda ve yemlerin ihracatında ve yeniden ihracatında yapılan resmi kontrollerde, alıcı ülkenin ilave herhangi bir talebi yok ise, gıda ve yem mevzuatı dikkate alınır. İhracatçı, Bakanlığın alacağı her türlü tedbire uymakla yükümlüdür. (2) Herhangi bir ülke ile ikili anlaşma olması durumunda, ihracatta ve yeniden ihracatta söz konusu anlaşmanın hükümleri geçerli olur. 16

17 (3) İhraç edilen ancak çeşitli nedenlerle geri dönen ürünler, geri dönme sebebi de dikkate alınarak Bakanlıkça ayniyat tespiti yapıldıktan sonra resmi kontrole tabi tutulur. Kontrol sonucu mevzuatına uygun olan ürünlerin girişine izin verilir. (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Yetkili gümrükler ve sınır kontrol noktaları MADDE 32 - (1) Bakanlık, ilgili kurumların görüşünü alarak, ithal ve ihraç edilecek ürünlerin kontrolü için giriş ve çıkış gümrük kapılarını tespit ve ilân eder, gerekli görülen yerlerde sınır kontrol noktaları kurar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Veteriner Hizmetleri ve Resmi Kontrollerin Finansmanı, Mesai Saatleri Dışında Görevlendirme, Uzmanlık Eğitimi, Komisyonlar ve İlgili Kuruluşlarla İşbirliği Veteriner hizmetleri ve resmi kontrollerin finansmanı ve harcanması MADDE 33- (1) Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki görevlerini yerine getirmek için gerekli finansal kaynağı sağlar. Gerekli finansal kaynak aşağıda belirtilen yerlerden temin edilir. Bakanlık bütçesine veya Bakanlık döner sermaye bütçesine gelir olarak kaydedilir. a) Genel bütçe, b) Bu Kanun kapsamındaki hizmetler ve resmi kontroller karşılığı alınacak ücretler, c) İdari para cezaları, ç) Tanıtım ve reklâm, d) Dış kaynaklı proje gelirleri, e) Bakanlığın hizmetlerinde kullanılmak üzere bastırılan kıymetli evrak, defter ve kitap satışları, f) Bakanlıkça düzenlenen kurs, seminer, panel, konferans, sertifikalı eğitim ve benzeri etkinlik gelirleri, g) Gerçek ve tüzel kişilerce yapılan bağış ve yardımlar, (2) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen kaynaklardan elde edilen gelirler; a) Salgın ve bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolü veya eradikasyonu amacıyla, ulusal veya bölgesel düzeyde uygulanacak mücadele projelerinin hazırlatılması, uygulanması ve hizmet satın alımında, b) Hastalıklarla mücadele amacıyla alet, malzeme, aşı, ilaç ve benzeri girdilerin alımında, c) Hastalık teşhisi, araştırma ve epidemiyolojik çalışmalar için yapılan harcamalar, ç) Resmi kontrol hizmetlerinin yerine getirilmesi için gerekli olan araç, gereç ile diğer her türlü harcamada, d) Laboratuvar alt yapılarının oluşturulması ve geliştirilmesinde, e) Yurtiçi ve yurt dışı eğitim ve toplantı harcamalarında, f) Acil durumlarında yapılacak harcamalarda, g) Bilgi sistemlerinin oluşturulması ve yürütülmesi için yapılacak harcamalarda, ğ) Araştırma, geliştirme faaliyetlerinde, h) Bakanlığın ihtiyaç duyduğu ve bu Kanunda öngörülen kurul ve komisyon çalışmaları için yapılacak harcamalarda, kullanılır. (3) Bu madde kapsamında alınacak ücret miktarları her yıl Bakanlıkça belirlenir. Alınan ücretler, haksız yere tahsil edildiği ispatlanmadıkça geri ödenmez. (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 17

18 Mesai saatleri dışında görevlendirme MADDE 34 - (1) Bakanlık, bu Kanun hükümlerinin uygulanması amacıyla, mesai saatleri dışında yapılması gerekli zorunlu görevler için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki hakları saklı kalmak kaydı ile personel görevlendirebilir. Bu görevlendirmeler için, görevlendirilen personele, Bakanlık bütçesinden ek ödeme yapılır. Ek ödeme miktarları her yıl Bakanlıkça belirlenir. (2) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Uzmanlık eğitimi, komisyonlar ve ilgili kuruluşlarla işbirliği MADDE 35 (1) Bakanlık, ihtiyaç duyduğu alanlarda, ilgili personeline, yurtiçi ve yurtdışında uzmanlık eğitimi aldırabilir. (2) Bakanlık, bu Kanunun kapsamındaki konularla ilgili gerekli gördüğü hallerde komisyon, kurul ve komiteler kurar, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar. (3) Bakanlık, genel sağlığın korunması ile ilgili olarak, Sağlık Bakanlığı ve gerekli görüldüğünde diğer bakanlıklarla işbirliği yapar. (4) Bakanlık, hayvan hastalıkları ile mücadele kapsamında yaban hayatı ile ilgili olarak Çevre ve Orman Bakanlığı ile işbirliği yapar. YEDİNCİ KISIM Cezai Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Cezai Hükümler, Cezaların Uygulanması, Tahsili, İtirazlar Cezai hükümler, cezaların uygulanması, tahsili ve itirazlar MADDE 36 (1) Hayvan sağlığı ve hayvan refahı ile ilgili cezalar aşağıda belirlenmiştir. a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde hastalıkların yayılmasının önlenmesi amacıyla Bakanlık tarafından alınan tedbirlere uymayanlara bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. b) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen, ihbarı mecburi bir hastalığı Bakanlığa veya resmi veteriner hekime bildirmeyen hayvan sahipleri ile serbest veteriner hekimlere bin Türk Lirası, diğer bildirim yükümlülüğü bulunan kimselere beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilir. c) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen kişi veya kuruluşlardan, Bakanlık tarafından istenen kayıtları tutmayanlara iki yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır, kontrollerde gerekli kolaylığı sağlamayan ve mukavemet edenlere üç aydan altı aya kadar hapis cezası verilir. ç) Bu Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen işlemlerle ilgili olarak alınan tedbirlere uymayan hayvancılık işletmelerine bin Türk Lirası, diğer işletmelere beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir. d) Bu Kanunun 7 nci maddesi gereği Bakanlıkça belirlenen kurallara uygun olarak hayvanlarını tanımlatmayan ve kayıt altına aldırmayan hayvan sahiplerine beş yüz Türk Lirası idari para cezası verilir. e) Bu Kanunun 8 inci maddesi gereği canlı hayvanların, hayvansal ürünlerin sevklerine ilişkin olarak Bakanlıkça belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler ile Bakanlıkça izin verilen yerler dışında hayvan satışı yapanlara bin Türk Lirası, Bakanlıkça belirlenen belgeler olmadan, canlı hayvan ve hayvansal kökenli yan ürünleri ve üreme ürünlerini taşıyan nakil vasıtası sahiplerine bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca nakil vasıtası üç ay süre ile trafikten men edilir. f) Bu Kanunun 9 uncu maddesi ile ilgili Bakanlık tarafından belirlenen kurallara aykırı olarak, canlı hayvan, hayvansal ürünler ve üreme ürünlerini izinsiz ve kontrolsüz olarak 18

19 yurda sokanlara üç aydan altı aya kadar hapis, ayrıca beş bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar adli para cezası verilir. Söz konusu canlı hayvan ve ürünlerinin müsaderesine karar verilir. İnsan veya hayvan sağlığı yönünden tehlike arzetmesi halinde tedbiren derhal imha ve itlaf edilir. Bu cezalara ek olarak 21/03/2007 tarih ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri ayrıca uygulanır. g) Bu Kanunun 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrası ile üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan hükümlere aykırı hareket edenlere beş yüz Türk Lirası, üçüncü fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde yer alan hükümlere aykırı hareket edenlere iki bin Türk Lirası beşinci fıkrası gereği Bakanlıkça belirlenen kurallara aykırı hareket edenlere yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır. ğ) Bu Kanunun 12 nci maddesi gereğince Bakanlıktan izin almadan faaliyet gösteren işletmelere beş bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır ve işletme faaliyetten men edilir. (2) Veteriner sağlık ürünleri ile ilgili cezalar aşağıda belirlenmiştir. a) Bakanlıktan onay almadan veteriner sağlık ürünü üretimi yapan gerçek ve tüzel kişilere otuz bin Türk Lirası idari para cezası verilir ve faaliyetten men edilirler. b) Bakanlıktan piyasaya arz için onay almadan veteriner sağlık ürünü üreten, ithal eden, satan ve bulunduranlar fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmiyor ise on bin Türk Lirası adli para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünler veteriner tıbbî sağlık ürünü ise ceza bir kat arttırılarak uygulanır. Ürünlerin müsaderesine karar verilir. Gıda değeri olan hayvanlara uygulanması yasaklanan veya bu yönde uyarılar taşıyan maddeleri ihtiva eden tıbbi sağlık ürünlerini üreten veya ithal eden, bulunduran ve satanlar yirmi bin Türk Lirası adli para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünler, masrafı sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılır ve imha edilir, ayrıca bunları üreten veya satan yerler, altı ay faaliyetten men edilir. Bu tür maddeleri gıda değeri olan hayvanlara uygulayan veteriner hekimlere beş bin Türk Lirası adli para cezası verilir. Ayrıca altı ay süreyle meslek icrasından yasaklanırlar. c) Bakanlıktan onaylı veteriner sağlık ürünlerin analizleri sonucunda, onaya esas dosyasındaki formül, spesifikasyona uymadığının tespit edilmesi halinde, ürünün sahibine tıbbi olmayan veteriner sağlık ürünleri için beş bin Türk Lirası, veteriner tıbbî sağlık ürünleri için on bin Türk Lirası, veteriner immunbiyolojik ürünleri için yirmi bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Hatalı ürünlerin ilgili serileri ruhsat sahibi tarafından piyasadan geri çekilir ve imha edilir. Piyasadan geri çekme ve imha işlemlerinin yapılmaması halinde ayrıca on bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Hatalı ürünler Bakanlık tarafından piyasadan toplanır ve imha edilir. Toplama ve imha masrafları da ayrıca ürün sahibinden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun uyarınca tahsil edilir. ç) Bakanlıkça onay verilmemiş veteriner sağlık ürünlerini ülkeye sokanlar hakkında bu Kanun ile belirtilen cezalar yanında 21/03/2007 tarih ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri ayrıca uygulanır. d) Onaylı veteriner sağlık ürünlerinden birini taklit edenler, sahtesini üretenler veya ticarete arz edenler 26/09/2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu daha ağır bir cezayı gerektirmiyorsa elli bin Türk Lirası adlî para cezası ve bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Sorumlular 5 yıl süreyle veteriner ve beşeri sağlık ürünleri ile ilgili sahada faaliyet gösteremezler. e) Veteriner sağlık ürünlerinin tanıtımı ile ilgili Bu Kanunun 14 üncü maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen hükümlere aykırı hareket edenlere on bin Türk Lirası idarî para cezası verilir. f) Onaylı üretim yerlerinde, Bakanlıktan onaylı olmayan veteriner sağlık ürünlerinin üretildiğinin tespiti halinde, sorumlular için uygulanacak diğer yaptırımlara ilaveten üretim yeri bir yıl süreyle faaliyetten men edilir. g) Bakanlıktan onay almadan veteriner sağlık ürünleri ticaretini yapanlara on bin Türk Lirası adlî para cezası verilir, ürünlerin müsaderesine karar verilir. 19

20 ğ) Veteriner sağlık ürünlerini satmaya onaylı satış yerlerinin onaya esas dosya bilgilerine ve ilgili mevzuata uymadığının tespiti halinde, işyeri sahipleri ve sorumluları ürün güvenliğine ilişkin risk oluşturmayan durumlarda ikaz edilir ve düzeltilmesi için süre verilir. Durumun düzeltilmemesi halinde satış yeri bir ay süreyle kapatılır. h) Bakanlıkça istenen kayıtları tutmayan, veteriner sağlık ürünlerinin alışı ve satışı da dâhil olmak üzere dağıtım şekli ve kanallarıyla ilgili kurallara uymayan veteriner sağlık ürünleri satış yerlerinden toptan satış depolarına yirmi bin Türk Lirası, perakende satış yerlerine üç bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu yerler bir ay süreyle kapatılır. Ruhsat sahipleri ve üretim yerleri de bu toptan satış yerleri gibi cezalandırılır. (3) Gıda ve yem ile ilgili cezalar aşağıda belirlenmiştir. a) Bu Kanunun 16 ncı maddesinin altıncı fıkrası gereğince Bakanlık tarafından belirlenen hükümlere aykırı hareket edenlere on bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Ürünlere el konarak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. b) Bu Kanunun 17 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasına aykırı hareket edenlere iki bin Türk Lirası, dördüncü fıkrasına aykırı hareket edenlere üç bin Türk Lirası idari para cezası verilir, beşinci fıkrasına aykırı hareket edenlere beş bin Türk Lirası, yapılan kontrollerde sorumlu personelin ardı ardına üç kez işyerinde bulunmadığı tespit edilen işyerlerine beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir. c) Bu Kanunun 19 uncu maddesi gereği tescili zorunlu yemleri Bakanlığa tescil ettirmeden piyasaya arz edenlere beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir, ürünlere el konulur. Bu yemleri kullananlara bin Türk Lirası idari para cezası verilir. ç) Bu Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde ceza on bin Türk Lirası idari para cezası olarak uygulanır. d) Bu Kanunun 20 nci maddesinin ikinci fıkrasına aykırı hareket edenlere iki bin Türk Lirası idari para cezası, üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden üretim yerlerine on bin Türk Lirası, perakende işyerlerine bin Türk Lirası idarî para cezası verilir. e) Bu Kanunun 20 nci maddesinin dördüncü fıkrasına aykırı olarak taklit ve tağşiş yapanlara on bin Türk Lirası idarî para cezası verilir, taklit ve tağşiş edilmiş ürünlere el konulur ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. f) Bu Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası gereği alınan hızlı uyarı bildirimine istinaden Bakanlık tarafından uygulamaya konulan tedbirlere uymayan işyerlerine beş bin Türk Lirası idarî para cezası verilir. Hızlı uyarıya konu olan üründen işyerinde halen bulunuyor ve insan sağlığı açısından risk teşkil ediyorsa, ürünlere el konulur ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Piyasaya dağıtımı yapılmış ise işyeri tarafından piyasadan geri çekilir. Piyasadan geri çekme işlemlerinin yapılmaması halinde ayrıca beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Ürünler Bakanlık tarafından piyasadan toplanır. Toplama masrafları da ürün sahibinden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun uyarınca tahsil edilir. g) Bu Kanunun 21 inci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen acil durumlar ve kriz yönetimi sırasında Bakanlık tarafından alınan tedbirlere uymayanlara beş bin Türk Lirası idarî para cezası verilir, ğ) Bu Kanunun 22 nci maddesinin beşinci fıkrası gereği Bakanlık tarafından getirilen ihtiyatî tedbirlere uymayanlara beş bin Türk Lirası idarî para cezası verilir. h) Bu Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasında ve 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen ürünlerle ilgili Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hükümlere aykırı hareket eden işyerlerine beş bin Türk Lirası idari para cezası verilir, istenen şartları yerine getirinceye kadar işyerleri faaliyetten men edilir. (4) Hijyen ve resmi kontroller ile ilgili cezalar aşağıda belirlenmiştir. 20