EN Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi L 31/1

Transkript

1 EN Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi L 31/1 Ι (Yayımlanması zorunlu olan yasalar) Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Gıda yasasıyla ilgili genel ilke ve şartları belirleyen, Avrupa Gıda Güvenliği İdaresi ni kuran ve gıda güvenliği konularıyla ilgili işlemleri belirleyen 28 Ocak 2002 tarih ve (EC)178/2002 sayılı TÜZÜĞÜ AVRUPA PARLAMENTOSU VE AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ, Avrupa Topluluğunu kuran Antlaşma ve özellikle bu antlaşmanın 37,95,133 no.lu Maddeleri ile Madde 152 (4) (b) bendini, Komisyon un önerisini 1, Ekonomik ve Sosyal Komite nin görüşünü 2, Bölgeler Komitesi nin görüşünü 3 dikkate alarak ve, Antlaşma nın 251. Maddesinde belirtilen işlemler uyarınca 4 hareket ederek, 1) Güvenli ve sağlıklı gıdanın serbest dolaşımı iç pazarın asli bir unsuru olup, vatandaşların gerek sağlıkları ve refahına, gerek sosyal ve ekonomik çıkarlarına katkıda bulunmasına, 2) Topluluk politikalarının izlenmesinde insan hayatı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesinin sağlanması gereğine, 3) Gıda ve yemin, ancak gıda ve yem güvenlik şartlarının bir Üye Devletten diğerine büyük ölçüde değişmemesi halinde Topluluk içinde serbest dolaşabileceğine, 4) Üye Devletlerin gıda yasaları arasında kavramlar, ilkeler ve işlemler bakımından önemli farklılıklar bulunmasına, Üye Devletler gıda konularını düzenleyen önlemler aldığında bu farklılıkların, gıdanın serbest dolaşımını engelleyebileceği ve rekabet için eşit olmayan koşullar yaratmak suretiyle iç pazarın işleyişini doğrudan etkileyebileceğine, 5) Buna göre, Üye Devletlerde ve Topluluk düzeyinde gıda ve yemle ilgili konuları düzenleyen önlemler için ortak bir temel oluşturmak üzere bu kavram, ilke ve işlemlerin birbirlerine yakınlaştırılmaları gerektiğine; bununla beraber, hem ulusal, hem Topluluk düzeyinde mevcut mevzuatta aykırı hükümlerin uyarlanması için yeterli zamanın tanınmasının ve uyarlama için geçen süre zarfında konuyla ilgili mevzuatın halihazır Tüzükte belirtilen ilkeler ışığında uygulanmasının sağlanması gereğine, 1 RG C 96 E, , s RG C 155, , s Haziran 2001 de bildirilen görüş (Resmi Gazetede henüz yayımlanmadı). 4 Avrupa Parlamentosunun 12 Haziran 2001 tarihli görüşü (Resmi Gazetede henüz yayımlanmadı), 17 Eylül 2001 tarihli Konsey Ortak Pozisyonu (Resmi Gazetede henüz yayımlanmadı) ve Avrupa Parlamentosunun 11 Aralık 2001 tarihli Kararı (Resmi Gazetede henüz yayımlanmadı). 21 Ocak 2002 tarihli Konsey Kararı. 1

2 6) Suyun da diğer besinler gibi doğrudan veya dolaylı biçimde ağızdan beslenme yoluyla alındığından, tüketicinin kimyasal ve mikrobiyolojik kirleticiler dahil olmak üzere beslenme yoluyla alınan maddelere tamamen maruz olmasına katkıda bulunuyor olmasına; ancak, insan tüketimi için belirlenen su kalitesi esasen 80/778/EEC 5 ve 98/83/EC 6 sayılı Konsey Direktifleri tarafından kontrol altına alındığından, su konusunun Direktif 98/83/EC nin 6. Maddesinde belirtilen esaslara uygunluk bağlamında ele alınmasının yeterli olmasına, 7) Gıda yasası kapsamı içinde, gıda üreten hayvanlar için kullanılan yerlerde üretimi ve kullanımı da dahil olmak üzere yemlerle ilgili şartların da yer almasının uygun olmasına; bu şartların konulmasında, evde beslenenler dahil bütün hayvanlara uygulanan yem yasalarında bugüne kadar uygulanmış ve gelecekte uygulanacak olan benzer şartların saklı kalacak olmasına, 8) Topluluğun, gıda veya yemin iç pazarda ya da uluslararası alanda alınıp satılma ayırımı gütmeksizin uyguladığı gıda yasasında sağlığın yüksek düzeyde korunmasını seçmesine,6 9) Tüketicilerin, konuyla ilgili diğer risk sahiplerinin ve ticari tarafların, gıda yasası ve yasanın bilimsel temeli ile sağlığı koruyucu ve diğer yararları gözeten kurumların yapıları ve birbirleriyle bağımlılıklarını temelden destekleyen karar alma süreçlerine güven duymaları gerektiğine, 10) Deneyimler doğrultusunda, güvenli olmayan gıda maddelerinin pazara çıkmamalarının garanti edilmesi ve insan sağlığını koruyacak şekilde iç pazarın doğru düzgün çalışmasının güvence altına alınması için gıda ile ilgili güvenlik sorunlarının tanımını ve bunlara yanıt verilmesini amaçlayan önlemlerin alınması gerektiğine; yem güvenliğiyle ilgili benzer sorunlara da çözümler getirilmesi gereğine, 11) Gıda güvenliğine yeterince kapsamlı ve bütünleyici bir yaklaşımda bulunmak için, temel üretim düzeyinde gıda, yem ve diğer tarımsal girdilerle temas eden madde ve nesnelerle ilgili hükümler de dahil olmak üzere gıda ve yem güvenliği üzerinde doğrudan veya dolaylı geniş bir etkiler yelpazesini kapsayan geniş bir gıda güvenliği tanımı olması gerektiğine, 12) Gıda güvenliğini garanti altına almak için bütün bir süreç olarak gıda üretimi zincirinin, her bir unsurun gıda güvenliğini etkileme potansiyeline sahip olduğu göz önünde bulundurularak, temel üretim ve yem üretimi aşamalarından (bu aşamalar dahil) başlayıp, gıdanın satışı veya arzı aşamalarına (bu aşamalar dahil) kadar, bütün yön ve aşamalarının dikkate alınması gerektiğine, 13) Deneyimler ışığında, bu nedenle, balık yetiştirme çiftliklerinde yem olarak kullanılan hayvanların üretimi de dahil olmak üzere gıda üreten hayvanlara verilen yem maddelerinin üretimi, imalatı, nakliyesi ve dağıtımının, yemin kazara veya kastî olarak kirletilmesinin, bu konuda hile, sahtekarlık veya suiistimalin gıda güvenliği üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri olabilmesi nedeniyle dikkate alınması gerektiğine, 14) Aynı nedenle, temel üretimde diğer uygulamalar ve tarımsal girdiler ile bunların gıda güvenliğinin tamamı üzerindeki potansiyel etkilerinin dikkate alınması gerektiğine, 5 RG L 229, , s. 11 Direktif 98/83/EC nin yürürlükten kaldırdığı Direktif 6 RG L 330, , s. 32 2

3 15) Gıda güvenliğinin sürekli olarak izlenip denetlenmesini güvence altına alma amacıyla bölgesel veya bölgeler arası düzeylerde mükemmel nitelikli laboratuarlar ağının tesisi ya da varlığının, vatandaşların potansiyel sağlık risklerinin önlenmesinde önemli bir rol oynayabileceğine, 16) Üye Devletler ve Topluluğun gıda ve yem konularında alacağı önlemlerin, ölçüm koşulları veya mahiyetinin uygun olmaması dışında, genel olarak risk analizine dayandırılması gerektiğine; risk analizine bu önlemler alınmadan önce başvurulmasının, gıda maddelerinin serbest dolaşımı önündeki haksız engellerin giderilmesine imkan sağlaması gerektiğine, 17) Gıda yasasının sağlık riskini azaltma, giderme veya ondan kaçınılmasını hedeflediği hallerde, risk analizinin birbirleriyle bağlı üç bileşeninin risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi etken, orantılı ve belli hedeflere yönlendirilmiş önlemlerin saptanmasını veya sağlığın korunmasını amaçlayan diğer eylemler için sistematik bir metodoloji sağlamakta olduğuna, 18) Gıda yasasının bilimsel temeli konusunda güven oluşması için, mevcut bilimsel bilgi ve veriler bazında bağımsız, nesnel ve saydam bir risk değerlendirmesinin yapılması gerektiğine, 19) Bilimsel risk değerlendirmesinin bazı durumlarda tek başına, risk yönetimi kararlarının dayandırılması gereken bilgiyi tam olarak sağlayamadığının, sosyal, ekonomik, geleneksel, ahlaki ve çevresel faktörlerin yanı sıra kontrollerin uygulanabilirliği de dahil olmak üzere konuya ilişkin başka faktörlerin de yasallık içinde dikkate alınmasının gerekli olduğunun kabul ediliyor olmasına, 20) Topluluk içinde sağlık koruması için tedbirli olma ilkesine başvurulmuş ve bu suretle gıda veya yemin serbest dolaşımında engellere yol açılmış olmasına; bu nedenle bu ilkenin kullanımı için Topluluğun her yerinde tek tip bir temelin kabul edilmesi gerektiğine, 21) Hayati veya sağlıkla ilgili bir riskin olduğu, buna karşılık bilimsel belirsizliğin sürdüğü spesifik durumlarda tedbirli olma ilkesinin, Topluluk içinde seçilmiş olan yüksek düzeyde sağlık korumasını güvence altına alacak risk yönetimi önlemleri veya diğer eylemler için bir mekanizma sağlamakta oluşuna, 22) Gıda güvenliği ve tüketici haklarının (çıkarlarının) korunması kaygılarının, genel kamuoyu, hükümet dışı kuruluşlar, mesleki birlik ve dernekler, uluslararası ticari taraflar ve ticari örgütler için giderek önem kazanmasına; tüketicinin ve ticari tarafların, gıda yasasının açık ve saydam biçimde geliştirilmesi ve kamu yetkililerinin bir gıda maddesinin sağlık için tehlikeli olabileceğine dair makul nedenler olması halinde halkı bilgilendirmek üzere gereken adımları atması suretiyle güvenlerinin tam olarak sağlanması gerektiğine, 23) Topluluk içindeki ve üçüncü ülkelerdeki tüketicilerin güvenliği ve güvenlerinin sağlanmasının çok önemli oluşuna; Topluluğun gıda ve yem konusunda küresel bir ticari aktör olup bu bağlamda uluslararası anlaşmalara girmiş olmasına; aynı şekilde Topluluğun, gıda yasasını destekleyen uluslararası standartların geliştirilmesine katkıda bulunmakta, adil ve ahlaklı ticaret uygulamalarını izleyerek güvenli yem ve güvenli, sağlıklı gıda için ayrım gözetmeksizin serbest ticaret ilkelerini desteklemekte oluşuna, 24) Topluluktan ihraç edilen veya ithal menşeli olup yeniden ihraç edilen gıda ve yemin Topluluk yasası veya ithal eden ülke şartlarına uygun olmasının temini gereğine; bu koşullar dışında, gıda ve yemin ancak ithalatçı ülkenin açık mutabakatı halinde ihraç veya 3

4 yeniden ihraç edilebilir olduğuna; bununla beraber, ithalatçı ülkenin mutabakatı olsa dahi, sağlığa zararlı gıda veya güvensiz yemin ihraç ya da yeniden ihraç edilmemesinin güvence altına alınması gerektiğine, 25) Gıda ve yem ticaretinin temelini oluşturan genel ilkeler ile konuyla ilgili olarak Topluluğun uluslararası standartlar ve ticari anlaşmalara katkıları için geçerli hedef ve ilkelerin tespit edilmesi gerektiğine, 26) Bazı Üye Devletlerin gıda güvenliği konusunda, ekonomik işletmecilere, özellikle, yalnızca güvenli gıda pazarlayabilme zorunluluğunu getiren yatay bir yasal düzenleme benimsemiş olmasına; ancak, bu Üye Devletlerin gıdanın güvenli olup olmadığının saptanması konusunda farklı ölçütler kullanmalarına; bir yanda bu farklı yaklaşımların, diğer yanda diğer Üye Ülkelerde yatay yasaların bulunmayışının gıda maddelerinin ticaretinde engeller çıkarmaya müsait oluşuna; aynı şekilde, yem ticaretinde de bu gibi engellerin oluşabileceğine, 27) Bu nedenle, bu gibi ürünlerde iç pazarın etken çalışmasını sağlamak üzere, pazara yalnızca güvenli gıda ve yemin çıkarılmasını kapsayan genel ilkelerin tespit edilmesi gerektiğine, 28) Deneyimlerin, gıda ve yem maddelerinin izlenmesinin mümkün olmadığı hallerde, gıda ve yeme ilişkin iç pazarın işleyişinin zarar gördüğünü göstermesine; dolayısıyla, gıda güvenliği sorunlarının olması durumunda bu sorunların gereksiz yere daha geniş zararlara yol açmaması için hedeflenen belli ürünlerin doğru biçimde pazardan geri çekilmesinin sağlanması veya tüketiciler ve kontrol memurlarına bilgi verilmesi gerektiğine, 29) İthalatçılar dahil olmak üzere gıda ve yem konusunda iş yapanların, gıda veya yeme katılan gıda, yem, hayvan veya maddelerin en azından hangi işletmeden ikmal edildiğinin bilinmesinin garanti edilmesi, ve soruşturmanın tüm safhalarında güvenlikle iz sürülebilmesinin sağlanması gerektiğine, 30) Gıda işi yapan işletmeci için en doğrusunun, gıda arzıyla ilgili güvenli bir sistem oluşturması ve arz ettiği gıdanın güvenli olduğunu güvence altına alması olduğuna; bu suretle işletmecinin gıda güvenliği konusunda asli yasal sorumluluk sahibi olması gerektiğine; bu ilkenin bazı Üye Devletlerde ve gıda yasasının geçerli olduğu bölgelerde var olmasına karşın, diğer bölgelerde ya açıkça yer almadığına ya da kendi yürüttükleri kontrol faaliyetleri sırasında Üye Devletin yetkin mercilerinin başka bir sorumluluk üstleniyor olmasına; bu gibi farklılıkların, ticareti engelleme ve farklı Üye Devletlerdeki işletmeciler arasında rekabeti bozma eğiliminde olmasına, 31) Benzer şartların yem ve yem işi yapan işletmeciler için de geçerli olması gerektiğine, 32) Topluluğun gıda ve yem güvenliğine ilişkin yasalarının bilimsel ve teknik temelinin, Topluluk içinde sağlığın yüksek düzeyde korunmasının başarıya ulaştırılmasına katkıda bulunması gerektiğine; Topluluğun yüksek nitelikli, bağımsız ve etken bilimsel ve teknik destek erişimine sahip olması gerektiğine, 33) Gıda ve yem güvenliğiyle ilgili bilimsel ve teknik sorunların giderek daha önemli ve karmaşık hal almasına; Avrupa Gıda Güvenliği İdaresi nin ki, bundan böyle İdare olarak anılacaktır, kurulmasının, artan talepler karşısında yeterli olamayan mevcut bilimsel ve teknik destek sistemini güçlendirmesi gerektiğine, 34) Gıda yasası genel ilkelerine uygun olarak, İdare nin risk yönetiminde bağımsız bir bilimsel başvuru mercii rolünü üstlenmek suretiyle iç pazarın düzgün çalışmasının sağlanmasına yardımcı olması gerektiğine; tartışmalı bilimsel konularda İdare ye 4

5 görüşlerinin alınması için başvurulabileceğine; bu suretle İdare nin, bir yandan Topluluk kurumları ve Üye Devletlerin gıda ve yem güvenliğini güvence altına almak için gerekli risk yönetimi kararlarını almalarını sağlıyor, diğer yandan da gıda ve yemin serbest dolaşımı önünde haksız ve gereksiz engellerin benimsenmesi sonucu iç pazarın parçalanmasından kaçınılmasına yardım ediyor oluşuna, 35) İdare nin, tüketici güveninin iyileştirilmesi için bağımsız bilimsel bir tavsiye, bilgi ve risk iletişim kaynağı olması gerektiğine; bununla beraber, risk değerlendirme, risk yönetimi ve risk iletişimi işlevleri arasındaki tutarlılığı artırmak için, risk değerlendirmecileriyle risk yöneticileri arasındaki bağlantının güçlendirilmesi gerektiğine, 36) İdare nin, gıda ve yem arzı zincirlerinin tamamının güvenliği ve diğer yanlarıyla ilgili olarak kapsamlı ve bağımsız bir bilimsel görüş açısı sağlaması gerektiğine ki bunun, İdarenin sorumluluklarının geniş bir yelpazeye yayıldığı anlamına gelmesine; bu sorumlulukların, gıda ve yem arzıyla ilgili zincir, hayvanların sağlığı ve iyi yaşam koşulları ve bitki sağlığına ilişkin güvenlik üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri olan sorunları da içermesi gerektiğine; ancak, İdarenin esas olarak gıda güvenliğine odaklanması, gıda arzı zincirinin güvenliğiyle bağlantısı olmayan hayvanların sağlığı, iyi yaşam koşulları ve bitki sağlığı sorunlarıyla ilgili görevinin bilimsel görüş bildirmekle sınırlı kalmasının temini gerektiğine; İdarenin görev alanının ayrıca, Topluluk yasalarına ilişkin olarak insan beslenmesi konusunda bilimsel tavsiyeler, bilimsel ve teknik destek ile Topluluğun sağlık programlarıyla bağlantılı iletişim konusunda talebi üzerine Komisyona yardım etmeyi de kapsaması gerektiğine, 37) Gıda yasasının kullanımına izin verdiği tarım ilaçları ve katkı maddeleri gibi bazı ürünlerin çevreye ve işçilerin güvenliğine tehlike oluşturmaları nedeniyle İdarenin, ilgili yasalara uygun olarak konunun çevre ve işçi korunmasına ilişkin bazı yanlarını da değerlendirmesi gerektiğine, 38) Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar (GMO) konusunda mükerrer değerlendirme ve bilimsel görüşlere meydan vermemek için İdarenin, gıda ve yem maddelerinin dışında Direktif 2001/18/EC 1 de tanımlanmış olan GMO larla ilgili diğer ürünler hakkında da, burada belirlenen prosedürler saklı kalmak kaydıyla, bilimsel görüş bildirmesi gerektiğine, 39) İdarenin, uluslararası gıda güvenliği standartları ve ticaret anlaşmalarının geliştirilmesi ve yürür hale getirilmesi rolünde Topluluk ve Üye Devletlere bilimsel konularda destek sağlayarak katkıda bulunması gerektiğine, 40) Topluluk içindeki kurumların, genel kamuoyu ve konuyla ilgili bütün tarafların İdare ye güven duymalarının esas oluşuna; bu nedenle İdare nin bağımsızlığı, yüksek bilimsel niteliği, saydamlığı ve etkenliğinin güvence altına alınmasının hayati önem taşımasına, 41) Bu bakımdan, İdare nin Yönetim Kurulu üyelerinin, en yüksek standartta yetkinliği, örneğin işletme ve kamu yönetimi gibi alanları içeren geniş bir yelpazede uzmanlığı ve Birlik içinde mümkün olan en geniş coğrafi dağılımı garanti edecek şekilde atanmaları gerektiğine; bu şartların, hiçbir makam hiçbir belli Üye Devletin uyruklularına peşinen ayrılmadan, Yönetim Kurulu üyelerinin dönüşümlü olarak farklı ülkelerden atanması yoluyla sağlanması gerektiğine, 1 Avrupa Parlamentosunun ve Konseyinin, genetik olarak değiştirilmiş organizmaların bilerek çevreye salınması hakkında ve Konsey Direktifi 90/220/EEC (RG L 106, , s. 1) yi yürürlükten kaldıran 12 Mart 2001 tarih ve 2001/18/EC sayılı Direktifleri 5

6 42) Rolünü ifa edebilmesini mümkün kılacak görevleri yerine getirmesi için, İdarenin gerekli bütün araçlara sahip olması gerektiğine, 43) Yönetim Kurulunun, bütçe hazırlama, bütçe uygulamalarının denetimi, iç yönetmeliklerin hazırlanması, mali düzenlemenin kabulü, Bilimsel Komite ve Bilimsel Panellerin üyelerinin atanmaları ve İdari Müdür atanması için yetkili olması gerektiğine; 44) İdarenin etkili biçimde çalışabilmek üzere Üye Devletlerdeki yetkin organlarla yakın bir işbirliği içinde olması gerektiğine; bilgi alış verişini sağlayacak bir mekanizmanın oluşturulması ve özellikle network sistemiyle yakın bir işbirliğinin güvence altına alınması hususlarında İdari Müdüre tavsiyede bulunmak için bir Tavsiye Forumunun oluşturulması gerektiğine; işbirliği ve doğru bir bilgi alış verişinin bilimsel görüşlerdeki potansiyel ayrışmaları da en aza indirmesi gerektiğine, 45) İdarenin kendi yetkinlik alanı içinde bilimsel görüş bildirme konusunda Komisyona bağlı Bilimsel Komitelerin rolünü devralmak durumunda oluşuna; bu komitelerin, gıda arz zinciriyle ilgili olarak daha çok bilimsel tutarlılık göstermelerinin sağlanması ve daha etkili çalışmaları için yeniden örgütlenmeleri gerektiğine; dolayısıyla, İdare bünyesinde bu görüşleri sağlamak üzere bir Bilimsel Komite ile Daimi Bilimsel Panellerin kurulması gerektiğine, 46) Bağımsızlığın garanti edilmesi için Bilimsel Komite ve Daimi Bilimsel Panellerin üyelerinin, açık başvuru usulü ile işe alınan bağımsız bilim adamları olmaları gereğine, 47) İdarenin bağımsız bir bilimsel başvuru odağı olma rolünün, kendisinden yalnız Komisyonun değil Avrupa Parlamentosu ve Üye Devletlerin de görüş isteyebilmeleri anlamına gelmesine; bilimsel tavsiye sürecinin iyi yönetimi ve tutarlılığını garanti etmek için, İdarenin bir talebi, haklı nedenlerini göstermek ve önceden belirlenmiş ölçütlere dayalı olmak koşullarıyla kabul etmeme veya değiştirebilme hakkına sahip olması gerektiğine; bilimsel görüş farklarından kaçınılması için gerekli önlemlerin alınması gerektiğine; bilimsel organlar arasında bilimsel görüş farklılıkları olması halinde bunların çözümlenmesi için gerekli işlemlerin bulunması veya risk yöneticilerine saydam yapıda bilimsel bilgi sağlanması gerektiğine, 48) İdarenin, görevlerini başarıyla yerine getirmek için, Komisyon ve Üye Devletlerle kurduğu bağlantılarla emek ikilemelerinin önlenmesinden emin olacak şekilde bilimsel çalışmalar yaptırma yetkisine sahip olması gerektiğine; bu çalışmaların açık ve saydam biçimde yapılması ve İdarenin bu konularda Topluluğun mevcut uzmanlığını ve yapılarını dikkate alması gerektiğine, 49) Topluluk düzeyinde gıda arzı zinciriyle ilgili verilerin toplanması ve analizi için etkili bir sistemin olmayışının önemli bir sorun teşkil etmesine; bu nedenle, İdarenin kapsadığı alanlarla ilgili verilerin toplanması ve analizi için İdarenin koordinasyonunda bir networkün kurulması gerektiğine;. İdarenin kapsadığı alanlarda halen var olan Topluluk veri toplama networklerinin yeniden gözden geçirilmeleri gerektiğine, 50) Oluşmakta olan risklerin daha iyi tanımlanmasının, uzun vadede politikaların uygulanmasında Topluluk ve Üye Devletlerin risk önleyici olarak kullanabileceği belli başlı bir araç olabileceğine; bu nedenle İdareye, baştan bilgi toplama, dikkatli olma ve önlenmeleri açısından oluşan risklerle ilgili bilgilerin değerlendirilmesi ve sağlanması görevinin verilmesi gerektiğine, 51) İdarenin tesisi Üye Devletlerin bilimsel işlemlerle daha yakından ilgilenmelerini mümkün kılmak durumunda oluşuna; bu nedenle, bu amaca uygun olarak İdare ile Üye Devletler 6

7 arasında yakın bir koordinasyon olması gereğine; bu bağlamda İdarenin özellikle bazı görevleri Üye Devletlerdeki organizasyonlara verebilmesinin gerektiğine, 52) İdarenin verdiği görevleri yapmaları için ulusal organizasyonların kullanılmasına duyulan ihtiyaç ile bu gibi görevlerin ilgili ölçütlere uygun olarak yapılmasına dair genel tutarlılık amaçlarının sağlanması ihtiyacı arasında bir denge tutturulması gereğine; özellikle bazı belirli maddeler, ürünler ve işlemlerle ilgili ruhsat temini için sanayi tarafından sunulan dosyaların değerlendirilmeleriyle ilgili olarak, üye Devletlere bilimsel görevlerin tahsisi için geçerli mevcut işlemlerin, değerlendirme işlemleri en azından eskisi kadar sıkı kalmak suretiyle, İdarenin kuruluşu ve onunla gelen yeni imkanların dikkate alınması amacı doğrultusunda bir yıl içinde yeniden incelenmeleri gerektiğine, 53) Komisyon un risk yönetimi önlemlerinin bildirimi hususundaki tam sorumluluğunun sürecek olmasına; dolayısıyla İdare ve Komisyon arasında doğru bir bilgi alış verişinin yapılması gerektiğine; küresel iletişim sürecinin tutarlılığının sağlanması için İdare, Komisyon ve Üye Devletler arasında yakın işbirliğinin de gerekli oluşuna, 54) İdarenin bağımsızlığının ve kamuoyunu bilgilendirme görevinin, nesnel, güvenilir ve kolayca anlaşılabilir bilgi sağlama amacıyla kendi uzmanlık alanları içinde özerk biçimde iletişimde bulunabilmesi gerektiği anlamına gelmekte olmasına, 55) Bölgesel parametreleri ve sağlık politikasıyla korrelasyonu dikkate alan kamusal bilgilendirme kampanyalarına ait spesifik alanda Üye Devletler ve diğer ilgili taraflar arasında uygun bir işbirliğinin gerekli oluşuna, 56) Bağımsızlık ve saydamlığa dayanan çalışma ilkelerine ek olarak İdarenin, tüketiciler ve konuyla ilgili diğer gruplarla temasa açık bir örgüt olmasının gerekmesine, 57) İdarenin, Avrupa Birliği genel bütçesi tarafından finanse edilmesi gereğine; bununla beraber, kazanılan deneyimlerin ışığında ve özellikle sanayinin sunduğu onay dosyalarının tabi olduğu işlemlerle ilgili olarak bu Tüzüğün yürürlüğe girmesini izleyen üç yıl içinde ücret uygulaması olasılığının incelenmesi gerektiğine; Avrupa Birliği genel bütçesine yapılabilecek mali destekler konusunda Topluluğun mevcut bütçe işlemlerinin geçerliliğini sürdürmekte oluşuna;.bunun da ötesinde, hesapların Maliye Müfettişleri tarafından denetlenmesi gerektiğine, 58) Avrupa Birliğine üye olmayan ve bu tüzük kapsamındaki Topluluk yasalarının intibakı ve uygulanması için kendilerine zorunluluk getiren anlaşmaları yapmış olan Avrupa ülkelerinin katılımına imkan verilmesi gereğine, 59) Hızlı uyarı sisteminin halen genel ürün güvenliğine dair 29 Haziran 1992 tarih ve 92/59/EEC sayılı Konsey Direktifi çerçevesinde mevcut oluşuna; 1 mevcut sistemin gıda ve sınai ürünleri kapsarken, yemi kapsamamasına; son gıda krizlerinin, gıda ve yemi içeren daha iyileştirilmiş ve daha geniş bir uyarı sisteminin kurulmasına olan ihtiyacı göstermiş olmasına; yeniden gözden geçirilmiş bu sistemin Komisyon tarafından yönetilmesi ve ağın üyeleri olarak Üye Devletleri, Komisyonu ve İdareyi içermesi gerektiğine; Konsey Kararı 87/600/Euratom da 2 tanımlanan radyolojik aciliyet durumundaki erken bilgi alış verişine ilişkin Topluluk düzenlemelerinin bu sistemin kapsamında olmamaları gerektiğine, 1 RG L 228, , s RG L 371, , s. 76 7

8 60) Yakın geçmişte gıda güvenliğiyle ilgili yaşanan olayların, tipleri ve menşeleri ne olursa olsun bütün gıdalar ve yemlerin insan sağlığı, hayvan sağlığı veya çevre için tehlike söz konusu olduğunda ortak önlemlere tabi olmalarının sağlanması için acil durumlarda uygun önlemlerin hazırlanmasının gerekliliğini göstermiş olmalarına; gıda güvenliğiyle ilgili acil önlemlere böylesine kapsamlı bir yaklaşımın, gıda veya yem konusunda ciddi bir riskin ele alınışında etkili biçimde hareket edilmesi ve yapay ayrılıklara meydan verilmemesine imkan tanıması gerektiğine, 61) Yakın geçmişteki gıda krizlerinin Komisyona, kriz yönetimi için uygun şekilde uyarlanmış, daha hızlı işlemlere sahip olmanın yararlarını da göstermiş olmasına; bu örgütsel işlemlerin, çabaların koordinasyonu ve en iyi bilimsel bilgi bazında en etkili önlemlerin saptanmasını mümkün kılması gerektiğine; dolayısıyla, yeniden gözden geçirilmiş işlemlerde İdarenin sorumluluklarının dikkate alınması ve bir gıda krizi durumunda tavsiye şeklinde bilimsel ve teknik yardımın sağlanmasının gerektiğine, 62) Gıda zincirine daha etkili ve kapsamlı bir yaklaşımın sağlanması için, Sürekli Veteriner Komitesi, Sürekli Gıda maddeleri Komitesi ve Sürekli Yem maddeleri Komitesi yerine geçecek bir Gıda Zinciri ve Hayvan Hastalıkları Komitesinin ihdas edilmesinin gerekmesine; buna uygun olarak, 68/361/EEC 1, 69/414/EEC 2 ve 70/372/EEC 3 sayılı Konsey Kararlarının iptalinin gerekmesine; aynı nedenle Gıda Zinciri ve Hayvan Hastalıkları Komitesinin, bitki koruma ürünleri ve maksimum kalıntı düzeylerinin tespiti konularındaki yetkinliğiyle ilgili olarak (76/895/EEC 4, 86/362/EEC 5, 86/363/EEC 6, 90/642/EEC 7 ve 91/414/EEC 8 sayılı Direktifler) Bitki Sağlığı Sürekli Komitesinin de yerini alması gerektiğine, 63) Bu Tüzüğün uygulanması için gerekli önlemlerin, uygulamalar konusunda Komisyona tanınmış olan yetkiyle ilgili işlemleri hükme bağlayan 28 Haziran 1999 tarih ve 1999/468/EC sayılı Konsey Kararı 9 uyarınca benimsenmeleri gereğine, 64) Bu Tüzüğün hükme bağladığı bazı şartlara uyum sağlamaları için işletmecilerin yeterli süreye sahip olmalarının ve Avrupa Gıda Güvenliği İdaresinin faaliyetlerine 1 Ocak 2002 de başlamasının gerekmesine, 65) İdare ve Konseyin 2309/93 sayılı 10 Tüzüğü (EEC) ile kurulan Avrupa Tıbbi Ürünleri Değerlendirme Ajansının (EMEA) misyonlarının birbirlerine karıştırılmamasının önemli oluşuna; sonuç itibarıyla, hayvan kökenli gıda maddelerinde kullanılan veterinerlikle ilgili tıbbi ürünlerin maksimum kalıntı limitlerini belirleyen Topluluk işlemlerini kapsayan 2377/90 sayılı Konsey Tüzüğü (EEC) ile tanınmış olan yetkiler de dahil olmak 1 RG L 255, , s RG L 291, , s. 9 3 RG L 170, , s. 1 4 Komisyon Direktifi 2000/57/EC (RG L 244, , s.76) ile değişen son şekliyle Direktif RG L 340, , s Komisyon Direktifi 2001/57/EC (RG L 208, , s. 36) ile değişen son şekliyle Direktif RG L 221, , s Komisyon Direktifi 2001/57/EC ile değişen son şekliyle Direktif RG L 221, , s Komisyon Direktifi 2001/57/EC ile değişen son şekliyle Direktif RG L 350, , s Komisyon Direktifi 2001/49/EC (RG L 176, , s 61) ile değişen son şekliyle RG L 230, , s.1) 9 RG L 184, , s Komisyon Tüzüğü (EC) No. 649/98 (RG L 88, , s. 7) ile değişen son şekliyle Tüzük RG L 214, , s. 1 8

9 üzere, Topluluk yasaları tarafından EMEA ya verilmiş olan yetkinin bu Tüzükle saklı kalmasının sağlanması gerektiğine, 11 66) Bu Tüzüğün temel hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için Topluluk içinde gıda yasasına ortak bir temel oluşturmak üzere kavramlar, ilkeler ve işlemlerin yakınlaştırılmalarının sağlanmasının ve bir Avrupa Gıda Güvenliği İdaresinin kurulmasının gerekli ve yerinde oluşuna; Antlaşmanın 5. Maddesinde ortaya konulan orantılılık (mütenasiplik) ilkesine göre, bu Tüzüğün kapsamı itibarıyla belirlenen hedeflerin gerçekleştirilmesi için gerekenlerin dışına çıkmamasına dayanarak, BU TÜZÜĞÜ BENİMSEMİŞTİR: 11 Komisyon Tüzüğü (EC) No. 1553/2001 (RG L 205, , s. 16) ile değişen son şekliyle Tüzük RG L 224, , s. 1 9

10 BÖLÜM 1 KAPSAM VE TANIMLAMALAR Madde 1 Amaç ve Kapsam 1. İşbu Tüzük, gıda ile ilgili olarak insan sağlığı ve tüketici haklarının yüksek bir düzeyde korunmasının, özellikle gıda arzının geleneksel ürünleri de içeren çeşitliliği dikkate alınarak ve aynı zamanda iç pazarın etken çalışmasını sağlamak suretiyle güvence altına alınmasının dayanağını belirlemektedir. Tüzük, bu bağlamda, gıda ve yem güvenliğine ilişkin konularda karar verme sürecine temelden destek sağlamak üzere, ortak ilke ve sorumlulukları, güçlü bilimsel dayanak sağlayacak araçları, etken örgütsel düzenleme ve işlemleri ortaya koymaktadır. 2. Paragraf 1 de yer alan amaçlar doğrultusunda bu Tüzük, genel anlamda gıda ve yem ile özellikle gıda ve yeme ilişkin güvenlik konusundaki genel ilkeleri Topluluk ve ulusal düzeylerde belirlemektedir. Tüzük, Avrupa Gıda Güvenliği İdaresini tesis etmektedir. Gıda ve yem güvenliği üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri olan işlemleri belirlemektedir. Bu Tüzük gıda ve yem maddelerinin üretimi, işlenmesi ve dağıtımıyla ilgili bütün aşamalarda geçerli olacaktır. Tüzük, ülke içi kullanım için yapılan temel üretim veya ülke içi özel tüketim için gıdanın ülke içinde hazırlanması, elden geçirilmesi ve depolanması işlerinde uygulanmayacaktır. Madde 2 Gıda nın Tanımı Bu tüzükte geçen gıda (veya gıda maddesi ) işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş, insanlar tarafından yenilmesi, içilmesi için tasarlanmış veya yenilmesi, içilmesi makul ölçüde beklenen madde veya ürün anlamına gelmektedir. Gıda, içecek maddeleri, sakız ve imali, hazırlanışı veya işlemden geçirilmesi esnasında gıdaya bilerek karıştırılan su dahil, her türlü maddeyi içermektedir. Gıda, 98/83/EC sayılı Direktif in 6. Maddesinde yer alan tanıma uygun olmak ve 80/778/EEC ve 98/83/EC sayılı Direktiflerin belirlediği şartlar saklı kalmak kaydıyla suyu içermektedir. Gıda aşağıdakileri içermez: (a) Yem; (b) İnsan tüketimi için pazarlanmak üzere hazırlanmadığı takdirde canlı hayvanlar; (c) Hasat öncesi bitkiler; (d) Konseyin 65/65/EEC 1 ve 92/73/EEC 2 kodlu Direktiflerinin kastettiği anlam dahilindeki tıbbi ürünler; (e) Konseyin 76/768/EEC 3 kodlu Direktifinin kastettiği anlam dahilindeki kozmetikler; 1 Direktif 93/39/EEC (RG L 214, , s. 22) ile değişen son şekliyle Direktif RG 22, , s RG L 297, , s. 8 3 Komisyon Direktifi 2000/41/EC (RG L 145, , s. 25) ile değişen son şekliyle Direktif RG L 262, , s

11 (f) Konseyin 89/622/EEC 4 kodlu Direktifinin kastettiği anlam dahilindeki tütün ve tütün ürünleri; (g) Narkotik İlaçlar konusunda 1961 tarihli Birleşmiş Milletler Tek Konvansiyonu ve Psikotrop Maddeler konusundaki 1971 tarihli Birleşmiş Milletler Konvansiyonunun kastettiği anlam dahilindeki narkotik ve psikotrop maddeler; (h) kalıntılar ve kirletici maddeler. Madde 3 Diğer Tanımlar Bu Tüzük amaçları doğrultusunda: 1. Gıda yasası ister Topluluk düzeyinde, ister ulusal düzeyde olsun, genelde gıdayı ve özelde gıda güvenliğini bağlayan yasalar, düzenlemeler ve idari hüküm veya kararlardır. Gıda yasası, gıda ve aynı zamanda gıda üreten hayvanlar için üretilen veya onlara yedirilen yemin üretimi, işlenmesi ve dağıtımıyla ilgili her aşamayı kapsamaktadır; 2. Gıda işi, kar amaçlı olsun veya olmasın, özel ya da kamusal olarak, gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasıyla ilgili herhangi bir faaliyetin yükümlenilmesidir; 3. Gıda işi yapan işletmeci kendi kontrolleri altında yürütülen gıda işinin gıda yasası şartlarına uygunluğundan sorumlu olan doğal veya yasal kişiler anlamına gelmektedir; 4. Yem (veya yem maddesi ) hayvanlara ağızdan yedirilmek üzere tasarlanan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş, katkı maddeleri de dahil olmak üzere her tür madde veya üründür; 5. Yem işi kar amaçlı olsun veya olmasın, özel ya da kamusal olarak, kendi mülkü üzerinde hayvanları beslemek üzere üretim, işleme ve stok/depolama yapan üreticiler dahil yeme ilişkin üretim, imalat, işleme, stoklama, nakliye veya dağıtım ile ilgili herhangi bir işin yapılması anlamına gelmektedir; 6. Yem işi yapan işletmeci kendi kontrolleri altında yürütülen yem işinin gıda yasası şartlarına uygunluğundan sorumlu olan doğal veya yasal kişiler anlamına gelmektedir; 7. Perakende, gıda ile ilgili, nihai tüketiciye satış veya teslim noktasındaki işler ve/veya işleme süreci ve stoklama anlamına gelmektedir. Perakende, dağıtımın uç noktalarını, yemek verme hizmetlerini, fabrika kantinlerini, kurumsal yemekhaneleri, lokantaları ve benzeri diğer gıda hizmetleri faaliyetlerini, dükkanları, süpermarket dağıtım merkezlerini ve toptan satış noktalarını kapsar.; 8. Pazara çıkartma, gıda veya yemin, bir bedel karşılığında veya bedelsiz olarak; satış, satış teklifi verme veya başka herhangi bir devir biçimi için elde tutulması ya da bizatihi satışı, dağıtımı veya başka bir devir biçimi anlamına gelmektedir; 9. Risk, sağlık açısından olumsuz ve zararlı sonuçları olabilecek bir etki ve bu etkinin derecesine ait bir olasılık fonksiyonu anlamına gelmektedir; 10. Risk analizi, risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi olarak birbirleriyle bağlantılı üç bileşenden oluşan bir süreçtir; 4 Direktif 92/41/EEC (RG L 158, , s. 30) ile değişen son şekliyle Direktif RG L 359, , s. 1 11

12 11. Risk değerlendirmesi, zarar belirlemesi, zarar niteliklerinin belirlenmesi, riske maruz kalma değerlendirmesi ve risk niteliklerinin belirlenmesini kapsayan dört aşamalı bilimsel bir süreçtir; 12. Risk yönetimi, risk değerlendirmesinden farklı olarak, ilgili taraflarla istişarede risk değerlendirmesi ve diğer yasal faktörleri göz önünde tutarak ve gerekirse uygun olabilecek önlem ve kontrol opsiyonlarını tercih ederek poliçe alternatiflerinin tartılması sürecidir; 13. Risk iletişimi, risk analizi sürecinin başından sonuna kadar, zarar ve riskler, riskle ilgili faktörler ve risk algılamaları konularında, riski değerlendirenler, risk yöneticileri, tüketiciler, yem ve gıda işiyle uğraşanlar, akademik topluluk ve diğer ilgili taraflar arasında, risk değerlendirme bulgularının ve risk yönetimi kararlarının dayanağının açıklanması da dahil olmak üzere interaktif bilgi ve görüş alış verişi anlamına gelmektedir. 14. Zarar, olumsuz bir sağlık etkisi yaratma potansiyeline sahip, gıda veya yemde bulunan bir etmen veya bunlarla ilgili bir koşul anlamına gelmektedir; 15. İzlenebilirlik, üretimi, işlenmesi ve dağıtımıyla ilgili her aşamada gıda veya yeme dahil edilmesi tasarlanan veya beklenen bir gıda, yem, gıda üreten hayvan veya maddenin izinin sürülebilmesi veya takip edilebilmesidir. 16. Üretim, işleme ve dağıtım aşamaları, bir gıdanın ithalatı dahil, temel üretimin başından başlayarak, stoklanması, nakliyesi, nihai tüketiciye satışı veya arzı ve yerine ve rabıtasına göre yem ithalatı, üretimi, imalatı, stoklanması, dağıtımı, satışı ve arzına ilişkin her aşama anlamına gelmektedir. 17. Temel üretim, temel ürünlerin, hasat, süt sağma ve kesimden önce hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi dahil olmak üzere üretimi ve yetiştirilmesi anlamına gelmektedir. Temel üretim aynı zamanda, avlanma, balıkçılık ve yaban ürünlerin hasadını / toplanmasını da içermektedir. 18. Nihai tüketici, gıdayı herhangi bir ticari işin veya faaliyetin bir parçası olarak kullanmayacak en son gıda maddesi tüketicisidir. 12

13 BÖLÜM II GENEL GIDA YASASI Madde 4 Kapsam 1. Bu Bölüm gıdaya ve gıda üreten hayvanlar için üretilen veya onlara yedirilen yeme ilişkin üretim, işleme ve dağıtımın bütün aşamalarını ilgilendirmektedir. 2. Madde 5 den Madde 10 a kadar belirlenen ilkeler önlemlerin alınmasında yatay mahiyette genel bir çerçeve oluşturmaktadır. 3. Mevcut gıda yasası ilke ve işlemlerine, Madde 5 den Madde 10 a kadarki ilkelere uygunluk için mümkün olduğunca kısa zamanda ve en geç 1 Ocak 2007 tarihinde uyum sağlanmalıdır. 4. O zamana kadar, Paragraf 2 den indirgeme yoluyla, Madde 5-10 da öngörülen ilkeler dikkate alınarak mevcut yasalar uygulanacaktır. KISIM 1 GIDA YASASININ GENEL İLKELERİ Madde 5 Genel hedefler 1. Gıda yasası, gerekli yerlerde hayvan sağlığı ve iyi yaşam koşulları, bitki sağlığı ve çevre de dikkate alınmak suretiyle insan yaşamının yüksek bir düzeyde korunması ve gıda ticaretinde adil uygulamalar dahil olmak üzere tüketici haklarının korunmasına ilişkin genel hedeflerin bir veya daha çoğunu izleyecektir. 2. Gıda yasası, bu Fasılda belirlenen genel ilkeler ve şartlara uygun olarak imal edilen ve pazarlanan gıda ve yemin Topluluk içinde serbestçe dolaşmalarının başarılmasını amaçlayacaktır. 3. Uluslararası standartların var olması veya çok yakın bir zamanda tamamlanacak olmaları halinde, gıda yasasının yasal hedeflerinin yerine getirilmesi için bu gibi standartlar veya ilgili bölümlerinin etkisiz ya da uygunsuz araçlar olması durumu veya haklı bir bilimsel kanıtın varlığı veya bunların Topluluk için uygun bulunan koruma düzeyinden farklı sonuçlar doğurabilmeleri dışında, bu standartlar gıda yasasının geliştirilmesi veya uyarlanmasında dikkate alınacaklardır. Madde 6 Risk Analizi 1. İnsan sağlığı ve yaşamının yüksek bir düzeyde korunmasına ilişkin genel hedefin başarılması için gıda yasası, koşulların veya ölçümün uygun olmaması dışında risk analizine dayandırılacaktır. 2. Risk değerlendirmesi mevcut bilimsel kanıtlara dayandırılacak ve bağımsız, nesnel ve saydam biçimde yapılacaktır. 3. Risk yönetiminde, gıda yasanının Madde 5 te belirlenen genel hedeflerinin başarıya ulaştırılması için, risk değerlendirmesinin sonuçları ile özellikle Madde 22 nin atıf yaptığı İdare nin görüşleri, ele alınan konuyla yasal ilgisi olan diğer faktörler ve Madde 7(1) de belirlenen koşulların geçerli olduğu durumlarda tedbirlilik ilkesi dikkate alınacaktır. 13

14 Madde 7 Tedbirlilik İlkesi 1. Mevcut bilgilerin değerlendirilmesi suretiyle sağlığa zararlı etkilerin saptanmasına karşılık bilimsel belirsizliğin sürdüğü özel koşullarda Toplulukça seçilmiş olan yüksek düzeyde bir sağlık korumasının garanti edilmesi için daha kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkan verecek daha ileri bilimsel bilgi elde edilene kadar geçici risk yönetimi önlemleri kabul edilebilir. 2. Paragraf 1 e göre kabul edilen önlemler, teknik ve ekonomik yapılabilirlik ve söz konusu soruna ilişkin yasal sayılan diğer faktörler göz önünde tutularak orantılı olacak ve ticareti, Toplulukça seçilmiş olan yüksek düzeyde sağlık koruması için gerekli olandan daha çok sınırlayıcı olmayacaktır. Alınan önlemler; yaşam ve sağlıkla ilgili olarak saptanan riskin mahiyeti ve bilimsel belirsizliğin netleştirilmesi ve daha kapsamlı bir risk değerlendirmesi için ihtiyaç duyulan bilimsel bilginin tipine bağlı olarak makul bir süre içinde yeniden gözden geçirilecektir. Madde 8 Tüketici haklarının korunması 1. Gıda yasası tüketicilerin haklarının korunmasını amaçlayacak ve tüketicilere tükettikleri gıda konusunda bilgi sahibi olarak seçim yapma imkanını sağlayacaktır. Gıda yasası : (a) sahtekarlık veya aldatma; (b) gıdaya hile karıştırmak; (c) tüketiciyi yanlış yönlendirecek her türlü diğer uygulamaları önlemeyi amaçlayacaktır. KISIM 2 ŞEFFAFLIK İLKELERİ Madde 9 Kamu istişaresi Gıda yasasının hazırlanışı, değerlendirilmesi ve yeniden gözden geçirilmesi sırasında, durumun aciliyetinin el vermediği koşullar dışında, doğrudan veya temsilci organlarca açık ve şeffaf biçimde kamu istişaresi yapılacaktır. Madde 10 Kamuoyuna Bilgi Topluluk içinde belgelere erişim konusunda yürürlükteki hükümler ve ulusal yasalara karşı ön yargılı olmaksızın, bir gıda veya yemin insan veya hayvan sağlığı için risk oluşturabileceğinden kuşku duyulacak makul nedenlerin olması durumunda, riskin mahiyeti, ciddiyeti ve kapsama ölçüsüne bağlı olarak, kamu yetkilileri genel kamuoyunu sağlık riskinin mahiyeti konusunda, gıda veya yemi ya da gıda veya yemin tipini, arz edebileceği riski ve bu riski önlemek, azaltmak veya gidermek için alınmış olan veya alınmak üzere olan önlemleri mümkün olan en geniş ölçüde tanımlamak suretiyle bilgilendirmek üzere gerekli ve uygun adımları atacaklardır. 14

15 KISIM 3 GIDA TİCARETİYLE İLGİLİ GENEL YÜKÜMLÜLÜKLER Madde 11 Topluluğa ithal edilen gıda ve yem Topluluk içinde pazara çıkartılmak üzere Topluluğa ithal edilen gıda ve yem, gıda yasasının ilgili şartlarına veya Topluluk tarafından en azından bu şartlara eşitliği kabul edilen koşullara veya Topluluğun ihracatçı ülke ile özel bir anlaşmasının olması durumunda bu anlaşmada yer alan şartlara uygun olacaktır. Madde 12 Topluluktan ihraç edilen gıda ve yem 1. Üçüncü bir ülkenin pazarına çıkartılmak üzere Topluluktan doğrudan veya yeniden ihraç edilen gıda ve yem, ithalatçı ülke yetkilileri tarafından farklı şekilde talep edilmemişse veya ithalatçı ülkede yürürlükte olabilecek yasalar, mevzuat, standartlar, uygulama kodları ile diğer yasal ve idari işlemlerin gerektirdiği farklılıklar yoksa, gıda yasanın şartlarına uygun olacaktır. Diğer koşullarda, gıda maddelerinin sağlığa zararlı olması veya yem maddelerinin güvenilir olmaması durumları dışında, gıda ve yemin doğrudan veya yeniden ihracatı, ancak ithalatçı ülkenin yetkin makamlarının, söz konusu gıda veya yemin neden ve hangi şartlara bağlı olarak Topluluk içinde pazarlanamadığı konusunda tam olarak bilgilendirilmelerinden sonra açıkça olur vermeleri halinde yapılabilecektir. 2. Topluluk veya Topluluğa ait bir Üye Devlet ile üçüncü bir ülke arasında aktedilen iki taraflı bir anlaşma hükümlerinin geçerli olması halinde, Topluluktan veya söz konusu Üye Devletten söz konusu üçüncü ülkeye ihraç edilecek gıda ve yem, sözü edilen hükümlere uygun olacaktır. Madde 13 Uluslararası standartlar Topluluk ve Üye Devletler, ilgili tarafların hakları ve yükümlülükleri karşısında ön yargılı olmaksızın ; (a) Gıda ve yem için uluslararası teknik standartlar, sağlık standartları ve phyto-sağlık standartlarının geliştirilmesine katkıda bulunacaklardır; (b) Uluslararası hükümetler ve sivil toplum kuruluşları tarafından üstlenilen gıda yem standartları çalışmasının koordinasyonunu daha üst düzeye çıkartacaklardır; (c) Yeri geldiğinde ve uygun olduğu takdirde belli gıda ve yemlerle ilgili önlemlerin denkliğinin tanınması konusundaki anlaşmaların geliştirilmesine katkı yapacaklardır; (d) Gelişmekte olan ülkelerin kalkınma, finans ve ticaretle ilgili özel ihtiyaçlarına, uluslararası standartların gelişmekte olan ülkelerin ihracatlarına gereksiz engeller oluşturmamasının garanti edilmesi bakımından özellikle dikkat göstereceklerdir. (e) Uluslararası teknik standartlar ile gıda yasası arasında tutarlılığı, Toplulukça kabul edilen yüksek düzeyde korumadan ödün verilmemesi güvencesiyle, daha üst düzeye çıkartacaklardır. 15

16 KISIM 4 GIDA YASASININ GENEL ŞARTLARI Madde 14 Gıda güvenliği şartları 1. Güvenliği olmayan gıda pazara çıkartılmayacaktır. 2. Gıda aşağıdaki hallerde güvensiz sayılacaktır: (a) Sağlığa zararlı olması; (b) İnsan tüketimine uygun olmaması. 3. Herhangi bir gıdanın güvensiz olup olmadığının saptanmasında ; (a) Gıdanın tüketici tarafından ve üretim, işleme ve dağıtım aşamalarının her birinde normal kullanım koşullarına ve, (b) Etiket üstünde yazılı bilgi veya belirli bir gıda veya gıda kategorisinin sağlığa zararlı belirli etkilerinden kaçınma konusunda genelde tüketiciye verilen diğer bilgiler dahil olmak üzere tüketiciye sağlanan bilgiye bakılacaktır. 4. Herhangi bir gıdanın sağlığa zararlı olup olmadığının saptanmasında; (a) Yalnızca o gıdayı tüketen tüketicinin sağlığına hemen ve/veya kısa ve/veya uzun vadede yapacağı olası etkilerine değil, aynı zamanda onu izleyecek nesiller üzerindeki etkilerine; (b) Olası kümülatif (birikimli) toksik etkilerine; (c) Belirli bir kategorideki tüketicilerin, gıdanın bu kategori için tasarlanmış olması durumunda, özel duyarlılıklarına bakılacaktır. 5. Herhangi bir gıdanın insan tüketimi için uygun olup olmadığının saptanmasında, gıdanın tasarlanmış kullanımına göre insan tüketimi için, dış maddelerle veya başka şekilde kirlenmiş olması veya kokuşma, bozulma veya çürüme nedeniyle kabul edilemez olup olmadığına bakılacaktır. 6. Güvenli olmayan gıda, aynı sınıf veya niteliklerde bir yükün, yığın veya kümenin veya tahsisat toplamının parçasıysa, ayrıntılı bir değerlendirme sonucunda yükün, yığın, küme veya tahsisat toplamının güvensiz olduğuna dair hiçbir kanıt bulunamaması dışında, bütün yük, yığın, küme veya tahsisat toplamının güvensiz olduğu varsayılacaktır. 7. Gıda güvenliğiyle ilgili Topluluk hükümlerine uygun olan gıda, belirli (spesifik) Topluluk hükümlerinin kapsadığı hususlar ölçüsünde güvenli sayılacaktır. 8. Bir gıdanın kendisi için belirlenen hükümlere uygun olması, bu uygunluğa karşın gıdanın güvenli olmadığına dair nedenler olması durumunda, yetkili mercilerin o gıdanın pazara çıkartılmasına sınırlamalar getirecek uygun önlemleri almalarını veya pazardan çekilmesini şart koşmalarını engellemeyecektir. 9. Bir gıda için belirli özel hükümlerin olmaması halinde, o gıda, içinde pazarlandığı toprakların ait olduğu Üye Devletin ulusal gıda yasasındaki özel hükümlere uyuyorsa, bu hükümlerin Antlaşmaya ve özellikle Antlaşmanın 28. ve 29. Maddelerine karşı ön yargılı olmaksızın hazırlanmış ve uygulanmakta olmaları koşuluyla güvenli sayılacaktır. 16

17 Madde 15 Yem güvenliği şartları 1. Yem, güvenli olmadığı takdirde pazara çıkartılamaz veya hiçbir gıda üreten hayvana yedirilemez. 2. Yem ; - İnsan veya hayvan sağlığı için olumsuz etkileri olduğu; - İnsan tüketimi için güvenli olmayan gıda üreten hayvanlardan elde edilen gıdada kullanıldığı kanısına varıldığında tasarlanan kullanımı için güvensiz sayılacaktır. 3. Yem güvenliği şartını yerine getirmediği saptanan bir yem, aynı sınıf veya niteliklerde bir yükün, yığın veya küme veya bir tahsisat toplamının bir parçasıysa, ayrıntılı bir değerlendirme sonucunda geri kalan yük, yığın veya tahsisat toplamının yem güvenliği şartlarını karşılamadığına dair yeterli kanıt bulunamayışı dışında, bu yük, yığın veya tahsisat toplamındaki bütün yemin aynı şekilde etkilenmiş olduğu varsayılacaktır. 4. Yem güvenliğiyle ilgili özel Topluluk hükümlerine uygun olan yem, özel Topluluk hükümlerinin kapsadığı hususlar ölçüsünde güvenli sayılacaktır. 5. Bir yemin kendisi için geçerli özel hükümlere uygunluğu, bu uygunluğa karşın yemin güvensiz olduğundan kuşkulanmak için yeterli nedenlerin bulunması halinde yetkin mercilerin o yemin pazara çıkartılmasını kısıtlayan veya pazardan geri çekilmesini talep eden önlemleri almasına engel olmayacaktır. 6. Topluluğun herhangi bir yem ile ilgili özel hükümlerinin olmaması halinde o yem, dolaşımda olduğu toprakların ait olduğu Üye Devletin yem güvenliği hakkındaki ulusal yasasının özel hükümlerine uygun ise, bu hükümlerin Antlaşmaya ve özellikle Antlaşmanın 28. ve 30. Maddelerine karşı ön yargısız şekilde hazırlanmış ve uygulanıyor olması koşuluyla güvenli sayılacaktır. Madde 16 Sunum Gıda yasasının daha spesifik hükümlerine karşı ön yargılı olmaksızın, bir gıda veya yemin etiketlenmesi, reklamı ve sunumu; biçimleri, görüntüleri veya ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, düzenleniş biçimi, sergilenme düzeni ve hangi tür medya aracılığıyla olursa olsun bu ürünler hakkında verilen bilgi dahil olmak üzere, tüketicileri yanlış yönlendirmeyecektir. Madde 17 Sorumluluklar 1. Gıda ve yem işiyle ilgili işletmeciler, kendi kontrollerindeki işlerle ilgili üretim, işleme ve dağıtımın bütün aşamalarında, gıda ve yem maddelerinin gıda yasasının kendi faaliyetlerine ilişkin şartlarına uygun olduğunu garanti edecekler ve şartlara uygunluğun yerine getirildiğini kanıtlayacaklardır. 2. Üye Devletler gıda yasasının yürürlüğünden sorumlu olacaklar ve gıda ve yem işiyle uğraşan işletmecilerin gıda yasasının ilgili şartlarını üretim, işleme ve dağıtımın bütün aşamalarında yerine getirmeleri için izleyecek (denetleyecek) ve şartların yerine getirildiğini doğrulayacaklardır. Bu amaçla, Üye Devletler, gıda ve yem güvenliği ve riski konularında kamusal iletişim, gıda ve güvenlik gözetlemesi ve üretim, işleme ve dağıtımla ilgili bütün aşamaları kapsayan diğer 17

18 izleme faaliyetleri dahil olmak üzere bir resmi kontrol sistemini ve koşullara göre uygun olacak diğer faaliyetleri uygulamada tutacaklardır. Üye Devletler aynı zamanda gıda ve yem yasasının ihlali halinde uygulanacak önlemler ve cezalarla ilgili kuralları da ihdas edeceklerdir. Bu önlem ve cezalar etkili, orantılı ve caydırıcı olacaktır. Madde 18 İzlenebilirlik 1. Gıda, yem, gıda üreten hayvanlar ve bir gıda veya yeme dahil edilmesi tasarlanan veya beklenen herhangi bir maddenin üretim, işleme ve dağıtımın bütün aşamalarında izlenebilirliği tesis edilecektir. 2. Gıda ve yem işiyle uğraşan bütün işletmeciler bir gıda maddesini, yemi, bir gıda üreten hayvanı veya gıda ya da yeme dahil edilmesi tasarlanan veya beklenen herhangi maddeyi kimden aldıklarını tanımlayacaklardır. Bu amaç doğrultusunda, söz konusu işletmeciler bu bilgiyi talep edildiğinde yetkin mercilere sağlayacak yerinde sistem ve işlemlere sahip olacaktır. 3. Gıda ve yem işletmecileri ürünlerini alan diğer iş yerlerini (sahiplerini) tanımlamak üzere yerinde sistem ve işlemlere sahip olacaktır. Bu bilgi talep üzerine yetkin mercilere verilecektir. 4. Topluluk içinde pazara çıkartılan veya çıkartılması olası gıda ve yem, daha spesifik (özel) hükümlerin ilgili şartlarına uygun ilgili belge ve bilgiler yoluyla izlenebilmelerini sağlamak için yeterli biçimde etiketlenecek ve tanımlanacaktır. 5. Bu maddeye ilişkin şartların spesifik sektörlerle ilgili uygulaması için ek hükümler, Madde 58(2) de belirtilen işlemlere uygun olarak kabul edilebilir. Madde 19 Gıdaya ilişkin sorumluluklar: gıda işi yapan işletmeciler 1. Gıda işi yapan bir işletmeci; ithal ettiği, ürettiği, işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı bir gıdanın gıda güvenliği şartlarına uymadığını düşünmesi veya buna inanması için nedenleri olması halinde gıdanın, işletmecinin ilk el kontrolünden çıktığı yerdeki pazardan geri çekilmesi için gerekli işlemleri derhal başlatacaktır ve konu hakkında yetkin mercileri bilgilendirecektir. Ürünün tüketicilere ulaşmış olabilmesi durumunda, işletmeci ürünün geri çekiliş nedenleri konusunda tüketicileri etkili ve doğru biçimde bilgilendirecek ve gerekirse, diğer önlemlerin yüksek düzeyde bir sağlık koruması için yeterli olmaması durumunda tüketiciye teslim edilmiş olan ürünleri geri alacaktır. 2. Gıdanın ambalajı, etiketlemesi, güvenliği ve bütünlüğünü etkileme durumu olmayan perakende veya dağıtım faaliyetlerinden sorumlu gıda işletmecileri, kendi iş alanlarının sınırları dahilinde gıda güvenliği şartlarına uymayan ürünlerin pazardan geri çekilmesi işlemlerini başlatacak ve üreticiler, işleyiciler, imalatçılar ve/veya yetkili mercilerce başlatılan eylemlerde işbirliği yaparak, bir gıdanın izlenebilmesi için gerekli bilgiyi aktarmak suretiyle gıda güvenliğine katkıda bulunacaklardır. 3. Gıda işi yapan bir işletmeci, pazara çıkarttığı bir gıdanın insan sağlığına zararlı olduğunu düşünür veya bu yönde bir nedene sahip olursa, durumu derhal yetkin mercilere bildirecektir. İşletmeciler nihai tüketiciye vaki riskleri önlemek için yapılan uygulamayı yetkin mercilere bildirecek ve ulusal yasalar ve uygulamalara uygun olarak, hiç kimsenin yetkin mercilerle 18

19 işbirliği yapmasını, bu işbirliğinin bir gıda ile ilgili riski önlemesi, azaltması veya ortadan kaldırması imkanının olduğu durumda, engellemeyecek veya bunun için cesaretini kırmayacaktır. 4. Gıda işi yapan işletmeciler, kendi arz ettikleri veya kendilerine arz edilen gıda nedeniyle ortaya çıkan risklerden kaçınmak veya onları azaltmak için yapılan uygulamada yetkin mercilerle işbirliği yapacaklardır. Madde 20 Gıdaya ilişkin sorumluluklar: yem işi yapan işletmeciler 1. Yem işi yapan bir işletmeci ithal ettiği, ürettiği, işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı bir yemin yem güvenliği şartlarına uymadığını düşünmesi veya bu yönde nedeni olması halinde, o yemi pazardan geri çekmek ve yetkin mercileri bilgilendirmek için gerekli işlemlere derhal başlayacaktır. Bu gibi durumlarda ya da yük, yığın veya tahsisat toplamının güvenlik şartına uygun olmamasını kapsayan Madde 15(3) ilgili durumda, yetkili merci aksine bir uygulamayı yeterli görmediği sürece söz konusu yem imha edilecektir. İşletmeci, yemin pazardan geri çekilmesinin nedeni konusunda kullanıcıları etkili ve doğru biçimde bilgilendirecek, gerekirse, diğer önlemlerin yüksek düzeyde bir sağlık korumasının sağlanmasında yeterli olmaması halinde satış ve teslimatı yapılmış ürünleri geri alacaktır. 2. Yemin ambalajı, etiketlemesi, güvenlik ve bütünlüğü üzerinde etkisi olmayan perakende ve dağıtım faaliyetlerinden sorumlu yem işletmecileri, kendi iş alanları dahilinde, yem güvenliği şartlarına uygun olmayan ürünleri pazardan geri çekmek için gerekli işlemleri başlatacak ve üreticiler, işleyiciler, imalatçılar ve/veya yetkili mercilerce başlatılan eylemlerde işbirliği yaparak, bir yemin izlenebilmesi için gerekli bilgiyi aktarmak suretiyle gıda güvenliğine katkıda bulunacaklardır. 3. Yem işi yapan bir işletmeci, pazara çıkan bir yemin yem güvenliği şartlarını yerine getirmediğini düşünmesi veya buna inanmak için nedeni olması halinde derhal yetkin mercilere bilgi verecektir. Yem işletmecisi, yetkin mercilere bu yemin kullanımından doğan riski önlemek için yapılan uygulama hakkında bilgi verecek ve ulusal yasalar ve uygulamalara uygun olarak, hiç kimsenin yetkin mercilerle işbirliği yapmasını, bu işbirliğinin bir yem ile ilgili riski önlemesi, azaltması veya ortadan kaldırması imkanının olduğu durumda, engellemeyecek veya bunun için cesaretini kırmayacaktır. 4. Yem işi yapan işletmeciler arz ettikleri veya kendilerine arz edilen bir yem nedeniyle ortaya çıkan risklerden kaçınmak amacıyla başlatılan uygulamada yetkin mercilerle işbirliği yapacaklardır. Madde 21 Yükümlülük Bu Bölümün hükümleri, Üye Devletlerin arızalı ürünler 1 ile ilgili yükümlülükler hakkındaki yasalar, düzenlemeler ve idari hükümlerin birbirlerine yakınlaştırılmalarına dair 25 Temmuz 1985 tarih ve 85/374/EEC sayılı Konsey Direktifi inde her hangi bir değişiklik yapmayacaktır. 1 Avrupa Parlamentosunun 999/34/EC ve Konseyin (RG L 141, , s. 20) Direktifleriyle değişen son şekliyle Direktif RG L 210, , s

20 BÖLÜM III AVRUPA GIDA GÜVENLİĞİ İDARESİ KISIM 1 MİSYON VE GÖREVLER Madde 22 İdarenin misyonu 1. Bu tüzük ile, bundan böyle İdare olarak anılacak bir Avrupa Gıda Güvenliği İdaresi ihdas edilmiştir. 2. İdare,Topluluğun yasalarına / mevzuatına bilimsel tavsiyeler, bilimsel ve teknik destek ve gıda ve yem güvenliği konularında doğrudan veya dolaylı etki ve sonuçları olan bütün alanlarda politikalar sağlayacaktır. 3. Bu alanlardaki bütün konularla ilgili bağımsız bilgi ve riskler konusunda iletişim sağlayacaktır. İdare, insan yaşamı ve sağlığının yüksek bir düzeyde korunmasına katkıda bulunacak ve bu açıdan, iç pazarın işleyişi bağlamında hayvan sağlığı ve iyi yaşam koşulları, bitki sağlığı ve çevreyi dikkate alacaktır. 4. İdare, gıda ve yem güvenliği üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri olan risklerin niteliklerinin belirlenmesi ve izlenmesi için veri toplayacak ve analiz edecektir. 5. İdarenin misyonu aşağıdakilerin sağlanmasını da içermektedir: (a) Topluluk yasalarıyla ilgili olarak insan beslenmesi konusunda bilimsel tavsiye ve bilimsel ve teknik destek ve Komisyonunu isteği üzerine Topluluğun sağlık programı çerçevesinde beslenme konularıyla ilgili iletişim; (b) hayvan sağlığı ve iyi yaşam koşulları ve bitki sağlığı konularında bilimsel görüş; (c) 2001/18/EC sayılı Direktif de tanımlanan şekilde ve orada belirlenen saklı kalmak kaydıyla, genetik yapısı değiştirilmiş organizmalarla ilgili olarak gıda ve yemin dışındaki ürünler konusunda bilimsel görüşler, 6. İdare, bu misyon kapsamındaki alanlarda gerekli önlemlerin Topluluk tarafından tasarlanması ve kabul edilmesine bilimsel dayanak hizmetinde bulunacak bilimsel görüşleri sağlayacaktır. 7. İdare görevlerini, bağımsızlığı, yayımladığı bilimsel görüş ve bilgilerin bilimsel ve teknik kalitesi, işlemlerinin ve uygulamalarının şeffaflığı ve kendisine verilen görevleri yerine getirmedeki ihtimamı sayesinde bir başvuru merkezi olmasını sağlayacak koşullar altında yapacaktır. İdare, Üye Devletlerde kendisiyle benzer konularda görev yapan yetkin organlarla yakın bir işbirliği içinde hareket edecektir. 8. İdare, Komisyon ve Üye Devletler, risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi fonksiyonları arasındaki etkili tutarlılığı daha üst düzeye çıkartmak için işbirliğinde bulunacaklardır. 9. Üye Devletler, misyonunda başarılı olmasını güvence altına almak için İdare ile işbirliği yapacaklardır. 20