DERS 3. Herkes İçin Eğitim

Transkript

1 DERS 3 Herkes İçin Eğitim

2 DERS 3 Herkes İçin Eğitim * Seviye: 3-4. sınıf Süre: dakika Amaçlar: 1. Erişilebilirliğin kapsamının fiziki düzenlemelerle sınırlı olmadığını fark etmek 2. Eğitimde erişilebilirliğin sağlanması için alınması gereken tedbirleri bilmek Malzemeler: - Galk! Uyandırma Servisi posteri (Ek 1) - Merdivenlerin önündeki tekerlekli sandalye görseli (Ek 2) - Evrensel tasarım anlayışıyla hizmet veren bir kütüphane sunumu (Ek 3) - Poster kâğıtları, renkli kalemler ve yapıştırıcı Hazırlık: - Hakan Özgül ün kitapta yer alan Tanım, Kapsam ve Geliştirilen Politikalar Düzleminde Türkiye de Erişilebilirlik başlıklı makalesi ile İdil Işıl Gül ün kitapta yer alan Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi başlıklı makalesini okumak - Ek 1 deki afişi, Ek 2 deki görseli ve Ek 3 teki sunumu paylaşıma hazırlamak * Bu ders, ilkokul çalışma grubu öğretmenleri (Aysun Can, Ayzin Çelik, Didem Çiçek, Serhat Akdeniz, Sevtap Karadayı ve Yeşim Mertkil) tarafından geliştirilmiştir.

3 herkes için eğitim 149 Süreç: Derse, Galk! Uyandırma Servisi nin Ek 1 deki öğrencilerin okulu bırakma gerekçelerinin yer aldığı satırları silinmiş olan posteri tahtaya yansıtılarak veya öğrencilere dağıtılarak başlanır. Posterde, her yıl çeşitli yaşlarda 770 engelli öğrencinin okulu bıraktığının yazdığı; posterin ortasındaki boş alandaysa bu öğrencilerin okulu bırakmalarının nedeninin yazılı olduğu açıklaması yapılır. Öğrenciler küçük gruplara ayrılır; grup çalışmasında posterde yazılı olan nedeni bulmaya çalışacakları ve tartışmalarının sonucunda her grubun yalnızca bir nedende karar kılacağı açıklaması yapılır. Bu poster Galk! Uyandırma Servisi nin yetişkinlere yönelik tasarladığı bir kampanyanın bir dizi posterinden biri. Posterin aslına ulaşmak için bkz. Posterde yazılı olan neden sırf çocuklarınıza engelli arkadaşlarına nasıl davranmaları gerektiğini öğretmediğiniz için. Biz ise, bu derste bu posteri yalnızca eğitimde erişilebilirlik meselesini tartışmaya açmamıza imkân verecek bir malzeme olarak kullanıyoruz! Her bir grubun neden ini söylemesinden sonra, hiçbir açıklama ve yorum yapmadan, Ek 2 deki görsel tahtaya yansıtılır veya öğrencilere dağıtılır ve şu sorularla tartışma ortamı yaratılır: Bu görselde neler görüyorsunuz? Bu görselde dikkat çekilmek istenen sorun ne? Yalnızca okulun mekânına erişmek yeterli mi, başka nelere erişimin sağlanması gerekli? Tartışmanın sonunda, engellilerin eğitim hakkının gerçekleşmesi için beş alanda erişilebilirliğin sağlanması gerektiği söylenir ve bu beş alan tahtaya yazılır: 1) Mekâna erişim 2) Mekânın fiziki koşulları 3) Eğitim materyalleri 4) Bilgi ve bilgi teknolojileri 5) İletişim yöntemleri

4 150 ikinci kısım: örnek dersler Erişilebilirlik, herkesin tüm hak ve hizmetlerden eşit koşullarda, bağımsız bir şekilde faydalanabilmesinin, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılabilmesinin stratejik ve vazgeçilmez enstrümanıdır. Tanımı biraz daha detaylandırmak ve açmak gerekirse erişilebilirlik: Engelli bireylerin bağımsız yaşayabilmeleri, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılımını sağlamak ve engelli bireylerin, engelli olmayan bireylerle eşit koşullarda fiziki çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemleri dahil olacak şekilde bilgi ve iletişim olanaklarına, hem kırsal hem de kentsel alanlarda halka açık diğer tesislere ve hizmetlere evrensel tasarım ilkesiyle erişiminin sağlanmasıdır. Erişilebilir mekân ve sistemler imal etmek, sadece işlev kaybı ve yetiyitimine sahip olan kişilere yönelik yapılan düzenlemeler değildir! Örneğin; çocuklar, yaşlılar, bebek arabalı ebeveynler, geçici sakatlık yaşayan kişiler, hamileler, dikkat eksikliği yaşayan kişiler, elinde çanta ya da benzeri yük bulunanlar ve hatta gün içinde kendini yorgun hisseden insanlar yani aslında herkes içindir. Erişilebilirliğin tanımına ve kapsamına ilişkin detaylı bilgiyi Hakan Özgül ün kitapta yer alan Tanım, Kapsam ve Geliştirilen Politikalar Düzleminde Türkiye de Erişilebilirlik başlıklı makalesinde bulabilirsiniz. Evrensel tasarım anlayışıyla hizmet veren bir kütüphanenin birlikte inceleneceği söylenerek Ek 3 teki sunum öğrencilerle paylaşılır. Sunum esnasında, Bu görselde ne var?, Erişilebilirliğin hangi alanıyla ilgili bir şey?, Kimler için önemli ve gerekli bu? gibi sorular sorularak öğrencilerin katkısı alınır. Sunumun tamamlanmasından sonra, en sondaki görselden yola çıkılarak Bir konferans salonunu herkes için erişilebilir kılmak için başka ne tür fiziki düzenlemeler yapılmalı ve hizmetler verilmeli? sorusu sorulur ve tartışma ortamı yaratılır. Bu sorunun tartışması esnasında, ihtiyaç/talep sahiplerinin kendilerinin karar süreçlerinde olmasının önemine mutlaka değinin! Sakat hareketinin en önemli sloganının Biz Olmadan Bizim Hakkımızda Hiçbir Şey olduğunu sakın unutmayın! Okulumuzun herkes için erişilebilir olması için bir kampanya yürüteceğiz ve öncelikle bu kampanyanın sloganını belirlememiz gerekiyor açıklaması yapılır ve sınıf küçük gruplara ayrılır. Her grubun bir slogan üretmesi ve bu sloganların paylaşılmasıyla ders sonlandırılır.

5 Bu doküman Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (SEÇBİR) sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekilde Sabancı Vakfı nın görüş veya tutumunu yansıtmaz.

6 152 ikinci kısım: örnek dersler Ek 1 - Galk! Uyandırma Servisi posteri

7 Ek 2 - Merdivenlerin önündeki tekerlekli sandalye görseli herkes için eğitim 153

8 154 ikinci kısım: örnek dersler Ek 3 - Evrensel tasarım anlayışıyla hizmet veren bir kütüphane sunumu Evrensel tasarım anlayışıyla hizmet veren bir kütüphane Detaylı bilgi için: Engelli sürücüler için park yerleri, okunması kolay ve anlaşılır yön tabelaları Girişte parmaklıklı kaymaz yüzey Tekerlekli sandalyeyle erişilebilir asansör düğmeleri Piktogram işaretli asansörler Cam kapılar görme engelli kişileri uyarmak için işaretlenmiş Tekerlekli sandalyeyle girmek için giriş kapısı yeterince geniş Tekerlekli sandalyeden ulaşılabilir otomatik kapı açacağı

9 herkes için eğitim 155 Çalışanlar öğrencilere yardımcı olmak için eğitimli İşitme engelliler için indüksiyon döngü sistemi Sağlam, kol yaslanabilen sandalyeler Değişen yüksekliklerde ve ayarlanabilir masalar Tekerlekli sandalyeli kişiler için erişilebilir tuvaletler. Uygun yükseklikte ayna ve lavabo Konferans salonunda tekerlekli sandalyeler için bölümler