AÇIKLAMA Araştırmacı: Abdi İbrahim Otsuka, Konuşmacı: Yok. Danışman: Johnson & Johnson, 2015, 2016

Transkript

1 AÇIKLAMA Araştırmacı: Abdi İbrahim Otsuka, 2017 Konuşmacı: Yok Danışman: Johnson & Johnson, 2015, 2016

2 KLİNİK PRATİKTE GÖRÜŞMEYE DAYALI BİLİŞSEL DEĞERLENDİRME Mustafa Yıldız Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Öğretim Üyesi 2017, Antalya

3 Şizofreni / usyarılımı / bilişsel belirtiler dikkat / yoğunlaşma öğrenme / bellek motor beceriler yürütücü işlevsellik dil uzamsal bellek zeka toplumsal biliş Tanı ölçütleri: Belirtiler Süre Toplumsal, mesleki, akademik işlevsellikte bozulma Dışlama

4 Şizofreni / usyarılımı dikkat / yoğunlaşma öğrenme / bellek motor beceriler yürütücü işlevsellik dil uzamsal bellek zeka toplumsal biliş Günlük pratikte nasıl değerlendiriyoruz?

5 Bilişsel işlevler Şizofrenide Bilişsel İyileştirme için Tedavi ve Ölçüm Araştırması (Measurement and Treatment Research to Improve Cognition in Schizophrenia, MATRICS) Uyanıklık/dikkat (vigilance) İşlem belleği (working memory) İşlem yapma hızı (processing speed) Sözel öğrenme ve bellek (verbal learning and memory) Görsel öğrenme ve bellek (visual learning and memory) Us yürütme ve sorun çözme (reasoning and problem solving) Toplumsal biliş (social cognition)

6 Bilişsel işlevselliği nasıl değerlendiriyoruz? Başarım temelli (performance-based) testler (2-2.5 saat) Kısa testler geliştirilmiş (20-35 dk) Şizofrenide Kısa Bilişsel Değerlendirme (the Brief Assessment of Cognition in Schizophrenia, BACS) Kısa Bilişsel Değerlendirme (the Brief Cognitive Assessment, BCA) Şizofrenide Kısa Bilişsel Değerlendirme Aracı (the Brief Cognitive Assessment Tool for Schizophrenia, B-CATS)

7 Bilişsel işlevselliği nasıl değerlendiriyoruz? Görüşme temelli (interview-based) testler (25-35 dak.) Şizofrenide Bilişsel Derecelendirme Ölçeği (the Schizophrenia Cognitive Rating Scale, SCoRS) (20 madde) (Keefe ve ark. 2006) Şizofrenide Bilişin Klinik Genel İzlenimi (the Clinical Global Impression of Cognition in Schizophrenia, CGI-CogS) (21 madde) (Ventura ve ark. 2008) Bilişsel Değerlendirme Görüşmesini (the Cognitive Assessment Interview, CAI) (10 madde) (Ventura ve ark. 2010)

8 Bilişsel Değerlendirme Görüşmesini The Cognitive Assessment Interview, CAI CAI nin sinirbişsel testlerle bağıntısı r=-.32 İşlevsel kapasite ile bağıntısı r=-.44 Toplumsal işlevsellikle bağıntısı r=-.32 Hasta ve yakınının değerlendirmesi görüşmecinin değerlendirmesi ile yüksek düzeyde bağıntılı sırasıyla r=.82, r=.95 CAI nin Cronbach s alpha=.96 Test-yeniden test güvenirliği=.89 Bilişsel Değerlendirme Görüşmesinin Türkçe formunun (BDG-TR) Bilişsel alanlarının sinirbiliş tesleri ile bağıntısı r= Genel puanının işlevselliğin genel değerlendirmesi (GAF) ile bağıntısı r=-.54 Toplumsal işlevsellikle bağıntısı r=-.52 Cronbach s alpha=.97 Görüşme toplam 36 dakikadır.

9 BDG-TR bilişsel alanlar ve karşılaştırmada kullanılan sinir-biliş testleri Bilişsel alanlar Sinir-bilişsel testler Öktem Sözel Bellek Süreçleri Testi ÖSBST (anlık bellek) İşlem belleği Wechsler Bellek Testi - R uzamsal dizi Sürekli başarım testi (SBT, CPT) Dikkat/uyanıklık İz Sürme Testi A ÖSBST (toplam anımsama) Sözel öğrenme ve bellek ÖSBST (ulaşılan ölçüt) Akıl yürütme ve sorun çözme Londra Kulesi Testi İz Sürme Testi A İşlem yapma hızı Sözel Akıcılık Testi Gözler Testi Toplumsal biliş Yüzde Dışavuran Duyguların Tanınması Testi

10 Bilişsel Bozulmanın genel olarak şiddet derecelendirmesi / İGDÖ-ŞB BDG Genel Şiddet İGDÖ-ŞB Açıklama YB YB Derecelendirmeye uygun değil ya da Yetersiz Bilgi Normal, bozukluk yok En düşük düzeyde bilişsel bozulma, fakat işlevsellik genellikle olağan İşlevsellik üzerinde biraz etkili olan hafif düzeyde bilişsel bozulma İşlevsellik üzerinde belirgin etkili olan orta dereceli bilişsel bozulma Günlük işlevselliği etkileyecek düzeyde ciddi bilişsel bozulma Bağımsız yaşamayı engelleyecek düzeyde ağır bilişsel bozulma Kişinin kendisine ya da başkalarına zarar verecek düzeyde bilişsel bozulma

11 1- İŞLEM BELLEĞİ Madde 1. Yeni öğrenilen sözel bilgileri kısa sürede (anlık kullanıma yetecek kadar) akılda tutmada güçlük çekme Madde 2. Zihinsel işlem ya da hesaplamaları anında yapmada güçlük çekme

12 2- DİKKAT / UYANIKLIK Madde 3. Dikkati sürdürmede (yoğunlaşmada) (dikkat dağıtan bir durum olmaksızın) sorun yaşama Madde 4. Bir konu üzerine odaklanmada (ortada dikkat dağıtan belirgin bir durum olmaksızın) güçlük çekme

13 3- SÖZEL ÖĞRENME VE BELLEK Madde 5. Sözel bilgileri öğrenme ve anımsamada sorun yaşama Madde 6. Son zamanlardaki olayları anımsamada güçlük yaşama

14 4- US YÜRÜTME VE SORUN ÇÖZME Madde 7. Gerektiğinde farklı planlar geliştirme konusunda esnekliğin olmaması Madde 8. Çözüme yönelik karar verme durumlarında sorun yaşama

15 5- İŞLEM YAPMA HIZI Madde 9. Görevleri yapma hızında düşme

16 6- TOPLUMSAL BİLİŞ Madde 10. Başkalarının niyet ve bakış açılarını anlamakta zorluk çekme

17 6- TOPLUMSAL BİLİŞ Madde 10. Başkalarının niyet ve bakış açılarını anlamakta zorluk çekme

18 ONURSAL BAŞKANLAR PROF. DR. SADETTİN HÜLAGÜ PROF. DR. COŞKUN ŞARMAN PROF. DR. IŞIK SAYIL KONGRE BAŞKANLARI MUSTAFA YILDIZ VESİLE ŞENTÜRK CANKORUR KONGRE DÜZENLEME KURULU ÜMİT TURAL BEDRİYE ÖNCÜ ASLIHAN POLAT CEM CERİT KONGRE SEKRETERLİĞİ Fatma Kiras: Aysel İncedere: Buğrahan Gürcan: Duygu Esen: E-adres: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ DERBENT UYGULAMA OTELİ KOCAELİ KASIM 2017 BİLİMSEL DANIŞMA KURULU ABDÜLKADİR ÇEVİK KEMAL KUŞÇU AYLA YAZICI KÖKSAL ALPTEKİN ALP ÜÇOK KÜLTEKİN ÖGEL ASLI SARANDÖL KÜRŞAT ALTINBAŞ AYGÜN ERTUĞRUL MEDİNE YAZICI AYŞEN ESEN DANACI MEHMET BİLGİN SAYDAM BERNA BİNNUR KIVIRCIK MEHMET ZİHNİ SUNGUR BORA BAŞKAK NURAY KARANCI BÜLENT KAYAHAN OĞUZ BERKSUN CENGİZ TUĞLU OLCAY ÇAM CUMHUR TAŞ ORHAN DOĞAN ÇINAR YENİLMEZ PERİHAN GÜNER ÇİĞDEM AYDEMİR RAHİME AYDIN ER ESRA YAZICI SELMA DOĞAN FATMA ÖZ SERMİN KESEBİR GÜL ÜNSAL SERPİL CENGİZ HAKAN ÇOŞKUNOL SULTAN DOĞAN HALDUN SOYGÜR SÜHEYLA ÜNAL HATİCE DEMİRBAŞ ZEHRA ARIKAN HÜLYA ENSARİ ZEKİYE ÇETİNKAYA DUMAN İNCİ ÖZGÜR İLHAN