Homo Violents. B uzul çağının başlangıcında,

Transkript

1 Homo Violents Yazan: LEVENT ALTAŞ B uzul çağının başlangıcında, çağdaş insan, akıllı insan, yani Homo Sapiens ortaya çıkmaya başlamıştı. Homo Sapiens gelişti ve yıl kadar önce insanoğlu yazıyı keşfetti. Böylece yazılı tarih başlayarak Dünya nın bazı bölgelerinde uygarlık çiçeklendi... Ve uygarlık tarihinin başlangıç dönemlerinde Homo Sapien lerden biri, ( ) Homo Violents: Şiddet kullanan insan büyük filozof Descartes ünlü sözünü söyledi Düşünüyorum o halde varım

2 Bedenimizi, benliğimizi, çevremizi, mevcut görünen her şeyi bir an için gözlerimizi kapatıp yok sayabiliriz. Ama o sırada varlığımızı inkar edemediğimiz tek şey düşünmekte olduğumuzdur. O halde biz düşünen bir varlığız. Bu deyiş aynı zamanda bilimin, bilginin hareket noktasıydı Sağlıklı düşünmek Peki düşünüyoruz ki varız ama ya sağlıklı düşünemiyorsak? Öyle ya artık günümüzde sadece düşünmek yetersiz. Sağlıklı, yaratıcı, işlevsel, eleştirel, sorgulayıcı, yol ve yöntem bulucu ve disiplinli düşünmemiz gerekiyor. Nedir bunun yolları? Beyni eğitmek... Eğitim ve öğretim... Okumak, kitap dostu olmak, böylesi en sağlıklı düşünen insandır. Yanlışları eksiklikleri en iyi o görür. Kitapların yaydığı aydınlık, er ya da geç düşünceye egemen olur insanı hedefe vardırır. Uygar olmak, çağdaş insan olmak, kitap okuyarak kazanılabilir Artık kimse gereği gibi okumuyor hatta bununla övünür olduk. Kitap okumak demode oldu küçümseniyor... Son yıllarda çok sayıda kitap basılıyor, üniversiteler, eğitim kurumları bunca insan yetiştiriyor, ama kitap satışları yarıya düştü. Okumayan bir toplum olduk. Halbuki geçmişe göre Türk yazını çok daha güçlendi, çeşitlendi. Çeviriler çoğaldı. İletişim araçları büyük olanaklar kazandırdı yazıya. Tüm dünya dillerinde yazılan sanatsal, bilimsel yapıtlar neredeyse günü gününe dilimize çevriliyor, ama okuyan nerede? Olağandışı bir kütüphane 122

3 Geçenlerde Sunay Akın ın izlencesine gittim. Dehşet içinde kaldığım ve hayatımda hiç unutamayacağım bir fotoğraf karesi gösterdi Sunay Akın. Siyah beyaz 2. Dünya savaşından bir görüntü. Galiba Almanya da çekilmişti. İlk bakışta bir harabe, yıkıntı bir yapı ama yan duvarlar sağlam tavan neredeyse tamamı çökmüş yerlerde tavandan kopan büyük kereste parçaları her yer virane. Resim, üzerine bomba düşmüş bir kütüphaneyi gösteriyordu Uygarlık nedir sizce dendiğinde bu tek bir kare fotoğrafta gizli işte size her şeyi anlatıyordu... Okumaktan çok görsellik artık yaşamımızın ana konusu oldu. İletişim sektörleri görsel medyayı nasıl daha çok çekici olarak kullanırım da kişileri daha çok etkilerim yarışında... İnsanoğlunun gözün ve görmenin yaşamındaki önemine paralel, BD TEMMUZ 2017 Okumaktan çok görsellik artık yaşamımızın ana konusu oldu. hızla bu alanda yoğunlaşan çabası, iletişim teknolojisindeki gelişmelerin merkezine de görme, görüntü aktarma ve işleme uğraşını yerleştirdi. Fotoğraf, sinema, televizyon ve bilgisayar hep bu uğraşın sonucunda yaşamımıza girdi. Yine bu nedenle sade bir görselliğe sahip tiyatro yaşamımızdan hızla uzaklaşmakta. Tiyatronun insanla ikili ilişki kuran, sıcak, buram buram Yazarımızı tanıyalım: 1954'te İstanbul'da doğan Levent Altaş 1979'da İ.Ü. Fen Fakültesi Astronomi-Fizik Bölümü'nü bitirdi; aynı bölümde master ve doktora çalışmalarını tamamladı yılına dek B. Ü. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nün Güneş Fiziği Laboratuvarı'nda Astrofizikçi olarak görev yaptı. Birçok ulusal-uluslararası toplantılara, panel, sempozyum ve kongrelere bildiri ve poster sunumlarımla katıldı. Yurt dışı ve yurtiçinde çeşitli dergilerde yayımlanmış bilimsel çalışmaları ayrıca dört ortak yazarlı bir kitap çalışması vardır. Uluslararası ve ulusal çeşitli bilimsel projelerde görev alan Levent Altaş, tv, radyo ve gazetelere röportajlar verdi. 2005'te emekliye ayrılan ve 2014'e kadar özel bir lisede Astronomi hocalığı yapan Levent Altaş halen Türk Astronomi Derneği üyesidir. 123

4 Sadece seyrediyoruz ya tepki? Gidişatın gerçekten hızla bu yönde olduğunu fark etmeye başladüşünce kokan o kanlı canlı müthiş eserleri, sinemanın olağanüstü ses ve görüntü etkili filmleri karşısında ağır yenilgi almakta G örsellik olanca hızıyla yaşamımızda vazgeçilmez yerini alırken okuma alışkanlığı giderek gözden düşmekte Öyle ki kendine güvenerek yarışma programlarına çıkan üniversite mezunlarının tel tel döküldükleri utanılacak durumlar hiç yadırganmıyor artık. Kendi uzmanlık alanlarından gelen aslında son derece basit soruları dakikalarca düşünerek yine de yanlış cevap veren öğretmenlere de alıştık Gariplikler ülkesiyiz ya mahkeme kararıyla kitap okuma cezaları veriliyor. İlk bakışta ceza bile olsa kitap okumayı sevdirici bir uygulama diye düşünülebilir. Ancak kitap okuma bir ceza mıdır? Önemli bir ödül olmalı oysa yaşında bir genç hırsızlık yaptığı gerekçesiyle yargılandığı mahkeme tarafından 1 yıl süreyle ilçe kütüphanesinde kitap okuma cezasına çarptırılıyor. Bu genç bir yılda tam 30 kitap okuyor ve gerçekten alışkanlık kazanıyor... Bu cezaları arttırmalı sanırım bu durumda İletişim uzmanlarımız; Dünyada tv izlemekte ABD den sonra ikinci geliyoruz, Almanya da bir kişi günde 24 dakika kitap okurken, bizde buna ayrılan zaman 16 sn. Bir Japon yılda 25, bir İsveçli 10 kitap okurken Türkiye de altı kişi yılda bir kitap okuyor diyorlar Görsel iletişim sektörlerinin ezici baskısı ile bizim gibi okuma alışkanlığından vazgeçilmesi durumundan kaygı duyan bir çok yazın ve düşünce adamı var... Örneğin; İtalya nın son yüzyıldaki önemli düşünürlerinden biri olan Giovanni Sartori geçtiğimiz yıllarda Görmenin İktidarı: Homo Videns, Gören İnsan adlı bir kitap yazdı İnsanoğlunun şimdi geldiği noktada düşünen insandan (homo sapiens) seyreden, izleyen insana (homo videns) giderek dönüştüğünü anlatıyor Öne sürdüğüne göre; elektronik medya ile yaratılan sözde gören insan, uyku imparatorluğu vatandaşlığı na dönüşüyor Giovanni Sartori (üstte) ve Kitabı Homo Videns

5 madık mı henüz? Bakınız, öteden beri biliriz bakmak ile görmek arasında büyük fark vardır ve bazen ikisi arasında korkunç bir uçurum oluşur. Aksine görmediğimiz pek çok şeye de inanırız hatta öyle ki görmediğimiz halde varlıklarından hiç kuşku duymadığımız da olur Peki ya gördüklerimiz, gösterilen ama gerçekliği tartışılır görüntüler ise buna ne kadar inanabiliriz? Göz, edilgen bir yapı içinde sadece seyredip tepki de vermeyince, görüntü yalan söylemeye başlamıştır bile. İşte bu noktada görmek inanmaktır anlayışı büyük bir yanılgı taşır ki biz giderek yalana inanmaya başlarız Elektronik medya ile homo videns in imaj tüketimi arasında karşılıklı etkileşen bir ilişki mümkün değildir. Çünkü kitlesel medya, toplumda olup bitenler üzerine insanların sahip olduğu enformasyonu arttırır, ancak onların bu verileri eyleme dönüştürülmelerini de sonsuza dek yasaklar. Televizyona yanıt vermemiz olanaksızdır. Zaten bizden yanıt da isteyen yoktur. Canlı yayınlara telefonla katılımlar sizi aldatmasın. Medyanın kamusal alanına dahil edildiğimiz çevresel yapıda istenilen davranış; gözlem, pasif katılım ve bir çeşit röntgenciliktir. BBG evi BD TEMMUZ 2017 Medyanın kamusal alanına dahil edildiğimiz çevresel yapıda istenilen davranış; gözlem, pasif katılım ve bir çeşit röntgenciliktir. gibi gözetleme programları neden çok tuttu dersiniz? Global köy ün fotoğraf, televizyon, sinema, bilgisayar ve internet gibi en ışıltılı teknolojik multi-medya araçları, bütün hızlarıyla homo sapiens i homo videns e dönüştürmekte. Dünyayı, saatlerce karşısına kilitlenerek izlediği televizyondan tanıyan ekran çocukları ndan, görüntü sihrine dayalı propagandaların sürekli bombardımanı altında kalan yetişkinlere kadar, hepimiz bu gücün kuşatması altındayız. (Devam edecek) 125