KÜLTÜREL KURAMA GİRİŞ

Transkript

1 Philip Smith - Alexander Riley KÜLTÜREL KURAMA GİRİŞ İngilizceden çevirenler Selime Güzelsarı - İbrahim Gündoğdu dipnot yayınları

2 İÇİNDEKİLER Önsöz 13 İkinci Baskıya Önsöz 17 GİRİŞ: KÜLTÜR NEDİR? KÜLTÜREL KURAM NEDİR? BÖLÜM KLASİK SOSYAL KURAMDA KÜLTÜR 25 Karl Marx 26 Emile Durkheim -.29 Max Weber 33 Georg Simmel 39 Friedrich Nietzsche 42 W. E. B. DuBois BÖLÜM TALCOTT PARSONS'IN ÇALIŞMALARINDA KÜLTÜR VE TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME 53 Toplumsal Eylem Üzerine İlk Çalışma 54 Orta Dönem Sistemler Kuramı 56 Geç Sistemler Kuramı: AĞIL Modeli 58 Modernliğin Zaferi 61 Parsons: Bir Değerlendirme 63

3 3. BÖLÜM BATI MARKSİZMİNDE İDEOLOJİ OLARAK KÜLTÜR.65 Georg Lukâcs 66 Antonio Gramsci 67 Gramsci: Bir Değerlendirme 69 Frankfurt Okulu 71 Walter Benjamin 72 Theodor Adorno ve Max Horkheimer 75 Jürgen Habermas 77 Kamusal Alan 78 Bilgi ve İnsani Çıkarlar 79 İletişimsel Eylem Kuramı 79 İletişimsel Eylem Kuramına Eleştiriler 81 Louis Althusser 82 Devletin İdeolojik Aygıtları ve Özne Konumları 84 Althusser Eleştirileri 86 Batı Marksizminin Gerileyişi ve Geleceği BÖLÜM SEMBOLİK ETKİLEŞİMCİLİK, FENOMENOLOJİ VE ETNOMETODOLOJİDE EYLEM OLARAK KÜLTÜR 93 Erving Goffman 97 Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu 97 Tımarhaneler 99 Goffman'ın Diğer Önemli Kitapları 100 Goffman: Bir Değerlendirme 101 Yaftalama Kuramı 103 Fenomenoloji 104 Etnometodoloji 106 Garfinkel ve Sacks'tan sonra Etnometodoloji 108 Etnometodoloji ve Fenomenoloji: Bir Değerlendirme Mikro Kuramlar: Genel Bir Değerlendirme 111

4 5. BÖLÜM DURKHEIMCILAR: RİTÜEL, SINIFLANDIRMA VE KUTSAL 113 Yirminci Yüzyılın İlk Yarısı 114 Marcel Mauss 114 Maurice Halb wachs 117 Diğer İlk Durkheimcılar 119 Yirminci Yüzyılın İkinci Yarısı 123 Ritüel, Sınıflandırma ve Kozmoloji 123 Victor Turner 123 Mary Douglas 125 Çağdaş Toplumların Dinsel Boyutları 128 Robert Bellah 128 Edward Shils 130 Sivil Ritüele Yönelik Durkheimcı Yaklaşımlara İlişkin Eleştiriler ve Revizyonlar 132 Anma Töreni 137 Sapma Analizi 138 Ahlaki Paniklerin Geleceği 141 Coşku, Kutsal, Popüler Kültür ve Gençlik Kültürü 142 Durkheimcı Yaklaşımlar: Bir Değerlendirme BÖLÜM YAPISALCILIK VE SEMİYOTİK KÜLTÜR ANALİZİ Yapısalcılığın Özellikleri 145 Ferdinand de Saussure 147 Claude Lévi-Strauss 148 Akrabalığın Yapısal Analizi 151 Mit ve Sınıflandırmarun Yapısal Analizi 153 Lévi-Strauss: Bir Değerlendirme 155 Georges Dumézil ve Algirdas-Julien (A. J.) Greimas 157 Roland Barthes 159 Marshall Sahlins 168 Yapısalcılığın Kaderi 169

5 7. BÖLÜM POSTYAPISAL DÖNÜŞ 171 Yapısalcılık ve Postyapısalcılık: İki Ortaklık 172 Kültürün Söz Dağarcıkları 172 Öznenin Ölümü ve Üç Ayrım 173 Bilimsel Bilgi, Hakikat ve Epistemoloji 173 İktidar 174 Tarih 175 Michel Foucault 175 Etik 183 Foucault Üzerine Eleştiriler ve Yorumlar 184 Jacques Derrida 185 Son Sözler BÖLÜM KÜLTÜR, YAPI VE FAİLLİK: ÜÇ SENTEZ GİRİŞİMİ Pierre Bourdieu 194 Düşünümsel Sosyoloji 196 Habitus 196 Kültürel Sermaye 198 Alanlar 201 Bourdieu Hakkındaki Değerlendirmeler 202 Anthony Giddens 205 Modernite, Özkimlik ve Risk 207 Norbert Elias 209 Bourdieu, Giddens ve Elias'ın Etkilediği Ampirik Çalışma 212

6 9. BÖLÜM BRİTANYA KÜLTÜREL ÇALIŞMALARI 215 Kuramsal Gelişim: Bir Özet 215 Raymond Williams ve Richard Hoggart 216 Birmingham Okulu 219 Kitle İletişim Araçlarının Metinsel İncelemeleri 220 Altkültürler ve Sınıf Kültürlerine İlişkin Çalışmalar 223 Siyasal İdeolojiler Üzerine Araştırmalar 226 Britanya Kültürel Çalışmalarının Nüfuzu 227 Britanya Kültürel Çalışmaları ile İlgili Değerlendirmeler BÖLÜM KÜLTÜRÜN ÜRETİMİ VE ALIMLANMASI 235 Medya Etkilerinin İncelenmesi 236 Kültürün Alımlanması Üzerine Çağdaş Çalışmalar Beğeni Kültürleri ve Şöhret Kültürü 245 Kültürün Üretimi 248 Değerlendirme 254 Güzel Sanatların ve Medyanın Ötesi BÖLÜM METİN OLARAK KÜLTÜR: ANLATI VE HERMENEUTİK 259 Yapısalcı Poetika 259 Vladimir Propp 260 Northrop Frye 262 Yapısal Poetikanın Eleştirisi 263 Mihail Bahtin 264 Umberto Eco: Okuyucunun Rolü 267 Anlatı ve Toplumsal Süreç 269 Victor Turner ve Toplumsal Drama 270

7 Anlatı Analizi ve Politika 272 Karnavalesk Üzerine: Bahtin 274 Hermeneutik 275 Clifford Geertz 277 Kültür Sosyolojisinde Yale Güçlü Programı BÖLÜM KÜLTÜR VE BENLİĞE PSİKANALİTİK YAKLAŞIMLAR 285 Sigmund Freud 285 Post-Freudcu Benlik ve Toplum Kuramları 288 Frankfurt Okulu 288 Jacques Lacan 290 Lacan Sonrası Psikanalitik Kültürel Kuram 292 Postmodern Psikanalitik Kültür Kuramı 295 Psikanalitik Kuram ve Tahayyül 297 Son Birkaç Yorum BÖLÜM POSTMODERNİZMİN VE POSTMODERNİTENİN KÜLTÜREL ANALİZİ 301 Mimaride Postmodernizm 303 Sanat ve Edebiyatta Postmodernizm 305 Sosyal Kuramda Postmodernite 306 Jean-François Lyotard 306 Jean Baudrillard 308 Bilgisayar-Dolayımlı İletişim ve Sanal Gerçeklik 312 Turizm 313 Daniel Bell 315 Postmodernizmin Neo-Marksist Eleştirisi 315

8 Fredric Jameson: Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı Olarak Postmodernizm 316 David Harvey ve Esnek Birikim 317 Scott Lash: Farklılaşmanın Çözülmesi Olarak Postmodernizm 318 Daha Başka Eleştiriler ve Tartışmalar 320 Zamanlama Sorunları 320 Tanımlama Sorunları 321 Kapsam Sorunları 322 Küreselleşme ve Kültür BÖLÜM POSTMODERN VE POSTYAPISAL ELEŞTİREL KURAM 331 Modernité Eleştirisi 332 Bilime Yönelik Şüphe 333 Genel Kurama Saldırı 335 Metinsellik.' 336 Pragmatizmin Yükselişi ve Temelciliğe Yönelik Saldırılar 338 Ahlaki ve Politik Bir Girişim Olarak Sosyal Kuram 339 Kimlik ve Farklılık Analizi 340 Postmodern ve Postyapısal Eleştirel Kültür Kuramı: Değerlendirme ve Eleştiri BÖLÜM IRK VE TOPLUMSAL CİNSİYETE DAİR KÜLTÜREL KURAMLAR 349 Irk 349 Etkileşim İçindeki Irksal Bilgi ve Irksal Kimlik 350 Irksal Oluşum 353 Diasporal Irksal Kimlik, Melezlik ve "Irk"ın Sonu 356

9 Paul Gilroy 357 Orville Lee 359 Orlando Patterson 361 Toplumsal Cinsiyet 365 Toplumsal Cinsiyet ve Bilgi 366 Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet 369 Annelik, Hamilelik, Kürtaj 372 Irk ve Cinsiyetle İlgili Kültür Kuramlarının Değerlendirilmesi BÖLÜM KÜLTÜREL KURAMDA BEDEN 379 Somatik Toplum: Beden ve Toplumsal Düzen 381 Beden Teknikleri, Bedensel Düzen ve Duyumsal Sosyoloji 383 Beden Projeleri/Seçenekler/Rejimler, Beden Pedagojisi ve Bedensel Gerçekçilik 388 Beden Değişimi ve Bedene İlişkin Teknolojiler 391 Metalaşma, Eski Çağ ve Bedenin Ölümü 398 KAYNAKÇA 403

10 ÖNSÖZ KİTAP HAKKINDA Yeni bir binyıla girerken, "kültür"ün akademinin gerek içinde gerekse dışında herkesin hakkında konuştuğu şeylerden biri olduğu görülüyor. İşaretlerin, sembollerin ve medyanm ekonomi için merkezi hale geldiği bir dünyada yaşadığımız, kimliklerimizin gittikçe bir imajın peşinde biçimlendiği, eşitsizlik ve toplumsal katılımın içerme ve dışlama söylemleri ile tanımlandığı büyük ölçüde kabul edilmektedir. Anekdot tarzındaki kanıtların bu görüşü desteklediği görülüyor. Örneğin, O.J. Simpson duruşması sadece hukuki bir olay değil, ayrıca sembolizmin, anlatının ve inanan ırkçı politikalarla kesiştiği kültürel bir olay idi. 1990'lı yıllar ve sonrasında Balkanlar'daki çatışma, her biri karmaşık tarihsel geçmişlerde temellenmiş fazlasıyla yerleşik milliyetçilikler ile yürütülmüştü. Sony ve Nike gibi şirketlerin büyüyen gücü, hem işlevsel verimlilikleri hem de ürünlerini çevreleyen ikonografi ve mitoloji ile bağlantılıdır. Bugün feministler, gey/lezbiyen eylemleri, yerliler ve ırkçı azınlıklar tarafından yükseltilen siyasal hareketler, ekonomik eşitsizliklere karşı ve yasal haklar için olduğu kadar, fazlasıyla kimlik ve kültürel tanınma amacını da taşır. Kendi günlük yaşamlanmız üzerine derinlemesine düşündüğümüzde kültürün her yerde olduğunu görebiliriz. Kültür bir alışveriş merkezindeki satın alma kararlanmızı, izlemek için seçtiğimiz televizyon programlarını (ve onları nasıl izleyeceğimizi), küresel olaylara tepkilerimizi, yüz yüze etkileşimlerimizi ve hatta kim olduğumuza ilişkin düşüncelerimizi biçimlendirir.