17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri"

Müge Türel
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri

2 SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemini SİNİR DOKU oluşturur. Bu dokuda NÖRON (SİNİR HÜCRESİ) ve GLİA (NÖROGLİA) hücreleri bulunur. Sinir doku, uyarıların alınması, değerlendirilmesi ve iletilmesinde görev yapar. Bu durumda değişen çevre şartlarına kısa sürede cevap verilmiş olur.

3 SİNİR SİSTEMİ Organizmaların dış ortamında ışık, sıcaklık, ses dalgaları gibi birçok uyarı bulunur. Uyarılar dış organlarından RESEPTÖRler ile alınır. Reseptörlerde, uyarıyı algılayabilen özel hücreler bulunur. Uyarıyı alan reseptör uyarıyı gerekli değerlendirme merkezine iletir. Değerlendirilen uyarılara göre cevap oluşturulur. Cevap gerekli tepki organına iletilir. Bu tepki organlarına EFEKTÖR adı verilir.

4 Nöron (Sinir Hücresi) Sinir hücreleri vücuttaki en fazla özelleşme gösteren hücrelerden biridir. Hücre bölünmesi yapma yetenekleri yoktur. Temel olarak 3 kısımdan oluşur. 1) Hücre Gövdesi: Hücre organellerinin ve çekirdeğin bulunduğu kısımdır. Sinir hücrelerinin hücre zarına NÖROLEMMA denir. Sitoplazmasına ise NÖROPLAZMA denir. Sentrozom organeli yoktur. Bu nedenle hücre bölünmesi yapamazlar. Endoplazmik retikulumlarının bulundukları yerler NİSSL CİSİMCİKLERİ adı verilir. NÖROFİBRİL adı verilen hücre iskelet elemanları bulunur. Bu yapılar uyarı iletiminde görev alırlar.

5 Nöron (Sinir Hücresi) 2) Dendrit: Hücre gövdesinden çıkan kısa uzantılardır. Diğer nöronun aksonu ile yakınlaşarak uyartının alınmasını sağlar. 3) Akson: Hücre gövdesinden çıkan uzun uzantılardır. Uyarıyı diğer nöronun dendritlerine yakınlaşarak iletir. Bazı sinir hücrelerinin aksonları üzerinde MİYELİN KILIF bulunur. Bu yapı SCHWANN HÜCRELERİ tarafından oluşturulmuş bol miktarda lipit içeren bir kılıftır. Miyelin kılıf bir izolasyon oluşturarak uyartı iletiminin daha hızlı yapılmasını sağlar. Miyelin kılıfın kesintiye uğradığı yerlere ise RANVİER BOĞUMU denir.

GLİA (NÖROGLİA) Nöronlar arasında bulunan sinir doku hücreleridir. Sinir hücrelerini sararak korurlar, beslerler, onarımlarını sağlarlar ve oksijen sağlayarak solunumlarına yardımcı olurlar.

6 GLİA (NÖROGLİA) Nöronlar arasında bulunan sinir doku hücreleridir. Sinir hücrelerini sararak korurlar, beslerler, onarımlarını sağlarlar ve oksijen sağlayarak solunumlarına yardımcı olurlar. Schwann Hücreleri; bir çeşit glia hücreleridir. Çevresel sinir sisteminin miyelin kılıflarını oluştururlar. Oligodendrosit; bir çeşit glia hücreleridir. Merkezi sinir sisteminin miyelin kılıflarını oluştururlar. Mikroglia; merkezi sinir sistemini patojenlere karşı korurlar. Astrosit; yıldız şeklinde olduklarından bu isim verilmiştir. Nöronlara yapısal olarak destek olur. Kan- beyin bariyerini oluşturur ve kandan madde alışverişinde görev alır. Ependim Hücreleri; merkezi sinir sistemi içindeki boşlukları doldurur.

7 Nöron Çeşitleri A) Görevlerine Göre Nöron Çeşitleri 1) Duyu Nöronu (Getirici= Afferent ): Vücudun farklı bölgelerinde bulunan reseptörlerden uyarıları alan ve merkezi sinir sistemine götüren nöronlardır. 2) Ara Nöronlar (İnternöron): Duyu ve motor nöronlar arasında bağlantı kuran nöronlardır. Merkezi sinir sisteminde bulunurlar. Uyarıya uygun değerlendirmeyi yaparak cevap oluştururlar. 3) Motor Nöron (Efferent= Götürücü): Merkezi sinir sisteminden cevabı alarak efektör organa götüren nöronlardır. Nöronlar görev ve yapılarına göre iki şekilde sınıflandırılır.

8 Nöron Çeşitleri Nöronlar görev ve yapılarına göre iki şekilde sınıflandırılır. A) Yapılarına Göre Nöron Çeşitleri 1) Tek Kutuplu Nöron (Unipolar): Hücre gövdesinden tek bir kutuptan çıkan dendrit ve aksonu vardır. Çevresel sinir sisteminin duyu nöronları bu şekildedir. 2) İki Kutuplu (Bipolar): Hücre gövdesinden çıkan iki uzantısı karşıt kutuplara giden nöronlardır. Genelde görme ve koku alma organlarında bulunan duyu nöronları bu şekildedir. 3) Çok Kutuplu (Multipolar): Hücre gövdesinden çıkan çok sayıda dendit ve tek bir aksona sahip nöronlardır. Ara nöronlar ve motor nöronların çoğu bu şekildedir.

Benzer belgeler

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 6 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 6 Sinir Sisteminin Hücreleri Astrosit Oligodendrosit (MSS) Sinir Sistemi Hücreleri Glia Nöron Schwan (PSS) Mikroglia Ependimal Glia Tutkal Bölünebilir Nöronlara fiziksel ve metabolik