ALTIEYLÜL (MERKEZ) 1/1.000 ÖLÇEKLİ REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI

Transkript

1 SANAYİ ALTIEYLÜL (MERKEZ) 1/1.000 ÖLÇEKLİ REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI PLAN AÇIKLAMA RAPORU HAZİRAN, 2017 İstanbul ARCHITECTURE- APPRAISAL- URBAN PLANNING- FEASABILITY- CONSTRUCTION- ENERGY Ömer Avni Mah. İnebolu Sokak No: 53 Setüstü/ Kabataş/ İstanbul Tel: (0 212) Fax: (0 212)

2 T.C. BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İMAR VE ŞEHİRCİLİK DAİRE BAŞKANLIĞI ŞEHİR PLANLAMA MÜDÜRLÜĞÜ PLANIN İSMİ BALIKESİR İLİ ALTIEYLÜL İLÇESİ (MERKEZ) 1/1000 ÖLÇEKLİ REVİZYON VE İLAVE UYGULAMA İMAR PLANI Planlama Ekibi Plan Açıklama Raporu Adı Soyadı Unvanı İmza Etüd-Çizim Plan Müellifi Daire Başkanı A. Murat ERAYMAN Mimar HAZİRAN, 2017

3 İÇİNDEKİLER ŞEKİL LİSTESİ... 5 GRAFİK LİSTESİ... 5 HARİTA LİSTESİ... 5 TABLO LİSTESİ GENEL TANITIM EŞİK ANALİZİ Doğal Eşikler Yapay Eşikler Kurum Görüşleri Balıkesir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2. ve 25. Bölge Müdürlükleri Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Balıkesir Sanayi Odası İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Güney Marmara Kalkınma Ajansı Jandarma Genel Komutanlığı Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Balıkesir Valiliği İl Afet Ve Acil Durum Müdürlüğü Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Ve Müzeler Genel Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Defterdarlık Ve Milli Emlak Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Gençlik Hizmetleri Ve Spor İl Müdürlüğü Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ. Proje Birimi Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Emlak Ve İnşaat Servis Müdürlüğü

4 TEİAŞ - Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi SS Balıeksir Küçüksan İşletme Kooparatifi Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı Balıkesir Valiliği İl Yazı İşleri Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü Türk Telekominikasyon A.Ş.'nin Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İnşaat Ve Emlak Dairesi Başkanlığı Balıkesir Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Botaş - Boru Hatları İle Pertol Taşıma A.Ş. İzmir Şube Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı BALOSB Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi Adalet Bakanlığı Teknik İşler Dairesi Başkalığı Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü İl Müftülüğü MEKANSAL SENTEZ Doğal Yapı Sentezi Üst Ölçek Plan Sentezi Sosyal Yapı Sentezi Fiziksel Yapı Sentezi Ulaşım Sentezi Kent İçi Ulaşım Sorun ve Potansiyelleri Mekan Dizim (Space Syntax) Yöntemi ile Balıkesir Yerleşik Alanları Ulaşım Sentezi69 4 GZFT ANALİZİ /1000 ÖLÇEKLİ REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI Amaç Ve Kapsam

5 5.2 Planın Yasal Dayanağı Demografik Yapı Projeksiyonları Kentsel Nüfus Projeksiyonları Ektrapolasyon Nüfus Projeksiyon Yöntemi Kuşak Bileşenleri Nüfus Projeksiyon Tekniği İş Gücü ve Ekonomik Aktivite Analiz Teknikleri Ekonomik-Temel Modeli Sabit Pay / Değişken Pay Tekniği Sektörel ve Mekansal Projeksiyonlar Mekansal Stratejik Plan Mekanın Üretimine Katılım Mekansal Projeksiyonlar Planlama Sınırları Konut Alanları Kentsel Çalışma Alanları Turizm Alanları Korunacak Alanlar Bugünkü Alan Kullanımını Devam Ettirecek Alanlar Yapı Sınırlaması Getirilerek Korunacak Alan Sosyal Altyapı Alanları Eğitim Tesisleri Alanı Sağlık Tesis Alanı Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı İbadet Tesis Alanı Açık ve Yeşil Alanlar Afet Tehlikeli Alanlar Teknik Altyapı Enerji Üretim-Dağıtım ve Depolama KAYNAKLAR

6 7 EKLER EK-1: Kurum Görüşleri EK-2: Hanehalkı Anket Soruları EK-3: Büyük Alan Kullanımı Gerektiren Sektörlere İlişkin (Galericiler, Mobilyacılar, Beyaz Eşyacılar, Lojistik, İnşaat Malzemesi Satıcıları) Yapılan Ticaret Anketi Soruları EK-4: Kent Merkezi Genelinde Yapılan Ticaret Anketi Soruları EK-5: OSB Anketi Soruları EK-6: KSS Anketi Soruları ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1: Yerleşmede Uygulanmış Islah Planı Örneği Şekil 2: Yerleşmede Uygulanmış Islah Planı Örneği Şekil 3: Açık Yeşil Alan Kurgusu Şekil 4: Yerleşme Bütünü Ulaşım Şeması GRAFİK LİSTESİ Grafik 1:Balıkesir'in Nüfus verileriyle Türkiye ve TR22 Düzeyi'ndeki Yeri Grafik 2:Altıeylül İlçesi Kır-Kent Nüfus Dağılımı Grafik 3:Balıkesir İlçeleri Nüfus Yoğunlukları Grafik 4:Yıllık Toplam Güneşlenme Süreleri Karşılaştırması (Saat) Grafik 5:Altıeylül İlçesi Sektörel Dağılım Grafik 6: Ekstrapolasyon Yöntemi ile 2040 Yılı Nüfus Projeksiyonları HARİTA LİSTESİ Harita 1: TR22 Bölgesi'nin Ülke İçindeki Yeri Harita 2: Balıkesir İlçeleri ve İlin Konumu Harita 3: Balıkesir Mevcut Ulaşım Sistemi Harita 4: Doğal Eşikler Harita 5: Yapay Eşikler

7 Harita 6: Kurum Görüşleri Harita 7: Eğim Oranı %15-30 Arası Olan Bölgeler Harita 8: Eğim Yönü: Güney, Güneybatı, Güneydoğu ve Doğu Olan Bölgeler Harita 9: Jeolojik Yapı Durumu Harita 10: Doğal Yapı Bölgelemesi Harita 11: M² Başına Tüketilen Yakıt Maliyeti Görece Düşük Olan Bölgeler Harita 12: Mania Planı Bölgeleri Harita 13: Altıeylül İlçesi Mania Analizi Harita 14: Donatılara Erişim Durumu Harita 15: Bölgeleme Çalışması Harita 16: Sosyal Yapı Bölgeleri Harita 17: Fiziksel Yapı Sentezi Harita 18: Altıeylül-Karesi Kentleri Ulaşım Kademelenmesi Harita 19: Altıeylül Karesi İlçeleri Ulaşım Sorunları Harita 20: Kent İçi Sorunlu Kavşaklar Harita 21: Altıeylül Karesi İlçeleri Bütünleşme (İntegration) Analizi Harita 22: Kentte En Çok Kullanılan Güzergahlar Harita 23: Bütünleşme (İntegration) Değerine Göre Aks Analizi Harita 24: Bütünleşme (Integration) Değerine Göre Şematik Kademelenme Harita 25: Ulaşım Sentezi Harita 26: Genel Sentez Çalışması Harita 27: 1/5000 Öleçekli Nazım İmar Planı nda Belirlenen Planlama Sınırları Harita 28: Gümüşçeşme Yeniden Düzenlenecek Alan Harita 29: Altıeylül İlçesi Sanayi Desantralizayon Alanları Plandaki Arazi Kullanım Kararları Harita 30: Çayırhisar Kentsel Gelişme Bölgesi Harita 31: Ticaret+Konut Alanları Harita 32: Islah Bölgeleri Harita 33: Parsel Büyüklüklerinin Yerleşmede Dağılımı Harita 34: Dönüşümü İçin Teşvik Edilecek Ticaret+Konut Aksı Harita 35: Nazım İmar Planı nda Ticaret Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 36: Uygulama İmar Planı nda Ticaret Alanlarının Mekansal Dağılımı

8 Harita 37: Uygulama İmar Planı nda Belediye Hizmet Alanının, Resmi Kurum Alanları nın ve Askeri Alanların Mekansal Dağılımı Harita 38: Nazım İmar Planları Sınırları İçindeki Sanayi ve Sanayi ile İlişkili Kullanımların Yer Seçimi Harita 39: Uygulama İmar Planları Sınırları İçindeki Sanayi ve Sanayi ile İlişkili Kullanımların Yer Seçimi Harita 40: Tescilli Yapılar Harita 41: Tarım alanları Harita 42: Mania Çalışamları Yapılan Yapı Adaları Harita 43: Nazım İmar Planları nda Eğitim Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 44: Uygulama İmar Planı nda Eğitim Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 45: Uygulama İmar Planlarındaki Anaokulu ve Kreş Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları Harita 46: Uygulama İmar Planlarındaki İlkokul Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları Harita 47: Uygulama İmar Planlarındaki Ortaokul Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları Harita 48: Uygulama İmar Planlarındaki Lise Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları. 189 Harita 49: Nazım İmar Planı nda Sağlık Tesis Alanlarının Mekânsal Dağılımı Harita 50:Uygulama İmar Planı nda Sağlık Tesis Alanlarının Mekânsal Dağılımı Harita 51: Uygulama İmar Planlarındaki Aile Sağlığı Merkezi Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları Harita 52: Nazım İmar Planları nda Sosyal Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 53: Nazım İmar Planları nda Kültürel Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 54: Uygulama İmar Planlanı nda Sosyal Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 55: Uygulama İmar Planlarındaki Açık Spor Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları Harita 56: Nazım İmar Planlanları nda İbadet Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 57: Uygulama İmar Planlanı nda İbadet Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Harita 58: Uygulama İmar Planlarındaki Cami Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 203 Harita 59: Nazım İmar Planları nın Açık ve Yeşil Alan Kurgusu Harita 60: Uygulama İmar Planlarındaki Cami Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 208 7

9 Harita 61: Uygulama İmar Planlanı nın Açık ve Yeşil Alan Kurgusu Harita 62: İmar Aktarım Alanı TABLO LİSTESİ Tablo 1: Balıkesir İlçelerinin Marmara ve Ege Denizi'ne Olan Kıyı Uzunlukları (km) Tablo 2:Yıllara göre Balıkesir İlçelerinin Nüfus Verileri Tablo 3: Balıkesir İlçeleri Yüzölçümü Değerleri Tablo 4:Mahalle Yoğunlukları Tablo 5: Altıeylül-Karesi İlçeleri Vakıf Taşınmazları Tablo 6: Bölgeleme Kriterleri Puan Tablosu Tablo 7: Değerlendirilen Kategoriler ve Puan Değeri Tablo 8: Bölgelerin Karakterleri Tablo 9: Fiziksel Yapı Sentezi Tablo 10: Fiziksel Yapı Bölgeleri Tablo 11: Balıkesir-Çanakkale 1/ Ölçekli ÇDP Nüfus Projeksiyonu (Altıeylül-Karesi) Tablo 12: Projeksiyon Formülleri Tablo 13: Estrapolasyon Yöntemine Göre Balıkesir İli Nüfus Sonuçları Tablo 14: Altıeylül ve Karesi İlçeleri 2040 Yılı Nüfus Tahminleri Tablo 15: Altıeylül-Karesi İlçeleri Yaş Grubuna Göre Nüfus Dağılımı (2014) Tablo 16: Türkiye Hayatta Kalma Tablosu Tablo 17: Türkiye İçin Sabit Nüfus Hesabı Tablo 18: Türkiye İçin Hayatta Kalma Oranı Tablo 19: Altıeylül - Karesi Kent Merkezi Nüfusu Tablo 20: Altıeylül - Karesi İlçeleri Hayatta Kalan Nüfus Değerleri Tablo 21: Doğurganlık Oranı (2015) Tablo 22: Altıeylül - Karesi İlçeleri Hayatta Kalan Kadın Nüfus Değerleri Tablo 23: Kadınların Yapacağı Doğum Sayısı (Yıl) Tablo 24: Kadınların Yapacağı Doğum Sayısı Tablo 25: Doğum ve Ölüm Oranlarına Göre Nüfus Tahminleri Tablo 26: 2010 Yılı Nüfus Bilgisi

10 Tablo 27: 2010 Yılı Temel Alınan Projeksiyonda Hayatta Kalan Nüfus Değerleri Tablo 28: 2010 Yılı Doğurganlık Değerleri Tablo 29: 2010 Yılı Temel Alınan Projeksiyonda Hayatta Kalan Kadın Nüfus Değerleri Tablo 30: Tahmini Doğacak Çocuk Sayısı Tablo 31: Kuşak Bileşenleri Yöntemine Göre Net Göç Durumu Tablo 32: Göç Oranı Sonuçlarına Göre Göç İle Gelecek Nüfus Tablo 33: Kuşak Bileşenleri Tekniğine Göre 2040 Yılı Nüfus Projeksiyon Sonucu Tablo 34: Temel Yerel Sektör Çalışan Sayıları Tablo 35: Türkiye'de İstihdamın Sektörlere Göre Büyüme Oranı Tablo 36: Matmatiksel Yöntemlere Göre Ülkenin İstihdam Projeksiyonu Tablo 37: Türkiye ve Balıkesir Oranı:Sabit Tablo 38: Sabit Pay Tekniğine Göre 2040 Yılı Balıkesir Nüfus Projeksiyonu Tablo 39: Değişken Pay Tekniği Sabit Oranı Tablo 40: Değişken Pay Tekniğine Göre 2040 Yılı Nüfus ve İstihdam Projeksiyonları Tablo 41: Altıeylül - Karesi Kentsel Yerleşme Alanı 2040 Yılı Projeksiyon Nüfus Değerleri Tablo 42: Türkiye Sektörel Bazlı Büyüme Oranı Tablo 43: Türkiye Sektörel Bazlı Büyüme Oranı Tablo 44: Balıkesir İstihdam Oranı Artışı Tablo 45: Balıkesir Çalışılan Kurum Öngörüsü Tablo 46: Balıkesir Çalışılan Kurum Öngörüsü Tablo 47: Sabit Pay Tekniğine göre Ticaret Alanlarında İstihdam Tablo 48: Değişken Pay Tekniğine göre Ticaret Alanlarında İstihdam Tablo 49: Sabit Pay Tekniğine Göre Ofis Çalışanları Tablo 50: Değişken Pay Tekniğine Göre Ofis Çalışanları Tablo 51: İstihdam Tahminlerine Göre Gereken Ofis Alanı Miktarı (ha) Tablo 52: Nüfus Artış Öngörüsü Tablo 53: Balıkesir Göç Durumu Bu işlemi yaparken yılları arasında her yıl göçle gelen kişi sayısının %3 artacağı öngörülmüştür.tablo 54: Balıkesir Göç Öngörüsü Tablo 55: Eşdeğer Hanehalkı Kullanılabilir Gelirlerin Dağılımı Tablo 56: TR22 Eşdeğer Hanehalkı Kullanılabilir Gelirlerin Dağılımı öngörüsü

11 Tablo 57: Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (TL) Tablo 58: Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (TL) Öngörüsü Tablo 59: Balıkesir Hane Halkı Büyüklüğünün Gelecek Tahmini Tablo 60: Konut İlk Satış Öngörüsü Tablo 61: Altıeylül Karesi İlçeleri Konut İlk Satış Öngörüsü Tablo 62: Ev Sahipliliği Eğilimleri Tablo 63: Nazım İmar Planları da Planlama Alanları ve Yerleşecek Nüfus Tablo 64: Amaç, Hedef ve Stratejiler Tablo 65: Hedefleri Ölçme Yöntemleri Tablo 66: Altıeylül Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Tablo 67: Karesi Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Tablo 68: Altıeylül ve Karesi Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Tablo 69: Altıeylül Merkez Alanda Nüfus Dağılımı Tablo 70: Sanayi Desantralizasyon Alanı Nüfus Hesapları Tablo 71: Çayırhisar Kentsel Gelişme Bölgesi Nüfus Hesapları Tablo 72: 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Alan kullanımları ve Yapılaşma İlişkisi Tablo 73: Yerleşmedeki Parsel Büyüklüğü Tablo 74: Altıeylül ve Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları Planlama Sınırları İçinde Kalan Çalışma Alanları Dağılımı Tablo 75: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Çalışma Alanları Dağılımı. 172 Tablo 76: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Turizm Alanları Dağılımı Tablo 77 Bugünkü Arazi Kullanımı Devam Edecek Alanları Tablo 78: Altıeylül Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı İle Sağlanan Toplam Donatı Dağılımı Tablo 79: Uygulama İmar Planlarında Sağlanacak Donatı Alanları Tablo 80: Karesi Yeniden Düzenlenecek Alan Donatı Dağılımı Tablo 81: Altıeylül - Gümüşçeşme Mahallesi Yeniden Düzenlenecek Alan Donatı Dağılımı Tablo 82: Konut+Ticaret Alanları Donatı Alanı Dağılımı Tablo 83: 1/1000 Ölçekli Planlama Alanlarında Ayrılan Eğitim Tesisleri Alanı Ayrılan Eğitim Tesisleri Dağılımı

12 Tablo 84: 1/1000 Ölçekli Planlama Alanlarında Ayrılan Sağlık Tesis Alanları Dağılımı Tablo 85: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlanlar ısınırları İçinde Sosyal ve Kültürel Alanların Dağılımı Tablo 86: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarında Dini Tesislerin Dağılımı Tablo 87: Altıeylül ve Karesi Nazım İma Planı Planlama Alanı Sınırları İçinde Açık ve Yeniş Alan Dağılımı Tablo 88: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Açık ve Yeşil Alanların Dağılımı Tablo 89: Altıeylül ve Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları Planlama Sınırları içerisindeki Ulaşım Altyapısı Tablo 90: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Ulaşım Alanları Dağılımı Tablo 91: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Enerji Üretim ve Depolama Alanları Dağılımı Tablo 92: Altıeylül ve Karesi Planlama Alanı Sınırları İçinde Su, Atıksu ve Atık Sistemleri Tablo 93: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Su-Atıksu ve Atık Sistemleri

13 1 GENEL TANITIM Altıeylül kenti 2002 yılından bu yana geçerli olan istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre TR2 Batı Marmara Bölgesi, TR2 Balıkesir alt bölgesi (Balıkesir, Çanakkale), TR22 Güney Marmara bölgesinde yer alan Balıkesir ili idari sınırları içerisindedir. Marmara ve Ege denizlerine kıyısı olan Bölge, kuzeyde TR21 Edirne, Tekirdağ, Kırklareli; batıda TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik ve güneyde TR33 Afyon, Manisa, Kütahya, Uşak ve TR31 İzmir Bölgeleri ile çevrilidir. Makraform olarak kent yerleşmesinin komşusu Karesi İlçesi dir. Karesi ile birlikte yaşayan kent merkezinin diğer sınırını tarım alanları tanımlamaktadır. Harita 1: TR22 Bölgesi'nin Ülke İçindeki Yeri Balıkesir İli, kuzeybatı Anadolu'da konumlanmakta olup, doğuda Bursa ve Kütahya illeri, güneyde Manisa ve İzmir illeri ve batıda Çanakkale ili ile komşudur.ilin topraklarının büyük bir kısmı Marmara Bölgesi'nde, geri kalan kısmı da Ege Bölgesi'ndedir. Hem Marmara hem de Ege Denizi'ne kıyı bulunan Balıkesir, Türkiye genelinde iki deniz ile komşu olan 6 ilden biridir. İlin yüzölçümü km²'dir. 290,5 km'lik kıyı bandının 115,5 km'si Ege Denizinde, 175 km'si Marmara Denizindedir. Tablo 1: Balıkesir İlçelerinin Marmara ve Ege Denizi'ne Olan Kıyı Uzunlukları (km) MARMARA DENİZİ EGE DENİZİ İlçe Kıyı Uzunluğu (km) İlçe Kıyı Uzunluğu (km) Bandırma 60 Ayvalık 54 Erdek 34.5 Burhaniye 12 Gönen 8 Gömeç 17.5 Marmara 72.5 Edremit 32 TOPLAM 175 TOPLAM Kaynak: Balıkesir İl Kültür Turizm Müdürlüğü 12

14 İlin Ege Denizi'nde Ayvalık Adaları olarak bilinen 22 adası, Marmara Denizi'nde de Marmara Adaları olarak bilinen adaları vardır. Ovaların başlıcaları; Gönen Ovası, Manyas Ovası, Balıkesir Ovası ve Körfez Ovaları'dır. Önemli gölleri Manyas ve Tabak Gölü'dür. Önemli akarsuları Susurluk Çayı, Gönen Çayı, Koca Çay, Havran Çayı, Simav Çayı, Atnos Çayı, Üzümcü Çayı ve Kille Deresi'dir. İlin en yüksek noktası 2089 metre ile Dursunbey ilçesinde bulunan Akdağ tepesidir. Karadağ, Edincik Dağı, Kapıdağ, Sularya Dağı, Keltepe, Çataldağı, Alaçam Dağları, Madra Dağları, Kaz Dağı ve Hodul Dağı, ilin önemli dağlarıdır. Fazla engebeli olmayan Balıkesir ili yer şekilleri, büyük ölçüde dalgalı düzlüklerden oluşur. İl alanının yarısından fazlasını kaplayan plato düzlükleri akarsu vadileriyle parçalanmış durumdadır. Harita 2: Balıkesir İlçeleri ve İlin Konumu Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir Malazgirt Savaşı'ndan sonra Karesi Beyliği Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmış ve Balıkesir, Anadolu eyaletine bağlı bir sancak olarak idare edilmiştir. Sancağın merkezi Balıkesir olup sancağın adı Karesi olarak devam etmiştir. Sancak I. Murat döneminden sonra şehzade sancağı olmuştur. Osmanlı Devleti nin sonuna kadar bu şekilde devam etmiş olan Karesi, Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla Balıkesir vilayeti yapılmıştır. Müstakil Liva olan Karesi bu dönemde merkez kaza olan Balıkesir ile birlikte dokuz kazaya sahiptir yılında bütün sancakların il olmasıyla Karesi ili kurulmuştur yılında ilin adı Balıkesir olmuştur. Bugünkü Çanakkale ilinin Yenice ilçesinin topraklarının bir kısmına tekabül eden Avunya bölgesi, 1936 yılından önce Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı bir bucaktır. Burası 1936 yılında Çanakkale'ye verilmiştir. 13

15 Balıkesir ulaşım aksları açısından değerlendirildiğinde bölge içerisinde düğüm noktası niteliğindedir ve önemli bir konuma sahiptir. Ege ve Marmara Bölgeleri karayolu bağlantısı Balıkesir üzerinden sağlanmaktadır. Çanakkale'nin Anadolu bağlantılarından biri yine Balıkesir üzerindendir. Ülke içerisindeki önemli karayolu güzergahlarından biri olan İzmir - Bursa - İstanbul karayolu Balıkesir'den geçmektedir. Harita 3: Balıkesir Mevcut Ulaşım Sistemi Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. Balıkesir, Bursa'ya 151 km, İzmir'e 176 km, Eskişehir'e 302 km, Çanakkale'ye 199 km, İstanbul'a 390 km'dir. Edremit Körfezi ve çevre yerleşimlere ulaşım Balıkesir Altıeylül ve Karesi ilçeleri üzerinden sağlanmaktadır. Edremit Körfezi çevresindeki yerleşimlerin daha çok ikincil konut niteliğinde olması sebebiyle, yaz aylarında bu yerleşimler Balıkesir ulaşımına artı yoğunluk getirmektedir. Balıkesir ülke ulaşım sistemine ağırlıklı olarak karayolu üzerinden bağlanmaktadır. Balıkesir İli demiryolu ulaşımı açısından değerlendirildiğinde, Ankara yı İzmir e bağlayan demiryolu üzerinde bir transit merkezi durumunda olduğu görülmektedir. Balıkesir deki demiryolu uzunluğu, 280 km ile toplam uzunluğu km olan Türkiye demiryolu hattının %2,9 una tekabül etmektedir. Balıkesir kuzey-güney aksında, Bandırma limanı ile bütünleşmiş şekilde çalışan Bandırma İstasyonu ile başlayıp Balıkesir-Soma- Manisa-İzmir e kadar uzanan demiryolu hattına sahiptir. Limana entegre bir şekilde çalışan bu sistem 14

16 limana giriş-çıkış yapan yüklerin dağıtımı açısından önemlidir. Bölgeden doğu istikametine devam eden demiryolu hattı ise Alanyurt istasyonundan ayrılarak Kütahya-Eskişehir-Ankara ve Uşak-Afyon-Konya kentlerine ulaşmaktadır. Havayolu ulaşım sistemi içerisinde karayolu ve demiryolu ulaşımı ile karşılaştırıldığında, mevcut durumda güçlü bir alternatif olmasa da gelecek için potansiyel taşımaktadır yılında Balıkesir Merkez Havalimanı'nın açılmasıyla birlikte havayolu ulaşımı Balıkesir'de başlamıştır. Balıkesir Edremit Koca Seyit (Körfez) Havalimanı ise 1997 yılında hizmete açılmıştır. TUİK kapasite raporlarına göre, il merkezinde olmamasına rağmen merkez havalimanına göre daha yoğun kullanıldığı görülmektedir. Balıkesir 291 km kıyı uzunluğuna sahiptir. Balıkesir'in kuzeyi ve batısında yer alan kıyı şeridinde hem yolcu hem de yük taşımacılığı yapılmaktadır. Yaz aylarında turizme bağlı yapılan deniz ulaşımı daha çok batıda yoğunlaşmışken, yolcu ve yük taşımacılığında ise Bandırma Limanı önem arz etmektedir. Çevre limanlarla karşılaştırıldığında daha nitelikli durumdaki Bandırma Limanı Marmara Denizi için stratejik bir konumdadır, dökme yük ithalatı ve ihracatı kapılarından biridir. Bandırma Limanı'nda, dökme, konteynır ve genel yük ile birlikte Ro-Ro taşımacılığı hizmetleri de sunmaktadır. Her gün Tekirdağ ve İstanbul'a çeşitli seferler gerçekleşmektedir. Bu hizmetlere ek olarak aynı zamanda otomotiv ihracat limanı olarak da hizmet vermesi planlanan Bandırma Limanı, Türkiye nin gelişme potansiyeli yüksek limanları arasında yer almaktadır. Altıeylül İlçesi nde raylı sistem ulaşımı bulunmamaktadır. Ulaşım otobüs, ticari minibüs, dolmuş gibi lastik tekerlekli araçlarla yapılmaktadır. Balıkesir nüfusu TR22 Bölgesinin %70 gibi büyük bir payını oluşturmaktadır. Nüfusun büyük bir bölümü Altıeylül ve Karesi ilçelerinde yaşamakta ve Balıkesir İl nüfusunun %29'unu oluşturmaktadır. Altıeylül ve Karesi İlçeleri Balıkesir'in 20 ilçesi arasında başı çekmektedir. En yoğun nüfusa sahip ilçeler Altıeylül ve Karesi ilçeleridir. Karesi ve Altıeylül ilçelerini sırası ile Bandırma, Edremit ve Ayvalık takip etmektedir. TR22 Bölgesi Kentlerinin Nüfus Durumu Balıkesir Çanakkale Altıeylül İlçesi'nin Balıkesir İçindeki Yeri Merkez (Altıeylül+Karesi) Altıeylül 30% 33% 70% 67% Grafik 1:Balıkesir'in Nüfus verileriyle Türkiye ve TR22 Düzeyi'ndeki Yeri Kaynak: TÜİK,

17 Tablo 2:Yıllara göre Balıkesir İlçelerinin Nüfus Verileri Yıllar Balya Bandırma Bigadiç Burhaniye Dursunbey Edremit Erdek Gömeç 8.097* 8.033* Gönen Havran İvrindi Kepsut Manyas Marmara 69.93* 7.933* Savaştepe Sındırgı Susurluk Ayvalık Altıeylül-Karesi Altıeylül Karesi * 2012 yılından sonra Altıeylül ve Karesi Belediyeleri kurulmuştur. Kaynak: TÜİK ADNKS, verilerine göre nüfusa kayıtlı olduğu il farklı olup Altıeylül İlçesi nde ikamet eden kişi sayısı kişidir, bu nüfus Altıeylül İlçesi nin toplam nüfusunun %5,3 dür. Altıeylül de doğmayıp, buraya göç eden nüfusun yoğunluklu olarak geldiği il Manisa'dır. Manisa'yı takip eden iller ise; Çanakkale, Erzurum, Bursa, İzmir, Sivas, Ankara ve Kütahya'dır. Altıeylül İlçesi nde 735 görüşmeci ile yapılan anket sonuçlarına göre nüfusun %69 u Balıkesir Merkez İlçe de doğduğunu söylemiştir. %17 si Balıkesir in diğer İlçeleri nde %13 ü Türkiye nin diğer illerinde %1 i yurt dışında doğduğunu söylemiştir. Doğum yeri yerleşmenin aldığı göçü de ortaya koymaktadır. Altıeylül e göç edenlerin %54 ü Balıkesir in diğer ilçelerinden, %41 i Türkiye nin diğer illerinden %5 i yurtdışından göç etmiştir. Yerleşme en çok Dursunbey, Bigadiç, Kepsut ve Balya ilçelerinden göç almaktadır. Bölge ölçeğinda ve alt ölçekli çalışmalarda bu ilçelerde ekonomik alanda yapılacak olan projeler ile buradan gelen göç azaltılabilir. İl dışından alınan göç yerleşmenin merkez işlevlerin odağı olmasından dolayı atama ile gelen görevliler ve üniversite için gelen öğrencilerle açıklanabilir. İlin demografik yapısı, Büyükşehir Belediyesi açısından hizmet verilen kitlenin yapısını ve dağılımını göstermesi açısından önem taşımaktadır yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 16

18 raporlarına göre Balıkesir İli nüfusu kişidir. Bu değerle Balıkesir, Türkiye nüfusunun ( ) %1,50'sini oluşturmaktadır. Bu oranla nüfus büyüklüğü bakımından da iller arasında 17. sırada gelmektedir Altıeylül İlçesi nin nüfusu kişidir. (TÜİK, 2015) Büyükşehir Belediyesi olmanın gereklilikleri nedeniyle değişen ilçe sınırları nedeniyle bu nüfus kent ve kırda yaşayan toplulukları içermektedir. İlçe nin 2015 yılı nüfusu kişidir yılında ilçe statüsü kazanan Altıeylül İlçesi nin 2014 yılında kırsal karakterli mahalleleri ile kentsel karakterli mahalleleri arasında karşılaştırma yapıldığında nüfusun %25 inin kırsal alanda %75 inin kentsel alanda yaşadığı sonucu görülmektedir. Buradan çıkan sonuca göre nüfusun ¼ ü geri kalan ¾ ünün gıda ihtiyacını karşılamakla yükümlüdür. Bu kırsal alanın içinde imar planı sınırlarına dahil edilen Pamukçu yerleşmesi de vardır. Bu yerleşmenin kentin gelişiminden etkileneceği göz önüne alınarak ileride kentsel karakter kazanacağı düşünülmektedir. Bu tahminler doğrultusunda kentin verimli tarım topraklarını işleyen kırsal alanda yaşayan nüfus daha çok önem kazanmaktadır. Kır - Kent Nüfus Oranı 25% KENT YERLEŞMESİ KIR YERLEŞMESİ 75% Grafik 2:Altıeylül İlçesi Kır-Kent Nüfus Dağılımı Kaynak: TÜİK ADNKS Sonuçları, 2012, Aralık ayında yürürlüğe giren "6360 Sayılı 14 İlde Büyükşehir ve 27 İlçe Kurulması Hakkındaki Kanun" ile birlikte Balıkesir, idari olarak büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. Büyükşehir olmadan önce 19 ilçeye sahip olan Balıkesir ili, 2014 itibariyle Balıkesir ili 20 ilçe, Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı 3 belde (Kocaavşar, Pamukçu, Çamlı) ve 892 köyden oluşmaktadır. Balıkesir'de Merkez olarak nitelendirilen ilçe Altıeylül ve Karesi olarak ayrılmış ve ilçe belediyeleri oluşturulmuştur. Tablo 3: Balıkesir İlçeleri Yüzölçümü Değerleri İlçe Adı Kuruluş Yılı Yüzölçüm (km²) Eskiden Bağlı Olduğu ilçe Altıeylül Balıkesir Ayvalık Burhaniye Balya Bandırma

19 Bigadiç Merkez Burhaniye Dursunbey Edremit Erdek Bandırma Gömeç Burhaniye Gönen Havran Edremit İvrindi Merkez Karesi Balıkesir Kepsut Merkez Marmara Erdek Manyas Bandırma Savaştepe Merkez Sındırgı Susurluk Merkez Kaynak: Balıkesir İlinin Kentsel Ekolojik Özellikleri, Ö., Dursun Büyükşehir olması ile birlikte büyükşehir belediyesi sınırları ile il sınırları çakışmıştır. Balıkesir'e bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılarak, köyler mahalle olarak, belediyeler ise mahalleleriyle birlikte bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Mevcut durumda Altıeylül İlçesine bağlı 13 kentsel mahalle 81 kırsal mahalle bulunmaktadır. Kentsel mahalleler; Plevne, Bahçelievler, Hasan Basri Çantay, 1. Gündoğan, 2. Gündoğan, Gümüşçeşme, Gazi Osman Paşa, Yıldız, Sütlüce, Kasaplar, Dinkçiler, Hacıilbey, Altıeylül'dür. Altıeylül ilçesine bağlı kırsal mahalleler ise; Pamukçu, Çayırhisar, Halalca, Ovaköy, Yakupköy, Karamanköy, Köylüköy, Balıklı, Çandır, Aslıhan, Aslıhan Tepecik, Atköy, Ovabayındır, Yenice, Akarsu, Ayvatlar, Karakaya, Kürse, Gökçeören, Köseler, Aybeşacı, Küçükbostancı, Büyükbostancı, Paşaköy, Çiçekpınar, Akçakaya, Kabaklı, Dereçiftlik, Çukur Hüseyin, Bahçedere, Karamanlar, Kozören, Karakavak, Çamköy, Beşpınar, Macarlar, Dişbudak, Çiftçidere, Çönge, Kirazköy, Sıvatpınar, Bozen, Türkali, Taşköy, Selimiye, İnkaya, Orhanlı, Çiftlik, Taşpınar, Turnalar, Kılcılar, Kirazpınar, Tayyipler, Çınarlıdere, Karabeyler, Konakpınar, Bereketli, Kuşkaya, Bayat, Akçaköy, Yeşiller, Ayvacık, Çakıllık, Dedeburnu, Kozdere Ğüvem, Yeşilyurt, Sarıalan, Kutludüğün, Kuyualan, Küpeler, Meryemdere, Ortamandıra, Dallımandıra, Dereköy, Ertuğrul, Gökköy, Bigatepe, Aliağa, Atatöy, Aynaoğlu ve Bağalan'dır. Türkiye genelinde 2015 yılı verilerine göre nüfus yoğunluğu 102 ki/km² iken Balıkesir genelinde bu değer 83 ki/km²'dir. 18

20 Nüfus Yoğunluğu (ki/km²) Grafik 3:Balıkesir İlçeleri Nüfus Yoğunlukları Kaynak: TÜİK, 2015 Balıkesir İlçelerinin yoğunluklarına bakıldığında km² başına düşen insan sayısı oranı en fazla ilçeler Ayvalık (256 ki/km 2 ), Karesi (234 ki/km²), Bandırma (213 ki/km²), Edremit (193 ki/km²) ve Altıeylül'dür (187 ki/km 2 ). Altıeylül-Karesi İlçeleri yerleşik alanı içinde ve bu mahallelerin 15'i Altıeylül, 27'si ise Karesi ilçesine bağlı bulunmaktadır. Tablo 4:Mahalle Yoğunlukları Mahalle Nüfus Alan (m 2 ) Yoğunluk (ki/ha) 1. Gündoğan Gündoğan Altıeylül Ayşebacı Bahçelievler Çayırhisar Dinkçiler Gaziosmanpaşa Gümüşçeşme Hacıilbey Hasan Basri Çantay Kasaplar Plevne Sütlüce Yıldız Kaynak: TÜİK, 2015 Verileri Kullanılarak Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. 19

21 Altıeylül İlçesi nde en yoğun mahalleler; Altıeylül, 1. Oruçgazi, Ali Hikmet Paşa mahalleleriyken en düşük yoğunluklu mahalleler Üçpınar, Ayşebacı, Paşaalanı mahalleleri olarak görülmektedir. Yoğunlukların düşük olduğu yerler kentin çeperlerinde yer alan ve daha önce köy iken makraformun gelişmesiyle kent sınırları içine giren ve mahalle olarak hizmet veren yerleşmeler olarak görülmektedir. Yeni gelişme alanları önerilmeden önce öncelikle bu alanların doyurulması gerekmektedir. Altıeylül İlçesi nin kent merkezinin yüzölçümü 927,29 km 2 dir. İlçenin tarım arazilerinin topografyası dalgalı bir özellik göstermektedir. Batı kısımlarda daha engebeli bir yapıya sahipken diğer kısımlar nispeten daha düzdür. İdari sınırları ,50 hektar alana sahip ilçenin % 48,67 gibi yüksek bir bölümü tarım alanlarından oluşmaktadır. Buna % 11,70 olan mera alanı da eklendiğinde tarımsal üretimde kullanılan alan % 60 a çıkmaktadır. Kalan kısımlar ise % 32,02 ile orman alanı ve % 7,61 ile diğer alanlardır. Coğrafi olarak Balıkesir Ovası olarak anılan bölge ilçenin sınırları dâhilinde kalmaktadır. Bu alanda devlet yatırımı olarak altyapısı tamamlanmış ve üzerinde sulu tarım yapılan tarım arazileri oldukça verimlidir. İlçenin güneydoğu sınırından geçen Simav Çayı ve Balıkesir Ovasının ortasından geçerek Simav Çayına dökülen Kazıklı Deresi ile İkizcetepeler Barajına dökülen Koz Deresi ilçenin en önemli akarsularıdır. Balıkesir-İzmir güzergâhından il merkezine 21 km mesafede bulunan İkizcetepeler Barajı, Kille Çayından beslenmektedir. İçme ve sulama amaçlı yapılan barajın alanı 960 hektardır. Ayrıca Cinge Köyünde 1 adet sulama amaçlı gölet mevcuttur. (Kaynak: Altıeylül Belediyesi, 2014: 15) Altıeylül-Karesi İlçeleri Batı Anadolu nun Marmara Bölgesi nin Güney Bölümü nde yer alan Balıkesir Ovası nın batısında kurulmuştur. Kentin genel görünüşü kuzeyden itibaren batıya ve daha sonra da güneye doğru yönelen tepelerle çevrili, doğu ve güney ucu ise Balıkesir Ovası na doğru yayılmıştır. Kenti kuzeyden batıya ve güneye doğru çevreleyen tepelerin ortalama yükseltisi 400 m civarındadır. Bu tepeler kuzeyden güneye doğru sırasıyla Üçpınar Köyü batısındaki Naldöken Tepe, Hacımehmet Tepe, Namlıçal Tepe, Harita Tepe ve Erdelek Tepedir. Bunların içinde en yükseği 483 m. ile Harita Tepe'dir. Kent batıdan itibaren bu tepelerin eteklerinden başlayarak doğuya doğru Balıkesir Ovası na yayılmıştır. Bu yayılış güneyde Çayırhisar Köyü ne, doğuda Halalca Köyü nün batısından geçen çevre yoluna, kuzeyde ise Ayşebacı Köyü ne kadar uzanmaktadır. Kentin yükseltisi de batıdan doğuya doğru azalmaktadır. En yüksek yer Hacıahmet Tepe doğusunda 310 m ile 2. Sakarya Mahallesi batı ucu, en alçak yer ise 106 m ile Gümüsçeşme Mahallesi doğu ucudur. Balıkesir kent merkezi doğu-batı 7,7 km, kuzey-güney 8,2 km uzanarak 34,4 km² lik bir alanı kaplamaktadır. Balıkesir Ovası nın batı kenarına göre nisbi yüksekliği 300 m civarında olan bu alanda aglomera ve lav akıntılarının hakim olduğu yerlerde flüvyal aşındırma sonucunda yamaç eğimleri derece arasında değişirken, volkan konilerinin yamaçlarında, flüvyal aşındırmanın da dikleşmeye katkıda bulunmasıyla eğim yer yer 17 derecenin üzerine çıkmaktadır. Altıeylül ve Karesi Kentleri, Balıkesir Ovasının batısında yer almakta olup bir çanak şeklindeki ovanın tabanına doğru ilerlemektedir. 500 metreyi geçen dağlar ve tepelerle 20

22 çevrelenen Balıkesir Ovası bugünkü görünümünü Susurluk Nehri ve kollarının faaliyetleri sonucunda almıştır. Balıkesir Ovası 140 km² kadardır yaklaşık yarısı Altıeylül İlçesi sınırları içinde kalmaktadır. Batı Anadolu da Marmara Bölgesi nin güney bölümünde Edremit-İvrindi ovalarıyla birlikte batı doğu doğrultulu bir graben hattı üzerinde bulunan Altıeylül, Karesi İlçesi ile birlikte Balıkesir ile anılan verimli ovayı batıdan sınırlayan düz sırtlı tepelerin yamacında, eteklerinde ve düzlükte kurulmuştur. Balıkesir Ovası eski temel dağlar üzerinde, çerçevesindeki kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu fay çizgisinin belirtildiği gibi çöküntü ile meydana gelmiş ve tabanı kuvaterner birikintileriyle örtülmüş bir ovadır. Civarındaki yüksek yontuk yüz, akarsular tarafından birçok vadilerle oyulmuş, batıda Edremit Körfezi ile Susurluk Çayı vadisi arasındaki alanda fazla yüksek olmayan araziler mevcuttur. Denizden yüksekliği 130 metredir. Balıkesir kent merkezinin yerleştiği Balıkesir Ovası ve ovayı çevreleyen plato arazisinde büyük fay sistemleri yer almamaktadır. Ancak kuzey, batı ve güneyden büyük fay sistemleri ile çevrilmiştir. Genel olarak bölge, kuzeyden KAF sisteminin ve güneyden Ege Graben bölgesinin etkisi altındadır. Bu özelliği ile bölge, KAF sistemi ile Ege'nin genişleme bölgesi arasında bir geçiş özelliği taşımaktadır. Kentin jeolojik durumu göre yapılan sınıflamada çalışma alanının doğusundaki ova yüzeyi çok zayıf zemin özelliği göstermektedir. Batı ve kuzeybatı yerleşimleri ise sağlam zemin özelliğindedir. Balıkesir kent merkezinin kurulu olduğu alanın %13 ü sağlam zemin, %12 si zayıf zemin, %75 i ise çok zayıf zemin özelliği taşımaktadır. Kent nüfusunun ise %19 u sağlam zemin, %10 u zayıf zemin, %71 i de çok zayıf zemin üzerinde yaşamaktadır. Balıkesir ili, il sınırlarının tamamı dikkate alındığında Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasındaki geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Bu nedenle her iki iklimin özelliklerini yer yer görmek mümkündür.. İlçe, yarı kurak bir iklime sahip, kışları serin, yazları sıcak, su fazlası kış mevsiminde ve deniz tesirine yakın bir iklime sahiptir. Hâkim rüzgâr yönü Kuzey, mevsimsel değişimlere bağlı olarak ikincil derece hâkim rüzgâr yönü Kuzey-Kuzeydoğudur. Altıeylül İlçesi sınırları dahilinde buluna Balıkesir Meteoroloji İstasyonu verilerine göre; Uzun yıllar ortalama sıcaklığı 14,5 0 C dir ve artma trendine sahiptir. Bugüne kadar ölçülen günlük maksimum sıcaklık 43,7 0 C dir.( ). Bugüne kadar ölçülen günlük minimum sıcaklık -21,8 0 C dir.(l ) Uzun yıllar yıllık toplam yağış ortalaması 550,9 mm dir. 24 saatte ölçülen maksimum yağış miktarı 126,8 mm dir.(6 Kasım 2004) Yağış en fazla Kasım, Aralık ve Ocak aylarında düşmektedir. En az yağışlı geçen aylar ise Temmuz ve Ağustostur. 21

23 Güneşlenme Süreleri ALMANYA 1225 BALIKESİR ALTIEYLÜL-KARESİ TÜRKİYE Grafik 4:Yıllık Toplam Güneşlenme Süreleri Karşılaştırması (Saat) Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Türkiye Güneş Enerji Potansiyeli Atlası, 2015 Balıkesir de bulunan tüm ilçelerin global radyasyon değerleri Almanya da tespit edilen maksimum radyasyon değerinden büyüktür. Altıeylül ve Karesi ilçelerinin yıllık toplam güneşlenme süreleri grafikte verilmiştir. Buna göre en yüksek güneşlenme süresinde Altıeylül ve Karesi ilçeleri 3. sırada yer almaktadır ve Türkiye ortalamasının üzerinde bulunmaktadır. Yıl içerisindeki en yüksek global radyasyon değeri Balıkesir için haziran ayında gerçekleşmekte olup, bu ay için elde edilen günlük ortalama değer 6,29 kwh/m²-gün dür. Aylara göre en yüksek güneşlenme süresi ise temmuz ayında gerçekleşmekte olup, bu ay için elde edilen günlük ortalama değer 11,04 saattir. Altıeylül-Karesi (Balıkesir Merkez) ilçelerinin 21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerindeki radyasyon değerleri hesaplanmıştır. 21 Haziran tarihinde radyasyon değerleri 3400 KWh/m²'ye kadar çıkarken 21 Aralık tarihinde 1400 KWh/m²'de kalmaktadır. Altıeylül ve Karesi Kentlerinde yoğunluk gösteren bitki örtüsü familyaları incelendiğinde ilk üç sırayı Papatyagiller, Baklagiller ve Ballıbabagiller almaktadır. İlk sıralarda bu 3 familyanın yer alması, Türkiye florasının en büyük familyaları arasında yer almalarıyla ilişkilidir. Çok yıllık odunsu bitkiler olarak ise kent içinde çınar, ceviz ve incir ağaçları göze çarpmaktadır. Namlıçal Tepe ile Harita Tepe arasından kentin batı ucundan girerek 1. Sakarya mahallesinde Haydar deresi ile birleşen Çay deresi Koca Dere olarak da anılmaktadır. Koca Dere, kenti batıdan doğuya doğru kat ederek önce Yakupköy doğusunda Kazıklı Dere ile sonra Üzümcü Çayı ile birleşmektedir. Eğimin doğuya doğru giderek azalması sebebi ile ova zemininde akış hızı ve taşıma gücü yavaşlayarak taşıdığı materyali ova tabanında biriktirmektedir. Biriken bu alüvyon üzerinde menderesler oluşmaktadır. Son yıllarda DSİ tarafında ovada yapılan kurutma ve sulama kanallarına alınan derenin eski yatağına ait izler, tarımsal faaliyetler sonucu silinmiştir. Çalışma alanındaki eğimin batıdan doğuya doğru azalıyor olması sonucunda yeraltı suyu çalışma alanının batısındaki Susurluk ırmağına boşalmaktadır. Balıklı köyü yakınlarında 1/1.500 olan hidrolik eğim, kent merkezinin doğu kesiminde 1/800 e artmaktadır. Çalışma alanındaki yeraltı su seviyesi 3 ile 8 m arasında değişmektedir. Yağış rejimine bağlı olarak sonbahar ve kış mevsimlerindeki yağışlarla 22

24 beslenmede artış olmakta ve yeraltı suyu en yüksek seviyesine çıkmaktadır. Yaz aylarında ise yağış azalmakta ve bazı aylar hiç yağış kaydedilmemektedir. Bu nedenle Ağustos, Eylül ve Ekim ayları yeraltı suyu seviyesinin en düşük olduğu aylardır. Balıkesir iline ait doğal, tarihi ve kültürel zenginlikler; ilgili yasalar ile koruma altına alınmış ve derecelendirilmiştir. Koruma bölgeleri içinde arkeolojik sit alanlarının oranının diğer sit türlerine oranla yüksek olduğu gözlemlenmektedir. Yapı bazında ise tarihi değerlerin en çok sivil mimarlık örneği yapılar bölgede yoğunlaşmaktadır. Altıeylül ve Karesi'de 34 tane sivil mimari örneği, 74 tane anıtsal yapı olmak üzere toplam 107 tane tescilli yapı bulunmaktadır. Pamukçu Beldesi sıcak su koruma alanı kent merkezinde yer alan Atatürk Parkı II. Derece Doğal sit alanıdır. Eski eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nca onaylanmış bir sit alanı mevcut değildir. Altıeylül ve Karesi ilçelerinde 12 adet Nekropol-Antik Yerleşme, 5 adet Kale, 6 adet Tümülüs, 3 adet höyük ve 1 adet arkeolojik alan olmak üzere toplamda 27 adet arkeolojik sit alanı bulunmaktadır. Arkeolojik sit alanlarının tamamı Altıeylül ve Karesi İlçelerine bağlı kırsal mahallelerde (köy) konumlanmaktadır. Nekropol Antik Yerleşme (Gökköy), Nekropol (Kozören Köyü), Nekropol (Akçaköy Köyü ), İkizcetepeler Kalesi (Selimiye Köyü), Höyük (Köseler - Yakupköy), Höyüktepe Tümülüsü (2 Adet- Büyükbostancı Köyü), Arkeolojik Alan (Kirazpınar Köyü), Höyük (Büyükbostancı Köyü Asarlık mevkii), Tümülüs (3 Adet- Karakavak Köyü), Asartepe Kalesi (Çiçekpınar Köyü), Kaletepe Kalesi (Ovabayındır Köyü), Antik Yerleşim (Kabaklı Köyü). Balıkesir kent merkezi günümüzde 39 mahalleden oluşmaktadır, bu mahallelerden 15 i Altıeylül İlçesi idari sınırları içerisindedir. Kentin yerleşim çekirdeğini oluşturan mahalleler: Hisariçi, Yıldırım, Karaoğlan, Kayabey, Oruçgazi, mahalleleri ile Eski Kuyumcular Mahallesi'nin batı kesimidir. Bu mahalleler kentin merkezini oluşturmakla birlikte, plansız bir yapı seyretmektedir. Kent çekirdeğini oluşturan mahalleler kentin ilk yerleşim alanlarıdır. Bu mahalleler Balıkesir Ovasının batısında bulunan Atatepe ya da halk arasında Çamlık olarak isimlendirilen tepenin eteklerinde tek katlı veya iki katlı bahçeli evlerden oluşmaktadır. Sokaklar dardır ve bu sokakların hemen hemen hepsi şehir merkezindeki Milli Kuvvetler Caddesi ya da Anafartalar Caddesine doğru uzanmaktadır. Milli Kuvvetler Caddesi ile Anafartalar Caddesinin birleştiği yerde Mustafa Kemal Atatürk ün ünlü konuşmasını yaptığı Zağnos Paşa Cami önemli bir odak noktası olarak konumlanmaktadır lardan sonra kent merkezine oranla arazi fiyatlarının daha ucuz olduğu bazı alanlarda gecekondulaşma sorunu olmuştur. Şehrin kuzeyinde Tepebaşı ve Maltepe, güneyde Dinkçiler ve Plevne Mahallelerinin bir bölümü, doğuda ise Gümüşçeşme ve Gündoğan Mahalleleri gecekondu alanı olarak ortaya çıkmıştır. Fakat sanayi bölgesine yakınlığı nedeniyle Gündoğan Mahallesi hızlı bir gelişme yaşamıştır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde bulunan mahallelerden şehrin güneyinde Altıeylül ve Kasaplar, Kuzeydoğudaki Atatürk Caddesi ise daha üst gelir gruplarının yerleştiği bölgeler olmuştur. Güneydoğuda Bahçelievler Mahallesi ve kuzeybatıda 23

25 Adnan Menderes Mahalleleri, gerek planlı yapılaşması gerekse sakinliği sebebiyle 2000 li yıllarda tercih edilen yerler olmuş ve şehrin gelişmesinin de bu yönlere doğru olmasında etkili olmuştur. Bu alanlar dışında Bursa yolu üzerinde, sanayi bölgesinin hemen batısında ve Kredi Yurtlar Kurumu civarında da yapılaşma başlamıştır. Fakat bu alanlar belediye sınırları dışında kalmaktadır. Altıeylül ve Karesi İlçeleri sektörel dağılımının il genelindeki dağılım oranlarına bakıldığında, tarım ve sanayinin ön planda olduğu bir kent kimliği taşıdığı söylenebilir. Merkez ilçedeki resmi-idari tesisler ile üniversite ve aktif ticari yapının yanında sanayi yatırımları kent karakteristik yapısını ortaya koymaktadır. Altıeylül ve Karesi İlçeleri ulaşım açısından da gelişmiş bir yapılanma göstermektedir. Kent merkezinde demiryolu, karayolu ve havayolu gibi ulaşım şekilleri gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Altıeylül ve Karesi Kentleri, il merkezi niteliğine bağlı olarak ticaret ve hizmetler merkezi eğiliminde gelişmiştir ve bir ilde olması gereken tüm kamu ya da özel kurum ve kuruluşlar ile hizmetler yer almaktadır. Altıeylül ve Karesi Kentleri üniversite birimleri ile sosyal yapıdaki değişimin en belirgin olduğu yerleşmelerdir. Üniversite kentteki sosyal ve ekonomik hareketliliğin en büyük etkenidir. Sanayi tesisleri kentteki ekonomik yapıda belirleyici durumdadır. Bu çerçevede kentteki organize sanayi bölgesi ve küçük sanayi siteleri etkin rol oynamaktadır. Yerleşik leke içinde yer alan ticari alanlar kent çekirdeğini oluşturup kentsel aktivitelerin yoğun olarak yaşandığı alanlardır. Balıkesir ilçeleri çalışabilir nüfus oranları(15-65 yaş) incelendiğinde, ilk sırayı Altıeylül ( ) ve Karesi ( ) alırken, bu sıralamayı Bandırma ( ) ve Edremit (95.871) takip etmektedir. Kırsal kimliğe sahip ilçeler ise ortalama ve arası aktif çalışabilir nüfus büyüklüklerine sahiptir.. Hane halkı anket çalışması sonuçlarına göre nüfusun %28'i ev hanımlarından oluştururken %22'si çalışmamaktadır. %19'u öğrenci iken %14'ü işçi, %2'si memur, %2'si iş yeri sahibidir. Yerleşmelerin merkez kimliğinin ve hizmet verdiği hinterlandının getirdiği gerekliliklere uygun olarak en fazla çalışılan kurumlar %19 ile resmi kurum ve %17 ile perakende ticarettir. Nüfusun %13'ü ise fabrikalarda çalışmaktadır. Tarımsal ve hayvancılık faaliyetleri ise kent olma özelliğinden kaynaklandığından beklenildiği üzere %0 oranındadır. İş yerlerinin %51 i Altıeylül İlçesi nde, %37 si Karesi İlçesi nde bulunmaktadır. Alteylül de yaşayanların çoğunluğunun yaşadıkları ilçede çalışmaları, ulaşım maliyeti ve zaman açısından potansiyeldir. Bu durumun ortaya çıkmasında OSB nin burada olması neden olmuş olabilir. Nüfusun %22 si çalışmayan bireylerden oluşmaktadır. Bireylerin, %96 sı emekli olduğu için, %3 ü engelli olduğu için %1 i hasta olduğu için çalışmadığını belirtmiştir. Emekli olduğu için çalışmadığını belirten nüfusu yeniden iş hayatına katabilecek projeler geliştirilerek demografik yaşlanmanın sorun olduğu yerleşmede aktivite oranı arttırılabilir. Engelli olduğu için çalışamayan bireyler için de iş olanakları yaratılmalı, kentsel mekan daha kaliteli bir hale getirilerek engelsiz bir kent üretilmelidir. Balıkesir %6 işsizlik oranıyla %9,7 olan Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. Alıtıeylül İlçesi nin işsizlik oranı ise bu orandan da daha düşüktür (%4). Anket yapılan bireylerin %78 i niteliklerine uygun 24

26 iş bulamadığını belirtmiştir. Aktif-pasif nüfus dengesizliği yaşlanma sorunun en önemli göstergesidir. Yapılan anket çalışmasına göre potansiyel aktivite nüfusun %74 ü aktif, %28 i pasif nüfustur. Bu durum nüfusun potansiyelini yansıtmaktadır. Yapılan anket çalışması sonuçlarına göre ortalama hane geliri TL olarak hesaplanmıştır. Alanda yoğunluklu olarak ve gelir aralığına rastlanmaktadır. Nüfusun %75 inin hane geliri tespit edilen ortalama gelirin altındadır. Potansiyel nüfusun iş hayatına katılabilmesi ve katma değeri yüksek ürünler üretebilmesi eğitim seviyesi ile yakından ilişkili bir konudur. Altıeylül Kent i genelinde nüfusun %32 si ilkokul mezunu %19 u lise mezunu, %12 si üniversite mezunudur. Nüfusun %12 sinin üniversite mezunu olması ilçede eğitime verilen önemin arttığını göstermektedir. Kent genelinde yapılan anket çalışması sonuçlarına göre Altıeylül İlçesi nin %75 i hizmetler sektöründe, %24 ü sanayi sektöründe, %1 i tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Çalışma alanı kent makraformu ile sınırlandırıldığı için ortaya beklenen bir tablo çıkmıştır. Uzmanlaşma incelendiğinde tarım konusunda kent içinde 1. Gündoğan, Çayırhisar ve Kasaplar Mahallelerinde görülmektedir. Sanayi sektöründe uzmanlaşma katsayısı en yüksek olan mahalleler Çayırhisar ve Gümüşçeşme dir. Bu mahallelerin OSB nin çevresindeki mahallelerde yoğunlaşması normaldir. Dinkçiler ve Kasaplar mahalleleri hem sanayi hem tarım konusunda uzmanlaşmışlardır. Hizmetler sektöründe uzmanlaşan mahalleler başka hiçbir konuda uzmanlaşmamıştır. Altıeylül Sektörel Dağılım 24% 1% Hizmetler Sanayi 75% Tarım Grafik 5:Altıeylül İlçesi Sektörel Dağılım Kaynak: Hane Halkı Anketi Çalışmaları Kapsamında SPSS Programında Üretilmiştir (2016). Kent genelinde yapılan anket çalışması sonuçlarına göre kent nüfusunun %20 si tarım ve hayvancılık ile uğraşmış, %80 i uğraşmamıştır. Tarım ve hayvancılık ile uğraşanların kırsal alanlarla bağlantılı yaşadığı veya geçmişlerinde böyle bir uğraşın olduğu kabul edilebilir. Tarım ve hayvancılık ile uğraşmadığını belirtenlere uğraşmak isteyip istemedikleri sorulmuş ve %95 i uğraşmak istemediğini beyan etmiştir. Tarım ve hayvancılık yerelde birikmiş bilgi birikimi ile yürütülebilecek bir sektördür. Tarım ve hayvancılık potansiyeli oldukça yüksek olan kentin, bu sektörden kopma eğilimi gerekli olan 25

27 bilgi birikiminin gelecek kuşaklara aktarılamaması ve tamamen unutulup risklerini taşımaktadır. Balıkesir İlinde en fazla tarım yapılan ilçeler olan Altıeylül ve Karesi İlçeleri, toplam tarım arazilerinin %12 sini oluşturmaktadır. Özellikle tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanına bakıldığında Altıeylül ve Karesi İlçeleri büyük bir farkla diğer ilçelerden ayrılmaktadır. Altıeylül ve Karesi ilçelerinde yer alan tarım alanlarının dağılımına bakıldığında en yüksek payı diğer ilçelerle kıyaslandığında da tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekimi gelmektedir. Ekilen tahıl ve diğer bitkisel ürünler içinde en fazla saman ve ot sonra da patates kuru baklagiller- yenilenebilir kök ve yumruların ekimi gerçekleşmektedir. Altıeylül-Karesi İlçeleri meyve ve içecek ve baharat bitkileri sınıflandırması içerisindeki en büyük payı zeytin ve diğer sert kabuklular almaktadır. Altıeylül ve Karesi İlçelerinde en fazla üretilen sert kabuklu meyve bademdir. Bademi sırasıyla; ceviz, sofralık zeytin, fındık ve antep fıstığı takip etmektedir. Altıeylül ve Karesi İlçelerinde sadece sofralık zeytin üretimi gerçekleştirilmekte olup 7420 adet zeytin ağacı bulunmaktadır itibariyle 34 ton sofralık zeytin üretimi yapılmıştır. İlçeler bazında değerlendirildiğinde büyükbaş hayvan varlığında; Altıeylül, Bigadiç, Karesi ve Gönen, küçükbaş hayvan varlığında; Altıeylül, Karesi, İvrindi, Sındırgı, Kanatlı hayvan varlığında ise; Bandırma, Karesi, Altıeylül ve Bigadiç ilçeleri öne çıkmaktadır. Örtüaltı tarımı Balıkesir'de en fazla Altıeylül ve Karesi ilçelerinde yapılmaktadır. Toplam 653 da alanda 4917 ton üretim yoğunluklu olarak Altıeylül İlçesinde plastik ve yüksek tünel seralarda gerçekleşmektedir. Balıkesir'in sahip olduğu kent merkezinin geleneksel yapısı 1980'li yıllarda değişmeye başlamış ve günümüzdeki iş yerlerinin yaklaşık %20'si yılları arası açılmıştır. Bu ivme yılları arasında da devam etmiş 2000 yılından sonra ise hız kazanmıştır. Ticaret anketi sonuçlarına göre iş yerlerinin %24 ü yılları arasında %37 si yılları arasında, %23 ü 2010 yılı sonrasında açılmıştır. Seçilen sektörlere göre 1990 yılı öncesinde kurulup günümüze ulaşan sektörlerin oranı %16 dır yılı aralığında en çok açılan iş yeri inşaat malzemesi satıcılarıdır yılları arasında açılıp günümüze ulaşan tek sektör inşaat malzemesi satıcılarıdır yılları arasında açılıp günümüze ulaşan iki sektör inşaat malzemesi satıcıları ve lojistik sektörlerindeki iş yerleridir yılları arasına açılıp günümüze ulaşan lojistik sektörüne ait iş yeri bulunmamaktadır. Her dönemde açılan ve günümüze ulaşan iş yerleri inşaat malzemeleri satıcılarına aittir. Eskikuyumcular, Karesi, Hisariçi, Altıeylül ve Yıldırım mahalleleri iş yerlerinin yoğunlaştığı kentin özeğini oluşturan mahallelerdir. İş yerlerinin bulunduğu binanın fonksiyonu incelendiğinde ilk sırayı %45 oranla en fazla ticaret+konut karma işlevli yapı ikinci sırayı ise %38 oranla bağımsız yapı fonksiyonu almaktadır. Balıkesir İli'nde imalat sanayi daha çok organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinde yoğunlaşmıştır. Altıeylül ve Karesi İlçeleri Kepsut Caddesi, Gökdeniz Caddesi, Atatürk Caddesi, Dereboyu Caddesi, Bandırma Yolu ve İzmir Yolu imalat sanayisinin yoğunlaştığı yerlerdendir. Balıkesir'de daha çok ağaç, gıda, ana metal ve metalik olmayan diğer mineraller sektörlerinde imalat 26

28 sanayi yoğunlaşmıştır. İmalat sanayinin dağılımı Balıkesir İlçeleri arasında değerlendirildiğinde, 209 tesis ile imalat sanayinin en çok yoğunlaştığı yer Altıeylül ve Karesi ilçeleridir. Altıeylül ve Karesi İlçeleri, Balıkesir İli imalat sanayinin %31,3'ünü oluşturmaktadır. Altıeylül ve Karesi'yi sırasıyla Gönen, Bandırma, Dursunbey, Edremit, Ayvalık, Marmara Adası, Burhaniye, Havran, Susurluk, Bigadiç - Manyas - Gömeç, Erdek, Balya - Sındırgı, Savaştepe izlemektedir. Altıeylül-Karesi de toplam 239 firma ve çalışan bulunmaktadır. Altıeylül ve Karesi İlçelerinde Pamukçu ve Kirazköy olmak üzere 2 adet jeotermal alan bulunmaktadır. Balıkesir ili turizm altyapısı ve buna bağlı hizmetler sektörü açısından gelişmiş bir kent konumundadır. Turizm işletmelerinin yer seçim alanları ve yatak kapasitelerine bakıldığında; Edremit körfezi civarında yoğunlaştığı ve buna bağlı hizmet sektörleri açısından uzmanlaştığı gözlemlenmektedir. Turizm işletme belgeli tesislerin Balıkesir in ilçelerine dağılımı incelendiğinde Ayvalık, Edremit, Erdek, Bandırma ve Merkez olmak üzere 5 ilçe öne çıkmaktadır. Tesislerin %86'sı bu ilçelere dağılmış durumdadır. Balıkesir sahip olduğu tarihi, doğal ve kültürel değerler ile turizm konusunda önemli potansiyeller barındırmaktadır. Konaklama altyapısıyla birlikte kıyı ve deniz turizmi dahil 17 farklı turizm deneyimine ev sahipliliği yapmaktadır. Sahip olduğu değerlerin yaklaşık %90'ının bilinirlik seviyesi ülke seviyesindedir. Altıeylül-Karesi de bulunan, Balıkesir Merkez Kınalı Keklik Yerleştirme Sahası, Pamukçu Kaplıcaları ve Kiraz Köyü Kaplıcaları ülke seviyesinde bilinmektedir. Mevcut kent merkezinde görülen yeşil alanlar oldukça az, gelişme alanında önerilen yeşil alanlar ise henüz uygulamada yerini bulmamıştır. Kişi başına düşen yeşil alan 3 m² dir. Altıeylül'de başlıca dinlenme alanı Vasıf Çınar Caddesi üzerinde bulunan, içinde yüzme havuzu, stadyum ve fuar alanının yer aldığı 6 Eylül Parkı dır. Altıeylül'de toplam 96 adet eğitim tesisi, 1 adet devlet hastanesi, 1 adet göğüs hastalıkları hastanesi (ihtisas hastane), 13 adet aile sağlığı merkezi, 12 adet toplum sağlığı merkezi, 4 adet acil sağlık hizmetleri istasyonu, ve 1 adet ağız ve diş sağlığı merkezi ve 4 adet spor tesisi alanı bulunmaktadır. Aile sağlığı merkezlerinde 46 doktor görev yapmaktadır. Balıkesir de ilk imar etkinlikleri 1863 yılında başlamıştır. Kentin tarihsel süreci gibi imar hareketleri de Karesi İlçesi ile bütünlük içinde gelişme göstermiştir. Bu dönemde dar sokaklar genişletilmiş, yeni caddeler açılmış, çıkmaz sokaklar iyileştirilmiş ve bütün bunlar yapılırken çok sayıda gayrimenkul istimlak edilmiştir yılında bugün kentin en işlek ve ticari aktiviteler açısından yoğun caddesi olan Milli Kuvvetler Caddesi açılmıştır (Bu cadde, açıldığı dönemde merkezdeki eski belediye binasını gar binasına bağlayan aksı oluşturması nedeniyle İstasyon Caddesi olarak anılmaktadır). Caddenin açılması sırasında çok sayıda konut istimlak edilmiştir. Bu açıdan bakıldığında, Balıkesir de kentsel yenilenme çalışmalarının Cumhuriyet öncesi dönemde, 20. yüzyılın ilk yıllarında başlamış olduğu görülmektedir. Balıkesir 1940 öncesinde nüfusu civarında ufak bir kasaba iken, özellikle tarımda makineleşmenin ve dolayısıyla kırdan kente göç olayının başlamasıyla nüfusu hızla artan bir kent 27

29 konumunu almıştır. Bu dönemde Balıkesir Kent Merkezi 18 mahalleden oluşmakladır. Ancak mahallelerde boş alanlar oldukça fazladır. Bu mahallelerden Altıeylül ve Eskikuyumcular, yüksek gelir grubunu özellikle kent çeperlerindeki mahalleler de düşük gelir grubunun yerleştikleri alanlardır. Balıkesir'e ait ilk imar planı çalışması 1944 yılında Prof. Egli tarafından yapılmıştır. Ancak Balıkesir'in hızlı gelişmesi sonucunda plan, ihtiyaçlara cevap veremeyecek duruma gelmiş, zaman zaman bu plan üzerinde değişiklikler yapılmıştır. Bu nedenle yıllarında yeni bir plan hazırlanmıştır yılları arasındaki gelişme göçlerle başlamış ve %50 si hisseli tapu şeklinde sağlıksız olarak gelişimini sürdürmüştür. Şehrin günden güne büyüyerek gelişmesi, nüfus yoğunluğunun artması nedeni ve eski imar planının ihtiyacı karşılayamadığı gerekçesi ile mevcut şehir planının 1963 yılında genel bir revizyona tabii tutulması için karar alınmıştır. Daha sonraki imar planı İller Bankası nca hazırlanmış ve 1972 yılında onanarak yürürlüğe girmiştir Bu planın bazı kısımları 1974 yılında revizyona tabii tutulmuştur. Daha sonra Bursa Yolu üzerinde bir alana 131 ha büyüklükte küçük sanayi sitesi ilave edilmiştir yılında yapılan ilave revizyon planı mevcut kentin kuzeydoğusunu içermektedir. Günümüzde yürürlükte olan 1987 yılında hazırlanan Nazım İmar Planı, kentin 2005 yılı gereksinimlerine cevap vermek için hazırlanmış ayrıca daha önce yapılmış revizyon ve ilave imar planlarının bütünlüğünü sağlamayı amaçlamıştır yılı projeksiyon nüfusunun olacağı kabul edilmiştir. Kentin yerleşme alanı Merkez, Derealtı ve Dereüstü olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Kent merkezi en eski yerleşmelerin olduğu özellikle Altıeylül, Eski Kuyumcular, Hacı İlbey, Dumlupınar, Haşan Basri Çağatay, Hisariçi Mahalleleri'nin oluşturduğu alandır yılı imar planında daha önceki imar planlarından kaynaklanan en büyük sorun, bu alanlarda ada ve parsellerde mülkiyetin korunumuna gidilmesi ve yolların adalara göre oluşturulmasıdır. Yıllardan beri merkezde kat yüksekliğine gidilmesine rağmen, alt ve üst yapıda hiçbir genişletme çalışması yapılmaması bu alanlarda çoğu ihtiyacın karşılanamamasına neden olmaktadır. Özellikle yolların yetersiz bir yapıda oluşu yayalar ve taşıt sürücüleri için sıkıntı yaratmaktadır yılı imar planında değinilmesi gereken bir konu da alt merkez eksikliğidir. Kent büyük nüfus ve yoğunluğa sahip olmasına rağmen, halk tek bir merkezden ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Kentte merkezi iş alanı, zaman içerisinde oluşan çeşitli etmenlere de bağlı olarak geleneksel ticaret bölgesinden farklı yönlere doğru büyüyen tek bir merkez görünümündedir. Bunun sonucunda, kent merkezden uzaklaşarak farklı yönlerde gelişirken, merkezi iş alanı gelişememektedir.ancak kentte. Migros ve Ordu Pazarı gibi ticari kuruluşlarla alt merkezler oluşturulmaya çalışılmaktadır. Planın büyük sorunlarından bir tanesi de Kepsut Caddesi üzerinde kurulu olan eski sanayi sitesidir. Burada hiçbir önlemin alınmaması planın eksikliklerindendir. Bursa-İzmir karayolu üzerinde bulunan mahallelerden şehrin güneyinde Altıeylül ve Kasaplar, Kuzeydoğudaki Atatürk Caddesi ise daha üst gelir gruplarının yerleştiği bölgeler olmuştur. 28

30 Güneydoğuda Bahçelievler Mahallesi ve kuzeybatıda Adnan Menderes Mahalleleri, gerek planlı yapılaşması gerekse sakinliği sebebiyle 2000 li yıllarda tercih edilen yerler olmuş ve şehrin gelişmesinin de bu yönlere doğru olmasında etkili olmuştur. TR22 Güney Marmara Bölgesi Bölge Planı nda Altıeylül ve Karesi bölgesel merkez; Susurluk, Bigadiç ve İvrindi yerel merkez olarak tanımlanmıştır. Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı nda; Altıeylül ve Karesi ilçeleri bulunduğu konum itibariyle gelişmiş/ geliştirilebilecek ulaşım sistemleri (kara ulaşımı, hava ulaşımı, demiryolu ulaşımı ve entegre edilebilir ulaşım sistemleri) ve bölgeye yönelik kentsel hizmetlerin (eğitim, sağlık vb.) sunumu açısından Bölge Merkezi öngörülmüştür. 2 EŞİK ANALİZİ 2.1 Doğal Eşikler Yerleşmenin gelişimini etkileyen en temel unsur, yerleşmenin geliştiği coğrafyadır. Coğrafi yapı yerleşmenin temel sorun ve potansiyellerini belirlerken yerleşmenin kimliğini de tanımlamaktadır. Verimli bir ovaya sahip Balıkesir Merkez yerleşmesi de 1950 li yıllara kadar ovayı tarım alanı olarak kullanırken, kentteki imar hareketleri ile birlikte ova tarım alanı olmaktan çıkmış yerleşmeye açılmıştır. Bugün ovanın neredeyse tamamı kentsel alan sınırları içindedir, bu durum ise doğanın kendi kurallarını değiştirdiği anlamı taşımamaktadır. Ova tabanı su yüzeyi yüksektir, bu nedenle sıvılaşma oranı diğer alanlara göre daha fazladır. Bu durum yapıların temelini olumsuz yönde etkilemektedir. Mevcuttaki tarım ve orman alanları kentsel yerleşmenin dışında kalmıştır. Genel olarak arazi kullanım kabiliyet sınıfı (akks) birinci derece olan tarım alanları yerleşmenin doğusunda, orman alanları da kentin batısında yer almaktadır. Organize sanayi bölgesi de akks sınıfı birinci derece olan tarım toprakları üzerinde kurulmuştur fakat bu alandaki toprakların sürekliliği incelendiğinde devam etmediği görülmektedir. Ayrıca sanayi faaliyetlerinin kirletici etkisini verimli tarım alanlarından koruma ile sanayinin kentle ilişkisini kurma arasındaki dengede sanayi için seçilen yer en uygun yerdir. Yerleşmelerin özellikle yamaçlarda yer seçmesinin nedenlerinden biri de rüzgarı en etkin biçimde kullanmaktır. Yerleşmenin rüzgar aracılığıyla havasının temizlenmesini sağlamak ve rüzgarın klimatik etkisinden faydalanmak teknolojinin sınırlı olduğu dönemlerde önemli olduğu kadar, enerji verimliliği açısından da oldukça önemlidir. Kentin bugünkü yerleşme alanlarına bakıldığında vadilere ve derelere dikkat edilmediği görülmektedir. Yeni yapılacak olan imar planında bölgelere dikkat edilmeli yapılaşma koşullarına titizlikle karar verilmelidir. Karesi ve Altıeylül ilçelerini ayıran Çay Deresi, kent için sınır öğesi olmakla birlikte nitelikli olarak kullanılamamakta, suyun rahatlatıcı etkisinin hissedilmesi bir yana yaşanan kirlilik nedeniyle rahatsız edici bir unsur haline gelmiştir. Bu nedenle Çay Deresi rekreasyon 29

31 alanı projesi su öğesinin kullanılması ve kent yaşamına değer katması açısından oldukça önemli bir potansiyeldir. Harita 4: Doğal Eşikler Kaynak :Çalışma kapsamında üretilmiştir. 30

32 2.2 Yapay Eşikler Yerleşmenin gelişmesini coğrafya temel olarak etkilese de, fizik mekanı biçimlendiren kararlar da kentin biçimini ve yaşamını etkilemektedir. Planlama sınırı fizik mekanda hissedilmese de plan yaparken en önemli yasal sınırdır. Alınan plan kararları ancak planlama sınırları içinde geçerlidir. Ulaşım kararları ve mevcuttaki aksları hem bağlantı sağlamaktadır hem de sınır özelliği taşımaktadır. Ulaşım kademelenmesindeki derece düştükçe ulaşım aksının sınır olma özelliği de o derece azalmaktadır. Demiryolu yer yer geçişlere izin verse de trenin geçiş hızı düşünüldüğünde yerleşme için sınır tarif etmektedir. Aynı zamanda trenin geçişi sırasında oluşturduğu gürültü tren yolu çevresinde yer seçecek fonksiyonları belirlemeli ve gürültü konusunda gerekli tedbirleri düşündürmelidir. Planlama sınırı dışında kalan havaalanı ise mania sınırını belirlediği için yerleşme için önemli bir eşiktir. Havaalanı kapsadığı geniş alan önemli bir eşik olmakla birlikte mania sınırı ile yerleşmenin üçüncü boyutunu sınırlandıran önemli bir eşiktir. Aynı zamanda uçakların iniş ve kalkış sırasında bıraktıkları atıklar hem kentin havasını hem de akks birinci derece olan tarım alanları için kirletici etki oluşturmaktadır, fakat yerleşmenin hakim rüzgar yönü kuzey yönünden esen rüzgarlar olduğu için, havaalanının bu kirletici etkisi azalmaktadır. Mevcutta bulunan sanayi bölgesi kentin meskun alanı içinde henüz yakın bir sınıra sahip olmasa da kentin güney yönünde sanayi alanları yol boyunca yer seçmektedir. bu nedenle kentin güneyinin gelecekte gelişme göstereceği ön görülebilir, fakat hava alanının burada bulunması yapılaşma koşullarını sınırlandıracaktır. Küçük sanayi sitesi ise kentin kuzey doğusunda karayolu ve demiryolu arasındaki aksta gelişme göstermektedir. Sanayinin özellikle demiryolu ile ilişki içinde olması lojistik faaliyetler açısından istenilen bir özelliktir. Kent için önerilen lojistik merkez ise organize sanayi bölgesinin kuzeyindedir. Sanayi faaliyetleri özellikle gündüz devam ettiği için gece boşalan bu alanlaar Askeri alanlar stratejik konumlarından dolayı hem plan için bir sınır hem fizik mekanda hissedilen bir sınırdır. Resmi kurumlar, hastaneler ve üniversite alanı da kentte fizik mekanda konut işlevinden ayrıldığı için, yaşayanlar için eşik değeri taşımaktadır. 31

33 Harita 5: Yapay Eşikler Kaynak :Çalışma kapsamında üretilmiştir. 32

34 2.2.1 Kurum Görüşleri Planlama çalışmasında yapay eşik olarak kabul edilen diğer önemli elemanlardan biri de kurum görüşleridir. 37 farklı kurumdan kurum görüşü istenmiş, gelen kurum görüşleri aşağıdaki başlıklar Harita 6: Kurum Görüşleri 33

35 Balıkesir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü tarih ve / sayılı yazısı ile sağlık tesis alanından çıkarılmasını istediği sağlık alanlarının ada ve parsel bilgilerini iletmiştir. İl Sağlık Müdürlüğü tarihli sayılı yazısında Karesi İlçesi, 2. Çay Mahallesi 4142 ada 1 parselin 1000 m²'lik kısmının otopark alanından 112 acil sevisleri istasyonu olarak değişikliğinin yapılmasını talep etmektedir. Konuya ilişkin meclis kararı tarafımıza iletilmiştir. İl Sağlık Müdürlüğü tarih /754 sayılı yazılarında Karesi İlçesi Üç Pınar Mahallesi ne doğru imara açılacak alanda 1 adet 300 dönümlük devlet hastanesi yapılması için hazine arazisi, 3 farklı alanda 2000 m² lik aile sağlığı merkezi, Karesi İlçesi Kabakdere Mahallesi ne doğru 2000 m²lik aile sağlığı merkezi, 1 adet 3500 m² lik 112 komuta kontrol merkezi, aile sağlığı merkezi, toplum ve ruh sağlığı merkezi, Altıeylül İlçesi Akçakaya Mahallesi nde imara açılacak yerleşim alanında 1 adet 2000 m² lik aile sağlığı merkezi talep ettiklerini belirtmişlerdir tarih ve / sayılı yazıları ile Plevne Mahallesi 5367 ada 1 parselin sağlık alanından çıkarılması talep edilmiştir. Mekansal planlar yapım yönetmeliğinin gerektirdiği donatı standartlarını plan sınırları içinde sağlamak için bu talep yerine getirilmemiştir Balıkesir Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile Tip İmar Planı Yönetmeliği hatırlatılmış, bitişik nizam veya bitişik ticaret bölgesi olarak belirtilen alanlarda bu imar yönetmeliğine uygun uygulama yapılması, eğer yürürlükteki planda plan notu varsa plan notuna göre uygulama yapılması, yoksa plan notu hazırlanması gerektiği bildirilmiştir. İlgili kurum ve sayılı yazılarında planlama alan sınırları içinde bulunan sit alanları ve plan notlarının plan çalışmasına işlenmesi gerekliliği bildirilmiştir Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2. ve 25. Bölge Müdürlükleri Orman ve Su İşleri Bakanlığı 25. Bölge Müdürlüğü tarihli yazıları ile Harita Genel Komutanlığının yazısını bildirmiştir. yoluyla tarafımıza 1/ ölçekli gereleri gösterir haritaları iletmişlerdir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 25. Bölge Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile derelere derelere ilişkin taşkın debilerinin ve ıslah kesitlerinin tarafımızca hazırlanıp kuruma verilmesi istenmiştir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 25. Bölge Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile tarafımıza sulama sahlarını tarafımıza göndermiştir. 34

36 Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğü tarih ve Değirmen Boğazı Tabiat Parkına İlişkin haritaları göndermişler, orman kadastrosu ve orman sınırlarına ilişkin bilginin Balıkesir Orman Müdürlüğü nden istenmesi gerekliliği belirtilmiştir Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı MTA Kuzeybatı Anadolu Bölge Müdürlüğü tarih /2179 sayılı yazıları ile planlama alanı sınırları içinde doğal afetlere (deprem,su taşkını, heyelan vb.) karşı önyelici veya etkilerinin en aza indirici tedbirlerin alınması durumunda kurumları açısından bir sakınca bulunmadığını bildirmişlerdir. Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarih ve E sayılı yazılarında diri fay hattı bulunan jeoloji haritası ve heyelan bulunan paftaların tarafımıza satılması hakkında bilgi vermişlerdir. Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarih ve sayıları ile tarafımıza maden işletmeleri ve yerlerine ilişkin bilgileri (kordinat + ruhsat belgesi) bildirmişlerdir Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı nın içinde bulunduğu kurumlardan da görüşleri istenmiştir. Baski Genel Md. Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanlığı tarih ve /23417 sayılı yazıları ile planlanan alanda yapılacak inşaat çalışmalrında kurumdan görüş alınması gerekliliği bildirilmiştir. Kent Estetiği Daire Başkanlığı Kent Estetiği Şube Müdürlüğü tarih ve /045/ sayılı yazıları ile planlanan alanların uygun olduğunu bildirmişlerdir. Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığı Kırsal Alan Planlaması Ve Kırsal Kalkınma Şube Müdürlüğü / sayılı yazıları ile planlanan alanların uygun olduğunu bildirmişlerdir. Zabıta Dairesi Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile görüş ve önerilerinin bulunmadığını bildirmişlerdir. Kültür Ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı tarih ve sayılı yazıları ile sosyokültürel tesis alanlarının iyileştirilmesi, gelecek nüfusa ve kente hizmet edecek sosyokültürel alanların ayrılması, kanun ve yönetmelikte belirtilen standartlar çerçevesinde planlanmasını belirtmişlerdir. 35

37 Çevre Koruma Ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Proje Ve Yatırımları Şube Müdürlüğü tarih sayılı yazıları ile harfiyat döküm sahası ve enerji üretim tesisi alanının yerleri tarafımıza gönderilmiştir. İtfaiye Dairesi Başkanlığı Yangın Önleme Ve Eğitim Şube Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile planlama alanında planlanan bir yatırım kararı veya proje bulunmamadığını bildirmiştir. Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı Kamulaştırma Şube Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile Büyük Şehir Belediyesi ne ait taşınmazlar tarafımıza iletilmiştir. Fen İşleri Daire Başkanlığı tarih ve /815 sayılı yazıları ile yapımı düşünülen ve başlanılan projeler tarafımıza gönderilmiştir. Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü, /7 sayılı yazıları ile imar Planı Çalışmalarına ilişkin verilerin toplanması için tarafımızadan süre uzatma talep edilmiştir tarih ve /1396 sayılı yazıları ile toplu taşıma güzergahları, durak yerleri, ulaşım ana planları ve kararları araç park yerleri, yetki alanındaki caddelerin isimleri ve tarafımızca istenen diğer belgeler firmamıza gönderilmiştir. Aynı yazıları ile birlikte 2 adet imar planı değişikliği taleplerini de bildirmişlerdir. Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü tarih ve /2042 sayılı yazıları ile parkomat yerlerine ilişkin meclis kararları tarafımıza iletilmiştir. Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü tarih ve sayılı yazılarında Altıeylül İlçesi Gaziosmanpaşa Mah. 17L3 pafta /168 -Önder Menekşe Sokak, 1. Hisar sokak / Yeşil - Çimen Sokak / Deniz - Yeşil Sokak ın meri otopark ve park alanı kullanımı imar planı değişikliğini talep etmektedirler. İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı tarih ve ( ) sayılı yazıları ile Karesi Akıncılar Mahallesi 7726 ada 3 parsel trafo alanından yeşil alana çevrilmesi teleplerini bildirmişlerdir tarih ( ) sayılı yazıları ile Karesi İlçesi Yıldırım Mahallesi 7757 Ada 3 Parsel Alacamescit Camii etrafının kamulaştırma işlemleri için imar planlarında meydan olarak işlenmesi talep edilmektedir tarih ve /1474 sayılı yazıları ile Karesi İlçesi Atatürk Mahalesi 4183 ada 1 parselin imar planlarında temel eğitim ve ilköğretim alanı olarak belirlenmesi ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmaması mülkiyet hakkını kısıtlamakta. konunun imar planında tekrar gözden geçirilmesi talep edilmektedir tarih ve E126/2087 sayılı yazılarında Altıeylül İlçesi Gaziosmanpaşa Mah. 17LIII pafta Önder Menekşe Sokak, 1. Hisar 190 Sokak/Yeşil Çimen Sokak/ Deniz Yeşil Sokağı kapsayan dolmuş durakları otopark alanı kullanım amaçlı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği teklifini tarafımıza bildirmişlerdir

38 tarih ve /2611 sayılı yazılarında Karesi Mirzabey Mahallesi 909 Ada 2 Parsele Yönelik "Tarımsal Üretim (Ana Arı Ve Yan Ürün Üretimi, Bitkisel Üretim, Hayvansal Üretim), Demostrasyon Ve Rekreasyon" falliyetlerinin planlandığı bildirilmiştir. Bu alan plan sınırımızın dışında kalmaktadır tarih ve /2838 sayılı yazılarında Karesi İlçesi Kuva-i Milliye Mahallesi 20K pafta 4142 ada 1 parselin dolmuş durakları otopark alanı (yolcu aktarma istasyonu) amaçlı kullanımı talep edilmektedir. Balıkesir Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nün sayı ve tarihli yazısıyla; Balıkesir Merkez Ayşebacı Köyü Değinilen boğazı mevkiinde 1/5000 ölçekli PR nolu Nazım İmar Planı ile 1/1000 ölçekli 24 P I, 24 P IV, 25 P I ve 25 P IV nolu Uygulama İmar paftalarında Çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıklarım Koruma Kurulunun /577 Karan Tarihi ile II. Ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak Tescil edilen sınır içinde Belediye Meclisince verilen tarih ve 228 sayılı ön izin karan ve kıırumlardan alman görüşler doğrultusunda İmar Planı Müellifi şehir plancısı tarafından hazırlanıp dosya ekinde sunulan 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Koruma Revizyon-İlave Uygulama İmar Planları tarafımıza gönderilmiş ve incelenerek onaylanması talep edilmiştir. Söz konusu meclis kararı şu şekildedir: Gündem gereğince; Belediye Meclisimizin 05/07/2012 tarih ve 161 sayılı kararı ile imar komisyonuna havale edilen, İlimiz merkez Ayşebacı köyü Değirmen Boğazı mevkiinde 1/5000 ölçekli PR nolu nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli 24 P I, 24 P IV, 25 P I ve 25 P IV nolu uygulama imar paftalarında Çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 16/11/2001/577 kararı tarihi ile II. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilen sınır içinde Belediye Meclisince verilen 02/11/2011 tarih ve 228 sayılı ön izin kararı ve kurumlardan alınan görüşler doğrultusunda imar planı müellifi şehir plancısı tarafından hazırlanıp dosya ekinde sunulan 1/5000 ölçekli koruma amaçlı revizyon nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli koruma revizyon-ilave uygulama imar planlarının incelenerek onaylanması talebi hakkındaki imar komisyonunun meclisimize sunmuş olduğu rapor ile eklerinin okunmasına müteakip, dosya üzerinde bir görüş belirtmek isteyen bulunup bulunmadığını sordu. Herhangi bir görüş belirtmek isteyen olmadığına göre oylamaya geçileceğini bildirdi. Yapılan oylama neticesinde; söz konusu koruma amaçlı imar planı hazırlanan bölgenin bitişiğindeki alanda yapılan imar planlarına Karayolları Genel Müdürlüğünce Balıkesir Kılavuz Kuzey Çevre Yolu Projesi nedeniyle dava açılmış olup; imar planları hakkında Balıkesir İdare Mahkemesinin 2013/521 esas nolu kararı ile davada yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir. Koruma amaçlı imar planı çalışmalarında telafisi mümkün olmayacak hataların önüne geçilebilmesi için, Balıkesir İdare Mahkemesine Karayolları Genel Müdürlüğünce Balıkesir Kılavuz Kuzey Çevre Yolu Projesi nedeniyle ilgili açılmış olan davanın sonucunun beklenmesi hakkındaki imar komisyon raporu oybirliği ile kabul edildi. 37

39 Balıkesir Sanayi Odası Balıkesir Sanayi Odası tarihli yazıları ile odaya kayıtlı üye bilgileri ve istihdam bilgileri tarafımıza iletmişlerdir İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü'nün tarihli yazıları ile tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı için gerekli belgeler ve izlenecek adımlar hakkında bilgilendirme yazısını tarafımıza göndermişlerdir tarih ve / sayıları ile görüşlerini bildirmeleri için mülkiyet bilgilerinin tarafımızca hazırlanıp İl Müdürlüğüne gönderilmesi talep edilmektedir tarih ve / sayılı yazıları ile eksik evrakların tamamlandığı ve inceleme yapılması için 1 ay süre istediklerini belirtmişlerdir tarih ve / ( ) sayılı yazıları ile tarım alanları ile ilgili nihai görüşleri oluşturulana kadar kurum görüşlerinin olumsuz olduğunu bildirmişlerdir tarih ve / sayılı yazıları tarım arazileri etüt raporu tarafımıza iletilmiştir Güney Marmara Kalkınma Ajansı Güney Marmara Kalkınma Ajansı tarih ve E.55 sayılı yazıları ile yatırımcı için uygun alan bulmakta zorluk çekildiğini ve bu nedenle yatırım yapılacak uygun alan üretilmesi için bölge planının incelenmesi gerektiğini belirtmişlerdir Jandarma Genel Komutanlığı Jandarma Genel Komutanlığı tarih ve sayılı yazıları ile Balıkesir İl Jandarma Komutanlığına ait tahsisli alanların (5 parsel) bilgilerini bildirmişlerdir Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı altındaki kurumların tarafımıza ilettiği görüşler bu başlık altında incelenmiştir. Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarih ve /E sayılı yazılarında askeri havalimanı mania planı kriterleri ve plan notlarına, tarihli ve b.11.1shg /1421 sayılı havaalanları çevresindeki, yapılaşma kriterlerine ilişkin Bakanlıkça yayınlanan genelgeye uyulması gerektiğini belirtmişlerdir,. Seyrüsefer ve uçuş usulleri ve tarihli ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 38

40 Haberleşme, Seyrüsefer, Gözetim Sistemleri Mania Kriterleri Hakkındaki Yönetmelik doğrultusunda DHMİ Genel Müdürlüğü nün olumlu görüşü alınması gerektiğini belirtmişlerdir. Karayolları Genel Md. 14. Bölge Müdürlüğü nün tarih ve /50114 sayılı yazıları ile tarafımıza Balıkesir - Savaştepe İl Yolu, Balıkesir - Kepsut Devlet Yolu, Balıkesir Güneybatı Çevre Yolu, Emniyet ve Altıeylül Kavşaklarını tarafıma iletmişlerdir ve bu kavşakların imar planına işlenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bölge Müdürlüğü nün tarih ve /57388 tarihli yazıları ile Gebze - Orhangazi - İzmir Otoyolu'nun Balıkesir İli sınırları içinde kalan kesimine ilişkin projeler tarafımıza gönderilmişitir. Ulaştırma, Denizcilik Ve Habeleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü /51221 sayılı yazıları ile Balıkesir Kuzey Çevre Yolu niteliğinde olan 16.7 km uzunluğundaki geçit vermez yolun ağ değişikliğinin yapıldığını bildirmişlerdir. Bu duruma göre Havran-Balıksir (230-02) DYA Bandırma-Balıkesir (565-06) DYA yolu ağ dışından Karayolları İl Yolu ağına alındığını bildirmişlerdir. Karayolları Genel Md. 14. Bölge Müdürlüğü tarih ve /E sayılı yazıları ile plan sınırı içindeki karaylları kamulaştırma sınırlarını tarafımıza göndermişlerdir. Ulaştırma, Denizcililik Ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Md. Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bölge Müdürlüğü tarih ve /57388 sayılı yazılarında Gebze Orhangazi İzmir (İzmir Körfez Geçiş ve Bağlantı Yolları Dahil) Otoyol projesinin Balıkesir İli sınırları içinde kalan bölümünü tarafımıza iletmişlerdir. Bu alanda yapılacak planlama çalışmalarında bu projenin gözetilmesi gerekliliği bildirilmektedir. Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü tarih ve ( ) sayılı yazıları ile Altıeylül İlçesi Gümüşçeşme Mahallesi otopark alanı ihtiyacını bildirmişlerdir Balıkesir Valiliği İl Afet Ve Acil Durum Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü'nün tarih ve /15 sayılı yazısıyla; Altıeylül ve Karesi ilçelerini kapsayan depremsellik durumu, deprem bölgeleri ile ilgili veriler ve MTA diri fay haritası sınırları çakıştırılarak gönderilmiştir. Gönderilen veriler plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarih ve / sayılı yazıları Bursa KVB Kurulu'nun tarafımıza gerekli bilgi ve 39

41 belgelerin hazırlanması gerekliliğini bildirmişlerdir tarih ve /0196 sayılı yazılarında sit alanı ve kültür varlıklarına ilişkin sayısal veriler, tescil kararları ve eki listeler tarafımıza gönderilmiştir tarih ve /10.00ç.1/2457 sayılı yazılarında plan yapımına yönelik tespit çalışmalarının yapılması için ilgili belediyenin yetkilendirme belgesiyle birlikte Müdürlük ile irtibat kurulması gerekli olduğunu bildirmişlerdir. Uzman ekibe gerekli yetkilendirme belgesi verilmiş, Müdürlük çalışanları ile arazi tespit edilip sonuç Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Kuva-yi Milliye Müzesi Müdürlüğü nün tarih ve /929 sayılı yazılarında ilgili raporlarını tarafımıza iletmişlerdir tarih ve /2842 sayılı yazıları ile de Ayşebacı Mahallesi; Karesi İlçesi, Yenimahalle Hisar Mevkii'nde (Değirmenboğazı), Çanakkele Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu na tarih ve 577 sayılı kararıyla tescilli sit alanının koordinatı, listeli sit paftası ve sayısal verisi tarafımıza gönderilmiştir sayılı yasanın 17. maddesi kapsamında koruma amaçlı imar planlarının hazırlanması gerektiği belirtilmektedir. Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarih ve /1464(9809) sayılı yazıları ile Eski Kuyumcular Mahallesi nde tescilli Yeşilli Hamamı çevresinin koruma alanı olarak belirlenmesi ve çevresinin açılarak kullanımı ve algılanmasını kolaylaştıracak şekilde çevre düzeni projesinin hazırlanmasına karar verildiğini bildirmektedirler Balıkesir Valiliği Defterdarlık Ve Milli Emlak Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü'nün tarih ve sayılı yazısıyla; ilgili alanlardaki hazine taşınmazlarının TAKBİS sisteminden temin edilebileceği beyan edilmiştir. Müdürlük tarih ve [ ] sayılı yazılarında Karesi İlçesi, Eski Kuyumcular Mahallesi'nde bulunan, mülkiyeti hazineye ait 7 pafta, 8014 ada, 1 parsel (eski 98 ada, 1 parsel) numarasında kayıtlı ve imar planında "verem savaş dispanseri" olarak ayrılan taşınmaz ile ilgili olarak; söz konusu taşınmazın Karesi Kaymakamlığı na "hizmet binası" olarak kullanılmak üzere tahsis edilebilmesi için imar planında ayrıldığı amacın "resmi kurum alanı" olara talep etmektedirler Balıkesir Valiliği Gençlik Hizmetleri Ve Spor İl Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü'nün tarih ve sayılı yazısıyla; Altıeylül ve Karesi ilçelerindeki mevcut spor tesis alanları plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nün tarih ve sayılı yazısıyla; gönderilen 47 adet Akar, 46 adet Hayrat olmak üzere toplam 93 adet vakıf taşınmazın mevcut olduğu, 40

42 akar niteliği taşıyan taşınmazların niteliklerinin korunacak şekilde fonksiyon verilmesi ve mülkiyet sınırlarının korunmasına dikkat edilmesi beyan edilmiştir. Beyan edilen taşınmazlar plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır. Tablo 5: Altıeylül-Karesi İlçeleri Vakıf Taşınmazları TÜR ALTIEYLÜL KARESİ TOPLAM Mazbut Akar Bağış Akar Mülhak Akar Mazbut Hayrat Bağış Hayrat Mülhak Hayrat T O P L A M Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ. Proje Birimi Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş'nin tarih ve sayılı yazısıyla; ilgili alanda bulunan yer altı ve yer üstü ENH ile trafo merkezlerinin yerleri ve koruma bantlarını gösterir sayısal veriler plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü'nün tarih ve /1826 sayılı yazısıyla; küçük ve orta ölçekli işletmeler ile küçük sanatkarlar açısından olabilecek yeni talepleri karşılayabilecek sanayi, küçük sanatlar ve konut dışı kentsel çalışma alanlarının öneri plan kapsamında ayrılması talep edilmiştir TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Emlak Ve İnşaat Servis Müdürlüğü TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Servis Müdürlüğü tarih ve E sayılı yazısıyla Bandırma-İzmir Hızlı Tren Projesi ve Manisa-Bandırma Mevcut Demiryolu Projeleri sınırları plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır. Manisa - Bandırma Hattı Gökköy-Ayşebacı Arasında II. Hat Projesi ile Manisa-Soma Arası Çift Hatlı Hale Getirilmesine Ait Danışmanlık Projesinin planlama alanında bulunduğu beyan edilmiş fakat söz konusu II. Hat proje güzergahlarının mevcut hatta göre konumunun henüz netleşmediği iletilmiştir. Ayrıca Balıkesir ili ve çevresine hizmet vermek üzere Gökköy de kurulmuş olan Gökköy Lojistik Merkezinin, Lojistik Merkezi Genişleme Alanıyla birlikte korunması gerektiği belirtilmiştir. Planlama kapsamında dikkate alınması istenen hususlar şu şekildedir: Konvansiyonel ve hızlı tren hatlarımız ile tesislerimizin planlama çalışmalarında dikkate alınması, 41

43 Mülkiyet (istimlak) sınırlarımızın korunması ve "Demiryolu Alanı" olarak planlanması,(balıkesir Gar Havzasında bulunan, mevcut imar planında "Ticaret Alanı" olarak planlı, TOKİ ye Devir çalışmaları devam eden, 7612 ada, 2 ve 3 parseller hariç) taşıt yolunun, demiryolu ile kesiştiği bölümlerde, geçişlerin, Kuruluşumuz Ana Statüsü uyarınca alt veya üst geçiş olarak planlaması, Konvansiyonel hatlarda, yarma ve dolgu olmayan koridorlarda, minimum 25 mt. Koridor genişliği (ana hat ekseninden itibaren 12,5 mt. sağda, 12,5 mt. solda), buna ilave olarak hattın uygun bir tarafından (sağ veya solundan) 10 mt. nin servis yolu olarak belirlenmesi, her ilave hat için ilave olacak tarafta 6 mt. ilave genişliğin sağlanması, her halükarda dış hattan itibaren 5 mt. güvenlik mesafesi bırakılması. Konvansiyonel hatlarda, yarma ve dolgu olan engebeli arazilerde ise; her iki taraf şev kazıkları arası gelen mesafeye ilave olarak uygun olan bir tarafına öngörülen yapı bitiminden itibaren servis yolu amaçlı 10 mt. mesafe bırakılması, diğer kenarında ise minimum 2 mt. güvenlik mesafesi bırakılması, Hızlı Tren hatlarında, yarma ve dolgu olmayan koridorlarda minimum 50 mt. koridor genişliği, buna ilave olarak hattın uygun bir tarafından( sağ veya solundan) 10 mt. nin servis yolu olarak belirlenmesi, her halükarda dış hattan itibaren 10 mt. güvenlik mesafesi bırakılması, Hızlı Tren hatlarında, yarma ve dolgu olan engebeli arazilerde ise; her iki taraf şev kazıkları arası gelen mesafeye ilave olarak uygun olan bir tarafına öngörülen yapı bitiminden servis yolu amaçlı 10 mt. mesafe bırakılması, diğer kenarında ise minimum 5 mt. güvenlik mesafesi bırakılması, Mevcut ve yeni yapılacak hızlı konvansiyonel hatların istimlak-mülkiyet genişlikleri yukarıdaki şartlar ve ölçülere uygun olarak belirleneceğinden bu hususlara dikkat edilmesi, Demiryolu güvenliği açısından; mevcut demiryolu koridorunun 25 metreden geniş olduğu yerlerde yanıcı vc patkyıcı maddelerle ilgili can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturacak tüm tesisler için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının TS 11939/Ocak 2001 sayılı Mecburi Standartlar Tebliğine göre, örtülü tanklar ve yar altı ' tankları için 10 metre (yer altı tankları ile ilgili emniyet mesafeleri, emniyet valf inden itibaren ölçülür.), yer üstü tankları için ise 15 metre çekme mesafesi bırakılması, Mevcut demiryolu koridorunun 25 metreden dar olduğu yerlerde ise planlama ile sağlanacak 25 metre koridor genişliğinden itibaren örtülü tanklar ve yer altı tankları için 10 metre (yer altı tankları ile ilgili emniyet mesafeleri, emniyet valfinden itibaren ölçülür.), yer üstü tankları için ise 15 metre çekme mesafesi bırakılması tarih /E sayılı yazıları ile 994 ada 1 parselde çimento istasyonundaki teknik bin yapılabilmesi için yeşil alanın demiryolu alanına çevilmesini nazım imar planı çalışmalarında TCDD mülkiyeti sınırları içinde kalan alanların demiryolu alanı olarak planlanması ve mülkiyet sınırları 42

44 içiçinde 25 m. den dar olan kısımlarda 2. ve 3. hattın yapılacağı düşünülerek plan şartları elverdiği ölçüde 25 m. lik demiryolu koridorunun sağlanması gerektiği bildirilmiştir tarih [755.01]-E sayılı yazılarında kent içinden geçen demiryolu hattının kentin dışına çıkarılacağı belirtilmiştir TEİAŞ - Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü, Çevre ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı, Harita ve Coğrafi Bilgi Sistemi Müdürlüğü'nün tarih ve E sayılı yazısıyla; söz konusu planlama alanına isabet eden mevcut ve planlanan tesislere ilişkin sayısal veriler plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır. Ayrıca Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde (EKAT) belirtilen yatay, düşey yaklaşım mesafelerine dikkat edilmesi ve imar plan notlarına "EKAT Yönetmeliğinde belirtilen mesafelere göre uygulama yapılmasını teminen enerji iletim hattının geçtiği alandaki irtifak koridoru boyunca TEİAŞ görüşü alınmadan uygulama yapılmayacaktır." ifadesinin eklenmesi talep edilmiştir SS Balıeksir Küçüksan İşletme Kooparatifi SS Balıeksir Küçüksan İşletme Kooparatifi sayılı III/ sayılı yazılarında tarafımıza siteye kayıtlı esnaf, sektörel dağılım, çalışan sayısı ve türleri, kss doluluk oranı ve site projesi gönderilmiştir Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı tarih ve /EML.Ş.(Hrt.Tek.)227 sayılı yazılarında kurum görüşü talebimize ek süre istemişlerdir tarih ve EML.Ş.(Hrt.Tek.)708 sayılı yazılarında askeri alan, askeri güvenlik bölgesi, nato akaryakıt boru hatları, tarafımıza gönderilmiştir. Askeri alan ve Nato Akaryakıt Boru hatlarının lejantta gösterilmesi ve askeri güvenlik bölgelerinin sınır olarak planlara işlenmesi talep edilmiştir Balıkesir Valiliği İl Yazı İşleri Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Yazı İşleri Müdürlüğü tarih ve sayılı yazıları ile Doğal Gaz Boru Hatları üzerinde ve çevresinde; BOTAŞ ın kamulaştırma alanının ihlal edilmemesi, izinsiz kazı yapılmaması, sondaj kuyusu açılmaması, dere/nehir geçişlerinin yakınından kum alınmaması ve ağaç dikilmemesi gibi konualar adikkat edilmesi konusunu bildirmişlerdir Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü tarih ve E sayılı yazılarında planlan sürecinde önerdiğimiz Batı Çevre Yolu nun orman bölümünde 43

45 kalan kısmı için kurum görüşü orulmuş, söz konusu alanın hususi orman olduğu, Orman Genel Müdürlüğü nün sayılı temimde açık hüküm bulunduğundan, söz konusu alanda imar planı yapılmasının uygun olmadığını belirtmişlerdir. Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürlüğü tarih ve E sayılı yazısıyla planlama sınırı içinde kalan tescilli orman parselleri (Balıkesir İli, Altıeylül ilçesi Gökköy Mahallesinde; İ19cl7a pafta 2516 nolu parsel, Karesi İlçesi Ayşebacı Mahallesi; İ19c05d ve İl9c 10a paftaları 121 Ada 97 nolu parsel, Karesi İlçesi Mirzabey Mahallesi; İ19c07d pafta 909 Ada 1 Nolu parsel ile İ19c08a pafta ve İ19c08d 1043 Ada 18 Parsel, Karesi İlçesi Üçpmar Mahallesi; İ19c08b ve İ19c09a pafta 130 Ada 207 parsel, Karesi İlçesi Kabakdere Mahallesi; İ19c07b ve İ19c07c pafta 164 nolu parseller) plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır. 44

46 Balıkesir Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün tarih ve E sayılı yazısıyla; gönderilen derslik, öğrenci ve öğretmen sayıları değerlendirilmiş olup gayrimenkul alanları, boş okul alanları plana işlenip planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Türk Telekominikasyon A.Ş.'nin Türk Telekominikasyon A.Ş.'nin tarih ve TT sayılı yazısıyla; Karesi ve Altıeylül sınırları içindeki yeraltı tesisleri ve santral noktaları planlana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İnşaat Ve Emlak Dairesi Başkanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı'nın tarih ve E sayılı yazısıyla söz konusu bölgenin.xls formatında WGS 84 coğrafi koordinatları (derece, dakika, saniye cinsinden) ile.kml veya.kmz uzantılı Google earth dosyası ile bölgede bulunan yapılaşmanın zemin kotuna göre metre cinsinden max. yüksekliği ile deniz seviyesine göre metre cinsinden yüksekliğine ilişkin veriler gönderildiğinde kurum görüşü verilebileceğini beyan etmiştir tarihli yazıları ile Hava Mania Planının hazırlanacak nazım imar planı ve uygulama imar planına işlenmesini plan notlarında hava mania planı kararları belirtilmesi gerktiğini belirtmişlerdir. Yapılaşma planlamalarında proje yerlerinin anılan mania planına göre iç yatay ve konik düzlem doğal mania üzerinde kalan kısıımlarında, SHGM tarih ve 3706 sayılı havaalanları çevresindeki doğal manialar üzerindeki yapılaşma kuralları talimatının 6. maddesinde "iç yatay ve konik düzlem üzerinde; i. yatay ve konik düzlemleri ihlala eden doğal manialar üzerinde, binanın tepe noktası kotunun doğal manianın tepe noktası kotunu aşmamak üzrer iki katlı 8 hmax:6.5m) yapılaşmaya müsade edilebilir baresi hatırlatılmıştır tarih ve 3706 sayılı havaalanları çevresindeki doğal manialar üzerindeki yapılaşma kuralları talimatının ihlal edilmemesi ve havalimanlarına ilişkin inşaat sınırlamalarına ait planların yapılması, yayımlanması, takip esasları ve sorumlu kuruluşlar hakkında" tarihli b.11.shg / sayılı havaalanları çevresindeki yapılaşma kriterleri genelgesi 8. maddesi'nde" belirtildiği üzere yetki, ve sorumlulukların öncelikle belediyelerde olduğu, söz konusu projenin yapılaşma planlamalarında ıcao annex cilt-1i sht-hes ve tarih ve 1421 sayılı yapılaşma kriterleri genelgesine uyulması ve belediye öçp alanlarının havalimanından 13 km uzakta bulunması ve nnex 14 kriterlerine uyulması gerekliliği hatırlatılmıştır. 45

47 Balıkesir Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Balıkesir Valiliği, İl Emniyet Müdürlüğü'nün tarih ve (81724) sayılı yazısıyla; Karesi veya Altıeylül ilçe imar planı sınırları içerisinde (Emniyet Hizmet Alanı) en az m², Altıeylül ilçe sınırları içerisinde İlçe Emniyet Müdürlüğü Hizmet binası yapılmak üzere (Emniyet Hizmet Alanı) en az m² taşınmaza, Balıkesir-Bursa karayolu üzerinde Bölge Trafik İstasyon Amirliği Hizmet Binası yapılmak üzere ana yola yakın konumda (Emniyet Hizmet Alanı) en az m² taşınmaz alanı talep edilmiştir tarih ve (81724) sayılı yazıları ile Karesi İlçesi, Atatürk Mahallesi 771 ada, 5-6 nolu parsellerde meri imar planında park olarak gösterilen alanın m² lik kısmının emniyet hizmet binası olması talep edilmektedir sayılı E sayılı yazılarında tescilli araç olduğu tarafımıza bildirilmiş, plan sınırları içinde sokak ve caddelerin trafik yoğunluk haritalarının Büyükşehir Belediyesi nden talep edilmesi gerektiği belirtilmiştir tarih ve (81742) sayılı yazılarında Karesi İlçesi, Atatürk Mahallesi 771 ada, 5-6 nolu parsellerde meri imar planında park olarak gösterilmiş. Bu alanın m²lik kısmının emniyet hizmet binası olarak gösterilmesi talep edilmektedir tarih ve (81726) sayılı yazıları ile Karesi Akıncılar Mahallesi 7707 ada 1-2 parsel ve 7703 ada 9 parsel özelleştirme kapsamında olduğu için plan sınırı dışında bırakılması talep edilmektedir tarih ve Altıetlül İlçesi, Gündoğan Mahallesi, 19m_III imar paftasındaki mülkiyeti maliye hazinesi'ne ait 4465 ada, 1 parsel (1095) m² taşınmazın karakol alanı olarak planlandığı belirtilerek, üst ölçekli nip de konut alanı (kaymakamlık konutu) talep edilmektedir tarih ve (81726) sayılı yazıları ile kolay ulaşılabilir, ana arterler üzerinde veya ana arterlere yakın mesafede bir alan ihtiyaç duyulduğu bildirilmiş Emniyet Müdürlüğü Kompleksi yapılması için m² alan ihtiyacı olduğunu belirtmiştir Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın tarih ve sayılı yazılarıyla ÖYK tarafından onaylanan kulanım kararlarının dikkate alınması ve ÖYK taşınmazlarının imar durumlarının değiştirilmemesi gerektiği tarafımıza bildirilmiştir tarih ve sayılı yazılarında Karesi Akıncılar Mahallesi 7707 ada 1-2 parsel ve 7703 ada 9 parsel özelleştirme kapsamında olduğu için plan sınırı dışında bırakılması 46

48 Botaş - Boru Hatları İle Pertol Taşıma A.Ş. İzmir Şube Müdürlüğü Boru Hatları İle Petrol Taşıma (BOTAŞ) İzmir Şube Müdürlüğü'nün tarih ve E sayılı yazısıyla gönderilen ST 36-Karacabey-İzmir Yüksek Basınçlı Doğalgaz İletim Hattı plana işlenmiş olup planlama çalışmaları bu altlık üzerinden yapılmıştır Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü, kendine bağlı olan Kuva-yi Milliye Müzesi nin tarih ve sayılı yazılarını yazısını tarafımıza göndermiştir. Bu yazıya göre plan sınırları içinde kalan alanlarda ekip kurulması halinde inceleme yapılacağı bildirilmiştir. Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü tarih ve /0557 sayılı yazıları ile imar planı ve uygulama imar planı yapımına ilişkin 2634 sayılı "Turizmi Teşvik Kanunu" ve 2863 sayılı "Kültür Ve Tabiat Varlıkalrını Koruma Kanunu" kapsamında sakınca olmadığına dair Kuva- Yi Milliye Müzesi Müdürlüğü nün yazısı / raporu tarafımıza iletilmiştir. BALOSB Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi Balıkesir Valiliği Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı Balıkesir Valiliği Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı tarih ve Karesi Akıncılar Mahallesi 7707 ada 1-2 parsel ve 7703 ada 9 parsel özelleştirme kapsamında olduğu için plan sınırı dışında bırakılması gerekliliğini bildirmişlerdir BALOSB Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi BALOSB tarih ve 2016/1063 sayılı yazıları ile Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi için ilave yer seçiminin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından oluşturulan yer seçimi komisyonunca tarihinde yapıldığını bildirmişlerdir. RES alanı olarak planlanan bölgenin OSB sınırları dışında tutulduğunu, bu koşullar altında eklenen ilave alanın 776 Ha olduğunu belirtmişlerdir Adalet Bakanlığı Teknik İşler Dairesi Başkalığı Adalet Bakanlığı Teknik İşler Dairesi Başkalığı tarih ve E.296/3884 sayılı yazılarında m² inşaat alanı hakkına sahip alan ihtiyacı duyduklarını belirtmektedirler. Seçilecek alanın dere yataklarında olamaması ve su baskınlarına maruz kalmaması, heyelan ve bataklık vb bölgelerde bulunmaması, arsada projenin uygulamasına mani olacak şekilde enerji nakil hattı, dere, korunması gereken bina, ağaç bulunmaması, arsanın altyapı tesisleri (içme suyu, kanalizasyon, elektrik, doğalgaz, telefon varsa yağmur suyu) hatlarının mevcut olması, imar planında resmi kurum alanı olarak planı ve imar uygulamasının tamamlanmış olması ve arsanın jeolojik açıdan tehlikesi bulunmaması gerekmektedir. 47

49 Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarihli yazılarında BBB Başkanlığının gençlik merkezinin ve diğer spor tesislerinin bulunduğu taşınmazın tahsis ile ilgili talebi Genel Müdürlük tarafından uygun görülmemiş olup, gençlik merkezinin mevcut bulunduğu yerde hizmet vermesi ya da binaların eski olması nedeni ile yıkılması söz konusu ise, aynı taşınmazın üzerine gençlik merkezinin tekrar yapılmasının uygun olacağı kanaati ile konuya ilişkin iş ve işlemlerin bu kapsamda sürdürülmesi bildirilmiştir İl Müftülüğü Karesi Kaymakamlığı, İlçe Müftülüğü'nün tarih ve sayılı yazısıyla; Karesi Belediyesi İmar Müdürlüğü ile yapılan çalışmada mevcut imar planında cami yeri olarak ayrılan yerlerin tespiti yapıldığı, mevut imar planında cami yeri olarak ayrılmış fakat üzerinde cami bulunmayan yerlere ihtiyaç olduğu takdirde mahalle sakinleri ile görüşmeler yapılarak cami yapımına karar verileceği, imar planında cami yeri olarak ayrılmamış fakat mevcut yerleşim yerlerinde Cami ve Kur an Kursuna ihtiyaç duyulan yerler beyan edilmiştir. Cami ve Kur an Kursuna ihtiyaç duyulan yerler şunlardır; sanayi 2. kapı çıkışından çevre yolu üzerine, Sakarya Mahallesi Kısıklı, Lozan, Kübra Sokaklar civarı, Sakarya Mahallesi Pansiyon, Ayyıldız, Nurşah Caddesi civarı, Kuvayi Milliye Mahallesi Çakmak Caddesi civarı, Fen Lisesi, Sırrı Yırcalı Anadolu Lisesi ve Kredi Yurtlar Kurumu yanındaki Okullar bölgesine, Üçpınar yolu ile çevre yolunun kesiştiği bölge civarına, Paşaalanı Mahallesi Fatma Emin Kutvar İlkokulu civarına, 52 Evler Mahallesi DSİ ve Karayolları Müdürlüğü alt bölgesine, Mehmet Azman Çavuş Ortaokul civarına, Sanayi 4. kapı civarına, Sefaköy tepe bölgesi (Okul Caddesi 192. Sokak ve 208 Sokak civarı). Karesi Belediyesi İmar Ve Şehircilik Müdürlüğü nün tarihli yazılarında Karesi Kaymakamlığı İlçe Müftülüğü nün 1758 ada 1 parselde hafı Mehmet Arabacıoğlu Cami alanının park alanı içinde kalan camiye ait binaları da kapsayacak şekilde büyütülmesini talep ettiklerini bildirmişlerdir. 48

50 3 MEKANSAL SENTEZ 3.1 Doğal Yapı Sentezi Kentin gelişmesinde doğal eşiklerin öneminden bahsedilmiştir. Bu nedenle öncelikle doğal yapı verileri değerlendirilerek bölgeleme alışması hazırlanmıştır. Bu çalışmada değerlendirme kriterleri eğim derecesi, eğim yönü ve jeolojik yapıdır. Bu çalışmada her kriterin yerleşme biçimini etkilemesi açısından puan verilmiştir. Bu çalışmada askeri alanlar değerlendirme kapsamı dışında tutulmuştur. Tablo 6: Bölgeleme Kriterleri Puan Tablosu BÖLGELEME KRİTERLERİ PUAN EĞİM DERECESİ %15'in ÜSTÜ 1 %15'inALTI 2 EĞİM YÖNÜ KUZEY - KD-KB-B 1 GÜNEY-GB-GD-D 2 OVA TABANI 1 JEOLOJİK YAPI 2. DERECE YERLEŞİLEBİLİR ALAN 2 YERLEŞİLEBİLİR ALAN 3 Kaynak :Çalışma kapsamında üretilmiştir. Yerleşmenin doğusu %15 ile %30 arası eğime sahiptir. Eğim oranının yüksek olması ulaşım maliyetleri açısından olumsuz etki yaratırken, eğimin az olması, drenaj ve havalandırma sorunları oluşturmaktadır. Eğim yönü yapıların ısınması ve soğuması için oldukça önemli bir konudur. Yerleşmenin yaklaşık olarak %80 i güney, güneybatı, güneydoğu ve doğu yönlerine bakmaktadır. Jeolojik yapı değerlendrildiğinde kentin doğusu ova tabanıdır. Yerleşime uygun olanlar planlama alanının yaklaşık 1/5 ini oluşturmaktadır. Geriye kalan alanlar ise önlem almak koşulu ile yerleşilebilir alanlardır. Tüm bu analizler üst üst çakıştırılıp bölgelerin puan değerleri toplanmıştır. Bu bölgelemede en az puan 3 en yüksek puan ise 7 dir. En az puana sahip olan bölgeler yerleşime en az uygun en yüksek alanlar ise yerleşime en uygun alanlardır. Üst ölçekli planlanda yerleşmenin gelişme alanı olarak göstrilen kuzey bölgesi 5 puan değerindedir. Mevcut yerleşme alanlarının geliştiği bölgeler incelendiğinde bu bölgelerin de 5 ğuan değerinde olduğu görülmektedir. Yerleşmeye en uygun bölge olan 7 puan değerindeki bölge, kentin batısındaki yamaçlardır. Tarihsel olarak yerleşmelerin yamaçlarda yer seçtğinden bahsedilmiştir, bu analiz ile birlikte tarihsel bağlamda insanların en uygun yeri bildikleri ve yerleşmeyi ona göre düzenledikleri kanıtlanmış olmaktadır. 49

51 Harita 7: Eğim Oranı %15-30 Arası Olan Bölgeler Kaynak :Çalışma kapsamında üretilmiştir. 50

52 Harita 8: Eğim Yönü: Güney, Güneybatı, Güneydoğu ve Doğu Olan Bölgeler Kaynak :Çalışma kapsamında üretilmiştir. 51

53 Harita 9: Jeolojik Yapı Durumu Kaynak: Çalışma Kapsamında, Jeolojik Etüt Analizi Değerlendirilerek Üretilmiştir. 52

54 Harita 10: Doğal Yapı Bölgelemesi Kaynak: Çalışma Kapsamında, Jeolojik Etüt Analizi Değerlendirilerek Üretilmiştir. Kent bir çok bileşenden oluşan bir organizmadır. Bu nedenle tek bir pafta ile kente ilişkin sorun ve potansiyellerin ifade edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle temel altlığı oluşturan doğal yapı bölgeleri diğer veriler ile birleştirilip yeni bir mekânsal sentez çalışması hazırlanmıştır. Bu aşamada değerlendirilen konular anket sonuçlarından elde edilen m 2 başına yakıt maliyeti, ve mania analizi ve donatıya erişilebilirliktir. Yerleşmenin güney yönlerine bakan bölgelerde yakıt maliyetinin düşük olduğu gözlenmektedir. Mania planına göre kent merkezi yapılaşma koşullarını tamamlamışken, çeperler yapılaşma süreçlerini devam ettirebilme potansiyeline sahiptir. 53

55 Harita 11: M² Başına Tüketilen Yakıt Maliyeti Görece Düşük Olan Bölgeler Kaynak: Çalışma kapsamında üretilmiştir. 54

56 Harita 12: Mania Planı Bölgeleri Kaynak: Çalışma kapsamında üretilmiştir. 55

57 Harita 13: Altıeylül İlçesi Mania Analizi Kaynak: Yapılan Çalışmalar Kapsamında ArcGIS Programında Üretilmiştir (2016). 56

58 Kentin ortalama yürüme mesafesi anket sonuçlarına göre 645 metredir. Bu bilgiye göre donatı alanlarının çevresine 645 m yarı çapında daireler çizilmiştir ve donatılara erişim problemi olup olmadığı ölçülmüştür. Bu analiz sonuçlarına göre kentin kuzey ve güney alanlarında donatı alanlarına erişim sorunları yaşanmaktadır. Harita 14: Donatılara Erişim Durumu Kaynak: Çalışma kapsamında üretilmiştir. Tüm çalışmalar değerlendirilerek yeni bir bölgeleme çalışması oluşturulmuştur. Bu bölgeleme çalışmasında kent 7 bölgede incelenmiştir. Birinci ve ikinci bölge eğim derecesi yüksek olmasına rağmen, eğim yönü açısından yerleşime uygundur. Bu alanda eğime dik yollar kısa tutulurken ana aksların eğime paralel olmasına dikkat edilmelidir. Üçüncü bölgenin ise eğim derecesi açısından sorunu olmamakla birlikte sanayi alanının gelişmesi için uygundur. Konut alanlarının yer seçtiği dördüncü bölge eğim yönü açısından uygun yönelişe sahipken, yakıt tüketim maliyetleri yüksektir. Bu durum yapıların güneş görmemesi ile ilişkilendirilebilir. Yapıların güneş görmesi için eğim yönünün %15 in üzerinde olması durumu planlama çalışmalarında potansiyel olarak değerlendirilmelidir. Beşinci bölge 57

59 ova tabanı olmasına rağmen yerleşime uygun bir bölgedir fakat mania planına göre yapılaşma koşullarını tamamlamıştır. Altıncı bölgenin kuzeyinde küçük bir alanın eğim oranı %15 in üzerine çıksa da sanayi güneyde görece düz alanda gelişim göstermiştir. Yedinci bölgenin de tüm özelikleri incelendiğinde yerleşime uygun olduğu görülmektedir fakat askeri alan bu bölgede önemli bir sınırdır. Harita 15: Bölgeleme Çalışması 58

60 3.2 Üst Ölçek Plan Sentezi Planlama hiyerarşisi içinde kent mekanına ilişkin en önemli kararlarının verildiği plan çevre düzeni planıdır. Balıkesir ve Çanakkale için hazırlanan ölçekli çevre düzeni planında Balıkesir kent yerleşmesini etkileyecek kararlar nüfus ve ulaşım kararları olarak tespit edilmiştir. Balıkesir ülke ölçeğindeki stratejilerde ve üst ölçekli kararlarda Lojistik Merkezi olması planlanan bir kenttir. Ülke ölçeğindeki BALO projesi ve çevre düzeni planındaki bu proje ile ilişkili önerilen ulaşım şeması kentin lojistik merkez olmasını destekleyecek mekânsal kararlardır. Ulaşım projeleri ile sanayi sektörünün pazar alanı genişleyecek kent dışına gönderilen ürün oranı artacaktır. Demiryolu ve karayolu bağlantıları ile İzmir, İstanbul ve Ankara ile olan ilişkiler artacaktır. Denizden uzak olan yerleşme kıyısı olan alanlarla kuracağı ilişki ile Avrupa ve Akdeniz Havzası ndaki pazar payını arttırma imkanına sahip olacaktır. Çevre düzeni planında kentin karakteri için tarım odaklı sanayi tanımlaması yapılmaktadır. Tarım Master Planı nda, Balıkesir Merkez yerleşmesinde üretilen tarımsal ürünler üç kategoride toplanmıştır. İlk sınıfta mısır, kavun, şeftali, badem; ikinci sınıfta ayçiçeği, biber, salçalık domates, üçüncü sınıfta buğday, arpa, nohut, tütün ve elma bulunmaktadır. Hayvansa ürünler ise iki sınıfta toplanmıştır. Birinci sınıfta kırmızı et, süt ve ün yapağı, ikinci sınıfta peynir ve tereyağı bulunmaktadır. Kentte bulunan organize sanayi alanında yapılan anket sonuçlarına göre gıda sektöründe olan işletmeler, sayı bakımından OSBiçinde ikinci sıradadır. Üretilen ürünler ile gıda sanayinin birleştirilmesi hem sanayicinin hammaddeye erişim maliyetlerini düşürecektir hem tarım üreticilerinin gelirinin artmasını sağlayacaktır. Tarım Master Planı nda tarımsal üretim için en önemli sorun olarak tarımda örgütlenmenin olmaması belirtilmiştir. İmar planları ile ilgili çalışmalar yürütülürken, büyükşehir olmanın getirdiği yetkiler kullanılarak, kentsel yerleşme ile ilişkili olan kırsal alanlar da plan sınırı içine dahil edilmiştir. Makroform olarak kent ile bütünleşmeyen bu kırsal karakterli yerleşmeler kent ile ilişkisi bulunan alanlardır. Belirlenen bu alanlar tarımda örgütlenmenin sağlanacağı merkez olma potansiyeline sahip alanlardır. Lojistik üst olma ile ilgili kararlar kentteki sanayinin gelişmesi için potansiyeldir. Bu nedenle kentte sanayi alanlarının gelişeceği ve sanayi istihdamının artacağı düşünülmektedir. Kent ekonomisini etkileyecek bu durum kentte nüfus artışının olacağına işaret etmektedir ölçekli Balıkesir- Çanakkale Çevre Düzeni planına göre 2040 yılında kentsel nüfusun kişi olacağı öngörülmektedir. Gelecek olan bu nüfusun öncelikle en temel insan ihtiyacı olan barınma için alana ihtiyaç duyacağı ortadadır. Sanayi sektöründe çalışan nüfus çarpan etkisiyle kentteki hizmetler sektörünün gelişmesini sağlayacaktır. Bu oran her kentin kendi dinamikleri içinde değişmek ile birlikte bir sanayi çalışanının çarpan etkisiyle üç hizmetler sektörü çalışanı doğuracağı kabul edilmektedir. Bu sonuç Balıkesir için değişse de hizmetler sektörü çalışanlarının oranının, sanayi sektöründen fazla olacağı ortadadır. Bu durum sosyal yapıda farklı sınıfların doğmasına ve bu sınıfların mekanda 59

61 ayrışmasına ve belki de çatışmasına neden olabilir. Bu nedenle kent mekanında plan hazırlanırken bu tehdide karşı önlem alınmalıdır. Bu durum için kentte birbiriyle farklı özelliklere sahip sosyal grupların bir araya geleceği kamusal mekanlar oluşturulmalıdır. Balıkesir kent merkezi büyükşehir belediyesi olmadan önce de tüm Balıkesir in hizmet aldığı merkez yerleşme olmuştur. Çevre düzeni planında belirlenen gelişme konut alanları kentin kuzey ve güzeyinde bulunmaktadır. Hem artacak olan nüfus hem kentin kuzeyi ve güneyi arasındaki mesafenin artması kent için yeni alt merkezler oluşturulması ihtiyacını doğurmaktadır. Gelişmesi planlanan yerleşim alanları tasarlanırken bu durum göz önüne alınmalı ve kentin ulaşım kurgusu bu açıdan düzenlenmelidir. Bu ulaşım kurgusunda en önemli konulardan biri işe gidip-gelme hareketliliğidir. Sanayi alanları kentin batısında ve güneyinde bulunmaktadır. Bu yönlerdeki akslar güçlendirilmelidir. 3.3 Sosyal Yapı Sentezi Sosyal dokunun araştırması için hane halkı anketi düzenlenmiştir. Yapılan sentez çalışmasında bu çalışmanın sonuçları değerlendirilmiştir. İstatistiki değerlendirme yapabilmek için kategorileri gruplandırıp değer verilmiştir. Belirlenen kategoriler hanede yaşayan kişi sayısı, hanenin toplam geliri, hane reisinin ve hane reisinin eşinin çalışıp çalışmama durumu, hanede yaşayanların eğitim durumları ve yaşları incelenmiştir. Belirlenen kategorilerin hepsi kendi içinde gruplandırılıp puan verilmiştir. ArcGIS programında grouping analysis komutu ile kategorilerin toplam değerleri 5 grup başlığı altında toplanmıştır. Bu gruplama yapılırken noktaların birbiri ile mekansal ilişkisi ile noktanın toplam değeri arasındaki ilişki değerlendirilerek noktalar gruplanmıştır. Daha sonra bu grupların mekanla ilişkisi kurularak üçgen modeli oluşturulmuş ve bölgeler oluşturulmuştur. 5 bölgenin özelliği aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Her bölgenin her konuda en iyi olduğu ve en kötü olduğu durumlar tespit edilmiştir. Bu durumların oranına göre kentin potansiyel ve sorunlu bölgeleri tespit edilmiştir. Bu durumda en sorunlu bölge 5 numaralı bölgedir. Bu bölgenin iyi olduğu herhangi bir konu yokken hane bireylerinin mesleği, eğitim düzeyi ve dolayısıyla hane geliri açısından kentin en sorunlu bölgesidir. Bu bölge kentin tarihi çekirdeğini ve ticaret alanlarını içermektedir. Sonuçlara göre kentin ikinci sorunlu bölgesi 4 numaralı kentin çeperlerindeki alanlardır. Kentin en sorunlu bölgesi olmasına rağmen bu bölge kentin en yüksek hane gelirine sahip bölgesidir. Arazi kullanım ile birlikte düşünüldüğünde bu alanların kent genelinde görece mekânsal olarak fazla yer kaplamadığı fark edilmektedir. Yapılan çalışma sonucuna göre kentin potansiyeli en yüksek bölgesi 1 numaralı bölgedir. Bu alan Bahçelievler, Hasan Basri Çantay, ve 2. Gündoğan Mahallesi nin bir kısmını içermektedir. Bu bölgede de hane reisi çocuğunun yaşı açısından sorun tespit edilmiştir. Potansiyel açısından ikinci derecedeki bölge 2 numaralı bölgedir. Bu bölgede hane reisi ve hane reisinin yaşı açısından kentin en sorunlu bölgesidir. Hane reisinin ortalama yaşı 53 olarak tespit edilmiştir. Türkiye deki yasalar düşünüldüğünde emeklilik oranının bu grupta yüksek olduğu tahmin edilmekte ve çalışma kapasitesinin düşmüş olduğu 60

62 beklenmektedir. Kentin ortalama bölgesi olan 3 numaralı bölge en sorunlu bölge olan 5 numaralı bölgenin kuzeydeki sınır komşusudur. Hane reisinin çalışma durumu, hane reisinin yaşı ve çocuğun eğitim durumu açısından kentin durumu en iyi bölgesidir. Harita 16: Sosyal Yapı Bölgeleri Kaynak: Çalışma kapsamında üretilmiştir. 61

63 Tablo 7: Değerlendirilen Kategoriler ve Puan Değeri Hane Büyüklüğü Gelir Çalışma Meslek Eğitim Durumu Durumu Grupları Durumu Yaş Durumu Çalışmıyor 0 Mavi Yakalı 0 Okuma - Yazması Yok Çalışıyor 1 Beyaz Yakalı 1 Okur - Yazar İlköğretim Mezunu Lise Mezunu Üniversite Mezunu Yüksek Lisans Mezunu Tablo 8: Bölgelerin Karakterleri Derece Hane Hane Reisi Hane Hane reisi Hane reisi Hane reisi Hane Hane Hane Reisi Hane Hane reisi Hane reisi Hane Hane Reisinin Eşinin reisinin eşinin çocuğunun çocuğunun reisi Reisinin Eşinin Reisinin çocuğunun çocuğunun Büyüklüğü Geliri Çalışma Çalışma eğitim eğitim eğitim eğitim eşinin Mesleği Mesleği Yaşı yaşı (1) yaşı (2) Durumu Durumu durumu durumu durumu (1) durumu (2) yaşı

64 3.4 Fiziksel Yapı Sentezi Fiziksel yapı ile ilgili sentez çalışmada da hane halkı anketi sonuçları değerlendirilmiştir. Bu çalışmada konutun fiziksel yapısına ilişkin sonuçlara matematiksel olarak değer belirlenmiş ve bu değerlerin toplamı üzerinden sosyal yapı sentezinde olduğu gibi değerlendirme yöntemi kullanılarak kentte 5 bölge belirlenmiştir. Bu değerlendirmeyi yaparken kullanılan kriterler ve değerlendirme yöntemi aşağıdaki tabloda belirlenmiştir. Yapılan değerlendirmelere göre kentin en sorunlu bölgesi sosyal yapıda olduğu gibi kentin merkezidir. Bu alanda köhneme ve yıpranma olduğu sorunu olduğu tespit edilmiştir. Aynı sorun ticaret anketi sonuçlarında da tespit edilmiştir. Aynı sorunlu bölge sosyal yapı sentezinde de en sorunlu bölge olarak tespit edilmiştir. bu bölgenin sahip olduğu tek potansiyel kış aylarında evin çevresinin rüzgar alma durumudur. Kentin ikinci sorunlu bölgesi 4 numaralı bölgedir. Bu bölge, 1 numaralı bölgede yerleşim alanları henüz planlama alanı sınırlarına kadar gelişmediğinden ve buradaki yerleşme saçak olarak kabul edilirse, kent merkezinin çevresindeki alan olarak kabul edilebilir. Bu alanda evin çevresinin yaz aylarında ve kış aylarında rüzgar alamaması en önemli sorun olarak belirtmiştir. Bu alanda fiziksel çevre koşullarının iyi olmadığı, yapıların birbiriyle ilişkisinin yeni kurguda düzenlenmesi gerektiği ve konut alanlarının hakim rüzgarı içeri alacak şekilde tasarlanması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmanın sonuçlarına göre kentin fiziksel yapı açısından en iyi bölgesi kentin yeni gelişen bölgelerinden biri olan 1 numaralı bölgedir. Bu bölgede kentin görece en yüksek kira bedeline sahip ve kışın konutun ısıtılması konusunda en iyi olan bölgesidir. Bu bölgede kentin diğer bölgelerine göre hiçbir sorun bulunmamaktadır. Kentin fiziksel açıdan ikinci derece iyi olan bölgesi kuzeyde saçaklanmanın görüldüğü kentin çevresinde kalan 2. bölgedir. Bu bölge konut sorunun kente göre en iyi olduğu ve yaz aylarında evin çevresinin rüzgar almasının en iyi olduğu bölgedir. Küresel ısınmanın yaşandığı ve bu yıl yapılan Paris görüşmelerinde küresel ısınmadaki sıcaklarığğın 1 dereceye düşürülmesi kararları tartışılırken, enerji verimliliğinin en önemli gündem maddesi olduğu çağımızda iklimsel konfor koşulları oldukça önemlidir. Mekanı soğutmak, ısıtmaktan daha fazla enerjiye ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle yaz aylarında evin çevresinin rüzgar alması hem çevre kirliliğinin engellenmesi hem enerji tasarrufunun sağlanması için önemli bir konudur. Bu bölgenin sahip olduğu potansiyel bu açıdan kent için oldukça değerlidir. Kentte gayrimenkul yatırımları önemli bir sorundur. Bu durumda kira bedelleri de dikkatle incelenmesi gereken bir durum halini almaktadır. Kentte kira değeri en düşük olan bölge ortalama puan değerine sahip 3 numaralı bölgedir. Bu alan Atatürk Mahallesi nin tamamı ile Paşaalanı, Ali Hikmet Paşa ve Ege mahallelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Anket sonuçlarına göre kentin ortalama kira bedeli 403 TL olarak tespit edilmiştir. Kira bedeli en düşük olan bölge ortalama 352 TL kira bedeli ile 4 numaralı bölgedir. Bu bölge kentin ortalama kira bedelinin altında kira değerine sahiptir. Kentin fiziksel açıdan 63

65 en kötü bölgesi olan 5 numaralı bölge 403 TL ortalama kira bedeline sahiptir. En yüksek kira bedeli ise fiziksel yapı açısından da en iyi olan 1 numaralı bölgedir. Harita 17: Fiziksel Yapı Sentezi Kaynak: Çalışma kapsamında üretilmiştir. 64

66 Tablo 9: Fiziksel Yapı Sentezi Yaz Kış Aylarında Aylarında Yaşanılan Konutun Kış Aylarında Evin Güneş Alma Evin Kış Aylarında Kira Evin Güneş Evin Mahallenin Temel Evin Soğuma Durumundan Çevresinin Evin Isınma Bedeli Alma Durumu Çevresinin Konut Kalitesi Sorunu Hızı Memnuniyet Rüzgar Alma Durumu Rüzgar Alma Durumu Durumu Çok İyi 1 Herhangi bir Sorun Yok 0 Çok Yavaş 1 Çok İyi 1 Çok Memnun 1 Çok İyi 1 Çok İyi 1 Çok İyi İyi 2 Çok Büyük Çok Küçük Olması 1 Yavaş 2 İyi 2 Memnun 2 İyi 2 İyi 2 İyi Orta 3 Manzara Görmemesi 2 Orta 3 Orta 3 Orta 3 Orta 3 Orta 3 Orta Kötü 4 Güvenli Olmaması 3 Hızlı 4 Kötü 4 Memnun Değil 4 Kötü 4 Kötü 4 Kötü Çok Kötü 5 Kışın Çok Soğuk Olması 4 Çok Hızlı 5 Çok Kötü 5 Hiç Memnun Değil 5 Çok Kötü 5 Çok Kötü 5 Çok Kötü Yazın Çok Scak Olması Rutubetli Olması 6 Eskime 7 Tablo 10: Fiziksel Yapı Bölgeleri Kış Aylarında Evin Güneş Evin Güneş Alma Yaz Aylarında Evin Kış Aylarında Evin Kış Aylarında Bölge Konut Konut Kira Evin Soğuma Alma Durumundan Çevresinin Rüzgar Çevresinin Rüzgar Alma Evin Isınma No Kalitesi Sorunu Bedeli (TL) Hızı Durumu Memnuniyet Alma Durumu Durumu Durumu

67 3.5 Ulaşım Sentezi Kent İçi Ulaşım Sorun ve Potansiyelleri Mevcut ulaşım kademelenmesine bakıldığında, kent merkezi, önemli bir eşik olan, Bursa-İzmir yolu,1. derece karayolu, ile doğu yönünden sınırlandırılmıştır. Bandırma Caddesi ve Yeni İzmir Yolu Hattı 2. derece karayolu olup kent için ana ulaşım omurgası niteliğindedir. Yine aynı şekilde kenti kuzey ve güney olarak ikiye bölen Edremit Caddesi ile Kepsut Caddesi kent için önemli bir 2. derece arterdir. Harita 18: Altıeylül-Karesi Kentleri Ulaşım Kademelenmesi Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. Mevcut ulaşım kademelenmesi lineer bir şekilde gelişmesine rağmen kentin makroformu bu yapıya paralellik göstermemektedir. Bu sebeple kent içi ulaşımda birçok sorun ortaya çıkmaktadır. 66

68 Harita 19: Altıeylül Karesi İlçeleri Ulaşım Sorunları Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. Kentin tanımlı alt bölgeleri arasındaki yolların devamlılığı olmamasından kaynaklanan geçiş sorunları bulunmaktadır. Bu eksiklik en çok kentin Altıeylül ile Karesi ilçelerinin idari ayrım sınırını oluşturan Edremit ve Kepsut caddelerine alt bölge bağlantılarının sağlanmamasından kaynaklanmaktadır. Birlikte yaşayan iki ilçenin ulaşım bağlantıları da birlikte düşünülmeli ve iletişimin güçlenmesi iki ilçenin potansiyellerini ve sorunlarını paylaşması kent yaşamını kolaylaştıracaktır. Bir diğer geçiş sorunu kentin yapay eşiklerinden olan demiryolunun üzerindeki geçişlerin az ve bağlantı kabiliyetlerinin düşük olmasından kaynaklanan geçiş sorunları bulunmaktadır. Bu sorun en çok yeni İzmir yolu güzergahında görülmektedir. Kentin ana aksı lineer olduğu için birçok alt kademe yol bağlantısı kavşak noktalarını oluşturmaktadır. Fakat bu kavşakların bağlantı kabiliyetleri yeterli gelmemektedir. Ulaşım planlaması kapsamında kavşak noktalarında Nisan 2015 tarihinde belediye tarafından araç sayımı yapılmıştır. Bu sayımlar 67

69 sonucu gün boyu tüm akslardaki ortalama akış sayısına göre aşağıdaki harita oluşturulmuştur. Ofis çalışmaları sırasında sorunlu olduğu düşünülen kavşaklar kırmızı ile, diğerleri mor ile gösterilmiştir. Kavşak sayımları ile ilgili yapılan çekimler incelendiğinde kavşaklarda trafik sıkışıklığı görülmemektedir. Sonuç olarak kentin en önemli sorunu ulaşım kademelenmesinin olmamasıdır. Yeni İzmir yolu referans alınırsa, yolun batısında kalan bölgeler (Gaziosmanpaşa, Yıldız, Sütlüce, Kasaplar, Merkez, Kızpınar, Adnan Menderes, 1.Sakarya, 2. Sakarya, Maltepe mahalleleri) ulaşım kademelenmesi sorunu bulunmaktadır. Harita 20: Kent İçi Sorunlu Kavşaklar Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. Edremit, Kepsut ve Milli kuvvetler caddesi ile Yeni İzmir yolunun kesiştiği alanda yol en kesit ve bağlantı kabiliyeti düzenlenmesi gerekmektedir. Bu alan karayolu ulaşımının çekirdeğini 68

70 oluşturmaktadır. Kent içi merkezine ulaşım yöntemine bakıldığında %42 belediye/özel halk otobüsü ile, %41 yaya erişimi ile, %6 oranında özel araç ile, %1 bisiklet ile sağlanmaktadır. Bu oranlardan da anlaşılabileceği gibi Balıkesir halkının yarıya yakın kısmı yürümeyi ve bisiklet kullanmayı tercih etmektedirler. Buna karşılık kentte hiçbir yaya yolu ve bisiklet yolu ağı bulunmamaktadır Mekan Dizim (Space Syntax) Yöntemi ile Balıkesir Yerleşik Alanları Ulaşım Sentezi Bütünleşik mekanlar bir yerde yaşayan ya da orda herhangi bir nedenle bulunan tüm insanları bir araya getirme potansiyeli taşır. En bütünleşik mekanlar ise başka bir yere gitmek için bile içinden geçme olasılığı bulunan mekanlardır. Harita 21: Altıeylül Karesi İlçeleri Bütünleşme (İntegration) Analizi Kaynak: Çalışma Kapsamında DepthmapX Programında Üretilmiştir. Balıkesir in yapısına bakıldığında halkın yarısı yaya olarak hareket etmektedir fakat insanlar konforlu ve rahat ulaşım akslarına sahip değildir. Bu sebeple insanların bir araya gelme potansiyelini taşıdığı aksları belirlemek ve aksları bu doğrultuda düzenlemek son derece önem taşımaktadır. Mekan dizim analizlerinden bir tanesi olan bütünleşme analizi bir aksın kentin geri kalanıyla ne kadar bütünleştiğini 69

71 göstermektedir. Bir diğer anlatımla o aksın erişilebilirliğini ve insanlarını bir araya getirme potansiyelini ortaya koymaktadır. Bütünleşme değerlerine bakıldığında, ortalama değerin üzerinde görülen akslar analitik olarak kentle en çok bütünleşen, kesitlerine, niteliklerine ve çevresiyle ilişkilerine dikkat edilmesi gereken akslardır. Harita 22: Kentte En Çok Kullanılan Güzergahlar Kaynak: Anket Çalışmaları Kapsamında ArcGIS Programında Üretilmiştir (2016). Kentin en çok kullanılan güzergahlarıyla aksiyel veri kıyaslandığında kentin doğusunda kalan ulaşım akslarının daha çok kullanıldığı ve kentle daha çok bütünleştiği görülmektedir. Bunun sebebi Edremit, Soma caddeleri ve Bağlar Sokak dışında kentin doğusunda güçlü bir bağlantının bulunmamasıdır. Sonuç olarak, yaya olarak bu bölgelere ulaşmak ya da bölgeler arası geçiş yapmakta zorluk yaşanmaktadır. 70

72 Harita 23: Bütünleşme (İntegration) Değerine Göre Aks Analizi Kaynak: Çalışma Kapsamında DepthmapX Programında Üretilmiştir. Kentin mevcut ulaşım kademelenmesi ve bütünleşme değeri esas alınarak yapılan aksiyel harita çakıştırılmış mevcutla örtüşen akslar bütünleşme değerine göre derecenlendirilmiştir. Mevcut kademelenmenin içinde ortaya çıkan model lineer hatlardan çok dairesel ulaşım akslarını ön plana çıkarmıştır. Yarım daireler şeklinde bağlanan akslar Yeni İzmir yolu, Kepsut Caddesi ve Edremit Caddesi ni keserek, kentin doğusu, kuzeyi ve batısını birbirine bağlamaktadır. 71

73 Harita 24: Bütünleşme (Integration) Değerine Göre Şematik Kademelenme Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. Mevcutla örtüşen yollar dışında, birçok bağlantısı olması sebebiyle kentle bütünleşen akslar da bulunmaktadır. Ulaşım kademelenmesinde yer almasa da en çok kullanılan akslara bakıldığında kullanıcının tercih ettiği akslar görülmektedir. Bu potansiyel akslar; Edremit Caddesi, Milli Kuvvetler Caddesi, Bağlar Sokak, Çevreyolu, Bandırma Caddesi, Soma Caddesi, Cengiz Topel Caddesi, Mehmetçik Caddesi, Teknik Lise Caddesi ni birbirine bağlayan akslardır. 72

74 Harita 25: Ulaşım Sentezi Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. 73

75 Harita 26: Genel Sentez Çalışması Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. 74

76 4 GZFT ANALİZİ Güçlü Yönler Kara ve Demiryolları Durak Noktası Yüksek Tarımsal ve Hayvansal Üretime Bağlı Biyokütle Enerjisi Potansiyeli Ortama 7 m/sn Kapasite Faktörü ile Rüzgar Enerjisi Potansiyeli 7,37 s/gün Ortalama Güneşlenme Süresi ile Solar Enerji Potansiyeli Kente Yakın Mesafede Bulunan (10 km) Değirmenboğazı Tabiat Parkı'nın (52 Ağaç Türü) Varlığı Potansiyel Aktivite Oranının Artma Eğiliminde Olması Yüksek Çalışabilir Nüfus Oranı 2 Adet Organize Sanayi Bölgesi Havaalanı Varlığı İmalat Sanayisinin Yoğunlaşması-Kümelenmesi-Uzmanlaşması Ülke Düzeyinde Bilinirliğe Sahip Turizm Aktivite Alanları (Balıkesir Merkez Kınalı Keklik Yerleştirme Sahası, Pamukçu ve Kiraz Köyü Kaplıcaları) Sağlık ve Eko Turizm Potansiyeli Zayıf Yönler Kentin Yerleşim Alanlarının %80 inin Hava Mania Sınırı İçinde Kalması Yapılaşma Koşullarının Sınırlı Olması Mevcut Kişi Başı Yeşil Alan Miktarının 3 m² olması (3194 sayılı İmar Kanunu na göre 10 m² olmalıdır) Plan ile Önerilen Yeşil Alanların Uygulamasının Yapılması Fırsatlar Bölge Planında Sanayi Gelişim Aksında Tanımlanması Gökköy Lojistik Merkezi-Demiryolu Bağlantıları ve OSB Entegrasyonu Üst ölçekli arazi kullanım kararlarında:altıeylül ve Karesi ilçeleri bulunduğu konum itibariyle gelişmiş/ geliştirilebilecek ulaşım sistemleri (kara ulaşımı, hava ulaşımı, demiryolu ulaşımı ve entegre edilebilir ulaşım sistemleri) ve bölgeye yönelik kentsel hizmetlerin (eğitim, sağlık vb.) sunumu açısından Bölge Merkezi öngörülmüştür. Öncelikli sektörel gelişim faaliyetleri dışında sanayi gelişimi bakımından da merkez niteliği devam ettirilecektir. Balıkesir il merkezinde bulunan Gökköy Lojistik Merkezi alansal olarak ifade edilmemiş olup, Sanayi ve Depolama Alanı ile Organize Sanayi Bölgesinin bulunduğu kentsel yerleşik alanın güneyinde noktasal olarak gösterilmiştir. 75

77 Gebze-Orhangazi-İzmir ve Kınalı-Tekirdağ-İzmir Otoyolu otoyolunun tamamlanması ve 1. ve 2. derece ulaşım ağları ile bu kademedeki karayolu bağlantıları için Kuzeybatı Çevre Yolu üst ölçek planlarda önerilmiş olması kentteki lojistik sektörünün gelişmesine olumlu etkide bulunacaktır. Ayrıca sanayi ürünlerinin üretici ile buluşması üretimin en önemli basamağını oluşturduğundan sanayii destekleyecek olan yatırımlar ve kararlardır. Tehditler Kent Nüfusunun %19 u Sağlam Zemin, %10 u Zayıf Zemin, %71 i Çok Zayıf Zemin Üzerinde Yaşaması Kent Yerleşmesinin 1. Derece Deprem Bölgesi Olması Sonradan yerleşime açılan ve toplu sitelerin yapıldığı Toygar, Paşaalanı, Bahçelievler ve Plevne mahallelerinin büyük bir bölümü çok zayıf zemin üzerindedirler. Soğuk dönemdeki yüksek basınç, gece dönemi aşırı enerji kaybı, düşük sıcaklık nedeni ile fazla yakıt tüketimi ve bunların beraberinde görülen sis olayı hastalık ve ölümlere neden olabilecek hava kirliliği şartlarının yaşanmasına neden olmaktadır. Balıkesir ise 1. derece gelişmiş bölgeler arasında kalan 2. derece gelişmişlik düzeyine sahip bir ildir. Gelişmişlik düzeyinin sürekliliği ve bütünsel bir kalkınma politikası adına Balıkesir sanayisinin gelişimi kritik öneme sahiptir. İl bazında ve bölgesel yatırım teşvikleri de incelendiğinde bu durumun yansımaları görülmektedir. Balıkesir 3. yatırım teşvik bölgesinde kalmaktadır. Dünyada ticareti yapılan 90 çeşit maden içerisinde 37'si Balıkesir İli'nde bulunmakta olup, maden ruhsat sayısı açısından Türkiye'de en çok ruhsata sahip il konumundadır. Planlama Alanı sınırları içinde maden faaliyetleri yapılmasa da ekosistemi bütün olarak düşündüğümüzde, ekolojiye duyarlı gerçekleştirilmeyen madencilik faaliyetleri, kent sağlığını da olumsuz etkileyecektir. Bunun gibi desteklenmesi planlanan sanayi faaliyetlerinde eğer gerekli tedbirleri alınmazsa kent ekolojisi olumsuz olarak etkilenecektir. 76

78 5 1/1000 ÖLÇEKLİ REVİZYON+İLAVE NAZIM İMAR PLANI 5.1 Amaç Ve Kapsam Balıkesir İli, Altıeylül (Merkez) gerekçeleri şu şekildedir: İlçesi 1/1000 Ölçekli Revizyon+İlave İmar Planı nın yapılma Balıkesir, On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı kanun kapsamında Büyükşehir Belediyesi olmasıyla değişen yetki ve sorumluluk alanındaki idari sınırların değişmesi 6360 sayılı kanunun il idari sınırları içinde Büyükşehir Belediyesine getirdiği yasal görev ve sorumlulukları yerine getirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, planlama sınırları içinde kentsel ve kırsal gelişmeler ile sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörel gelişmelerin de değerlendirmesi, koruma-kullanma dengesinin kurulması, yapılaşmanın kontrol altına alınması, kentsel yoğunluk kararlarını verebilmek, ana ulaşım kararlarını verip yol kademelenmelerini oluşturmak, bölgenin gelecekteki sektörel yapısını ve nasıl gelişme göstereceğini belirlemek, kentsel çalışma alanlarının kararlaştırılması ve özellikle tüm planların tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ne göre hazılarlan plan çalışmasında amaç; Üst ölçek plan kararların imar planına yansıtılması, Yürürlükteki imar planda ihtiyaca cevap vermeyen ve/veya uygulamada sorun yaratan kısımların revize edilmesi ve tarihinde Bakanlık Makamınca onaylanan ve en son plan değişikliği tarih ve 154 sayılı Balıkesir Büyükşehir Meclis Kararı ve tarihli Başkanlık Onayı ile gerçekleştirilen, askı sürecinde gelen itirazların değerlendirilmesinin ardından tarih ve 378 sayılı Balıkesir Büyükşehir Meclis Kararı ile kesinleşen Balıkesir Çanakkale Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Plan Hükümleri ne uyulması, Güncel halihazır harita, kadastral durum ve mevcut plan arasındaki sınır problemlerinin ortadan kaldırılması ve uygulamada koordinat birliğinin sağlanması, Kentte yetersiz olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının Mekansal Planlar Yönetmeliğine göre kişi/m² standartlarına uygun hale getirilmesi ve kentte dengeli bir şekilde dağılımının sağlanması, Mer'i planların ihtiyacı karşılayamaması durumunda yapılan plan tadilatlarının sayısallaştırılıp yeni yapılan revizyon+ilave imar planında değerlendirilmesidir. 77

79 TÜİK 2015 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına Altıeylül ilçe nüfusu kişidir yılı için projeksiyon nüfus 1/ ölçekli Çanakkale Balıkesir Çevre Düzeni Planı nda Balıkesir merkez yerleşmesinde kentsel alan için kişi, kırsal yerleşmeler kişi olarak hesaplanmıştır tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin Ek-2 dosyasındaki 2. Maddesi ne göre Büyükşehir belediye sınırları içerisinde yerleşme bütünlüğü gösteren, komşu ilçe belediyeleri ile bütünleşen ilçe belediyelerinde altyapı alanları bir bütün olarak hesaplanabilir. denmektedir. Şehir planlama literatüründe nüfus ve arazi kullanım kararlarını birbiriyle ilişkilidir. Bu temel planlama kabulü doğrultusunda Altıeylül ve Karesi İlçeleri 1/1000 Ölçekli Revizyon Ve İlave Uygulama İmar Planı çalışmalarında nüfus değişimi birlikte incelenmiş, bununla ilişkili olarak arazi kullanım kararları alınmıştır. Üst ölçekli plandan alt ölçekli plan kararlarına aktarılan en önemli karar nüfus kararlarıdır. Bu nedenle Çevre Düzeni Planında Altıeylül ve Karesi İlçeleri planlama alan sınırı içinde birlikte alınan kentsel nüfus kararı kişi- hazırlanan planlama raporunun kestirim nüfusu olarak belirlenmiştir. 1/5000 ölçekli nazım imar planı kararlarında Karesi İlçesi konut alanlarının yoğunlaştığı, Altıeylül İlçesi çalışma alanlarının yoğunlaştığı bölge olarak seçilmiştir. Burada önem kazanan konu yerleşme gelişiminin planlanması / tasarlanması ve yönetilmesidir. Bu açıdan potansiyeller iyi değerlendirilmeli, kısıtlı kaynaklar etkin kullanılması önem kazanmıştır. Bu yönetimin sağlanabilmesi için uygulama imar planına yönelik uygulama etaplama sınırları belirlenmiştir. Bu etap sınırları belirlenirken, gelişme dinamikleri, yerleşime uygunluk potansiyelleri ile birlikte düşünülmüştür. Altıeylül ün mevcut yerleşik alan sınırlarını kapsayan Etap-1 in nüfusu kişiye ulaştığında Ayşebacı Mahallesi nin gelişme alanlarını kapsayan Etap-2 yerleşime açılacaktır. Altyapının etkin kullanılması için meskun alanın birinci etapta yerleşime açılması akıllıca bir karardır. 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kapsamını da Etap -1 sınırları içindeki meskun alanlar oluşturmaktadır. 1/5000 ölçekli nazım imar planında Kuzey Doğu Kentsel Gelişme Bölgesi olarak belirlenen alan, yapısal özelliklerinden ötürü planlama sınırı dışında bırakılmıştır. Üst ölçek plan kararlarına göre 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 2040 yılı nüfusu kişi olacaktır. Araştırmanın kapsamı; kamu kurum ve kuruluşlarından alınan görüşlerin değerlendirilmesi, yerinde yapılan arazi ve anket çalışmalarının sistematik bir biçimde ele alınması ve analiz edilmesi şeklinde yapılmıştır. Yerinde yapılan çalışmalar kapsamında, belediye bünyesinde yetkili mercilerle görüşülmüş, resmi kurumlardan anket ve mülakat yöntemi ile detaylı bilgi alınmış; hane halkı anketi, ticaret anketi, OSB anketi, KSS anketi, büyük alan kullanımı gerektiren alanlar anketleri yapılmıştır. Bu görüşmeler sonucu kent detaylı şekilde analiz edilmiştir. Ayrıca hâlihazır haritalar üzerinde yerleşmenin mevcut halini daha iyi yansıtabilmek amacıyla detaylı bir arazi kullanım çalışması yapılmıştır. Çalışma kapsamında değerlendirilen kurum görüşleri; 78

80 Balıkesir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü, T.C. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğü, Orman Ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü,25. Bölge Müdürlüğü, Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Mta Kuzeybatı Anadolu Bölge Müdürlüğü, BBB İmar Ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı BBB BASKİ Genel Müdürlüğü, Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanlığı BBB Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı Kent Estetiği Şube Müdürlüğü, BBB Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığı Kırsal Alan Planlaması Ve Kırsal Kalkınma Şube Müdürlüğü, BBB Zabıta Dairesi Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü, BBB Kültür Ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı, BBB Çevre Koruma Ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Proje Ve Yatırımları Şube Müdürlüğü, BBB İtfaiye Dairesi Başkanlığı Yangın Önleme Ve Eğitim Şube Müdürlüğü, BBB Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü, BBB Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı Kamulaştırma Şube Müdürlüğü, BBB Fen İşleri Daire Başkanlığı, BBB Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü, Balıkesir Sanayi Odası, Balıkesir Valiliği İl Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Müdürlüğü, Güney Marmara Kalkınma Ajansı, Jandarma Genel Komutanlığı, Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, 14. Bölge Müdürlüğü, Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bölge Müdürlüğü, Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 79

81 Balıkesir Valiliği İl Afet Ve Acil Durum Müdürlüğü, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma Ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği Defterdarlık Ve Milli Emlak Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği Gençlik Hizmetleri Ve Spor İl Müdürlüğü, Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Uludağ Elektrik Dağıtım Aş. Proje Birimi Balıkesir Valiliği Bilim, Sanayi Ve Teknoloji İl Müdürlüğü, TCDD 3. Bölge Müdürlüğü, Emlak Ve İnşaat Servis Müdürlüğü, TEİAŞ - Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi SS Balıeksir Küçüksan İşletme Kooparatifi Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı Balıkesir Valiliği İl Yazı İşleri Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü, Kadastro Ve Mülkiyet Şube Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Türk Telekom, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, İnşaat Ve Emlak Dairesi Başkanlığı, Balıkesir Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü, Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, BOTAŞ - Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. İzmir Şube Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü, Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Balıkesir Valiliği Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığı, Adalet Bakanlığı Teknik İşler Dairesi Başkalığı, 80

82 Hazırlanan imar planlarında temel hedefler ana hatlarıyla; Planlama bölgesini oluşturan alan bütününde koruma-kullanma dengesini sağlanması, Kentin mekansal gelişimini planlamak ve yönlendirilmesi, Yerleşmeye hizmet odaklı kimlik kazandırmak ve vizyon oluşturarak bu doğrultuda mekansal planlama kararları üretilmesi, Doğal, kültürel, tarihsel, sosyal ve ekonomik değerlerin korunarak geliştirilmesini sağlamak ve meydanlarla tarihi mirasların çevrelerini yeniden kurgulaması, 2040 hedef yılı için gerçekleşeceği öngörülen nüfusa yönelik sosyal, kültürel alanlar yaratmak ve bu alanların kentin mevcut oluşumu ile tutarlı bir şekilde belirlenmesini sağlanması, Yapılacak planla, kentin fiziksel gelişimi, ekonomik ve sosyal gelişimini yönlendirecek kararların üretilmesi, Koruma-kullanma dengesi gözetilerek, sektörler arası ilişkinin kurulması ve geliştirilmesinin sağlanması Alıcı ortamlarda (su, toprak ve hava) kirlenmeyi oluşmasını önleyecek kararların geliştirilmesinin sağlanması, Sıkışmış kent merkezini yeniden kurgulamak ve yeniden bir ekonomik değer üreterek kentin bütüncül kalkınmasının sağlanması, Ekonomik gelişmeyi sağlayacak istihdam alanlarının planlanması Kentsel dokunun kalitesini arttırılması, Kentsel sosyal altyapı hizmetlerinin geliştirilmesi, Mülkiyet sorunlarının çözümlenmesi, Yapılaşma koşullarının belirlenmesi, Tanımlı alt bölgelerin oluşturulması, Teknik altyapı hizmetlerinin geliştirilmesi ve nüfus yoğunluğuna bağlı olarak yeniden ihtiyaçlara cevap verecek altyapılar oluşturulması, Ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi ve otopark sorunlarının çözümlenmesi ve tüm toplu taşıma türleri arasında entegrasyonun sağlanması, İdeal ulaşım kademelenmesinin sağlanması ve mevcut ulaşım kanallarının bu sisteme uyarlanması, Sorunlu kavşak alanlarının düzenlenmesi, Farklı ulaşım bağlantılarının optimizasyonu (karayolu, demiryolu, teleferik, raylı sistem vs.) Donatı yeterliliğinin sağlanması, 81

83 Süreklilik arz eden kamusal mekan kurgusunun sağlanması, Bisiklet ve yaya yolları ile sürekli ve kesintisiz bir aks oluşturulması, Kent merkezi içerisinde kalmış kırsal nitelikli yerleşmeleri kentsel mekana adaptasyonun sağlaması, Mevcut küçük sanayi alanlarının daha işler ve günümüz koşullarında daha etkin üretimlerini gerçekleştirmelerinin sağlanması, Kent içerisinde köhnemiş alanların imar planı yolu ile dönüşümünü ve parsel büyüklüğünü arttırarak nitelikli proje alanları oluşturulması, Üst ölçek plan kararlarında yoğunluk dağılımlarını yeni fizik mekan oluşumları ile destekleyip sağlıklı gelişme alanları üretilmesi, Büyük rekreasyon alanları ile kentteki sosyal hayata katkı sağlanması, Kırsal bölgeden kent merkezine doğru ekolojik koridorların desteklenmesi, olarak belirlenmiştir. 5.2 Planın Yasal Dayanağı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı kanun tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun Büyükşehir Belediyelerinin kurulması ve sınırlarının belirlenmesi başlıklı 1. maddesinin birinci fıkrası ile Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. Büyükşehir Belediyelerinin sınırları il mülki sınırları haline gelmiştir. Yasa hükümleri dâhilinde, Balıkesir İli içerisinde bulunan belde belediyeleri ile köylerin tamamı mahalleye dönüştürülmüş, bu durum; kurulan Balıkesir Büyükşehir Belediyesi'nin Altyapı, Ulaştırma, Hizmet Lojistiği, Havza Planlaması, gibi yetki ve sorumluluk alanındaki hizmetleri bütüncül olarak ele alınabilmesi için yeni kurulan Altıeylül ve Karesi Belediyeleri ile kapanarak bu ilçelere bağlanan belde ve belediyeliklerin, mahalle statüsüne kavuşan merkez köylerinin büyükşehir hizmetlerinden istifade edebilmeleri, Altıeylül ve Karesi ilçelerinde kapsamlı bir uygulama imar planı ihtiyacını doğurmuştur sayılı Büyükşehir Belediye Kanun ve 5393 sayılı Belediye Kanunun il idari sınırları içinde Büyükşehir Belediyesine getirdiği yasal görev ve sorumlulukları yerine getirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, planlama sınırları içinde kentsel ve kırsal gelişmeler ile sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörel gelişmelerin de değerlendirmesi, koruma-kullanma dengesinin kurulması, yapılaşmanın kontrol altına alınması, kentsel yoğunluk kararlarını verebilmek, ana ulaşım kararlarını verip yol kademelenmelerini oluşturmak, bölgenin gelecekteki sektörel yapısının ve nasıl gelişme 82

84 göstereceğini belirlemek, kentsel çalışma alanlarının kararlaştırılması ve özellikle tüm planların tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği için Karesi İlçesinde 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı yapılmasına gerek duyulmuştur. Ayrıca Balıkesir - Çanakkale Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı "644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 7. Maddesi uyarınca, Bakanlık Makamı'nın 20/08/2014 tarihli ve sayılı Olur'u ile onaylanmıştır ve en son plan değişikliği tarih ve 154 sayılı Balıkesir Büyükşehir Meclis Kararı ve tarihli Başkanlık Onayı ile gerçekleştirilmiş, askı sürecinde gelen itirazların değerlendirilmesinin ardından tarih ve 378 sayılı Balıkesir Büyükşehir Meclis Kararı ile kesinleşmiştir. 5.3 Demografik Yapı Projeksiyonları Kentsel Nüfus Projeksiyonları Balıkesir-Çanakkale 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nın öngördüğü Balıkesir İli, Altıeylül ve Karesi İlçeleri için öngördüğü nüfus projeksiyonu aşağıda tabloda verilmiştir. Tablo 11: Balıkesir-Çanakkale 1/ Ölçekli ÇDP Nüfus Projeksiyonu (Altıeylül-Karesi) YIL KENTSEL NÜFUS KIRSAL NÜFUS TOPLAM NÜFUS Kaynak: Balıkesir-Çanakkale 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Balıkesir-Çanakkale 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı'nın öngördüğü nüfus projeksiyonlarının yanı sıra nüfusu projekte etmek için için 3 farklı yöntem daha kullanılmış ve bu yöntemlerin fizik mekan ile ilişkisi kurgulanmıştır. Bu yöntemler ekstrapolasyon yöntemi, kuşak bileşenleri tekniği ve ekonomik temel modelidir. Balıkesir 2012 Aralık ayında yürürlüğe giren "6360 Sayılı 14 İlde Büyükşehir ve 27 İlçe Kurulması Hakkındaki Kanun" ile birlikte, idari olarak büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. Büyükşehir olmadan önce 19 ilçeye sahip olan Balıkesir ili, 2014 itibariyle 20 ilçe, Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı 3 belde (Kocaavşar, Pamukçu, Şamlı) ve 892 kırsal karakterli mahalleden oluşmaktadır. Balıkesir'de Merkez olarak nitelendirilen ilçe Altıeylül ve Karesi olmak üzere ikiye ayrılmış ve ilçe belediyeleri oluşturulmuştur. Bu yeni düzenleme nedeniyle geçmiş yıllara ait bilgiler Altıeylül ve Karesi İlçeleri bütününde elde edilmiştir. Projeksiyon hesapları da bu doğrultuda hazırlanmıştır Ektrapolasyon Nüfus Projeksiyon Yöntemi Ekstrapolasyon gözlemlenen veri noktalarını kullanılarak tanım kümesi dışındaki noktalar için değeri tahmin etme yöntemidir. Ekstrapolasyon yönteminin nüfus projeksiyonu yöntemi olarak kullanımı 83

85 temelde; bir yerleşkenin belli bir zaman döneminde gözlemlenmiş olan nüfus değerinin matematiksel bir fonksiyon ile tanımlanabilir olduğu varsayımına dayanmaktadır. Ekstrapolasyon yönteminin kullanılmasında önemli varsayımlardan biri yerleşkeye özel nüfus trendinin gelecekte de devam edeceğini kabul etmesidir. Bu nedenle burada en önemli konu yerleşmede geçmişe yönelik nüfus gelişimini en iyi yansıtan matematiksel formülün seçilmesidir. Burada kullanılan yöntemler en küçük kareler metodu, birleşik faiz, ve üssel artıştır. Hesaplamalar yapılırken Balıkesir kent merkezine ait verilere erişmekte yaşanan zorluklardan olayı Balıkesir ilinin nüfusu projekte edilmiş, Türkiye nin nüfus artışı ile ilişkilendirilmiştir. Tablo 12: Projeksiyon Formülleri En Küçük Kareler Metodu Doğrusal Logaritmik P t = a + bx Log P t = Log a + Log bx a = P / n Log a = Log P / n b = Px / x 2 Log b = Log Px / x 2 Üssel Artış P t = P o e rt P : Gözlem Yılı Nüfusu P t : Projeksiyon Yılı Nüfusu P o : 2000 Yılı Nüfusu Kaynak: Çubukçu, Bileşik Faiz P t = P o (1+r) t n : Gözlem Yılı Sayısı r : Ortalama Nüfus Artışı t : P t Yılı - P o Yılı Tablo 13: Estrapolasyon Yöntemine Göre Balıkesir İli Nüfus Sonuçları Yıllar En Küçük Kareler Bileşik Üssel Artış Doğrusal Logaritmik Faiz Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4) , , , , , , , , , , , , , , ,023,535 1,023,535 1,023,535 1,023,535 1,023,535 1,023,535 1,023, ,076,347 1,076,347 1,076,347 1,076,347 1,076,347 1,076,347 1,076, ,113,687 1,113,687 1,113,687 1,113,687 1,113,687 1,113,687 1,113,687 1 Çubukçu, M, (2008), Planlamada Klasik Sayısal Yöntemler, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık Ve İletişim A.Ş., Ankara 84

86 2010 1,152,323 1,152,323 1,152,323 1,152,323 1,152,323 1,152,323 1,152, ,186,688 1,186,688 1,186,688 1,186,688 1,186,688 1,186,688 1,186, ,244,786 1,259,303 1,240,323 1,240,566 1,255,238 1,248,235 1,301, ,290,403 1,315,267 1,296,382 1,296,890 1,327,749 1,312,975 1,427, ,336,021 1,373,717 1,354,975 1,355,772 1,404,447 1,381,072 1,565, ,381,638 1,434,765 1,416,216 1,417,327 1,485,577 1,452,702 1,716, ,427,256 1,498,527 1,480,225 1,481,676 1,571,393 1,528,046 1,882,335 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 2,000,000 NÜFUS GRAFİĞİ 1,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000, , , , , Doğrusal Logaritmik Faiz Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4) Grafik 6: Ekstrapolasyon Yöntemi ile 2040 Yılı Nüfus Projeksiyonları Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 85

87 Tablo 14: Altıeylül ve Karesi İlçeleri 2040 Yılı Nüfus Tahminleri Yıllar En Küçük Kareler Üssel Artış Bileşik Faiz 1985 Doğrusal Logaritmik Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,464 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir Kuşak Bileşenleri Nüfus Projeksiyon Tekniği Plan üretiminde nüfusun nasıl gelişeceğini hesaplamada kullanılan diğer yöntem kuşak bileşenleri yöntemidir. Bu yöntemde nüfus yaş gruplarına göre incelenmektedir. Oluşturulan hayat tablosu ile doğum ve ölüm oranları hesaplanmakta, göç ile gelecek olan nüfus tahmin edilmektedir. 2 Tablo 15: Altıeylül-Karesi İlçeleri Yaş Grubuna Göre Nüfus Dağılımı (2014) Kaynak: TÜİK, 2015 Kuşak Toplam Erkek Kadın Toplam Çubukçu, M, (2008), Planlamada Klasik Sayısal Yöntemler, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık Ve İletişim A.Ş., Ankara 86

88 Tablo 16: Türkiye Hayatta Kalma Tablosu Kuşak Toplam m(x,n)* q(x,n) ** l(x) *** e(x) **** Kuşak Erkek m(x,n) q(x,n) l(x) e(x) Kuşak Kadın m(x,n) q(x,n) l(x) e(x)

89 Kaynak: TÜİK m(x,n)*: Kuşak için yaşa bağlı ölüm oranı q(x,n)**: Kuşak zaman diliminin başladığı yaşta (x) yaşamakta olup da zaman dilimi sonuna kadar (x+n) hayatta kalmama (ölme) olasılığını gösteren sütundur. l(x)***: Kök adı veerilen ve toplam hipotetik nüfusu gösteren bir tam sayı ile başlayan; kuşaklar ilerledikçe de hipotetik nüfustan ölenlerin çıkartılması sonucu x yaşına kadar sağ kalanların sayısı e(x)****: x yaşından itibarn yaşanması beklenen yıl miktarını gösteren sütundur. Hayatta kalma oranını hesaplayabilmek için öncelikle sabit nüfus (SP x) hesaplanmalıdır. Türkiye için bu durum aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. SP x = l(x) (l(x) l x+n) / 2 Tablo 17: Türkiye İçin Sabit Nüfus Hesabı Sabit Nüfus Kuşak Toplam Erkek Kadın Sabit Nüfus Kümülatif Sabit Nüfus Kümülatif Sabit Nüfus Kümülatif Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 88

90 Sabit nüfus sonuçlarından hayatta kalma oranları (S x) hesaplanmıştır. S x = SP x+n / SP x Tablo 18: Türkiye İçin Hayatta Kalma Oranı Yaş Grubu Toplam Erkek Kadın Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Türkiye için hayatta kalma oranı Altıeylül ve Karesi İlçeleri için kullanılmıştır. Hayatta kalma oranı ile bir sonraki nüfus kuşağına geçecek nüfus oranları tahmin edilmiştir. P x+n t+n = P x t * S x P x t : t Zamandaki Nüfus S x : Hayatta Kalma Oranı Tablo 19: Altıeylül - Karesi Kent Merkezi Nüfusu Kuşak Toplam Erkek Kadın ,780 86,78 8, ,234 8,775 8, ,522 9,053 8, ,039 11,734 10, ,050 12,090 10, ,941 10,688 10, ,611 11,281 11, ,918 11,296 11, ,389 10,590 10, ,675 9,661 10, ,699 9,203 9, ,014 7,977 8, ,194 6,059 6, ,384 10,370 13,014 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 20: Altıeylül - Karesi İlçeleri Hayatta Kalan Nüfus Değerleri Kuşak , ,234 16, ,522 17,208 16, ,039 17,485 17,172 16, ,050 21,984 17,441 17,127 22, ,941 22,989 21,926 17,389 20,878 20, ,611 20,878 22,920 21,835 22,517 22, ,918 22,517 20,791 22,772 22,770 22, ,389 22,770 22,372 20,566 21,157 21,157 89

91 ,675 21,157 22,523 21,963 19,315 19, ,699 19,315 20,770 21,843 18,134 18, ,014 18,134 18,732 19,755 15,232 15, ,194 15,232 17,248 13,268 8,637 8, ,384 14,254 14,212 15,631 13,152 9,277 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Nüfusun bileşenleri doğum, ölüm ve göçtür. Bileşenlerden bir diğeri olan doğum oranını hesaplayabilmek için kadınların doğurganlıkları ve hayatta kalan kadın sayısının tespit edilmesi gerekmektedir. Tablo 21: Doğurganlık Oranı (2015) Kuşak Doğum Kadın Sayısı Doğurganlık , ,311 38, ,402 37, ,170 41, ,308 42, , , Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 22: Altıeylül - Karesi İlçeleri Hayatta Kalan Kadın Nüfus Değerleri Kuşak , ,459 8, ,469 8,450 8, ,305 8,458 8,439 8, ,960 10,290 8,446 8,427 8, ,253 10,943 10,275 8,433 8,414 8, ,330 10,233 10,921 10,254 8,417 8, ,622 11,297 10,203 10,890 10,224 8, ,799 11,569 11,246 10,157 10,840 10, ,013 10,721 11,486 11,164 10,083 10, ,496 9,897 10,596 11,352 11,035 9, ,036 9,317 9,710 10,396 11,138 10, ,136 7,779 9,019 9,399 10,064 10, ,014 7,800 8,615 8,820 9,642 9,849 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 23: Kadınların Yapacağı Doğum Sayısı (Yıl) Kuşak ,287 1,

92 Toplam Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Doğurganlık oranı ve kadınların projeksiyon nüfus değerleri ile elde edilen doğacak çocuk sayısı tek yıla ait veridir. Elde edilen bu değer 5 ile çarpılarak toplamda yıllar aralığında doğacak çocuk sayısı elde edilmektedir. Tablo 24: Kadınların Yapacağı Doğum Sayısı Kuşak Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Doğum sayıları ile birlikte hayatta kalma oranı tablosunda boş kalan alanlar tamamlanmakta sonuçta doğum ve ölüm oranları ile doğal artışa göre nüfus hesaplanmaktadır. Tablo 25: Doğum ve Ölüm Oranlarına Göre Nüfus Tahminleri Kuşak ,780 17,787 16,683 15,370 1,513 2, ,234 16,732 17,736 16,636 15,326 1, ,522 17,208 16,708 17,710 16,611 15, ,039 17,485 17,172 16,666 17,673 16, ,050 21,984 17,441 17,127 22,989 17, ,941 22,989 21,926 17,389 20,878 20, ,611 20,878 22,920 21,835 22,517 22, ,918 22,517 20,791 22,772 22,770 22, ,389 22,770 22,372 20,566 21,157 21, ,675 21,157 22,523 21,963 19,315 19, ,699 19,315 20,770 21,843 18,134 18, ,014 18,134 18,732 19,755 15,232 15, ,194 15,232 17,248 13,268 8,637 8, ,384 14,254 14,212 15,631 13,152 9,277 Toplam 274, , , , , ,973 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Nüfusun gelişimini etkileyen diğer bir etken olan göç olgusu çok farklı dinamikler ile etkileşim içindedir. Nüfus projeksiyonlarına göçün etkisi bu etkileşim gözetilerek hesaplanmıştır. Öncelikle kuşak bileşenleri ile gelecek nüfus hesaplanmıştır. İkinci aşamada iş gücü ve ekonomik aktivite analiz tekniklerine göre istihdam edilen nüfustan gelecekteki nüfus hesaplanmıştır. Kuşak bileşenleri ile gelecek göçün hesaplanması için 2010 yılı nüfus bilgileri daha önce kullanılan hayat tablosu bilgileri ile 2015 yılı projeksiyon nüfusu hesaplanmıştır. Bu projeksiyon nüfus gerçek nüfus ile karşılaştırıldığında göç durumu hesaplanmaktadır. 91

93 Tablo 26: 2010 Yılı Nüfus Bilgisi Kuşak Toplam Erkek Kadın ,350 7,885 7, ,846 8,135 7, ,507 9,526 8, ,865 10,100 9, ,756 17,898 10, ,196 11,629 10, ,359 10,619 10, ,432 9,977 10, ,566 9,396 10, ,246 9,461 9, ,946 8,487 8, ,980 6,652 6, ,220 4,594 4, ,726 8,363 8,363 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 27: 2010 Yılı Temel Alınan Projeksiyonda Hayatta Kalan Nüfus Değerleri Kuşak , ,846 15, ,507 15, ,865 18, ,756 19, ,196 28, ,359 22, ,432 21, ,566 20, ,246 19, ,946 18, ,980 16, ,220 12, ,363 8,539 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 28: 2010 Yılı Doğurganlık Değerleri Kuşak Doğum Kadın Sayısı Doğurganlık Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 92

94 Tablo 29: 2010 Yılı Temel Alınan Projeksiyonda Hayatta Kalan Kadın Nüfus Değerleri Kuşak Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 30: Tahmini Doğacak Çocuk Sayısı Kuşak , , , , , Toplam ,597 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 31: Kuşak Bileşenleri Yöntemine Göre Net Göç Durumu Kuşak Gözlemlenen Projeksiyon Net Göç Net Göç % ,780 15,597 1, ,234 15,306 1, ,522 15,822 1, ,039 18,468 3, ,050 19,815 3, ,941 28,680-7, ,611 22, ,918 21,271 1, ,389 20,300 1, ,675 19, ,699 18, ,014 16, ,194 12, ,384 16,726 6, Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 93

95 Tablo 32: Göç Oranı Sonuçlarına Göre Göç İle Gelecek Nüfus Kuşak ,780 1,183 1,337 1,431 1,532 1, ,234 1,928 2,087 2,320 2,580 2, ,522 1,700 1,834 2,012 2,207 2, ,039 3,571 3,411 3,964 4,606 5, ,050 3,235 3,539 4,036 4,602 5, ,941-7,739-5,636-3,553-2,240-1, , ,918 1,647 1,737 1,862 1,996 2, ,389 1,089 1,215 1,277 1,342 1, , , , , ,384 6,658 5,954 7,649 9,827 12,625 Toplam 274,450 13,307 13,661 14,323 15,018 15,746 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 33: Kuşak Bileşenleri Tekniğine Göre 2040 Yılı Nüfus Projeksiyon Sonucu Kuşak ,780 18,970 20,307 21,738 23,271 24, ,234 18,660 20,747 23,067 25,647 28, ,522 18,908 20,742 22,754 24,961 27, ,039 21,056 24,467 28,432 33,038 38, ,050 25,219 28,758 32,794 37,396 42, ,941 15,250 9,614 6,061 3,821 2, ,611 21,360 21,815 22,280 22,755 23, ,918 24,165 25,902 27,764 29,760 31, ,389 23,859 25,074 26,350 27,692 29, ,675 21,478 21,829 22,185 22,548 22, ,699 19,120 18,921 18,723 18,528 18, ,014 17,714 17,249 16,796 16,356 15, ,194 15,080 14,892 14,707 14,523 14, ,384 20,912 26,866 34,515 44,342 56,968 Toplam 274, , , , , ,497 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Projeksiyon sonuçlarına göre 2040 Yılında Altıeylül-Karesi ilçelerinin nüfusu kişi olacaktır. Bu durumda Balıkesir de demografik yaşlanma sürecinin başlaması ve doğurganlığın azalması etkili olmaktadır. Ayrıca yerleşmede iş alanlarının, nüfusun ihtiyaçlarını karşılamaması, nüfus kayıplarına neden olmaktadır. Hazırlanan planda bu durumun değişmesi için arazi kullanımda çalışma alanı kararları üretilmiştir. Plan kapsamında yapılacak yatırımlar ile yerleşmenin nüfusunun 2040 yılında artacağı öngörülmektedir. 94

96 İş Gücü ve Ekonomik Aktivite Analiz Teknikleri İşgücü ve ekonomik aktivite analiz tekniklerinde planlama açısından ekonomik temel modeli ile sabit pay/değişken pay tekniği olmak üzere iki analiz tekniği öne çıkmaktadır: Ekonomik-temel modeli bir yerleşkedeki temel ve yerel işgücü sektörlerinin ve çalışan sayılarının ayrıştırılmasında, sabit pay/ değişken pay tekniği ülkenin ekonomik dinamiklerine bağlı olarak yerleşmedeki nüfusun değişiminin tahmin edilmesinde kullanılmaktadır Ekonomik-Temel Modeli Bu yaklaşıma göre bir yerleşimdeki ekonomik sektörler, temel ve yerel olarak ikiye ayrılır. Bu noktadan çıkışla, yerleşimdeki belli bir zamana ait toplam işgücü, yerel ve temel işgüçlerinin toplamıdır. Ekonomik-temel modeli yaklaşımı bu ikili tanımlama üzerine kurgulanmıştır. Temel ekonomik aktivitenin var olduğu sektörler temel sektör olarak adlandırılırlar ve temel sektörde çalışan işgücüne temel işgücü adı verilir. Ekonomik-temel modelinde yerleşkedeki yerel işgücü sayısını, temel işgücünün büyüklüğü belirlediği varsayılır. Başka bir ifade ile yerleşmedeki yerel işgücünün varlık nedeni yerleşkedeki temel işgücüdür. Temel çarpan (BM t ) kavramı bir temel iş gücünün yerleşmede kendisi ile birlikte kaç iş gücü yaratacağı ile açıklanmaktadır. Temel çarpan yerleşmedeki toplam iş gücü sayısının toplam temel iş gücü sayısına bölünmesiyle bulunmaktadır. Yerleşmede temel / yerel işgücünü belirlemek için varsayım yöntemi ve lokasyon katsayısı yöntemleri kullanılmaktır. Hazırlanan projeksiyon çalışmasında lokasyon katsayısı yöntemi kullanılmıştır. Tablo 34: Temel Yerel Sektör Çalışan Sayıları Sektörler Türkiye Altıeylül- Yer Seçim Ekonomik İşgücü Karesi Katsayısı Aktivite Tarım, Ormancılık Ve Balıkçılık 5,483, Yerel Madencilik Ve Taş Ocakçılığı 118, Yerel İmalat 4,956,000 11, Temel Elektrik, Gaz, Buhar, Su Temini Ve Kanalizasyon 257, Yerel İnşaat 1,914,000 3, Yerel Toptan Ve Perakende Ticaret 3,692,000 15, Temel Ulaştırma Ve Depolama 1,108,000 2, Yerel Konaklama Ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri 1,449, Yerel Bilgi Ve İletişim 251, Yerel Finans Ve Sigorta Faaliyetleri 294,000 1, Temel Gayrimenkul Faaliyetleri 212, Yerel Mesleki, Bilimsel Ve Teknik Faaliyetler 750,000 2, Temel İdari Ve Destek Hizmet Faaliyetleri 1,291, Yerel Kamu Yönetimi Ve Savunma, Zorunlu Sosyal Güvenlik 1,441,000 11, Temel Eğitim 1,411,000 3, Temel İnsan Sağlığı Ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri 1,051,000 2, Temel Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence Ve Spor 149,000 1, Temel Diğer Hizmet Faaliyetleri 793,000 3, Temel Toplam 26,620,000 61,981 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 95

97 Toplam İşgücü (2015) : Temel İşgücü(2015) : Temel Çarpan (2015) : Temel çarpanın hesaplanması iş gücü ve nüfus arasındaki ilişkinin kurulması ve işgücüne bağlı nüfus artışının hesaplanmasına olanak sağlamaktadır. Burada bağımlılık kavramı önem kazanmaktadır. Bağımlılık oranı yerleşmedeki toplam nüfusun toplam işgücüne bölünmesi ile elde edilmektedir. Çıkan sonuca göre yerleşmede 1 kişi kendisiyle birlikte 4.35 kişiye daha bakmaktadır. Toplam Nüfus (2015) : Toplam İşgücü 82015) : Bağımlılık Oranı (2015) : 4.35 Ekonomik - temel modeline göre yerleşmede t ve t+1 zamanları arasında yaratılacak ek temel iş gücü beraberinde yerel işgücü getirecektir. Yaratılan bu işlere öncelikle kuşak bileşenleri tekniğinde hesaplanan doğal nüfus artışındaki nüfus, daha sonra göç ile gelecek nüfus yerleşecektir. P t+1 = P t + P t-t+1 t-t+1 D + P E P t+1 : t+1 zamanında yerleşme nüfusu P t-t+1 D : t ve t+1 zamanları arasındaki doğum ve ölüm oranlarına göre doğal nüfus artış hızı t-t+1 P E : t ve t+1 zamanları arasındaki yerleşkedeki iş gücüne bağlı nüfus artışı t-t+1 Ekonomik temel modeli kullanılarak hesaplanacak tek değer P E Bu oranın hesaplanması için yerleşme için temel sektör olan iş kollarının Türkiye deki yılları arasındaki artış oranı yerleşme için 2040 yılında devam edeceği varsayılmıştır. Tablo 35: Türkiye'de İstihdamın Sektörlere Göre Büyüme Oranı Sektörler Büyüme Oranı Yerleşmede Ekonomik Aktivite Tarım, Ormancılık Ve Balıkçılık 5,483,000 Yerel Madencilik Ve Taş Ocakçılığı 118,000 77, Yerel İmalat 4,956,000 2,183, Temel Elektrik, Gaz, Buhar, Su Temini Ve Kanalizasyon 257,000 96, Yerel İnşaat 1,914, , Yerel Toptan Ve Perakende Ticaret 3,692,000 1,876, Temel Ulaştırma Ve Depolama 1,108, , Yerel Konaklama Ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri 1,449, , Yerel Bilgi Ve İletişim 251, Yerel Finans Ve Sigorta Faaliyetleri 294, , Temel Gayrimenkul Faaliyetleri 212, , Yerel 96

98 Mesleki, Bilimsel Ve Teknik Faaliyetler 750, Temel İdari Ve Destek Hizmet Faaliyetleri 1,291, Yerel Kamu Yönetimi Ve Savunma, Zorunlu Sosyal Güvenlik 1,441, Temel Eğitim 1,411,000 79, Temel İnsan Sağlığı Ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri 1,051, , Temel Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence Ve Spor 149, Temel Diğer Hizmet Faaliyetleri (S+T+U)) 793, , Temel Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. İstihdam Büyüme Oranı Yıl İçin (Ort.) Yıl İçin (Ort.) 4.38E-16 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 25 yılda gerçekleşecek büyüme oranı hesabı istihdam artışı hesaplanmıştır. Temel çarpan katsayısı ile temel sektörde yaşanan değişimin yerel sektörde yaratacağı etki hesaplanmıştır. Bulunan istihdam oranı ile bağımlılık oranı ilişkilendirildiğinde yerleşmede yaşayacak toplam nüfus tahmin edilmiştir. Projeksiyon Toplam İşgücü Temel İşgücü Yerel İşgücü Temel Çarpan Bağımlılık Oranı Toplam Nüfus Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Ekonomik temel aktivite modeline göre projekte edilen nüfus 538,904 kişidir Sabit Pay / Değişken Pay Tekniği Sektörel bazda işgücünü hesaplamak için kullanılan yöntemlerden biri de sabit pay tekniğidir. Bu teknikte yöntem ulusal düzeydeki iş gücü hareketlerinden yola çıkarak yerleşmedeki iş gücü dinamiklerini tahmin etmektir. Bu indirgeme işleminde iki yöntem kullanılmaktadır. İlk yöntem olan sabit pay tekniğinde yerleşmedeki istihdamın ülke istihdamı içinde aldığı payının gelecekte de değişmeyeceği varsayılmaktadır. Diğer yöntem olan değişken pay tekniğinde ise yerleşmedeki istihdam değişim oranının, ülkedeki değişim oranı farkının gelecekte de değişmeyeceği varsayımına dayanmaktadır. 97

99 Sabit Pay Tekniği Sabit pay tekniğinin özelliği tüm sektörlerde yerleşmenin ülke istihdamı içinde aldığı payın tüm zaman içinde sabit kaldığını varsaymasıdır. e i t / E i t = c i e i t : i sektöründeki iş gücünün t zamanda yerleşme içindeki sayısı E i t : i sektöründeki iş gücünün t zamanda ülke içindeki sayısı c i : sabit Tüm sektörlere ilişkin ülke ve yerleşme düzeyinde veri bulunmadığından projeksiyon hesabında bu oran toplam istihdam sayısı üzerinden hesaplanmıştır. Burada önem kazanan bir diğer durum ise Türkiye nin istihdam oranlarının gelecekte nasıl olacağı konusudur. Bu istihdam değerini hesaplayabilmek için Türkiye nin istihdam oranlarını doğal, aritmetik ve logaritmik matematiksel yöntemleri ile hesaplanmıştır. Matematiksel hesaplamaların sonuçlarının ortalaması ilk senaryoyu oluşturmuştur. Tablo 36: Matmatiksel Yöntemlere Göre Ülkenin İstihdam Projeksiyonu YILLAR NÜFUS ,118, ,383, ,533, ,556, ,556, ,381, ,997, ,066, ,594, ,620,000 Doğal Logaritmik Aritmetik Geometrik Ortalama Ortalama Değer ,835,176 28,046,375 23,952,198 26,611, ,105,824 29,549,180 25,080,023 27,911, ,434,475 31,132,509 26,260,953 29,275, ,823,778 33,144,887 27,497,489 30,822, ,276,502 34,920,885 28,792,250 32,329,879 Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. İstihdamın değişimi çok farklı faktörlerden etkilenmektedir. Ülkenin istihdam durumunu değerlendirmek için kullanılan ikinci yöntem bu konuda yapılmış bilimsel araştırmalar olmuştur. Aysıt Tansel in 3 (2012) yılında hazırlamış olduğu istihdam tahminleri çalışmanın diğer senaryolarını oluşturmuştur. Tansel in kurguladığı senaryolar aşağıdaki gibidir. (Tansel, 2012: 121) Senaryo-1 (Düşük Düzey): Bu senaryoda GSYH'nin yılda ortalama %3 düzeyinde artacağı varsayılmıştır. Eğitimdeki gelişmelerin ise yavaş seyredeceği düşünülmüştür. Buna göre 12 yıllık zorunlu eğitimin yaygınlaşması, bu düzeyde %100 brüt okullaşma oranına ulaşılması zaman 3 Tansel, A., (2012), 2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: İşgücü Piyasasına Bakış, TÜSİAD 98

100 alacaktır. Yükseköğretimde ise brüt okullaşma oranı 2023'te %40 ve 2050'de %50 olarak düşük düzeylerde artacaktır. Bu varsayımlar altında 2010'da %71 olan erkeklerin işgücüne katılım oranının 2023'te %72 ve 2050'de %74 olacağı düşünülmüştür. Buna göre 2010'da milyon olan erkek işgücü 2050'de milyona ulaşacaktır. Senaryo-2 (Orta Düzey): Bu senaryoda GSYH'nin yılda ortalama %5 düzeyinde artacağı varsayılmıştır. Eğitimdeki gelişmelerin ise orta düzeyde seyredeceği ve Kavak (2010)'da öngörülen orta düzey senaryoya göre artacağı varsayılmıştır. Buna göre ortaöğretimde brüt okullaşma oranı kısa sürede %100'e ulaşacaktır. Yükseköğretimde ise brüt okullaşma oranı 2023'te %45 ve 2050'de %70 olacaktır. Bu varsayımlar altında 2010'da %71 olan erkeklerin işgücüne katılım oranının 2023'te %72,5 ve 2050'de %75,5 olacağı düşünülmüştür. Buna göre 2010'da milyon olan erkek işgücü 2050'de milyona ulaşacaktır. Senaryo-3 (Yüksek Düzey): Bu senaryoda GSYH'nin yılda ortalama %7 düzeyinde artacağı varsayılmıştır. Eğitimdeki gelişmelerin ise yüksek düzeyde seyredeceği ve eğitimde okullaşma oranlarının Kavak (2010)'da öngörülen yüksek düzey senaryoya göre artacağı varsayılmıştır. Böylece, ortaöğretimde brüt okullaşma oranı kısa sürede %100'e ulaşacaktır. Yükseköğretimde ise brüt okullaşma oranı 2023'te %60 ve 2050'de %90 olacaktır. Asgari emeklilik yaşının 2048'den itibaren 65 olacağı göz önüne alınırsa ileri yaşlarda işgücüne katılımın artacağı öngörülmüştür. Bu varsayımlar altında 2010'da %71 olan erkeklerin işgücüne katılım oranının 2023'te %72,8 ve 2050'de %76,5 olacağı düşünülmüştür. Buna göre 2010'da milyon olan erkek işgücü 2050'de milyona ulaşacaktır. (Tansel, 2012: 122) Tansel in istihdam tahminleri aşağıdaki gibidir. (Tansel, 2012: 123) Düşük İstihdam Senaryosuna Göre: 35,790,000 Orta İstihdam Senaryosuna Göre: 41,319,000 Yüksek İstihdam Senaryosuna Göre: 44,974,000 Tablo 37: Türkiye ve Balıkesir Oranı:Sabit Türkiye Balıkesir Sabit Kaynak: TÜİK verileri kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. 99

101 Tablo 38: Sabit Pay Tekniğine Göre 2040 Yılı Balıkesir Nüfus Projeksiyonu Türkiye Balıkesir 2040 Projeksiyon İstihdam İstihdam Nüfus Senaryo 1 32,329,879 26,620,000 75, ,608 Senaryo 2 35,790,000 26,620,000 83, ,887 Senaryo 3 41,319,000 26,620,000 96, ,468 Senaryo 4 44,974,000 26,620, , ,566 Kaynak: TÜİK verileri ve Tansel in (2012) makalesi kullanılarak çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Değişken Pay Tekniği Sabit pay tekniğinin en büyük sorunu yerleşmedeki işgücünün oranının ulusal düzeydeki değişiminin hiç değişmeyeceğini varsaymasıdır. Bu varsayım çoğu zaman doğru değildir ve gerçekçi olmayan sonuçlar doğurmaktadır. Değişken pay tekniği ise sabit payın modifiye edilmiş şeklidir. Burada eklenen değişken yerel düzeydeki istihdamın değişim oranının ülkesel düzeydeki değişim oranından farkıdır. s i t-t+1 = r i t-t+1 - R i t-t+1 Tablo 39: Değişken Pay Tekniği Sabit Oranı yıllık Türkiye Balıkesir Sabit 0.13 Tablo 40: Değişken Pay Tekniğine Göre 2040 Yılı Nüfus ve İstihdam Projeksiyonları Türkiye Balıkesir İstihdam 2040 Nüfus Senaryo 1 12,994,080 26,620,000 32,329,879 62,085 59,500 83, ,821 Senaryo 2 12,994,080 26,620,000 35,790,000 62,085 59,500 91, ,100 Senaryo 3 12,994,080 26,620,000 41,319,000 62,085 59, , ,681 Senaryo 4 12,994,080 26,620,000 44,974,000 62,085 59, , ,778 Yapılan hesaplama sonuçlarına göre Altıeylül ve Karesi ilçelerinde 2040 yılı nüfusu 340,497 kişi ile 538,904 kişi arasında değişmektedir. Nüfus kaybeden bir kentin alması gereken en önemli karar kente göçle nüfusun gelmesini sağlamaya yönelik olmalıdır. Bu nedenle ekonomik temel yöntemine göre elde edilen nüfus projeksiyonu kente yapılacak yatırımlar ile nüfusun nasıl değişeceğinin ipuçlarını göstermektedir. Balıkesir Çanakkale 1/ Ölçekli Çevre Düzeni planında 2040 yılındaki kentsel nüfusun kişi olacağı öngörülmektedir. (Ekonomik temel modeline göre projekte edilen nüfus bu karara en yakın olandır.) Planlama hiyerarşisi içinde üst ölçekten alt ölçeğe geçen en önemli kararlardan biri nüfus ile ilgili olanlardır. Üst ölçekli planın belirlediği kişi sınırı alt ölçekli planda aşılamayacak olan kestirim nüfus kararıdır. Üst ölçekli planda Balıkesir Merkez İlçe olarak değerlendirilmiştir. Kentin gelişimi incelendiğinde iki ilçenin birlikte büyüdüğü görülmektedir. Nüfus 100

102 projeksiyon hesapları da bu bağlamda birlikte yürütülmüştür. Tahmin edilen nüfus yerleşmenin tümünde mania planı ve üst ölçekli planda önerilen yeni gelişme alanları dikkate alınarak hesaplanan emme kapasitesi ile karar verilmiştir. Tablo 41: Altıeylül - Karesi Kentsel Yerleşme Alanı 2040 Yılı Projeksiyon Nüfus Değerleri Nüfus 2040 Senaryo 1 Senaryo 2 Senaryo 3 Senaryo 4 Kuşak Bileşenleri 340,497 Sabit Pay 301, , , ,566 Değişken Pay 334, , , ,778 Ekonomik Temel 538,904 ÇDP Sektörel ve Mekansal Projeksiyonlar Plan çalışmasında en önemli kararlar mekan üzerinde alınmaktadır. Kentin makraformunu ve ekonomik ilişkilerini belirleyen bu kararları üretmek için elde edilen istihdam verileri mekan ile ilişkilendirilmiştir. Bu önemli kararı doğru tahmin edebilmek için birçok yöntem kullanılmıştır. Bunun nedenlerinden biri geçmişe yönelik elde edilen verilerin doğru projeksiyon yapımına uygun olmamasından kaynaklanmaktadır. Üst ölçekte alınan kararlar Balıkesir in lojistik sektöründe gelişeceğini öngörmektedir. Bu sektörün gelişmesi ile ulaşım yatırımlarının etkisiyle ulaşılabilirliği Nüfusu artan yerleşmede sanayi ve hizmetler sektörleri gelişecektir. Şu anda tek merkezli bir kent olan Balıkesir in gelecekte bu durumunun devam edemeyeceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle kent içinde alt merkezler ve sanayi alanları önerilmiştir. Altıeylül ve Karesi İlçeleri için için yeni alt merkez ve kent içinden taşınan KSS alanı için yeni sanayi alanları önerilmiştir. Üst ölçekli ulaşım kararları gelecekte sanayinin OSB çevresinde kentin yerleşme alanlarından -görece- uzak güney bölgesinde gelişeceği öngörülmektedir. Kentin makroformunda doğal eşiklerle ve mekanda hissedilen (sosyo-ekoomik, etnisite vb.) görülmez sınırlarla ayrışma yaşanmayacağı, mekânsal ilişkilerin -tarih boyunca sürdüğü gibi- Karesi ve Altıeylül ilçelerinde ayrışmayacağı öngörülmektedir. Bu nedenle istihdama yönelik tahminler kentsel yerleşme bütününde hesaplanmıştır. İlk aşamada Türkiye de yaşanan değişimlerin Balıkesir deki ticareti nasıl etkileyeceği hesaplanmıştır. Türkiye de Sektörler Bazında Büyüme Oranları Balıkesir de ticaret gelişiminin nasıl ve ne yönde olacağını anlamak için öncelikle Türkiye genelinde sektörler bazında büyüme oranları incelenmiştir. 101

103 Tablo 42: Türkiye Sektörel Bazlı Büyüme Oranı Tarım Avcılık ve Ormancılık Türkiye Büyüme Oranları (1) İmalat Sanayi İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret ,40 6,90 4,90 7, ,10-7,60-17,40-16, ,30 2,90 13,90 6, ,20 8,40 7,80 11, ,70 11,90 14,10 13, ,60 8,20 9,30 9, ,30 8,40 18,50 6, ,00 5,60 5,70 5, ,60-0,10-8,10-1, ,70-7,20-16,10-10, ,40 13,60 18,30 13, ,20 10,00 11,50 11, ,10 1,70 0,60 0, ,10 3,80 7,10 4, ,20 3,60 3,80 1,80 Ortalamalar 15 yıl için 2,22 4,67 4,93 4,31 24 yıl için (Hesap) 3,55 7,48 7,88 6,89 Kaynak: TÜİK verilerinden elde edilmiştir. 15 yıllık süre boyunca tarım avcılık ve ormancılık, imalat sanayi, inşaat ile toptan ve perakende ticaret sektörlerinde büyüme oranları incelendiğinde; Tarım avcılık ve ormancılık %2.22, İmalat sanayi %4,67, İnşaat %4,93, Toptan ve perakende ticaret %4,31 oranında büyüme göstermiştir. Bu oranların gelecek 24 yıl içerisinde korunacağı göz önüne alınırsa tarım avcılık ve ormancılıkta %3,55 imalat sanayide %7,48 inşaatta %7,88 toptan ve perakende ticarette ise %6,89 oranında büyüme olacağı hesaplanmıştır. Tabloda bazı yıllarda bazı sektörler için (-) değerler, yani sektörlerde küçülme olduğu görülmektedir. Burada ekonomik kriz yaşanan yıllarda bu krizlerin yakın zaman içinde sektörleri olumsuz etkilemesi söz konusudur. Devam eden yaklaşım gelecek 24 yıl içerisinde ülkede ekonomik krizin olmayacağı ancak bazı dönemlerde de büyüme yaşanmayacağı şeklinde ele alınmıştır. Yani negatif bir etki söz konusu olmadığı gibi pozitif bir etki de söz konusu değildir. 102

104 Tablo 43: Türkiye Sektörel Bazlı Büyüme Oranı - 2 Türkiye Büyüme Oranları (2) Tarım Avcılık ve Ormancılık İmalat Sanayi İnşaat Toptan ve Perakende Ticaret ,40 6,90 4,90 7, ,00 0,00 0,00 0, ,30 2,90 13,90 6, ,00 8,40 7,80 11, ,70 11,90 14,10 13, ,60 8,20 9,30 9, ,30 8,40 18,50 6, ,00 5,60 5,70 5, ,60 0,00 0,00 0, ,70 0,00 0,00 0, ,40 13,60 18,30 13, ,20 10,00 11,50 11, ,10 1,70 0,60 0, ,10 3,80 7,10 4, ,20 3,60 3,80 1,80 Ortalamalar 15 yıl için 3,37 5,67 7,70 6,17 24 yıl için 5,40 9,07 12,32 9,88 Kaynak: TÜİK verilerinden elde edilmiştir. Burada önceki tabloda yer alan (-) değerler sıfırlanmış ve işlemler tekrarlanmıştır. Buna göre; Tarım avcılık ve ormancılık %3.37, İmalat sanayi %5,67, İnşaat %7,70, Toptan ve perakende ticaret %6,17 oranında büyüme göstermiştir. Gelecek 24 yıl içerisinde ise tarım avcılık ve ormancılıkta %5,40 imalat sanayide %9,07 inşaatta %12,32 toptan ve perakende ticarette ise %9,88 oranında büyüme olacağı hesaplanmıştır. Balıkesir İstihdam Oranları Balıkesir in son 4 yıllık istihdam verileri ile sonraki yıllara ilişkin detaylar şöyledir: Tablo 44: Balıkesir İstihdam Oranı Artışı Balıkesir İstihdam Oranı Artış (%) 19,6 Balıkesir Tahmin YIL ORAN ARTIŞ HIZI , ,5 0,14% ,7-2,02% ,4 6,53% ,1 1,50% ,7 1,50% ,4 1,50% ,1 1,50% 103

105 Kaynak: TÜİK verilerinden elde edilmiştir ,8 1,50% ,5 1,50% ,3 1,50% ,0 1,50% ,8 1,50% ,5 1,50% ,3 1,50% ,1 1,50% ,9 1,50% ,7 1,50% ,5 1,50% ,3 1,50% ,2 1,50% ,0 1,50% ,9 1,50% ,8 1,50% ,7 1,50% ,6 1,50% ,5 1,50% ,5 1,50% ,4 1,50% ,4 1,50% yılları arasında her yıl %1,5 istihdam artışıyla bu süre içinde %19,6 oranında bir istihdam artışı elde edilmiştir. Bu artışın sektörlere nasıl yayılabileceği incelendiğinde ise; Balıkesir de yerleşmenin merkez ilçe kimliğine ve hizmet verdiği hinterlandının getirdiği gerekliliklere uygun olarak en fazla çalışılan kurumlar %22 oran ile perakende ticaret, %18 oran ile resmi kurumlar, %12 oran ile fabrikalardır. Tablo 45: Balıkesir Çalışılan Kurum Öngörüsü Çalışılan Kurumlar Mevcut 2040 Öngörü Değişim Perakende Ticaret 22% 29% Resmi Kurumlar 18% 18% Fabrikalar 12% 20% Toplam 52% 67% 15% Kaynak: Türkiye Büyüme Oranları (1) Tablosu'ndan yararlanılarak hesaplanmıştır. Mevcut oranlara 2040 yılı için hesaplanan büyüme oranları ilave edildiğinde en fazla çalışılan kurumların 2040 oranları ortaya çıkmaktadır. Burada en fazla çalışılan kurumlarda %15 lik bir değişim söz konusu olmuştur. 104

106 Tablo 46: Balıkesir Çalışılan Kurum Öngörüsü - 2 Çalışılan Kurumlar Mevcut 2040 Öngörü Değişim Perakende Ticaret 22% 32% Resmi Kurumlar 18% 18% Fabrikalar 12% 22% Toplam 52% 72% 20% Kaynak: Türkiye Büyüme Oranları (2) Tablosu'ndan yararlanılarak hesaplanmıştır. Bu tabloda ise 2040 öngörüleri krizlerden arındırılarak mevcut oranlara yansıtılmıştır. En fazla çalışılan kurumlarda %20 lik bir değişim olmuştur. Bu değişim Balıkesir in 2040 yılına kadar hesaplanan istihdam artışı oranıyla (%19,6) birebir uyum göstermektedir. Değerlendirme Ticaret gelişimi öngörülerinde incelenen sektörler için 24 yılda lineer artışın %15 olacağı öngörülmektedir. Krizlerin olmadığı ve bu yıllarda büyüme olmadığı varsayılarak %20 sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç 2040 a kadar gerçekleşecek minimum büyüme oranı şeklinde yorumlanmıştır. Balıkesir için ise istihdam artışı 24 yılda %19.6 olarak bulunmuştur. Buradan, ticaret gelişiminde en az büyüme oranı %20 göz önünde bulundurularak istihdam artışı kadar sektörlerde büyüme olacağı şeklinde bir yorum geliştirilmiştir. Sektörün gelişiminde kullanılan ikinci yöntemde Türkiye de ticaret alanlarındaki gelişmeler ofis çalışanları ve diğer ticaret alanlarında çalışanlar olmak üzere iki bölümde incelenmiştir. Bu incelemede bu sektörlerdeki istihdamın alansal büyüklükler ile ilişkisi kurulmuştur. Bu inceleme yapılırken demografik gelişmede kullanılan sabit pay ve değişken pay yöntemlerine göre istihdam projekte edilmiş, gerçekleşme oranı en doğru olacak olan projeksiyon değeri bulunmaya çalışılmıştır. NACE REV.2 sınıflamasına göre toptan ve perakende ticaret, ulaştırma ve depolama, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri nde çalışanlar ofis dışı ticaret faaliyetlerinin sürdürüldüğü alanlarda çalışanlar olarak kabul edilmiştir. geleceğe yönelik projeksiyon değerinin hesaplanması için öncelikle bu sektörlerin 2002 ve 2015 yılları arasında Türkiye deki büyüme oranları incelenmiş bu büyüme oranı 2040 yılına projekte edilmiştir. Elde edilen değere göre bu sektörelerdeki yıllık büyüme oranı %1.2 dir. Bu büyüme oranına göre 2015 de olan istihdam 2040 yılında kişi olacağı hesaplanmıştır. Tablolarda görüleceği üzere olan istihdamın 2040 yılında en az 24,922 kişi en çok kişi olacağı hesaplanmıştır. 105

107 Tablo 47: Sabit Pay Tekniğine göre Ticaret Alanlarında İstihdam Türkiye (istihdam edilennüfus) Sabit Pay Planlama Alanı (istihdam edilenüfus) c sabiti ,249,000 18, ,334,130 24,922 Kaynak: Türkiye Büyüme Oranları (2) Tablosu'ndan yararlanılarak hesaplanmıştır. Tablo 48: Değişken Pay Tekniğine göre Ticaret Alanlarında İstihdam Değişken Pay Türkiye Büyüme Oranı Planlama Alanı Büyüme Oranı c sabiti ,249, * 18, * ,334, ** 30, ** 0.05*** 0.984*** Kaynak: Türkiye Büyüme Oranları (2) Tablosu'ndan yararlanılarak hesaplanmıştır. * yıları arasındaki 1 yıllık büyüme oranı ** yılları arasındaki büyüme oranı *** yılları arasındaki 1 yıllık büyüme oranı Her iki yöntemin de eksikliklerin bulunduğu bilinerek tahminler yürütülmekte, alınacak kararın doğruluğunun sağlanması için en küçük ve en yüksek oranlar belirlenmeye çalışılmıştır. Geleceğe yönelik en doğru kararı alabilmek için yer seçim kararında en yüksek değer kullanılmıştır. Gelecekte ihtiyaç duyulacak alanların belirlenmesi için kişi başına düşen m 2 değerinin kabul edilmesi gerekmektedir. Bu sabitin belirlenmesi için bugünkü arazi kullanım ile istihdam değeri ilişkilendirilmiş istihdam başına 84.8 m 2 ticaret alanının olduğu hesaplanmıştır. Bu oranın 2040 yılında devam edeceği öngörülerek mekanda ihtiyaç durulan ticaret alanı hesaplanmıştır. Sabit pay tekniğine göre hesaplanan istihdam oranına göre 211,36 ha alana, değişken pay tekniğine göre hesaplanan istihdam oranına göre 258,99 ha alana ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir. Mekanda önemli olacağı düşünülen bir diğer arazi kullanım kararı ofis alanlarıdır. NACE REV.2 4 sınıflamasına göre bilgi ve iletişim, finans ve sigorta faaliyetleri, gayrimenkul faaliyetleri, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler, idari ve destek hizmet faaliyetleri, diğer hizmet faaliyetleri (s+t+u)) sektörlerinde çalışanlar, hazırlanan plan çalışması kapsamında ofis çalışanı olarak kabul edilmiştir. Bu istihdamın hesaplamasında da ticaret sektöründe çalışanlar gibi öncelikle Türkiye nin büyüme oranı kullanılarak 2040 yılındaki istihdam sayısı hesaplanmış, daha sonra sabit pay ve değişken pay tekniklerine göre geleceğe yönelik tahminler hesaplanmıştır de 700,595 olan istihdamın 2015 de 4 Nace Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistikî Sınıflaması). Bu sınıflama, ilgili kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarına cevap vermek ve kendilerine özel oluşturdukları sınıflama sistemleri yerine ortak bir sınıflama kullanmaları amacıyla geliştirilmiştir. (TÜİK; erişim tarihi: ) 106

108 3,591,000 olduğu görülmüştür. Bu büyüme oranına (%1,6) göre 2040 yılında istihdamın kişi olacağı öngörülmektedir. Bu sektörde de sabit pay ve değişken pay tekniklerine göre Balıkesir deki istihdam değeri hesaplanmıştır. Tablo 49: Sabit Pay Tekniğine Göre Ofis Çalışanları Sabit Pay Yıl Türkiye (Çalışan Sayısı) Planlama Alanı (Çalışan Sayısı) c sabiti ,249, ,334, Kaynak: TÜİK,2015 verileri ve planlama çalışması için yapılan arazi kullanım çalışmaları kullanılarak çalışma kapsamında üretilmiştir. Tablo 50: Değişken Pay Tekniğine Göre Ofis Çalışanları Değişken Pay Türkiye (Çalışan Sayısı) Büyüme Oranı Balıkesir (Çalışan Sayısı) Büyüme Oranı c sabiti ,032, * 19, * ,059, ** 25,491 1** 0.04*** 0.054*** Kaynak: TÜİK,2015 verileri ve planlama çalışması için yapılan arazi kullanım çalışmaları kullanılarak çalışma kapsamında üretilmiştir. * yıları arasındaki 1 yıllık büyüme oranı ** yılları arasındaki büyüme oranı *** yılları arasındaki 1 yıllık büyüme oranı Ofis alanlarına ilişkin mekânsal tahminin yapılması için Şentürk ün 5 (2012) aktardığı oranlar kullanılmıştır. Şentürk e göre sektörlere göre 6 m 2 ile 14 m 2 arasında istihdam başına ofis oranı değişmektedir. Bu oran İstanbul için 10 m 2 dir. Bu değerler gözetilerek elde edilen sonuçlar aşağıdaki tabloda paylaşılmıştır. Tablo 51: İstihdam Tahminlerine Göre Gereken Ofis Alanı Miktarı (ha) İstihdam Başına Düşen Alan 6 ki/m² 10 ki/m² 14 ki/m² Sabit Pay Değişken Pay Kaynak: TÜİK,2015 verileri ve planlama çalışması için yapılan arazi kullanım çalışmaları kullanılarak çalışma kapsamında üretilmiştir. Yukarıdaki hesaplara göre 16,91 ha ile 39,46 ha arasında bir alan gereksinimi olacağı tahmin edilmektedir. Ofis talebinin ve arzının Türkiye genelinde arttığı düşünüldüğünde bu konuda da en yüksek değer olan ha değerinin mekana yansıtılmasının doğru bir yaklaşım olacağı düşünülmektedir. 5 Şentürk, T, (2012), Gayrimenkul Döngüsü Bağlamında Arz-Talep Dengesinin Sorgulanması; İstanbul Ofis Piyasası Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ 107

109 Kent mekanı etkileyen diğer konu göç ile gelecek nüfusun barınma talebidir. Bu talebi belirleyebilmek için gayrimenkul sektörü gözünden konut talebi öngörülmeye çalışmılmıştır. Raporun devamında bu çalışmalara ilişkin elde edilen veriler aktarılmıştır. Nüfus Artış Öngörüsü Kırmızı ile işaretli yıllar geçmiş yıllara ilişkin TUIK verilerini göstermektedir yılları arasında nüfusun her yıl ne kadar arttığı incelenmiş, buna göre gelecek yıllar için bir artış katsayısı konulmuştur. Bu katsayı her yıl %1,5 şeklinde tespit edilmiştir. Tablo 52: Nüfus Artış Öngörüsü ,48% ,25% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% 108

110 ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. Yapılan işlem sonucunda 2040 yılında Balıkesir nüfusu kişi olarak hesaplanmıştır. Buna göre nüfusun 24 yıllık zaman süresi içinde %45 artacağı öngörülmüştür. Göçle Gelen Kişi Sayısı Öngörüsü Benzer bir yaklaşımla geçmiş yıllar incelenmiştir. Balıkesir geneli için verilen TUIK verileri nüfus oranı üzerinden merkez ilçelere (Altıeylül ve Karesi) indirgenmiştir. Buna göre Balıkesir merkezine yıllık ortalama 880 kişinin göç ettiği hesaplanarak bunun gelecek yıllara nasıl bir etkisi olacağı incelenmiştir. Tablolar ilerleyen sayfalarda sunulmaktadır. Tablo 53: Balıkesir Göç Durumu Göç (Balıkesir Geneli) Gelen Kişi Dönen Kişi Fark Toplam Balıkesir Merkez için Yıllık Yaklaşım 880 Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. Buradan gelecek yıllara ilişkin hesap yapılmıştır. -24 yıllık süre zarfında Balıkesir merkezine (Altıeylül ve Karesi) yaklaşık kişinin göç edeceği düşünülmektedir. -Bu işlemi yaparken yılları arasında her yıl göçle gelen kişi sayısının %3 artacağı öngörülmüştür.tablo 54: Balıkesir Göç Öngörüsü 109

111 Göçle Gelenler % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Tahmin Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. Gelir Öngörüsü Konut talebini etkileyen diğer bir faktör olan gelir artışının yıllara göre nasıl değiştiği incelenmiştir. Bunu yaperken yılları arası TUIK eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirleri incelenmiştir. Ortalama ve medyan değerler incelendiğinde Balıkesir özelinde yıllık artışın Türkiye ve Ege Bölgesinin arasında olduğu düşünülmektedir. 110

112 Tablo 55: Eşdeğer Hanehalkı Kullanılabilir Gelirlerin Dağılımı Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirlerin dağılımı Ortalama değişim (6 yıl) 55% TÜRKİYE Medyan değişim (6 yıl) 58% Ortalama (TL) Medyan (TL) Ortalama değişim (6 yıl) 44% TR3 Ege Medyan değişim (6 yıl) 44% Ortalama (TL) Medyan (TL) TR22 (Balıkesir, Çanakkale) Ortalama Medyan Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. Buna göre Balıkesir de hane gelirleri artışının Ege Bölgesi ne yakınsayacağı varsayımıyla 6 yıl için %48 olacağı öngörülmüş, bu sayı her yıl için %8 e denk gelmiştir. Yıllara göre gelir artış öngörüsünde bulunulduğunda ise 24 yıllık süre zarfında şu anki gelir miktarından 6,5 kat fazla gelir olacağı sonucu çıkmıştır. Sonuçlar devam eden tablolarda görülmektedir. 111

113 Tablo 56: TR22 Eşdeğer Hanehalkı Kullanılabilir Gelirlerin Dağılımı öngörüsü TR22 (Balıkesir, Çanakkale) % 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% Ortalama Medyan Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. TR22 (Balıkesir, Çanakkale) % 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% 8% Ortalama Medyan Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. 112

114 Gelir artışının bir diğer göstergesi ise tasarruf mevduatı artışıdır. Bu sebeple tasarruf mevduatı artışının Türkiye genelinde ve Balıkesir ili özelinde nasıl değiştiği incelenmiştir. Tablo 57: Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (TL) Kişi Başı Tasarruf Mevduatı TL (2012) Kişi Başı Tasarruf Mevduatı TL (2014) Kişi Başı Tasarruf Mevduatı TL (2015) BALIKESİR 5.745, , ,65 Türkiye Geneli 4.387, ,31 Kaynak: BASIAD ve Türkiye İş Bankası Raporları Tabloda 2012, 2013 ve 2015 yıllarında kişi başı tasarruf mevduat miktarı gösterilmiştir. Yıllık değişim %10 olarak hesaplanmış, bu değerin gelecek yıllarda da korunacağı varsayılmıştır. Tablo 58: Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (TL) Öngörüsü Kişi Başı Tasarruf Mevduatı (TL) ,65 983% ,92 10% ,11 10% ,72 10% ,99 10% ,99 10% ,69 10% ,06 10% ,16 10% ,28 10% ,00 10% ,40 10% ,15 10% ,66 10% ,33 10% ,66 10% ,52 10% ,38 10% ,51 10% ,37 10% ,80 10% ,48 10% ,23 10% ,45 10% ,60 10% Tahmin ,66 10% Kaynak: BASIAD ve Türkiye İş Bankası Raporları ndan çalışma kapsamında üretilmiştir. Buna göre 24 yıllık süre zarfında kişi başı tasarruf mevduatında 9,5 kat artış olacağı hesaplanmıştır. 113

115 Gelir artışının 6,5 kat, tasarruf mevduatı artışının 9,5 kat olacağı düşünülürse Balıkesir nüfusunun tasarruf artışına eğilimli olduğu sonucu çıkarılabilir. Nüfusun bu eğiliminin ve kaynağının konut yatırımlarına aktarmasına teşvik edilmesinin önemli olduğu değerlendirilmektedir. Hane Halkı Büyüklüğü Öngörüsü Balıkesir in yılları arasındaki son 5 yıllık TUIK hane halkı büyüklüğü değişimi incelendiğinde 5 yılda %4 oranında bir düşüş olduğu görülmüştür. Bu düşüşün gelecek 24 yıl içerisinde aynı hızda devam ettiği varsayıldığında hane halkı büyüklüğünün 2,8 den 2,3 e düşeceği öngörülmüştür. Sonuçlar tabloda sunulmuştur. Kuşak bileşenleri tekniği projekte edilen nüfus büyüklüğüne göre nüfusun demografik olarak yaşlandığı ortaya konulmuştur. Buna bağlı olarak hane büyüklüğünün düşeceği ortadadır. Gelir öngörülerine göre gelecekte bugünün 6,5 katı olacağı da matematiksel hesaplar ile ortaya konmuştur. Tüm bu eğilimler dikkate alındığında ve Türkiye nin nüfus trendi aile büyüklüğü birlikte düşünüldüğünde hane halkı nüfusunun azalacağı ortadadır. Tablo 59: Balıkesir Hane Halkı Büyüklüğünün Gelecek Tahmini Balıkesir Hane Halkı Büyüklüğü ,9 0% ,9 0% ,9 0% ,8 0% ,8-4% ,8 0% ,8 0% ,8 0% ,8 0% ,7-4% ,7 0% ,7 0% ,7 0% ,7 0% ,6-4% 114

116 Balıkesir Hane Halkı Büyüklüğü ,6 0% ,6 0% ,6 0% ,6 0% ,5-4% ,5 0% ,5 0% ,5 0% ,5 0% ,4-4% ,4 0% ,4 0% ,4 0% ,4 0% ,3-4% Kaynak: BASIAD ve Türkiye İş Bankası Raporları ndan çalışma kapsamında üretilmiştir. Konut Satışları Öngörüsü Konut talebini ölçmek ve aynı zamanda arz ile olan ilişkisini görmek için il genelinde yapılan 1. el konut satışlarının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu sebeple Balıkesir genelinde yapılan 1. el satışların miktarı ve değişimi incelenmiştir. Daha sonra bu satışlar Altıeylül ve Karesi ölçeğine indirgenerek öngörü yapılmıştır. Tablo 60: Konut İlk Satış Öngörüsü Balıkesir Geneli Toplam İlk Satışlar ,69% ,03% ,00% ,00% ,00% 115

117 ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. İlçeler ölçeğinde 1. el ve 2. el toplam konut satışları incelendiğinde ise 2015 yılında Altıeylül ve Karesi nin toplam konut satışlarından %20 pay aldığı görülmüştür. Aşağıdaki tablo 1. ve 2. el toplam satışlardan Altıeylül Karesi özelinde 1. el satışların nasıl değişeceğini göstermektedir. Tablo 61: Altıeylül Karesi İlçeleri Konut İlk Satış Öngörüsü Altıeylül Karesi Balıkesir Geneli Altıeylül İlk Satış Balıkesir Toplam Satış Toplam Satış Karesi Payı Geneli İlk Satış Altıeylül Karesi % % % %

118 % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Kaynak: TÜİK verilerinden çalışma kapsamında üretilmiştir. Toplam satışlardan hesaplanan %20 pay ilk satışlara yansıtılmıştır. Bu durumda 2015 yılında Balıkesir genelinde adet konutun adedinin Altıeylül Karesi de satıldığı hesaplanmıştır. Merkez ilçelerin zaman içerisinde daha çok gelişeceği ve toplam konut satışlarından daha fazla pay alacağı varsayılmıştır.. Projeksiyon hesabı yapıalbilmesii için geçmişe dönük verilerin bilinmesi gerekmektedir. Balıkesir için bu öngörülerin yapılabileceği bilgi birikimi oluşmadığından nitel gözlemler ile elde edilen bilgilerin matematiksel karşılığı tahmin edilmiştir. Bu sebeple bu pay her yıl %1 oranında arttırılmıştır. Bu durumda 2016 yılı elimine edilerek yılları arasında Altıeylül ve Karesi de toplam adet 1.el konut satışı olacağı sonucu çıkmaktadır. Bu sayının arz edilecek yeni konut miktarının tüketim adedini göstermesi açısından önemli olduğu değerlendirilmektedir. 117

119 Konut tüketimin miktarının yanı sıra, tercihlerin ne yönde olduğunu anlamak, gelecek projeksiyonları için önem arz etmektedir. Bu sebeple ev sahipliği ve tercih edilen konut büyüklüğüne ilişkin incelemeler yapılmıştır. Tablo 62: Ev Sahipliliği Eğilimleri Balıkesir Ev Sahipliği Oranları Ev Sahibi Ev Sahibi Değil yaş 64% 36% yaş 53% 47% Konut Satın Alma Eğilimi Oturum İçin 83% Yatırım İçin 17% Tercih Edilen Konut Büyüklüğü (m2) m2 Kaynak: GYODER Balıkesir Raporu verileri ile oluşturulmuştur (2015). Tablo incelendiğinde yaş aralığında ev sahipliği oranının yaş aralığından düşük olması, yaştan kaynaklı bir potansiyelin olduğunu göstermektedir. Bu dilimin ilerleyen yıllarda konut satın alma eğilimi artacaktır. İmar planı çalışmasında yoğunluk değerlerinin hesaplanabilmesi için talep ve eğilimler göz önünde bulundurulmalıdır. Konut talep ve eğilimleri, planda konut alanlarının yoğunluklarına girdi vermektedir. Bu girdinin sağlanması için nüfus yoğunluk değerleri ile yapı yoğunluğu değerleri arasında ilişki kurulmalıdır. Bunun için hane büyüklüğü ve talep edilen konut büyüklüğü öngörülmeye çalışılmıştır. Bu öngörüleri yapabilmek için bugünün değerleri iyi tespit edilmelidir. Plan sınırları içinde hane başına düşen konut alanı hesaplanmıştır. Bu hesabın yapılabilmesi için Balıkesir Kent Bilgi Sistemi nden yararlanılmıştır. Sistemde konut birimlerinin alanları yayınlanmaktadır. Mahallede bulunan bütün konut alanları toplanmış ve TÜİK (2015) mahalle nüfus bilgilerine göre oranı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuca göre mevcutta ortalama konut büyüklüğü 114 m² dir. Tercih edilen konut büyüklüğünün oturum amaçlı satın alma eğilimin yüksek olması sebebi ile yüksek olduğu görülmüştür. İlerleyen yıllarda oturum için satın alma oranının bir miktar düşeceği, yatırım için satın alma oranının ise bir miktar artacağı tahmin edilmektedir. Plan ile ayrılan çalışma alanlarının niteliğine bağlı olarak ve eğitime yapılan yatırımların (üniversite, örgün eğitim, yaygın eğitim vb.) beyaz yakalı nüfusun, dolasıyla geliri yüksek nüfusun yerleşmede yaşayacağı öngörülmektedir. Gelirin 6,5 katına çıkacağı da daha önceki hesaplarda ortaya konmuştur. Bunlara bağlı olarak tercih edilen konut büyüklüğünün artması gerekmektedir. Önceki bölümlerde incelenen hane halkı büyüklüğü verileri ve hane halkının düşmesi de bu varsayımı desteklemektedir. Tüm bu sebeplerle birbiri ile dengelendiğinde tercih edilen konut 118

120 büyüklüğü varsayımı ortalama 122,66 m² olarak alınmıştır. Aile büyüklüğü 2,3 kişi olarak alındığında kişi başına 53,33 m² konut inşaat alanı düşmektedir. Daha önce hesaplanmış olan yılları arasında Altıeylül ve Karesi de toplam adet eklenecek stok 122,66 m² ortalama brüt konut büyüklüğü ile çarpıldığında 22,486,277 m² eklenecek konut alanı ortaya çıkmaktadır. Üretilecek yeni arzın aynı oranda tüketileceği görüşünü nüfus artışı, göç, gelir artışı ve hane halkı büyüklüğü verileri desteklemektedir. Değerlendirme Konut piyasasına ilişin son sözleri söylemek gerekirse: Belirleyici Faktörler 1-) Türkiye piyasasında konut talebini etkileyen en belirleyici faktör gelir artışıdır. 2-) Türkiye piyasasında fiyat artışları ve konut kredisi artışları konut talebi ile doğru orantılıdır. 3-) Nüfus ve demografik faktörler talebi etkileyen diğer unsurlardır. Balıkesir Tahminleri 1-) Hanehalkı sayısının düşeceği tahmin edilmektedir. 2-) Tercih edilen konut büyüklüğünün azalacağı tahmin edilmektedir. 3-) Konut fiyatlarının artacağı tahmin edilmektedir. Planlama sınırları içinde nüfus dağılımı ve alan kullanımları ile ilgili önemli olan bir diğer konu ise Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nde belirtilen donatı standartlarına göre ayrılacak kamusal alanlardır tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin Ek-2 dosyasındaki 2. Maddesi ne göre Büyükşehir belediye sınırları içerisinde yerleşme bütünlüğü gösteren, komşu ilçe belediyeleri ile bütünleşen ilçe belediyelerinde altyapı alanları bir bütün olarak hesaplanabilir. denmektedir. Şehir planlama literatüründe nüfus ve arazi kullanım kararlarını birbiriyle ilişkilidir. Bu nedenle planlama Altıeylül ve Karesi ilçelerinin gelişimi birlikte değerlendirilmiş, arazi kullanım ve nüfus kabul kararları kentsel yerleşme makroformu sınırları içinde değerlendirilmiştir. Planlama sınırları içinde nüfusun yerleşebileceği temelde meskun alan ve gelişme konut alanı olmak üzere iki farklı karakterde alan çıkmaktadır. Bunlardan ilki olan meskun alanda meri imar planına göre yapılaşma haklarını doldurmamış alanlardır. Bu analarda mevcut eğilimlerin devam edeceği düşünülerek ne kadar daha nüfusun yerleşebileceği hesaplanmıştır. Daha soğru sonuç elde etmek için konut tipolojisi ile meri planın yapılaşma koşulları arasında ilişki kurulmuştur. Bu sonuçlara göre Altıeylül İlçesi ne kişi daha yerleşebilmektedir. Aynı tabloyu Karesi İlçesi için değerlendirdiğimizde kişi de Karesi ilçesi meskun alanına yerleşebilmektedir. 119

121 Planlama sınırları içinde sosyoekonomik, fizik mekân, doğal yapı, jeolojik yapı vb. etkilerin ayrıntılı incelendiği sentez çalışmasından elde edilen sonuçlara göre dönüşüm yapılması gerekli görülen gelecek bölümlerde ayrıntılı anlatılmıştır- sınırlar tespit edilmiştir. Bu alanların herbiri farklı karakterde olduğundan farklı müdahale biçimleri seçilmiştir. Bu müdahale biçimlerine göre yaşayabilecek nüfus ayrıntılı incelenmiştir. Ada bazında yapılaşmayı teşvik etmek amacıyla, bu koşulla yapılaşan alanlarda %10 emsal artışı verilmektedir. Ada bazında yapılaşmanın tüm kenttin %10 nu geçmeyeceği varsayımıyla eklenecek ek nüfus tahminleri her planlama sınırı içindeki nüfusa dahil edilmiştir. edilmiştir. Barınma alanlarının yoğunlaştığı Karesi de kişi, Altıeylül de kişi, arkeolojik sit alanının bulunduğu koruma amaçlı planlanın yaplacağı alanda 2220 kişi yaşayacaktır. Toplamda kentsel yerleşmede Çevre Düzeni Planı nın da öngördüğü kişi yaşayacaktır. Tablo 63: Nazım İmar Planları da Planlama Alanları ve Yerleşecek Nüfus Mevcut Nufus 2015 Meri Plan Emme Kapasitesi Gelişme Alanları Nufus Dağılımı (2040) Ada Bazlı Yapılaşmadan Doğacak Nüfus Artışı 2040 Nufus Dağılımı Altıeylül Karesi Toplam Nufus ** Koruma Amaçlı İmar Planları Kapsamındaki 3.Derece Arkeolojik Sit Alanlarında Öngörülen Nüfus 2220 Toplam Kestirim Nufusu Mekansal Stratejik Plan Altıeylül ve Karesi kentlerinin doğal, demografik, ekonomik, sosyal ve teknik alt yapıları detaylı olarak incelenmiş, yapılan saha çalışmaları ve anket sonuçları SPSS ve GIS ortamında analiz edilmiştir. Tespit edilen sorun ve potansiyeller ışığında Altıeylül ve Karesi kentlerine ilişkin mekansal ve stratejik çözüm önerileri geliştirilmiştir. Çözüm önerilerinin geliştirilmesinde Türkiye'nin kalkınma vizyonu, büyüme oranları, Balıkesir'in bölge içindeki konumu ve rolü, Altıeylül ve Karesi kentlerinin merkez ilçe olma özellikleri referans alınan önemli göstergeler olmuştur. Bu referanslar doğrultusunda Altıeylül ve Karesi kentleri için 12 adet kent kimliği belirlenmiştir. Bu kimlikler; HUB Kent, Yönetim Merkezi, Endüstriyel Bölge, Agrokent, Temiz Enerji, Yaşanabilir Kent, Erişilebilir Kent, Ticaret Merkezi, Eğitim Merkezi, İnovatif Kent, Gıda Üssü ve Nitelikli Nüfus'tur. Belirlenen kimliklere uygun olarak amaç, hedef ve stratejiler belirlenmiş, kısa,orta ve uzun vadede uygulama takvimi hazırlanmıştır. Altıeylül ve Karesi kentleri bu kimlikler doğrultusunda gelişecek ve potansiyellerini en uygun yatırım ve mekansal çözümlerle değerlendirerek yaşam kalitesini arttıracaktır. 120

122 Tablo 64: Amaç, Hedef ve Stratejiler KİMLİK AMAÇ HEDEF STRATEJİ HUB YÖNETİM MERKEZİ ENDÜSTRİYEL BÖLGE AGROKENT LOJİSTİK ALTYAPININ VE ULAŞTIRMA AĞININ GÜÇLENMESİ ERİŞİLEBİLİRLİĞİ ARTTIRMAK KENTİN YÖNETİM MERKEZİ OLARAK ÇEKİMİNİ ARTTIRMAK UZMANLAŞMA DÜZEYİNİN ARTTIRILMASI YENİLENEBİLİR ENERJİ SEKTÖRÜNÜN GELİŞTİRİLMESİ TEKNOLOJİ DÜZEYİ YÜKSEK SERMAYE YATIRIMLARININ KENTE ÇEKİLMESİ SANAYİ KAYNAKLI KİRLİLİKLERİN AZALTILMASI KENT-KIRSAL ARASINDAKİ İLETİŞİMİN GÜÇLENMESİ KAMU TARAFINDAN YAPILAN ULAŞIM PROJELERİNİN TÜM KENTE ENTEGRASYONUNU SAĞLAMAK, PROJELERİN ETKİLERİNİ KENTE HİZMET EDECEK VE KATKI SAĞLAYACAK ŞEKİLDE YÖNLENDİRMEK KONUT ALT BÖLGELERİNİN TANIMLANMASI ULAŞIM ARTERLERİNİN BAĞLANTI KABİLİYETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ DEMİRYOLU HATTI HEM ZEMİN GEÇİŞLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ OTOPARK ALANI KAPASİTELERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMA ALANLARI VE KONUT ALANLARININ TOPLU TAŞIMA İLE ENTEGRASYONU KUZEY VE GÜNEYİ BAĞLAYAN ALTERNATİF GÜZERGAHLARIN GELİŞTİRİLMESİ YOLCU ULAŞIM AKIŞINI HIZLANDIRMAK KENTLİNİN RESMİ KURUMLARA ERİŞİMİNİ KOLAYLAŞTIRMAK SANAYİNİN ETKİN BİR ŞEKİLDE YAPILANDIRILMASI SANAYİNİN ULAŞIM VE ALTYAPI ALANLARI İLE ENTEGRASYONUNUN SAĞLANMASI YENİLENEBİLİR ENERJİ EKİPMANLARI İMALATININ ÜRETİMİNİN YAPILMASI İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ SANAYİ ALTYAPISININ GÜÇLENDİRİLMESİ UYGUN YER SEÇİMLERİNİN YAPILMASI YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİLERİNİN ÜRETİMLE BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ TEMİZ ÜRETİM TEKNOLOJİLERİNE GEÇİŞİN SAĞLANMASI ÜRETİCİ İLE TÜKETİCİNİN DOLAYSIZ BULUŞMASINI SAĞLAYACAK MEKANSAL ÖRGÜTLENME ULAŞIM ALTYAPISINA HİZMET EDEN KONUT VE ÇALIŞMA ALANLARININ DÜZENLENMESİ KESİNTİSİZ RİNG HATLARININ TASARLANMASI ULAŞIM KADEMELENMESİNİN REVİZYONU YOL GEOMETRİK DÜZENLEMELERİNİN YAPILMASI KAVŞAK DÜZENLEMELERİNİN YAPILMASI YENİ OTOPARK ALANLARININ TASARIMI BANLİYÖ TREN HATTININ TRAMVAY HATTI OLARAK KULLANILMASI BATI ÇEVRE YOLUNUN KURGULANMASI YHT İSTASYONU İLE OTOGARIN ENTEGRASYONUNUN SAĞLANMASI RESMİ VE İDARİ DONATI ALANLARININ SAYI VE KALİTESİNİN ARTTIRILMASI KENT MERKEZİNDE KALMIŞ OLAN KSS ALANININ OSB ALANINA TAŞINMASI OSB ALANININ ÇDP DOĞRULTUSUNDA GENİŞLETİLMESİ OSB ALANLARINDAKİ ALT VE SÜT YAPININ İYİLEŞTİRİLMESİ SANAYİ YER SEÇİMLERİNDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ UYGULAMALARININ YAPILMASI POTANSİYEL SEKTÖRLERDE KÜME OLUŞUMLARININ DESTEKLENMESİ GÖKKÖY LOJİSTİK MERKEZİNİN FAALİYETE GEÇMESİ KENT İLE SANAYİ ARASINDA RAYLI SİSTEM TAŞIMACILIĞININ BAŞLATILMASI OSB ALANINDA YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM BÖLÜMÜNÜN KURGULANMASI LİSE VE ÜNİVERSİTE DÜZEYİNDE MESLEKİ VE AKADEMİK PROGRAMLARIN AÇILMASI ÜNİVERSİTE-SEKTÖR İŞBİRLİĞİNİN SAĞLANMASI TEKNOPARK ALANLARININ KURGULANMASI AR-GE VE İNOVASYON MERKEZLERİNİN KURULMASI RÜZGAR, GÜNEŞ VE BİYOKÜTLE ENERJİSİ KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNİN DESTEKLENMESİ BAL-PAZAR ALANLARININ KURULMASI ÜRETİCİYE ÜCRETSİZ YER VERİLMESİ SADECE GERÇEK ÜRETİCİNİN PAZARDA YER ALMASININ SAĞLANMASI KIRSAL ULAŞIM ALTYAPISININ İYİLEŞTİRİLMESİ UYGULAMA TAKVİMİ ORTA VADE KISA VADE UZUN VADE 121

123 TEMİZ ENERJİ YAŞANABİLİR YÜRÜNEBİLİR TİCARET MERKEZİ YEŞİL BİNA UYGULAMALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİMİNİN YAPILMASI YÜKSEK YAŞAM KALİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN KALİTE STANDARTLARININ ARTTIRILMASI KONUT ALANLARININ NİTELİĞİNİN ARTTIRILMASI KENTSEL ULAŞIM ALTYAPISININ GELİŞTİRİLMESİ KENTİN BÖLGESEL MERKEZ OLARAK HİZMET VERMESİ YENİ YAPILACAK BİNALARIN BREEAM, LEED, IISBE, DGNB GİBİ YEŞİL BİNA SERTİFİKALARI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ KENTİN %20 ELEKTRİK İHTİYACININ GÜNEŞ ENERJİSİNDEN SAĞLANMASI SOSYAL HAYATIN CANLANMASI KİŞİ BAŞINA HEKİM VE YATAK SAYISININ ARTTIRILMASI 1. DERECE DEPREM BÖLGESİNDE KALAN VE 2000 YILI ÖNCESİ YAPILMIŞ KONUT STOĞUNUN YENİLENMESİ KENTİÇİ RAYLI ULAŞIM SİSTEMLERİN GELİŞTİRİLMESİ MEVCUT KAPASİTENİN YAYA, BİSİKLETLİ VE ENGELLİ LEHİNE İYİLEŞTİRİLMESİ YEŞİL ALANLARA ERİŞİM PERAKENDE ALTYAPISININ ARTTIRILMASI ÇOK MERKEZLİ BÜYÜME MODELİ YENİ YAPILACAK OLAN KAMU BİNALARININ %80 ENERJİ VERİMLİ OLMASI MEVCUT KAMU BİNALARININ %50 ENERJİ VERİMLİ ŞEKİLDE İYİLEŞTİRİLMESİ PLAN NOTLARI İLE KONUT ALANLARININ GÜNEŞ PANELİ KULLANMALARININ TEŞVİK EDİLMESİ KAMUSAL ALANLARDA GÜNEŞ ENERJİSİ İLE UYUMLU KENT MOBİLYALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI SİNEMA, TİYATRO, PARK GİBİ SOSYAL VE KENTSEL ALTYAPI ALANLARININ ARTTIRILMASI ÇAY DERESİ VE ÇAMLIK REKREASYON ALANI PROJELERİ YENİ HASTANE ALANININ BELİRLENMESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARININ BELİRLENMESİ ; GÜMÜŞÇEŞME MAHALLESİ, ÇAY DERESİ SANAYİ ALANI, DİNKÇİLER MAHALLESİ, AYGÖREN-DUMLUPINAR MAHALLESİ, MİRZABEY MAHALLESİ, ÇAY MAHALLESİ, AKINCILAR MAHALLESİ TRAMVAY HATTININ KURGULANMASI MİLLİ KUVVETLER CADDESİNİN YAYALAŞTIRILMASI BİSİKLET AĞLARININ OLUŞTURULMASI EN ÇOK KULLANILAN YAYA BÖLGELERİNDE MEKANSAL VE FİZİKSEL İYİLEŞTİRME YAPILMASI ÇAY DERESİ-ÇAMLIK TELEFERİK HATTI PROJESİ KSS ALANININ KARMA KULLANIM ALANI OLARAK DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ÇAY DERESİ SANAYİ ALANININ DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HASTANE ÖNÜ PROJESİNİN GELİŞTİRİLMESİ KEPSUT CADDESİNİN PRESTİJ CADDESİ OLARAK TASARLANMASI BURSA-İZMİR YOLUNUN KARMA KULLANIM ALANI OLARAK KULLANILMASI TOPLU İŞ YERLERİNİN KURGULANMASI YENİ ALT MERKEZLERİN TANIMLANMASI MERKEZLER KADEMELENMESİNİN OLUŞTURULMASI YENİ ÜNİVERSİTE ALANININ BELİRLENMESİ EĞİTİM KAMPÜS ALANLARININ BELİRLENMESİ EĞİTİM EĞİTİM HİZMETLERİNİN KALİTE STANDARTLARININ YÜKSEKÖĞRETİME OLAN TALEBİN KARŞILANMASI MERKEZİ ARTTIRILMASI EĞİTİM ALANLARININ KAPASİTESİNİN ARTTIRILMASI İNOVATİF KATM ADEĞERİ YÜKSEK ÜRÜNLERİN ÜRETİMİ SANAYİ-ÜNİVERSİTE İŞ BİRLİĞİ AR-GE MERKEZLERİNİN KURULMASI GIDA ÜSSÜ GIDA SEKTÖRÜNDE KÜRESEL REKABET DÜZEYİNE ULAŞILMASI TARIMDA RENOVASYONUN SAĞLANMASI HAYVANCILIĞIN GELİŞTİRİLMESİ KIRSAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞININ GÖREVLENDİRİLMESİ TARIMSAL MÜLKİYETLERİN VERİMLİ KULLANILMASI YERELE ÖZGÜ ÜRÜNLERİN DESTEKLENMESİ İKLİME UYGUN YENİ ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNİN DESTEKLENMESİ BİYOLOJİK VE GENETİK ÇEŞİTLİLİĞİN ARAŞTIRILMASI, KORUNMASI AKILLI TARIM TEKNOLOJİLERİNİN KIRSALA ENTEGRASYONU TOHUM BANKASININ KURULMASI, YERLİ TOHUM KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ TOHUMCULUĞUN GELİŞTİRİLMESİ TARIMSAL TEKNOPARK ALANLARININ KURULMASI ORGANİZE TARIM VE HAYVANCILIK BÖLGESİNİN KURULMASI CANLI HAYVAN BORSASININ KURULMASI 122

124 NİTELİKLİ NÜFUS KENTİN NİTELİKLİ NÜFUSU ÇEKMESİ MUTLAK TARIM VE SULU TARIM ALANLARININ KORUNMASI SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN MARKA DEĞERİNİN ARTTIRILMASI İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ NİTELİKLİ NÜFUSUN İHTİYACI OLAN SOSYAL VE TEKNİK ALTYAPININ KURGULNAMASI BÜYÜK OVA PROJESİ İLE BALIKESİR OVASININ TESCİLLENMESİ COĞRAFİ İŞARET TESCİL BELGESİNİN ALINMASI LİSE VE ÜNİVERSİTE DÜZEYİNDE MESLEKİ VE AKADEMİK PROGRAMLARIN AÇILMASI ÇAMLIK REKREASYON PROJESİ BİLİM MERKEZİNİN KURULMASI NİTELİKLİ TİCARET, KONUT, EĞİTİM VE SOSYAL ALANLARIN ARTTIRILMASI Tablo 65: Hedefleri Ölçme Yöntemleri SIRA KİMLİK GÖSTERGE DEĞER BÜYÜME ORANI 30 DAKİKADA ULAŞILAN NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜ HUB 1 SAATTE ULAŞILAN NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜ KİŞİ SAATTE ULAŞILAN NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜ YÖNETİM MERKEZİ KAMU ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ M² SANAYİ ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ ENDÜSTRİYEL BÖLGE OSB ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ M² KSS ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ AGROKENT BİTKİSEL ÜRETİM BÜYÜKLÜĞÜ TON HAYVAN SAYISI (BÜYÜKBAŞ+KÜÇÜKBAŞ+KANATLI) ADET TEMİZ ENERJİ YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİMİ/TÜKETİMİ MW/GÜN GENEL ENDEKS 7 5 KONUT ÇALIŞMA HAYATI GELİR VE SERVET SAĞLIK YAŞANABİLİR TÜİK YAŞAM ENDEKSİ EĞİTİM 12 9 SIRALAMA ÇEVRE GÜVENLİK SİVİL KATILIM ALTYAPI HİZMETLERİNE ERİŞİM 12 8 SOSYAL YAŞAM YAŞAM MEMNUNİYETİ YÜRÜNEBİLİR YAYA YOLU UZUNLUĞU KM TİCARET MERKEZİ TİCARET ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ M² KARMA KULLANIM ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ EĞİTİM MERKEZİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİ SAYISI KİŞİ ÜNİVERSİTE ALANLARI BÜYÜKLÜĞÜ M² PATENT TESCİL İNOVATİF TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ MARKA TESCİL SIRA ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL FAYDALI MODEL TESCİL GIDA ÜSSÜ GIDA SANAYİ İŞLETME SAYISI ADET NİTELİKLİ NÜFUS ÜNİVERSİTE MEZUNU NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜ KİŞİ

125 124

126 5.5 Mekanın Üretimine Katılım Sanayileşme öncesinde kentler artı ürünün toplandığı, depolandığı, değer kazandığı, dağıtımın ve kontrolünün yapıldığı mekanizmaya sahip yerleşmelerdi. Sanayileşme ile gelen fordist-keynesci sermaye birikim modelinden esnek birikim modeline geçiş yapılmıştır. Harvey bu dönüşümü kent işletmeciliğinden kent girişimciliğine geçiş olarak yorumlamaktadır. Kentlerde yaşanan en önemli gündem kentlinin bu birikim sistemi içine dahil edilmesidir. 30 Burada önem kazanan konu kent mekanının yeniden üretilmesine yerel eylemlerin katılmasıdır. Yerel eylemlerin mekanın biçimlenişine katkıda bulunabilmesi kentleşme süreci ile açıklanabilir. Harvey 30 kentleşmeyi mekânsal olarak temellenen toplumsal bir süreç olarak yorumlamaktadır. Bu süreçte farklı amaçlara ve gündemlere sahip çok sayıdaki ve çeşitteki aktörler, birbirine bağlanmış mekânsal pratiklerin belli biçimlenişi aracılığıyla etkileşime girmektedir. Bu bağlamda mekanın üretilmesi ve kontrol edilmesi kentleşme sürecini doğru yönetmek ile mümkün olacaktır. Kentleşme sürecinin içinde talep edilebilecek kent hakkı, şehrin barındırdığı kaynaklara bireysel veya kollektfif erişim hakkından çok daha öte şehri gönlümüze göre değiştirme ve yeniden üretme hakkıdır. Sosyal bir mekan olan kent, toplumun gündelik yaşamda ürettiği bir alandır. İktidar, sermaye ve kurumsal bilgi heegomanyası altında kalırsa hiyerarşik, bölünmüş ve parçalanmış, homojenleştirilmiş soyut mekana dönüşme riski ile karşı karşıya kalabilir. Böyle bir tehdidin savrulması için planlama / kenti yönetme süreci mekanın üreticileri ile birlikte yürütülmelidir. Harvey 6 süreci doğru yönetmek için kent yönetimleri için 4 tane alternatif strateji önermektedir. 1. Uluslararası iş gücünün dağılımındaki rekabetin anlamı, emtia ve servislerin üretiminde belirli avantajlardan faydalanma koşullarının yaratılmasıdır. Kaynak temelinden elde edilen avantajların dışında mal ve servis ihraç eden anakent bölgesinin ekonomik temelini güçlendiren fiziksel ve toplumsal altyapıya yapılan kamusal ve özel yatırımlar yoluyla elde edilmektedir. Yerel maliyetler sübvansiyonlarla (vergi muhafiyeti, ucuz kredi, alan sağlanması) düşürülürken, yeni teknolojilerin kullanımını canlandırmaya yönelik doğrudan müdahaleler, yeni ürünlerin yaratılması, yatırım sermayesinin (topluca sahip olunabilecek ve hatta yönetilebilecek) yeni şirketlere transferi de önemli müdahale biçimi olarak ortaya çıkmaktadır. Özel sektöre önemli, bir yardım ve destek paketi sunan yerel yönetimler (ya da yerel idareyi oluşturan koalisyon güç) olmadan geniş ölçekli ekonomik gelişmenin oluşması zordur. Balıkesir üst ölçekli plan çalışmalarında her türden ulaşım bağlantıları ile güçlenen hub kent karakterine sahip olacak yerleşme olarak tasarlanmıştır. Hazırlanan plan çalışmalarında bu altyapıların mekanda ve toplumsal yapıda yaratacağı dönüşümler tespit edilmeye ve kurgulanmaya çalışılmıştır. Organize sanayi bölgesinin çevresinin düzenlenmesi ve teknoloji 6 Harvey, D. (2012), Sermayenin Mekanları Eleştirel Bir Coğrafyaya Doğru, Sel Yayınları, İstanbul 125

127 odaklı üretime geçişin desteklenmesi için gerekli alanların ayrılması kararları kurumsal açıdan sorumlu merkezi yönetim ve yerel yönetimler ile sanayi alanında faaliyet yürüten yatırımcılar ile birlikte alınmıştır. Kentin diğer sanayi faaliyetlerinin gerçekleştiği küçük sanayi alanında yöneticilerle yazılı ve sözlü, işletmecilerle anket çalışması kapsamında görüşmeler yürütülmüştür. Balıkesir in en önemli aktivitelerinden biri ticaret hizmetlerinin sunumudur. Ticari faaliyetlerin yürütüldüğü merkez alanların planda düzenlenmesi işinin mekânsal ölçekte kalmaması ve ticari ağ ilişkilerinin çözümlenmesi, sorunların tespit edilmesi için Balıkesir Ticaret Odası ile yazılı ve sözlü ilişkiler yürütülmüş, iki aşamalı ticaret anket çalışması yapılmış sonuçlar bilimsel tekniklerle yorumlanmıştır. 2. Kent bölgesinin rekabetteki konumunu tüketimin mekânsal dağılımına müdahale ederek iyileştirme sağlanabilir. Kent, yaşamak, ziyaret etmek, eğlenmek ve tüketmek için yenilikçi, heyecanlı, yaratıcı ve güvenli bir yer olarak görülmelidir. Kent, ekonomik durgunluğun genişleyen denizinde gösterişçi tüketimi kullanma olasılığını keşfederek, topluluk dayanışmasının bir mevzisi olarak kaynaşabilir. Kentin yaşamak için heycan üreten bir yapıya sahip olması güçlü kent merkezi ile mümkün olabilir. Balıkesir in kent merkezi, 1988 yılında hazırlanan plan üzerinde paçacıl tadilat planları ile düzenlenmeye çalışılmıştır. Kent merkezinin yeniden düzenlenmesi için plan çalışmalarında özel proje alanları belirlenmiş, dönüştürülecek ve sağlıklaştırılacak alanlar tespit edilmiştir. Kentin tek bir merkezde sıkışmaması için yeni alt merkezler önerilmiştir. Bu kararların alınması için kullanılan altlık, kurum görüşleri ile bildirilen ulaşıma ve toplu taşımaya yönelik bilgiler ile tüketim ve mekandan beklenen taleplerin ölçüldüğü hane halkı anket çalışmalarıdır. Dönüşümün yapılması için yerelde söz sahibi olacak belediyenin yanında, merkezi yönetimin üretimi destekleyeceği alan (afet riski nedeniyle yeniden düzenlenecek alanlar) belirlenmiştir. Bu kararların üretim sürecinde merkezi ve yerel yönetimin ilgili birimleri ile gerekli iletişim kurulmuştur. 3. Yüksek finans, yönetim ya da bilgi toplanması ve işlenmesindeki temel kontrol ve yönetim işlevlerinin yönetilmesidir. Ana karar vericilerin kişisel etkileşiminin gerektirdiği sektörlerde küresel iletişim ağında etkinlik ve merkezi konum hayati önem taşımaktadır. Bu da ulaşım ve iletişim alanlarına (havaalanı ve yayın merkezleri) çok sayıda yatırım ile işlem süresini ve maliyetini asgariye indirmek için gerekli iç ve dış bağlantılarla donatılmış uygun ofis alanlarının sağlanması ile mümkündür. Kentin ayakta kalmasının ekonomik temeli hizmetlerin (finansal bilgiye dair ya da bilgi üretimi) ihraç edilmesi ya da kendinin üretmesidir. Balıkesir ulaşımın odağı olacak bir kent iken sadece ulaşımın 1. kademede destekleyeceği sanayi, lojistik ve ticaret alanlarında gelişeceğini düşünmek oldukça kısır kalacaktır. Gelişen bu sektörler ile biriken sermaye finans ve bilgi üreten alanlar tarafından beslenmek, desteklenmek 126

128 ve yönetilmek isteyecektir. Bu öngörü ile kentte ofis yapılarının gelişeceği alanlar belirlenmiş, fizik mekanda uygun yapılaşma şartlarını belirleyecek yapılaşma koşullarına karar verilmişitir. Kenti bilgi açısından destekleyecek olan kurumsal yapı üniversite ve teknoloji geliştirme bölgesi ile kuluçka merkezidir. Bu alanların kurgulanması merkezi yönetimin kontrolünde olduğundan ilgili bakanlıklar ve kurumlar ile görüşmeler yapılmıştır. 4. Merkezi hükümetler tarafından artığın yeniden dağıtımındaki rekabet avantajı büyük öenm taşımaktadır. Yeni ekonomik düzende merkezi yönetim yerele verdiği desteği en aza indirme eğiliminde olmasına rağmen birçok sektör (eğitim ve sağlık gibi) için bu durum imkansızdır. Merkezi yönetim tarafından yapılacak yatırımlar ve planın altyapı dengesinin kurulması için tüm kurumlardan yazılı olarak görüşleri talep edilmiştir. İletilen tüm görüşler mekan ile ilişkilendirilmiştir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği, sosyal donatı alanlarının sağlanmasını yönetebilmek için standartlar belirlemiştir. Tarafımıza gönderilen kurum görüşleri, toplumun yararı için belirlenen yönetmelik standartları doğrultusunda değerlendirilmiştir. Türkiye de kentlerin mekan üretim pratiği temelde imar planlarına dayanmaktadır. Geçmiş üretim modeli çerçevesinde hazırlanmış yürürlükteki mevzuat kapsamında, planlara esnek birikim modelini / kent girişimciliğini dahil etmek plan hazırlama sürecinin iyi yönetilmesi ile mümkündür. Bu sürecin iyi yönetilmesi için yukarıda belirlenen stratejileri göz önünde tutarak hazırlanan planlama çalışmaları her aşamada mekanın asıl üretici ve yöneticisi olan kurumlar, sivil toplum örgütleri, yatırımcılar ve yerel toplum ile planda yapılacaklar paylaşılmış, ortak kararlar alınmıştır. Merkezi ve yerel yönetimden yazılı ve sözlü iletişime geçilen kurumlar; Balıkesir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğü Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 25. Bölge Müdürlüğü Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Mta Kuzeybatı Anadolu Bölge Müdürlüğü BBB Baski Genel Müdürlüğü Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanlığı BBB Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı Kent Estetiği Şube Müdürlüğü BBB Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığı Kırsal Alan Planlaması ve Kırsal Kalkınma Şube Müdürlüğü BBB Zabıta Dairesi Başkanlığı Zabıta Şube Müdürlüğü 127

129 BBB Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı BBB Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı Proje Ve Yatırımları Şube Müdürlüğü BBB İtfaiye Dairesi Başkanlığı Yangın Önleme Ve Eğitim Şube Müdürlüğü BBB Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü BBB Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı Kamulaştırma Şube Müdürlüğü BBB Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü BBB Fen İşleri Daire Başkanlığı BBB Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Ulaşım Planlama Şube Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Jandarma Genel Komutanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü Kamu Özel Sektör Ortaklığı Bölge Müdürlüğü Balıkesir Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıklarını Koruma ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kültür ve Turizm Bakanlığı Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Defterdarlık ve Milli Emlak Müdürlüğü Balıkesir Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ Proje Birimi Balıkesir Valiliği Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Tcdd 3. Bölge Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Servis Müdürlüğü Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Etüt ve Proje Dairesi Başkanlığı Güzergah Şube Müdürlüğü Teiaş - Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Milli Savunma Bakanlığı İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir Orman Bölge Müdürlüğü 128

130 Balıkesir Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü Türk Telekom Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü İnşaat Ve Emlak Dairesi Başkanlığı Balıkesir Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Balıkesir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Balıkesir Üniversitesi Altıeylül Belediyesi Yazılı ve sözlü iletişime geçilen sivil toplum kuruluşları Balıkesir Sanayi Odası BALOSB SS Balıeksir Küçüksan İşletme Kooparatifi Balıkesir Ticaret Odası TMMOB Şehir Plancıları Odası Balıkesir Temsilciliği TMMOB Mimarlar Odası TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yerel Toplum ile yapılan anket görüşmeleri, Hane halkı anketleri çalışmasında 1800 tane anket ile toplam 4951 kişinin bilgisi toplanmıştır. %3 örneklem büyüklüğü ile hazırlanan planlama çalışması %95 güven düzeyindedir. Ticaret anketleri çalışması, kent merkezinde bulunan 133 ticari birim ve Ticaret Odası nın tarafımıza gönderdiği 4062 işletmeye ait bilgilerin mekanda işlenmesi ve yorumlanması ile 153 tane büyük alan kullanımı gerektiren ticari birim ile yapılmıştır. Sanayi sektörü de iki yönlü ele alınmıştır. OSB de %70 örneklem büyüklüğü ile 81 işletmeci ile görüşülmüştür. KSS de 475 işletmeci ile anket görüşmesi yapılmıştır. 129

131 5.6 Mekansal Projeksiyonlar Planlama mekan ile ilişkili bir konudur. Özellikle nazım imar planları ve uygulama imar planları mekânsal kararların üretildiği plan ölçekleridir. Bu kararların gelecekte yaşanacak olanlara en yakın tahminlerin üretilmesinde en önemli konu kapsamın iyi belirlenmesidir. Mekan ile ilgili konularda kapsam belirlenirken mekanın tanımı gözetilmelidir. Bu noktada kapsamı belirleyen konu, planlanması gereken alan dört boyutlu düşünülmelidir (x,y,z düzlemleri ve zaman boyutu). Her dört boyut için de sınırlar iyi tanımlamalıdır. Planın en önemli konusu olan zaman boyutu Çevre Düzeni Plan kararlarının da belirttiği 2040 yılı olarak belirlenmiştir. üçüncü boyutta en önemli sınırlayıcı hava mania planı kararlarıdır. İkinci boyutta ise kurumlardan elde edilen görüşler doğrultusunda kentsel yerleşimin söz konusu olmadığı alanlar ve ilçe sınırları yapay eşikler- ile planlama ilkeleri doğrultusunda yapılaşmaya açılması gerekli görülmeyen doğal eşikler- ile sınırlar belirlenmiştir. Planlama alanının sınırı yaklaşık 3967,84 ha alanı kaplamaktadır. Planlamanın hedef yılı olan 2040 yılı için kabul edilen nüfus için gerekli olacak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarına ilişkin mekansal projeksiyonlar, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ve ilgili yönetmelikleri çerçevesinde, üzeri nüfus standartları baz alınarak yapılmıştır. Planlamada bu standartların yanı sıra, mevcut oluşumlar, kapasiteler, ulaşım mesafeleri ve yerel özelliklerin gerektirdiği kullanımlar da planlara yansıtılmıştır Planlama Sınırları Planlama alanı sınırları içerisinde yapılan ayrıntılı sentez çalışmaları sonucunda farklı müdahale biçimlerigeliştirilmesi gereken alanlar tespit edilmiştir. Bu sorunlu alanlanlardan bazıları Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin lejantlarında belirrtiği üzere yeniden düzenlenecek alan sınrı içine alınmış, bazıları ise özel proje alanı olarak ilan edilmiştir. Anafartalar Caddesi Sosyal Güvenlik Alanı Kentsel Tasarım Projesi Sınırı Tarihi kent merkezinde kalan alanda tescilli yapıların fizik mekanda hissedilmesi, koruma kullanma dengesinin bozulmaması için bu özel proje alanı belirlenmiştir. Bu alan sınırları içinde köhnemenin getirdiği izlerin silinmesi ve yaşayan, ekonomik canlılığı olan bir mekana dönüşmesi için ticaret alanı, ticaret+turizm alanı, konaklama (turizm) tesisleri, özel eğitim, yer altı yer üstü otopark kullanımları yer alabileceği proje çalışmasının hazırlanması teşvik edilmektedir. 130

132 Harita 27: 1/5000 Öleçekli Nazım İmar Planı nda Belirlenen Planlama Sınırları 131

133 Gümüşçeşme Yeniden Düzenlenecek Alan Sınırı Yapılan sentez çalışması sonuçlarına göre kent merkezinde kalan bu değerli alanda sosyal, ekonomik fizik mekana ilişkin sorunlar tespit edilmiştir. Bu sınır içerisinde kalan alan fiziki dokunun ve işlevlerin yeniden yapılandırılması ve dönüşmesi için Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında Bakanlar kuruluna sunulması önerilen alanı tanımlamaktadır. Bu alanda donatı standartlarının iyileşmesi ve buna bağlı olarak sosyal dokuya ilişkin sorunların çözülmesi için kentsel tasarım projesinde minimum 1.37 hektar özel veya kamu kurumlarına kullanımına ait eğitim alanları ile minimum 0.61 hektar özel veya kamu kurumlarına kullanımına ait sağlık alanları ve m² ibadet alanı ile 2800 m² sosyal veya kültürel tesis alanı bırakılması zorunlu tutulmuştur. Bu alan içinde verilen arazi kullanım kararları (konut ve %70 konut ağırlıklı konut+ticaret) ve yoğunluk (210 ki/ha ve 300 ki/ha) ilişkilendirildiğinde toplam 2740 kişi yaşayabilecektir. Yaşayacak bu nüfusun donatı ihtiyaçlarının karşılanması için %40oranında donatı kesinti yapılacaktır. Dönüşümün sağlanması için alanın merkezi konumda olması ve ticaretin gelişebileceği topoğrafik özelliklere sahip olması nedeniyle ticari kullanım kararları getirilerek yoğunluk arttırılmıştır fakat nüfus değeri sabit tutulmuştur. Nufus Hesapları Ki/Ha Gümüşçeşme Yeniden Düzenlenecek Alan Sınırı Nüfus Orta Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı % 70 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı Ada Bazlı Yapılaşma Emsal Artışı 14 Toplam 2740 Çay Deresi Eski Marangozcular Sanayi Sitesi Yeniden Düzenlenecek Alan Sınırı Üst ölçekli plan kararlarına göre kent içinde kalan sanayi alanlarının dönüştürülmesi gerekmektedir. Belirlenen bu sınır içerisinde kalan alan fiziki dokunun ve işlevlerin yeniden yapılandırılması İçin Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sunulması önerilen alanı tanımlamaktadır. Bu alanın dönüşümünde hem fizik mekanın hem bölünmüş/parçalanmış parsel dokusunun iyileştirilmesi için Altıeylül Belediyesi ne mülk sahiplerinin anlaşamamaları durumunda m² den az olmamak koşuluyla yapı adalarını yeniden düzenleme yetkisi verilmiştir. Nufus Hesapları Ki/Ha Sanayi Desantrilazyon Nüfus Orta Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı Düşük Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı % 70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı Ada Bazlı Yapılaşma Emsal Artışı 180 Toplam

134 Harita 28: Gümüşçeşme Yeniden Düzenlenecek Alan 133

135 5.6.2 Konut Alanları Kentlerin en önemli sorunu barınma alanlarının planlamasıdır. Dünya üzerinde kentte yaşayanların sadece %1 i profesyoneller tarafından tasarlanmış barınma mekânlarında yaşamaktadır. 7 Fizik mekân ile sosyal hayat ilişkisi birlikte ele alındığında kaliteli mekânların üretilmesi konusu önem kazanmaktadır. Üst ölçek plan kurgusunda Karesi İlçesi konut alanlarının yoğunlaştığı, Altıeylül İlçesi ise çalışma alanlarının yoğunlaştığı bölge olarak seçilmiştir. Burada önem kazanan konu yerleşme gelişiminin planlanması / tasarlanması ve yönetilmesidir. Bu açıdan potansiyeller iyi değerlendirilmeli, kısıtlı kaynaklar (kentsel arazi) etkin kullanılmalıdır. Bu yönetimin sağlanabilmesi için üst ölçekli nazım imar planında uygulama imar planına yönelik uygulama etaplama sınırları belirlenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda meskun alanda yer alan mevcut plan kararlarına -meri imar planı- göre yerleşmeye gelebilecek ek nüfus hesaplanmıştır. Bu sonuca göre Altıeylül İlçesi ne kişi, Karesi İlçesine 24,415 kişi toplamda 47,090 kişi yerleşebilecektir. Tablo 66: Altıeylül Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Altıeylül ilçesi emme kapasitesi Parsel Sayısı Toplam İnşaat Alanı (m²) Ortalama Parsel Büyüklüğü (m²) Ortalama Hane Halkı Büyüklüğü Ortalama Kişi Başına Düşen İnşaat Alanı (m²) Nüfus 2 katlı tek ailelik yapılaşmamış konut parselleri (Bütün iki katlı imar hakkı olan parseller tek ailelik kabul edilmiştir.) 1 katlı tek ailelik yapılaşmamış konut parselleri (Bütün bir katlı imar hakkı olan parseller tek ailelik kabul edilmiştir.) 3 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 4 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 5 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri Yenen, Z., (2013), Konutun Evrimi Yüksek Lisans Dersi Basılmamış Ders Notları, YTÜ 134

136 6 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 7 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri TOPLAM Kaynak: 1988 tarihli Nazım İmar Planı kararları doğrultusunda çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 67: Karesi Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Karesi İlçesi Emme Kapasitesi Parsel Sayısı Toplam İnşaat Alanı (M²) Ortalama Parsel Büyüklüğü (M²) Ortalama Hane Halkı Büyüklüğü Ortalama Kişi Başına Düşen İnşaat Alanı (M²) Nüfus 2 katlı tek ailelik yapılaşmamış konut parselleri (Bütün iki katlı imar hakkı olan parseller tek ailelik kabul edilmiştir.) 3 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 4 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 5 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 6 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 7 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri TOPLAM Kaynak: 1988 tarihli Nazım İmar Planı kararları doğrultusunda çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 68: Altıeylül ve Karesi Meskun Alanda Potansiyel Yapılaşma Koşulları ve Gelebilecek Nüfus Altıeylül Karesi ilçesi emme kapasitesi 2 katlı tek ailelik yapılaşmamış konut parselleri (Bütün iki katlı imar hakkı olan parseller tek ailelik kabul edilmiştir.) Parsel Sayısı Toplam İnşaat Alanı (m²) Ortalama Parsel Büyüklüğü (m²) Ortalama Hane Halkı Büyüklüğü Ortalama Kişi Başına Düşen İnşaat Alanı (m²) Nüfus

137 1 katlı tek ailelik yapılaşmamış konut parselleri (Bütünbir katlı imar hakkı olan parseller tek ailelik kabul edilmiştir.) 3 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 4 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 5 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 6 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri 7 katlı çok aileik yapılaşmamış konut parselleri TOPLAM ,090 Kaynak: 1988 tarihli Nazım İmar Planı kararları doğrultusunda çalışmalar kapsamında üretilmiştir. Tablo 69: Altıeylül Merkez Alanda Nüfus Dağılımı Nufus Hesapları Ki/Ha Altıeylül Merkez Alanı Nüfus Yüksek Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı Orta Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı Düşük Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı Yüksek Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı Orta Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı Düşük Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı % 70 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı % 70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı % 40 Konut Yoğunluklu Ticaret+Konut + Turizm Alanı Gelişme Alanları Nufus Dağılımı Mevcut Konut Alanları Nufus Dağılımı Ada Bazlı Yapılaşma Emsal Artışı 767 Toplam

138 Kentin nüfusunu etkileyecek en önemli konu üst ölçekli planda verilen yoğunluk kararlarıdır.konut alanlarında yoğunluk kararları nazım imar planında, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği koşulları doğrultusunda verilmiştir. Tüm konut alanları için verilen yoğunluk kararları aşağıdaki gibidir. o Meskun Konut Alanları Yüksek Yoğunluklu Meskun Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 350 Kişi / Hektardır. o Orta Yoğunluklu Meskun Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 210 Kişi / Hektardır. o DüşükYoğunluklu Meskun Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 150 Kişi / Hektardır. o Gelişme Konut Alanları; Yüksek Yoğunluklu Gelişme Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 320 Kişi / Hektardır. o Orta Yoğunluklu Gelişme Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 210 Kişi / Hektardır. o Düşük Yoğunluklu Gelişme Konut Alanları; Bu alanlarda, Brüt Yoğunluk 155 Kişi / Hektardır. Meskun konut alanlarında sentez çalışmasında da ortaya konulduğu üzere kentin sosyo-ekonomik ve fizik mekân açısından görece kötü durumda olan alanları bulunmaktadır. Bu alanlarda özel proje alanı ve yapı nizamı yeniden düzenlenecek alanlar belirlenmiştir. Bu bölgelerde yaşanan sorun, fizik mekân kalitesinin kötüye gitmesi, buna bağlı olarak sosyal yapının bozulması ve sonraki süreçte çöküntü alanı olmasıdır. Kentin merkezinde olmasına rağmen yapı stoğunun yenilenememesi, yaşanan sorunların temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle bu alanlarda çözüm, fizik mekânın iyileştirilmesi olacaktır. Dönüşümün sağlanması için Gümüşçeşme Mahallesi nden geçen sınır belirlenmiştir ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilmek üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulacaktır. Yapılan analiz çalışmaları, kent bütününde Altıeylül İlçesinin gelecekte çalışma alanlarının yoğunlaşacağı odak olacağı sonucunu göstermiştir. Organize Sanayi Bölgesi nin Altıeylül İlçe sınırlarında olması ve merkezi yönetim kararlarıyla daha da çevresinde sanayi alanlarının gelişimini tetikleyeceğinden yerleşmenin iş gücünü çekeceğini göstermektedir. Ulaşım yatırımlarıyla desteklenen bu gelişme, kent içi ulaşım ağıyla entegre edildiğinde ve kentin makroformu incelendiğinde, konut ve çalışma alanlarının birbirinden ayrıştığı bir şema oluşturmaktadır. Bu nedenle ölçekli Çevre 137

139 Düzeni Planı nda Altıeylül İlçesi için gelişme alanı olarak gösterilen alanlarda aynı planının plan kararlarına aykırı olmayacak kullanımlar yer seçmiştir. Bu alanlar, ülkedeki planlama anlayışında olageldiği gibi konut alanı için değil çalışma alanları için ayrılmıştır. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği nin 13. maddesinde gelişme alanları Varsa üst ölçek plan kararlarına uygun olarak, imar planında kentin gelişmesine ayrılmış olan alandır. olarak tanımlamaktadır. Açıklamadan da anlaşılacağı üzere gelişme alanları kentsel fonksiyonları içeren alanlardır. Kentlerin ekonomik yapısı düşünüldüğünde çalışma alanları kentsel fonksiyonlar içinde kalmaktadır. Bununla birlikte Çevre Düzeni Planı, sanayi alanlarının meskun alan sınırından çıkması yönünde hüküm getirmiştir. Bu karar doğrultusunda Altıeylül İlçesi sınırları içinde kalan toplam ha alan desantralize edilecektir. Bu alanlar hazırlanan plan çalışmasında konut ve konut+ticaret fonksiyonları kazanmıştır. Bu koşullarda bu dönüşüm alanında 19,656 kişi yaşayabilecektir. Tablo 70: Sanayi Desantralizasyon Alanı Nüfus Hesapları Nufus Hesapları Ki/Ha Sanayi Desantrilazyon Nüfus Orta Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı Düşük Yoğunluklu Mevcut Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı % 70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı Ada Bazlı Yapılaşma Emsal Artışı 180 Toplam

140 Harita 29: Altıeylül İlçesi Sanayi Desantralizayon Alanları Plandaki Arazi Kullanım Kararları 139

141 İlçe nin gelişme konut alanları, kentin 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı kararlarının da işaret ettiği üzere mevcut kent yerleşiminin çeperinde kalmaktadır. Bu alanların içinde bulunan ve mevcutta köy niteliğinde olan Çayırhisar ve Üçpınar Köy yerleşimleri gelecekte kentsel karakter kazanarak İlçe nin makroform sınırları içine girecektir. Kentin güneyinde Batı Çevre Yolu ile İzmir yolu arasında kalan Çayırhisar Kentsel Gelişme Bölgesi nde, bölgeyi desteklemek amacıyla orta yoğunluklu gelişme konut alanları önerilmiş olup, minumum parsel büyüklüğü 1250 m² olarak belirlenmiştir. Bu alan sınırları içinde 4872 kişi yaşayabilecektir. Tablo 71: Çayırhisar Kentsel Gelişme Bölgesi Nüfus Hesapları Nufus Hesapları Ki/Ha Çayırhisar Kentsel Gelişme Nüfus Bölgesi Orta Yoğunluklu Gelişme Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı % 40 Konut Yoğunluklu Ticaret+Konut + Turizm Alanı Ada Bazlı Yapılaşma Emsal Artışı 41 Toplam 27, Harita 30: Çayırhisar Kentsel Gelişme Bölgesi 140

142 Konut alanlarında yaşayanların günlük ihtiyaçları için konut+ticaret önerileri de geliştirilmiştir. Bu öneriler, ticaret fonksiyonunun eğilimleri gözetilerek ulaşım bağlantıları ile ilişkili olarak mekânda yer seçmiştir. Harita 31: Ticaret+Konut Alanları 141

143 Yerleşme ve gelişme alanlarında konut kullanımına yönelik olarak planlanan alanlarda; yol boyu ticaret olarak teşekkül etmiş konut alanlarında bulunan parsellerin zemin kat ve yol seviyesinde veya açığa çıkan bodrum katlarının yoldan cephe alan mekânlarında, gürültü ve kirlilik oluşturmayan ve imalâthane niteliğinde olmayan, gayrisıhhi özellik taşımayan, halkın günlük ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik dükkân, kuaför, terzi, muayenehane, aile sağlığı merkezi, lokanta, pastane, anaokulu, kreş gibi konut dışı hizmetler verilebilir. Altıeylül Belediye Meclisince yol boyu ticaret olarak teşekkül ettiği karar altına alınan konut kullanımına ayrılan parsellerde müstakil olarak yurt, anaokulu, aile sağlığı merkezi, özel sağlık tesisi, özel eğitim tesisi ve kreş, ticari katlı otopark binaları yapılabilir. Yol boyu ticaret olarak belirlenenler de dahil konut alanlarında kalan parsellerin araç giriş çıkışından kaynaklanan trafik yükünü azaltmak amacıyla ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı'nca geçiş hakkı almak koşuluyla otopark olarak kullanılan bodrum katlarından plan kararı ile kamuya ait yer altı otoparkına araç giriş çıkışı verilebilir. Konut alanlarında özel eğitim tesisi, özel sağlık tesisi ve katlı otopark yapılabilmesi için uygulama imar planında bu amaçla değişiklik yapılarak konut kullanımından çıkarılması zorunludur. Sonuç olarak 2040 yılında kent yerleşmesi makraformu sınırları içinde yaşayacak nüfus ve bu nüfusa ayrılacak konut alanı aşağıdaki tabloda verilmiştir. 142

144 Tablo 72: 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Alan kullanımları ve Yapılaşma İlişkisi 1/5.000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI 1/1.000 ÖLÇEKLİ UYGULAMA İMAR PLANI FONKSİYON ORTA YOĞUNLUKLU GELİŞME KONUT ALANI DÜŞÜK YOĞUNLUKLU GELİŞME KONUT ALANI YÜKSEK YOĞUNLUKLU MEVCUT KONUT ALANI YOĞUNLUK (Kİ/HA) ALAN BÜYÜKLÜĞÜ M² NÜFUS FONKSİYON GELİŞME KONUT ALANI GELİŞME KONUT ALANI MEVCUT KONUT ALANI NİZAM İMAR DURUMU KAT ADEDİ KAKS ALAN TOPLAM İNŞAAT ALANI A A-2/ A-2/ A-3/ A-5/ E= E= E= A-2/ A-2/ A-2/ A-3/ A-5/ B-2/ A-4/ A-5/ B-5/ B NÜFUS ( KİŞİ BAŞINA DÜŞEN 53.4 M² İNŞAAT ALANI HESABINA GÖRE) 143

145 BL-5/ A A-2/ A A-3/ A-3/ A A-4/ A-4/ A-4/ A ORTA YOĞUNLUKLU MEVCUT KONUT ALANI MEVCUT KONUT ALANI A-5/ A-5/ A A-6/ A-7/ B B B B B BL BL BL-3/ BL

146 BL-4/ BL-4/ BL-4/ BL BL-5/ BL-6/ E= E= A A-2/ A-2/ A A-3/ DÜŞÜK YOĞUNLUKLU MEVCUT KONUT ALANI MEVCUT KONUT ALANI A A-4/ A-4/ A A-5/ B B B BL BL

147 YÜZDE 70 KONUT YOĞUNLUKLU MEVCUT TİCARET+KONUT ALANI TİCARET + KONUT ALANI BL-3/ BL BL-4/ BL-4/ BL-6/ E= A A-2/ A A-3/ A A-4/ A-5/ B B B B BL E=

148 YÜZDE 50 KONUT YOĞUNLUKLU MEVCUT TİCARET+KONUT ALANI YÜZDE 50 KONUT YOĞUNLUKLU GELİŞME TİCARET+KONUT ALANI YÜZDE 70 KONUT YOĞUNLUKLU GELİŞME TİCARET+KONUT ALANI YÜZDE 40 KONUT YOĞUNLUKLU TİCARET+KONUT+ TURİZM ALANI TİCARET + KONUT ALANI TİCARET + KONUT ALANI TİCARET + KONUT ALANI TİCARET + KONUT+TURİZM ALANI A-4/0.30/ E= E= E= E= E= E= E= E= E= E= E= E= İLGİLİ ETAP SINIRINDAKİ TOPLAM NÜFUS NOT1:1000 M² TEVHİD OLMASI DURUMUNDA, 2 ve 3 KATLI YAPILAŞMALARIN DÖNÜŞMESİ İLE GELECEK NUFUS TOPLAMI GELİŞME KONUT ALANLARININ %30'UNUN MEVCUT KONUT ALANLARININ İSE %10'NUN TEVHİD İŞLEMİ YAPICAĞI ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR. NOT2: 2 VE 3 KATLI YAPILAŞACAK ADALARIN TEVHİD İŞLEMLERİNİ ADA BAZLI YAPMALARI DURUMUNDAN DOĞACAK EK NÜFUS GELİŞME KONUT ALANLARININ YÜZDE 10'NUN MEVCUT KONUT ALANLARININ İSE % 4'ÜNÜN ADA BAZLI YAPILAŞACAĞI ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR

149 NOT2:TÜM YOĞUNLUK GRUPLARINDA ADA BAZLI YAPILAŞMADAN DOLAYI % 10 EMSAL ARTIŞI ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR.PLAN BÜTÜNÜNDE ADA BAZLI YAPILAŞMANIN %10'U AŞMAYACAĞI VARSAYILMIŞTIR.BU ARTIŞTAN DOĞACAK NÜFUS 1715 GENEL TOPLAM NOT3: PLAN HÜKÜMLERİNDEN GELEN HESAPLARDA EXTRA BİR DONATI İHTİYACI BULUNMAMAKTADIR.TEVHİD İŞLEMLERİ SONUCU TERK EDİLECEK %10 SOSYAL DONATI ALANLARI PLANIN TEKNİK ALTYAPI ALANLARINI GELİŞTİRECEKTİR KATLI KONUT ADALARI TEK BAĞIMSIZ BÖLÜM OLUŞTURDUĞUNDAN NUFUS HESABINDA ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜĞÜ OLAN M² ALINMIŞTIR. 148

150 Kentte yaşayanların konforlu bir yerleşmede yaşayabilmesi için en önemli konu kentin iklimsel konforudur. Kentler dünya yüzeyinin yalnızca %2 sinin oluşturmalarına rağmen enerji tüketiminin yaklaşık %80 ninin gerçekleştiği yerlerdir. Bu farkındalık ile Balıkesir için ölçülen uygun yapılaşma koşulları (doğru yapı yönü, derinliği, yüksekliği vb) planda yönlendirilmiştir. Yapının üretimi kadar kullanımı da enerji tüketiminin etkileyen önemli konulardır. Bu konunun teşvik edilmesi ve denetlenebilir olması için uluslararası ölçekte geçerliliği olan Leed ve Breeam den sertifika alması koşuluyla emsal artışı verilmektedir. (LEED sertifika sisteminden en az silver derecesinde, BREEAM sertifika sisteminde en az very good derecesinde sertifika alınması gerekmektedir.) Ayrıca güneş enerjisi konusunda Almanya dan daha yüksek potansiyele sahip olan Balıkesir de güneş enejili sistemlerin yapılarda kullanılmasını teşvik etmek de planın önemli hedeflerinden biridir. Yapısının tüm sıcak su ve ısınma sistemini güneş enerjisinden karşılayan yapılar için de emsal artışı plan notları ile yönlendirilmiştir. Islah Bölgeleri Balıkesir in 1988 yıllarından itibaren bir planı olmasına rağmen, kentsel gelişme plan tadilatları ve ıslah planları ile yönlendirilmiştir. Bu durum kentsel gelişmenin bütüncül ele alınmasını engellemiş, birbirinden kopuk parçaların bir bütün oluşturması kentin yaşamına zorla entegre edilmiştir. Birbirinden kopuk parçaların oluşturduğu heterojenliğin herhangi bir kentsel doku oluşturması mümkün değildir. Aynı zamanda ıslah planları ile bölge bölge gelişen alanlar nedeniyle parsel ölçeğinde doluluk boşluk (yumuşak /sert zemin) dengesi bütünlük oluşturmamaktadır. Bu durumun çözülmesi için merkez uygulama alan sınırı belirlenmiştir. Kentsel merkezin en önemli sorunu sentez çalışmalarında da ortaya konulduğu üzere parçalanmış mülkiyet dokusudur. (Kentteki parsel büyüklüklerinin mod değeri incelendiğinde m² olduğu görülmektedir ve parsel büyüklükleri kent merkezinde yaklaştıkça daha da küçülmektedir.) Sağlıklı bir doku oluşması için planda ıslah bölgelerinde minimum parsel büyüklüğü 1000 m² olacak biçimde tevhid yapılması koşulu getirilmiştir. Bu koşulu sağlayan alanlar için yeni yapılaşma şartları belirlenmiş mevcut durumdaki kat adedi yüksekliği bir kat arttırılarak dönüşüm teşvik edilmeye çalışılmıştır. Yaklaşık 567,89 ha ıslah alanının %3 ünün bu yöntem ile dönüşeceği varsayılmaktadır. Dönüşen bu alanlardan %5 oranında terk alınarak sosyal ve teknik altyapı ihtiyacının bir kısmı karşılanacaktır. Yeniden düzenlenen ve altyapı bakımından iyileşen fizik mekan ile hem kentsel dokunun hem toplumsal dokunun çöküşü engellenecektir. 149

151 Harita 32: Islah Bölgeleri 150

152 Tablo 73: Yerleşmedeki Parsel Büyüklüğü Parsel Büyüklüğü Parsel Alanı Parsel Sayısı Ortalama Parsel Büyüklüğü Kaynak: Çalışma Kapsamında Üretilmiştir. 151

153 Harita 33: Parsel Büyüklüklerinin Yerleşmede Dağılımı Kaynak: Yapılan Çalışmalar Kapsamında ArcGIS Programında Üretilmiştir (2016). 152

154 Şekil 1: Yerleşmede Uygulanmış Islah Planı Örneği-1 153

155 Şekil 2: Yerleşmede Uygulanmış Islah Planı Örneği-2 154

156 Islak bölgelerinde 6 farklı yapılama koşulu tepit edilmiştir. TAKS, KAKS belirtilmemiş ayrık nizam 2 katlı yapılaşma koşulu, TAKS, KAKS belirtilmemiş ayrık nizam 3 katlı yapılaşma koşulu, TAKS:0,45 KAKS:0,90 ayrık nizam 2 katlı yapılaşma koşulu, TAKS:0,35 KAKS:1,40 ayrık nizam 3 katlı yapılaşma koşulu, Bitişik nizam 2 katlı yapılaşma koşulu, Bitişik nizam 3 katlı yapılaşma koşulu. Islah bölgelerinde yaşanan sorunları çözmek için öncelikle dönüşümü tetikleyecek bir etmen yaratmak gerekmektedir. Bu nedenle parseller eğer en az 1000 m² büyüklüğünde tevhid olurlarsa 1 kat daha fazla yapı yapma hakkına sahip olacaklar ve böylelikle toplam inşaat alanları artacaktır. Burada en önemli husus üst ölçekli plan kararlarında getirilen nüfus büyüklüğünün aşılmamasıdır. Bunun için TAKS KAKS belirtilmemiş 2 katlı yapı adalaları için yapılaşma koşulu TAKS: 0,40 emsal: 1,20 3 kat olarak, tevhidin ada bazlı olması halinde 4 katlı ayrık nizam yapılaşma koşulu getirilmiştir. 3 katlı ayrık nizam yapı adalarında en az 1000 m² tevhid olması halinde, TAKS: 0,40 emsal: 1,20 4 kat olarak belirlenmiştir. Burada önemli parsel ölçeğinde açık alan kurgusudur. Bu nedenle bu adalarda tevhid yapılması ve bu getirilen şartlara göre yapı yapılması durumunda ön ve yan bahçe mesafeleri net parsel üzerinden hesaplanmak koşuluyla 5 m olarak belirlenmiştir. Btişik nizamlı adalarda en az 1000 m² tevhid yapılması halinde 2 katlı adalardaki parseller, 3 katlı bitişik nizam imar durumuna; tevhid, ada bazlı olması halinde 4 kata, 3 katlı bitişik nizamlı adalardaki parseller, 4 katlı bitişik nizamlı imar durumlu hale gelecektir. Bu alanlarda donatı htiyacının karşılanması için bu yapılaşma hakkından faydalanan yapıların brüt parsel alanının %10 unu sosyal ve teknik altyapı için ayırması şartı getirilmiştir. Kentsel dokunun iyileştirilmesi ile nüfus yoğunluğu ve dolayısıyla donatı standardı arasındaki dengeyi sağlamak için gerekli hesaplamalar yapılmıştır. Bu hesaplar aşağıdaki tablodan izlenebilir. 155

157 FONKSİYON GELİŞME KONUT ALANI GELİŞME KONUT ALANI MEVCUT KONUT ALANI NİZAM İMAR DURUMU KAT ADEDİ TEVHİDEN GELECEK NUFUS HESABI NÜFUS ( KİŞİ BAŞINA DÜŞEN YENİ İMAR DURUMU TOPLAM 53.4 M² İNŞAAT İNŞAAT ALANI KAKS ALAN ALANI HESABINA TAKS KAKS ALAN GÖRE) TOPLAM İNŞAAT ALANI EK NÜFUS A A-2/ A-2/ A-3/ A-2/ A-2/ A-2/ A-3/ B-2/ A A-2/ A A-3/ A-3/ B B BL BL BL-3/ A A-2/ TEVHİDİN ADA BAZLI OLMASI DURUMU 156

158 MEVCUT KONUT ALANI TİCARET + KONUT ALANI A-2/ A A-3/ B B BL BL BL-3/ A A-2/ A A-3/ B BL TEVHİD İŞLEMLERİ SONUCU EK GELECEK NUFUS HESABI

159 Şuyulandırılmış Parseller Yerleşmedeki imar hareketlerini kısıtlayan diğer konuşuyulandırılmış parsellerdir. Burada sorun yaratan konular parsellerin boş alanlarla şuyulandırılması, tescilli parselle şuyulandırılması ve ruhsatsız yapılar ile şuyulandırılması yaratmaktadır. Bu sorunun çözümü için 3194 sayılı İmar Kanunu nun 19. maddesi belediyerlere bu konuda yetki vermektedir. Yaşanan sorunların çözülmesi için kanunun bu maddesine dayanarak plan notları ile ilçe belediyesi ada içi düzenleme yapmadan yapı ruhsatı ruhsat düzenlenemeyeceği kararı getirilmiştir. Bu kararın uygulanacağı diğer alanlar ise kentin bugün çeperinde kalan fakat 2040 yılında kentin parçası olacağı öngörülen Ayşebacı, Kesirve ve Çayırhisar yerleşme bölgeleridir. Bu bölgelerde kırsal karakterin özelliğini vurgulayan organik yol dokusu korunmuş çevresindeki alanlar ise rasyonel planlanlama yaklaşımı ile ele alınmıştır. Kentsel yerleşme olmanın getireceği nüfus ve yapı yoğunluğunun sağlanabilmesi için bu yerleşmelerde kat adetleri arttırılmış (Yençok:14,50), fakat yapılaşmanın kontrol edilmesi için ada içlerinden ilçe belediyesi yeniden düzenleme yapmadan uygulama yapılamayacağı plan notları ile hükme bağlanmıştır Kentsel Çalışma Alanları Kentsel çalışma alanları kent ekonomisinin yürütüldüğü mekânlardır. Altıeylül ve Karesi kent yerleşmeleri tarih boyunca çevresindeki kırsal alanın ve daha küçük ölçekli yerleşmelerin merkezi olmuştur. Bu nedenle yerleşmede alt merkezlerine hizmet eden ticaret alanları ve kurumsal yapılanma bulunmaktadır. Kentler sanayi öncesi dönemde de artı ürünün toplandığı, kontrolünün ve dağıtımının yapıldığı örgütlenme düzeyine sahiptir. Sanayi sonrası dönemde ve özellikle 2000 li yıllardan sonra bilişim sektöründe yaşanan gelişmeler, kentlerin örgütlenme biçiminde de değişiklikler yaratmıştır. Bu değişiklikleri planda gözetmeden verilecek kararlar yanlış olacaktır. Kentlerin yeni örgütlenme modelinde toplanan artı ürünün yeniden değer kazanması önemli bir konu haline gelirken, kentlerin ekonomisinde artı emek ve bu emeğin eğitimi/donanımı önemli bir konu haline gelmiştir. Altıeylül İlçesi nde kentsel alanda çalışma alanlarını üç başlıkta incelemek mümkündür. Bunlar; perakende ve toptan ticaret alanları, sanayi alanları ve resmi kurumlardır. Ticaret alanları incelendiğinde kentte bu alanlara ilişkin gelenekselleşmiş, derinliği olan bir kurumsal yapı gözlenmemektedir. Bu durum hızlı kentleşme sürecine hazırlıksız yakalanma ile birleşince mekânda yer seçim kararları günün şartlarına göre verilmiş, planlı yaklaşımdan uzaktır ve gelecek dönem ihtiyaçları gözetilmemiştir. Fizik mekânda yer seçim kararları incelenerek ön çalışmalarla tespit edilen bu durum, ayrıntılı anket çalışmaları ile de tespit edilmiştir. Anket çalışmaları sonucunda elde edilen verilere göre tüm sektörlerin işaret ettiği sorunlar fizik mekân yetersizliğidir. Bu başlığın altında ticaret bölgelerindeki kamusal alanları ve yarı özel özellikte olan ticari birimleri düşünmek gerekmektedir. Bu sorunların çözümü için 158

160 planda sanayi ile mekânsal ilişki kurulabilecek alanda toplu işyerleri, konut dışı kentsel çalışma ve kentsel servis alanları önerilmiştir. Aynı zamanda Ticaret fonksiyonu planda, T1, T2 ve T3 olmak üzere üç kademede değerlendirilmiştir. Bu kademelenme MİA olarak tanımlanan bölge ile ilişki ağında alt kademede kalan bölgeleri tarif etmektedir. Ticaret alanlarında kademelenme yapılarak tüm Balıkesir e hizmet eden MİA alanın trafik (yaya-araç) ve ilişki yoğunluğu dengelenmeye çalışılmıştır. Ticari fonksiyonların kümelenmesi ve örgütlenmesi için Altıeylül İlçesi öngörülmektedir. Bu örgütlenmenin sağlanabilmesi için planda, ticaret alanları mekânda ayrıştırılmış ve tanımlanmıştır. Aşağıda tanımlanan ticaret alanları ayrıntılı olarak aktarılmıştır. Ticaret Alanları (T1): Bu alanlarda bölgesel gereksinimlerin karşılandığı; iş merkezleri, ofisbüro, çarşı, çok katlı mağazalar, kamu veya özel katlı otoparklar, alışveriş merkezleri, otel ve diğer konaklama tesisleri, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi sosyal ve kültürel tesisler, lokanta, restoran, gazino, düğün salonu gibi eğlenceye yönelik birimler, yönetim binaları, katlı otopark, banka, finans kurumları, yurt, kurs, dershane, özel eğitim ve özel sağlık tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne ilişkin yapılar yer alabilir. Bu yapının sürdürülmesi için, bu alanlarda yoğunluk getirecek konut kullanımlarının yer alamayacağı ve çevre sağlığı açısından tehlike ya da olumsuzluk arz eden, görüntü, gürültü, hava kirliliği oluşturan imalatlar yer alamayacağı plan notlarında belirtilmiştir. Ticaret Alanları (T2): Konut alt bölgelerinin / mahallenin günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmek için hizmet alabileceği ticaret alanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Şehir planlama ilkeleri dikkate alınarak (yapay-doğal eşikler) yapılan bölgeleme yaklaşımı sonucu, içerisinde bölgenin ihtiyacı olan halkın günlük ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik dükkân, kuaför, terzi, muayenehane, aile sağlığı merkezi, lokanta, pastane, anaokulu, kreş, sosyal donatı alanlarının bulunduğu alt merkezlerdir. Ticaret Alanları (T3): Bu alanlarda, içerisinde konaklama tesisleri, lokanta,karayolu etrafında kentin tanıtımına katkı sağlayacak showroomlar resmi ve sosyal ve kültürel tesisler, çevre sağlığı yönünden tehlike oluşturmayan imalathaneler ile patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen depoların yapılabileceği kentsel çalışma alanlarıdır. Ticaret + Konut Alanları (Tick): Çağımız yaşam şartları, ticaret ve konut alanlarının birlikte çözümlenmesi gerekliliğini doğurmuştur. Planda seçilen bu alanlar, merkezdeki yoğun kullanım baskılarını hafifletmek amacı ile ana yol koridorları boyunca tariflenmiş, tek başına konut olarak kullanılmamak koşuluyla, ticaret veya ticaret + konut kullanımlarından sadece birinin yer aldığı alanlardır. Bu alanlarda nüfus dengesini koruyabilmek için kullanımların yoğunluklarına yönelik kararlar alınmıştır. Bursa Yolu, İzmir Yolu ve Demiryolu Caddesi güzergahlarına cepheli adalarda konut yoğunluğu %50'yi geçemeyecektir. Bu alanlarda gerekli parsel-yapı dengesini sağlamak için ada bazlı uygulama yapılması zorunluluğu getirilmiştir. 159

161 Üst ölçekli plan kararlarına göre ticaret +konut alanlarına dönüşen alanlarda sağlıklı fiziksel çevrenin oluşturulması için %20 sosyal donatı ve teknik altyapı ile belediye hizmet alanı ile kamu hizmet alanı terki alınmıştır. Kentte zaman içinde küçülmüş parseller yapılaşma koşullarını, dolayısıyla ticaret alanlarını ve kentin ekonomisini etkilemektedir. Bu soruna çözüm oluşturabilmek için kentin ulaşım şeması içindeki ring hattın plan sınırları içinde kalan Rüzgar ve Yıldırım caddeleri boyunca parsellerin, kentin vizyonu doğrultusunda ticaret alanlarının gelişmesini sağlamak adına tevhid teşvik edilmeye çalışılmıştır. Plan hükümlerinde en az 1000 m² tevhid olan olan parsellerde kat adedinin 4 olacağı belirtilmiştir. Harita 34: Dönüşümü İçin Teşvik Edilecek Ticaret+Konut Aksı 160

162 Ticaret + Turizm Alanları: Balıkesir turizm potansiyelleri açısından çevresindeki bölgelerden daha yoksul bir yerleşmedir. Balıkesir de iş, kongre, fuar vb. turizminin gelişmesi öngörülmektedir. Havaalanın varlığı, hızlı tren hattı ve karayolu ulaşım yatırımları ile artan ticari ilişkiler ve erişilebilirlik, bu kullanımın gelişmesini destekleyecektir. Bu alanlar, merkezdeki yoğun kullanım baskılarını hafifletmek ve diğer metropollerle rekabet edebilmek adına, ana yol koridorları boyunca tariflenmiştir. Ticaret + Turizm alanlarının, Konut olarak kullanılmamak koşuluyla, alışveriş merkezlerinin, ofislerin, otellerin, çok katlı showroom binalarının yapılabileceği ticaret veya ticaret + turizm kullanımlarından sadece birinin yer aldığı alanlar olması plan notlarıyla belirlenmiştir. Tisaret+konut alanında olduğu gibi sanayi alanlarından dönüşen alanlarda donatı ihtiyaçları için %20 oranında terk alınmıştır Ticaret + Turizm + Konut Alanları: Turizm alanlarının konut alanları içinde yer almasının planlama ilkeleri açısından herhangi bir sorun yaratmadığı durumlarda karma kullanım kararları alınmıştır. Yerleşmenin gelcek vizyonunda, yaşamak, ziyaret etmek ve eğlenmek için çekici bir merkez olması bulunmaktadır. Kentin imajının bu yöne çekilmesi için giriş noktalarına ticaret+konut+turizm işlevleri verilmiştir. Bu alanlar ana yol koridorları boyunca tariflenmiş, tek başına konut olarak kullanılmamak koşuluyla, ticaret + konut+turizm kullanımlarının bir arada yer aldığı alanlardır. Bu kararın da nüfus yoğunluğunu etkilememesi için konut yoğunluğunun %40 ı geçemeyeceğine yönelik plan notu kararı getirilmiştir. Toplu İşyerleri: Sanayi üretiminin desteklenmesi için OSB ve sanayi alanları ile mekânsal açıdan ilişkili bölgede toplu işyerleri önerilmiştir. Aynı zamanda bu toplu işyeri, mekânda örgütlenemeyen, kent içinde alansal sorun yaşayan sektörlerin kümelenebileceği bir alan olacaktır. Bunun sağlanması için plan notlarında kullanımlara ve yapılaşma koşullarına ilişkin sınırlamalar / zorunluluklar belirtilmiştir. Bu alanlarda büyük alan kullanımı gerektiren ticari işletmeler, inşaat malzemesi, oto galeri, tarımsal üretim, pazarlama, nakliyat ambarı, toptancı hali, toptan ticaret, pazarlama ve depolama alanları, tır ve kamyon parkı ve benzeri tesisler ile çevre sağlığı yönünden gerekli tedbirler alınmak kaydıyla mermer, hurda, teneke, kağıt, plastik gibi maddelerin organize bir şekilde depolanması ve işlenmesine yönelik faaliyetler ile bunlara ilişkin sosyal ve teknik altyapı tesislerinin de yer alacağı ve parsel büyüklüğünün en az 3000 m² olacağı plan notlarında belirtilmiştir. Pazar Alanı: Bölgesel ürünlerin satıldığı, mal ve hizmet değişimi için satıcı ile alıcıların karşılaştığı ve mübadelenin gerçekleştiği alanlardır. Bu alanlarda açık veya kapalı pazar yapılabilir. Araçlar için gerekli otopark alanları ile manevra alanları oluşturulmalıdır. Pazar kurulmadığı zamanlar da ise sportif ve kültürel faaliyetler gerçekleştirilebilir. Pazar alanları içerisinde Belediye'nin hizmet vereceği zabıta birimi, muhtarlık, tuvalet, çocuk oyun alanları ve yerel ürünlerin satış noktaları oluşturulabilir. Ancak bağımsız bölüm oluşturulamaz. 161

163 Harita 35: Nazım İmar Planı nda Ticaret Alanlarının Mekansal Dağılımı 162

164 Harita 36: Uygulama İmar Planı nda Ticaret Alanlarının Mekansal Dağılımı Balıkesir kentsel yerleşmesi, tarihi boyunca da çevresindeki yerleşmelerin hizmet aldığı bir merkez konumundadır. Aynı zamanda kentsel yerleşme olmasının gerektirdiği kamusal alanları da sunmaktadır. Bu alanlar kentlinin hizmet aldığı alanlar olmakla birlikte hizmet veren kurumlarda çalışanların çalışma mekânlarıdır. Merkez olmanın getirdiği özellik nedeniyle bu alanlarda çalışanların oranı daha alt kademedeki yerleşmede çalışanların oranından hem oransal hem sayıca daha yüksektir. Kentin ekonomisinin yürütülmesinde önemli bir girdi sağlamaktadır. On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı kanun ile Büyükşehir olan Balıkesir de bu süreçte önemli bir kurumsal dönüşüm yaşamıştır. Bu dönüşümün etkileri, hazırlanan planda gözardı edilmemiştir. Kurumların talepleri dikkate alınmış, mekânda ihtiyaç duyulan alanlar için yer seçilmiştir. Altıeylü ve Karesi İlçeleri olarak iki ayrı ilçenin oluşması mekânda farklı merkezlere gereksinimi doğurmuştur. Planda bu gereksinim doğrultusunda Karatepe Mevkii olarak tanımlanan alanda Altıeylül Belediyesi için kamu kampüsü alanı önerilmiştir. Çevresindeki ticari faaliyetler ile bu alanın alt merkez işlevi pekiştirilmiştir. Planda kamunun kurumsal hizmetlerini sunması için Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin belirdediği lejand doğrultusunda üç farklı kategoride alan ayrılmıştır. Belediye Hizmet Alanı: Belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamındaki hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli itfaiye, acil yardım ve kurtarma, ulaşıma yönelik transfer 163

165 istasyonu, araç ve makine parkı, bakım ve ikmal istasyonu, garaj ve triyaj alanları, belediye depoları, asfalt tesisi, atık işleme tesisi, zabıta birimleri, mezbaha, ekmek üretim tesisi, pazar yeri, idari, sosyal ve kültürel merkez gibi mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan tesisler ile sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirketlerin sahip olduğu tesislerin yapılabileceği alandır. İdari Hizmet Alanı: Kamu hizmetlerinin görülmesi, toplumun ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla ayrılmış ve kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmiş ve edilecek alanlardır. Bu alanlarda; yönetim merkezleri, teknik altyapı alanları, ptt alanı, emniyet hizmet alanı, BASKİ alanı, itfaiye, karakol, muhtarlık, kaymakamlık, aile sağlığı merkezleri, altyapı hizmetlerine yönelik tesisler vb. kamu hizmet alanları yapılabilir. Resmi Kurum Alanı: Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kuruluşlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerin yapıldığı alanlardır. Askeri Alanlar: Kentte plan kararları dışında tutulsa da demografi açısından kenti etkileyecek en önemli arazi kullanımlardan biri askeri alanlardır. Son dönemde yaşanan gelişmelerle askeri alanlar kentsel yerleşme dışına taşınma eğilimi göstermektedir. Bu eğilim dikkate alınarak askeri alanların neye dönüşebileceği plan notlarında kısıtlamalara bağlanmıştır. Harita 37: Uygulama İmar Planı nda Belediye Hizmet Alanının, Resmi Kurum Alanları nın ve Askeri Alanların Mekansal Dağılımı 164

166 Kentin çalışma alanalrını oluşturan diğer konu sanayi alanlarıdır. Akaryakıt Ve Servis İstasyonu Alanı: Sanayi ile ilişkili bir diğer konu akaryakıt ve servis istasyonu alanı kararlarıdır. Bu alanlarda Mania Planının arazi kullanımda kısıtlılıklar getirdiği kurum görüşü ile bildirmiştir. Uçuş konisi içinde kalan alanlarda akaryakıt ve servis istasyonu alanı kararı verilmemiştir. Sanayi Alanları: Bu alanlarda sadece İşletme izni alınan maden sahalarında çıkarılan madenlerin işlenmesi amacıyla gerek duyulacak sanayi tesisleri yer alabilir. Madencilik faaliyetlerinde, 3213 sayılı Maden Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Madencilik faaliyet alanlarında ÇED Yönetmeliği ve diğer mevzuat hükümlerine uyulacaktır. Madencilik faaliyetlerinde çevreye zarar verilmemesi için her türlü önlem tesis sahiplerince alınacaktır. Birinci sınıf gayrisıhhi müesseseler kapsamına giren maden üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan tesislerin etrafında, sağlık koruma bandı bırakılması zorunludur. Sağlık koruma bandı mülkiyet sınırları dışında belirlenemez ve bu alan içinde yapılaşmaya izin verilmez. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde, ÇED raporunda belirlenen mesafeler esas alınır. Maden ruhsat süresinin veya maden rezervinin bitmesi halinde işletme sahasının çevre ile uyumlu hale getirilmesini içeren projenin Balıkesir Büyükşehir Belediyesine sunulması ve bu projenin gerçekleştirileceğine dair yazılı taahhütte bulunulması zorunludur. Bu alanda madene dayalı sanayilerin işletme iznine ve ÇED yönetmeliği uyarınca madencilik faliyetlerine bağlı üretim yakma tesisi idari binalar sosyal tesisler lojmanlar yükleme ve boşaltma rampaları kantarlar açık ve kapalı otoparklar, garajlar, altyapı tesis alanları trafolar kojenarasyon tesisleri hammadde stoklama depoları yapılabilir. Ağır Sanayi Alanı Yerleşmedeki en önemli sorunlardan biri yaşam alanları içinde kalmış, Gümüş Çeşme Mahallesi ndeki ağır sanayi alanlarıdır. 1/ Balıkesir-Çanakkale Çevre Düzeni Planı nın Özel Hükümleri nin maddesinde kentsel yerleşme alanlarında "küçük sanayi kullanımları, sanayi kullanımları ve sanayiye yönelik depolama kullanımlarına ilişkin planlama veya plan değişikliği yapılamaz. Kentsel yerleşme alanlarında var olan sanayi tesisleri ve sanayiye yönelik depolama kullanımları ekonomik ömrü dolduğunda sanayi alanlarına taşınacak ve/veya bu kullanımların bulunduğu alanlar rehabilite edilecektir." plan hükmüne istinaden kent içerisinde kalmış sanayi alanlarının desantralizasyonu amacıyla planın koruma kullanma dengesi gözeterek daha sağlıklı bir çevre için bu alanların fonksiyonları planın genel yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Planda sanayi fonksiyonundan, konut ve konut + ticaret alanlarına dönüştürülen bu alanlarda mevcut parselizasyon dokusu sanayiye yönelik planlandığı için 1/5000 Ölçekli Revizyon+ilave Nazım İmar Planında üst ölçek plan kararlarına uymak, siteleşmeyi teşvik etmek amacıyla daha düzgün nitelikli prestijli ve sağlıklı çevre için ada bazlı 165

167 uygulama hükmü getirilmiştir. 6-7 metre cepheli metre derinliğinde bir kadastral yapıda sağlıklı bir çevre üretilemeyeceği açıktır. İmar Planı yoluyla dönüşümün gerçekleştirebilmesi için ve sağlıklı bir çevre oluşabilmesi için ada bazlı yapılanma koşulları getirilmiştir. Plan ile bütün olan plan hükümlerinde uygulamaya dönük bu konuyla ilgili plan notu bulunmaktadır. Plan notu: İmar planında verilmiş olan inşaat emsalinin kat adedinin ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucu nüfus yoğunluğunun arttırılmasına dair imar planı değişikliklerinde: Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı standartlarına uygun olarak plan değişikliğine konu alana hizmet vermek üzere ayrılır". Bölgede sanayiden dönüşümü hedeflenen adaların konut+ticaret fonksiyonu ile bölge yeni bir alt merkez haline gelecek ve prestij projelerin yapıldığı bir alan haline dönüşecektir. Lakin meri imar planlarındaki donatı standartları da çok düşüktür. Bölgede yapılan plan değişikliği uyarınca yeni donatı alanları üretilmesi hedeflenmiş ve plan kararlarına işlenmiştir. Bu bölgede meri imar planına göre imar uygulama hükümleri doğrultusunda daha önce 3194 sayılı kanunun 18. maddesine göre terkler yapılmış ve imar parselleri oluşmuştur sayılı İmar Kanunu nun Arazi ve Arsa Düzenlemesi başlığı 18. Maddesi Değişik üçüncü fıkra: 3/12/ /1 md. İstinaden Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez denilmektedir. ada içerisindeki tüm imar parsellerinin muvafakatı olmadan 2. kez imar uygulaması yapılıp fiili terk alınamayacağı açıktır. Sanayiden dönüşecek alanda, ada içerisindeki tüm parsel sahiplerinin tamamı anlaşmadığı durumda herhangi bir imar uygulaması yapılamayacaktır. Anlaşma olmadığı takdirde hisseli parsel durumu oluşmayacağı ve şuyu hakkı doğmayacağı da açıktır. İlgili plan notlarına istinaden Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından herhangi bir parsel donatı alanı olarak da kamulaştırılamayacaktır. Bu bölgede planlanan imar planı yoluyla dönüşüm modeli, bölgenin ekonomik ömrü dolana kadar sanayi işlevine devam etmesi, ada içerisindeki tüm parsel sahipleri uzlaştıkları an parsel sahipleri tarafından hazırlatılacak imar uygulamasına istinaden her arsa sahibinin yüzde 20 rızaen terkleri ile donatı alanlarının oluşması bölgenin değerini artıracak, hiçbir hak kaybı oluşmadan brüt parsel alanlarından, emsallerin kullanılması üzerine kurgulanmıştır. Nazım imar planlarında belirtilen donatı alanlarının yerleşimi süreklilik ifade etmeli ve kentin alt bölgelerini tanımlamaldır. Dolayısıyla donatı alanları rızaen ve ada içerisinde tüm parsel maliklerinin anlaşması durumunda eşit bir şekilde terki yoluyla kazanılacağı için 1/5000 Ölçekli İlave + Revizyon Nazım İmar Planlarındaki donatı alanlarının gösterildiği parsellere yönelik bir uygulama değil, adanın tümünün ilgilendirmektedir. 166

168 Yeni planla birlikte bu bölgede prestij konut ve konut+ticaret alanlarının gelişmesi, bölgenin değerini artıracak olup, insanların sağlıklı bir kent mekanında donatı standartları açısından yüksek bir bölgede yaşamaları hedeflenmiştir. 1/5000 Ölçekli İlave + Revizyon Nazım İmar Planı Plan Hükümlerine buna istinaden Özel Hükümlerin maddesinde ; Kentsel yerleşme alanlarında küçük sanayi kullanımları, sanayi kullanımları ve sanayiye yönelik depolama kullanımlarına ilişkin planlama veya plan değişikliği yapılamaz. Kentsel yerleşme alanlarında var olan sanayi tesisleri ve sanayiye yönelik depolama kullanımları ekonomik ömrü dolduğunda sanayi alanlarına taşınacak ve/veya bu kullanımların bulunduğu alanlar rehabilite edilecektir. plan hükmüne istinaden sanayinin desantralizasyonu amacıyla planın koruma kullanma dengesi gözeterek daha sağlıklı bir çevre için bu alanların fonksiyonları planın genel yaklaşımı çerçevesinde Ticaret + Konut fonksiyonuna dönüştürülen adalarda ada bazlı uygulama yapılacaktır. Bu adalardan nazım imar planlarında % 13 sosyal ve teknik altyapı(yol, otopark, eğitim ve sağlık tesisleri,,dini tesis, sosyal ve kültürel tesisler yeşil alanlar vb.) ile belediye hizmet alanı veya kamu hizmet alanı terki alınmıştır. Emsaller brüt alan üzerinden düzenlenir. Uygulama aşamasında ada içerisinde tüm kadastral parsellerin büyüklüğünce eşit oranda kesinti yapılır. 1/1000 uygulama imar planı aşamasında, nazım imar planında gösterilen donatıların yerleri değiştirilebilir. Uygulama kolaylığı açısından 1/1000 uygulama imar planı aşamasında donatıların cinsleri ve büyüklükleri alt kademe yol alanları hariç değiştirilemez. Yapılaşma koşulları 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarında belirlenecektir. denmektedir. Madene Dayalı Sanayi Alanları Çalışma alanı maden yatakları açısından önemli potansiyele sahip bir bölgedir. Bu nedenle burada yer seçmiş madene dayalı sanayiler bulunmaktadır. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı nda Özel Hükümler in 8.5 Sanayi ve Depolama Bölgeleri Bölümü başlığında, Geçici tesis niteliğinde olmayan ve ÇED Yönetmeliği kapsamında kalan maden sanayileri, öncelikle bu planda yer alan sanayi alanlarına yönlendirilecektir. Ancak, işletme izni alınan maden sahalarında çıkarılan madenlerin işlenmesi amacıyla gerek duyulacak sanayi tesislerinin, zorunlu olarak maden sahası içinde yer almasının gerektiği durumlarda, bu kullanımlar, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda, bakanlığın uygun görmesi halinde, gerekli izin ve onaylar tamamlanarak maden sahası içinde yapılabilir. denmektedir. Bu karar doğrultusunda hazırlanan plan çalışmasında madene dayalı sanayi işletme ruhsatına sahip alanların korunması kararı alınmıştır. Bu işletmeler ömrünü doldurduğunda ağaçlandırılması plan notlarıyla hüküme bağlanmıştır. Küçük Sanayi Alanı: Kentin önemli ekonomik faaliyeti olan bir diğer sektörü sanayidir. Kentsel alan/kentsel yaşam alanı içinden sanayi alanlarının ayrışması üst ölçekten alt ölçeğe 167

169 yansıtılan en önemli yaklaşımlardan biridir. Bu yaklaşım doğrultusunda Karesi deki KSS alanına ek olarak Altıeylül İlçesi nde yeni KSS alanalrı önerilmiştir.. Mevutta Karesi İlçe sınırları içinde bulunan KSS alanı %100 doluluğa ulaşmış ve neredeyse %90 ı oto sanayiye hizmet vermektedir. KSS alanları önemli altyapı yatırımıdır ve bu alanlarda hizmet sunumundan öte üretimin yapılması öngörülmektedir. Mevcuttaki durumda bu altyapı yatırımı verimli/üretime yönelik kullanılamamaktadır. Planda yapılmaya çalışılan üretimin yapıldığı bir KSS inşa etmektir. Bunun için OSB de bulunan sanayi alanları ile ilişki kurulması ve üretim yapan sanayi alanları desteklenmelidir. Bu desteklerin sağlanabilmesi için kurulan ilişkiler kurumsallaşmalı ve destek talep edilen yönetime talepler bu kurumsal yapı ile iletilmelidir. Plan kararlarında şehirde yaşayanların günlük bakım, tamir, servis ve küçük ölçekli imalat ihtiyaçlarının karşılanabileceği, patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddeler içermeyen ve çevre sağlığı yönünden tehlike oluşturmayan atölye, imalathane ile depoların yerleşmelere yakın veya kolay ulaşılabilir yerlerinde yapılabildiği alanlar olarak tanımlanmıştır. Depolama Alanları: Sanayi alanları çevresinde gelişecek faaliyetlerin desteklenmesi için önerilen alanlardır. Bu alanlarda her türlü tarım, gıda, ticari depolama mamul, hammadde, ara ve ana malı depolanabilecektir. Lojistik Tesis Alanı: Sanayi üretiminin en önemli maliyet kalemi pazara ve hammaddeye ulaşım maliyetleridir. Artan ulaşım bağlantıları ile İzmir İstanbul arası 1,-1,5 saate düşecektir. Bu durum da Balıkesir in gelecekteki en önemli gündemlerinden biri lojistik olacaktır. Lojistik merkez ile bu maliyetlerin en aza düşürülmesi hedeflenmektedir. Bunun için plan notlarında depolama, dağıtım ve destek hizmetlerinin sağlanması için gerekli kullanımların (konteynır alanları, antrepo ve depo, yükleme ve boşaltma gibi tüm lojistik ve taşımacılık ile ilgili özel ve kamuya ait kuruluşların yönetim birimleri ile konaklamayı da içeren lojistik faaliyetleri destekleyici hizmetler) yer seçmesine yönelik kararlar getrilmiştir. Tarım ve Hayvancılık Tesis Alanı: Tarımsal üretimin desteklenmesi için belirlenen bir diğer alan tarım ve hayvancılık tesis alanı kullanım kararıdır. Bu alanlar içerisinde; tarımsal amaçlı yapılar ile hububat, meyve ve sebze üretimi için uygun tarım alanları, sebze ve çiçek yetiştiriciliği için seralar, mantarcılık, hayvancılık ve et entegre tesisleri, otlaklar, tarımsal işletmeler, tarımsal ürün işleme ve paketleme tesisleri, meyve işleme tesisleri, soğuk hava depoları, yem depoları, tarımsal işletmelerinin ön arıtma ya da toplu arıtma tesisleri, organik atıkların geri dönüşüm tesisleri, hayvan klinikleri, kireçli ölü hayvan gömü çukurları, tarımsal araç-gereç parkları, tarımsal ürün toplama, depolama, saklama ve pazarlama hizmetleri, ürün borsası, tarımsal eğitim merkezleri, tarım ve hayvancılığa yönelik ar-ge ve laboratuvar alanları gibi fonksiyonların (organize şekilde) yer alacağı ve uygulamasının Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığınca gerçekleştirileceği plan notlarında belirtilmiştir. 168

170 Harita 38: Nazım İmar Planları Sınırları İçindeki Sanayi ve Sanayi ile İlişkili Kullanımların Yer Seçimi 169

171 Harita 39: Uygulama İmar Planları Sınırları İçindeki Sanayi ve Sanayi ile İlişkili Kullanımların Yer Seçimi Kent içindeki en önemli sorun çalışma alanları ile kent alanları arasındaki günlük ulaşım hareketliliğidir. Konut alanları ile çalışma alanlarının ayrışmasıyla yaşanacak sorunlar gözetilerek, kentin ulaşım kademelenmesi yeniden düzenlenmiştir. Batıda kuzey-güney aksı boyunca kenti çevreleyen ulaşım bağlantısı önerilmiştir. Aynı zamanda özellikle kent merkezinden lastik tekerlekli araçları uzak tutmak ve toplu taşımayı teşvik etmek için kuzey-güney ve doğu-batı aksı boyunca tramvay hattı önerilmiştir. TCDD nin kent içinde kalan hatlarını kullanmama kararı ile, kent içinde mevcutta bulunan ray altyapısı tramvay hattı olarak kullanılacaktır. Düzenlenecek otobüs güzergah hatları ile kent içinde toplu ulaşım daha da gelişecektir. Kentte plan kararları dışında tutulsa da demografi açısından kenti etkileyecek en önemli arazi kullanımlardan biri askeri alanlardır. Son dönemde yaşanan gelişmelerle askeri alanlar kentsel yerleşme dışına taşınma eğilimi göstermektedir. Bu eğilim dikkate alınarak askeri alanların neye dönüşebileceği plan notlarında kısıtlamalara bağlanmıştır. Altıeylül ve Karesi İlçeleri birbirleriyle ilişkili iki yerleşmedir. Kentlerin sosyal yaşamları kadar ekonomik yaşantıları da birbirine geçmiştir. Bu nedenle çalışma alan dağılımları da bütünde ele alınmıştır. Bu alan dağılımları aşağıdaki tabloda takip edilebilmektedir. Sonuçta kentte toplam çalışma alanları büyüklüğü hektardır (çalışma alanlarının gerçekleşebileceği sınırlar ile birlikte 170

172 hesaplanmıştır öpa sınırları, konut+ticaret kullanımları vb. gibi), ortalama istihdam büyüklüğü kişi (ekonomik temel modeline göre) ve kişi başına 260,64 m² çalışma alanı planlanmıştır. Tablo 74: Altıeylül ve Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları Planlama Sınırları İçinde Kalan Çalışma Alanları Dağılımı KENTSEL ÇALIŞMA Kişi Başı Alan Adet Oran Durum (m²) hektar ALANLARI (m²) TOPLU ISYERI % KDKCA % ASKERI ALAN % DEPOLAMA % KHA % BHA % KONUT TICARET % KUCUK SANAYI % LOJISTIK TESIS % MIA % PAZAR ALANI % SANAYI ALANI % TARIM HAYVANCILIK % TIC TUR KONUT % TICARET T % TICARET T % TICARET TURIZM % TURIZM % BAKIM AKARYAKIT % TGB % OSB %

173 Tablo 75: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Çalışma Alanları Dağılımı Kişi KENTSEL ÇALIŞMA ALANLARI Adet Oran Durum (m2) Başı Alan (m2) Durum (ha) TİCARET T % TICARET T % TICARET T % KONUT + TİCARET % TİCARET + TURIZM % TİCARET + TURIZM + KONUT 1 0% TOPLU İŞYERLERİ % PAZAR ALANI % BHA % RESMİ KURUM % ASKERİ ALAN % AKARYAKIT VE SERVİS İST % SANAYİ ALANI % KSS % LOJİSTİK TESİS % DEPOLAMA % TARIM HAYVANCILIK % Turizm Alanları Balıeksir Merkez yerleşmesi turizm açısından çevresindeki yerleşimlere görece daha az turizm potansiyeline sahiptir. Planlama sınırları içinde turizm potansiyelleri plan ile sağlanacaktır. Planlama yaklaşımında Merkez yerleşme için önerilen çalışma alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri, üniversite alanları ile kongre ve fuar turizmi ile kurulacak ekonomik bağlantılar ile iş seyahatleri artacaktır. Bu öngörülere göre artacak turist saysının kalacağı nitelikli konaklama tesislerinin yapılabilmesi için üst ölçekli planda alan kararları belirlendi, alt ölçekli plan kararlarında yapılaşma koşulları belirlenmiştir. Bu alanlar Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği lejandının izin verdiği kapsamda değerlendrilmiştir. Planlama sınırları içerisinde merkez ile ilişkili olacak konumda otel alanı önerilmiştir. 172

174 Tablo 76: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Turizm Alanları Dağılımı Kişi Başı Alan TURİZM ALANLARI Adet Oran Durum (m2) (m2) Durum (ha) OTEL ALANI 1 0% Korunacak Alanlar Tescilli Parsel: Kültür varlıkları koruma kurulu tarafımıza gönderdikleri yazı ile eserlerin parsel numaralarını bildirmiştir. Bu parsellerdeki eserlerin/yapıların gelecek kuşaklara korunakarak aktarılması için planda da mevcut gabari özellikleri korunmuştur. Harita 40: Tescilli Yapılar Bugünkü Alan Kullanımını Devam Ettirecek Alanlar Kentsel arazi günümüzde önemli bir meta hatta fon değeri kazanmıştır. Bu ekonomik baskıya rağmen gelecek için karar vericilerin vazgeçemeyeceği ilkeler olmalıdır. Kentin karakterinin oluşturan geçmişin korunmaya değer izleri ve sadece kentin değil tüm dünyanın ortak malı olarak düşünülmesi gereken ekolojik sürdürülebilirlik için önemli alanlar vazgeçilemeyen ilkelerin mekânsal karşılığını oluşturmaktadırlar. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın tarafımıza ilettiği tarihli kurum görüşünde tarım alanları bildirilmiştir. Yapılaşmaya açılamayacak mutlak korunması gereken bu tarım alanları plan sınırlar içinde de korunmuştur. Teknoloji geliştirme bölgesi nin yanında bulunan tarım alanına yönelik plan öngörüsü geliştirilmiştir. Gelecekte bu alanın ziraate yönelik bilimsel çalışmaların yürütülebileceği düşünülmektedir. 173

175 Tablo 77 Bugünkü Arazi Kullanımı Devam Edecek Alanları BAKDEA Adet Oran Durum (m²) Kişi Başı Alan (m²) Hektar TARIM ALANI % Harita 41: Tarım alanları Yapı Sınırlaması Getirilerek Korunacak Alan Plan sınırları içinde doğal ve jeolojik etüt sonuçlarından elde edilen eşiklerin dışınada plan kararı ile getirilen kullanımlardan dolayı ortaya çıkan eşikler oluşmaktadır. Bazı arazi kullanım kararları çevreye yaptıkları etki nedeniyle yapılaşma koşullarında yasalar ile sınrlamalar getirilmektedir. Mania Planı: Planlama sınırı içinde mekanda 3. boyutu etkileyen en önemli eşik mania planının getirdiği yükseklik kısıtlamasıdır. Havaalanına inen uçakların güvenliği için ve bu uçuşlardan yerleşimin olumsuz yönde etkilenmemesi için tarihinde Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından Mania Planı onaylanmıştır. Planda kat yüksekliklerinin havacılık faaliyetlerinin olumsuz etkilememesi için ada ölçeğinde mania planına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışma plan hazırlıkları süresince tamamlanamadığından kat yüksekliği hazırlanmakta olan bu çaışmaya atıfta bulunularak plan üzerinde Yençok:mania olarak tanımlanmıştır. Mevcut durumda bu çalışmanın sonuçlarına göre Yençok:mania sınırının üzerinde olan yapıların, Sivil Havacılık 174

176 Genel Müdürlüğü nün aldığı 2000 yılı öncesinde alınan ruhsatlarda mania planı şartları aranmaması kararı doğrultusunda mevcut hakları korunacaktır. Harita 42: Mania Çalışamları Yapılan Yapı Adaları 175

177 Havaalanı / Havalimanı Koruma Kuşağı: Mania planına göre belirlenen koruma kuşağı Karayolları Yol Kenarı Koruma Kuşağı: Lastik tekerlekli araçların yüksek hızlarda hareket ettiği karayollarında yayaların ve araçların güvenliğinin sağlanması için Karayolları Kenarında Yapılacak Ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince ayrılan alandır. Aynı zamanda bu alan kamulaştırma alanını da içermekedir. Karayolları yol kenarı koruma kuşağında ve kamulaştırma bandı içerisinde, karayolları bakım ve onarımına ilişkin idari tesisler yapılabilir. Karayolları yol kenar koruma kuşağında kalan ve planda gösterilmeyen tesisler, karayolları genel müdürlüğü nden uygun görüş alınmak kaydıyla yapılabilir. (beykoz bld. Kauip plan notu) Nato Boru Hattı Koruma Kuşağı: Askeri ihtiyaçları karşılayan boru hattının geçtiği alanda 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler Ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ve Yönetmeliği ile ilgili mevzuat hükümleri geçerlidir. BOTAŞ Boru Hattı Koruma Kuşağı: BOTAŞ boru hatları il petrol taşıma Aş İzmir Şube Müdürlüğü nün tarih ve E yazılarında bildirdiği kuşak hattıdır. Demiryolları Koruma Kuşağı: Yaya hızından daha yüksek hızın aktığı demiryollarında da can güvenliğinin sağlanması için kontrol gerekmektedir. Aynı zamanda yolların bakımı, ve çevreye yaydığı gürültü için de koruma kuşağı gereklidir. TCDD 3. Bölge Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Servis Müdürlüğü, tarih ve E sayılı yazısında hangi bağlantılarda ne kadar koruma kuşağı gerektiğini belirtmiş bu yazı gereğinde planda koruma kuşakları ayrılmıştır. Enerji Nakil Hattı Koruma Kuşağı: Yerleşmenin enerji ihtiyacını sağlayan yüksek gerilim hatları tarihinde sayılı yazı ile Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından tarafımıza iletilmiştir ve bu alanlar planda belirtilmiştir tarihinde sayılı Resmi Gzate de yayınlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği nde belirtilen mesafelere uygun olarak koruma kuşağı planda ayrılmıştır. Tanımsız mekanlar yaratmmak ve bu alanların işgal edilmemesi için bu alanlar yeşil alan olarak gösterilmiştir Sosyal Altyapı Alanları Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin Ek-1 dosyasındaki 2. Maddesi ne göre Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde yerleşme bütünlüğü gösteren, komşu ilçe belediyeleri ile bütünleşen ilçe belediyelerinde altyapı alanları bir bütün olarak hesaplanabilir. denmektedir. Bu madde gereğince 1/5000 öleçkli üst öleçkli plan kararlarında birbirine bitişik olan ve sosyal, ekonomik mekânsal örüntüleri ayrışmamış Altıeylül - Karesi İlçeleri nde donatı hesapları bütünlük içinde yürütülmüştür. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin 11. maddesinde (3) Planda yerleşik alan olarak belirlenen alanlarda yapılacak imar planı revizyon ve değişikliklerinde, bu Yönetmelikte belirtilen eğitim, sağlık 176

178 ve ibadet kullanımlarına ilişkin asgari alan büyüklüğünün karşılanamaması durumunda ilgili kamu kurum ve kuruluşunun teklifi doğrultusunda veya görüşü alınarak alan büyüklüğü plan ile belirlenir. demektedir. Buradan çıkan sonuca göre mevcut alanda donatı ihtiyacı kurum görüşeri ile belirlenmektedir. Plan için kurumların bildirdiği görüşler değerlendirilmiş, donatı ihtiyacının yönetmelikte belirtilen standartların altına düşmemesi hedef alınmıştır. Mevcut alanda rant nedeniyle kamulaştırma bedelleri kurumların karşılamaktan çekindiği değerler olmakta ve meskun alanda kamusal sosyal teknik alt yapı üretmek güçleşmektedir. Bu nedenle meri plan kararlarında kabul edilen sosyal donatı alanları korunmuş, yapılan müdahalelerde özel proje alanı, sağlıklaştırma alanı, yeniden düzenlenecek alan sınırları içinde kamusal alan üretimi için plan notları ile kararlar getirilmiştir. Bu kararlara göre toplam 142 ha olan %70 ve %50 konut yoğunluklu mevcut ticaret+konut alanından yaklaşık %5 oranında özel eğitim alanı, %3 özel sağlık alanı, %1,5 sosyal ve kültürel tesise dönüşeceği varsayılmaktadır. 197 ha %70 ve %50 konut yoğunluklu gelişme ticaret+konut alanlarının yaklaşık %6 sının özel eğitim alanına, %4 ünün özel sağlık alanına, %1,5 unun sosyal ve kültürel tesis alanına dönüşeceği öngörülmektedir. Çay Deresi Özel Proje Alanı nda en az ,299 m² yeşil alan bırakılması plan notları ile zorunlu tutulmuştur. Ada bazlı yapılaşmayı teşvik etmek için %10 emsal artış hakkı ile gelecek nüfusun ihtiyaçları nüfus projksiyonunda bahsedildiği üzere donatı hesaplarında dikkate alınmıştır. Tablo 78: Altıeylül Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı İle Sağlanan Toplam Donatı Dağılımı Alan OLMASI GEREKEN STANDARTLAR KİŞİ SAĞLANAN DONATI KİŞİ TOPLAM M2 HA Kİ/M2 TOPLAM M2 Kİ/M2 EĞİTİM İBADET ALANI PARK SAĞLIK SOSYAL VE KÜLTÜREL TESİS TEKNİK ALTYAPI /5000 ölçekli nazım imar planlarında etaplama sınırları belirlenmiş ve bu etap sınırları içinde 1/1000 ölçekli planlar hazırlanmıştır. Plan etapları mevcut alanların yoğunlaştığı merkez ve kentin gelişme alanı olan gelişme olmak üzere iki farklı yaklaşımla ele alınmıştır. Altıeylül Merkez, Karesi Merkez ve Kuzey Batı Karesi Gelişme alanları nın 1/1000 ölçeki uygulama imar planlarının hazırlıkları birlikte yürütülmüştür. Kuzey Doğu Karesi (KDK) ve Kuzey Doğu Altıeylül (KDA) gelişme alanlarında nazım imar planlarında sağlanan donatı alanları toplam donatı hesaplarından ayrıştırılmıştır. Bu işlem sonucu uygulama imar planı hazırlanan alan içinde 1/5000 ölçekli nazım imar planları ile yaşayacağı öngörülen kişi için ayrılan donatı alanları aşağıdaki tabloda incelenebilir. 177

179 Tablo 79: Uygulama İmar Planlarında Sağlanacak Donatı Alanları KDK ve KDA 1/5000 NİP TOPLAM DONATI 1/5000 NİP SAĞLANAN DONATI ALANLARI DONATI ALANLARI ALANLARI 1/1000 ÖLÇEKLİ PLANDA OLMASI GEREKEN DONATI ALANLARI DONATI ALANLARI Kİ/M² EĞİTİM İBADET ALANI PARK SAĞLIK SOSYAL VE KÜLTÜREL TESİS /5000 Ölçekli Nazım İmar Planında Özel Proje Alanlarından Elde Edilen Donatılar Yeniden düzenlenecek alandan elde edilecek donatı alanı Planlama sınırları içerisinde dönüşüm yapılması önerilen alan sınırları belirlenmiştir. Bu alanlara ilişkin nüfusun nasıl tahmin edildiği ayrıntılı bir şekilde önceki bölümde aktarılmıştır. Bu alanlarda yaşanacak olan dönüşüm, donatı elde edebilmek için fırsata dönüştürülürse kent merkezinin ihtiyaç duyduğu donatı alanlarının bir kısmı karşılanabilecektir. Tablo 80: Karesi Yeniden Düzenlenecek Alan Donatı Dağılımı Yeniden Düzenlenecek Karesi (.3 1.Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege Mahalleleri) Nufus Büyüklüğü Alan Dağılımları Mevcut m² Ha %70 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı %50 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı %50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı %70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı Turizm Ticaret Kss Akaryakıt Meskun Orta Yoğunluklu Konut Meskun Düşük Yoğunluklu Konut Kişi Başına Düşen M²/Ki Planlanan Alan M² Planla nan Alan Ha Karşılanan Donatı Alanı Ha Kentsel Tasarım Projesine Göre Belirlenecektir. Eğitim

180 İbadet Alanı Park Sağlık Sosyal Ve Kültürel Tesis Teknik Altyapı Otopark Pazar Alanı Spor Yol Toplam Alan Büyüklüğü Toplam Terk Oranı 0.52 Tablo 81: Altıeylül - Gümüşçeşme Mahallesi Yeniden Düzenlenecek Alan Donatı Dağılımı Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Nufus Büyüklüğü Kişi Karşılan Alan Dağılımları Mevcut Başına Planlanan Planlanan an Ha M2 Düşen Alan M² Alan Ha Donatı M²/Ki Alanı %70 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı %50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı %70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı Turizm Ticaret Kss Akaryakıt 8.03 Ha Kentsel Tasarım Projesine Göre Belirlenecektir. Meskun Orta Yoğunluklu Konut Meskun Düşük Yoğunluklu Konut Eğitim İbadet Alanı Park Sağlık Sosyal Ve Kültürel Tesis Teknik Altyapı 0.00 Otopark Pazar Alanı Spor Yol Toplam Alan Büyüklüğü Toplam Terk Oranı

181 Konut+Ticaret alanları Konut+ticaret alanlarında konut kullanımlarının oranını belirleyerek nüfusa ilişkin hesaplar yapılabilmektedir. Aynı bakış açısı donatı alanları içinde kullanılmıştır. Toplam 149 hektar %70 ve %50 yoğunluklu mevcut ticaret+konut alanlı adalrın yaklaşık %8 inde özel eğitim alanı, yaklaşık %3'ünde özel sağlık alanları, yaklaşık %1.5'i sosyal ve kültürel tesislerin yapılaşacağı varsayılmaktadır. Toplam 205 hektar %70 ve %50 yoğunluklugelişme ticaret+konut alanlı adaların yaklaşık %8 inde özel eğitim alanı, yaklaşık %4'ünde özel sağlık alanı, yaklaşık %1.5'inde sosyal ve kültürel tesis alanı olacağı varsayılmıştır. Bu varsayımlar doğrultusunda planlanan donatı alanları aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 82: Konut+Ticaret Alanları Donatı Alanı Dağılımı Konut+Ticaret Alan Dağılımları Mevcut M2 Ha Karşılanan Donatı Alanı %70 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı % 50 Konut Yoğunluklu Mevcut Ticaret+Konut Alanı %50 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı %70 Konut Yoğunluklu Gelişme Ticaret+Konut Alanı Turizm Ticaret Kss Akaryakıt Meskun Orta Yoğunluklu Konut Meskun Düşük Yoğunluklu Konut Eğitim İbadet Alanı Park Sağlık Sosyal Ve Kültürel Tesis Teknik Altyapı Otopark Pazar Alanı Spor Yol Toplam Alan Büyüklüğü Toplam Terk Oranı Sonuç olarak yerleşme bütününde donatı alanları, sınırları ve kullanımları belirlenen özellikli alanlardan ve plan sınırları içindeki diğer alandan karşılanacaktır. Kente üst ölçek plan kararlarıyla yerleşeceği öngörülen kişi için kanunlarda belirlenen donatı standartları kadar planlama sınırları içinde donatı alanı ayrılmıştır. Burada değinilmesi gereken diğer alan Çayderesi Özel proje 180

182 alanında ayrılacak olan yeşil alan miktarıdır. Plan koşullarına göre bu alanda en az m² yeşil alan bırakılmak zorundadır. Tablodan izleneceği üzere plan ile sağlanan donatı alanı ilgili kanunun öngördüğü standartların oldukça üstündedir. Bu durum kentin mekânsal stratejileriyle uyumludur. Sosyal sermaye birikimin kentte sağlanabilmesi için kamusal alanların ve sosyal teknik altyapı sunumunun yeterli olması gerekmektedir. Üst ölçekten gelen bu plan kararları 1/1000 ölçekli planda fizik mekan ile yapılaşma koşulları ile 3. boyuta taşınmaktadır. Toplumun teknolojik gelişmelerle bütünleşmesi için kamunun bu konuda öncülük etmesi ve bunun için de kamu yapılarının bu uygulamalara uygun üretilmesi gerekmetedir. Bu nedenle kamu yapılarında kat yüksekliği 4.00 m olarak belirlenmiştir Eğitim Tesisleri Alanı Meri planda eğitim tesis alanları Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ne göre kişi başına düşen eğitim alanı 5,2 m² olması gerekli görülürken 2,3 m² planlanmıştır. Bu durumda planlama sınırları içindeki nüfusun ihtiyaçları karşılanamamaktadır. Karesi Altıeylül Revizyon + İlave Nazım İmar Planı nın 2040 yılında hedeflediği kimliklere ulaşabilmesi için en önemli girdi sosyal sermaye olacaktır. Üniversite mezunu oranları açısından ülke ortalamasının altında kalan yerleşmede eğitim alanları daha da önem kazanmaktadır. Yapılan çalışmalara göre eğitim alanlarında erişilebilirlik açısından sorun gözlenmese de nitelik ve alansal açıdan örgün eğitim alanları standartların altında kalmaktadır. Daha önce hazırlanan 1/5000 ölçekli plan kararları da bu ihtiyaçları karşılayamamaktadır. Hazırlanan plan çalışmasında bu konuya ayrıca önem verilmiştir. Değişen şartlar gözetilerek tüm örgün eğitimin yürütüleceği kamu kampüsleri önerilmiştir. Sanayi altyapısına hizmet vermesi için endüstri meslek lisesi yapımı için alan önerilmiştir. Aynı zamanda sanayi ile ilişki kurması beklenen üniversite alanı Karesi İlçesi nde yer seçmiş olsa da Altıeylül İlçesi de bu durumdan olumlu yönde etkilenecektir. Anaokulu Alanı: Anaokulları alanı da 500 m çapı dikakte alınarak planlanmıştır. Kolay erişilebilir olması dikkate alınarak konut alanları içinde yapılabileceği belirtilmiştir. İlkokul Alanı: İlkokulun etki alanı mahalle birimini tanımlamaktadır. Mevcuttaki ilkokullar planda korunmuş, meri planın önerileri hazırlanan plana aktarılmıştır. Gelişme konut alanlarında ilkokul mahalle alt bölgesini tanımlayacak şekilde, alt bölgelerde toğoğrafya ile uyumlu olarak planlanmıştır. Ortaokul Alanı: eğitim sisteminde yaşanan değişiklik ile ilköğretim ilkokul ve ortaokul olarak ikiye ayrılmıştır. Bu ayrım ile birlikte ortaokul alanları için yer ayırmak gerekliliği doğurmuştur. Lise Alanı: Yüksek öğretim basamağını altı olan liseler için yönetmelik 2,500 m yürüme mesafesi belirlemiştir. Bu mesafeler dikkate alınarak lise alanları belirlenmiştir. 181

183 Özel Eğitim Alanı: Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitim alanıdır. Mesleki ve Teknik Öğretim Tesisi Alanı: Sanayi anketi çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre sanayide istihdam edilecek eleman bulmakta kentte zorluk yaşanmakatadır. Bu sonuçlar dikkate alınarak sanayi ile ilişkili alanlarda meslek ve tektik eğitim tesisleri önerilmiştir. Tablo 83: 1/1000 Ölçekli Planlama Alanlarında Ayrılan Eğitim Tesisleri Alanı Ayrılan Eğitim Tesisleri Dağılımı Eğitim Tesisleri Alanı 1/1000 Uip Üzerinde Belirtilen Donatı Alanları Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı 1/5000 Nip Hükümlerin den Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Planda Sağlanan Donatı Alanı (Ki/M²) 1/5000 Planda Belirlen en Ki/M² Meri Planda Sağlanan Alan Büyüklüğü Alan (M²) Ki/ M² Mevzu ata Göre Olması Gereke n (Ki/M² ) Anaokulu İlkokul Alanı Ortaokul Alanı Lise Alanı Mesleki Ve Teknik Öğretim Lise Alanları Toplamı Toplam Eğitim Tesisleri Özel Eğitim

184 1/5000 Nip Hükümlerinden Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Yeniden Düzenlenecek Karesi(Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege) Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Tick Konut Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Anaokulu İlkokul Alanı Ortaokul Alanı Lise Alanı Mesleki Ve Teknik Öğretim Lise Alanları Toplamı Toplam Eğitim Tesisleri Özel Eğitim 183

185 Harita 43: Nazım İmar Planları nda Eğitim Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı 184

186 Harita 44: Uygulama İmar Planı nda Eğitim Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Planda ayrılan eğitim alanları Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin belirlediği donatılara yürüyerek erişim mesafeleri doğrultusunda incelenmiştir. Bu kriterlere göre erişim mesafeleri aşağıdaki gibidir. Anaokulu: 500 m İlkokul: 500 m Ortaokul: 1000 m Lise: 2500 m 185

187 Harita 45: Uygulama İmar Planlarındaki Anaokulu ve Kreş Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 186

188 Harita 46: Uygulama İmar Planlarındaki İlkokul Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 187

189 Harita 47: Uygulama İmar Planlarındaki Ortaokul Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 188

190 Harita 48: Uygulama İmar Planlarındaki Lise Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 189

191 Sağlık Tesis Alanı Sağlık donatısı tüm kentin ihtiyaç duyduğu bir gereksinimdir.altıeylül de sağlık alanlarının erişilebilirliği incelendiğinde sağlık donatısına erişemeyen alanlar tespit edilmiştir. Bu bölgelerde erişilebilirlik ile ilgili sorunlar yeni sağlık donatısı önerilerek giderilmeye çalışılmıştır. Sağlık Bakanlığı bildirdiği kurum görüşü ile bazı sağlık alanlarının kapatılabileceği söylenmiştir. Erişilebilirlik açısından uygun görmediğimiz bu alanlar gelecekte de sağlık tesisi olarak korunmaya devam edecektir. Yapılan anket sonuçlarına göre sağlık alanlarının yeterlilikleri açısından sorun görünmemektedir. Ancak 2040 yılı düşünüldüğünde kentin yeni bir hastane alanına ihtiyaç duyacağı ortadadır. Bu nedenle kentin alt merkezi olarak tanımlanan alanında yeni bir hastane önerilmiştir. Plan ile önerilen batı çevre yolu ile kent içi trafiğine girmeden hastaneye ulaşım sağlanabilecektir. Yerleşmede sağlık hizmetlerinin sorunsuz yürüyebilmesi için Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği nin de belirttiği sağlık alanları planda ayrılmıştır. Sağlık Tesis Alanı: Sağlık: Sağlık ocağı, dispanser ve poliklinik, ağız ve diş sağlığı merkezi, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi, entegre sağlık kampüsü gibi alanlardır. Hastane: Kentte mevcutta bulunan hastanelere ek olarak kent makroformunun güneyinde Karesi İlçesi ne de hizmet verecek bölgesel ölçekte hastane alanı ayrılmıştır. bu hastane alanı ulaşım bağlatıları ile kente ilişkisi kurulmuştır. Aile Sağlığı Merkezi: Mahalle ölçeğinde hastneye gitmenin gerekli olmadığı durumlarda aile hekimi ile ilişki kurulabilecek alanladır. Tablo 84: 1/1000 Ölçekli Planlama Alanlarında Ayrılan Sağlık Tesis Alanları Dağılımı Sağlık Tesiseri Alanı 1/1000 Uip Üzerinde Belirtilen Donatı Alanları Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Aile Sağlığı Merkezi /5000 NİP Hükümle rinden Gelen Donatı Kararları nın Toplam İnşaat Alanı Planda Sağlana n Donatı Alanı (Ki/M²) 0.05 Hastane Sağlık Tesisi Toplam /5000 Planda Belirlen en Ki/M² Meri Planda Sağlanan Alan Büyüklüğü Alan (M²) Ki/M² Mevzuat a Göre Olması Gereken (Ki/M²)

192 1/5000 Nip Hükümlerinden Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Yeniden Düzenlenecek Karesi(Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege) Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Konut+Ticaret Konut Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Sağlık Tesisi Harita 49: Nazım İmar Planı nda Sağlık Tesis Alanlarının Mekânsal Dağılımı 191

193 Harita 50:Uygulama İmar Planı nda Sağlık Tesis Alanlarının Mekânsal Dağılımı Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği sağlık tesislerinden aile sağlığı merkezi için yürüme mesafesi belirlemiştir. 500 m olan bu mesafeye göre aile sağlığı merkezlerinni etkileri incelenmiştir. 192

194 Harita 51: Uygulama İmar Planlarındaki Aile Sağlığı Merkezi Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 193

195 Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı Kentte gözlemlenen en önemli sorun kamusal alanların / ortak mekanların yoksunluğudur. Sosyal sermayenin de gelişebilmesi için kentin sosyal ve kültür hayatının canlı tutulması gerekmektedir. Gelecekteki nüfus profili de düşünüldüğünde kentte bu ihtiyaçların giderileceği alanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu alanların sağlaması mekânsal planlar yapım yönetmeliğinde de ya nsal olarak zorunlu tutulmuştur. Bu nedenle kentte ölçeğine ve taşıdığı özelliklere göre sosyal ve kültürel alanlar önerilmiştir. Kentin manzaraya açılan noktası olan Çamlık Tepesi Rekreasyon Alanı alarak planlamış ve bu rekreasyon alanı içinde bilim merkezi çözülmüştür. Kentin bilgi açısından donanımlı nesiller yetişmesi için kentin en yüksek noktası için bu karar getirilmiştir. Çayderesi Özel Proje Alanı içinde teknopark ile birlikte eş güdümlü projeler geliştirecek kuluçka merkezi Belediye Hizmet Alanı lejandı altında- önerilmiştir. Harita 52: Nazım İmar Planları nda Sosyal Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı 194

196 Harita 53: Nazım İmar Planları nda Kültürel Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı 195

197 Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği nin lejand ile ilgili eklerine göre aşağıda belirtilen alan kullanımlarına yönelik kararlar da üretilmiştir. Kreş: Kadın istihdamının arttırılmasında en önemli etkenlerden biri çocuklarını emanet edebilecekleri kreşlerin bulunmasıdır. Bu alanların sunulması ile hem çocuklar güvenli bir ortamda bulunabilecekler hem toplum düzeninde çocuk bakımıyla daha çok ilgilenmek zorunda kalan kadınlar çalışma hayatına katılabilmek için zaman bulabilecektir. Bu nedenle kreş konut alanlarında ve alanlarının yapılabileceği alanlar 1/5000 nazım imar plan notlarında konut alanları, ticaret alanları, konut+ticaret alanları, sosyal tesis alanlarında yapılabileceği belirtilmiştir. Açıkspor Tesisi Alanı: kentin sağlıklı yaşam koşullarına kavuşması ve sosyal hayatının canlılığı için spor alanları oldukça önemlidir. Açık alanda yapılacak spor faaliyetleri için planda açık spor alanları ayrılmıştır. Kapalı Spor Tesis Alanı: kapalı alanda spor faaliyetlerinin sürdürülmesi için kapalı spor salonları planlanmış, yapılaşma şartları plan notlarında belirtilmiştir. Yurt Alanı: Yerleşme için yeni bir üniversite önerilmiştir. Bu üniversite için gelecek öğrenciler ve aynı zamanda çevresindeki kırsal alana da hizmet veren merkez yerleşmeye eğitim almak amacı ile gelen öğrencilerin barınma ihtiyaçları için yurt alanları önerilmiştir. Özel Yurt alanları da bu kapsamda değerlendirilmiş, planda Özel Yurt Alanı olarak belirtilmiştir. Şefkat Evi: Yardıma muhtaç çocukların barınabileceği, eğitim alabileceği, hayatta kalmak için gerekli olan ihtiyaçlarının karşılanabileceği alanlardır. Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik, Çocuk Destek Merkezleri Yönetmeliği, Çocuk Yuvaları Yönetmeliği, Çocuk Evleri Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Yetiştirme Yurtlarının Kuruluş ve İşleyişine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamında Aile Sosyal ve Politikalar Bakanlığı Balıkesir İl Müdürlüğü nün belirlediği ihtiyaçlara göre hazırlanacak Altıeylül Belediyesi tarafından onaylanacak avan projeye göre uygulama yapılacaktır. Yaşlı Bakımevi: Yardıma muhtaç yaşlıların barınabileceği, hayatta kalmak için gerekli olan ihtiyaçlarının karşılanabileceği alanlardır. Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Yönetmeliği, Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği, Kamu Kurum ve Kuruluşları Bünyesinde açılacak Huzurevlerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik Yaşlı Hizmet Merkezlerinde Sunulacak Gündüzlü Bakım ile Evde Bakım Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Aile Sosyal ve Politikalar Bakanlığı Balıkesir İl 196

198 Müdürlüğü nün belirlediği ihtiyaçlara göre hazırlanacak Altıeylül Belediyesi tarafından onaylanacak avan projeye göre uygulama yapılacaktır. Tablo 85: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlanlar ısınırları İçinde Sosyal ve Kültürel Alanların Dağılımı Sosyal Ve Kültürel Tesisler Alanı 1/1000 Uip Üzerinde Belirtilen Donatı Alanları Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı 1/5000 Nip Hükümle rinden Gelen Donatı Kararları nın Toplam İnşaat Alanı Planda Sağlanan Donatı Alanı (Ki/M²) 1/5000 Planda Belirlene n Ki/M² Meri Planda Sağlanan Alan Büyüklüğü Alan (M²) Kültürel Tesis Sosyal Tesis Toplam Açık Spor Tesisi Kapalı Spor Tesisi Kongre Ve Sergi Merkezi Alanı Şefkat Evi Yaşlı Bakım Evi Yurt Alanı Özel Yurt Alanı Genel Toplam Ki/ M² Mevzuat a Göre Olması Gereken (Ki/M²) 1/5000 Nip Hükümlerinden Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Yeniden Düzenlenecek Karesi(Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege) Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Konut+ Ticaret Konut Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Sosyo-Kültürel Tesis

199 Harita 54: Uygulama İmar Planlanı nda Sosyal Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği açık semt spor alanlarına erişim için 500 m yürüme mesafesi belirlemiştir. Planda açık spor alanları olarak belirlenen alanlar bu kritere göre incelenmiştir. 198

200 Harita 55: Uygulama İmar Planlarındaki Açık Spor Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 199

201 İbadet Tesis Alanı Kentin kültürel ve sosyal yaşamının sürdürüldüğü bir diğer alan da ibadet tesisleridir. Yerleşme kültürünü taşıdığımız Anadolu da ibadet alanı mahalleyi ve cemaati tanımlamaktadır. Mahallelinin birbirini gördüğü, ortak sorunlarını konuştuğu ve birbirini denetlediği bir alan olan ibadet alanları gün geçtikçe bu özelliklerini yitirmiştir. Bu niteliklerini yeniden kazanması için ilgili yönetmeliğin kıldığı zorunluluk potansiyel değeri taşımaktadır. Kentsel ölçekte ise Osmanlı Dönemi Anadolu yerleşmelerinde külliye kentsel yerleşmenin ihtiyaçlarını karşılayacak kompleks olarak tasarlanmaktadır. Bu komplekste sadece ibadet yapısı değil, kentin ihtiyaç duyduğu tüm donatılar (barınma dahil) sağlanmaktadır. Balıkesir de hızlı kentleşme süreci içinde bu özellikler / değerler yitirilmiştir. Hazırlanan plan çalışmasında ibadet yapılar çevresindeki donatılarla birlikte düşünülmüş, mekânsal ilişkiler kurgulanmıştır. Tablo 86: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarında Dini Tesislerin Dağılımı İbadet Tesis Alanı 1/1000 Uip Üzerinde Belirtilen Donatı Alanları Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı 1/5000 Nip Hükümle rinden Gelen Donatı Kararları nın Toplam İnşaat Alanı Planda Sağlana n Donatı Alanı (Ki/M²) 1/5000 Planda Belirlen en Ki/M² Meri Planda Sağlanan Alan Büyüklüğü Alan (M²) Ki/M² Cami Mevz uata Göre Olmas ı Gerek en (Ki/M ²) 1/5000 Nip Hükümlerinden Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Yeniden Düzenlenecek Karesi(Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege) Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Konut+Ticaret Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Cami

202 Harita 56: Nazım İmar Planlanları nda İbadet Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı 201

203 Harita 57: Uygulama İmar Planlanı nda İbadet Tesis Alanlarının Mekansal Dağılımı Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ibadet tesisleri için yürüme mesafesini üçük cami takriben 250 metre, orta (semt) cami takriben 400 metre olarak belirlemiştir. Planalam alaı içinde cami alanları kademelendirilmemiştir. Bu nedenle cami alanları hem 250 m yürüme mesafesine göre hem 400 m yürüme mesafesine göre değerlendirilmiştir. 202

204 Harita 58: Uygulama İmar Planlarındaki Cami Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 203

205 Açık ve Yeşil Alanlar Kent ekolojisinin sürdürülebilir olması için açık alanlar ve özellikle yeşil alanlar her zaman önemli olmuştur. Kentlerden kaynaklı kirliliğin önüne geçilmesi ve kentlinin kendi yarattığı kirlilikten en az etkilenmesi için açık yeşil alanlar çok önemlidir. Küresel ısınmanın 1,5 C 0 düşürülme kararı alındığı Paris Konferansı ve bu kararı onaylayan ülkelerde yapılan çalışmalar, kent ekolojisinin önemli bir konu olduğunu bize göstermektedir. Mevcut yerleşmede kişi başına düşen açık yeşil alan 3 m² dir. Bu oran kişi başına yeşil alanların 10m² olmasını söyleyen ilgili yönetmeliğin oldukça altındadır. Hazırlanan plan çalışmasında bu konuya oldukça önem verilmiş, özellikle gelişme konut alanlarında, tanımlı alt bölgeler oluşturulmaya çalışılmış ve yeşil alan ihtiyacı karşılanmıştır. Yeşil alanlar hem kentin içine doğayı getiren hem paylaşılan ve paylaşmanın getirdiği karşılaşma, iletişim kurma yer leri olduğundan önemlidir. Bu amaçla kentin sıkışık dokusu içindeki potansiyeller değerlendirilmeye çalışılmıştır. Kentte yeşil alan önermek / yaratmak kadar, bu yeşil alanların hava kanallarına dönüşmesi ve süreklilik izlemesi de önemli bir kondur. Kentin içinden geçen su öğesi, önemli peyzaj potansiyeli ve hava koridoru olmasına rağmen bugüne kadar iyi değerlendirilememiştir. Çamlık Tepesi - Atatürk Parkı aksı düşünüldüğünde yeşil alan sürekliliği için bu potansiyel iyi değerlendirilmelidir. Bunun için Çayderesi Özel Proje Alanı belirlenmiştir. Bu alanda yapılan düzenlemeler ile su öğesi kentin fizik mekân kalitesini arttıracak, kamusal alan yaratılacak ve açık alanlar ile kentin havasının temizlenebileceği bir aks oluşturulmuş olacaktır. Bu aksın diğer ucuna Çay Deresi Rekreasyon alanının eklenmesi ile yeşil alan koridoru kent merkezinde doğu-batı aksında tamamlanmış olacaktır. Bu iki önemli proje teleferik hattı ile birbirine bağlanacak böylelikle kot farkının getirdiği ulaşılmazlık ve etkileşimsizlik aşılacaktır. Çayderesi Özel Proje Alanı kentin eklojisine olumlu etkilerde bulunduğu kadar sosyoekonomik yapısında da dönüşümlere neden olacaktır. Kentin önemli kavşak noktasında bulunan bu alanın, Kepsut Caddesi boyunca gelişmiş sanayi alanlarının dönüşümünü ateşleyecek ve kentteki sosyal ve teknik altyapı eksikliğini gidermesi planlanmaktadır. Bu alanlarda kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, Özel proje alanı kapsamında kalan alanlarda Açık ve kapalı spor alanları, parklar, meydanlar, açık-kapalı çocuk oyun alanları, tören alanları, sergi alanları, showroom binaları, Kuluçka merkezleri, teknopark, fuar - kongre alanları, idari birimler, organize ticari birimler, açık otopark alanları, iskeleler, köprüler, sosyal ve kültürel tesisler yapılabilir. Kentin en önemli spor ve fuar alanı üst ölçekli plan kararlarında belirlenmiş, Çayırhisar yerleşmesi ile Havaalanı arasındadır. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı plan hükümlerinin 9.4 Sosyal Sosyal Altyapı Alanları başlığı altında; Bölge Parkı/ Büyük Kentsel Yeşil Alanlar, Bölgesel ve Kentsel Spor Alanları, Sosyal Donatı Alanları ve Temalı Parklar ve Fuar Alanları bu kapsamda değerlendirilmiştir. Bu alanlara ilişkin onanlı imar planı ile getirilen plan kararları korunmuştur. 204

206 Bu kapsamda Planlama Bölgesi içerisinde yer alan başlıca Kentsel ve Bölgesel Yeşil Alanlar ve Spor Alanları; Balıkesir İli nde: Altınova, Ayvalık, Marmara, Göbel, Dursunbey, Karabiga, Pelitköy, Akçay, Karşıyaka, Avşa, Balıkesir İl Merkezi, Balya, Kadıköy, Yaylabayır, Erdek, Susurluk. Çanakkale İli nde: Ayvacık, Çan, Gökçeada, Gülpınar, Çanakkale İl Merkezi, Yenice, Gümüşçay, Bozcaada, Akçakoyun, Kumkale. denmektedir. Yerleşik alanda dikkat edilmeyen bir konu olan yeşil alanların sürdürülebilirliği ve sürekliliği konusu gelişme alanlarında hassasiyetle ele alınmıştır. Doğal hava koridoru olan vadi sistemleri yeşil alanalrın sürekliliği için potansiyel olarak değerlendirilmiştir. Yapılaşmaya açılmayan bu alanlar, hem kentin ekolojisinin sürdüğü hem kamusal açık alanların devam ettiği alanlardır. Kentte mekan kalitesinin arttırmak için rekreasyon amaçlı kullanılamayacak pasif yeşil alanlar önerilmiştir. NATO Boru hattı boyunca, karayolları kenarında ve kavşaklarda/refüjlerde önerilmiştir. Şekil 3: Açık Yeşil Alan Kurgusu 205

207 Tablo 87: Altıeylül ve Karesi Nazım İma Planı Planlama Alanı Sınırları İçinde Açık ve Yeniş Alan Dağılımı Açık Ve Yeşil Alanlar 1/1000 Uip Üzerinde Belirtilen Donatı Alanları 1/5000 Nip Hükümleri nden Gelen Donatı Kararları Alanı Planda Sağlanan Donatı Alanı (Ki/M²) 1/5000 Planda Belirlenen Ki/M² Meri Planda Sağlanan Alan Büyüklüğü Alan (M²) Ki/M² Çocuk Bahçesi Park Meydan Arboretum Alanı Rekreasyo n Alanı İlçe Sınırları Dahilinde Yapılan Planlarda Ağaçlandır ılacak Alan Fuar, Panayır Ve Festival Alanı İl Sınırları Bütününd e Yapılan Planlamal arda Pasif Yesıl Mezarlık Toplam Mevzuata Göre Olması Gereken (Ki/M²) /5000 Nip Hükümlerinden Gelen Donatı Kararlarının Toplam İnşaat Alanı Yeniden Düzenlenecek Karesi(Çay, Oruçgazi, Kayabey, Vicdaniye, 1.Sakarya, 2.Sakarya, Maltepe, Atatürk Ve Ege) Yeniden Düzenlenecek Altıeylül Gümüşçeşme Çayderesi Özel Proje Alanı Konut Toplam Alan Açık Yeşil Alanlar , ,

208 Harita 59: Nazım İmar Planları nın Açık ve Yeşil Alan Kurgusu Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği uygulama imar planlarında daha ayrıntılı lejan kullanımı önermektedir. Parkların yanı sıra planlanan açık yeşil alanlar aşağıda anlatılmıştır. Çocuk Bahçesi ve Oyun Alanı: Çocukların kamusal alanda kendi başlarına vakit geçirmeleri kişisel gelişimleri ve kendilerine güven duymaları açısından oldukça önemlidir. Bunun sağlanabilmesi için meskun alanda el verdiğince, yeni gelişen alanlarda her alt bölgede olmak üzere planda belirlenmiştir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği bu alanlar için 500m yürüme mesafesi belirlemiştir. 207

209 Harita 60: Uygulama İmar Planlarındaki Cami Alanlarının Yürüme Mesafesine Göre Etki Alanları 208

210 Pasif Yeşil Alan: Kentte mekan kalitesinin arttırmak için rekreasyon amaçlı kullanılamayacak pasif yeşil alanlar önerilmiştir. NATO Boru hattı boyunca, karayolları kenarında ve kavşaklarda/refüjlerde önerilmiştir. Rekreasyon Alanı: Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş; eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme, mini golf, otokros gibi her tür sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlardır. Fuar, Panayır ve Festival Alanı: Merkez yerleşemenin turizmin gelişmesini olumlu yönde etki edecek kullanımlardan biri fuar, panayır ve festival alanıdır. Bu alanlarda gerçekleşecek etkinlikler ile sanayi ve ticaret yaşantısı ulusal ve uluslararası organizasyonlarda yenilikleri takip edebilecek, kendini tanıtabilme fırsatını yakalayabilecektir. Meydan: Meydanlar ulaşım içinde hareketin başladığı ve varmak istediği yerler olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda kamusal alanda toplanma ve ortak paylaşım mekanıdır. Bu nedenle meydanlar toplum hafızasında hem biçimsel hem anlamsal olarak önem kazanmaktadırlar. Çayderesi Özel Proje Alanı: Kentin önemli kavşak noktasında bulunan bu alan Kepsut Caddesi boyunca gelişmiş sanayi alanlarının dönüşümünü ateşleyecek ve kentteki sosyal ve teknik altyapı eksikliğini giderecektir.bu alanda, kentin açık ve yeşil alan donatı ihtiyacı başta olmak üzere, açık ve kapalı spor alanları, parklar, meydanlar, açık-kapalı çocuk oyun alanları, tören alanları, sergi alanları, showroom binaları, kuluçka merkezleri, teknopark, fuar - kongre alanları, idari birimler, organize ticari birimler, açık otopark alanları, iskeleler, köprüler, sosyal ve kültürel tesisler yapılabilir. Bu plan ile belirlenen alanlardaki yapılaşma koşulları; 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarında belirlenecektir. 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onayından sonra Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kent Estetiği Daire Başkanlığı nca onaylanacak kentsel tasarım projesine göre uygulama yapılacaktır. Planlama alanında toplam ,299 m² den az olmamak kaydı yeşil alan bırakılması esastır. Minimum parsel büyüklüğü 2000 m²'dir. Ağaçlandırılacak Alanlar: Yerleşime uygun olmayan, kentin yeşil ekosisteminin sürdürüleceği, pasif yeşil alandır. Mezarlık Alanı: kentin yaşayanları kadar ölüleri için de mekanda yer ayırmak gerekmektedir. Bu nedenle planda mezarlık alanları ayrılmıştır. 209

211 Tablo 88: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Açık ve Yeşil Alanların Dağılımı Açık Ve Yeşil Alanlar Planda Ayrılan Sağlık Alanları Toplam Alan Toplam İnşaat Alanı Meri Planda Ayrılan Sağlık Alanları Ki/M² Alan Ki/M² Olması Gereken Park Çocuk Bahçesi Rekreasyon Alanı Fuar, Panayır Ve Festival Alanı Meydan Ağaçlandırılacak Alan Açık Ve Yeşil Alan Toplam Mezarlık Pasif Yesıl Harita 61: Uygulama İmar Planlanı nın Açık ve Yeşil Alan Kurgusu 210

212 5.6.9 Afet Tehlikeli Alanlar Ova tabanına yerleşen kent için afetlerden korunma öenmli bir konudur. Jeolojik, jeoteknik, jeofizik özelliklerinin ve deprem etkisi ve yerel zemin koşulları açısından farklı tehlike potansiyellerine sahip alanların belirlenmesi, tespit edilen sorunların analizlerinin yapılarak çözüm önerilerinin oluşturulması amacıyla jeolojik, jeoteknik ve mikrobölgeleme etüdü Çevre Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Marmara ve Karadeniz Bölgeleri Etüd Şube Müdürlüğünce gün ve sayılı genelgeye istinaden, ve 12/12/2016 tarihinde onaylamıştır. Planda yerleşime açılması uygun görülen alanlar afet riski taşımayan bölgelerdir. Ayrıntılı analiz çalışmaları yerleşilebilir alanlar ve afet tehlikesi nedeniyle yerleşilemeyecek alanlar belirlenmiştir. Heyelan Alanı: Jeolojik etüt raporu sonucuna göre ÖA-2.1.a lejandı ile gösterilen alanda -etüt raporunda belirtildiğine göre- heyelan, akma, kaya düşmesi vb. kütle hareketleri gözlenmemiştir. Ancak rezüdüel zon kalınlığı, eğim, kaya ortamların tamamen ayrışmış seviyeleri nedeniyle bu alanlarda yapılacak kazılar sonrası oluşacak şevlerde stabilite sorunları beklenecektir denmektedir. Bu alanlarda yapılması gerekenler aşağıda sıralanmıştır. Zemin ve temel etüt çalışmalarında, yapılacak kazılar, planlanacak yapı yükleri ve dış yükler hesap edilerek yamaç boyunca stabilite analizleri yapılmalı, stabiliteyi sağlayacak kalıcı mühendislik önlemleri belirlenmelidir. Kazı şevleri açıkta bırakılmamalı, uygun projelendirilmiş istinat yapılarıyla desteklenmelidir. Kazı öncesi yol, altyapı ve komşu parsel güvenliği sağlanmalıdır. Yeraltı, yüzey ve atık suların ortamdan uzaklaşmasını sağlayacak drenaj sistemlerinin uygulanması gerekmektedir. İnceleme alanında Hallaçlar Volkanitleri ve Bornova Filişlerinin tümüyle ayrışmış killeşmiş birimlerinde yapılan oturma ve şişme hesaplarında oturma, şişme problemleri belirlendiğinden zemin etüt çalışmalarında yapılaşma öncesi planlanacak yapı cinsi ve yükü dikkate alınarak mühendislik parametreleri (şişme, oturma, taşıma gücü) ayrıntılı olarak irdelenmeli gerek görülmesi halinde zemin iyileştirme yöntemleri belirlenmelidir. Temel tipi, temel derinliği ve yapı yüklerinin taşıttırılacağı seviyelerin mühendislik parametreleri ile stabilite sorunları temel ve zemin etüt çalışmalarında irdelenmeli ve alınabilecek mühendislik önlemleri belirlenmelidir Teknik Altyapı Ulaşım Kentin en önemli sorunu ulaşım kademelenmesidir. Altıeylül ve Karesi birlikte yaşayan bir yerleşim olduğundan ulaşım planlaması, yerleşme bütününde düşünülmüş ve öncelikli olarak yerleşmede çözülen konu ulaşım kademelenmesi olmuştur. Ulaşımın çözümü için kenti çevreleyen kesintisiz bir ring hattı oluşturulmuştur. Bu hatta bağlanan, kenti doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde besleyecek mevcutta 211

213 bulunan alt kademe yollar düzenlenmiştir. Kentin gelişme bölgeleri de bu aks ile ilişkili olacak şekilde tasarlanmıştır. İmar planında önerilen tüm geçiş, yanyol ve kavşak projeleri Karayolları Bölge Müdürlüğünün onayı olmadan uygulanamaz. Kentin ana ulaşım ağlantıları, otoyol dışında, 50, 40, 35, 30, 25 ve 24 m genişliğinde ana arterler şeklinde oluşturulmuş, bunları destekleyen, 20, 17, 15, 12, 10 m genişliğinde taşıt ve 12 ve 10 m genişliğinde yaya ağırlıklı taşıt yolları belirlenerek, ulaşımda kademelenme sağlanmıştır. 10 m genişliğindeki yaya yolları, ana yaya aksları ve servis yolları olarak tanımlanmış, bu yollar gerektiğinde trafik amaçlı kullanılacak yaya ağırlıklı taşıt yoları olarak tasarlanmıştır. Kent içi trafiğin düğüm noktası olan kavşaklara yönelik Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü ile ortak yürütülen çalışmalar ile, kavşaklar trafik akışının güvenle sürdürüleceği biçimde tasarlanmıştır. Kent içi trafiğin en önemli bağlantı noktası olan Gar Kavşağı için Kentsel Tasarım Alanı kararı getirilmiştir. Bu alanda sadece araç trafiği değil yaya trafiği de düzenlenecektir. Karesi İlçesi sınırları içinde kalan bu alan, ulaşım bağlantılarını düzenleyecek olan kararları içerdiğinden Altıeylül ulaşım sistemini de etkileyecektir. Yerleşmenin doğusundan geçen yüksek hızlı demiryolu hattı ve konvansiyonel demir yolu hattı, güneyde sanayi alanlarına ulaşmaktadır. Lojistik ve depolama alanları da bu nedenle burada yer seçmiştir. Kentin girişinde otogar ve gar alanları ile ulaşım bağlantılarının düğüm noktaları ilişkilendirilmiştir. T.C. Devlet Demiryolları işletmesi Genel Müdürlüğü'nün (755.01)-E sayı tarihli yazısı ile Bandırma-İzmir Hızlı Tren Projesi ile Konvansiyonel Hattın güzergahını tarafımıza iletmiştir. Bu yatırım kararı ile kentin içinden çıkan demiryolu güzergahının tramvay altyapısı yeni hazırlanacak sinyalizasyon sistemi ile kent içi ulaşım için oldukça önemli bir potansiyeldir. Tramvay hattınn kent içi trafiğine yapacağı etki, işletme maliyeti, talep gibi konuları içeren fizibilite çalışmaları BBB Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından onaylanmıştır. Lastik tekerlekli araç kullanımının azalması, merkeze yapılan araç trafiği baskısını azaltacaktır. Toplu ulaşımın desteklenmesi ile de karbon ayak izi oranları düşürülebilecektir. Kenti doğu- batı ve kuzey-güney yönden geçecek olan tramvay bağlantısı planlanmıştır. Çay Deresi ile hattın birbiri ile etkileşime geçtiği noktaları çözebilmek için Çayderesi nin 100 yıllık debi bilgileri (8m) kullanılmıştır. Kentteki motorlu araç baskısını azaltmak için planlar yoluyla getirilen bir diğer çözüm ise bisiklet kullanımını teşvik edecek bisiklet yolu kurgusudur. Bisiklet yolları da diğer ulaşım bağlantısı gibi kentsel yerleşme bütününde ele alınmıştır. Kuzey güney yönünde giden yaklaşık 14 km uzunluğundaki yerleşmenin ana bisiklet yolu aksı, donatı alanları ile konut alanlarına değecek şekilde eğim dikkate alınarak (hiçbir yerde eğim %4 ü aşmıyor) planlanmıştır. Bisiklet yolları planlanlanırken dikkat edilen bir diğer husus ise tarihli sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Şehir İçi Yollarda Bisiklet Yolları, Bisiklet İstasyonları ve Bisiklet Park Yerleri Tasarımına ve Yapımına Dair 212

214 Yönetmelik dir. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın bisiklet yolları ile kurumun internet sitesinde yayımladığı tasarım rehberi/yönlendiricileri de dikkate alınmıştır. ( erişim tarihi: ) Ulaşımla bağlantılı olaran diğer konu kentin otopark sorunudur. Hazırlanan plan çalışmasında kent merkezi önclikli olmak üzere kentin otopark sorunları çözülmüşür. Bölge otoparkları ve genel otoparklar, imar planlarında tespit edilen yerlerde plan esaslarına uygun olarak yer üstünde veya altında açık, kapalı veya çok katlı uygulanabilecektir. Tablo 89: Altıeylül ve Karesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları Planlama Sınırları içerisindeki Ulaşım Altyapısı Kişi Başı Alan TEKNİK ALTYAPI ALANLARI Adet Oran Durum (m²) (m²) Durum (ha) Yol % 13,954,949, Otopark % Demiryolları Ve Hızlı Tren % Raylı Top Tas Ist % Top Tas Aktarma % Otogar % Teknık Altyapı % , Tablo 90: Altıeylül (Merkez) 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı'nda Ulaşım Alanları Dağılımı Kişi ULAŞIM Adet Oran Durum (m2) Başı Alan (m2) Durum (ha) YOL OTOPARK 2 0% KAPALI OTOPARK 4 0% ANA İSTASYON % ARA İSTASYON % RAY İSTASYON 8 0% TOPLU TAŞIMA AKTARMA ALANI %

215 Şekil 4: Yerleşme Bütünü Ulaşım Şeması Enerji Üretim-Dağıtım ve Depolama Enerji Üretim Dağıtım ve Depolama Organik enerji ile üretim yapan kent yapısından, mekanik enerji ile üretim yapan kent yapısına dönüşüm, kentlerin alt yapılarında da dönüşümü gerekmektedir. Yaşadığımız teknoloji çağında enerji üretimi, dağıtımı ve depolanması önemli bir konudur. Yerleşme için planlama yaklaşımında belirlenen hedeflere ulaşılması için enerji yatırımları oldukça oldukça önemlidir. Ayrıca tükenen dünya kaynaklarının düşünüldüğünde yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak günümüzde zorunluluktur. Planda gösterilen enerji altyapıları aşağıdadır. Bu nedenle güneş enerjili sistemlerin kentte teşvik edilmesi amacıyla güneş enerji sistemi kullanan yapılara %10 emsal artışı sağlanmaktadır. BOTAŞ Boru Hattı: BOTAŞ boru hatları il petrol taşıma Aş İzmir Şube Müdürlüğü nün tarih ve E yazılarında bildirdiği kuşak hattıdır. 214