Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır.

Transkript

1 41

2 Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır. Benden sonrakiler, bizim aşmak zorunda olduğumuz çetin ve köklü zorluklar karşısında, belki gayelere tamamen eremediğimizi, fakat asla ödün vermediğimizi, akıl ve ilmi rehber edindiğimizi tasdik edeceklerdir. Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve ilmin gelişimini inkâr etmek olur. Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar. Mustafa Kemal

3 İÇİNDEKİLER DOSYA.. DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE DERSHANECİLİK.. DERSHANELER KAPANACAK MI...3 ZORUNLU EĞİTİMİN YENİDEN DÜZENLENMESİ SÜRECİNDE ÖZ-DE-BİR'İN ÇALIŞMALARI BASINDA ÖZ-DE-BİR ÖZ-DE-BİR'DEN HABERLER...30 MEB ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI YÖNETMELİĞİ YENİLENDİ!...34 ÖZ-DE-BiR EĞİTİM DERGİSİ Yıl: 16 Sayı: 53 MAYIS 2012 ÖZ-DE-BİR Özel Dershaneler Birliği Derneği Yayın Organıdır. Sahibi ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu Adına Faruk KÖPRÜLÜ Yayın Kurulu Sezai ÖZEL Sabri YILDIZ Yayına Hazırlayan H. Metin YILDIZ ÖZ-DE-BİR TÜRKİYE GENELİ DENEME SINAVLARI...36 ÖZ-DE-BİR YAYINLARI YAYIN KATALOĞU...38 Grafik - Tasarım Sevtap SEVİÇ İletişim Yönetim Yeri ÖZ-DE-BİR Gazi Mustafa Kemal Bulvarı 99-1 Maltepe / ANKARA Tel: Faks: ozdebir@ozdebir.org.tr DERSHANE ALGISI ARAŞTIRMASI...39 ÖZ-DE-BİR Eğitim Dergisi 3 Ayda Bir Yayımlanır Yerel, Süreli ve Ücretsizdir. Baskı ve Cilt: Ertem Basım Tel: Faks: Baskı Tarihi Mayıs 2012 Dergideki yazılar, kaynak gösterilerek kullanılabilir.

4 BAŞYAZI Ülkenin eğitim gündemine neredeyse her gün yeni konular giriyor MEB in KHK ile yeniden yapılandırılmasıyla başlayan süreçte eğitim yeni uygulamalarla biçimlendiriliyor. Zorunlu eğitimin kesintili hale getirilerek 12 yıla çıkarılmasıyla bu süreç daha da hızlanmış görünüyor nin başlarında gündeme gelen ve Mart ayı sonunda yürürlüğe giren yaygın adıyla Yasası nın ülkemize hayırlı olmasını diliyoruz. Bu iyi dilekle birlikte yasalaşma sürecinde dile getirdiğimiz görüşlerimizde yanılmış olduğumuzu görmek ülkemiz adına bizi sevindirecektir ancak haklı çıkmak da ülkemiz için kayıp olacaktır. Bu süreçte sınavların kaldırılması ve dershanelerin kapanması konusu bir kez daha gündeme geldi. Bu sayıda, eğitimin Yasası yla yeniden düzenlenmesi konusuna yer verirken Dershaneler Kapanacak mı? sorusuna aynı adlı Dosya mızda yanıt aradık. Kitapçık halinde çoğaltıp ülke genelinde dağıttığımız Dünyada ve Ülkemizde Özel Dershanecilik başlıklı bilgilendirme yazımıza da bu dosya ekinde yer verdik. Eğitim Yeni Uygulamalarla Biçimlendiriliyor. Faruk KÖPRÜLÜ ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu Başkanı MEB deki yapılanma sürecinde Özel Öğretim Kurumları mevzuatı da yenileniyor. Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, ilgili sekiz yönetmeliğin birleştirilip yalınlaştırılmasıyla yenilendi. Yeni yönetmelikle oluşan değişikliklere Dergide yer verdik. Deneme sınavlarımız bu yıl da ilgiyle talep edilip başarıyla uygulandı. 900 e yakın dershane, okul vb. kurum 400 bine yakın sınav talebinde bulundu. Sınavlarımıza katılan kurumların değerli yöneticilerine, öğrencilerimize, velilerimize bizlere duydukları güven ve gösterdikleri ilgi nedeniyle teşekkür ediyorum. 2

5 DOSYA DERSHANELER KAPANACAK MI? Dünyada ve Ülkemizde Özel Dershanecilik Özel Dershaneler!... Eğitimimizin çok tartışılan ama çok da talep edilen kurumları!... Bir kez daha gündeme geldi, tartışıldı. Hem bu süreci hatırlamak ve gelecekte hatırlatmak hem de konuyu biraz daha göz önüne sermek gerektiğini düşündük: Geçtiğimiz ay bu konuda neler söylendi, neler yazıldı? Bu süreçte ÖZ-DE-BİR ne yaptı? Dünyada ve Ülkemizde Özel Dershanecilik hakkında neler söylenebilir? Bu soruların yanıtları bu dosyada 3

6 1. MART 2012: DERSHANE TARTIŞMASI dershaneler ya liseye dönecekler ya da kapanacaklar adıyla anılan İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi hatırlanacağı gibi de AKP Grup Başkan Vekillerinin imzasıyla TBMM ye sunulmuş, görüşülme sürecinde kamuoyunda ve Mecliste kutuplaşmalara yol açan tartışmalara neden olmuştu de Meclis Başkanlığına, de Mecliste kabul edilerek Cumhurbaşkanlığına gönderilerek onaylanan İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Bu konudaki haberimize sonraki sayfalarda yer verdik. Bu süreçte Özel Dershaneleri yakından ilgilendiren dershane tartışmaları na ilişkin gelişmeler yaşandı. Yasa Teklifinin Mecliste görüşülmesi öncesinde Başbakan Sayın Erdoğan ın Seul yolculuğu sırasında basın mensuplarına Dershanelerin Kapatılacağı ve sınavların kaldırılacağı ile ilgili açıklamaları gündemi kapladı. Bu açıklama 25 Mart 2012 tarihli gazetelere şu satırlarla yansıdı: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan uzun bir aradan sonra çıktığı ilk yurtdışı gezisinde kendisine eşlik eden gazetecilere önemli açıklamalarda bulundu. İlk kez açıklıyorum. diyen Erdoğan, şöyle devam etti: Üniversite giriş sınavlarını da (Yükseköğretime Geçiş Sınavı-YGS), üniversite hazırlık kurslarını da ortadan kaldırıyoruz. Bu dershaneler ya liseye dönecekler ya da kapanacaklar. Çünkü insanların ellerindeki son imkânları bu alanda kullanmalarını istemiyoruz. Ben bazı büyük dershanelerle konuştum. Kendileri Biz de bu yola girmeyi düşünüyoruz. dediler... Bu açıklama medyada ilk haberler arasında ve manşetlerde yer aldı. ÖZ-DE-BİR -geçmişte de benzer haberlerin çıkmasıyla yaşadığı gibi- gerek üyelerinin ve dershane çevrelerinin gerek medyanın yoğun sorularıyla ve görüşme talepleriyle karşı karşıya kaldı. Sonraki sayfalarda ÖZ-DE-BİR in bu konuda neler yaptığına ve bu konuda kimlerin neler söylediğine ilişkin açıklamalara yer verdik. Bunu, özel dershanelerin çatı örgütü olmanın sorumluluğunun gereği saydık. 4

7 2. ÖZ-DE-BİR İN AÇIKLAMALARI ÖZ-DE-BİR Başkanı Köprülü, Türkiye deki 4 bin 100 dershaneden unun özel okul standartlarına uygun olduğunu söylerken dershanelerin işlevi ile okulun işlevi arasındaki farklılığa dikkat çekti. Yazılı ve görsel basın konu hakkında hafta boyunca ÖZ-DE-BİR yöneticilerinden görüşlerini yansıtmalarını istedi. Bu talepler; canlı yayınlarla, telefonla, yazılı açıklamalarla Yönetim Kurulu Başkanı Faruk KÖPRÜLÜ tarafından karşılandı. KÖPRÜLÜ nün yanısıra Ankara da, 2. Başkan Hasan KARACAN, İstanbul da önceki 2. Başkan Nazmi ARIKAN, ÖZ-DE-BİR in görüşlerini Televizyon kanallarında paylaştı. Özellikle 25 ve 26 Mart 2012 de dershanelerle ilgili haber gündeme oturdu. Ulusal televizyon kanallarının tümü ÖZ-DE-BİR in görüşlerine yer verdi. Bu yayınların bazılarını İnternet sayfamıza da yansıdı. ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk KÖPRÜLÜ 26 Mart 2012 de Üyelere ilettiği e postada: ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu olarak konunun yakından takip edildiğini ve basına gerekli açıklamalarda bulunulduğunu, gelişmelerin üyelerle paylaşılmaya devam edileceğini belirtmiş; üyelerden konuyu sükûnetle karşılamaları istemiştir. Konuyla ilgili olarak Anadolu Ajansı Muhabirinin Başkan KÖPRÜLÜ yle yaptığı görüşme Özel Haber olarak verilmiştir: Dershane binaları okula uygun değil... Pazartesi, 26 Mart :52 İSTANBUL - Yıldız Taşdelen Erli Özel Dershaneler Birliği Derneği (ÖZDEBİR) Başkanı Faruk Köprülü, dershanelerin zamanla özel okul ya da başka eğitim kurumlarına dönüşeceği açıklamalarıyla ilgili, Türkiye de bulunan yaklaşık 4 bin 100 dershaneden sadece unun özel okul binası standartlarına uygun olduğunu bildirdi. Köprülü, gündemdeki Dershaneler özel okullara dönüşecek açıklamalarıyla ilgili AA muhabirine değerlendirmede bulundu. Türkiye de yaklaşık 4 bin 100 dershane bulunduğunu, dershanelere devam eden öğrenci sayısının 1 milyon 200 bin olduğunu ve bu rakamın bininin üniversiteye hazırlanan öğrencilerden oluştuğunu anlatan Köprülü, dershanelerin özel okula dönüştürülmesi konusunda daha önce de bir girişim olduğunu, yaklaşık bir yıl hangi dershanelerin özel okula dönüşebileceği ile ilgili çalışma yaptıklarını anlattı. Köprülü şunları kaydetti: Dershanelerin çok büyük bir bölümü şu andaki mevcut halleriyle özel okul olmaya müsait değil. Dershanelerin bir kısmının özel okul olacağını varsaysak dahi dershanelerin işlevi ile okulun işlevi zaten farklı. Şu anda ülkemizde bir sınav var. YGS sınavı kaldırılabilir, ancak bu sınavın yerine ne konacak da öğrenciler üniversiteye seçilecek? Dershanelerin kısa sürede kapanabileceğini düşünmediğini savunan Köprülü, En az 5 yıl sonra hayata geçebilir. Türkiye de üniversite ile ilgili bir sınav olacak ise bunun adı ne olursa olsun dershaneler bu görevlerini yapmaya devam edebilirler. Biz de ÖZ-DE-BİR olarak önerilerimizi ilgili kurumlara ileteceğiz diye konuştu. 5

8 Basının konu hakkındaki sorularına ÖZ-DE-BİR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Köprülü nün değerlendirmelerinden üç örnek: ÖZ-DE-BİR Başkanından Dershane Açıklaması ÖZDEBİR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Köprülü, le dershanelere ihtiyacın kalmayacağına ilişkin, Dershanelerin kalkması bugünden yarına olabilecek bir şey değil, zaman içerisinde olabilir dedi eğitim sistemine ilişkin tartışmalar sürüyor. Ak Parti li Milletvekili Nurettin Canikli nin yasalaşırsa dershanelere ihtiyaç kalmayacak açıklaması gözleri dershanelere çevirdi. Özel Dershaneler Birliği (ÖZDEBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Köprülü, NTV ekranlarında konuya ilişkin yaptığı açıklama, Dershaneleri bir anda yok saymak mümkün değil. Zaman içerisinde belki tedbirler alınabilir ve dershanelere olan ihtiyaç azaltıldıkça dershanelerin yavaş yavaş bu sistemden çekiliyor olması veya bugünkü işlevlerine göre farklı şekilde çalışıyor olması mümkün kılınabilir dedi. DERSHANELERİ KAPATIYORUZ DEMEK ÇÖZÜM OLMAZ Ama bugünden yarına biz bu dershaneleri kapatıyoruz dersek, bir şekilde öğrenciyi üniversiteye göndermek için bir seçim yapmak zorundayız diyen Köprülü, Bu bugün için genel merkezi bir sınavdır. Bu sınav kaldırılır, başka bir sınav konulur. Dolayısıyla bugünden yarına buna çözüm bulunur mu derseniz, bu bir soru işaretidir. Bunun içerisi tam doldurulmadan dershaneleri kapatıyoruz demek de buna bir çözüm olmaz şeklinde konuştu. Dernek olarak standartları kontrol etme konusunda yetkili olmadıklarını, bu konuda MEB in yetkili olduğunu belirten Faruk Köprülü, Ancak biz bize üye olan arkadaşlarımızı gerektiğinde uyarabilir, yol gösterebiliriz diye konuştu. DERSHANELER ÖZEL OKUL OLUR MU? Başbakan Tayyip Erdoğan ın, Dershaneleri özel okul olması konusunda teşvik edeceğiz açıklamasını anımsatan Köprülü, Şu anda 4 bin 100 tane dershane var. Bu dershanelerin mevcut durumlarıyla bu standartlara göre okul olmaları mümkün değil. Belki çok çok ekonomik imkânlar yaratılabilir ve bu arkadaşlarımıza özel okul açma fırsatı tanınabilir. Ancak şunu karıştırmamak lazım; bütün dershaneler okul olsa dahi okulların yaptığı işlerle bugünkü şartlarda bugünkü durumda özel dershaneler ile özel okulların yaptığı çalışmalar farklıdır. Birbirilerini tamamlayan kurumlar olabilir ama ne biz okulların yaptığını yapan kurumlarız ne de okullar bizim şu an da yaptığımız işleri yapıyor. Bu sınav olduğu sürece dershaneler bu sınavlara öğrenci hazırlaysan kurumlar olarak çalışmalarına devam edeceklerdir, eğer yasal olarak sizin işinize son veriyoruz denmezse açıklamalarında bulundu. Şu anda mevcut dershane sahiplerinin özel okul açmalarının önünde bir engel olmadığını söyleyen Faruk Köprülü, Eğer arkadaşlarımız bu konudaki yatırımı çok uygun görse zaten kendileri özel okul açarlar dedi. Köprülü şöyle devam etti: Ülkemizde ekonomik şartlar her velinin çocuklarını özel okulda okutmasına imkan tanımıyor. Ülkenin topyekun ekonomik imkanlarıyla birlikte bir süreç içerisinde bunlara olumlu olarak bakılabilir. Ama bugünden yarına üç beş yıl içerisinden çözülecek konular olarak göremiyorum. Beyaz Gazete Özel, 26 Mart

9 Dershanelerin kapatılmasının evlerde özel ders alanların sayısını artıracağını vurgulayan KÖPRÜLÜ, bin öğretmen olmak üzere 100 bin kişinin çalıştığı dershanelerin kısa sürede kapatılabileceğini düşünmediğini belirtti. DERSHANELERİN 30 TANESİ ÖZEL OKUL BİNASI STANDARTLARINA UYGUN Özel Dershaneler Birliği Derneği (ÖZ-DE-BİR) Başkanı Faruk Köprülü, dershanelerin zamanla özel okul ya da başka eğitim kurumlarına dönüşeceği açıklamalarıyla ilgili, Türkiye de bulunan yaklaşık 4 bin 100 dershaneden sadece tanesinin özel okul binası standartlarına uygun olduğunu bildirdi. Köprülü, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın, Seul a giderken, gazetecilere yaptığı Üniversite giriş sınavlarını da, üniversite hazırlık kurslarını da ortadan kaldırıyoruz açıklaması ile Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ ın dün Uşak ta basın mensuplarının sorularını yanıtlarken, Dershaneler zamanla özel okullara ya da başka eğitim kurumlarına dönüşecek. Bunun çalışmasını yapıyoruz şeklindeki sözlerini değerlendirdi. Türkiye de yaklaşık 4 bin 100 dershane bulunduğunu, dershanelere devam eden öğrenci sayısının 1 milyon 200 bin olduğunu ve bu rakamın bininin üniversiteye hazırlanan öğrencilerden oluştuğunu belirten Köprülü, dershanelerin özel okula dönüştürülmesi konusunda daha önce de bir girişim olduğunu, yaklaşık bir yıl kadar önce hangi dershanelerin özel okula dönüşebileceği ile ilgili çalışma yapıldığını anlattı. Köprülü, Dershanelerin çok büyük bir bölümü şu andaki mevcut halleriyle özel okul olmaya müsait değil. Dershanelerin bir kısmının özel okul olacağını varsaysak dahi dershanelerin işlevi ile okulun işlevi zaten farklı. Şu anda ülkemizde bir sınav var. YGS sınavı kaldırılabilir, ancak bu sınavın yerine ne konacak da öğrenciler üniversiteye seçilecek? Bu sınav merkezi olur, başka türlü olur ama sonuçta bir seçim olacak. Dershaneler de zaten bu noktada görev yapıyor, öğrencileri sınavlara hazırlıyor. Evlerde özel ders alanların sayısı artacak Faruk Köprülü, üniversite hazırlık kurslarının kaldırılmasıyla ilgili, Öyle bir dönem gelir de isteyen öğrenci istediği okula, istediği üniversiteye, istediği bölüme yerleşecek imkanlara kavuşursa o zaman dershaneler sınava öğrenci hazırlayan kurumlar olmak yerine, öğrencilerin okuldaki derslerine katkı yapan çalışmalara devam edebilir diye düşünüyorum. Örneğin matematikten zayıf alan bir öğrenci bu dersinin daha iyi olması için gelip bu hizmeti alabilir. Bu hizmeti verecek, devletin denetim ve gözetimindeki dershaneler gibi kurumlar olmazsa bu ihtiyacı evlerde özel derslerle karşılama gibi bir yol açılır ki bu da sakıncalı diye konuştu. Dershanelerin kapatılmasının evlerde özel ders alanların sayısını artıracağını vurgulayan Köprülü, bütün dünyada yaşam boyu eğitim denilen bir kavram olduğunu, dershanelerin bu kavram içerisinde görev üstlenebileceğini ve ileriye dönük çalışmalar içerisinde devlet ve Milli Eğitim Bakanlığı nın yetkisiyle sertifika ve belge veren kurumlar haline gelebileceğini bildirdi. Dünyanın birçok ülkesinde yapılan her türlü çalışmanın belgelendirildiğini anlatan Köprülü, Türkiye de dershane sektörünün ekonomik olarak 1,5 milyar dolarlık büyüklüğe sahip olduğunu ve sektörde bini öğretmen olmak üzere 100 bini aşkın kişinin çalıştığını anlattı. Dershanelerin kısa sürede kapanabileceğini düşünmediğini savunan Köprülü, En az 5 yıl sonra hayata geçebilir. Türkiye de üniversite ile ilgili bir sınav olacak ise bunun adı ne olursa olsun dershaneler bu görevlerini yapmaya devam edebilirler diye konuştu. HÜRRİYET EĞİTİM, 26 Mart

10 Dershaneleri kapatmak çözüm değildir. Sınav olduğu sürece dershaneler de olacağı gibi sınavların kaldırılmasıyla dershane ihtiyacı da devam edecektir. DERSHANELER KAPANIRSA ÖĞRENCİ, MERDİVEN ALTI KURSLARA YÖNELİR Başbakan Erdoğan ın Dershaneleri kapatacağız. açıklamasını değerlendiren sektör temsilcileri, Sınav olduğu müddetçe dershaneye ihtiyaç olacak. Kapatmak çözüm değil. Eğitimdeki sorun, bir bütün olarak ele alınmalı. diyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın dershanelerin kapatılacağına yönelik açıklaması sektör temsilcilerini memnun etmedi. Özel Dershaneler Birliği Derneği (ÖZDEBİR) Başkanı Faruk Köprülü, kapatma olması halinde 4 bine yakın dershanedeki yaklaşık 100 bin personelin işsizler ordusuna katılacağını söyledi. YÖK ün belirlediği hedeflere göre, 3-5 yıl içerisinde üniversite sayısının 200 ü bulmasıyla üniversite sınavına girecek öğrenci sayısının azalacağını vurgulayan Köprülü, Zaten zamanla sayıları azalacak. Ancak dershanelerin tamamen kapatılması doğru olmaz. Sınavlar olduğu sürece dershanelerin varlığı kaçınılmaz. diyor. DERVİŞ GENÇ İSTANBUL, DERSHANELER HAKKINDA EĞİTİMCİLERİN BASINA YANSIYAN GÖRÜŞLERİ Başkan KÖPRÜLÜ nün konu hakkında yukarıda verilen görüşlerinin yanısıra diğer eğitimcilerin de konuya bakışına aşağıda yer verdik ÖZEL ÖĞRETİMCİLER, DERNEK VE SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN KONUYA BAKIŞI Enver Yücel (TÖDER Başkanı) Dershanelerin varlığı öteden beri Türkiye de hep tartışılıyor. Bu dünyada da tartışılan bir konu. Ama bir taraftan bakılınca bu sektörün dünyada geliştiğini de görüyoruz. Dershanelerin kapatılması ihtilal dönemindeki gibi olamaz. Ancak, işlevini farklılaştırabilir. Bir ticari kurumu, eğitim kurumu zararlıdır diye kapatılacaktır diye birşey olacağına inanmıyorum. Ama bugün bu kurumları kapatıyoruz demek bunlar zararlı kurumlardır anlamı ifade eder. Böyle birşey yoktur. Dershanelerle ilgili yeni yasa daha bir hafta önce çıktı. Ben Sayın Başbakan ın bu açıklamasını ilk kez duyuyorum, bilmiyorum. Ama böyle bir açıklamada bulunmuş ise zannediyorum ki getirilecek olan sistemle öğrencilerin dershaneye gitme isteğinin, dershaneye gitme zaruretinin sınavlarla ilgili gelecekte ortadan kalkabileceğini düşünmüştür. Eğer Türkiye de üniversiteye giriş sınavları liseye giriş sınavlarını ortadan kaldıracak olan bir sistem uygulanırsa tabii ki bu kurumlar varlığını bu şekilde devam ettirmezler. Ama insanın daha çok öğrenme, daha iyi öğrenme arzusu hep devam edecektir. Bu kurumlarda kendilerini yeni yapılanmaya göre belki sınavlara hazırlık değil de zayıf dersi olan öğrencilerini ek ders olarak hayatiyetini devam ettirebilir. Bir de mesleki kurslara yönelebilirler. Ama Sayın Başbakan bu kurumları kurumsal olarak kapatılacaktır dediğine de çok inanmıyorum. 25 Mart 2012, 8

11 Eyyüp KILCI (GÜVENDER Başkan Yard.) Dershanelerin Dönüştürülmesi Özel okulların rahat çalışabilecekleri, mali destek, arsa tahsisi, vergi muafiyeti gibi sürdürülebilir bir ortam hazırlanması halinde imkanı olan dershaneler hiç zorlamaya gerek kalmadan bu alana yatırım yapabileceklerdir. Eğitimde dershanelerdeki birikimden ve yakaladıkları ivmeden daha fazla yararlanılabilecek düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin on iki yıllık zorunlu eğitime geçilirken derslik ve öğretmen açığını karşılamada dershanelerdeki başarılı kadro ve ortamlardan yararlanacak esnek bir yapı kurulabilir. Dershanelerden destek alma konusundaki veli tercihleri önemsenmeli, derslerin akredite edileceği, belgelendirileceği merkezi ölçme sistemleri kurularak dershanelerin bir üst okula hazırlık yanında diğer alanlarda yüksek performansından yararlanılmalıdır. Dershanelere ihtiyacı ortadan kaldırmak için merkezi sınavları tartışmaya açmak, birçok problemi de beraberinde getirecektir yılında eğitimin genel gerekleri göz ardı edilerek dershaneleri ortadan kaldırma amacıyla yapılan düzenlemelerin istenen sonucu vermediği ortadadır. Bütün dünyada merkezi sınavlar, öğrencinin bir üst eğitimi alabilecek düzeyde olup olmadığını ölçmek üzere yapılır. Merkezi sınavlar, adil ve güvenilir bir ölçme yapmanın yanı sıra aynı zamanda eğitimin nabzını tutmada bölgeden bölgeye, okuldan okula, öğretmenden öğretmene ortaya çıkan farkları belirleyip kapatmada yeni fırsatlar sunma gibi bir yarar da sağlar. Bazılarının gündeme getirdiği açık uçlu sorularla daha adil ve güvenilir bir ölçme yapılamayacağı pedagojik bir realitedir. GÜVENDER Eğitim Bülteni, Sayı 37 Cem GÜLAN (Özel Okullar Birliği Derneği Başkanı) D e r s h a n e l e r i n özel okula dönüşümü çok kolay değil. Başbakan ın ileriye dönük böyle bir hedef belirlemesi Türkiye açısından güzel bir niyet. Ancak kısa vadede gerçekleşecek bir adım değil. Çünkü okullarımız arasında çok kalite farkı var. Bu kalite farkı kalksa da her öğrencinin girebileceği üniversiteler olsa da bu sefer yarış ortamı olacak. Bu yarıştan dolayı yine bir sınav sistemi gelecek. Kısa vadede dershaneler kaldırılırsa bu çalışma yer altına iner. Çocuğunuzu kimlere emanet ettiğinizi, nasıl bir eğitim aldığını, hangi şartların olduğunu denetleyemezsiniz. Zaten dershaneler içinde okul olmaya müsait çok az dershane var. Biz özel liselerin yarısı boş, yüzde 50 kapasitemiz var. Dershane sahipleri neden böyle bir sıkıntıya girsin? Özel okul açmak isteseydi dershane açmazdı. Bundan dolayı dershanelerin özel okula çevrilmeleri sağlıklı görünmüyor şu an için. Ama YGS nin kaldırılması hedef olması açısından çok iyi. Böylelikle o süreci liseye yayarsınız, üniversiteler de gelişir. Ancak bunun için rahat bir 10 yılımız var. Kıvanç EL / VATAN ANKARA 26 Mart 2012 Selçuk Pehlivanoğlu (Türk Eğitim Derneği Başkanı) Aşamalı bir planlama ile yapılırsa, 5 yıl içeresinde Türkiye sınav mahkûmu olmaktan kurtulur. SBS 8. sınıf sınavlarını, bu yıldan sonra, üniversite giriş sınavları ise başta açık öğretim olmak üzere, talebin düşük olduğu fakülteleri kapsayacak şekilde kademeli kaldırılabilir. Tıp, mühendislik ve hukuk gibi üniversitelerin kendi öğrencisini seçmesi gerekir , Veli Demir (Eğitim İş Genel Başkanı) e yönelik, kamuoyunun tepkisini azaltmaya, gazını almaya yönelik bir açıklamadır. Çünkü getirilecek olan sistem dershanelerin önünü açacak bir sistemdir. Eğitim sisteminin sınav odaklı yapısında değişme yok, olmayacak da. Kamuoyunu aldatmaya yönelik, ayaküstü söylenmiş bir sözdür. Bilimsel, pedagojik temeli olmayan bir açıklamadır. MEB Teşkilat Yasası nda yaptığı değişiklikle zaten, özel kurumlardan 49 yıllığına bina kiralanabileceği maddesi eklenmişti. 26 Mart 2012, 9

12 İsmail Koncuk (Türk Eğitim Sen Genel Başkanı) Başbakan hayalini söylemiş. Bizim de gönlümüze hoş gelen ama bugün için doğru olmayan bir sözdür. Afaki sözleri bugünden söylemenin bir anlamı yok. Olabileceği söylemeliyiz. Bugün ve kısa sürede dershanelerin kaldırılması mümkün görünmüyor. Gerek üniversiteye gerekse liselere girişte dershaneye ihtiyaç var yıl içinde mümkün değil. Dershanelerin alternatif okul haline gelmesinden rahatsızız. Dershaneler okulları destekleyici pozisyonda olmalı. Ancak bugün dershaneler okulların yerine geçen alternatif okullar haline geldi. Dershanelerin etkisini azaltmak için öğretmen başına düşen öğretmen sayısı azaltılmalı. Öğretmen ve derslik açığı kapatılmalı. Okulun öğrenci üzerindeki etkisi arttığı takdirde dershaneler ortadan kalkar. 26 Mart 2012, Nazmi Arıkan (Fen Bilimleri Dershanesi kurucusu) Tam sayfalık haber içerisinde tek cümlelik bir açıklama. Dershanelerin kapanması olayı ise sadece derslik ihtiyacına dayandırılıyor. Tüm üniversitelerin standardını ODTÜ, İTÜ yapacaklarsa merkezi sınav sistemi kaldırılsın. Dershaneler yasayla kurulmuş kuruluşlardır, yasayla da kaldırılabilir. Şu an Türkiye de yasal 4 bin 200 dershane, kaçak ise 2 bin dershane bulunuyor. Yasalara dayalı bir kurumun dahi kaçağı varken, bunu ortadan kaldırmak kaçakların önünü alamamanızı sağlar. Ayrıca 4 bin 200 dershanenin sadece 20 si okul olmaya müsait. Okul olması için her şeyden önce bahçe olması şart. Oysa dershanelerin çoğu apartman binalarında Belki verilecek olan kredilerle bu olanak sağlanabilir. 26 Mart 2012, İbrahim Taşel (Final Eğitim Kurumları kurucusu) Sınavlar kalksa bile ders takviye için dershaneler gerekir çünkü her öğrencinin bireysel farklılıkları vardır. Hukuki olarak yasaklanırsa ki ben öyle düşünmüyorum, bu kez gayrimeşru zemine kayar. Üniversite önündeki sınavların kalkması çok kısa vadede mümkün gözükmüyor. Çünkü, dünyada birçok ülkede mezun olan bütün öğrencilerin tümünü üniversiteye girebilmesine imkan sağlanmasına rağmen sınavlar devam ediyor. Bazı ülkelerde mezundan daha fazla üniversite kontenjanı var ama sınav devam ediyor. Üniversiteler arası farklılıklar bu sınavları zorunlu hale getiriyor. Sadece kontenjan artırma yoluyla üniversitelerin taleplerine karşılık vermez. Belki zaman içinde sınavın yerine okul içinde başka sınavlar olabilir. Ama bunların da objektif olması son derece önemli. İhtiyaçtan dershaneler doğdu, ihtiyaç ortadan kalkarsa kendiliğinden kalkar. Hiç sınavın olmadığı ülkelerde dershane var. Dershaneleri kapatırsanız merdiven altına iner, gayriresmi kaydı olmayan özel ders ve kurslar olur. Devlet bu kez enerjisini buraya harcar. Biz Milli Eğitim e bağlıyız, denetleniyoruz, Milli Eğitim Bakanlığı atama yapıyor. Dershaneler şekil değiştirecek. Bütün siyasi partilerin programlarında var bu. Ama bunu kimse doğrudan detaylı bir şekilde düşünmüyor. Başbakan ın gittiği Güney Kore de öğrencilerin yüzde 70 i dershaneye gidiyor. 25 Mart 2012, 10

13 Turgay Polat, (Bahçeşehir Üniversitesi Rektör Danışmanı) Sınavın ve dershanelerin kalkacağı yönündeki açıklamaları şu sözlerle değerlendirdi: Dershaneler sonuçtur. Neden açıldıklarına bakmak lazım. Eğitim kalitesi artarsa, istihdamda düzeltme olursa, dershane kalkabilir. Eğitim verimliliği kötü. Liselerde eğitim şartları eşit değil. Eşitlenmeyen çocukları eşit sınavlara sokarsanız, eşitsizliği de dershaneler kapatır. Başbakan dershaneleri kapatacağız açıklamasından ziyade okul farklılıklarını halledeceğiz, çözeceğiz deseydi, onun bir sonucu zaten dershaneler kapatılırdı. Ama tüm liseleri eşit düzeye getirmek de şu anda zor. Yapılırsa zaten sınava da, dershaneye de gerek kalmaz. Dershaneler sonuçtur dedim bu sonucu yaratan faktörleri de yasayla kapatamazsın. 12 Eylül yönetimi de yasa çıkardı dershaneleri kapatma yasası çıktı dershanelere ilgi daha sonra arttı çünkü eğitim sistemi bozuldu. Okullar verimsiz. Dershaneler kapatılacak denilince, akla diğer bir soru daha geliyor, özel ders sektörü ve yayıncılık ne olacak? Dershaneler kapatılacaksa bunlar da kapatılabilmeli. Bu sektör dershanelerin 3 katıdır. Herkes tıp, mühendislik istiyorsa, bir seçme kriteri tüm dünyada olacaktır. Seçme kriteri, sınav ya da sistematik yönlendirme olacaktır. Sınav olmak zorunda. Boğaziçi ne, ODTÜ ye, İTÜ ye siz nasıl öğrenci alacaksınız? Tüm dünyada sınav var, sınavsız giriş olan ülke olmadı şu ana kadar. Ama inşallah biz başarırız, bir yol buluruz. Kıvanç EL / VATAN ANKARA, 26 Mart 2012 Sait Gürsoy (Eğitim Danışmanı) Dershanelerden önce üniversiteye girişte sınav sisteminin kaldırılmasını ifade ederek şunları söyledi: Başbakan ın söylediği sözlerden son derece memnun oldum ancak açıklamalarını mantığa vurduğumuzda şu an ki sistemde dershanelerin ortadan kaldırılması imkansız. Çünkü öncelikle eğitim sistemimizin seçmeli sınav sisteminden kurtarılması lazım. Böyle olduğu takdirde doğal olarak dershanelere de ihtiyaç duyulmayacaktır. Üniversite sınavının kaldırılacağı 1980 de de, Tansu Çiller döneminde de söylendi ancak durum ortada. Dolayısıyla dershanelere ihtiyaç duyacak sistemi önce kaldırmak gerekiyor. Bu da uzun zaman isteyen bir konu. Dershanelerin özel okullara dönüştürülmesi de mümkün değil. Özel okulların dolma kapasitesi yüzde 42, ayrıca dershanelerin binaları da okul olmaya müsait değil. Tabi ki dershaneler kaldırılsın, vakıf ya da devlet üniversitelerinin sayısı artırılsın. Ancak üniversitelerimizin hiçbiri eşit kapasitede değil. Bu sebepten sınav sistemi kalktığında kaliteli üniversitelerde yığılma olacak. O durumda ne yapılacak? Bu açıklamaların alt yapısının doldurulması gerek. Kıvanç EL / VATAN ANKARA, 26 Mart 2012 Alparslan Alemdar (Uğur Dershaneleri Genel Müdürü) Hem özel hem de kamu eğitim kurumlarında 42 yıl çalıştığını ifade eden Alemdar, eğitim sisteminde sınavların kaldırılmaması gerektiğini ifade ediyor. Öğrenciler arasında adaletin sağlanması için adil bir sınava ihtiyaç olduğunu ifade eden Alemdar, Eğer okulda verilen notlarla bir yerlere gidilecekse bunu düşünmek dahi istemiyorum. Çünkü okullarda notlar şişiriliyor. görüşünü savunuyor. Alemdar şöyle devam ediyor: Dershanelerin kapanması yasayla olursa bu dershanelerin bir kısmı özel kurslar olarak yer altına iner. Üniversite sınavlarını yakın gelecekte kaldırmak hakikaten çok zor bir şey. İhtiyaç hissettikleri için gönderiyor. Yoksa mecbur değil. Kamuoyunda, dershaneler eğitim sistemini bozuyor şeklinde bir yargı var. Dershaneler var olduğu için eğitim sistemi bozuk değil. Dershanelerle eğitim sistemi arasında bir denklik arıyorlarsa eğitim sistemi bozuk olduğu için dershaneler var diyebiliriz. 11

14 3.2 - RESMİ ÇEVRELERİN KONUYA BAKIŞI Bu bölümde karar vericilerin görüşlerinden bir derleme yapıldı. 26 Mart 2012 tarihli Kıvanç EL imzalı yazı; hem özel öğretimcilerin, Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK yetkililerinin hem Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ ın görüşlerine yer vermiş hem de Başbakan Erdoğan ın 2008 yılında İzmir de dershanelerle ilgili sözlerini ve o dönemin Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik in sözlerini hatırlatmış. Bu yazının ilgili bölümünün yanı sıra Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ın, Milli Eğitim Bakanı Dinçer in, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Mehmet Küçük ün konu hakkında basına yansımış görüşlerine de aşağıda yer verdik: VATAN ın sorularını yanıtlayan Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri, bu çalışmanın tamamlanması için sınava bağımlılıktan kurtulunması gerektiğine vurgu yaptı sistemine dikkat çeken bakanlık yetkilileri, bu sistemin hayata geçmesi ile birçok öğrencinin mesleğe yöneleceğini ve üniversite kapılarındaki yığılmanın azalacağını savunuyor. Eğitim sisteminin seçmeli derslerle donatılması durumunda, öğrencilerin dershaneye gitme oranlarının düşeceğini savunan bakanlık yetkilileri, dershanelerin kalkması için yeni sistemde yetişecek öğrenciler nedeniyle bu durumun 8-10 yılı alabileceğini ifade ediyor. MEB yetkilileri, okullara konulacak ek etüt dersleri ile dershanelerin kademeli olarak da azaltılabileceği görüşünde. YÖK yetkilileri ise, sınavların tüm dünyada olduğunu, sınav sisteminin kalkması için arz talep dengesinin düzene girmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Üniversitelerin 2011 yılı kontenjanları 710 bin olarak gerçekleşirken, sınava 1.7 milyon öğrenci girdi. Yani 1 milyon kişinin üniversite hayali gerçekleşmedi. YÖK yetkilileri, sınavların içerik ve modellerinin değişebileceğini, ancak üniversiteye girişte sınavların kalkmasının söz konusu olmayacağı görüşünde Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Uşak taki temasları sırasında gazetecilerin sorusu üzerine, eğitim sistemindeki kaliteyi artırmayı hedeflediklerini söyledi. Bozdağ, çocukların mevcut eğitim sisteminde okul ile dershane arasında sıkışıp kaldığını, ailelerin de çocuklarını dershanelere göndermek için büyük ekonomik zorluklar yaşadığını ifade ederek, şunları kaydetti: Eğitimde kalite artacak. Bugün çocuklarımız okul ile dershane arasında koşturup duruyor. Çocuklarımız oyun dahi oynayacak vakit bulamıyor. Eğer okulları daha başarılı hale getirirsek, çocuklarımızın daha iyi eğitim almalarını sağlayabilirsek, artık aileler çocuklarını dershaneye gönderme ihtiyacı duymayacak. Aileler bir külfetten kurtulacak. Dershaneler zamanla özel okullara ya da başka eğitim kurumlarına dönüşecek. Bunun çalışmasını yapıyoruz. Başbakan Erdoğan, 2008 yılında İzmir de katıldığı bir toplantıda, dershaneleri şöyle eleştirmişti: Milli Eğitim Bakanımla konuşuyorum, niçin acaba öğrenciler üniversite hazırlık kurslarına giderler? Bunu kaldırmaya kalktığınız zaman acaba hangi bariyerlerle karşı karşıya kalacaksınız? Okullarımız yok mu, var. Bu okuldan mezun olan yavrularımız mezun olduğu zaman, niçin üniversiteye rahatça giremesin? Bunlar aşılacak, ama milletçe buna karşı bir mücadeleyi vermemiz gerekiyor. Belki bu, birilerinin çıkarına ters düşebilir ama milletimin menfaatine uygun düşeceğine inanıyorum. Çünkü çok ciddi paralar buralara harcanıyor. Bunun bedelini ödeyen var, ödeyemeyen var. Bakıyorsunuz en güçlü liseden, fen lisesinden, Anadolu lisesinden mezun oluyor, o bile hazırlık kursuna gidiyor, bu bir garabet. Bundan ülkemin kurtulması lazım. Milletçe kurtulmamız lazım. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik de, Dershaneler sebep değil sonuç, bu sebepler var oldukça bunlar da var olmaya devam edecektir. Üniversiteye giriş yöntemi de dahil çeşitli seçenekler üzerinde bakanlık olarak çalışıyoruz ama alışkanlıklar hemen değişmiyor. demişti. Kıvanç EL / VATAN ANKARA - 26 Mart

15 Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç dershanelerin kapatılmayacağını, ancak okullardaki eğitimin güçlendirilerek dershanelere ihtiyaç duyulmayacak hale getirileceğini söyledi. Bülent Arınç, bir süre önce umreden dönen yakın arkadaşı Kestanepazarı Eğitim Kurumu Müdürü Hasan Dayhan ı makamında ziyaret ederek kutladı. Basına kapalı gerçekleşen ziyaret öncesinde soruları yanıtlayan Arınç, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın dershanelerin kaldırılacağı yönündeki açıklamasını yorumladı. Bunun zaman içinde gerçekleşeceğini belirten Arınç, eğitim sistemini dershanelere ihtiyaç duyulmayacak hale getireceklerini kaydetti. Arınç, şöyle konuştu: "4+4+4 eğitim sistemi bir yenilik getiriyor. Kısmet olursa bu önümüzdeki günlerde parlamentoda görüşülecek, zenginleştirilerek kabul edilecek. Bu eğitim sisteminin daha nitelikli bir eğitim verme konusunda yardımcı olacağına inanıyoruz. Dershaneler hayatın bir gerçeği. Gençlerimiz ortaokuldan itibaren sınavlara hazırlanmak için dershaneye gidiyorlar, eksiklerini gidermek istiyorlar. Sınavlarda başarılı olmak için sınav sistemine adapte olmak istiyorlar. Halkımız bundan hem memnun. Hem de masraf getirdiği için şikayetçi. Bu dershaneler, yaşamak için öğretmenlerine para ödüyor, kira ve giderlerini karşılamak için öğrencilerden para alıyor. Eğitim sistemi yeterli olursa, sınavlara daha kolaylıkla hazırlanabilinirse kendiliğinden bu dershanelere ihtiyaç kalmayabilir. Mevcutları kapatarak yola devam edeceğiz yerine eğitimi daha güçlendirerek dershanelere ihtiyaç duyulmayacak hale getirilebilir diye düşünebiliriz. Kaldı ki mevcut dershaneler ellerindeki öğretmenlerle araç ve gereçleriyle bu eğitim sisteminde okulların yerini de tutabilir. Bu konuda çalışmalar var. Dolayısıyla çıktığı gün dershaneler kapatılacak diye bir şey söz konuşu değil. Gençlerimizin ayrıca masrafa ihtiyaç kalmaksızın bütün sınavlarda başarılı olmak amacıyla okul içi eğitimin daha da güçlendirilmesi ve takviye edilmesidir. Zaman içinde bunu gördüğünde dershaneler de kendiliğinden başka bir eğitim kurumu haline gelecektir." Elif DEMİRCİ/ İZMİR, (DHA) - 26 Mart 2012 Başbakan Erdoğan ın bu açıklamalara cevabı Arınç ın bu sözlerine Başbakan Erdoğan, G.Kore den İran a giderken uçakta sert çıktı. Başbakan Erdoğan, Belki neticelendirilmediği için bazı arkadaşlarımız olmayacağı yönde fikir beyan etmiş olabilirler. Ama bunun yol haritasını belirleyeceğiz ve devam edeceğiz. Biliyorsunuz lider istikameti verir, ondan sonrası alttakilere aittir. Onlar da çalışırlar, bütün hazırlıklarını yaparlar, ona göre yola girilir. dedi Odatv.com Millli Eğitim Bakanı Dinçer in Sınavlar ve Dershaneler hakkında açıklamaları Sınavlar MURAT ODABAŞ - Sayın Bakan, bu kanun çıkarsa hangi sınavlar otomatikman ortadan kalkacak? MİLLİ EĞİTİM BAKANI ÖMER DİNÇER - Hiçbir sınav otomatikman ortadan kalkmayacak. Belki şunu söylemek lazım: Sınavları tartışıyoruz, az önce ifade ettiğim gibi okul öncesini tartışıyoruz, müfredatı tartışıyoruz. Onların hiçbirisinin bu kanuni düzenlemeyle alakası yok. Onların her birisi eğitim sisteminin sorunları. Tabi biz Milli Eğitim Bakanlığı olarak ve Hükümet olarak Türkiye de sınav odaklı bir eğitimden yana değiliz. Üniversite sınavının, çocukların hem lise hayatını, hem de üniversite hayatını bu kadar belirleyici olmasından hiç memnun değiliz. Yine eğitim sistemi içerisinde dershanelerin toplumsal bir davranışa dönüşmüş olmasından hiç haz etmiyoruz. Ama bütün bunlar ne çocuklarımızın, ne dershane sahiplerinin hatası. Bizim eğitim sistemindeki yaptığımız kurgu ve oluşturduğumuz tasarımla ilgilidir. Biz bunu değiştirerek ancak çözebiliriz. Şimdi biz Milli Eğitim in yapısını esnekleştiriyoruz, demokratikleştiriyoruz. Zaman içerisinde müfredatını, okul türlerini buna göre yeniden gözden geçireceğiz. Ve seçmeli dersler yöntemiyle ve programlar yöntemiyle liselerde çocuklarımıza fen ve sosyal bilimler, matematik, Türkçe, edebiyat, güzel sanatlar gibi ve din eğitimi gibi seçmelik alanlar oluşturduğumuzda ve o eğitimi kendi okulunda alabileceği bir altyapıyı kurduğumuzda o zaman sınavlara olan 13

16 ihtiyaç azalacak. Biz yine sınav yapacağız, bunu tashih etmek lazım. Şimdi YGS kalkıyor, SBS kalkıyor gibi hemen medya kolayca bir başlığı atabiliyor. Aslında dünyanın hiçbir yerinde hem ilköğretimde, hem ortaöğretimde, hem de üniversiteye girişte sınavsız bir uygulama yok. Her ülke sınav yapıyor. Ama bu sınavın hangi amaçla yapıldığı ve metodolojisinin ne olduğu önemlidir. Bizdeki hem SB Sınavları, hem de YGS ve LYS ler öğrenci seçme üzerine yapılıyor. Niçin? Çünkü eğitimde fırsat eşitliği tam sağlanamadı, okullar arasında kalite farkı var, üniversiteler arasında kalite farkı var, arz talepten daha düşük ve öyleyse seçmek zorunda kalıyoruz. Eğer gerekçeler bütün bunlarsa, önce bu gerekçeleri ortadan kaldırmamız lazım. Yani bizim dershaneye olan talebi azaltmamız lazım, üniversiteye olan talebi düşürmemiz lazım veya tersi, üniversite arzını yükseltmemiz lazım ve kalite farkı olan okullar arasındaki eğitim ortamlarının iyileştirilmesini sağlamamız lazım. Bütün bunları yaptığımızda, o zaman SB Sınavını biz artık öğrenci seçmek için yapmayacağız. Milli Eğitim Bakanlığı nı ölçmek için yapacağız. Biz, lise mezunu olan bir çocuğumuza, belirli bir bilgi ve yetenek kazandırmak istiyoruz. Acaba bu bilgi ve yeteneği kazandırabildik mi diye bu sınavı yapacağız. Dershaneler NURİ ELİBOL - Ben aynen okuyorum. Üniversite hazırlık kurslarını ortadan kaldırıyoruz. Bu dershaneler ya liseye dönecekler, ya da kapanacaklar. Çünkü insanların elindeki son imkânları da bu alanlarda kullanmalarını istemiyoruz. MİLLİ EĞİTİM BAKANI ÖMER DİNÇER - Evet, şimdi orada şunu belki şerh etmek lazım, açıklamak lazım. Sayın Başbakanımızın dershanelerin kapanmasıyla ilgili yahut sınav sistemleriyle ilgili söyledikleri bizim için bir vizyondur. Şimdi bir yönetimde farklı farklı karar seviyeleri vardır. Bir vizyon söz konusu olabilir, bu bir seviyedir ve bu daha ileriki zaman dilimini kapsar. Bir amaçlar ve hedefler ve stratejiler seviyesi vardır, bir de uygulama seviyesi vardır. Başbakanımızın öngördüğü seviye, bir vizyon oluşturuyor bizim için. Biz hakikaten ben de konuşmamın bir tarafında sınav sisteminin, dershanelerin toplumsal bir davranışa dönüşmesinin, üniversite sınavının çok belirleyici bir rol üstlenmesinin toplumdaki rahatsızlıklarını ve ortaya çıkardığı sorunlardan kısaca bahsetmiştim. Biz bu yapı içerisinde eğer talep varsa arz mutlaka olur. Biz bunu talebi ortadan kaldırarak çözeceğiz. Hiç kimseyi kalkıp da özel okula dönüşmek için zorlamayacağız, onun için teşvik vereceğiz. Zaten biz aslında bu dershane sisteminin ulusal ekonomik yapı içerisinde sorun çıkarmadan bir çözüm metodolojisi olarak da görülmesi gereken tarafıdır. Yani biz bir taraftan talebi azaltıyorken, arzda bir kriz oluşmasın diye teşvik sistemiyle de bir dönüşme öngörüyoruz. Aslında düşündüğümüz, birbiriyle uyumlu daha büyük bir stratejinin bir parçasından Başbakanımız bahsetti. Bunu zaman içerisinde kararları verildikçe ve uygulamaya aktarılacak oldukça ayrıntısını kamuoyuyla paylaşırız. MURAT ODABAŞ - Zaten gelişmiş ülkelerde böyle dershanecilik bir sistem yok herhalde, Türkiye ye mahsus bir şey mi bu dershane? MİLLİ EĞİTİM BAKANI ÖMER DİNÇER - Her ülkede dershane var, ancak işte benim toplumsal davranış dediğim de bu; bireysel eksiklikleri gidermeye yönelik kursları her ülke yapıyor. Gidin bütün üniversitelere Amerika daki, İngiltere deki, hepsinde yabancı dil kursları var, hepsinde yetenek geliştirme kursları var, yine lise seviyesinde bazı yerlerde geçiş hazırlık için kurslar var. Ama bu bireyin eksikliğini tamamlayacak kurslardır ve bu kadar büyük bir sektör değildir. Bizde ise bireyin eksikliklerini değil eğitim sisteminin tamamlayıcısı gibi bir rol üstlenmeye başladılar, sorun orada. Değilse tek tük kalmış dershanenin olması veyahut da bireylerin talebini karşılayacak eğitim programlarını veren kurumların oluşması hayat boyu öğrenme mantığı içerisinde de belki yararlı sonuçlar doğurabilir. 29 Mart 2012 de TGRT de yayınlanan Röportajdan Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Mehmet Küçük Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Mehmet Küçük, Dershanecilik ortadan kaldırılamaz Dershaneciliğin tamamen ortadan kaldırılmasının söz konusu olamayacağına dikkat çeken Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürü Mehmet Küçük, Dershanecilik sektörü bir ihtiyaçtan doğan eğitim kurumlarıdır. Bu kurumların ortadan kalkması söz konusu değildir. İhtiyaç olduğu sürece de bu kurumlar var olacaktır. Bu kurumlar ülkemizdeki fırsat eşitliği noktasında da önemli adımlar atıyor. Her yıl yüzde 10 un üzerinde öğrenciye burs imkanı sağlıyor. Ülkemizde 3 bin 960 dershanede 1.5 milyon öğrenci eğitim öğretim hizmeti alıyor. 16 milyon öğrencimiz olduğu düşünüldüğünde öğrencilerin yüzde 8 nin dershaneye gittiğini görüyoruz ve bu rakamın fazla olmadığını da rahatlıkla söyleyebilirim şeklinde konuştu Mart 2012 TÖDER, Dünyadaki Dershanecilik Gerçeği Konferansı

17 3.3 - TARİHTEN İKİ YAPRAK 1. ÖZEL DERSHANELER KAPANMAYACAK Bu tartışmalar çok daha eskilere dayanıyor. Dershaneleri kapatma isteği şu ya da bu hükümet döneminde değil neredeyse her dönemde (Özal hükümetleri hariç) siyasilerin gündeminde olmuş; 12 Eylül Döneminde de kapatılmaları yasal hükme bağlanmış ancak Özal Döneminde çıkarılan yeni bir yasa ile bu hüküm uygulanmıştır ÜNİVERSİTELERE GİRİŞ İMTİHANLARI KALKACAK 4 Ağustos 1962 tarihli Son Havadis gazetesinin manşeti: Gelecek sene liselerdeki çeşitli olgunluk imtihanları sistemi tatbik edilince ÜNİVERSİTELERE GİRİŞ İMTİHANLARI KALKA- CAK Lise tedrisatında değişiklik yapılacak ifadesiyle verilmiş SON BÖLÜM Bu dosyanın son bölümüne DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANECİLİK başlıklı çalışmayı ekledik. Bu çalışma kitapçık haline getirilerek 100 bin adet çoğaltılıp ülke genelinde dağıtıldı. DERSHANELER KAPANACAK MI? adını verdiğimiz bu dosyayı, Yönetim Kurulu Başkanı KÖPRÜLÜ nün Dünyada ve Ülkemizde Dershanecilik adlı çalışmanın sunuş cümleleriyle kapatıyoruz. Özel dershaneler, 1965 te çıkarılan Özel Öğretim Kurumları Kanunu ile bir yaygın eğitim kurumu olarak Eğitim Sistemimiz içinde yer almasına karşın sistemin en çok tartışılan kurumları olmuştur. Dershanelerdeki eğitim öğretim faaliyetleri, MEB öğretim programlarına ve mevzuata uygun olarak düzenlenir ve ücretlidir. Dershaneler diploma vermez, dershanelerde başarı notla ölçülmez. Devam eden öğrenciler burada aldıkları eğitim öğretim etkinliklerine isteyerek ve severek katılırlar. Ülkemizde liselere ve üniversitelere geçişler, memuriyete girişler, görevde yükselmeler merkezi sınavlarla yapılır. Dershaneler okula destek programlarının yanı sıra sınavlara da hazırlık programları uygular. MEB ve ÖSYM farklı türde onlarca sınav açar, milyonlarca aday bu sınavlara girer. Durum böyledir ama özellikle liselere ve üniversitelere geçiş süreciyle ilgili olarak en çok dershaneler sorgulanır. Liselere ve üniversitelere geçişte uygulanan sınav sistemleri, dershanelere devamı gerektirmeyecek düzenlemeler le sık sık değiştirilir. Sık sık sınavları ve dershaneleri kaldıracağız. denilir; dershaneler eleştirilir, dershaneler eğitim sisteminin baş sorumlusu, günah keçisi ilan edilir. Oysa özel dershaneler, sadece ülkemize özgü değildir. Dünyanın birçok ülkesinde, taşıdıkları işlevleri bakımından ülkemizdeki özel dershanelere benzer yapılanmalar vardır, özel ders alma talebi tüm dünyada artmaktadır. Özel dershaneler, eğitim sistemi içerisinde bir ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan özel dershaneleri sistemin yarattığı bir sorun olarak değil;bir sonuç olarak görmek gerekir Dünyada ve Ülkemizde Özel Dershanecilik, başlıklı bu çalışma kendimizi anlatabilmek, Dershane Gerçeği ne işaret edebilmek için hazırlandı. 1985'ten beri, Özel Dershanelerin Çatı Örgütü olarak kamuoyunda edindiği saygınlıkla özel dershane kurucularının olduğu kadar toplumun da desteği ile eğitimize hizmet veren kurumumuz ÖZ-DE-BİR adına takdirlerinize sunarım. 15

18 DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANECİLİK ÖZEL DERSTEN ÖZEL DERSHANELERE İnsanların öğrenme ihtiyacı, insanlık tarihi kadar eskidir. Eğitimin henüz sistemli, örgütlü olmadığı eski çağlarda ilk öğrenmeler bire bir öğretime dayalı olarak sürdürülmüş, daha sonra okullaşmaya/örgütlü öğretim sistemine geçilmiştir. Ancak okul sisteminin varlığına karşın insanların daha çok öğrenme isteği duyması okul sistemi dışında ücretle ders alma özel ders ihtiyacını ortaya çıkarmış, ücretle ders alma ihtiyacı giderek kurumsallaşmış ve özel dershaneler doğmuştur. Özel dershaneler, sadece ülkemize özgü değildir. Dünyanın birçok ülkesinde, taşıdıkları işlevleri bakımından ülkemizdeki özel dershanelere benzer yapılanmalar vardır. Dershanelerde yürütülen eğitim-öğretim faaliyetleri bazı ülkelerde de bizdeki gibi kurumsal yapılanmalar içinde olmasa da bire bir veya grup halinde özel ders alma biçimiyle yapılmaktadır. I. DÜNYADA ÖZEL DERS VE DERSHANECİLİK Özel ders ve dershaneciliğin çok yaygın olduğu ülkelerin en belirgin ortak özelliği, eğitimin kademeleri arasındaki geçişlerde rekabete dayalı sınav sistemlerinin olmasıdır. Güney Kore, Hong Kong, Yunanistan, Japonya ve Tayvan gibi ülkeler, üniversiteye girişin merkezi sınavlarla yapıldığı ve özel ders veren kurumların en yaygın olduğu ülkelerdir. Bu ülkelerde özel derslere katılım oranları özel ders ve dershaneler açısından anlamlı oranlar ifade eder: Güney Kore de Ulusal İstatistik Kurumu-2007 verilerine göre farklı yollardan özel derslere katılım oranı ilkokul düzeyinde %88, ortaokul düzeyinde %74, lise düzeyinde ise %55 civarlarındadır1. Bu ülkede 2011 de dershanecilik sistemi içinde harcanan para 18 milyar dolardır. Kore nin PISA sınavlarındaki başarılı sonuçları, Kore deki bu destek eğitimlerin varlığıyla ilişkilendirilmektedir 2. Hong Kong da ilköğretim birinci kademede (1-6. sınışar) özel ders alma oranı %36, ortaöğretim üst kademede (12 ve 13. sınışar) ise %48 dir 3. Japonya da, üniversiteler başvuranların tamamını alacak kapasitede olmasına karşın, 10 milyon öğrenci Juku adı verilen dershanelere devam etmektedir. Bu ülkede ilkokul düzeyinde özel ders alma oranı 1985 yılında %16,5 iken 2007 yılında bu oran %25,9 a yükselmiş; ortaokul düzeyindeyse %44,5 ten %53,5 e yükselmiştir 4. Yunanistan da ortaöğretime hizmet veren ve sayıları 3 bini aşkın özel dershane bulunmakta, bu dershanelere genel olarak Lise-2 ve Lise son sınıf öğrencileri devam etmektedir. Lise son sınıftaki öğrencilerin %85'i üniversiteye girebildiği için özel dershanelere devam eden lise mezunu öğrencilerin sayısı azdır. Ancak Lise sonda okuyan öğrencilerin %90 ı, Lise 2 de okuyan öğrencilerin de %60'ı özel dershanelere devam etmektedir. Bu ülkedeki ortaöğretim dershanelerinin yanı sıra daha yaygın ve 8 bini aşkın Yabancı Dil Dershanesi vardır 5. ABD de de destek eğitim veren kurumların üst okul sınavlarına hazırlama ve başarıyı artırmadaki etkisi, bu kurumlara ilgiyi de artırmıştır. ABD nin bazı bölgelerinde eğitim organizasyonunun destek eğitim kurumlarına verildiği, Kaplan adlı bir destek eğitim kurumunun üst öğrenim sınavlarına hazırlık, matematik ve dil alanında 2000 şubeye ulaştığı biliniyor. Almanya ve Portekiz gibi ülkelerde dershanelerle ilgili mevzuat düzenlemesi olmamasına karşın evde, büroda, okulda ve benzeri ortamlarda destek eğitimleri verilmektedir. Almanya da 10 milyon öğrenciden 250 bini sınıf tekrarı yaparken 80 bin ergen de diplomaya ulaşamadan okuldan ayrılmaktadır. Okul dışında yılda 66 milyon ek ders alınmaktadır. Bu ülkede ek ders vermede dershanelerin payı %25 lik bir oranla ifade edilirken dershaneler dışında bazı dernekler, ajanslar ek ders organizasyonu yapmakta; öğretmen ve öğrenciler de bireysel olarak ek ders vermektedir. Almanya da ülke genelinde üç büyük franchise zincirine bağlı 2500 dershane yanında, orta ve küçük franchise zincirine bağlı 1000 civarında; bireysel girişimciler elinde de dershane bulunmaktadır 6. İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde de ders saati dışındaki zamanlarda özellikle hafta sonlarında destek eğitimleri yapılmaktadır. Okula destek ve üst öğretim okullarına geçiş için öğrencilerin yararlandıkları ve bizde özel dershane adıyla anılan merkezler; Almanya ve Yunanistan ın yanı sıra farklı adlarla da olsa İngiltere, İtalya, Fransa, İrlanda, Portekiz, Güney Kıbrıs gibi AB ülkelerinde de bulunmaktadır. Özel ders ve dershaneciliğin, geçiş sınavlarına hazırlanmanın yanında özel ders alma boyutuyla da Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri de dâhil birçok ülkede yaygınlaşmaya başladığı görül-mektedir yılı PISA çalışması anket sonuçlarına göre: çalışma kapsamındaki 57 ülke içinde fen bilimleri dersleri için 37; matematik dersleri için 42 ülkede özel ders alma oranının %40 ın üzerine çıktığı tespit edilmiş. OECD ülkeleri olarak bakıldığında da özel ders alma oranının fen bilimleri için %34, matematik için %46,6 olduğu belirlenmiştir 7. Sözün özü: okula destek ve üst öğretim okullarına geçiş için öğrencilerin yararlandıkları ve bizde özel dershane adıyla anılan merkezler, farklı adlarla da olsa birçok ülkede; Güney Kore, Hong Kong, Japonya, Tayvan gibi Uzak Doğu ülkelerinde, ABD ve bazı Kuzey Amerika ülkelerinde, Yunanistan, Almanya, Portekiz, İngiltere, Fransa, İtalya, İrlanda, Güney Kıbrıs gibi AB ülkelerinde de yaygınlaşmaktadır. ÖZEL DERSHANELERE TALEBİN ARTMASI Özel derse ve özel dershanelere talebin artmasının temel nedenleri; Eğitimin kademeleri arasındaki geçişlerde rekabete dayalı sınav sistemlerinin olması, Eğitimin hemen her kademesinde okulların kalite bakımından ciddi farklılık göstermesi, 16

19 Öğrencilerin de en kaliteli olana erişebilmek için birbirleriyle yarışmaları, Öğrencilerin nitelikli eğitim olanaklarından yararlanarak sosyal statüsü yüksek iş ve meslek sahibi olma isteğidir. Ayrıca; Japonya, Güney Kore, Hong Kong ve Tayvan gibi Doğu Asya ülkelerinde özel ders ve dershaneciliğin daha yaygın olması, başarının sırrının rekabeti tetikleyen çaba ve gayrette olduğu na ilişkin inancın yaygınlığı 8, Özel ders alan veya dershanelere giden öğrenci ve ailelerin diğerleri üzerinde oluşturduğu etkinin özel ders ve dershaneciliği canlı tuttuğu 9, Gelişmekte olan ülkelerde öğretmen maaşlarının düşük olması nedeniyle devlet okullarında çalışan öğretmenlerin ek kazanç için öğrencilerine okul zamanı dışında özel ders vermeleri 10 özel dershanelere talebi artıran nedenler arasında sayılmaktadır. GÜNEY KORE ÖRNEĞİ Güney Kore, Dünya da özel dershaneciliğe bakışta her bakımdan tipik bir ülke özelliği taşımaktadır: Bu ülke, özel ders ve dershaneciliğin en yaygın olduğu ülke olarak kabul edilmektedir 11. Güney Kore de 2003 yılı verilerine göre devletin eğitime ayırdığı toplam bütçenin %56 sına denk gelen yaklaşık 12,4 milyar dolar özel ders için harcanmıştır. Bu, başka bir ifadeyle ortaokul ve lise öğrencilerinin aileleri, gelirlerinin yaklaşık %30 unu özel ders için harcayacak oranda bir talep anlamına gelmektedir 12. Dershanelerin bu kadar yaygın olması, bu ülkedeki eğitim sisteminin başarısız olduğu anlamına gelmediği gibi TIMSS (Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması) ve PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) gibi uluslararası araştırma sonuçlarına göre Güney Kore, en başarılı ülkelerdendir. Sözgelimi: PISA 2009 çalışmasında okuma becerileri alanında ikinci sırada yer almıştır 13. (Bizde akademik çevrelerce söylenenin aksine Kore de dershanelerin öğrencilerin analiz ve sentez yeteneğini öldürmediği gözlenmektedir.) Özel ders ve dershaneciliğin yaygın olduğu Güney Kore nin bir başka özelliği de; devletin özel ders ve dershanelere olan yoğun talebi kontrol altına almak ve azaltmak için özel dersin yasaklanmasına kadar uzanan farklı politikalar uygulamasına karşın bu politikaların özel ders ve dershanecilik sektörü üzerinde uzun vadede etkisiz kalışıdır 14. Bu ülkede Özel ders ve dershaneciliğin 1950 li yıllardan itibaren yaygınlaşmaya başlamasıyla 1968 yılında ortaokula giriş, 1973 yılında ise liseye giriş sınavlarını kaldırmış ve öğrenciler okullara rastgele yerleştirilmeye başlanmıştır li yıllarda üniversiteye girişte artan talebe bağlı olarak üniversitelerin bünyelerinde gerçekleştirdiği giriş sınavlarının önemi artmış, 1980 yılında gerçekleştirilen bir reformla öğrenci ve öğretmenlere özel ders alıp verme yasaklanmış, üniversite giriş sınavları merkezi sınava dönüştürülmüş, bu sınavın puanı ortaöğretim başarı notuyla birleştirilmiş, üniversitelerin kontenjanları artırılmış, düşük ücretli özel ders veren ulusal bir eğitim kanalı kurulmuştur 15. Bu reform da istenilen neticeyi vermemiş; özel ders ve dershanecilik kaçak yollarla artarak sürdürülmüş, özel ders fiyatlarında ciddi artış yaşanmıştır yılında getirilen bu yasak, insanların eğitim hakkını engellediği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesince 2000 yılında kaldırılmıştır. Özel ders ve dershaneciliği engellemeye yönelik girişimlere karşın özel derse duyulan talep ve özel ders fiyatlarındaki artış halen devam etmektedir. Özel ders veren kurumların sayıları 1980 yılında 381 iken, 2007 yılında e yükselmiştir 17. Burada bir saptama daha yapmak gerekiyor: Uzakdoğu ülkelerindeki üni-versiteler, dünya üniversite sıralamasında en başlarda yer almasalar bile, ilk 100 üniversite içinde 6 Japon, 3 Hong Kong ve 2 Güney Kore Üniversitesi yer alıyor. Türkiye üniversiteleri ise ilk 300 ün içinde yoklar. Ancak 350 nci sıradan sonra Türkiye den üniversiteleri görebiliyoruz 18. II. ÜLKEMİZDE ÖZEL DERSHANELER Ülkemizde, 1960 lı yıllar öncesinde daha çok yetiştirme kursları olarak faaliyet gösteren özel dershaneler 1960 lı yıllardan itibaren yaygınlaşmaya başlamış, 1965 yılında çıkarılan 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu yla sistem içinde yerini almıştır. Tamamlayıcı eğitim öğretim veren kurumsal yapıları, yıllar içinde sınavlara hazırlık kurslarına olan talebin artmasıyla daha da büyümüştür. Bugün - yasadışı olarak kaçak faaliyet gösterenler hariç - yaklaşık 4000 dershanede yaklaşık 100 bin çalışan istihdam edilmektedir. Ülkemizdeki 16 milyon öğrencinin 1.2 milyonu yani %8 i dershanelere devam etmektedir. 150 bine yakın öğrenci ücretsiz olarak, daha fazla öğrenci de farklı oranlarda indirimlerle bu kurumlardan yararlanmaktadır. Başka bir deyişle dershaneler, sınav yarışında alt ve orta gelir gruplarına fırsat sunmaktadır. Bu durum göz ardı edilemeyecek önemdedir. Dershaneler; Öğrencilerin öğrenme ihtiyaç ve beklentilerine uygun esnek öğrenme ortamları oluşturdukları, Öğretmenlerle daha doğal iletişim kurulmasını sağladıkları, Her öğrencinin öğrenme ihtiyacına cevap verecek farklı yol ve yöntemler geliştirdikleri, İhtiyaç olan her yerde eğitim ortamı açarak eğitime erişimi kolaylaştırdıkları, İmkânı olanlar yanında imkânı olmayanlara da adil rekabet ortamları hazırlayıp fırsat eşitliğini daha geniş bir tabana yaydıkları, Eğitim sistemi dışında kalanları tekrar sisteme kazandırdıkları, Tüm olumsuz söylemlere karşın yaptıkları düzenli çalışmalarla olumlu imaj oluşturdukları için dar aile bütçelerinden bile kaynak ayrılmakta ve tercih edilmektedir.* Özel dershaneler, eğitim sistemimizin yarattığı bir ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan özel dershaneleri sistemin yarattığı bir sorun olarak değil; bir sonuç olarak görmek gerekir. 17

20 Dün özel dershanelerimizin açılıp yaygınlaşmasına neden olan koşullar/etmenler bugün de ortadan kalkmış değildir. Biliyoruz ki okullarımız; bölgeler, iller, hatta ilçe ve semtler arasında gerek alt yapı, donanım gerek insan kaynakları bakımından önemli farklılıklar taşımaktadır. Ve ebeveynler çocuklarına daha iyi bir gelecek sunmak istemekte, bunun yolunun daha iyi eğitim olanakları yakalamaktan geçtiği kabul edilmektedir. Ayrıca özel dershanelerin varlıklarını sadece eğitim sistemimizdeki nitelik farklarıyla açıklamak da yeterli olmamakta; pek çok seçkin ortaöğretim okulunda okuyan pek çok öğrenci de dershanelere devam etmektedir. Bu da dershanelerin yarattığı güven, saygınlık, kabul görme, işini iyi yapma gibi özellikleriyle toplum tarafından ihtiyaç olarak kabul edilip benimsenmeleriyle açıklanmaktadır. Buna karşın her fırsatta adeta bir dershane düşmanlığı yaratılmakta, dershaneler kaldırılmalı mı, kaldırılmamalı mı? tartışması sürekli kılınmaktadır. Özel dershane kurucuları, kim ne derse desin her şeyden önce onurlu bir hizmet vermekte eğitime hizmet etmektedir. Dershanelerin eğitim sistemi içindeki yerlerinin tartışılması karşısında NE YAPILMALI?" sorusuna cevap olarak şunlar söylenebilir: Dershaneler bu sistemin yasal, meşru eğitim öğretim kurumlarıdır. Milli eğitim sistemimize dinamizm katmakta, devletin yükünü azaltmakta, işini kolaylaştırmaktadır. Öncelikle dershaneleri günah keçisi yapmaktan ve dershane düşmanlığı yaratmaya çalışmak tan vazgeçilmelidir. Çünkü bu bakış, sorunu anlamaktan, dolayısıyla çözümden uzaklaştırmaktadır. Öğrencilere, başarılı olmak için karşılaştıkları engelleri aşmada fırsatlar sunan; onları, başarma isteğini artırarak daha yüksek hedeşere yönelten ve bunun için tercih edilen dershaneler, okulların alternatif kurumlar gibi düşünülmemelidir. Aksine eğitime yeni fırsatlar sunan bir zenginlik olarak görülmelidir. Sınavların varlığının dershanelere ilgiyi artırdığı gerçeği okullara olan ilginin azaldığı tartışmalarını getirmektedir. Oysa bu çelişki, okulda ve dershanede yapılacakların çeşitlendirilmesi ve birbirini desteklemesi, öğrencilere ilgi ve istek duydukları alanda sunulacak eğitim öğretim fırsatlarının artırılmasıyla aşılabilir. Bunun için de okullar ve dershanelerde kazanılanların bir değerle ifade edildiği, başka bir deyişle kredilendirildiği ve belgelendirildiği sistemler kurulabilir. Birer yaygın eğitim kurumu olan özel dershanelerin gerek fıziki koşulları, mevcut olanakları, sahip oldukları birikim ve deneyimleri ile gerek oluşturulacak yeni düzenlemeler ve yaratılabilecek yeni olanaklarla yaşamboyu öğrenme etkinlikleri ile ilişkilendirilmesi sağlanabilir. Sadece dershaneye yönelişi azaltmaya, önlemeye yönelik tedbirlerin bu güne kadar sistemi rahatlattığı görülmemiştir. Eğitimle ilgili düzenlemelerde sadece dershaneleri hedef alan politikalar geliştirmek, asıl sorunların çözümünden uzaklaşılmasına neden olmaktadır. Sorunlar bütün olarak ele alınmalıdır. Örneğin, Dershaneler sorundur, kapatılmalıdır. diyerek bütün dershanelerin özel okul yapıldığını varsaysak sorun çözülecek midir? Bu bakımdan dershanelerin yaygınlaşmasının nedenleri ve eğitim sisteminin başta nitelikli eğitim talebini karşılama ve istihdam yaratmaya yönelik temel sorunları çözüme kavuşturulmadan atılacak adımlar yarar sağlamayacaktır. Güney Kore örneği, özel dershanelerin merdiven altına çekilmesi, daha pahalı ve kontrolsüz bir eğitim modeline dönüşmesi tehlikesi unutulmamalıdır. Gerek ortaöğretimde gerek üniversitelerde yeni kurumların açılması ve kontenjanların artırılması, talebi karşılamada önemli adımlar olarak görülmektedir. Ancak öğrencilerin, nitelikli ortaöğretim kurumları için yarıştıkları kadar mezunlarının istihdam edilebilirliği yüksek olan, nitelikli üniversitelere/bölümlere yerleşmek için yarıştıkları da unutulmamalıdır. Bu bakımdan eğitimin tüm kademelerinde olması gerektiği gibi yükseköğretimde de niteliğin arttırılması gerekir. Merkezi sınavlarla ilgili düzenlemelerde alternatişer çok iyi düşünülmelidir. Dershanelere ihtiyacı ortadan kaldırmak için merkezi sınavları tartışmaya açmak geçmişte olduğu gibi bugün de birçok sorunu beraberinde getirecektir. Bütün dünyada merkezi sınavlar öğrencinin bir üst eğitimi alacak düzeyde olup olmadığını ölçmek üzere yapılır. Merkezi sınavların; adil, güvenilir bir ölçme yapmanın yanı sıra, eğitimin nabzını tutmada, bölgeden bölgeye, okuldan okula, öğretmenden öğretmene ortaya çıkan farkları belirleyip giderilmesinde yeni fırsatlar sunma gibi yararları da bulunur. Bu bakımdan gerek ortaöğretim gerek yükseköğretime geçişi düzenleyen merkezi sınav uygulamalarında yapılacak düzenlemelerde geçmiş uygulamaları göz önünde bulundurmak önemlidir ve koşullar olgunlaştırmadan acele kararlar alınmamalıdır. Sonuç olarak dershaneleri hedef alan değil; eğitim sisteminin öncelikle nitelikli eğitim talebini karşılayabilme sorununu çözmeyi hedef alan ve bu süreçte özel dershanelerin yarattığı ekonomik değeri, yılların eğitimsel birikim ve deneyimini doğru kullanabilen çözümlere ihtiyaç vardır. KAYNAKÇA - Dershaneler (yayınlanmamış bilgi notu).* - DPT. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı ( ). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. - MEB. ( ). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. - MEB. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı stratejik planı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. - ÖZDEBİR (2010). Dünden Bu Güne Özel Dershaneler. - ÖZ-DE-BiR Eğitim Dergileri. - ÖZ-DE-BİR Yayınları Ankara 2005, Üç Ülkede Eğitim Sistemi ve Özel dershaneler. - ÖZ-DE-BİR Yayınları Ankara Ekim 2005, 20.Yılında ÖZ-DE-BİR. - Özoğlu, M. Özel Dershaneler: Gölge Eğitim Sistemiyle Yüzleşmek, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Seta Analiz (Mart 2011, s.36). - Temel, C. (2002). Bir eğitim kurumunun 25 yılı. Mersin: Mersin Test-Teknik Dershanesi Yayınları. - YÖK. (2007). Türkiye nin Yükseköğretim Stratejisi. Ankara: T.C. Yükseköğretim Kurulu. 18