ODTÜ NÜN KU LARI

Transkript

1 ODTÜ NÜN KU LARI Editör: Tür sorumlular : Uzmanlar: KapakTasar m : Metin Tasar m : Haritalar: Ay egül Dursun, Birgül Çak r, Emre Öztürk, Güliz Karaarslan, Kas m K rlang ç, Özgül Yahyao lu, Soner Oruç Barbaros Demirci, Gençer Genço lu, Kerem Ali Boyla, Korhan Özkan, Okan Ar han, Özge Ke apl Can, Soner Oruç lker Oruç Kerem Ali Boyla, Kapak Foto raf : ( shakku u-otus scops-odtü ) Foto raflar: Ay egül Dursun, Can Baldan, Güliz Karaarslan, Korhan Özkan, Melih Özbek, ODTÜ Biyo eçitlilik ve Koruma Laboratuvar,, Topluluk Dan man : Doç. Dr. Can Bilgin

2 ÖNSÖZ 1994 y l nda ODTÜ ye girdi imde kar mda planl yerle kesi, ülke çap ndan gelen ö rencilerin olu turdu u ve bir gencin ufkunu açan liberal ortam, sosyal aktiviteleri, arkada çevresi ve enfes güzellikteki binalar yla bir üniversite vard. lk heyecan mla ben bunlar pek görmedim..! Daha önceden ku gözleyen biri olarak benim gördü üm yer, onlarca kilometrekare geni likte, dola mas en az 6-8 saat alan, ahlat, badem ve kavaklarla bezeli, hiçbir otlatma ve tar m n olmad el de memi bir alan n niteliklerine sahip inan lmaz bir yaban alan yd. Her f rsat mda araziye ç kmaya ba lad m. Yerle ke de ku gözlemine en ba nda 4 ki ilik küçük bir grup olarak ç k yorduk. Zamanla say m z artt ki ilik kalabal k gruplar halinde gözleme ç kar olduk. O zamanlar Türkiye deki en aktif grup oldu umuzu farkedip 1995 te ODTÜ Ku Gözlem Toplulu unu kurduk. Zaman geçtikçe topluluk geli ti ve ilerledi, ancak di er yandan kurucular da birer birer mezun oldular. Biliyorduk ki birçok topluluk, e yan n tabiat gere i, zaman içinde etkin üyelerinin mezun olmas yla da lma noktas na gelebiliyordu. OKGT de zaman içinde kan kaybetti, küçüldü, geriledi, ancak korktu umuz ba m za gelmedi. Özellikle Sevgili Bahtiyar, Barbaros ve Gençer in deste iyle kesintisiz olarak ya amaya devam etti ve bugünkü genç, dinamik ve çal kan OKGT ye kadar ula t. Biz kurucular n akl ndaki ilk proje, ODTÜ nün ku lar n belgelemekti. Bu nedenle kay tlar m z dikkatli bir ekilde ar ivledik. Ancak biz kurucu üyelere bu kitab haz rlamak nasip olmad. Yakla k 14 y l sonra Sevgili Soner ve arkada lar cesur bir karar alarak, s navlara ve kendi geleceklerine ay racaklar zaman n önemli bir k sm n bu i e ay rd lar ve elinizde tuttu unuz bu harika raporu haz rlad lar. Benim de içinde oldu um OKGT nin mezun 13 üyesi kitaba destek verme bahanesiyle y llar sonra tekrar ileti ime geçti. Yani kitap mezunlar n da bir araya getirmi oldu. Ba ta Sevgili Soner ve arkada lar olmak üzere bu kitapta eme i geçen herkesi tebrik eder, OKGT nin y llarca devam etmesini dilerim. Kerem Ali Boyla OKGT Kurucu Üyesi A ustos

3 Ç NDEK LER Önsöz... 2 Te ekkür... 4 Giri... 5 Amaç Yöntem Gözlem kay tlar n n derlenmesi...12 Tür listesinin olu turulmas...12 Tür dosyalar n n olu turulmas...12 Tür statülerinin belirlenmesi...12 Tür sorumlular...13 Tür bilgilerinin düzeltilmesi...13 ODTÜ Ku Türleri Listesi Kay t Sahipleri Listesi Tür Tasvirleri Genel De erlendirme ve Öneriler ODTÜ arazisinin korunmas n gerektiren nedenler...57 ODTÜ arazisinin koruma statüsü...58 ODTÜ arazisine yönelik tehditler...58 Öneriler...60 Kaynakça

4 TE EKKÜR ODTÜ deki ku gözlemcili inin 14 y ll k ürününü ortaya koyan bu kitap, birçok ki inin emek ve katk lar yla haz rlanm t r. ODTÜ Ku Gözlem Toplulu u nun kurucular ndan Kerem Ali Boyla n n, bu kitab n ortaya ç kmas nda bizlere verdi i te vi i, teknik konulardaki dan manl, maddi ve manevi her türlü deste i her türlü takdirin üzerindedir. Onun bizlere güveni ve yönlendirmeleri olmasayd bu kitab ortaya ç karmak çok zor olacakt. ODTÜ Ku Gözlem Toplulu u üyelerinden Ay egül Dursun, Birgül Çak r, Emre Öztürk, Güliz Karaarslan, Kas m K rlang ç, Özgül Yahyao lu ve çal man n yöntemini ve kitab n kapsam n belirlemi ler, tür sorumluluklar n üstlenerek tür tasvirlerini yazm lard r. Barbaros Demirci, Gençer Genço lu, Korhan Özkan, Okan Ar han, Özge Ke apl Can ve Soner Oruç tür tasvirlerini kontrol ederek hatalar n düzeltilmesinde önemli yard mlarda bulunmu lard r. Birgül Çak r, Güliz Karaarslan, ve son okumay yaparak yaz m ve imla hatalar n düzeltmi lerdir. Ay egül Dursun, Can Baldan, Güliz Karaarslan, Gençer Genço lu, Melih Özbek, ODTÜ Biyolojik Çe itlilik ve Koruma Labarotuvar, ve de erli foto raflar n payla arak kitaba çok önemli katk larda bulunmu lard r. lker Oruç kapak tasar m n n haz rlanmas nda büyük bir özveriyle çal m t r. Kerem Ali Boyla ve metin tasar m n haz rlam lard r. ODTÜ Ku Gözlem Toplulu u nun tüm üyeleri ve di er ku gözlemcileri (bkz. Kay t sahipleri) ODTÜ Arazisinde y llarca düzenli bir ekilde gözleme ç karak ve kay tlar n elektronik postalar ya da Ku Bank yolu ile di er tüm ku gözlemcilerle payla arak bu kitab n alt yap s olan ku gözlem verilerini sa lam lard r. Barbaros Demirci, Geoff Welch, Hilary Welch, Kerem Ali Boyla ve Özge Ke apl Can ellerindeki ek gözlem verilerini bizlere ula t rm lard r. OKGT nin kurucular ve ilk üyelerinden Barbaros Demirci, Bilge Bostan, Bulak Arpat, Ekin Uçar, Gençer Genço lu, Kerem Ali Boyla, Naim Harbelio lu, Okan Ar han, Okan Can, Özge Ke apl Can, Özgür Ke apl Didrickson, Soner Bekir ve Zeren Gürkan ile Ramazan Oruç kitab n bas m nda sponsorlu unu üstlenmi lerdir. Burada ismi geçen ve yer veremedi imiz tüm dostlar m za bu önemli çal maya koyduklar katk dan dolay çok te ekkür ederiz. 4

5 G R ODTÜ nün Do as ODTÜ nün ne denli önemli ve e siz bir do as n n oldu unu anlamak için güncel bir uydu görüntüsünden ODTÜ arazisinin Ankara içindeki konumuna bakmak yeterli olacakt r asl nda. Milyonlarca betonun s radaki lokmas görümünde, insan eliyle var edilmi e siz bir alan, ç Anadolu nun do al varl n koruyabilmi yegane bozk rlar ve bozk r n vahas konumunda bir sulak alan...:eymir Gölü. Büyük bir ehre bu kadar yak n olan ve etraf nda kendine e de er ba ka bir alan olmayan, Türkiye nin en büyük kampüs alan olan bu korunakl alan, elbetteki e siz bir do a tasviri uyand racakt r zihinlerimizde... Gerçekten de ODTÜ, bizleri yan ltm yor ve 33 milyonun üzerinde a ac yla, yakla k 500 tür k r çiçe iyle, 20 tür memeli canl s, 10 tür sürüngeni, 140 tür kelebe i ve 224 ku türüyle, ehrin gündelik hayat n n ve ko u turmacas n n s k nt s n yok edecek, bizlere temiz bir hava sunacak, insanlara ya ama dair farkl bilgiler verebilen bozulmam bir do a parças konumunda. ODTÜ ye gelin biraz yak ndan bakal m: lk gözümüze çarpanlar, ö renim alan n olu turan yurtlar bölgesini, A-1 kap s yolunu ve bölümler aras nda kalan baz alanlar kaplayan i ne yaprakl ormanlar, yol kenarlar ndaki at kestaneleri ve genel peyzaj yans tan onlarca tür çal, süs bitkileri, meyve a açlar d r. Mevsimsel olarak renkten renge giren bu türler, bulunduklar topra n ve çevredeki binalar n (son y llarda in a edilenleri hariç tutuyorum tabi) renkleriyle birlikte, görsel bir ölen sunarlar adeta bizlere. Günlük hayat n ko u turmacas nda, sürekli bir yerlere yeti meye çal an ODTÜ lülerin büyük bir ço unlu u, ODTÜ yü sadece bu alanlardan ibaret görürler ve bu büyüklü e bile inanamazlar kimi zaman. Halbuki, ODTÜ arazisinin yaln zca %5 i konumundaki bu Yerle ke alan, (bu raporda böyle adland r lacakt r) di er alanlar dü ünüldü ünde ODTÜ nün gerçek do as n n yan nda, önemsenmeyecek düzeyde asl nda. Yal ncak köyü, Ahlatl bel ve Koçumbeli tepelik alanlar, Bilkent s n r ndaki vadi ve Demiray yurtlar n n güneyindeki gölet, k saca Yerle ke alan ile Konya yolu ve ncek bulvarlar n n s n rlad alan, ODTÜ- Yal ncak diye adland r lacakt r bu raporda. Di er bir alan: Eymir Gölü ve çevresindeki ormanl k alan ise Eymir Gölü olarak adland r lacakt r. 5

6 ODTÜ Yal ncak: Genel olarak iki dere yata n n ve tepelik alanlar n ekillendirdi i bu alan, dere yataklar nda sö üt, i de, kavak, di budak; çevrelerinde mahlep, badem, ahlat ve al ç a açlar yla onlarca tür yo un çal l k ve yer yer sazl k alanlar bar nd r r. Ormanl k alanlar ise, temelde, yar s saf karaçam ve di er yar s da kar k ibreli a açlar (sar çam-karaçam-sedir) yer yer geni yaprakl a açlar ve di budaktan olu ur. Arazinin büyük bölümü, ç Anadolu nun do al olarak kalabilmi yegane bozk rlar ile 500 türe yak n çiçekli bitkiyi ve yer yer tarla kal nt lar n bar nd r r. Arazideki ç plak, kayal k alanlar ile ç plak ta l topraklar daha çok gölet civar nda ve Ahlatl bel tepelerinde yo unla r. Eymir Gölü: ODTÜ arazisinin güneydo usunda yakla k 120 hektarl k, s (max.6m) bir tatl su gölüdür. Çevresi yo un sazl klarla kapl, kimi k s mlarda ise çal k ve kumlu sahilleri olan ve etraf ODTÜ orman yla çevrili bu alan n, geçmi te Mogan Gölü yle ba lant l oldu u k sm halen sazl k kal nt lar n bar nd rmaktad r. ODTÜ Arazisi, Ankara ehir merkezinin güneydo usunda uzanan yakla k 45 km 2 lik bir alan kaplamaktad r. Arazi, kuzeyde Eski ehir yolu, bat da Bilkent Bulvar, kuzeyde Konya yolu ve güneydo uda Eymir Gölü civar ndan geçen Ankara çevre yolu ile s n rlanm t r. Konya yolu ve ncek bulvar arazinin içinden geçip, araziyi parçalara ay rm t r. Geni ormanl k alanlar, bozk rlar, çal l klar, sazl klar, tar m alanlar, dereboyu bitki örtüsü, kayal k alanlar, göller ve yerle im alanlar ndan olu an ODTÜ arazisi, bu özellikleri dolay s yla bitki ve hayvan çe itlili i aç dan oldukça zengindir. Elinizdeki bu rapor tüm bu zenginliklerden, üzerinde en çok çal lm canl lar ODTÜ nün Ku lar n konu almaktad r. ODTÜ Ku Gözlem Toplulu u üyelerinin ve di er ku gözlemcilerinin y llar aras nda ODTÜ arazisinde yapt klar gözlem arazileri sonucunda tespit ettikleri 224 tür ayr nt l bir ekilde ele al nm t r raporda. Bu raporla, birçok canl türü için yegane s nak, üreme ve 6

7 beslenme alan olan ODTÜ arazisinin önemi bir kez daha ortaya konulmu ve ve bu arazinin neden korunmas gerekti i vurgulanm t r. ODTÜ nün Böcekleri Can Baldan ODTÜ Arazisi, sahip oldu u do al bozk rlar yla ve zengin bitki çe itlili i ile, birçok böcek türüne ev sahipli i yapmaktad r. Ekolojik dengenin süreklili inde son derece öneme sahip bu türlerle ilgili henüz herhangi bir ara t rma çal mas bulunmamaktad r. 7

8 ODTÜ nün Kelebekleri Ay egül Dursun, Güliz Karaarslan, ODTÜ nün ku lar ve bitkilerinden sonra, üzerinde en çok bilgi sahibi oldu umuz canl gurubu ODTÜ nün kelebekleridir. El de memi do al bitki örtüsüyle, yakla k 140 kelebek türünü bar nd ran ODTÜ Arazisi, Ankara n n belki de kelebek zenginli i en fazla olan alan d r. 350 den fazla kelebek türünün görüldü ü ülkemizde, ODTÜ Arazisi önemli bir kelebek alan d r. 8

9 ODTÜ arazisinin yakla k %5 ini olu turan Yerle ke alan, bölümler, yurtlar, sosyal tesisler, çar, ODTÜ Kent lojmanlar ve Teknokent ten olu maktad r. nsan elinin en çok de di i, yap la man n yo unla t bu alanlarda, daha çok peyzaj ö esi bitki ve a açlara rastlan rken, aralarda do al ya am alanlar na rastlamak da mümkündür. Buna ra men, yerle ke alan birçok canl ya ev sahipli i yapmaktad r. ODTÜ Arazisi Yerle ke nin güneyinde bulunan Yal ncak bölgesi, ibreli ormanlar, bozk rlar, dere yataklar, gölet ve kayal k alanlar bar nd ran, do all n en çok koruyan aland r. Yal ncak yolu üzerindeki gölet, ta k n önlemek amac yla kurulmu tur. Alan, birçok tür için en önemli ya am alanlar dan ve su kaynaklar ndan biridir. Göletteki su miktar y ll k ya rejimine göre çok s k de i mektedir ve kimi zaman gölet ta maktad r. Gölet-Yal ncak 9

10 Yerle ke Alan (bat kesimleri) Eymir Gölü, ODTÜ arazisinin güneydo usunda çevresi 14 km olan 120 hektarl k s bir tatl su gölüdür. Göl, bar nd rd yo un sazl k alanlarla ve çevresindeki ormanl k alanla ehre bu kadar yak n olan ve birçok canl n n nefes alabildi i yegane alanlardan biridir. Eymir Gölü Eymir Gölü 10

11 ODTÜ nün Do as Can Baldan, Güliz Karaarslan, ODTÜ nün Do as 11

12 AMAÇ Bu raporun temel amac, ODTÜ nün ku varl n ortaya koyarak ODTÜ Arazisi nin ku lar aç s ndan önemini vurgulamak ve ODTÜ do as n n korunmas çal malar nda ba vuru kayna olu turmakt r. Özelde ise, ODTÜ de görülen ku lar n mevsimsel aktivitelerini ve arazideki da l mlar n bilimsel olarak ortaya koyarak, ku gözlemcilerine ve ara t rmac lara arazi çal malar nda yol gösterici olmakt r. YÖNTEM 1. Gözlem Kay tlar n n Derlenmesi: Öncelikle Ku bank ta fark alan adlar yla girilmi ODTÜ kay tlar (ODTÜ Kampüsü, ODTÜ Yal ncak, METU Campus...) ve Eymir Gölü kay tlar (Eymir Gölü, Lake Eymir...) indirilerek tek bir tabloda topland. Daha sonra okgt ve toygar haberle me listelerindeki elektronik postalar taranarak ODTÜ arazi notlar n içeren elektronik postalara ula ld ve bunlar da önceki tabloya eklendi. En son ise, 1998 y l nda yürütülen ODTÜ nün Ku lar Projesi kay tlar ve 2002 ve 2003 y llar nda ODTÜ de yap lan ku halkalama çal mas kay tlar da eklenerek 52 farkl kullan c taraf ndan kay t alt na al nm, 543 gözlem kay d ndan olu an 8409 sat rl k bir tablo olu turuldu. 2. Tür Listesinin olu turulmas : Gözlemlerde kaydedilen türler de erlendirilerek daha önce olu turulmu ODTÜ Ku lar Tür Listesi güncellendi ve 224 türden olu an son liste, Türkiye ve Avrupa n n Ku lar kitab ndaki bilimsel s ra referans al narak düzenlendi. 3. Tür dosyalar n n olu turulmas : Her türün gözlem kay tlar ay klanarak tür dosyalar olu turuldu. Tür dosyalar nda, türün tüm kay tlar ve türün, günlere, aylara ve y llara göre gözlenen birey say lar n gösteren tablolar olu turuldu. 4. Tür statülerinin belirlenmesi: Tür dosyalar ndaki gözlem verileri, tablolar ve türle ilgili ODTÜ arazisindeki genel gözlem deneyimleri yorumlanarak türün ODTÜ arazi dahilindeki statüsü belirlendi. a. Tür Statüleri: H: Yerli tür Her mevsim görülen türlerdir. Bu türler ODTÜ Arazisi içinde kesin üreme kayd olan türlerdir. Y: Yaz göçmeni lkbahar ve yaz aylar nda gelip, ODTÜ arazisinde üredikten sonra sonbaharda geri göç eden türlerdir. K: K göçmeni ODTÜ arazisini k n konaklamak ve beslenmek amac yla kullanan türlerdir. ODTÜ arazisinde üremezler. G: Geçit türü ODTÜ arazisinde sadece ilkbahar ve sonbahar göç dönemlerinde görülen türlerdir. ODTÜ Arazisinde üremezler. n: Nadir (Rastlant sal) konuk ODTÜ arazisinde 1-2 defa görülmü türlerdir. Bunlar, ya yolunu a rm türler ya da ODTÜ üzerinden geçerken rastlant sal olarak kaydedilen türlerdir. Bunlar n d nda, yukar daki k saltmalar n küçük harfleri olan h, y, k, g türün ikincil statüsünü temsil eder. kincil statüler, türün, temsil eti i mevsimde as l statüsünden daha nadir olarak görüldü ünü gösterir. Örne in, statüsü Gk olan ç vg n (Phyloscopus collybita) ODTÜ için yayg n bir geçit türü olmas na ra men, k aylar nda seyrek olarak ve az say da da olsa rastlanabilen bir türdür. Örnek statüler: KG: K göçmeni ve Geçit türü. ODTÜ de daha çok k mevsimi ve yak n aylarda görülmekle birlikte göç zaman da yo un geçit yapan türlerdir. ODTÜ de üremezler. YG: Yaz göçmeni ve Geçit türü. ODTÜ de bahar göçlerinde ve yaz n görülen bu türlerin, kaydedilen bireylerinin bir k sm ODTÜ de ürerler. 12

13 5. Tür sorumlular : Olu turulan 224 tür dosyas 7 tür sorumlusu aras nda payla ld. Tür No Tür Sorumlusu Kas m K rlang ç Emre Öztürk Güliz Karaarslan Ay egül Dursun Özgül Yahyao lu, Birgül Çak r Birgül Çak r , Birgül Çak r 6. Tür bilgilerinin yaz lmas : Tür sorumlular, kendi türlerinin dosyalar ndaki gözlem kay tlar n, tablo ve grafikleri yorumlayarak, türün statüsünü, bollu unu, görülme s kl n, yayg nl n ve görüldü ü alanlar aç klayan tür bilgileri dosyas n olu turdular. 10 ve 10 dan daha az gözlem kayd na sahip türlerin kay tlar n da bu dosyaya koydular. Baz türlerin tasvirlerinde, türün benzer türlerden nas l ay rt edilebilece i ve sesiyle ilgili bilgiler de yaz ld. a. Türün statüsü: ODTÜ Ku lar Tür Listesi nde yaz lan statü k saltmalar n n aç l mlar d r: Yaz göçmeni ve geçit türü (YG), K göçmeni (K), Nadir konuk (n)... b. Türün bollu u: Türün arazide görüldü ü andaki say s n gösteren ifadedir. Bu ifade türün genel davran lar n da (sürücül mü, tek mi, çift mi...) aç klar. Tek tük: Genelde 1 veya 2 li olarak rastlanan türler Az say da: Görüldü ünde 3-5 tane rastlanan türler Çok say da: Görüldü ünde 5-10 tane rastlanan türler (küçük sürüler) Sürüler halinde: 10 ve üzeri say larda görülen türler. c. Türün Yayg nl : ODTÜ arazisinde, türün görülebilece i alanlar n çoklu u, çe itlili i ve büyüklü ü ile ilgili bir k stast r. Lokal: Sadece belli ve tek tük habitatda görülen türlerdir. Bunlar tek bir bitki türüne, kayaç yap s na ya da sulak alana ba ml türlerdir. Seyrek: Az say da habitatta da l m gösteren türlerdir. Yayg n: Arazi genelinde çe itli ve çok fazla habitatta da l m gösteren türlerdir. d. Türün görülme s kl : Türün, ODTÜ de bulundu u dönemler dahilinde arazide görülme olas l n temel alan kriterdir. Türün y ldan y la ODTÜ de görülüp görülmedi ini de ifade eder. Nadir: En fazla 2-3 kayd olan bu türleri görebilme olas l çok dü üktür. Rastlant sal türler bu s n ftad r. Seyrek: Her y l görül(e)meyen türlerdir. S k: Arand zaman kolayca bulunabilen türlerdir. Her zaman: ODTÜ de bulundu u dönemlerde her y l kolayca rastlanan türlerdir 7. Tür bilgilerinin düzeltilmesi: Tür sorumlular n n yazd tür bilgileri, uzmanlarca de erlendirilerek gerekli düzeltmeler ve eklemeler yap ld ve tür tasvirleri son halini ald. 13

14 ODTÜ KU TÜRLER L STES S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 1. Bahri Podiceps cristatus Great Crested Grebe H 2. Kara boyunlu bata an Podiceps nigricollis Black-necked Grebe n 3. Küçük bata an Tachybaptus ruficollis Little Grebe H 4. Karabatak Phalacrocorax carbo Cormorant KG 5. Balaban Botaurus stellaris Bittern n 6. Küçük balaban Ixobyrchus minutus Little Bittern ny 7. Alaca bal kç l Ardeola ralloides Squacco Heron G 8. Gece bal kç l Nycticorax nycticorax Night Heron G 9. Büyük ak bal kç l Egretta alba Great White Egret nk 10. Küçük ak bal kç l Egretta garzetta Little Egret ng 11. Gri bal kç l Ardea cinerea Grey Heron KG 12. Erguvani bal kç l Ardea purpurea Purple Heron ng 13. Leylek Ciconia ciconia White Stork G 14. Kara leylek Ciconia nigra Black Stork ng 15. Ku u Cygnus olor Mute Swan n 16. Boz kaz Anser anser Greylag Goose n 17. Sakarca Anser albifrons White-fronted Goose n 18. Ang t Tadorna ferruginea Ruddy Shelduck Gh 19. Ye ilba Anas platyrhynchos Mallard Kg 20. Fiyu Anas penelope Eurasian Wigeon ng 21. Çamurcun Anas crecca Teal GK 22. Ç kr kç n Anas querquedula Garganey ng 23. Ka kgaga Anas clypeata Shoveler K 24. Macar örde i Netta rufina Red-crested Pochard G 25. Elmaba patka Aythya ferina Pochard K 26. Pasba patka Aythya nyroca Ferruginous Duck n 27. Sütlabi Mergellus albellus Smew nk 28. Dikkuyruk Oxyura leucocephala White-headed duck n 29. Bal k kartal Pandion haliaetus Osprey ng 30. Ak kuyruklu kartal Haliaeetus albicilla White-tailed Eagle n 31. Kara çaylak Milvus migrans Black Kite ng 32. Y lan kartal Circaetus gallicus Short-toed Eagle Y 33. Küçük akbaba Neophron percnopterus Egyptian Vulture n 34. Sakall akbaba Gypaetus barbatus Lammergeier n 35. Kara akbaba Aegypius monachus Black Vulture ng 36. Saz delicesi Circus aeruginosus Marsh Harrier Gk 37. Gökçe delice Circus cyaneus Hen Harrier Gk 38. Bozk r delicesi Pallid Harrier Circus macrourus ng 39. Çay r delicesi Circus pygargus Montagu's Harrier ng 40. Atmaca Accipiter nisus Sparrowhawk H 41. Yoz atmaca Accipiter brevipes Levant Sparrowhawk ng 14

15 S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 42. Çak r Accipiter gentilis Goshawk H 43. ahin Buteo buteo Buzzard KG 44. Paçal ahin Buteo lagopus Rough-legged Buzzard nk 45. K z l ahin Buteo rufinus Long-legged Buzzard H 46. Ar ahini Pernis apivorus Honey Buzzard G 47. Küçük kartal Hieraaetus pennatus Booted Eagle YG 48. Kaya kartal Aquila chrysaetos Golden Eagle n 49. ah kartal Aquila heliaca Imperial Eagle n 50. Büyük orman kartal Aquila clanga Greater Spotted Eagle KG 51. Küçük orman kartal Aquila pomarina Lesser Spotted Eagle G 52. Gökdo an Falco peregrinus Peregrine G 53. Delice do an Falco subbuteo Hobby ng 54. Boz do an Falco columbarius Merlin nk 55. Kerkenez Falco tinnunculus Kestrel H 56. Küçük kerkenez Falco naumanni Lesser Kestrel ng 57. Alado an Falco vespertinus Red-footed Falcon G 58. Çilkeklik Perdix perdix Grey Partridge H 59. K nal keklik Alectoris chukar Chukar H 60. B ld rc n Coturnix coturnix Quail YG 61. B ld rc nk lavuzu Corncrake Crex crex ng 62. Küçük suyelvesi Porzana pusilla Baillon's Crake n 63. Suk lavuzu Rallus aquaticus Water Rail nk 64. Sutavu u Gallinula chloropus Moorhen H 65. Sakarmeke Fulica atra Coot Kh 66. Turna Grus grus Crane G 67. Kocagöz Burhinus oedicnemus Stone Curlew n 68. K zku u Vanellus vanellus Lapwing n 69. Suçullu u Gallinago gallinago Common Snipe nk 70. Çulluk Scolopax rusticola Woodcock K 71. Kara k z lbacak Tringa erythropus Spotted Redshank n 72. Orman düdükçünü Tringa glareola Wood Sandpiper n 73. Ye il düdükçün Tringa ochropus Green Sandpiper ng 74. Dere düdükçünü Actitis hypoleucos Common Sandpiper G 75. Karaba mart Larus ridibundus Black-headed Gull KG 76. Akdeniz mart s Larus melanocephalus Mediterranean Gull ng 77. Gülen sumru Gelochelidon nilotica Gull-billed Tern n 78. Sumru Sterna hirundo Common Tern G 79. Ak kanatl sumru Chlidonias leucopterus White-winged Black Tern G 80. Kaya güvercini Columba livia Rock Dove H 81. Gökçe güvercin Columba oenas Stock Dove ng 82. Tahtal Columba palumbus Wood Pigeon n 83. Kumru Streptopelia decaocto Collared Dove H 84. Üveyik Streptopelia turtur Turtle Dove Y 85. Küçük kumru Stigmatopelia senegalensis Laughing Dove n 15

16 S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 86. Ye il papa an Psittacula krameri Ring-necked Parakeet H 87. Tepeli guguk Clamator glandarius Great Spotted Cuckoo Y 88. Guguk Cuculus canorus Cuckoo YG 89. Kukumav Athena noctua Little Owl H 90. shakku u Otus scops Scops Owl Y 91. Puhu Bubo bubo Eagle Owl n 92. Kulakl orman bayku u Asio otus Long-eared Owl KGh 93. K r bayku u Asio flammeus Short-eared Owl n 94. Peçeli bayku Tyto alba Barn Owl n 95. Çobanaldatan Caprimulgus europeus Nightjar Y 96. Akkar nl ebabil Alpus melba Alpine Swift ng 97. Ebabil Apus apus Swift Gy 98. Boz ebabil Pallid Swift Apus pallidus ng 99. Yal çapk n Alcedo atthis Kingfisher ng 100. bibik Upupa epops Hoopoe YG 101. Ar ku u Merops apiaster Bee-eater G 102. Gökkuzgun Coracias garrulus Roller ng 103. Ye il a açkakan Picus viridis Green Woodpecker nk 104. Alaca a açkakan Dendrocopos syriacus Syrian Woodpecker H 105. Orman A açkakan Dendrocopos major Great Spotted Woodpecker n 106. Küçük a açkakan Dendrocopos minor Lesser Spotted Woodpecker H 107. Boyunçeviren Jynx torquilla Wryneck G 108. Orman toygar Lullula arborea Woodlark Gy 109. Tarlaku u Alauda arvensis Skylark Gh 110. Tepeli toygar Galerida cristata Crested Lark H 111. Bozk r toygar Calandrella brachydactyla Short-toed Lark ng 112. Bo makl toygar Melanocorypha calandra Calandra Lark G 113. Küçük bo makl toygar Melanocorypha bimaculata Bimaculated Lark YG 114. Kulakl toygar Eremophila alpestris Shore Lark n 115. Kum k rlang c Riparia riparia Sand Martin ng 116. Ev k rlang c Delichon urbica House Martin G 117. K z l K rlang ç Hirundo daurica Red-rumped Swallow ng 118. K rlang ç Hirundo rustica Swallow Gy 119. A aç incirku u Anthus trivialis Tree Pipit G 120. Çay r incirku u Anthus pratensis Meadow Pipit G 121. K z l gerdanl incirku u Anthus cervinus Red-throated Pipit ng 122. Da incirku u Anthus spinoletta Water Pipit nk 123. K r ncirku u Anthus campestris Tawny Pipit G 124. Ak kuyruksallayan Motacilla alba White Wagtail G 125. Da kuyruksallayan Motacilla cinerea Grey Wagtail Gk 126. Sar kuyruksallayan Motacilla flava Yellow Wagtail G 127. Da bülbülü Prunella modularis Dunnock K 128. Benekli Bülbül Thrush Nightingale Luscinia luscinia G 129. Bülbül Luscinia megarhynchos Nightingale YG 16

17 S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 130. Ta bülbülü Irania gutturalis White-throated Robin Y 131. K z lgerdan Erithacus rubecula Robin KG 132. Ta ku u Saxicola torquata Stonechat Gy 133. Çay r ta ku u Saxicola rubetra Whinchat G 134. Kara k z lkuyruk Phoenicurus ochruros Black Redstart Y 135. K z lkuyruk Phoenicurus phoenicurus Redstart G 136. Kuyrukkakan Oenanthe oenanthe Wheatear YG 137. Kara kulakl kuyrukkakan Oenanthe hispanica Black-eared Wheatear Y 138. Boz kuyrukkakan Oenanthe isabellina Isabelline Wheatear Y 139. Alaca kuyrukkakan Oenanthe pleschanka Pied Wheatear ng 140. Ak s rtl kuyrukkakan Oenanthe finschii Finsch's Wheatear ng 141. Ta k z l Monticola saxatilis Rock Thrush ng 142. Karatavuk Turdus merula Blackbird H 143. Bo makl ard ç Turdus torquatus Ring Ouzel ng 144. Tarla ard c Turdus pilaris Fieldfare K 145. K z l ard ç Turdus iliacus Redwing KG 146. Öter ard ç Turdus philomelos Song Thrush G 147. Ökse ard c Turdus viscivorus Mistle Thrush KGh 148. Saz kam ç n Acrocephalus scirpaceus Reed Warbler YG 149. Çal kam ç n Acrocephalus palustris Marsh Warbler G 150. Büyük kam ç n Acrocephalus arundinaceus Great Reed Warbler Y 151. B y kl kam ç n Acrocephalus melanopogon Moustached Warbler ng 152. K nd ra kam ç n Acrocephalus schoenobaenus Sedge Warbler ng 153. Kam bülbülü Cettia cetti Cetti's Warbler Yh 154. Ak mukallit Hippolais pallida Olivaceous Warbler YG 155. Da mukallidi Hippolais languida Upcher's Warbler ng 156. Zeytin mukallidi Hippolais olivetorum Olive-tree Warbler ng 157. Sar mukallit Hippolais icterina Icterine Warbler ng 158. Boz ötle en Sylvia borin Garden Warbler G 159. Ak gerdanl ötle en Sylvia communis Whitethroat YG 160. Küçük ak gerdanl ötle en Sylvia curruca Lesser Whitethroat YG 161. Çizgili ötle en Sylvia nisoria Barred Warbler G 162. Kara ba l ötle en Sylvia atricapilla Blackcap G 163. Maskeli ötle en Sylvia melanocephala Sardinian Warbler G 164. Ak gözlü ötle en Sylvia hortensis Orphean Warbler Y 165. Do u ç vg n Phylloscopus orientalis Eastern Bonelli s Warbler ng 166. Orman sö ütbülbülü Phyloscopus sibilatrix Wood Warbler G 167. Ç vg n Phyloscopus collybita Chiffchaff Gk 168. Sö ütbülbülü Phylloscopus trochilus Willow Warbler G 169. Çal ku u Regulus regulus Goldcrest GK 170. Sürmeli çal ku u Regulus ignicapillus Firecrest GK 171. Benekli sinekkapan Muscicapa striata Spotted Flycatcher G 172. Küçük sinekkapan Ficedula parva Red-breasted Flycatcher G 173. Kara sinekkapan Ficedula hypoleuca Pied Flycather G 17

18 S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 174. Alaca Sinekkapan Ficedula semitorquata Semicollared Flycatcher ng 175. Halkal sinekkapan Ficedula albicollis Collared Flycatcher G 176. B y kl Ba tankara Panurus biarmicus Bearded Tit H 177. Uzun kuyruklu ba tankara Aegithalos caudatus Long-tailed Tit H 178. Çulhaku u Remiz pendulinus Penduline Tit H 179. Çam ba tankaras Parus ater Coal Tit H 180. Mavi ba tankara Parus caeruleus Blue Tit Kh 181. Büyük ba tankara Parus major Great Tit H 182. S vac ku u Sitta europea Nuthatch n 183. Kaya s vac ku u Sitta neumeyer Rock Nuthatch H 184. Orman t rma kku u Certhia familiaris Eurasian Treecreeper n 185. Bahçe t rma kku u Certhia brachydactyla Short-toed Treecreeper KG 186. Ç tku u Troglodytes troglodytes Wren H 187. Büyük örümcekku u Lanius excubitor Great Grey Shrike nk 188. Kara al nl örümcekku u Lanius minor Lesser Grey Shrike YG 189. K z l s rtl örümcekku u Lanius collurio Red-backed Shrike YG 190. K z l ba l örümcekku u Lanius senator Woodchat Shrike ng 191. Maskeli örümcekku u Lanius nubicus Masked Shrike Y 192. Alakarga Garrulus glandarius Jay H 193. Saksa an Pica pica Magpie H 194. Ekin kargas Corvus frugilegus Rook Ky 195. Le kargas Corvus corone Hooded Crow n 196. Küçük karga Corvus monedula Jackdaw G 197. Sar asma Oriolus oriolus Golden Oriole YG 198. Çi deci Acridotheres tristis Common Myna? 199. S rc k Sturnus vulgaris Starling H 200. Ala s rc k Sturnus roseus Rose-coloured Starling G 201. Kaya serçesi Petronia petronia Rock Sparrow H 202. Serçe Passer domesticus House Sparrow H 203. A aç serçesi Passer montanus Tree Sparrow H 204. Da ispinozu Fringilla montifringilla Brambling K 205. spinoz Fringilla coelebs Chaffinch KG 206. Küçük iskete Serinus serinus Serin KG 207. Kara iskete Serinus pusillus Red-fronted Serin n 208. Ketenku u Carduelis cannabina Linnet Kh 209. Kara ba l iskete Carduelis spinus Siskin KG 210. Saka Carduelis carduelis Goldfinch H 211. Florya Carduelis chloris Greenfinch KGy 212. akrakku u Pyrrhula pyrrhula Bullfinch Kg 213. Kocaba Coccothraustes coccothraustes Hawfinch K 214. Çütre Carpodacus erythrinus Common Rosefinch ng 215. Çaprazgaga Loxia curvirostra Crossbill K 216. Tarla kirazku u Miliaria calandra Corn Bunting Kh 217. Kaya kirazku u Emberiza cia Rock Bunting Kh 18

19 S ra Tür Ad Bilimsel Ad ngilizce Ad Statüsü 218. Ak ba l kirazku u Emberiza leucocephala Pine Bunting nk 219. Sar kirazku u Emberiza citrinella Yellowhammer K 220. Bahçe kirazku u Emberiza cirlus Cirl Bunting ng 221. Kara ba l kirazku u Emberiza melanocephala Black-headed Bunting Y 222. Kirazku u Emberiza hortulana Ortolan Bunting YG 223. Batakl k kirazku u Emberiza schoeniclus Reed Bunting ng 224. Ak ka l kirazku u Emberiza rustica Rustic Bunting nk Fotograflar: Melih Özbek,, 19

20 KAYIT SAH PLER L STESi Kay t Say s Kay t Sahipleri Geoff Welch 45 Barbaros Demirci, JoseTavares 28 Korhan Özkan 27 Gençer Genço lu, Dicle Tuba K l ç 25 Emre Öztürk, Esra Per 22 Bahtiyar Kurt 20 Kerem Ali Boyla 18 Ian Richardson 14 Emin Yo urtçuo lu 12 Özge Ke apl Can 9 Deniz Mengüllüo lu 8 Can Bilgin 6 Melike Hemmami 5 Cenk Türkman 4 Burcu Ar k, Özge Çelik, Ça l Do an 3 Eray Ça layan, Deniz Tokatl, Okan Can Ersin Haspolatl, Güliz Kararaslan, Kas m K rlang ç, Gökhan Güven, Berna 2 Co kun, Emre Kaytan Alp Ako lu, Birgül Çak r, Derya Kahraman, Güven Eken, Heike Thol-Schmitz, Hümeyra Bahçeci, lhan Çelikoba, Mukadder Arslan, Özgür Elöz, Taner Karagöz, Zeren Gürkan, Canan Gündo du, Cemal Ersin, Cem Orkun K raç, Hazal Korkusuz, Erhan Özmen, Guy M. Kirwan, Kiraz Erciyas, Max Kasparek Verlag, 1 Beaman M.,, Süleyman Ek io lu, Tansu Tuncal 20

21 TÜR TASV RLER 1. Bahri - Podiceps cristatus - Great Crested Grebe (H) Eymir Gölü nde, çok say da ve her zaman görülebilen yerli bir türdür. Genellikle çiftler halinde görülen bahrilerin, ilkbahardaki kur danslar na s kça rastlan r. Eymir Gölü nde biyomaniplasyon uygulamas amac yla yap lan bal kç l k faaliyetleri s ras nda a lara tak l p ölen bireylerin oldu u tespit edilmi tir. 2. Kara boyunlu bata an - Podiceps nigricollis - Black-necked Grebe (n) Nadir rastlanan bir türdür. Tek kayd, 2005 y l nda Eymir Gölü ndendir. Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu 3. Küçük bata an - Tachybaptus ruficollis - Little Grebe (H) Eymir Gölü nde, az say da fakat s kça rastlanan yerli bir türdür y l nda Yal ncak taki gölette de bir çiftin üredi i tespit edilmi tir; fakat bu tarihten sonra bu gölette hiç görülmemi tir. 4. Karabatak - Phalacrocorax carbo - Cormorant (KG) Eymir Gölü nde, az say da ve seyrek olarak rastlanan, k göçmeni ve geçit türüdür. Geçit yaparken, Yal ncak taki gölette de nadiren rastlanabilir. Bahri - Eymir Gölü ODTÜ-Yal ncak , Birgül Çak r, Emre Öztürk, Güliz Karaarslan, Necla Türemez Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Bahtiyar Kurt, Okan Can, Deniz, Serhat Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 5. Balaban - Botaurus stellaris - Bittern (n) Nadir rastlanan bir türdür. Tek kayd, 1995 y l nda Eymir Gölü nde görülen bir bireydir. Küçük bata an-mogan Gölü Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 6. Küçük balaban - Ixobyrchus minutus - Little Bittern (ny) Nadir olarak kayda geçen, Eymir Gölü için muhtemel yaz göçmenidir. 7. Alaca bal kç l - Ardeola ralloides - Squacco Heron (G) Eymir Gölü nde, az say da rastlanan bir geçit türüdür y l nda Eymir deki fidanl kta üremi olabilir. Eymir Gölü Korhan Özkan Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Barbaros Demirci Eymir Gölü Barbaros Demirci, Özge Çelik, Tuba K l ç Eymir Gölü Barbaros Demirci, Özge Çelik, Tuba K l ç Eymir Gölu Çagatay Tavsanoglu, Hakan Gur, Utku Perktas Küçük balaban-mogan Gölü Alaca bal kç l - Eymir Gölü 21

22 Gece bal kç l -Mogan Gölü Küçük ak bal kç l-mogan Gölü Gri bal kç l-yal ncak Leylek-Çöl Gölü Melih Özbek Melih Özbek 8. Gece bal kç l - Nycticorax nycticorax - Night Heron (G) Eymir Gölü nde, yaz n az say da beslenmeye gelen bir geçit türüdür. Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Barbaros Demirci Eymir Gölü Süleyman Ek io lu, Berna Co kun 9. Büyük ak bal kç l - Egretta alba - Great White Egret (ng) Eymir Gölü nde, tek tük ve seyrek olarak rastlanan nadir bir geçit türüdür. Eymir Gölü Korhan Özkan Eymir Gölü Cenk Türkman, Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Bahtiyar Kurt, Okan Can, Deniz, Serhat Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 10. Küçük ak bal kç l - Egretta garzetta - Little Egret (ng) Eymir Gölü nde, az say da ve nadir olarak rastlanan bir geçit türüdür. Eymir Gölü Can Baldan, Kas m K rlang ç, Murathan Baldan, ODTÜ Yerle kesi Barbaros Demirci Eymir Gölü Barbaros Demirci 11. Gri bal kç l - Ardea cinerea - Grey Heron (KG) Eymir Gölü nde, az say da ve seyrek olarak rastlanan k göçmeni ve geçit türüdür. Yerle ke üzerinden geçen ve Yal ncak taki gölette k sa süreli konaklayan bireylere rastlamak mümkündür. 12. Erguvani bal kç l - Ardea purpurea - Purple Heron (ng) Nadir bir geçit türüdür. Tek kayd 2005 y l nda, Yal ncak taki gölette görülen bir bireydir. ODTÜ-Yal ncak Emre Öztürk, Deniz Mengüllüo lu 13. Leylek - Ciconia ciconia - White Stork (G) Genellikle ilkbahar göçünde sürüler halinde; fakat seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. Mart ay n n ortas ndan nisan n sonuna kadar yüksek say larda göçen bu sürülere yerle ke üzerinden göç ederlerken rastlanabilir. Sonbaharda ise nadiren görülürler. ODTÜ Yerle kesi ÖNK,YGD, Derya, Banu ODTÜ Yerle kesi Ahmet Uysal, Ça l Do an, ODTÜ Yerle kesi Gençer Genço lu ODTÜ-Yal ncak Emre Öztürk, Korhan Özkan ODTÜ-Yal ncak Deniz Mengüllüo lu ODTÜ Yerle kesi Gülden Atk n ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch ODTÜ-Yal ncak Burcu Ar k ODTÜ-Yal ncak Bahtiyar Kurt ODTÜ-Yal ncak Bahtiyar Kurt, Ekin Ucar, Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Sancar Baris 22

23 14. Kara leylek - Ciconia nigra - Black Stork (ng) Seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. Kay tlar, nisan ve eylül aylar nda yo unla m t r. ODTÜ-Yal ncak Güliz Karaarslan, Birgül Çak r, Bü ra ahin, Babür Erdem, Fehmi, Fulya Eymir Gölü Jose Tavares ODTÜ-Yal ncak Barbaros Demirci ODTÜ-Yal ncak Derya, Banu 15. Ku u - Cygnus olor - Mute Swan (n) Rastlant sal bir türdür. Kara leylek Melih Özbek 16. Boz kaz - Anser anser - Greylag Goose (n) Rastlant sal bir türdür. 17. Sakarca - Anser albifrons - White-fronted Goose (n) Rastlant sal bir türdür. K n rastlanabilir. Tek kayd 2006 y l nda yerle ke üzerinden geçen bir sürüdür. ODTÜ Yerle kesi Can Bilgin 18. Ang t - Tadorna ferruginea - Ruddy Shelduck (Gh) Eymir Gölü nde ve Yal ncak taki gölette az say da, fakat s k rastlanan yaz göçmeni ve geçit türüdür. Nadiren, k n Eymir Gölü nde rastlanabilir. Mart ay n n ba ndan ekim ay n n sonuna kadar her iki alanda da görülebilir.yal ncak ta en az bir çift ang t her y l düzenli bir ekilde üremektedir. Ço u zaman, uçarken ç kard gür ve hüzünlü, kaza benzer: aang aang sesiyle fark edilir.yal ncak taki göletin etraf ndaki kayal klarda, hatta tepelerdeki aç k alanlarda da rastlamak mümkündür. 19. Ye ilba - Anas platyrhynchos - Mallard (Kg) Eymir Gölü nde sürüler halinde ve s k görülen k göçmeni ve geçit türüdür y l na kadar, özellikle ubat aylar nda büyük sürülere rastlanm t r. Bu y ldan sonra tek tük k layan bireyler kaydedilmi tir. Geçit yaparken, Yal ncak taki gölette konaklayan az say da bireye de rastlamak mümkündür. 20. Fiyu - Anas penelope - Eurasian Wigeon (ng) Nadir geçit türüdür. Eymir Gölü nde rastlanabilir. 21. Çamurcun - Anas crecca - Teal (GK) Eymir Gölü nde, sürüler halinde ve s kça görülen k göçmeni ve geçit türüdür y l na kadar, özellikle ocak ve ubat aylar nda büyük sürülere rastlanm t r. Bu y ldan sonra pek fazla k kayd bulunmamaktad r. Ang t - Yal ncak Göleti Ye ilba -Mogan Gölü 22. Ç kr kç n - Anas querquedula - Garganey (ng) Eymir Gölü nde, ilkbahar göçünde az say da ve nadiren görülen bir geçit türüdür. Eymir Gölu Can Bilgin, Gençer Genço lu, Gülden Atk n, Osman Erdem Eymir Gölü Bahtiyar Kurt Eymir Gölu Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Sancar Baris Ç kr kç n-mogan Gölü 23

24 Ka kgaga- Mogan Gölü 23. Ka kgaga - Anas clypeata - Shoveler (K) Eymir Gölü nde, sürüler halinde; fakat seyrek olarak görülen k göçmeni bir türüdür. Eymir Gölü Korhan Özkan Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Cenk Türkman, Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Cenan Gündo du, Burcu Toraganl Eymir Gölü Süleyman Ek io lu, Barbaros Demirci Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 24. Macar örde i - Netta rufina - Red-crested Pochard (G) Eymir Gölü nde, az say da ve seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. lkbahar göçünde küçük gruplar halinde görülebilirler. Geçit yaparken Yal ncak taki gölette de rastlanabilir. Macar ördekleri- Eymir Gölü Elmaba patka- Mogan Göl ü Pasba patka- Mogan Gölü 24 Eymir Gölü Melike Hemmami Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Eray Ça layan Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu, Mehmet Çetinkoç Eymir Gölü Jose Tavares ODTÜ Yal ncak Gençer Genço lu Eymir Gölü Tuba K l ç Eymir Gölü Kadir Göksen, Tuba K l ç 25. Elmaba patka - Aythya ferina - Pochard (K) Eymir Gölü nde, az say da ve seyrek olarak görülen k göçmeni bir türdür.geçit yaparken, nadiren Yal ncak taki gölette de rastlanabilir. ODTÜ-Yal ncak Emre Öztürk, Korhan özkan, Neslihan Ayvaz, Eymir Gölü Eymir Gölü Cenk Türkman, Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Jose Tavares Eymir Gölü Gençer Genço lu Eymir Gölü Barbaros Demirci Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 26. Pasba patka - Aythya nyroca - Ferruginous Duck (n) Eymir Gölü nde, az say da ve nadiren rastlanan bir türdür. Avrupa ve dünya ölçe inde tehdide yak n (NT) statüsünde bir türdür. Üreme alanlar olan s sulakalanlardaki vejatasyona (saz kesimi, sökümü ve yak lmas ) ve su rejimlerine yap lan müdahaleler (su drenaj, at k su bo alt m, ötrifikasyon ) türü tehdit eden faktörlerdir. Eymir Gölü Sancar Baris Eymir Gölü Cenk Türkman, Emin Yo urtçuo lu Eymir Gölü Korhan Özkan

25 27. Sütlabi - Mergus albellus - Smew (nk) Rastlant sal bir k göçmenidir. Tek kayd, 1996 y l nda Eymir Gölü nde görülen bir bireydir. Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 28. Dikkuyruk - Oxyura leucocephala - White-headed Duck (n) Rastlant sal bir türdür. Tek kayd, 2007 y l nda Eymir Gölü nde görülen eklips formunda bir bireydir. Geçmi te, Eymir Gölü yak nlar ndaki Mogan Gölü nde ürerlerken, son y llarda u rayan birkaç bireyden, kesin üreme kayd tespit edilememi tir. Avrupa ve dünya ölçe inde nesli tehlikede (EN) statüsünde bir türdür. Ülkemizde son y llarda popülasyonda ani dü ü ya anan türlerden biridir li y llarda nin üzerinde dikkuyruk ülkemizde k larken, 2007 y l nda bu say 1000 düzeyine inmi tir. Yo un avc l k ve bal kç l k faaliyetleri ve sulakalanlarda ya anan kurakl k, türü tehdit eden en önemli faktörlerdir. Dikkuyruk-Mogan Gölü Melih Özbek Eymir Gölü Cem K raç 29. Bal k kartal - Pandion haliaetus - Osprey (ng) Nadir geçit türüdür. Geçmi te, her sonbahar göçünde Eymir Gölü nde konaklayan bireyler görülürken son y llarda sadece bir kez rastlan lm t r. ODTÜ Yerle kesi Barbaros Demirci Bal k kartal -Göksu Deltas 30. Ak kuyruklu kartal - Haliaeetus albicilla - White-tailed Eagle (n) Rastlant sal bir türdür. Tek kayd 2000 y l nda Eymir Gölü civar nda rastlanan bir bireydir. Eymir Gölü Tuba K l ç, Berna Co kun, Fatma Aral, Cem Özdemir, Kadir Göksen, Burcu Ar k 31. Kara çaylak - Milvus migrans - Black Kite (ng) Nadir bir geçit türüdür ve 2001 y llar ndan iki kayd vard r. ODTÜ-Yal ncak Özge Ke apl, Özge Özkaya, Bahtiyar Kurt, Burcu Meltem Ar k Eymir Gölü Soner Bekir 32. Y lan kartal - Circaetus gallicus - Short-toed Eagle (Y) Nisan ay ndan itibaren a ustos ay n n sonuna kadar Yal ncak ta tek tük; fakat düzenli olarak görülen yaz göçmeni bir türdür. Birkaç defa, kur uçu u yapan bireylere rastlanm t r. ODTÜ- Yal ncak ta en az bir çiftin üredi i dü ünülmektedir. 33. Küçük akbaba - Neophron percnopterus - Egyptian Vulture (n) Rastlant sal bir türdür. Yaz n rastlanabilir. Ülkemizde yayg n bir yaz göçmeni olan bu tür, popülasyonunun son 50 y lda Avrupa da yar ya dü mesi ve Hindistan daki ani dü ü lerden dolay nesli tehlike alt nda (EN) statüsüne al nm t r. Kara çaylak-sivas Y lan kartal -Yal ncak 25

26 34. Sakall akbaba - Gypaetus barbatus - Lammergeier (n) Rastlant sal bir türdür. Tek kayd 2006 y l nda Yal ncak semalar ndan geçen bir bireydir. Sakall akbaba-posof Saz delicesi-mogan Gölü ODTÜ-Yal ncak Deniz Mengüllüo lu, Didem Çakaro ullar, Emre Öztürk, Gençer Genço lu, Yetkin Al c 35. Kara akbaba - Aegypius monachus - Black Vulture (ng) Nadir bir geçit türüdür.. Avrupa da, spanya dan sonra en büyük kara akbaba nüfusu özellikle ülkemizin, bat yar s nda üreyen bireylerinden olu ur. Avrupa ve dünya ölçe inde nesli tehlikedeki türler (NT) statüsündedir. Zehirlemeler, kasti öldürmeler, besin azl ve yuvalama alanlar olan ya l karaçamlar n tahribat türü tehdit eden en önemli faktörlerdir. 36. Saz delicesi - Circus aeruginosus - Marsh Harrier (Gk) Seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. Genellikle ilkbahar göçünde rastlan r. Ayr ca eskiden Eymir Gölü nü Mogan Gölü ne ba layan eski sazl k - batakl k alanda beslenen bireylere k n da rastlamak mümkündür. 37. Gökçe delice - Circus cyaneus - Hen Harrier (Gk) Tek tük ve seyrek olarak rastlanan bir k göçmeni ve geçit türüdür. 38. Bozk r delicesi - Pallid Harrier - Circus macrourus (ng) Nadir geçit türüdür. Tek kayd 2004 y l nda görülen bir bireydir. ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu, Emre Öztürk, Gençer Genço lu 39. Çay r delicesi - Circus pygargus - Montagu's Harrier (ng) Az say da ve nadiren görülen bir geçit türüdür. u ana kadar 2 kez kaydedilmi tir. Bozk r Delicesi-Mogan Gölü Melih Özbek ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch, Hilary Welch ODTÜ-Yal ncak Can Bilgin, Okan Can, Özge Ke apl Can 40. Atmaca - Accipiter nisus - Sparrowhawk (H) Az say da görülmesine ra men, ODTÜ nün en yayg n y rt c türlerinden biridir. ODTÜ de sene boyunca ya ayan ve üreyen, düzenli olarak gözlemlenebilen yerli bir türdür. Birkaç defa bölümler aras ndaki yüksek a açlara tünedi i tespit edilmi tir. 41. Yoz atmaca - Accipiter brevipes - Levant Sparrowhawk (ng) Göç döneminde nadir olarak görülen bir geçit türüdür. Tek kayd 2002 y l nda halkalamada yakalanan bir bireydir. ODTÜ-Yal ncak Barbaros Demirci, Özge Ke apl Can, Okan Can Atmaca- neada 26

27 42. Çak r - Accipiter gentilis - Goshawk (H) Yal ncak bölgesinde, az say da; fakat her zaman görülebilen yerli bir türdür. En az bir çiftin üredi i dü ünülmektedir. Di isi erke ine göre hayli büyük olan ( ahin büyüklü ünde) olan bu türün erkekleri di i atmacalarla kar t r labilir. Atmacadan daha kal n vücudu, geni ve yuvarlak uçlu kuyru u ve dönerek yükselirken daha s k kanat ç rpmas yla ay rt edilebilir. 43. ahin - Buteo buteo - Buzzard (KG) ODTÜ-Yal ncak ta s kl kla, fakat az say da görülen k göçmeni ve geçit türüdür eylül ay nda, bir günde geçit yapan 58 birey kaydedilmi tir. 44. Paçal ahin - Buteo lagopus - Rough-legged Buzzard (nk) Çok nadir bir k göçmenidir. 45. K z l ahin - Buteo rufinus - Long-legged Buzzard (H) En yayg n ve en çok gözlenen y rt c türüdür. Y l n her mevsimde s kl kla fakat az say da görülürler. ODTÜ-Yal ncak ta en az iki çiftin üredi i dü ünülmektedir. 46. Ar ahini - Pernis apivorus - Honey Buzzard (G) Göç mevsiminde, genellikle Yal ncak arazisi içinde küçük gruplar halinde ve seyrek olarak görülen bir geçit türüdür. u ana kadar kaydedilmi en büyük sürü 2000 y l nda 70 bireyliktir. ODTÜ-Yal ncak Gençer Genço lu ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch, Hilary Welch ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu, Cenk Türkman ODTÜ Yal ncak Cenk Türkman ODTÜ Yal ncak Can Bilgin, Okan Can, Özge Ke apl Can ODTÜ-Yal ncak Barbaros Demirci, Burcu Toraganl, Tuba K l ç ODTÜ Yal ncak Barbaros Demirci ODTÜ Yal ncak Tuba K l ç ODTÜ-Yal ncak Okan Can, Özge Ke apl Can ODTÜ-Yal ncak Kerem Ali Boyla, Burcu Meltem Ar k ODTÜ-Yal ncak Kerem Ali Boyla 47. Küçük kartal - Hieraaetus pennatus - Booted Eagle (YG) Tek tük, fakat yayg n olarak rastlanan yaz göçmeni ve geçit türüdür. Nisan ay n n ortalar ndan eylülün sonuna kadar görülebilir. En az bir çiftin üredi i dü ünülmektedir. 48. Kaya kartal - Aquila chrysaetos - Golden Eagle (n) Rastlant sal bir türdür. 49. ah kartal - Aquila heliaca - Imperial Eagle (n) Nadiren görülen bir y rt c d r. K aylar nda az say da görülebilir. ODTÜ-Yal ncak Ian richardson ODTÜ-Yal ncak Özge Kesapl Can, Özgur Kesapli Didrickson, Jno Didrickson, Can Bilgin, Ayse Turak, Gelincik Bilgin, Yasemin Bilgin Eymir Gölü Kerem Ali Boyla, Tuba K l ç, Barbaros Demirci Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Eymir Gölü Kerem Ali Boyla Çak r-mogan Gölü K z l ahin - Eymir Gölü Ar ahinleri -Yumurtal k Lagünleri ah kartal-tuz Gölü 27

28 50. Büyük orman kartal - Aquila clanga - Greater Spotted Eagle (KG) Tek tük ve nadiren görülen bir k göçmeni ve geçit türüdür. Büyük orman kartal -Göksu Deltas ODTÜ Yerle kesi Ahmet Uysal, Ça l Do an, ODTÜ-Yal ncak Gençer Genço lu, Nazan Kara, Neslihan Ayvaz, Emre Öztürk Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 51. Küçük orman kartal - Aquila pomarina - Lesser Spotted Eagle (G) Özellikle ilkbahar göçünde sürüler halinde fakat seyrek olarak geçit yaparken rastlanan bir türdür. Küçük orman kartal -Yerle ke Gökdo an-mogan Gölü Delice do an-mogan Gölü ODTÜ Yerle kesi Ahmet Uysal, Güliz Karaarslan, ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch, Hilary Welch ODTÜ-Yal ncak Barbaros Demirci ODTÜ-Yal ncak Okan Can, Özge Ke apl Can ODTÜ-Yal ncak Kerem Ali Boyla, YAG, ÖNK 52. Gökdo an - Falco peregrinus - Peregrine (G) Tek tük ve seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. Eymir Gölü Jose Tavares ODTÜ-Yal ncak Bahar Kurt, Tansu Tuncal Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu, Mehmet Çetinkoç ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu, Emre Öztürk, Gençer Genço lu ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch, Hilary Welch ODTÜ-Yal ncak Geoff Welch, Hilary Welch Eymir Gölü Barbaros Demirci ODTÜ-Yal ncak Deniz Mengüllüo lu, Birkal Dile ODTÜ-Yal ncak Barbaros Demirci, Özge Çelik, Selahi Durusoy Eymir Gölü Barbaros Demirci, Burcu Toraganl, Tuba K l ç 53. Delice do an - Falco subbuteo - Hobby (ng) Nadir geçit türüdür. Tek tük ve seyrek olarak rastlan r. ODTÜ-Yal ncak Deniz Mengüllüo lu ODTÜ-Yal ncak Haziran Barbaros Demirci, Özge Çelik, Selahi Durusoy ODTÜ-Yal ncak Bahtiyar Kurt, Berna Co kun, Burcu Ar k, Derya Kahraman, Ersin Haspolatl, Sena Kavurucu, Tuba K l ç, Tuba Ako lu ODTÜ-Yal ncak Kerem Ali Boyla, Burcu Meltem Ar k Eymir Gölü Kerem Ali Boyla 28

29 54. Boz do an - Falco columbarius - Merlin (nk) Nadir k göçmenidir. Sadece 2005 k nda görülmü tür. Eymir Gölü Emin Yo urtçuo lu, Mehmet Çetinkoç ODTÜ-Yal ncak Ian richardson ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu, Suleyman Eksioglu 55. Kerkenez - Falco tinnunculus - Kestrel (H) Her zaman ve yayg n olarak rastlanan yerli bir türdür. En az iki çiftin Teknokent civar ndaki yap larda, iki çiftin de Yal ncak ta üredi i dü ünülmektedir. Teknokent civar ndaki geni sazl k alanda bulunan tek büyük kuru a aç, bu alandaki kerkenezlerin ve yine k z l ahinlerin tünemeleri için büyük önem ta maktad r. 56. Küçük kerkenez - Falco naumanni - Lesser Kestrel (ng) Nadir geçit türüdür. lkbahar ve yaz aylar nda görülebilirler. Daha yayg n görülen kerkenezle kar t r labilir. Di isini ve gencini kerkenezden ay rt etmek çok zordur. Erke i ise, daha aç k renkli kanat alt, kanat uçlar ndaki siyahla kontrast yapan gri renkli büyük kol örtüleriyle kerkenezden kolayca ay rt edilebilir. Ayr ca küçük kerkenez havada as l kald nda kerkenezden daha az kanat ç rp p daha çok süzülür. Kerkenez -Mogan Gölü ODTÜ Yerle kesi ODTÜ-Yal ncak Korhan Özkan Eymir Gölü Süleyman Ek io lu, Özge Çelik, Fatma Aral, Barbaros Demirci, Semih, Tuba K l ç 57. Alado an - Falco vespertinus - Red-footed Falcon (G) Az say da ve seyrek olarak rastlanan bir geçit türüdür. Daha çok, nisan n ikinci yar s nda ve eylül ay nda rastlanabilir. Küçük kerkenez-mogan Gölü Melih Özbek ODTÜ-Yal ncak Gençer Genço lu ODTÜ-Yal ncak Emin Yo urtçuo lu, Cenk Türkman Eymir Gölü Barbaros Demirci, Özge Çelik, Tuba K l ç 58. Çil keklik - Perdix perdix - Grey Partridge - (H) Yerle ke içerisinde y l boyu tek tük ve seyrek olarak gözlemlenebilen yerli bir türdür. Özellikle Teknokent ve ODTÜ kent civar ndaki sazl k çay rl k alanda görülme ans yüksektir. Geçmi te sulak alan olan bu bölgede yo un olarak üredi i bilinmektedir. Sesi kulak t rmalayacak kadar tiz ve mekanik bir kiir-ik kiir-ik eklindedir. Çil keklik ODTÜ Biyoçe itlilik ve Koruma Lab 59. K nal keklik - Alectoris chukar - Chukar - (H) Yerle ke içerisinde üreme dönemleri d nda sürüler halinde, üreme dönemlerinde ise çiftler halinde y l boyu görülen yerli bir türdür. Göç etmezler. Çok çekingen olduklar ndan görülmeleri zordur. Sabah n erken saatlerinde ya da ak am gün bat m nda, kayal k bölgelerin yüksek kesimlerinde görülme ihtimalleri yüksektir. G rtlaktan gelen g daklamay and ran bir kakkaba kakaba kakkaba sesi ç kar rlar. K nal keklik -Yerle ke 29