İSTANBUL BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ETKİNLİK RAPORU

Transkript

1 İSTANBUL BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ETKİNLİK RAPORU Etkinlik Adı Sosyal içerme Tematik Çalıştayı Tarih, Saat 17 Mayıs 2013, 9:30 13:30 Yer WOW İstanbul Kongre Merkezi Sosyal İçerme Tematik Çalıştayı 9:30 da İstanbul Kalkınma Ajansı () Planlama Programlama ve Koordinasyon Birimi Başkanı Burcu Özüpak Güleç tarafından hoşgeldiniz konuşması ve katılımcıların kendilerini tanıtması ile başlamıştır İstanbul Bölge Planı hazırlık sürecine, Tematik Çalıştay ın amaç ve yöntemine dair bilgi verildikten sonra, İstanbul un Sosyal İçerme Konusunda mevcut durumunu açıklayan teknik bir sunum Planlama Programlama ve Koordinasyon Birimi uzmanlarından Zeynep Şişkolar tarafından gerçekleştirilmiştir. Teknik sunumları takiben katılımcılar alt çalışma gruplarına bölünmüş olup, strateji çalışmaları başlamıştır. Kullanılan Yöntem Çalıştay İstanbul için yoksullukla mücadele ve dezavantajlı grupların sosyal içerilmeleriyle ilgili stratejilerin oluşturulabilmesi amacıyla iki oturum olarak gerçekleştirilmiştir. Birinci alt oturumda 5 masaya ayrılan katılımcılar fikir tepsisi yöntemiyle Yoksullukla nasıl mücadele edilir? sorusu üzerinden gelir dağılımının iyileştirilmesi ve yoksullukla mücadele stratejilerinin oluşturulması çalışmalarını yapmışlardır. Saat 11:00 e kadar gerçekleştirilen bu oturumun ardından, her bir masada ayrı bir sorunun World Cafe yöntemiyle tartışıldığı 3 alt oturumdan oluşan ikinci bölüme geçilerek saat 12:00 ye kadar tartışmalar gerçekleştirilmiştir. Birinci ve ikinci alt oturumlar tamamlandıktan sonra sunumlara geçilmiştir. Alt Grup Çalışma Konuları 1. OTURUM 1. Yoksullukla nasıl mücadele edilir? (Fikir Tepsisi Yöntemi)- (5 Masa) 2. OTURUM (World Cafe) 2. Dezavantajlı çocukların ve gençlerin sosyal içerilmelerinin sağlanması için neler yapılmalıdır? 3. Dezavantajlı durumdaki kadınların dezavantajlılığını gidermek için neler yapılmalıdır?

2 4. İstanbul un dezavantajlı mahallelerinde yaşayanların sosyoekonomik bütünleşmesi için neler yapılmalıdır? 5. Engellilerin sosyal hayata katılımını kolaylaştırmak için (erişilebilirlik ve istihdam dışında) neler yapılmalıdır? 6. Nüfusun hayat kalitesini koruyarak yaşlanması için neler yapılmalıdır? Yapılan Sunumlar ve Öneriler 1. Soru : Yoksullukla nasıl mücadele edilir? (Fikir Tepsisi) Fikir tepsisi yöntemine göre yoksullukla mücadeleyle ilgili beş ayrı sunum yapılmıştır. Birinci masanın geliştirdiği üst başlıklar; kurumlararası işbirliği (bilinçlendirme, danışmanlık, yönlendirme), eğitim ve danışmanlık, teşvikler (ekonomik, sosyal yapı ve STK boyutuyla) olarak belirlenmiştir. Grubun önceliklendirdiği öneriler: Alanda çalışan kurumlar arasında bilgi paylaşımı ve koordinasyon ve işbirliği oluşturulması, mesleki eğitim seferberliği gerçekleştirilmesi Yoksullukla mücadele konusunda projeler yapması beklenen kurum ve kuruluşların proje yazımı konusunda eğitilmeleri Genç işsizliğinin azaltılması Yoksullukla mücadele politikaları geliştirilmesine yönelik savunuculuk yapan hak temelli çalışan STK ların güçlendirilmesi Göç ailelerine yönelik olarak aile danışmanlığına paralel olarak eğitim ve meslek danışmanlığının verilmesi İki numaralı masanın belirlemiş olduğu üst başlıklar göç, eğitim, sosyal güvenlik, işgücü, sosyal yardım, psikolojik destek ve diğerdir. Öne çıkan öneriler ise şu şekildedir: Göçle gelmiş ve geri dönmek isteyen kişilere geldikleri yerde istihdam avantajının sunulması Eğitimin önemine yönelik aileler için farkındalık oluşturulması, okullaşma oranlarının ve eğitim kalitesinin arttırılmasına yönelik politikaların tasarlanması ve uygulanması Aile destek mekanizmalarının güçlendirilmesi (kreş, anaokulu, boşanmadan sonra ailenin takibi vb.) Eğitim ve istihdam bağlantısının güçlendirilmesi Kayıtdışı istihdamın azaltılması Üç numaralı masanın dört üst başlık altında topladığı önerileri ise mevcut durum analizinin yapılması, eğitim, sosyal politikalar ve kurumsal işbirliğidir.

3 Her bir üst başlık için öne çıkan öneriler sırasıyla şu şekildedir: Mevcut uzun vadeli plan olarak İstanbul un gereksinim duyduğu ve/ veya gelişmeye ihtiyaç duyduğu iş alanlarının belirlenerek buna yönelik iş analizleri oluşturulması, bu analizlere göre mesleki eğitim alanlarının belirlenmesi Uzun vadeli plan olarak eğitimdeki eşitsizliğin önlenmesi Sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın önemine yönelik eğitim verilmesi, yardımlaşmanın inanç boyutunun dikkate sunulması Dezavantajlı gruplara yönelik sivil toplum örgütleri ile kendi alanlarına ait özel çalışma ve ortak çalışma yapılması Dört numaralı masanın üst başlıkları istihdam, yoksulluk araştırmaları ve sosyal politikalar olarak belirlenmiş ve öne çıkan öneriler şu şekilde ifade edilmiştir: Yoksulluğun yoğun olarak yaşandığı bölgelerde sosyolojik araştırmalar yaparak, yoksulluğun nedenlerinin ortaya çıkarılması Küçük yaştan itibaren mesleki eğitime ağırlık verilmesi, mesleki eğitimin teşvik edilmesi, meslek edindirme kurslarının açılması Tüketen bir toplum değil, üreten bir toplum olma konusunda bireylerin bilinçlendirilmesi Ailenin desteklenmesi, her aileye aile sosyal destek uzmanları tarafından danışmanlık ve yönlendirme hizmetinin verilmesi İstihdamın artırılmasına yönelik özendirici teşviklerin yapılması Beş numaralı masanın üst başlıkları yoksulluk algısı ve bu algının değiştirilmesi, eğitim ile farkındalığın oluşturulması, kadın istihdamının artırılması, aktif katılımcılığı destekleyen politikaların geliştirilmesi Yoksulluğa dair algının, pozitif üslup ve içeriklerle tanımlanarak psiko-sosyal algının desteklenmesi Eğitimde güçlü yönleri ön plana çıkaran becerileri geliştirici çalışmalara yer verilmesi Ailelere grup odaklı psiko-sosyal destek çalışması yapılması Kadınların çalışma hayatına katılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması (çocuk yardımı, kreş hizmetleri, vb. Sosyal hizmetlerin yerel yönetimler ve STK lara devredilmesi Yoksullara ayni, nakdi yardımlarla birlikte kendi hayatlarını idame ettirebilecek yöntemlerin kendilerine öğretilmesi Mikro kredilerin desteklenmesi Tersine göçün desteklenmesi World Cafe yöntemiyle tartışılan sorular ve verilen cevaplar şu şekildedir:

4 2. Soru: Dezavantajlı gençler ve çocukların sosyal içerilmesi için ne yapılmalıdır? (World Cafe) Sokakta yaşayan ve/ veya çalışan çocuklara yönelik sosyal hizmetlerin yanı sıra evde yoksulluk, ihmal ve istismara maruz kalarak sokak çocuğu olma riski taşıyan çocuklar için önleyici tedbirlerin alınması. Çocuk ve Gençler için eğitimin teşvik edilerek, okula devam oranlarının artırılması (çocuklara sabah kahvaltısı verilmesi, okulda temel ihtiyaçların karşılanması, kreş ve anaokulu hizmetlerinin ücretsiz olması vb.) Şiddet döngüsünü engellemek için yasal mevzuatın geliştirilmesi Aile destek merkezleri yaygınlaştırılması, psikologdan, sağlık desteğine birçok alanda destek verebilecek şekilde tasarlanması önerilen bu merkezlerin, STK nın yürüttüğü, devletin izleyeceği bir sistemle işletilebilmesi Aile ve ebeveyn eğitimleri ve aile danışmanlığının hayata geçirilmesi Ulusal gençlik stratejisinin oluşturulması Gençlik merkezlerinin gençlerin sanat ve spor faaliyetleri gerçekleştirebileceği şekilde hayata geçirilmesi, gençlere ahilik sistemine benzer bir şekilde gençlik koçluğunun yapılması Açık liselerin çalışan gençlerin devam edebileceği şekilde düzenlenmesi Çalışan çocukların tam önlenememesi sebebiyle işyerlerindeki teftişlerin artırılması Herkesin STK görevlisi gibi çalışabileceği toplumun risk altında bir çocuk, genç fark ettiği zaman hemen haber verebileceği telefon destek hattı gibi uygulamaların hayata geçirilmesi; bu hattın var olandan daha farklı, çok daha ayrıntılı bir şekilde çalışması Dezavantajlı çocuk ve gençlere ücretsiz terapi desteği verilmesi 3. Soru: Dezavantajlı durumdaki kadınların dezavantajlılığını gidermek için neler yapılmalıdır? (World Cafe) Masa başkanı tarafından kadınlar konusuna çok az katılım olduğu belirtildi. Kadının güçlendirilmesi için katılımcı çalışmalar yapılması Kadınlarla ilgili lokal analizler ve ona göre politikalar geliştirilmesi İyi örnek olan diziler arasından kadının toplumsal konumunu güçlendirecek şekilde senaryo yazılarak medya aracılığıyla çalışmalar yapılması. Okul kitaplarının içeriklerinin toplumsal cinsiyet eşitliği boyutuyla ilgili olarak iyileştirilmesi Çalışan kadınların dezavantajlılığı üzerinde durulmalı. İşyerinde çalışmasını tamamladıktan sonra, ev ve çocuklar için harcadığı emek, emek sermayesi olarak değil duygusal sermaye olarak algılanmakta, bu algının değiştirilmesi gerekmektedir. Ailenin sadece anne üzerine kurulu bir yapı olarak algılanmaktan çıkarılarak annenin yanında babanın da vurgusunun yapılarak, ev işleri ve çocukların bakımı konusunda erkeğin de sorumluluk alması sağlanması

5 Eşit işe eşit ücretin sağlanması Kadın yöneticilerin oranı erkek yöneticilere göre çok düşük seviyede olup ve yine kadın yöneticilerin görevleri yine erkekler tarafından yapılmakta ve görevler dağıtılırken kadınlar için uygun görülen toplumsal cinsiyet rollerine göre çalışılmaktadır. Bu noktada haklar ve liyakat üzerine bir görevlendirme yapılmasının sağlanması gerekmektedir. Ev içinde emeğin görünür olmasının sağlanması Kadının özellikle reklamlarda cinsel obje olmaktan çıkarılması ve bu noktada algının değiştirilmesinin sağlanması Beden politikalarından ziyade içerik politikalarına ağırlık verilmesi Hukuki hakları nasıl kullanılacağı konusunda bilgilendirme yapılması. Kadınlar için kolay erişilebilir, makro mikro sistemleri dengeleyebilecek kolay erişilebilir bir destek sisteminin kurulmasının sağlanması Kadının sosyal çevresinin sadece kendi ailesi ve akrabalarından daha çok oluştuğuna dair gözlemleri üzerine kadının diğer sosyal ortamlara da dahil olmasının sağlanması, ve sosyal sermayesinin artırılması. Kadına yönelik şiddete hayır yerine vurgunun şiddete hayır şeklinde değiştirilmesi 4. Soru: İstanbul un dezavantajlı mahallelerinde yaşayanların sosyoekonomik bütünleşmesi için neler yapılmalıdır? (World Cafe) İstanbul heterojen bir yapıda suç, yoksulluk ve yoksunlukla bu dezavantajlı mahalleler tanımlanmış, bu mahalleler göçle oluşturulmuş bölgelerdir. İstanbul özelinde çeperlerdeki varoşlar, kentin içindeki gecekondu bölgeleri, kentin içindeki çöküntü bölgeleri (kentsel dönüşüm bölgeleri) dezavantajlı bölgelerdir. Kentsel dönüşüm bölgeleri: Toplumsal bütünleşmede bir yarılmaya neden oluyor, Kentsel yarılmaya sebep oluyor, yeniden göçe sebep oluyor. İkili yapılar, toplumsal gerilmelerden bahsedilebilir. Bir yanda lüks siteler dururken bir yanda gecekonduların bulunması gibi mekansal bazda somut örnekleri var. Bütünleşmenin sağlanması için çocuk ve gençler bölümünde belirtilen politikalar önerilmesi Karışık bölgesel yapıları bütünleştirmek için en temel yapılması gereken, eğitimin standartlaştırılması ve eşitlenmesi. Ortak payda kurulmasının bir yolu da birbirine yakınlaşmadır. En temel yer okullardır. Dezavantajlı mahallelerde eğitim standartlarının arttırılması. Bölgelere yönelik sosyal hizmetin artırılması, niteliğin tekrar düşünülerek oluşturulması Bölgedeki sorunlu yapıları bölgeden gelen kişilerin daha rahat tespit edebileceği ve sorunlu yapıların içine girebileceği için mahalle kanaat önderlerinin STK lar ve kamuyla hizmet vereceği istasyonlar oluşturulması ayrıca kadınlar için belli destek istasyonlarının oluşturulması.

6 Bu bölgeler için kayıt dışı ekonominin önlenmesi, bölgesel asgari ücret uygulamasının hayata geçirilmesi. Ötekileştirme ve dışlanmışlık duygusunun aşılması için kadınlara yönelik kurslar düzenlenerek bütünleşmenin kadınlardan başlamasının sağlanması Mikro ölçekli politikalar yerine İstanbul un genelini kapsayacak politikalar geliştirilmesi Yerel yönetim, STK lar, sivil inisiyatifin yerel halkın sorunlarının çözümüne daha çok katılması 5.Soru: Engellilerin sosyal hayata katılımını kolaylaştırmak için (erişilebilirlik ve istihdam dışında) neler yapılmalıdır? (World Cafe) Engelli grupların eğitiminde belirli bir farklılık oluşturulmamalı, anaokuluna kadar ayrı olarak eğitim almaları gerekse bile, eğitimin diğer kademelerinde engelli olmayanlarla birlikte eğitim almalarının sağlanması Engellinin ailesinin, kendisinin ve toplumun bilinçlendirilmesi Çocuğun engelli olduğunun erken yaşta tespit edilmesi ve ailelerin çocuğun neler yapabileceği konusunda bilinçlendirilmesi Belirli mekânların engelliler için düzenlenmesi yerine bütün fiziksel çevrenin evrensel tasarım ilkesine uygun olarak düzenlenmesinin sağlanması Engellilerin adına kara verilmesi değil, kendilerinin karar veren konumlarda olmasının sağlanması Engellilere özel indirimlerin yapılması yerine, maddi durumları ne olursa olsun engellilerin ekonomik olarak desteklenmesinin sağlanması Rehabilitasyon sadece özel eğitim merkezlerinde eğitim ve destek olarak verilmekte olup, bu uygulamaya aile ve toplumun rehabilitasyonu da içerecek şekilde sosyal rehabilitasyon boyutunun da eklenmesi Dizilerde ve senaryolarda engellilerle ilgili konuların senaryolara doğal olarak yedirilmesi ve doğal bir bilinç geliştirilmesi Belirli mesleklerde engellilerin mesleği yapamayacağıyla ilgili getirilen yasal düzenlemenin değiştirilmesi Alanda uzman eksikliği bulunmakta bu sebeple alanı bilimsel teknik uzman olarak bilen personel eksikliğinin giderilmesi 6.Soru: Nüfusun hayat kalitesini koruyarak yaşlanması için neler yapılmalıdır? (World Cafe) Kurumsal yaşlı bakımı için İstanbul un 8000 kişilik yatak kapasitesi bulunmaktadır için kapasitenin yaşlı nüfusun %5 ini karşılayacak şekilde artırılması Yaşlı bakımı için sadece sağlık hizmeti değil aile modelli yaşlı hizmetinin sağlanması Bakım veren ailelerin ekonomik ve sosyal olarak devlet tarafından desteklenmesi

7 Yaşlılar için sağlık bakımının yanı sıra sosyal bakımın öneminin vurgulanması Bakım veren personelin hizmet tanımının yapılması Bakımla ilgili devletin sağlık hizmetlerinde yaptığı gibi hizmetleri ve ücretlerini tanımlaması ve hizmetlerin yerel yönetim, STK ve özel kurumlar tarafından verilmesinin sağlanması Yaşlılara ve yaşlı yakınlarına yaşanılan yaş dönemi, yaşanılan sağlık problemleri, yaşlıların sosyal hakları konularında eğitimler verilmesi ve bilinçlendirme çalışmaları yapılması Yaşlıların sağlıklı ve aktif yaşlanmaları için spor faaliyetleri başta yerel yönetimler ve tüm kamu tarafından teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. KATILIMCI LİSTESİ İsim Ayşenur ACAR Cebrail ÖNKOL Cemal ATMACA İsrafil AYDIN Hüsamettin SOYDAN Ömer Miraç YAMAN Yusuf Ahmet KULCA Yrd. Doç. Narin BAĞDATLI VURAL Bünyamin BAVLI Bürge AKBULUT Muzaffer YILMAZ Behçet ELBİSTANLIOĞLU Mağdule DEMİRCİOĞLU Seçil ARIKAN Ayşe MERİÇ Sinan KIZILKAYA Sevcan HALLAÇ Kübra YÜCEL TÖRE Erhan KOÇAK Suat ULUSOY Halis KURALAY Nesin TANĞLAY Kurum Bahçeşehir Üniversitesi İsanbul Valiliği İstanbul Çocukları Vakfı Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü İBB-Darülaceze Müd Türkiye Ortopedik Öz. Fed. Yalova Üniversitesi Umut Çocukları Derneği Maltepe Üniversitesi İl Milli Eğitim Müd. Humanist Grup Yansıtıcı Öğrenme Gençlik-Spor Altınokta Körler Vakfı Altınokta Körler Vakfı Darülaceze Vakfı İBB Engelliler Müd. İBB Engelliler Müd. İBB Engelliler Müd. Beyazay Derneği İBB Engelliler Müd. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müd. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü

8 Arzu GÜR Fatma MEHAN Ayhan KEP Neslihan FİLİZ Lütfi SUNAR Seda BİLAN Şaban ÖZ Yrd.Doç.Dr. Serra SARIOĞLU Emin ŞENGÜL Esra ÖNCÜL İbrahim Can AKBAYIR Osman ALTAY Serkan KORKMAZ ARSLAN Burcu ÖZÜPAK GÜLEÇ Zeynep ŞİŞKOLAR Duygu ÇELEBİ Aile ve Sosyal Politikalar İl Müd. İBB Sosyal Hizmetler Müd. İBB Gençlik Spor Müd. İBB Gençlik ve Spor Müdürlüğü İstanbul Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Aile Sosyal Politikalar SERPAM