İMALAT TEKNOLOJİSİNDEKİ GELİŞMELER VE MÜHENDİSLİK SANAYİLERİ
|
|
- Belgin Şaşmaz
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 İMALAT TEKNOLOJİSİNDEKİ GELİŞMELER VE MÜHENDİSLİK SANAYİLERİ Dr.lroi TAYMAZ ÖZET Bu makalede sayısal kontrollü lakım tezgahlarının yaygınlaşmasının nedenleri ve olası etkileri incelenmiştir.bu teknolojinin küçük ve orta Ölçekli üretimde otomasyonu geliştirmesi ve 1970'lerîn ortalarından itibaren artan imalat esnekliği yönündeki isteklere cevap verebilmesi sayısal kontrollü tezgahların gelişiminin en önemli nedenleri olarak saptanmıştır.imalat süreçlerini önemli ölçüde değiştiren bu gelişmeler,mühendislik sanayilerindeki uluslararası işbölümünü de etkilemektedir, SUMMARY Factors behind the development of NG machine tools and the implications of this process are analyzed in this paper.the automation of small-and medium-scale production in the engineering industries and the intensified interest in manufacturing flexibilty in the last couple of decades are found among the major factors for these developments. New manufacturing technologies have also a significant impact on the international division of labour in the engineering industries. 1.GİRİŞ 1970'lsrin ortalarından sonra mühendislik sanayilerinin (1) İmalat süreçlerinin yapısında önemli değişiklikler oluştu.bu değişikliklerin en önemli kaynağı elektronik teknolojisine dayanan üretim araçlarının imalat süreçlerinde yaygmlaşmasıdır. Mühendislik sanayilerinde,günümüzde de,en önemli imalat süreçleri büyük ölçüde metallerin işlenmesine (takım tezgahlarına) dayalıdır. 1975'de sayısal kontrol (numerical control/nc) biriminde mikro-işlemci kullanılan ilk takım tezgahının üretimi.imalat teknolojisinin gelişim sürecinde en önemli noktalardan biridlr.sayısal kontrollü (NC) takım tezgahlarının üretimi ve kullanımı bu tarihten sonra gelişmiş ülkelerde hızla artmıştır. NC tezgahlarının yaygın kullanımının mühendislik sanayilerinde'farklı üretim yöntemleri (büyük ölçekli kitlesel üretim.küçük ölçekli farklılaşmış üretim.vb) arasında ki etkinlik ve verimlilik ilişkilerine ve.dolay ısıyla,takı m tezgahları ve mühendislik ürünlerinin imalatındakl uluslararası İşbölümü üzerine etkileri konusunda değişik görüşler galiştirilmiştir.bu bağlamda NC tezgahların üretiminin yaygınlaşmasının nedenleri ve olası etkileri bu makalede İneelenmlştir.Konunun kapsamı çok geniş olduğu için sadece ÂBD'nin üretim yapısına İlişkin veriler kullanılmıştır. 2.NG TAKIM TEZGAHLARININ KULLANİMİ Yakın zamanlarda metal-işleme süreçlerindeki en önemli teknolojik gelişme NC tezgahların ve buna İlişkin olarak,benzeri esnek otomasyon (flexible automation) ekipman ve teknolojilerin (robotlar.bilgisayar-yardımlı tasarım ve imalat,esnek İmalat sistemleri.vb) yaygmlaşmasıdır.bu teknolojilerin çeşitli gelişmiş ve azgelişmiş ülkelerdeki yaygınlaşma düzeyini gösteren pek çok çalışma vardır.örneğln Edquist ve Jacobsson'un (1988) kitabı bu konudaki en kapsamlı ve yeni çalışmalardan birldir.bu nedenle NC tezgahların yaygınlaşma süreci üzerinde kısaca durmak konumuz açısından yeterli olacaktır döneminde beş gelişmiş ülkedeki NC tezgah üretiminin toplam takım tezgahları üretimine oranı Şekil 1 'de gösterilmiştir.(2) Bu şekilde görüldüğü gibi 1975'den sonra NC tezgahların üretim oranı bu ülkelerde hızla artmıştır.bu şekilde yer almayan.takım tezgahları üretiminde önemli payları olan italya,isviçre.demokratik Almanya Cumhuriyeti gibi gelişmiş ülkelerde de NC tezgahların üretim oranlarının yüksek olduğu bilinmektedir.günümüzde gelişmiş ülkelerin çoğunda NC tezgahların toplam takım tezgahlan üretimi içindeki oranı % 40'ın üzerindedir.torna ve freze gibi sayısal kontrol teknolojisinin uygulanması kolay ve avantajlı tezgahlarda bu oran çok daha yüksektir. NC tezgahların diğer kontrol sistemlerinin kullanıldığı takım tezgahlarından en önemli farklılığı, maklna düzeyinde metal işleme süreci ile ilgili bilginin.tezgahın NC biriminde bilgisayar programı şeklinde tutulması ve kullanılmasıdır.bu nedenle, gerek metal-işleme sürecindeki ve işlenecek parçanın tasarımındaki küçük değişiklikler için,gerekse tamamen farklı yeni bir iş İçin tezgahın ayarlanması görece kolay ve çabuk olabilmektedir; çünkü yapılması gereken işler genellikle program (yazilim-software) düzeyindedir. 72
2 metal kasen takım tezgahları üretimi içindeki oranı kullanılmıştır. ABD/MK vo ABD/TOP, sırasıyla, ABD için metal- kesen ve toplam oranlarıdır. Kaynaklar: Fransa, NMTBA, " Handbook "_; Federal Almanya, VDMA, " Verkzeugmaschinen-Statistik. 1987", Japonya, "Metalworking Engineering and Marketing", ilgili yıllar; İngiltere, MTTA, "Machine Tool Statistics, 1985"; ABD. DoO, -Current Industrial Reporte: Metalworking Machinery", Series MQ35W, ilgili sayılar, NC tezgahların kolaylıkla yenlden-programlanabiîmesi en önem!! üstünlüklendir.üretim ölçeği düşük ve/veya düzensiz ürünlerin İmalatı bu teknoloji sayesinde (belirli kontrol işlevlerinin otomasyonu sonucu) daha ekonomik olabilmektedir. NC tezgahların bu özelliği yukarıda özetlenen yaygınlaşma sürecini de açıklar.çünkü,herşeyden önce, gelişmiş ülkelerin mühendislik sanayilerinde bile küçük ve orta ölçekli üretimin önemi büyüktür.özeîlikle bu tip üretime uygun alanlarda NC tezgahlar otomasyonu geliştirmenin bir yöntemidir. Buna ek olarak 197O'lerde dünya ekonomisinde görülen üç eğilimfi.dünya ekonomik bunalımı sonucu mühendislik sanayilerinde ve genel olarak ekonominin diğer sektörlerinde-üretim artış oranlarında önemli düşüşlerin ve dalgalanmaların oluşması, ii.tüketlellerln ürün farklılaşması yönünde artan taleplerime iii. ulaşım ve haberleşme teknolojilerindeki gelişmeler sonucu uluslararası rekabetin yoğunlaşması) sonucu mühendislik sanayilerinde üretim süreçlerinin daha esnek olması.değişen koşullara uyumun daha çabuk ve düşük maliyetlerle gerçekleştirilebilmesi önemli bir sorun haline geldi. NC takım tezgahları ve bu tip kontrol yöntemleriyle oluşturulan İmalat sistemleri,üretim süreçlerinin esnekleştirmesi yönündeki bu eğilimlerin baskınlığı ölçüsünde geliştirildi ve yaygınlaştı, 3.3AYI5AL KONTROL Vi İMALAT YÖNTİMLİRİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER Geleneksel mekanik kontrol sistemlerinin ("hard" automation technologies) yerine sayısal kontrol ve mikro-işlemci temelinde kolaylıkla yeniden programlanabilen kontrol sistemlerinin ("soft", flexible automation technologies) artan oranlarda kullanılması, 1970'lerden sonra gözlenen ekonomik bunalıma bağlı geçici,edilgen bir olgu mudur,yoksa mühendislik sanayilerindeki üretim yöntemlerini, kitlesel, standartlaştırılmış üretimden, daha düşük ölçekte, farklılaştırılmış ürünlerin İmalatı yönünde değiştiren bir sürecin başlangıcı m(dır?son yıllarda (esnek) otomasyon teknolojilerinin etkisi üzerine bu temel soru etrafında yoğun tartışmalar yapılmaktadır, Pİore ve Sabel'in (1984) kitabı bu tartışmaya önemli bir katkıdır.yazarlar bu çalışmalarında Sanayi Devrimi'nden günümüze imalat yöntemlerinin gelişimini açıklamakta ve son yirmi yıldır ekonomik gelişimdeki yavaşlamanın "kitlesel üretime dayalı slnai gelişme modelinin sınırlarına" ulaşılması sonucu ortaya çıktığını söylemektedirler (Piore ve Sabel 1984:4) Onlara göre insanlık iki farklı sınai gelişme modeli arasındaki bir seçimin eşiğindedir.bir yanda "standartlaşmış ürünlerin İmalatında özel amaçlı (ürün-spesifik) makinaların ve yarı-kalifiye işçilerin kullanımı" İle tanımlanan kitlesel üretim.öte yanda "esnek -çok amaçlı- ekipman; kalifiye işçiler; ve rekabeti kısıtlayıp.buluşların (innovation) oluşumunu teşvik eden bir sınai topluluğun.politika yoiuyla,oluşmasına dayalı" esnek uzmanlaşma (flexible specialization)(piore ve Sabel 1984:4,17). Esnek uzmanlaşmanın teknolojik temeli NC tezgahlar.esnek imalat sistemleri gibi gelişmelerle oluşturulmuştur.bu İki alternatif ekonomik paradigma arasındaki seçim,karmaşık ekonomik ve politik etkenler sonucu öngörülemez.fakat Piore ve Sabel "esnek uzmanlaşmayı" daha verimli ve İnsani bir seçenek olarak görme eğilimindedir.görüidüğü gibi bu yazarlar.yeni esnek otomasyon teknolojilerinin (ve NC tezgahların) etklsinl.lnsanlığı Sanayi Devrimi'nden sonra ikinci bir dönüm noktasına getirebi lecek kadar önemli görmektedir. Öte yanda başka araştırmacılar.imalat teknolojilerindeki gelişmelerin etkisini bu kadar önemli görmemektedir. Örneğin Williams ve arkadaşları (1986),Piore ve Sabel'in kitabının eleştirlslnde.bu yazarların tezlerini desteklemek için hiçbir kanıt göstermediğini söylemekte,kitlesel üretime dayalı sanayilerin mevcut sorunlarının ve yeni teknolojilerin esneklik kapasitesinin abartıldığını iddia etmektedir, Benzer şekilde Thompson (1986), "esnek uzmanlaşma" düşüncesini üç açıdan eleştirmektedir.llk olarak.esnek İmalat yöntemleri,standard ürünlerin kitlesel üretiminin sonunu veya büyük fabrikaların yıkılmasını zorunlu olarak gündeme getirmez.bu tip üretim yöntemi kitlesel üretim İle beraber var olabilir. İkinci olarak,üretimde H esneklik" üzerinde durulması,1 970'ierin sonu ve 1980'lerln başlarındaki ekonomik bunalıma geçici bir tepkiden başka birşey değildir.son olarak,gelişmiş sınai ülkelerde "esnek uzmanlaşmalın kitlesel üretim'in yerini aldığına dair bir kanıt yoktur. Bu iki karşıt değerlendirme arasında gerçeğin nerede bulunduğunu anlayabilmek için somut verilerin incelenmesi gerekmektedir.bu nedenle, aşağıdaki bölümde,en büyük takım tezgahı kullanıcısı ülkelerden biri olan ABD'de bu iki üretim yöntemi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Fakat Şekil 1'de görüldüğü gibi ABD NC tezgahların üretiminde diğer ülkelere oranla daha geri kalmıştır.ayrıca ABD takım tezgahları sanayi son yıllarda büyük bir bunalım içerisine girmiş.diğer (özellikle Japon) imalatçılar karşısında rekabet gücünü büyük ölçüde yitirmiştir.bu nedenle ABD için geçerli olabilecek sonuçlar.dîğer ülkeler için kolaylıkla genelleştirilemez, 4.ABD DENEYİMİ Sayısal kontrola dayalı kontrol sistemlerinin ve üretim yöntemlerinin imalat süreçlerinde yaygınlaşması iki ayrı düzeyde incelenmelidir: tezgah tipi düzeyi ve metal-işleme süreci düzeyi.farklı takım tezgahlarının sayısal kontrol potansiyeli arasında önemli farklılıklar vardır.ömeğin bir frezenin NC birimi İle kontrol edilmesi,imalat süresi ve kalitesini önemli ölçüde geliştirebileceği halde, broşlama(broaching) makinasının NC birimi ile kontrol edilmesi (tezgahın işleme özelliklerinden dolayı) önemli bir değişikliğe yol açmayabilir.zaman İçinde genel talep yapısında değişmeler olacağı için (Örneğin sınai gelişme ile genellikle torna ve matkap tezgahlarının kullanımı göreli olarak azalmaktadır), belirli bir tezgah tipi İçin NC kullanımının incelenmesi gereklidir.öte yandan.belirli bir metal-lşleme süreci farklı tezgah tipleri tarafından yerine getirilebileceği için, bu metal-işleme sürecini yerine getirebilecek tezgah tiplerinin toplamı içerisinde NC kullanım oranına da bakılması gerekmektedir. Şekil 2'de ABD'de üretilen takım tezgahlarında NC kullanım 73
3 oranlarını göstermgktedir.görüldüğü gibi beş takım tezgahı tipinde de NC kontrol sistemlerinin kullanımı zamanla artmaktadır. Bu durum.bu tip takım tezgahlarının kullanıldığı I- malat sistemlerinde esnek otomasyonun bir üretim yöntemi olarak yaygınlaştığını göstermektedir,fakat yukarıda belirttiğimiz gibi belirli bir metal işleme sürecini yerin«getiren tezgah tipleri arasında farklı kontrol sistemlerinin kullanım oranına da bakılması zorunludur. Şekil 1'de ABD için talaşlı-imalat süreçlerini yerine getiren (metal-kesen) takım tezgahları üretiminde NC tezgahların oranı görülmektedir (ÂBD/MK).Şekll 3'de de.mühendislik sanayilerinde kitlesel üretime yönelik İmalat sistemlerini temsil eden transfer-tipi tezgahların toplam metal-kesen takım tezgahları üretimi içindeki oranı görüimektedir.transfer-tipi tezgahların üretim oranında zamana bağlı olarak belirli bir değişim görülmemektedir, (3) Şekil 3, Transfer-tip! tekim tezgahlarının metal-kesen takım tezgahlan üretimi içindeki oranı. Kaynak: DoC, "Current Industrial Reports: Metalworking Machinery", Series MQ35W, ilgili yıllar. Şakll 4. ÂBD'de ST/NC oranındaki değişmeler ve metal kesen takım tezgahları üretimi ve talebi. Notlar: TOTQ; Toplam metal-kesen takım tezgahlan üretimi; ST/ NCQ: Transfer-tipi tezgahların NC tezgahların üretimine oranı; TOTO: Toplam metal-kesen takım tezgahları talebi; ST/NCC: Transfer-tipi tezgahların NO tezgahların talebine oranı Kaynak: DoC, "Current Industrial Reports: Metalworking Machinery", Series MQ35W, ilgili yıllar. NC ye transfer -tipi tezgahların kullanımı arasındaki İlişkinin dolaysız olarak görülmesi için Şekil 41e transfer-tipi tezgah üretiminin NC tezgah üretimine oranı (ST/NCQ) kullanılmıştır.1980 sonrası ticaret İstatistikleri tam olduğu için.bu dönem İçin "talep" (üretlm+ithalat-ihracat) oranları da (ST/NCC) bu şekilde görülmektedir.her iki oranda da zamana bağlı istatistiksel olarak anlamlı bir değişme yoktur.bir başka deyişle, NC tezgahların transfer-tipi tezgahların yerini alarak ST/NC oranının düşmesi yönünde bir eğilim ABD'de görülmemektedir.bu oranın takım tezgahları talebiyle ilişkisini saptamak İçin toplam metal-kesen takım tezgahı üretlml(totq) ve talebi (TOTO) (logaritmik ölçekte) bu şekilde gösterilmiştir,st/ncq(c) oranı ve takım tezgahı üretimi (talebi) arasında İstatistiksel olarak (% 5 anlamlılık düzeyinde) pozitif bir İlişki mevcuttur. Bir başka deyişle, takım tezgahına olan toplam talep artınca,transfer-tlpl tezgahlara olan talep.nc tezgahlara olan talepten daha çok artmaktadır. Bu verilerden çıkarabileceğimiz sonuçları şöyle özetleyebiliriz, a)bütün gelişmiş ülkelerde NC ve esnek otomasyon teknolojileri mühendislik sanayilerinde artan bir önem kazanmaktadır. Fakat bu artış Piore ve Sabel'İn düşündüğü gibi esnek otomasyon teknolojilerinin kitlesel üretim teknolojilerinin yerini alması şeklinde o I m am aktadır. Bu teknoloji daha çok küçük ve orta ölçekli imalat süreçlerinde kullanılan ganelamaçlı,manuel kontrollü tezgahların yerini almaktadır.transfer-tipi tezgahların üretimi ve kullanımı bu 74
4 gelişmelerden pek etkilenmemiştir. (Bu durum başka ülkelerde bazı farklılıklar gösterebiiir.âyrıca kitlesel üretimde kullanılan tezgahların da elektronik ve sayısal kontrol alanındaki gelişmelerden faydalandığı gözönünde tutulmalıdır, örneğin programlanabilen kontrolbirlmleri (programmable controllers) kitlesel üretime yönelik tezgahlarda bir kontrol sistemi olarak yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Böylece bu tezgahların da esnekliği arttırılmaktadır.bu nedenlerle.ford Motor firmasından E.M.Nelson'un dediği gibi, "değişmiş,gelişmiş biçimlerinde geleneksel transfer-hattı (metal) İşleme kavramlarına uzun bir süre daha talep duyulacağı" beklenmelidir (aktaran.wrigley, 1987:12). b) Kitlesel üretim/esnek İmalat sistemlerine olan göreli talebin.takım tezgahlarına olan toplam talep ve,genel olarak,ekonomik koşullara bağlı olduğu söyleneblllr.bu sonuç.thompson'un da öne sürdüğü gibi, yaşanan dünya ekonomik bunalımının,esnek imalat üzerine artan ilginin nedenlerinden biri olduğu görüşünü desteklemektedir.bu nedgnle.ekonomik koşulların dahakararlı olması ve ekonomik büyümenin hızlanması.kitlesel üretim teknolojilerine olan ilgiyi gelecekte tekrar eanlandırabileoektir. 5.İMALAT TEKNOLOJİSİNDEKİ DEĞİŞİMİN ETKİLERİ Sayısal kontrol alanındaki gelişmeler sonucu yaygınlaşan esnek otomasyon teknolojilerinin,piore ve Sabel'İn öne sürdüğü gibi insanlığı "esnek uzmanlaşma" ve "kitlesel üretim" arasında.sanayi Devrimi'nden sonra ikinci bir seçime zorlayacak ölçüde elmadığını.günümüzde ve yakın gelecekte her iki üretim yönteminin de farklı alanlarda var olabileceğini söyleyebliiriz.fakat bu, yeni imalat teknolojilerinin fazla önemli olmadığı anlamında da yorumlanmamalıdır.bu teknolojiler.aşağıda özetlediğimiz şekilde önemli etkilerde bulunmaktadır. a) Sayısal kontrollü takım tezgahları İlk olarak ABD'de 1950'lerin ortalarından İtibaren üretilmeye başlanmıştır. Fakat belirli nedenlerden dolayı,abd'deki gellşme.özelllkle uçak ve savunma sanayileri için büyük,özel amaçlı.yüksek kapasiteli tezgaların imalatı yönünde olmuş,nc tezgahlar diğer mühendislik sanayilerinde fazla yaygınlaşmamıştır (bu konuda ayrıntılı bir çalışma İçin bkz,noble,1984),1975 l ten sonra mikro-işlemci kullanımının başlamasıyla Japon firmalar.küçük.genel amaçlı NC tezgahları büyük ölçeklerde imal ederek üretim maliyetlerini hızla düşürmüşler ve NC tezgah üretiminde egemenliklerini kurmuşlardır. Gerek gelişmiş ülkelerde NC tezgahların pazar içindeki oranlarının hızla artması,gerekse sanayi-içl ekonomik dişsallıklar sonucu, NC tezgah üretiminde geride kalan ABD,diğer takım tezgahlarının da üretiminde rekabet gücünü son yıllarda kaybetmiş ve lass'de takım tezgahı üretiminde-japonya.sovyetler Bİrliği.Federal Almanya ve İtalya'dan sonra-s.sıraya düşmüştür (American Machinist,Şubat 1989,s.56).Yeni imalat teknolojilerinin gelişimi bu gelişime ayak uyduramayan firmaia. ı tasfiye ederek dünya ölçeğinde takım tezgahları üretimindeki işbölümünün yapısını değiştirmektedir. b)yerel takım tezgahları sanayi, ekonomik dışsaüıkîar.kojay bilgi akışı gibi etmenler sonucu yerel mühendislik sanayilerinin gelişimine (diğer ülkelerin takım tezgahları sanayileri tarafından yeri doldurulamayacak) katkılarda bulunabilir (bu konuda en önemli kaynak olarak,bkz.rosenberg,1976).bu nedenle yeni İmalat teknolojilerinin yerel üretiminden yoksun olan ülkelerin mühendislik sanayilerinin de olumsuz yönde etkilenmesi,uluslararası rekabet güçlerinin azalması beklenebilir.örneğin İngiltere takım tezgahları sanayi üzerine hazırlanan bir raporda,bu sanayinin yeni imalat teknolojilerinin geliştirilmesi ve yayılmasında kilit rolü oynadığı belirtilerek yerel takım tezgahları imalatının çeşitli yollarla teşvik edilmesi önerilmektedir (Sciberras ve Payne,1985). c) İmalat teknolojilerindeki değişimler,sadece gelişmiş ülkelerin kendi aralarındaki İlişkileri değil.golişmiş ve azgelişmiş ülkeler arasındaki İlişkilerde de çeşitli dönüşümlere etkide bulunmaktadır.herşeydûn önce,yukarıda belirtildiği gibi,sayısal kontrola dayalı teknolojiler gelişmiş ülkelerin mühendislik sanayilerinde küçük ve orta ölçekli İmalatın daha verimli ve ekonomik hale gelmesini sağlamaktadır.gelişmiş ülkeler, transfer-hattı gibi teknolojilerle büyük ölçekli imalat süreçlerinde otomasyonu sağladıktan sonra,yenl sayısal kontrola dayanan teknolojilerle daha küçük ölçekli İmalat süreçlerinin de otomasyonuna başlamışlardır. Bu teknolojilerin uygulanmasının çok uzağında olan azgelişmiş üikeler.küçük ölçekli üretim alanındaki göreli üstünlüklerini de böylece kaybetmeye başlamış,gelişmiş ve azgelişmiş ülkeler arasındaki İmalat teknolojilerindeki uçurum daha da açılmıştır (UNIDOJ984). d) Yeni İmalat teknolojilerinin, bu makalede üzerinde durmadığımız fakat son derece önemli bir başka etkisi de.mikro düzeyde,üretimin örgütlenmesi ve işçilerin üretim sürecindeki konumlarıyla İlgili yeni seçeneklerin ortaya çıkmasıdır. Bu konu üzerinde önemli çalışmalar çeşitli araştırmacılar tarafından yapılmıştır (iki örnek İçin bkz.blackbum.coombs ve Green,1985,ve Burnes 1988). 6.SONUÇLAR Mikro-işemcilerin sayısal kontrol birimlerinde kullanılmasıyla gelişmeye başlayan yeni İmalat teknolojileri,mühendislik sanayilerinde daha önce otomasyonu başarılamamış süreçlerin de (esnek) otomasyonunu başarmaktadır.carlsson'ın da (1988) gösterdiği gibi bu teknolojiler.mühendislik sanayilerinin uluslararası rekabet gücünü önemli ölçüde belirleyen bir etken haline gelmiştir.nc takım tezgahlarının ve benzeri ekipmanın kullanımındaki etkinlik ve beceri,uluslararası işbölümünde alınacak rolü belirleyebilecektir. Türkiye gibi mühendislik sanayilerinde üretim ölçeği görece küçük olan ülkeler için bu imalat teknolojilerinin önemi daha da fazla olabilir.pazarm büyüklüğü ve teknolojik birikimin yetersizliği gibi nedenlerle zaten kitlesel üretim süreçlerinin uygulandığı alanlar dışındaki ürünlerin imalatını gerçekleştirebilen bu ülkeler için yeni imalat teknolojileri,uluslararası rekabet gücüne ulaşmada önemli bir etken olmaktadır. Bu nedenle,özellikle (NC) takım tezgahların üjetimi ve kullanımına ilişkin yerel teknolojik yetkinliğin geliştirilmesi gerekmektedir.aksi taktirde,üretim ve üretkenlik artışlarına olan önemli katkılardan dolayı imalat sanayinin ve genel olarak bütün ekonominin temel taşı konumundaki mühendislik sanayilerinin gelişimi engellenmiş olacaktır. NOTLAR I.Mühendislik sanayi kavramıyla,birleşmiş Milletler Uluslararası Standaıd Sanayi Sınıflandırması'nda IS1C 38 grubuna 75
5 giren metal işleri, makina imalat.ulaşım araçları ve hassas cihazlar sanayileri anlaşılmaktadır.bu sanayiler gelişmiş ülkelerde imalat sanayinin (üretim ve İşgücü açısından) % 40'mdan fazla bir kesimini oluşturur.mühendislik sanayilerinin özellikleri ve ekonomi İçindeki önemi için, bkz.unido Bu makaledeki bütün şeklller.üretim değeri verilerine dayanmaktadır. 3. Metal-işleme süreci olarak,talaşlı imalat sürecinin de altında.daha detaylı İnceleme yapılması daha faydalı olabilirdi. Fakat bu tip bir karşılaştırma için gerekli verilerin olmaması,bu düzeyin kullanılmasını zorunlu kılmıştır. KAYNAKÇA [I] BUCKBURN,P,.Ooombs 1 R.Qreen,K Tachnology, Economic Growth and the Labour Process. New Yerk:St.MartIn's Press, [2] BURNES,B.,19S8."New Technology and Job DeslgmThe Cue of GNG-.New Technology Wofk and Employment(3):IQQ-, [3] 0ARLSSaN,B 1888,"Flexibie Manufacturing and US Trade Performanee",Researeh Program in Industrial Economies Working Paper.CWRU.ABD. [4] EDQUIST.C.ve Ja<,ob8Son,S.,1988.Flexible Automation: The Global Diffusion of New Technology in theengineering Industry, Oxtord:Basil Blackwell. [5] NQBLE l D,F, l 19S4.Forees of Production: A Social History of Industrial Automation. New York:Oxford University Press. [6] PIQRE.N.ve 3abel,H.,1984.Second Industrial Divide.New York, [7] ROSENBERG,N,,1976.Perspectives on Technology. Cambridge :Gambridge University Press. [8] SCIBERRAS.i.ve Payne,B.,1985,The UK Machine Tool Industry: Recommendations for Industrial Policy, London:The Technical Change Center. [9] THOMPSON,G. > 1986."The American Industrial Policy Debate:Any Lessons tor the UK", Economy and Society (18):1-74. [10] UNIDO,1974,The Engineering Industry.New York: UN [11 j UNIDO ,Worid Non-electrical Machinery.New York:UN. [12J WILLIAMS.K 1Cutler,T,.Williams,J.and Haslam,C.1986,"The End of Mass Production*, Economy and Society (16): [19] WRIGLEY,A,,1987,"Traditlonal Transfer-line Machining Concepts Will Stay in Demand", Motalworking News (May4):S2 Erol TAYMAZ 1982'de ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü'nden lisans, 1985'de ODTÜ Ekonomi Bolümü'nden master ve 1989'da Case Western Reserve Üniversitesi (Cleveland/ ABD) Ekonomi Bölümü'nden doktora derecesi aldı yıllarında Aselsan'da mekanik tasarım mühendisi, 'da CWRU'da araştırma asistanı olarak görev yaptı. Halen Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstltüsü'nde (Stokolm/lsvoç) ekonomik araştırmacı olarak çalışmaktadır. 7«
1989 SANAYİ KONGRESİ BİLDİRİLERİ
tmmob makina mühendisleri odası 1989 SANAYİ KONGRESİ BİLDİRİLERİ MMO Yayın No: 134/1 SANAYİLEŞME VE ÖTESİ Yurdakul CEYHUN Selim SARPER ÖZET Bu bildiride,yarının Sanayi Ötesi Toplumundaki yapılaşma tartışılmış,
DetaylıYar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Yar. Doç. Dr. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi TR-06590 Cebeci, Ankara Tel.: (0312) 319 77 20 den 340 Faks: (0312) 319 77 36 E-posta: kibritci@dialup.ankara.edu.tr URL: http://dialup.ankara.edu.tr/~kibritci/
DetaylıTMMOB makina mühendisleri odası yayını NİSAN 1990
TMMOB makina mühendisleri odası yayını NİSAN 1990 TROK TECHNIK Yeni Dizaynda Difüzörler Fonksiyonel yeni duvar ve tavan difüzörlerimiz, çağdaş yapıların tüm mimari ve klima teknolojisine yanıt verecek
DetaylıGELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME
T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SANAYİLEŞMENİN DİNAMİKLERİ VE TEKNOLOJİNİN ETKİNLİĞİNDE SANAYİLEŞME Betül BÜYÜKÇIVGIN Yüksek Lisans Tezi
DetaylıCam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi
Cam Sektörü 2013 Yılı Değerlendirmesi Temmuz 2014 1 Milyar $ I. Cam Sektörü Hakkında 80 yıllık bir geçmişe sahip olan Türk Cam Sanayii, bugün camın ana gruplarını oluşturan düzcam (işlenmiş camlar dahil),
DetaylıYRD.DOÇ.DR. MURAT KIYAK 1
TAKIM TEZGAHLARI MAK 3042 SUNUM 2 Yrd.Doç.Dr. Murat KIYAK www.yildiz.edu.tr/~.edu.tr/~kiyak kiyak@yildiz.edu.tr 1 http://www.bologna.yildiz.edu.tr/index.php?r=course/view&id=3869&aid=97 2 YRD.DOÇ.DR. MURAT
DetaylıDÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK
11/7/2014 DÜNYA ÜRETİM RAPORU, 2014 YILI 1. ÇEYREK (Çeviren:Şeyda YILDIZ, Aybüke Tuğçe KARABÖRK) MAKİNE ŞUBESİ Kaynak: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) www.unido.org DÜNYA ÜRETİMİ 2014
Detaylıİmalat işlemi; -İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle yada -Mekanik enerji kullanılarak makinelerle yapılır.
İmalatın amacı, ham madde halinde bulunan herhangi bir malzemeyi belirli bir şekle dönüştürmektir. İmalat işlemi; -İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle yada -Mekanik enerji kullanılarak
DetaylıTEPGE BAKIŞ Aralık 2011 / ISSN: / Nüsha: 10
TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE BAKIŞ Aralık 2011 / ISSN: 1303 8346 / Nüsha: 10 KOBİ LERİN TÜRKİYE VE DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ YERİ İlkay Uçum TEPGE 1. Giriş Küçük ve Orta Büyüklükteki/Ölçekli
DetaylıSanayi kuruluşlarının ayrımı
SANAYİ Sanayi kentin yapısını birincil ölçüde değiştiren, işgücü ve hizmet yaratan tarımsal üretimden farklı bir üretim organizasyon, ulusal ve uluslar arası ekonominin buluştuğu bir güç olarak tanımlanabilir
DetaylıÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ. Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA
ÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA *Karabük Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Makine Eğitimi Bölümü, Karabük Özet Günümüzde Teknolojinin gelişmesi
DetaylıTEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ
TEKNOLOJİ EKONOMİ POLİTİKA - III TÜRKİYE DEKİ AR-GE VE YENİLİK FAALİYETLERİ Musa Yaşar Bilimsel ve teknolojik faaliyetler, ülkelerin kalkınmasında büyük bir öneme sahip olup, ulusal gelirden bu tür faaliyetlere
DetaylıTEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
TEKSTİL MAKİNALARI Hazırlayan Hasan KÖSE 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI TÜRKİYE DE ÜRETİM Tanımı Tekstil makinaları, tekstil sanayinin
DetaylıESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Eskişehir Meslek Yüksek Okulu
MAKİNE PROGRAMI 1.SINIF GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI 241311001 Türk Dili I 2 0 0 2 241011001 AİİT- I 2 0 2 2 241311003 İngilizce I 2 0 0 2 241311004 Matematik I 3 0 3 3 241311014 Temel Bilgi Teknolojileri
DetaylıÜretimde iş bölümünün ortaya çıkması, üretilen ürün miktarının artmasına neden olmuştur.
Fabrika Sistemi Üretimde işbölümünün ortaya çıkması sonucunda, üretim parçalara ayrılmış, üretim sürecinin farklı aşamalarında farklı zanaatkarların (işçilerin) yer almaları, üretimde aletlerin yerine
Detaylı1. YARIYIL / SEMESTER 1
T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE
DetaylıTÜRKİYE CERN FIRSATINI KAÇIRDI
DEĞERLENDİRMENOTU Aralık2012 N201288 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bilgi ASLANKURT 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri H. Ekrem CUNEDİOĞLU 2 Araştırmacı, Finans Enstitüsü TÜRKİYE CERN
DetaylıYeni Dış Ticaret Teorileri. Leontief Paradoksu
Yeni Dış Ticaret Teorileri Leontief Paradoksu Güçlü teorik temellere dayanan faktör donatımı teorisinin test edilmesine dayanır. Girdi-Çıktı tablosu denilen teknik geliştirilmiştir. Amerika nın tüm dış
DetaylıÜretim/İşlemler Yönetimi 2. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN
Üretim/İşlemler Yönetimi 2 Sistem Kavramı Belirli bir ortak amacı elde etmek için birlikte çalışan bileşenlerden oluşan bütündür. Büyük sistemler kendilerini oluşturan alt sistemlerden oluşur. Açık sistem:
DetaylıTürkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi
Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi Makine İmalatı Sanayi Temel Bazı Göstergelerdeki Gelişmeler 2018 İlk Yarı Eylül, 2018 Bilgi Notu 5/2018, Ruhi GÜRDAL (Doç. Dr.) Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı
DetaylıDış Ticaret Politikası. Temel İki Politika. Dış Ticaret Politikası Araçları Korumacılık / İthal İkameciliği
Dış Ticaret Politikası Temel İki Politika Korumacılık / İthal İkameciliği Genel olarak yurt dışından ithal edilen nihai tüketim mallarının yurt içinde üretilmesini; böylece dışa bağımlılığın azaltılmasını
DetaylıTÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU / 9 Ay PAGEV
TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2016 / 9 Ay PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin yıllar itibariyle değişmekle beraber yaklaşık
DetaylıSanayi Devriminin Toplumsal Etkileri
Sanayi Devriminin Toplumsal Etkileri Bilgi toplumunda aktif nüfus içinde tarım ve sanayinin payı azalmakta, hizmetler sektörünün payı artmakta ve bilgili, nitelikli insana gereksinim duyulmaktadır. 16.12.2015
DetaylıTürkiye de işsizler artık daha yaşlı
Türkiye de işsizler artık daha yaşlı Esen Çağlar, Ozan Acar, Haki Pamuk Mart 2007 2001 krizinden günümüze Türkiye ekonomisinde iki önemli yapı değişikliği birlikte yaşanmıştır. Bir yandan makroekonomik
DetaylıDış Ticaret Politikasının Amaçları
Dış Ticaret Politikasının Amaçları Dış Ödeme Dengesizliklerinin Giderilmesi Bir ülkede fazla olan döviz talebinin azaltılması için kullanılabilir. Dış rekabetten korunma Uluslararası rekabete dayanacak
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü
ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 1 TARİHÇE Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Türkiye' de Tarım Makinaları alanında
DetaylıTalaşlı İmalat Teorisi (MFGE541) Ders Detayları
Talaşlı İmalat Teorisi (MFGE541) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Talaşlı İmalat Teorisi MFGE541 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin
DetaylıREEL İŞÇİLİK MALİYETİ ARTIŞI 2012'DEN BERİ HIZLANARAK SÜRÜYOR
REEL İŞÇİLİK MALİYETİ ARTIŞI 2012'DEN BERİ HIZLANARAK SÜRÜYOR 9 Eylül 2016 TÜİK in açıkladığı 2016 yılının ikinci çeyreğine ait imalat sanayii üretim ve istihdam verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara
Detaylı1. Hafta: Giriş ve İletişim, Teknoloji ve Toplum İlişkisine Dair Temel Yaklaşımlar
İletişim Teknolojileri ve Toplum Dersin Adı İletişim Teknolojileri ve Toplum Düzeyi Lisans Öğretim Elemanı Doçent Dr. Funda Başaran Özdemir Dersin Amaçları Teknolojik gelişmenin getirdiği, başta internet
Detaylı2016 yılında Türkiye Döküm Sektörü
2016 yılında Türkiye Döküm Sektörü Umur Denizci ODTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 50. Yıl Sempozyumu (29.06.2016, ODTÜ-Ankara) Değerli öğretim üyeleri, Değerli konuklar, 45 yıl sonra tekrar
DetaylıSanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler
Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler Yaşar Tonta Hacettepe Üniversitesi tonta@hacettepe.edu.tr yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html 1 Plan Sanayi Toplumu - Bilgi Toplumu
DetaylıBölüm 5 İmalat Sanayiinin Yapısı ve Dönüşümü
Bölüm 5 İmalat Sanayiinin Yapısı ve Dönüşümü Teknoloji ve yenilik politikalarının uygulanmasında imalat sanayii önemli bir yer tutmaktadır. AR-GE ve teknolojik yenilik faaliyetlerinin büyük bir kısmı imalat
DetaylıYeni Dış Ticaret Teorileri
Yeni Dış Ticaret Teorileri Dr.Dilek Seymen Dr. Dilek Seymen Nitelikli İşgücü Teorisi (Skilled Labor-Keesing&Kenen) Sanayi ülkeleri arasındaki ticaretin büyük bir bölümü nitelikli işgücü farklılıkları ile
DetaylıMÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI Saat/Hafta
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ 2017-2018 EĞİTİM PLANI Ders Kodu Dersin Adı Kuramsal Uygulama Saat/Hafta Pratik/ Laboratuvar Yıl 1 / Yarıyıl 1 507001012006 Türk Dili I 2 0 0 2 2 2 Zorunlu 507001022006
DetaylıHİDROLİK PRES SEKTÖRÜ NOTU
HİDROLİK PRES SEKTÖRÜ NOTU Modern yaşamın gerekleri olarak ihtiyaç duyduğumuz bir çok ürünün üretimini yapan tekstil, gıda, kimya, otomotiv sanayilerinin yanında elektronik ve haberleşme, savunma, havacılık
DetaylıÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Kürşat Mustafa KARAOĞLAN. İletişim Bilgileri :, PK:, / İş Adresi. Telefon. : Mail. 2.
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı Kürşat Mustafa KARAOĞLAN İletişim Bilgileri İş Adresi, PK, / Telefon Mail.Doğum Tarihi kkaraoglan@karabuk.edu.tr Doğum Yeri GAZİANTEP 3. Ünvanı Öğr.Gör.. ÖĞRENİM DURUMU Derece Mezun
DetaylıIENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları
IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Dr. Hacer Güner Gören Esnek Üretim Sistemleri Esnek Üretim Sistemleri Bir esnek
DetaylıİKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE OTORİTE KAYNAK: SourceOECD
İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLERDE OTORİTE KAYNAK: SourceOECD Metin TUNÇ Ekonomik İşbirliği ve Gelişme Örgütü, 1948 yılında aralarında kurucu üye olarak Türkiye nin de bulunduğu Avrupa ülkeleri tarafından Organization
Detaylı1. YARIYIL / SEMESTER 1 2. YARIYIL / SEMESTER 2
T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE
DetaylıTÜRKİYE DE İLERİ TEKNOLOJİYİ KİMLER GELİŞTİRİYOR?
DEĞERLENDİRME NOTU Ocak2017 N201701 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Taşöz Düşündere 1 Politika Analisti İnovasyon Çalışmaları Programı Bölge Çalışmaları Programı TÜRKİYE DE İLERİ
DetaylıTÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ
TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi
DetaylıDIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ
DIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ (Taslak Rapor Özeti) Faruk Aydın Hülya Saygılı Mesut Saygılı Gökhan Yılmaz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü
Detaylı1 Teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler üretim metot ve sistemlerini de hızla değiştirmektedir. Bu değişime ve gelişime bağlı olarak üretimde yeni teknolojiler ve üretim sistemleri kullanılmaktadır.
DetaylıTÜRKİYE. PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 8 Ay PAGEV
TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 8 Ay PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ : Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin % 80 ine yakın kısmını ithalatla karşılayan,
Detaylı(Computer Integrated Manufacturing)
1 (Computer Integrated Manufacturing) 2 1 Bilgisayarlı Sayısal Kontrol; ekipman mekanizmaların hareketlerinin doğru ve hassas biçimde gerçekleştirilmesinde bilgisayarların kullanılması, programlama ile
DetaylıTürkiye nin kriz sürecinde AB pazarındaki performansı. Betam Araştırma Notu 10/82
AB PAZARINDA TÜRKİYE VE RAKİPLERİ Zümrüt İmamoğlu Son günlerde büyük tartışma yaratan TEPAV ın AB pazarındaki ihracat kayıpları adlı politika notunda Türkiye nin Avrupa Birliği deki (AB) pazar payının
DetaylıALIŞILMAMIŞ ÜRETİM YÖNTEMLERİ
ALIŞILMAMIŞ ÜRETİM YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Bu notların teorik kısmı Prof. Dr. Abdulkadir ERDEM in bir makalesinden alıntıdır. Üretim Yöntemleri 1. Döküm 2. Malzeme işleme (talaşlı) a. Alışılmış
DetaylıSANAYİ COĞRAFYASI. Hafta 9: Üretim Sistemi: Fordist Üretim Tarzı. Doç.Dr. Nuri YAVAN
SANAYİ COĞRAFYASI Hafta 9: Üretim Sistemi: Fordist Üretim Tarzı Doç.Dr. Nuri YAVAN Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü Beşeri ve İktisadi Coğrafya Anabilim Dalı nuri.yavan@ankara.edu.tr
DetaylıMÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI Saat/Hafta
Ders Kodu MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ 2016-2017 EĞİTİM PLANI Dersin Adı Kuramsal Uygulama Saat/Hafta Pratik/ Laboratuvar Yıl 1 / Yarıyıl 1 507001012006 Türk Dili I 2 0 0 2 2 2 Zorunlu 507001022006
DetaylıTablo 1. Seçilen Ülkeler için Yıllar İtibariyle Hizmetler Sektörü İthalat ve İhracatı (cari fiyatlarla Toplam Hizmetler, cari döviz kuru milyon $)
4.2. HİZMETLER 1. Hizmetler sektörünün ekonomideki ağırlığı bir refah kriteri olarak değerlendirilmektedir (1). (2) tarafından bildirildiği üzere, sanayileşmeyle birlikte, ulaştırma hizmetleri ve belirli
DetaylıMAKİNA VE METAL TEKNOLOJİLERİ BÖLÜMÜ MAKİNA PROGRAMI
MAKİNA VE METAL TEKNOLOJİLERİ BÖLÜMÜ MAKİNA PROGRAMI 1. SINIF GÜZ YARIYILI Türk Dili I 2 0 2 Z 1 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I 2 0 2 Z 1 Yabancı Dil I 2 0 2 Z 2 Matematik 2 0 2 Z 3 Bilgi ve İletişim
DetaylıHİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU
HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU Akışkan gücü, basınçlı akışkanların, ister sıvı ister gaz halinde olsun, enerjilerinden faydalanarak elde edilen güçtür. Sıvı veya gaz, yada somut olarak su veya hava, ancak
DetaylıTEKNOLOJİ KULLANIMI. Teknoloji ile Değişen Çalışma Hayatı
TEKNOLOJİ KULLANIMI Birinci Bölüm : Teknoloji ile Değişen Çalışma Hayatı Hazırlayan ÖĞR. GÖR. Hamza CORUT İŞLEYİŞ AŞAMALARI Birinci Aşama: İçerik Sunumu İkinci Aşama: İçeriğin Anlatımı Üçüncü Aşama: Gelecek
DetaylıTÜRKİYE TAKIM TEZGAHLARI ALT SEKTÖRÜ
TÜRKİYE TAKIM TEZGAHLARI ALT SEKTÖRÜ SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Şubat 2010 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 3 2. DÜNYA TAKIM TEZGAHLARI SEKTÖRÜ... 3 2.1. Dünya Takım Tezgâhları İhracatı... 3 2.2. Dünya Takım Tezgâhları
DetaylıÜçüncü Bölüm : Otomasyon Kavramı, Çeşitleri ve Faydaları Hazırlayan
TEKNOLOJİ KULLANIMI Üçüncü Bölüm : Otomasyon Kavramı, Çeşitleri ve Faydaları Hazırlayan ÖĞR. GÖR. Hamza CORUT İŞLEYİŞ AŞAMALARI Birinci Aşama: İçerik Sunumu İkinci Aşama: İçeriğin Anlatımı Üçüncü Aşama:
DetaylıKÜRESELLEŞME Hafta 1 Öğr. Gör. Şükrü KAYA Elektronik ve Haberleşme Mühendisi
KÜRESELLEŞME Hafta 1 Öğr. Gör. Şükrü KAYA Elektronik ve Haberleşme Mühendisi Kendi içine dönük, karşılıklı ticarete ve yatırıma konan engellerle birbirinden izole edilmiş; mesafe, zaman ve dil engellerinin
DetaylıMÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ Endüstri Mühendisliği Bölümü
MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ Endüstri Mühendisliği Bölümü Lisans Öğretim Planı (Türkçe) - 8 YARIYILLIK LİSANS MÜFREDATI I. SEMESTER MAT111 Matematik I Calculus I 4 0 4 5 FİZ101 Fizik I Physics I 3
DetaylıKTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Prof. Dr. Mehmet ÇELİK Mekatronik Müh. Bl. Bşk. mehmet.celik@karatay.edu.tr 1 MEKATRONİK TEKNOLOJİSİNİN KISA TANIMI IEEE/ASME Transactions on Mechatronics
DetaylıArtan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı
Artan Sağlık Harcamaları Temel Sağlık Göstergelerini Nasıl Etkiliyor? Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Değerlendirme Notu Temmuz 1 19 191 19 193 19 195 19 197 19 199 199 1991 199 1993 199 1995 199 1997
DetaylıÖZGEÇMİŞ. 4. ÖĞRENİM DURUMU Derece Mezun Olunan Alan Üniversite Yıl. Lisans Bilgisayar Mühendisliği SELÇUK ÜNİVERSİTESİ June 1905
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Kürşat Mustafa KARAOĞLAN İletişim Bilgileri İş Adresi : Eskipazar M.Y.O. Telefon : Mail : kursatkaraoglan@gmail.com.doğum Yeri : Gaziantep 3. Ünvanı : Öğr.Gör. 4. ÖĞRENİM DURUMU
Detaylıtepav Ocak2013 N201301 POLİTİKANOTU Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının İlaç Sanayii Üzerine Etkisi Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
POLİTİKANOTU Ocak2013 N201301 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Selin ARSLANHAN MEMİŞ 1 Analist, TEPAV Yaşam Bilimleri ve Sağlık Politikaları Enstitüsü Fiyat ve Geri Ödeme Politikalarının
DetaylıTÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ
TÜRK DERİ VE DERİ MAMÜLLERİ SEKTÖRÜ Türklerin dericiliğe başlamaları kaynaklara göre, 12. yüzyıla kadar gitmektedir. Köklü bir tarihsel geçmişe sahip olan deri ve deri sanayinin 1970 lerden itibaren ülkemizde
Detaylıİçindekiler kısa tablosu
İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM
DetaylıPLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU
TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2016 Ağustos PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin yıllar itibariyle değişmekle beraber yaklaşık
DetaylıOECD Science, Technology and Industry: Scoreboard 2005. Özet
OECD Science, Technology and Industry: Scoreboard 2005 Summary in Turkish OECD Bilim, Teknoloji ve Sanayi: 2005 Skor Levhası Türkçe Özet Özet Bilgi tabanlı bir ekonomiye doğru uzun vadeli eğilim devam
DetaylıANKARA PROFESYONEL MAKİNA KALIP PLASTİK YAPI EĞİTİM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ
ANKARA PROFESYONEL MAKİNA KALIP PLASTİK YAPI EĞİTİM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ANKARA PROFESYONEL MAKİNA KALIP PLASTİK YAPI EĞİTİM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ HAKKIMIZDA ANKARA PROFESYONEL
DetaylıDENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ
Kesme Hızının Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisinin İncelenmesi 1/5 DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ 1. AMAÇ Bu deneyin amacı; üretilen parçaların yüzey pürüzlülüğünü belirlemek
DetaylıR KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB
ÜRETİMDE İNOVASYON BİLAL AKAY Üretim ve Planlama Direktörü 1 İleri teknolojik gelişme ve otomasyon, yeni niteliklere ve yüksek düzeyde eğitim almış insan gücüne eğilimi artıyor. Mevcut iş gücü içinde bu
DetaylıBebek Hazır Giyim Sektörü Dış Ticaret İstatistikleri Raporu
Bebek Hazır Giyim Sektörü Dış Ticaret İstatistikleri Raporu Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Sayfa 1 / 10 Bebek Hazır Giyim Sektörü Sınıflandırma Bebek hazır giyim
DetaylıMEMBRAN KAPAK SİSTEMLERİ PVC MEMBRAN PRESS MDF DOORS. www.mksmobilya.com www.facebook.com/mkscapak
www.mksmobilya.com www.facebook.com/mkscapak FİRMAMIZ ; Mobilya İmalat&Satış taki 30 yıllık tecrübemizle, MKS MOBİLYA DEKORASYON SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. adı altında uzun yıllardır müşterilerimize hizmet
DetaylıBASIN DUYURUSU ENFLASYONDAKİ GELİŞMELER VE 2001 YILI NA BAKIŞ
5 Şubat 2001 BASIN DUYURUSU Sayı: 5 ENFLASYONDAKİ GELİŞMELER VE 2001 YILI NA BAKIŞ Gazi ERÇEL Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 5 Şubat 2001 Ankara Çeyrek yüzyıldır uygulanan politika yanlışlıklarının
DetaylıT.C. EKONOMİ BAKANLIĞI. Dış Ticaret Beklenti Anketi
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Dış Ticaret Beklenti Anketi 217 1. Çeyrek Dönemi Beklentilerine İlişkin Genel Değerlendirmeler 9 Ocak 217 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü DIŞ TİCARET BEKLENTİ
DetaylıENDÜSTRİ 4.0. Hazırlayan: Sündüz GÖKÇEN
ENDÜSTRİ 4.0 Hazırlayan: Sündüz GÖKÇEN Endüstri Devrimine Genel Bir Bakış Endüstri 4.0, yeni teknolojilere, endüstriyel üretime ve üretim dünyasına yeni bir bakış içeriyor. Sanayi devrimi sadece bir kez
DetaylıTuzaktan çıkmak için sanayisizleşmeyi durdurmak gerekmektedir
tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Tuzaktan çıkmak için sanayisizleşmeyi durdurmak gerekmektedir Ozan Acar 14 Aralık 2012, Ankara Çerçeve 1) Türkiye nin orta gelir tuzağı ve sanayisizleşme
DetaylıGELİŞTİRİLMİŞ CAD/CAM/CAE SİSTEMLERİNİN UYGULAMAYA GETİRDİĞİ AVANTAJLAR
GELİŞTİRİLMİŞ CAD/CAM/CAE SİSTEMLERİNİN UYGULAMAYA GETİRDİĞİ AVANTAJLAR Erhan ASKER Makine Mühendisi INFORMATIK BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. GELİŞTİRİLMİŞ CAD/CAM/ÇAE SİSTEMLERİNİN UYGULAMAYA
DetaylıT.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI. 15 Kasım 2012 İSTANBUL. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI YENİ TEŞVİK SİSTEMİ YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI 15 Kasım 2012 İSTANBUL Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 1. HAZIRLIK SÜRECİ YENİ TEŞVİK SİSTEMİNİN HEDEFLERİ Ø
DetaylıÜrünün Kalitesi Kalıp ile Başlar Starts with Product Quality Mold ÜRÜN KATA LOĞU PRODUCT CATALOGUE
www.guvenckalip.com Ürünün Kalitesi Kalıp ile Başlar Starts with Product Quality Mold ÜRÜN KATA LOĞU PRODUCT CATALOGUE 2018 Hakkımızda Güvenç Kalıp Sanayi 2003 yılında kurulmuş olup, plastik kalıp sektöründe
DetaylıProf. Dr. Can ÇOĞUN (13 Aralık 2015 tarihine kadar)
Prof. Dr. Can ÇOĞUN (13 Aralık 2015 tarihine kadar) Mekatronik Mühendisliği Bölümü Mühendislik Fakültesi, Çankaya Üniversitesi Akademik Dereceler 1981, Lisans, Makina Mühendisliği Bölümü, Orta Doğu Teknik
DetaylıFTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem
FTR 331 Ergonomi yrd. doç. dr. emin ulaş erdem ERGONOMİDE KULLANILAN MODELLER Modelleme, farklı öğeler arasındaki ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan bir yöntemdir. Modeller, kullanıldıkları alanlara
DetaylıDÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 3,6 oranında büyümüştür. ABD de 6 Aralık 2013 te
DetaylıBLM2051 SEMİNER DERSİ NOTLARI Hazırlayan: Dr.Öğr.Üyesi Yunus Emre SELÇUK Sunan: Dr.Öğr.Üyesi Zeyneb KURT GİRİŞİMCİLİK
BLM2051 SEMİNER DERSİ NOTLARI Hazırlayan: Dr.Öğr.Üyesi Yunus Emre SELÇUK Sunan: Dr.Öğr.Üyesi Zeyneb KURT GİRİŞİMCİLİK Kaynaklar: Harun Büber vd. (2016), Girişimcilik Tutum ve Algısı İle Altyapı Algısı
Detaylıtepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
DEĞERLENDİRMENOTU Nisan2011 N201127 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Dinççağ 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Hasan Çağlayan Dündar 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri 2008 Krizinin
DetaylıANKARA PROFESYONEL MAKİNA KALIP PLASTİK YAPI EĞİTİM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ HAKKIMIZDA ANKARA PROFESYONEL MAKİNA ; yenilikçi, istihdam ve gelir arttırıcı projeleri ile kuruluşların rekabet güçlerini
DetaylıHAZİRAN 2016 Gebze Ticaret Odası Ticaret Bölümü
HAZİRAN 2016 Gebze Ticaret Odası Ticaret Bölümü Sayı: 2016/1 TÜRKİYE DE VE DÜNYA DA BOYA SEKTÖRÜ Son dönemde dünya boya sanayisi önemli değişikliklere sahne olmaktadır. Sektörde konsantrasyon, uzmanlaşma,
DetaylıDoç. Dr Ender Asyalı
GEMİ KAZALARI NEDENLERİ VE İNSAN FAKTÖRÜ Doç. Dr Ender Asyalı ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI DENİZ KAZALARINI ARAŞTIRMA VE İNCELEME ÇALIŞTAYI (18 19 OCAK 2014 / ANTALYA Denizcilik endüstrisinin
DetaylıTekstil Geliştirme ve Pazarlama Programı, İstanbul Teknik Üniversitesi nin (İTÜ) ve Fashion Institute of Technology (FIT) ile yaptığı anlaşma çerçevesinde gerçekleştirmiş olduğu uluslararası ortak ÇİFT
DetaylıEĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ
EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ Eğitimin Ekonomik Temelleri Ekonomi kökeni Yunanca da ki oikia (ev) ve nomos (kural) kelimelerine dayanır. Ev yönetimi anlamına gelir. Ekonomi yerine, Arapça dan gelen iktisat
DetaylıSandvik Coromant Türkiye
Sandvik Coromant Türkiye Metin Arıkfidan Coromant Müdürü +90 216 453 0 740 metin.arikfidan@sandvik.com Safety first At Sandvik Coromant safety is our top priority Emergency Exit Assembly Point Emergency
DetaylıDÜNYA VE TÜRKİYE PLASTİK MEDİKAL MALZEMELER SEKTÖR RAPORU PAGEV
DÜNYA VE TÜRKİYE PLASTİK MEDİKAL MALZEMELER SEKTÖR RAPORU PAGEV 1. MEDİKAL PLASTİK MALZEME TANIMI Medikal malzemelerin içinde plastik olanların GTİP numaralarını tam olarak ayırt etmek güçtür. Çünkü birçok
DetaylıESKORT MAKİNA A.Ş. www.eskort.com.tr
ESKORT MAKİNA A.Ş. Eskort Makina bisküvi makineleri konusunda uzmanlaşmış bir firmadır. Komple anahtar teslimi bisküvi hatları, paketleme makineleri,bisküvi ve gıda ile siparişe özel makinelerin tasarım
DetaylıGünümüzde en önemli rekabet gücü. Araştırma ve Geliştirme AR-GE. Günümüzde en önemli Ar-Ge Nedir? Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker
Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölümü Teknoloji ve Yenilik Yönetimi Dersi Araştırma ve Geliştirme AR-GE Yrd. Doç. Dr. M. Volkan Türker 1 Günümüzde en önemli rekabet gücü Daha önce değindiğimiz
DetaylıİŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ
İŞ AKIŞI ve YERLEŞTİRME TİPLERİ İş akışı tipleri önce, fabrika binasının tek veya çok katlı olmasına göre, yatay ve düşey olmak üzere iki grupta toplanabilir. Yatay iş akışı tiplerinden bazı örneklerde
DetaylıÜLKEMİZDE KALKAN BALIĞI ÜRETİMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ
MAKALE ÜLKEMİZDE KALKAN BALIĞI ÜRETİMİNİN DÜNÜ BUGÜNÜ Binnur CEYLAN, SUMAE Türkiye de yetiştiricilik yoluyla balık üretimi son yıllarda hızlı bir artış göstermiştir. Yetiştiriciliği yapılan türler çoğunlukla
DetaylıErkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL
Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Brezilya: Ülkeler arası gelir grubu sınıflandırmasına göre yüksek orta gelir grubunda yer almaktadır. 1960 ve 1970 lerdeki korumacı
DetaylıMAKİNE MÜHENDİSLİĞİ MÜFREDATI
SINIF-DÖNEM : 1. Sınıf - Güz DERS KODU MATH 101 PHYS 101 CHEM 101 MCE 101 MCE 103 ENG 101 TDL 101 Matematik I Calculus I Z 4 0 6 Fizik I Physics I Z 3 2 6 Genel Kimya General Chemistry Z 3 0 5 Makina Mühendisliğine
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CNC TORNA DENEY FÖYÜ Deney Yürütücüsü: Dr.Öğr.Üyesi Emre ESENER Deney Yardımcısı: Arş.Gör. Emre SÖNMEZ Hazırlayan: Arş.Gör.
DetaylıTarım & gıda alanlarında küreselleşme düzeyi. Hareket planları / çözüm önerileri. Uluslararası yatırımlar ve Türkiye
Fırsatlar Ülkesi Türkiye Yatırımcılar için Güvenli bir Liman Tarım ve Gıda Sektöründe Uluslararası Yatırımlar Dr Mehmet AKTAŞ Yaşar Holding A.Ş. 11-12 Şubat 2009, İstanbul sunuş planı... I. Küresel gerçekler,
DetaylıOTOMOTİV SANAYİİNİN MÜHENDİSLİK EĞİTİMİNDEN BEKLENTİLERİ OSMAN SEVER OSD
OTOMOTİV SANAYİİNİN MÜHENDİSLİK EĞİTİMİNDEN BEKLENTİLERİ OSMAN SEVER OSD Organizasyon Destekleyen KÜRESEL YETENEK REKABET GÜCÜ ENDEKSİ Global Talent Competitiveness Index 2017 rankings #61 Kaynak: Global
DetaylıBanka Kredileri ve Büyüme İlişkisi
Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında
Detaylıiktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu
2009 BS 3204-1. şağıdakilerden hangisi dayanıksız mal veya hizmet grubu içerisinde ~ almaz? iktiso GiRiş 5. Gelirdeki bir artış karşısında talebi azalan mallara ne ad verili r? ) Benzin B) Mum C) Ekmek
Detaylı