DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KULLANILAN TOPRAK SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİNE GENEL BİR BAKIŞ ÖZET

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KULLANILAN TOPRAK SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİNE GENEL BİR BAKIŞ ÖZET"

Transkript

1 III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Mayıs 2010 Cilt: III Sayfa: DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KULLANILAN TOPRAK SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİNE GENEL BİR BAKIŞ İsmet YENER 1, Engin GÜVENDİ 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, 61080, Trabzon, ismetyener@hotmail.com ÖZET Bilinen ilk toprak sınıflandırması 40 y.y. önce Çin de yapılmıştır. Bunu MÖ yıllarında Roma lı bir bilim adamı olan Cato nun yaptığı 9 sınıf ve 21 alt sınıftan oluşan sınıflandırma ve 12.yy. da Yahya İbn Mohammed tarafından yapılan sınıflandırmalar izlemiştir. Buna rağmen 19.yy. a kadar bu konuda önemli adımlar atılmamıştır da Rusya da Dokuchaev sınıflandırma konusuna değinirken 1911 de Almanya da E. Raman Dokuchaev le aynı ekolü benimsemiştir. Amerikan Toprak Taksonomisinin temelleri ise 1951 yılında atılmış, aynı yıllarda Fransız sistemi ortaya çıkmış, 1967 de basılmış ve yayınlanmıştır. Yine 1971 de temeli FAO-UNESCO tarafından atılan Dünya Toprak Haritası bazı ilave ve değişikliklerle önce 1981 de IRB (International Reference Base For Soil Resurces) ye sonrasında 1992 yılında WRB (World Reference Base for Soil Resources) olarak yerini almış ve gelişmeye devam etmektedir. Türkiye de esas olarak toprak etüt ve haritalama 1952 yılında FAO nun yardımıyla Amerikalı toprak uzmanı H. Oakes başkanlığında bir grupla başlamıştır. Böylece Türkiye nin 1/ ölçekli genel toprak haritası hazırlanmıştır. Bu sınıflandırmada 1938 tarihli Amerikan Sınıflama Sisteminin büyük toprak grupları kullanılmış ve topraklar; zonal, intrazonal ve azonal toprak takımları olarak ayrılmıştır. Anahtar Kelimeler: Toprak sınıflandırma, toprak taksonomisi, toprak haritası ABSTRACT The first soil classification known was developed 40 centuries ago in China. It was followed up a classification, comprising of 9 classes and 21 sub-classes, developed by Cato, a roman scientist, in B.C and another classification, by Yahya İbn Mohammed in 12. century. However, there hadn t been a serious development until 19. century. While Dokuchaev, a Russian scientist, developed a soil classification system in 1879, E. Raman, German scientist, followed up him in The basis of American Soil Taxonomy was launched in French system was found around the same time and printed in Soil Map of the World founded by FAO-UNESCO in 1971, was transformed to first IRB (International Reference Base for Soil Resources) in between 1980, and then to WRB (World Reference Base for Soil Resources) in 1992 by some changes and adding. In Turkey, investigation and mapping of the soil was started in 1952 by aid of FAO. So, the first soil map of Turkey with 1/ scale was prepared. In this classification, Great Soil Groups belonging to American Soil Classification System dated in 1938 were used and the soils were classified as zonal, intrazonal and azonal. Key Words: Soil classification, soil taxonomy, soil map 1.GİRİŞ Buol (2003) e göre toprak ile ilgili çalışmaları iki evrede incelemek olasıdır. İlk evre, yüzyıllar öncesindeki dini literatüre dayanan, sonuçları hakkında spekülatif yorumlar bulunan fakat bazılarının hala geçerliliğini koruduğu evre olarak tanımlanırken; ikinci evre deneysel ve bilimsel yöntemlere dayanmaktadır. İkinci evre 1804 yılında kantitatif deneysel yöntemi bulan ve bunu bitkilerdeki oksijen-karbondioksit ilişkisine uygulayan 988

2 Thodore de Saussure nin çalışması ile başlamıştır. Bu çalışma Liebig ve özellikle Boussingault gibi bitki beslenmesi ve bitki fizyolojisiyle ilgilenen bilim adamlarına büyük katkılar sağlamıştır. Bu buluş toprak bitki ilişkileri açısından da büyük bir öneme sahiptir. 19. yy.da Dokuchaev (1883), toprağın katmanlı bir yapıya sahip olduğunu ilk olarak gösteren Rusya nın Çernozemleri isimli çalışmasını gerçekleştirmiştir. Aynı bilim adamı ve öğrencileri buna ilaveten uyguladıkları çalışmalarda toprağın doğası ve özelliklerinin başta iklim ve vejetasyon olmak üzere çevresel faktörlere bağlı olarak bir değişim gösterdiğini bulmuşlardır. Bu gelişmelerde yine toprak verimliliği ve bitki beslenmesi açısından büyük katkılar sağlamıştır. Rusya da bu çalışmalar sürerken Hilgard (1914) Amerika da ve Müller (1887) Almanya da benzer çalışmalar yapmıştır. Böylece toprak da akademik çalışmalar için Pedoloji adı ile bir bilim dalı doğmuştur. Toprak o kadar evrenseldir ki herkes onun varlığını bilmekte, herkesin toprağın ne olduğu ve ne işe yaradığı konusunda mutlaka bir görüşü bulunmaktadır. Toprağın evrenselliği, toplumların özgünlüğü ve her insanın toprakla bir şekilde ilişkisi olması gibi nedenlerle; toprakların nasıl sınıflandırılacağı konusunda çok sayıda görüşler mevcuttur. Bazı insanlara göre toprak tek bir varlıkken birçoğuna göre birden fazla tipi olan (verimli siyah, ıslak, kırmızı, kumlu, killi vb.) bir varlıktır. Kimileri toprağı bu şekilde basitçe sınıflandırırken kimileri de jeoloji, coğrafya, iklim ve vejetasyona bağlı olarak sınıflandırmaktadır (Eswaran vd, 2003). Toprağı kullanan yerli halk onu kendi kullanım amaçlarına göre sınıflandırmıştır. Bu nedenle yerli sınıflandırmaların çoğu çok özel kullanımlar içindir, ancak bu sınıflandırmalar oldukça renkli ve bilgilendiricidir. Oysa toprak bilimciler toprağı tanımlayıp sınıflandırırken bu işi toprağın ölçülebilir fiziksel ve kimyasal özelliklerini kullanarak yapmaktadır (Buol, 2003). Toprakların Kullanılması için düşünülen toprak sınıflandırması, toprak özelliklerinin belirli bir amaca yönelik olarak sistemleştirilmesidir. Böylece tarım alanlarındaki topraklarla, ormancılık yapılan alanlardaki topraklar ve otlaklardaki topraklar için ayrı kullanım amaçları ve ayrı sınıflandırma kriterleri ortaya çıkmaktadır. Öte yandan bölgesel iklim etkileri sadece toprak özelliklerini değil, aynı zamanda o bölgedeki tarım, ormancılık ve hayvancılık yöntemlerini ve amaçlarını da önemli derecede etkilemektedir. Dünyadaki iklim kuşakları ve bölgesel farklar toprak sınıflandırmalarını da yönlendirmektedir (Kantarcı, 2000). Toprağın önemli özelliklerinden biri de dinamik bir yapıya sahip olması ve bu yapının kendi çevresiyle sürekli etkileşim halinde bulunmasıdır. Dinamik yapısından dolayı ve çevresine bir tepki olarak toprak zaman ve yere bağlı olarak sürekli bir değişim içindedir. Bunun bir sonucu olarak ormanın gelişim sürecinde toprak da farklı zamanlarda farklı olmaktadır. Fakat toprağın yer ve zamana göre değişimi daha büyük bir öneme sahiptir. Buradan yeryüzündeki iki farklı yer özdeş topraklara sahip değildir şeklinde bir sonuç çıkarmamız mümkündür. Aslında böyle bir senaryoyu kabul etmekten ziyade toprakların birçok özelliklerin ortak olarak beklendiği toprak sınıfları olarak gruplandırılması daha geçerli ve üzerinde durulması gereken bir konudur (Nortcliff, 2006). 2. TOPRAKLARIN SINIFLANDIRILMASI ve YAKLAŞIMLAR İnsanlar, çevrelerindeki nesneleri sistemli bir şekilde inceleyebilmek için onları sınıflandırma eğilimindedirler. Heterojen özellikte olan toprakların, ortak yönlerini ortaya çıkararak uygun gruplar içerisine yerleştirmek toprak sınıflandırmasının esasını oluşturur. Çağdaş toprak sınıflandırma sistemlerinde iki tip yaklaşım bulunmaktadır. 989

3 2.1. Pedojenik yaklaşım Bu yaklaşımın temelleri Rus bilim adamı Dokuchaev ve sonrasında Sibirtsev e dayanmakta olup. Sınıflandırmada esas olan toprak oluşum süreçlerinin özellikleridir. Sistem en çok Ruslar, daha sonra Fransız ve Almanlar tarafından kullanılmaktadır. Sistemin eksik yönleri: Doğadaki toprakların birden fazla orijinli olması, toprak oluşum faktörlerinin etkisinin zamanla ve insan etkisiyle (arazi kullanım şeklinin değişimi, hızlandırılmış erozyon, nehirlerin kontrolü, drenaj vb.) değişebilmesi ve bunun da sınıflandırmayı hatalı kılabilmesi, pedojenik sistemde bazı belirsizliklerin olması ve ölçülebilir ölçütlere dayanmaması şeklinde açıklanabilir Morfometrik-Genetik Yaklaşım Pedojenik yaklaşımların uygulanmasından sonra Amerika da geliştirilmiştir. Bu yönteme göre Pedojenik yöntem sınıflandırmada kullanılacak toprak özelliklerini belirlemede ancak doğru bir yol gösterici olarak kullanılabilir. Bu sistemde toprakları ayırma da ve sınıflandırmada toprak karakteristikleri kullanılmıştır. Sadece çok belirgin kıstaslar kullanılır. Bu yaklaşım nesnel (objektif) olup yorum gerektirmez (Dinç vd., 1987). Toprağın herhangi bir devredeki oluşumunun açıklanması bir yorum veya varsayım olup doğrudan bir deneye veya gözleme dayanmaz. Doğal sınıflandırma sistemlerini sadece toprak oluşumu (genesisi) temellerine oturtmak bizi yanılgılara götürebilir. Bu nedenle toprak oluşumunu sınıflandırmanın temel ölçütleri gibi kabullenmek, ayırt edemediğimiz toprakları farklı sınıflara yerleştirmeye yöneltebilir. Bu nedenle günümüz toprak bilimi toprakların bileşim ve morfolojilerinin sınıfların ayrımında ölçüt olarak kullanılmasını ön plana çıkartmış ve yanılgı olasılığını azaltmıştır. Bu sistem morfometrikgenetik sistem olarak isimlendirilmektedir (Soil survey staff, 1960; FAO-UNESCO, 1974; Dinç vd. 1987). Morfolojik ölçütler ölçülebilen veya gözlenebilen özellikler olup yoruma dayanmamaktadırlar. Morfolojik yaklaşımda; toprak profilindeki horizon sayısı, rengi, tekstürü, strüktürü, dizilimi, kimyasal bileşimi, kalınlığı, derinlik, toprak materyalinin karakteri ve jeolojisi gibi özellikler dikkate alınmaktadır. 3. SINIFLANDIRMA TİPLERİ Toprak sınıflandırma tipleri farklı kaynaklarda farklı olmakla birlikte (Örneğin Scharebbroch (2009) başlıca Genetik, Doğal ve Teknik olarak 3 e ayırmıştır) burada Kantarcı (2000) nın belirttiği gibi başlıca Ekolojik Toprak Sınıflandırmaları ve Genetik Toprak Sınıflandırmaları olarak ikiye ayırarak inceleyeceğiz Ekolojik toprak sınıflandırmaları Toprakların kullanımı ve bitkisel üretime uygunluğu bakımından incelenmesi ve sınıflandırılmasıdır. Bu sınıflandırmada toprakların su tutma kapasiteleri ile bitki besin maddesi kapasitelerini etkileyen özellikleri üzerinde durulmaktadır. Yaz döneminde kurak iklim tiplerinin hakim olduğu yerlerde ekolojik toprak sınıflandırmaları toprağın faydalanabilir su kapasitesine (FSK) dayandırılmakta olup, bu nedenle topraklar derinlik, taşlılık ve toprak türlerine (tekstür) göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmalarda anakaya da göz önüne alınmaktadır. Böylece toprağın su kapasitesi yanında besin kapasitesi ve reaksiyonu hakkında da bilgiler sağlanabilmektedir. Bu sınıflandırmada isimler genellikle 990

4 halkın anlayacağı veya kullandığı toprak terimlerinden alınmaktadır. Dolayısıyla halk tarafından anlaşılması ve uygulanması daha kolay olmaktadır (Kantarcı, 2000) Genetik Toprak Sınıflandırmaları Genetik toprak sınıflandırmaları ilk olarak Rusya da W.W. Dokutschaev (1879) ile başlamış ve sonrasında Almanya da aynı ekolü paylaşan E. Ramman (1911) ile devam etmiştir. Bu sınıflandırmalarda esas itibariyle: Toprak suyunun sızma yönü, toprak kesitinin zaman içindeki genetik gelişimi, toprağın oluştuğu ana kayanın özellikleri ve toprağın kendilerine özgü dinamik özellikleri kullanılmaktadır. Genetik toprak sınıflandırmalarında bölgesel farklara rağmen, iklim etkisi daima ön planda gelmektedir. Genetik sınıflandırmalarda esas birim toprak tipidir. Toprak tipi A.B.D. sınıflandırmalarında büyük toprak gruplarının karşılığıdır. Toprak tipi; toprak yapan faktörlerin benzer etkisi altında zaman içinde benzer veya aynı özellikleri kazanmış toprakları kapsar. İklimin aşırı derecede etkili olduğu yerlerde zamanla farklı anakayalardan aynı genetik toprak tipi gelişir. Buna karşılık etkinin kuvvetli olmadığı yerlerde aynı iklim tipinin etki alanında farklı anakayalardan farklı genetik toprak tipleri gelişir (Kantarcı, 2000). 4. ULUSLARARASI DÜZEYDE EN ÇOK KULLANILAN TOPRAK SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİ Şu an Dünya da kullanılan çok sayıda toprak sınıflandırma sistemi olmasına rağmen burada sadece Dünya da en çok kullanılan ikisine yer verilecektir Toprak Taksonomisi (Soil Taxonomy, 1975) İlk olarak kapsamlı biçimde 1938 lerde yapılan toprak sınıflandırma sistemi, 1949 da tekrar gözden geçirilerek ABD de yayımlanmıştır. Bu tarihten sonra yapılan geniş kapsamlı toprak araştırma ve sınıflandırmalarında bütün toprakların 1949 sistemine göre sınıflandırılması veya isimlendirilmesi mümkün olmamıştır. Bu nedenle 1950 lerde yeni bir toprak sınıflandırma sistemi geliştirmek için bir tasnif sistemi oluşturulmaya başlanmıştır da yapılan 7. toplantıda ABD li bilim adamlarınca hazırlanan 7. yaklaşım. Bu yeni sistem ABD Toprak Koruma Servisi ve Toprak Araştırma Bakanlığı tarafından 1960 da bastırılmıştır. Sonra bu sisteme 1964, 1965 ve 1967 de ilaveler yapılmıştır. Bu sisteme son şekli verilerek Toprak Taksonomisi adı verilmiş ve 1975 yılında ABD Tarım Bakanlığı Toprak Muhafaza Servisi tarafından yayınlanmıştır. Bu yeni toprak sınıflandırma sisteminde topraklar; takımlara (order), takımlar alt takımlara (suborder), alt takımlar büyük gruplara ve alt gruplara bunlar da familya ve serilere ve nihayet en küçük birim olan pedonlara ayrılır (Anonim, 2006) Sınıflandırmada kullanılan esaslar Bu sistem, esas itibariyle toprak morfolojisi ile toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerini tam anlamıyla ayırt etme esasına dayanmaktadır. Bu nedenle bu sisteme göre toprakların sınıflandırılması için toprak teşhisine yarayan 20 horizonun ve 36 tanıtıcı özelliğin bilinmesi gerekir. Takım: 11 takım (Alfisol, Andisol, Aridisol, Entisol, Histosol, İnceptisol, Mollisol, Oxisol, Spodosol, Ultisol ve Vertisol) vardır. Takımların ayrılmasında yaprağın ana bileşimi, organik ve mineral maddenin bütün özellikleri ve tekstürü, horizonların gelişme derecesi, belli horizonların olup olmaması, topraktaki mineral maddelerin ayrışma derecesi rol oynar. 991

5 Alt takım: her takım kendi arasında sayıları 2-7 arasında değişen alt takımlara ayrılırlar. Bu ayrımda toprakların su ekonomisi ve iklim koşullarının topraklar üzerinde oluşturduğu fiziksel ve kimyasal özellikler esastır. Örnek: Aqualf Büyük toprak grupları: büyük toprak gruplarının isimleri kelimenin baş tarafına ilave olunan şekillendirici elementle verilir. Örnek: fragiaqualf Familya ve seriler: bitki gelişmesi için önemli olan tekstür, mineralojik bileşim ve sıcaklık gibi özellikleri ifade eder. Seriye toprağın ilk tanıtıldığı yerin veya yakınındaki bir alanın ismi verilir. Pedon: en küçük birimdir. Horizonlarda yatay ve düşey yöndeki değişmeleri ayrıntılı olarak gösterir (Atalay, İ., 2006) WRB (World Reference Base for Soil Resources, 1992) Toprak Sınıflandırma Sistemi 1980 lerin başından itibaren devletler artan bir şekilde yiyecek ve tarım ürünleri ihtiyaçları bakımından birbirlerine bağımlı hale gelmeye başlamışlardır. Bu dönemde, arazi bozulması (degradasyon), ürün potansiyelindeki ve nüfus taşıma kapasitesindeki dengesizlikler gibi konular, üzerinde uzlaşılan ve toprak bilgisini gerektiren uluslararası konular haline gelmişlerdir. O dönemde FAO geçerli toprak sınıflandırma sistemlerini bir çerçevede toplayabilmek ve üzerinde anlaşılır bir sistem oluşturabilmek amacıyla önemli bir adım atmıştır. Bu çerçevedeki sistem toprak bilimciler arasındaki deneyimlerin paylaşılmasında bir iletişim aracı olacaktı. Tabi bu sistem bütün toprak bilimcilerin geniş bir katılımına ihtiyaç duymaktaydı. Bu sistem Dünya Toprak Haritası (Soil Map of The World) (FAO-UNESCO, ) nı takiben FAO nun öncülüğünde yılında UNESCO, UNEP, ISSS ve geniş bir bilim adamı grubunun katılımıyla Bulgaristan ın başkenti Sofya da düzenlenen toplantı sonucunda IRB (International Reference Base for Soil Resources ) isimli bir program geliştirilmiştir. Bu programda amaç; global ölçekte tanımlanmış büyük toprak grupları üzerinde bir uzlaşıya varmak amacıyla toprak sınıflandırma için bir referans tabanı oluşturmak, toprakları tanımlamak ve ayırmaktır. Böyle bir uzlaşının bilgi ve deneyim alışverişini kolaylaştıracağı, toprak sınıflandırma konusunda bilimsel bir dil oluşturacğı, toprak bilimindeki uygulamaları güçlendireceği ve diğer disiplinlerle arasındaki iletişimi artıracağı görüşü yaygındı. Çeşitli yerlerde farklı zamanlarda yapılan toplantılar 1992 ye kadar devam etti de programın adı WRB (World Reference Base For Soil Resources) olarak değiştirildi. Program periyodik olarak devam eden toplantılarla sürekli güncellenmiş ve geliştirilmiş ve 13 dile çevrilmiştir. En son güncelleme 2007 de yapılmıştır de Uluslar arası Toprak Bilimi Birliği toprak ilişkileri için birliğin sistemi olarak WRB yi (World Reference Base) kabul etmiştir. WRB nin yapısı, kavramları ve tanımlamaları kuvvetli bir biçimde FAO/UNESCO nun 1/ lik dünya toprak haritasından etkilenmiştir. Bunlar ise sınıflandırmada kullanılan ayırt edici horizonlar ve özellikleri Amerikan Toprak Taksonomisi nden almışlardır. O dönemde WRB 200 alt birim içeren toplam 30 sınıf önermiştir (Deckers vd., 2001). WRB ulusal toprak sınıflandırma sistemlerini de içeren kapsamlı bir sınıflandırma sistemidir. Bu sistem iki aşamalıdır: 1- Reference Base (Referans Esası) 30 toprak sınıfına sahip ve sadece ilk seviyeyle sınırlıdır. 2- Bir dizi önek ve belirleyicilerden oluşan WRB sınıflandırma sistemi toprak profillerinin daha net tanımlanması ve karakterizasyonunu (ayırt edilmesini) sağlamaktadır (Nachtergaele vd., 2000). 992

6 Sınıflandırmada kullanılan esaslar Temel prensipler yılında gerçekleştirilen ilk toplantıya dayanmakta olup daha sonra çalışma gruplarınca detaylandırılmıştır. Bu prensipleri kısaca: - Toprakların sınıflandırılması büyük ölçüde arazide gözlenebilen ve ölçülebilen tanımlayıcı horizonlar, özellikler ve materyalleri bakımından tanımlanmış toprak özelliklerine dayalıdır. tanımlayıcı horizonların seçiminde toprak oluşum olayları da dikkate alınmaktadır. Bu tanımlamayı daha gerçekçi yaparken tek başına ayırıcı bir ölçüt olarak kullanılmamaktadır. Mümkün olduğu ölçüde toprak yönetiminde önemli olan tanımlayıcı özellikler seçilmektedir. İklim parametreleri sınıflandırmada kullanılmamaktadır. Sistem ulusal sistemleri de barındıran kapsamlı bir sistemdir ve iki kategoriden oluşur. 1. Daha yukarı kategorik düzeydeki sınıflar spesifik toprak anamateryalinin çok önemli olduğu yerler haricinde, toprak özelliklerini oluşturan pedogenetik (toprak oluşum olayları) olaylara göre ayırtedilir. 2. Bir dizi önek ve belirleyicilerden oluşan WRB sınıflandırma sistemi toprak profillerinin daha net tanımlanması ve karakterizasyonunu (ayırt edilmesini) sağlamaktadır (Nachtergaele vd., 2000). Farklı iklim koşullarında bir dizi toprak grubu (Reference Soil Groups) oluşabilir. FAO/UNESCO sisteminde 32 toprak sınıfı (Histosol, Cryosol, Anthrosol, Leptosol, Vertisol, Fluvisol, Solonchak, Gleysol, Andosol, Podzol, Plinthosol, Ferralsol, Solonetz, Planosol, Chernozem, Kastanozem, Phaeozem, Gypsisol, Durisol, Calcisol, Albeluvisol,Alisol, Nitisol, Acrisol, Luvisol, Lixisol, Umbrisol, Cambisol, Arenosol, Regosol, Technosol ve Stagnosol) vardır (Anonim, 1998, 2006, 2007). 5. TOPRAK SINIFLANDIRMA KONUSUNDA DÜNYA DA VE TÜRKİYEDE YAPILAN ÇALIŞMALAR DÜNYA DA YAPILAN ÇALIŞMALAR Aslında toprak sınıflandırması yeni bir şey değildir. Lee (1921) e göre resmi olan ilk toprak sınıflandırması 40 yüzyıl önce Çin de Yao hanedanlığı döneminde yapılmıştır. Bu sınıflandırmanın nedeni ise verimliliğe göre alınacak vergileri belirlemektir (Anonim, 1978; Lee, 1921 ve Simonsan, 1962 ye atfen Ahrens vd. 2003; Scharenbroch, 2009). Milattan önce yıllarında ise Roma lı bir bilim adamı olan Cato, 9 sınıf, 21 alt sınıftan oluşan ve tarım için kullanılan bir sistem geliştirmiştir. Bu sistem ise lif ve yiyecek üretiminde bir karar verme aracı olarak kullanılmıştır (Stremski 1975 e atfen Ahrens vd., 2003). 12. yy. da Yahya İbn Mohammed Tarım Kitabı adlı incelemesinde şunları kaydetmiştir; tarımdaki ilk aşama toprakların tanınması, iyi ve kötü toprağın ayırt edilmesidir. Bernard Polissy ( ) Fransa da toprakların kaybettiği mineral maddelerin tekrar toprağa verilerek iyileştirilebileceği yönünde bir çalışma yaparken, yine Fransa da Oliver de Serres ( ) rotasyon yoluyla topraktaki besin kaybının önüne geçilebileceğini belirtmiştir lı yıllarda İngiltere Kraliyet Ailesinde doğal ve bilimsel yaklaşımlarla desteklenen çeşitli sınıflandırma sistemleri gerçekleştirilmiştir da Alman kimyacı Justus von Liebig, bitkilerin topraktan besin maddesi aldığını ve bunların gübreleme yoluyla onlara geri verilebileceğini vurgularken, Fallou ve Raman (1862) toprağın kayaların ayrışmasıyla meydana gelen mineral maddelerden çok daha fazla olduğunu ve bunun bitkiler için iyi bir gelişme ortamı olduğunu açıklamıştır. Rusya da Dokuchaev (1883), farklı toprakların tanımını ve oluşumunu toprak oluşum faktörleri ve olaylarına, tanımlayıcı horizonlara ve toprak özelliklerine göre açıklayan kapsamlı bir çalışma yapmıştır. - Bu sistem toprak oluşum olaylarına (pedogenesis) dayandığı için yapılan sınıflandırmaya da Genetik 993

7 sınıflandırma denmiştir (Scharenbroch, 2009; Nortcliff, 2006).- İşte bu tarihten sonra, 20. yy boyunca ve 21. yy içinde toprakları sınıflandırmak için çeşitli girişimler olmuştur. Bunların bir kısmı sadece birkaç km.lik bir alan için geçerli olurken bir kısmı ise küresel ölçekte yapılmıştır (Nortcliff, 2006) de George Coffey, Amerika da Dokuchaiev ve Glinka nın ilkelerine dayalı ilk toprak sınıflandırmasını yapmıştır. II. Dünya Savaşı ndan sonra özellikle tarımda, ekonomideki yeniden yapılanmalar ve küresel marketlerin büyümesinin etkileri hissedilmeye; toprak koruma ve alternatif arazi kullanımı konularına da ilgiler artmaya başlamıştır. Toprak bilimciler yeni topraklar tanımlamaya ve yeni tanımlanan toprakları sınıflandırmak için yeni sistemler geliştirmeye başladılar. Amerikan Toprak Sınıflandırma Sisteminin ise C.F. Marbut vec. Kelloog tarafından 1951 yılında temelleri atıldı (Ahrens vd., 2003; Scharenbroch, 2009). Aynı yıllarda ise Avrupa da yoğun çalışmalar vardı. Bunların en önemlilerinden biri Fransa da yaşanmış ve 1950 lerin başında kendi sistemlerini ortaya koymuşlar ve 1967 de basılmıştır da Amerikan sistemi 7. Yaklaşım olarak ilk kez Toprak Sistematiğinin (Soil Taxonomy) işlevselliğini göstermiştir. Bu arada diğer ülkeler de kendi sistemlerini geliştirmeye devam etmişlerdir. Yine aynı zamanlardaki iki çarpıcı (önemli) gelişme olarak FAO nun geliştirdiği Dünya Toprak Haritası (Soil Map of the World Project) ve Afrika Toprak Haritası nın yapılması şeklinde ortaya çıkmıştır. Avrupa Toprak Haritasının çıkarılması ise 1970 te gerçekleşmiştir (Ahrens vd., 2003) de Uluslar arası Toprak Bilimi Birliği toprak ilişkileri için birliğin sistemi olarak WRB yi (World Reference Base) kabul etmiştir. WRB nin yapısı, kavramları ve tanımlamaları kuvvetli bir biçimde FAO/UNESCO nun 1/ lik dünya toprak haritasından etkilenmiştir. Bunlar ise sınıflandırmada kullanılan ayırt edici horizonlar ve özellikleri Amerikan Toprak Taksonomisi nden almışlardır. O dönemde WRB 200 alt birim içeren toplam 30 sınıf önermiştir (Deckers vd., 2001). WRB ulusal toprak sınıflandırma sistemlerini de içeren kapsamlı bir sınıflandırma sistemidir. Bu sistem iki aşamalıdır: 1- Reference Base (Referans Esası) 30 toprak sınıfına sahip ve sadece ilk seviyeyle sınırlıdır. 2- Bir dizi önek ve belirleyicilerden oluşan WRB sınıflandırma sistemi toprak profillerinin daha net tanımlanması ve karakterizasyonunu (ayırt edilmesini) sağlamaktadır (Nachtergaele vd., 2000). Toprak inceleme yöntemleri toprak sınıflama sistemine uygulandığında bazı uyumlar yaygın olarak kabul edilebiliyor. Uyum gruplarından birisi haritalama birimlerinin konumsal sınırlarıyla ilgilenirken diğer grup haritalama birimleri arasındaki kavramsal sınırlarla uğraşmaktadır. Konumsal sınırlar konusunda 125 cm derinliği için FAO/WRB sistemlerinde bir görüş birliğine varılırken, bu derinlik toprak taksonomisinde veya birçok genetik sistemde (pedogenetik özelliklerin kaybı durumunda) 200 cm olarak kabul edilmektedir. Her ne kadar toprak anlayışı m. arasında değişen toprak profiline dayalı da olsa topraktaki horizontal (yatay) sınırlar ise daha az belirgindir. Bazı özel durumlarda ise pedon-tessera düşüncesi uygulanmaktadır (Tonkonogov vd., 2001). Toprak sınıflandırma, biyolojik sınıflandırmayla birlikte ilerlemektedir. Ancak, WRB gibi IUSS tarafından desteklenen bir sistem bile uluslararası alanda kabul görmemiştir. Mazaheri (1995) ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmalarda sınıflandırmaya bulanık mantık sistemi uygulanmaya çalışılmıştır. Avustralya da yapılan bu çalışmada çok küçük bir başarı sağlanırken aynı yöntem diğer bölge topraklarına uygulandığında başarısız olunmuştur. Toprakların çok çeşitli olması ve horizonlarının benzerlik göstermemesi nedeniyle horizonların teşhisinde daha fazla dikkat edilmeli ve tüm topraklara hitap eden hiyerarşik bir sistem üretmek için daha az çaba sarf edilmelidir. 994

8 Farklı varlıklar olarak tanımlanabilen bitkiler ve hayvanların aksine dünya toprak örtüsü devamlılık göstermektedir. Toprak elemanları geçici ve/veya konumsal bir süksesyonda oluşurlar. Toprak ilminin erken dönemlerinde toprak sınıflandırması toprak genesisine (oluşumuna) dayandırılmaktaydı. Birçok geleneksel (yerel) toprak daha çok toprağın pedogenesisinde (oluşumunda) baskın olarak görülen toprak oluşum faktörlerine göre isimlendirilmişti. Örneğin, çöl topraklarında iklim, pulluk topraklarında insan, dağ topraklarında topoğrafya, volkanik kül topraklarında ana materyal etkisi düşünülerek isimlendirme yapılmıştır. Bazen de bunlara alternatif olarak kendini açık olarak hissettiren faktör isimlendirme de başrol oynamıştır. Örneğin, kahverengi topraklarda renk, alkali topraklarda kimyasal özellikler, hidromorfik topraklarda fiziksel özellikler, kumlu topraklarda tekstür ve litosol lerde ise derinlik faktörü isimlendirmede ön plana çıkmıştır (Deckers vd., 2001). Nachtergaele vd. (2000) in bildirdiğine göre WRB (World Reference Base) nin bazı temel amaçları şunlardır: tarihli gözden geçirilmiş FAO lejantına bilimsel bir derinlik ve zemin hazırlamak bunu yaparken toprak kaynakları ile ilgili en son bilgilerden ve ilişkilerden yararlanmak, 2- Toprakla ilgili en son çalışmaları kapsayan, tarımsal ve çevreselden ekolojik bakıma kadar sistemin kullanımını da geliştirmek ve genişletmektir. WRB de 39 adet ayırt edici horizon vardır. WRB de toprak sınıflandırmasının temelini de bu ayırt edici horizonlar (diagnostic horizons) oluşturur. Sınıflandırmaya geçmeden önce bu horizonların belirlenmesi ve sonra bunlara dayanılarak sınıflandırmanın yapılması gerekmektedir (Bridges, 2006) TÜRKİYE DE YAPILAN ÇALIŞMALAR Türkiye de toprak bilimi çok genç bir bilim kolu olarak ancak 1950 yıllarından sonra çalışmalarına başlayabilmiştir. Türkiye de esas olarak toprak etüd ve haritalama 1952 yılında FAO nun yardımıyla Amerikalı toprak uzmanı H. Oakes başkanlığında Türk uzmanlardan oluşan bir grupla başlamıştır. Bu grup bir araştırma sonucunda Türkiye nin 1/ ölçekli Türkiye Genel Toprak Haritası nı hazırlamıştır. Bu rapor ve harita çalışması 2 yılda tamamlanmıştır. Çalışmada ülkenin jeolojik ve topoğrafik haritaları (1/ ) esas alınarak toprak örnekleri alınmış ve bunlara ilişkin analiz sonuçları verilmiştir. Bu haritalama ve sınıflandırmada 1938 Amerikan sınıflama sisteminin büyük toprak grupları kullanılmış ve topraklar zonal, intrazonal ve azonal ordolarına yerleştirilmiştir (Özkalaycı vd., 2001). Topraksu Genel Müdürlüğü nün kurulması ile birlikte ülke topraklarının sınıflandırılarak haritalarının oluşturulması görevi bu kuruşla verilmiştir. Bu kurum yılları arasında tüm ülke topraklarını 1: ölçekli topoğrafik haritalar kullanarak incelemiş ve haritalamıştır. Sonuçlar 1/ ve 1/ ölçekli havza raporları şeklinde yayınlanmıştır (Dinç vd., 1987). Dengiz ve Bayramin (2003) nin Ankara gölbaşı yöresinde yaptıkları çalışmada bölgede yayılış gösteren büyük toprak grupları farklı toprak sınıflandırma sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmada toprakların fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri göz önüne alınarak FAO/UNESCO, Fitzpatrick ve Toprak Taksonomisi sınıflandırma sistemlerine göre belirlenmiştir. FAO/UNESCO sistemine göre haplic solonetz, eutric gleysol, haplic aeronosol, eutric fluvisol, lithic leptosol eutric legosol, calcaric ve chromic cambisol, calcic ve haplic luvisol ve lithic leptosol gibi toprak sınıfları belirlenmiştir. Ormancı (2007) Taban Arazi Üzerindeki Değişik Toprak Profillerinin Oluşumu, Sınıflandırılması ve Özellikleri adlı tez çalışmasında Kumacık ovasındaki toprakları Toprak 995

9 Taksonomisi ve FAO sistemine göre sınıflandırmış FAO ya göre Calcaric Gleysol, Calcaric Fluvisol, Vertic Cambisol ve Mollic Fluvisol toprak tiplerini belirlemiştir Doğu Karadeniz Bölgesi nde yapılan bir çalışmada (Aydınalp ve Fitzpatrick, 2004) bu bölge toprakları gözlemlenen ve analizle bulunan çeşitli veriler (tane dağılımı, ph, organik karbon, toplam azot, kalsiyum karbonat, elektriksel iletkenlik, katyon değişim kapasitesi ve değişebilir katyonlar) ışığında farklı toprak sınıflandırma sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Amik ovası topraklarının fiziksel ve kimyasal özelliklerini belirlemek ve sınıflandırmasını yapmak için yapılan çalışmada 29 toprak serisi ortaya çıkmıştır. Toprak Taksonomisine göre Entisol, Vertisol, Inceptisol, Alfisol ve Mollisol olarak sınıflandırılan topraklarda organik madde % arası, hacim ağırlığı gr cm -3, kil içeriği % , drenaj %70 şeklinde ortaya çıkmıştır (Kılıç vd., 2004). 6. SONUÇ VE ÖNERİLER Toprak sınıflandırma ile uğraşan bütün toprak bilimciler hatta aynı çalışma kitabını takip edenler ve aynı toprak profilini, verileri kullananlar bile bilirler ki bir toprak profilinin adlandırılmasında ancak çok nadir durumlarda bir fikir birliği vardır. Hatta bir örnek verilecek olursa 2001 yılında Macaristan da yapılan Toprak Sınıflandırma Sempozyumunda, arazide araştırılan bir toprak profili farklı bilim adamlarınca farklı bir şekilde adlandırılmıştır (Langohr, 2001). Toprak sınıflandırma çalışmalarına bakıldığında; çalışma alanının karmaşık olması, toprağın fiziksel, kimyasal, biyolojik, mineralojik özelliklerinin sayısının çok fazla olması, reaksiyon ve süreçlerin sayısının çok geniş olması ve atmosfer, biyosfer, hidrosfer ve litosfer arasındaki etkileşim ve karmaşık ilişkilerin anlaşılmasındaki gereklilik gibi birçok uyuşmazlık olduğu görülmektedir. Bu doğal nedenlere ek olarak; çalışma kitaplarının farklılığı ve kalitesi, toprak veri tabanlarının kalitesi, toprak bilimcilerin toprak sınıflandırmada çok aceleci davranılmasımaları, laboratuar ve gözlem yöntemlerindeki farklılıkları (örneğin bazı kurumlar kil boyutu için mm tane boyutu kullanırken bazılarının mm kullanması ph konusunda da 1/1, 1/5, 1/10 gibi farklı karışım oranları kullanılması) da katabiliriz (Langohr, 2001). Fitzpatrick (1986) ise bu nedenleri toprakların çok kompleks olması, birçok toprak hakkında yeterli bilginin olmaması ve sınıflandırma amaçlarının açık olmaması şeklinde açıklamıştır. Sonuç olarak her bir toprak için toplanan çok büyük miktardaki bilginin bir organizasyon ve yönetime ihtiyaç duyduğu çok açıktır. Bunu yapabilmek için, toprakları bazı sınıflara ayırmak gereklidir. Bu konudaki zengin bilgiyi (birikimi) basitleştirmek, hem toprak bilimcilerin kendi aralarındaki hem de diğer insanlarla olan iletişimlerine yardımcı olacaktır. Başarılı bir toprak sınıflandırma için hem sınıflandırmanın amacı iyi belirlenecek hem de amaca uygun ayırıcı özelliklerin seçiminde kullanılacak kriterler iyi seçilecektir. Çoğunlukla, toprak sınıflandırma hatalı kullanılmaktadır. Bunun nedeni; öncelikle bu işin neden geliştirildiğinin dikkate alınmamasıdır. Uygun bir sınıflandırmanın kullanılması toprak ilişkilerine daha büyük bir anlayış katacaktır. Halbuki uygun olmayan bir sınıflandırmanın kullanılması bir karmaşa ile sonuçlanabilir (Nortcliff, 2006). Türkiye nin henüz kendine özgü bir sınıflandırma sistemi olmamakla birlikte yapılan çalışmalarda WRB, Amerikan Toprak Taksonomisi ve Alman Sistemi gibi sınıflandırmalar kullanılmaktadır. Tabi ülkemize özgü bir sistemin ortaya konması ancak bu yönde yapılan bilimsel çalışmaların sayısının artırılması ile mümkündür. Öte yandan toprak sınıflandırma konusunda gelişmeleri takip 996

10 edebilmemiz ve bu gelişmelere paralel olarak ilerleyebilmemiz için uluslar arası bir sistem olan WRB ye göre toprakların sınıflandırılması yerinde olacaktır. 7. KAYNAKLAR Ahrens, R.,J., Rice, T.J., ve Eswaran, H., Soil Classificaton: Past and Present, Soil Classification (A Global Desk Reference), p:19-26, CRC Press, Anonim, Günümüze Kadar Yapılan Toprak Sınıflandırılması ve Esasları, Ege Ünv. Ziraat Fak. Yay. No. 352, İzmir. Anonim, World Reference Base For Soil Resources, FAO, ISRIC and ISSS Anonim, Keys to Soil Taxonomy, Tenth edition, United States Department of Agriculture, By Soil Survey Staff, Natural Resources Conservation Service, Atalay, İ., Toprak Oluşumu, Sınıflandırılması ve Coğrafyası, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara. Aydınalp, C. ve Fitzpatrick, E.A., Classification of Great Soil Groups in The East Black Sea Basin According to International Soil Classification Systems, Journal of Central European Agriculture, no:2 ( ). Bridges, E.M., Diagnostic Horizons, Encyclopedia of Soil Sciences, p: , Taylor &Francis. Buol, S.W., Philosophies of Soil Classifications: From Is to Does. pp.3-10 in H. Eswaran, T. Rice, R. Ahrens and B. Stewart (eds.) Soil Classification: A Global Reference. CRC Press LLC. Deckers, J., Driessen, P., Nachtergaele, F ve Spaargaren, O., 2001, World Reference Base For Soil Resources-in a nutshell, International Soil Classification Symposium, Hungary Dengiz, O., Bayramin, İ., Ankara Gölbaşı Yöresi Topraklarının Farklı Toprak Sınıflandırma Sistemlerine Göre Sınıflandırılması, HR. Ü.Z.F. Dergisi, 7 (3-4): Eswaran, H., Rice, T., Ahrens, R., ve Stewart, B.A., 2003, Soil Classification (A Global Desk Reference), CRC Press, Fitzparick, E.A., Soils (Their formation, classification and distribution), Longman Group (FE) Ltd., England. Kantarcı, M.D., Toprak İlmi, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 4261, Orman Fak. Yayın No: 462, Çantay Matbaası, İstanbul. Kılıç, Ş., Ağca, N. ve Yalçın, M., Soils of Amik Plain (Turkey): Properties and Classification, Journal of Agronomy 3 (4): Nachtergaele, F.O., Spaargaren, O., Deckers, J.A. ve Ahrens, B., 2000, New Developments in Soil Classification World Reference Base For Soil Resources, Gederma 96, Nortcliff, S., 2006, Classification: Need For System, Encyclopedia of Soil Sciences, p , Taylor &Francis Ormancı, İ.F., Taban Arazi Üzerindeki Değişik Toprak Profillerinin Oluşumu, Sınıflandırılması ve Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, 44s., S.D.Ü.Toprak Anabilim Dalı, Isparta. Özkalaycı, G.Ö., Özden, M., Keskin, S. ve Bayat, M., 2001, Türkiye Toprakları Bilgi Sistemi, 8. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, p: , Mart,Ankara. 997

11 Scharenbroch, B., Introduction to Soil Science, ACCA&The Morton Arboretum, www. Tonkonogov, V., Gerasimova, M., ve Lebedeva, I., Genetic Soil Classification System-What is Its Objective? World Reference Base For Soil Resources-in a nutshell, International Soil Classification Symposium, Hungary. 998

TOPRAK SINIFLANDIRMASI - 1

TOPRAK SINIFLANDIRMASI - 1 TOPRAK SINIFLANDIRMASI - 1 TOPRAK SINIFLANDIRMASI Sınıflandırma, aynı cinsten nesnelerin, belli bir amaca hizmet edecek biçimde, hafızada sıralandırılması ve bunların özelliklerine göre çeşitli bölümler

Detaylı

6. Bölüm: TOPRAKLARIN SINIFLANDIRILMASI

6. Bölüm: TOPRAKLARIN SINIFLANDIRILMASI 6. Bölüm: TOPRAKLARIN SINIFLANDIRILMASI Sınıflandırma, aynı cinsten nesnelerin belli bir amaca hizmet edecek biçimde sıralanması ve bunların özelliklerine göre çeşitli bölümler ve alt bölümler içinde düzenlenmesidir.

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ

5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ 5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ Toprak profili: Toprak yüzeyinden ana kayaya kadar düşey kesittir. Horizon: Toprak oluşum süreçleri ile meydana gelmiş, yataya ve/veya birbirine oldukça paralel dizilmiş katmanlardır.

Detaylı

ARAZİ DEĞERLENDİRME İlkeler

ARAZİ DEĞERLENDİRME İlkeler ARAZİ DEĞERLENDİRME İlkeler Prof. Dr. Günay Erpul arazi değerlendirme ilkeleri bu ders kapsamında güncel arazi değerlendirme işlevini gerçekleştirebilmek için gerekli deyimler temel kavramlar ana hatlar

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ ARAZİSİ TOPRAK ETÜDÜNÜN GÜNCELLENMESİ

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ ARAZİSİ TOPRAK ETÜDÜNÜN GÜNCELLENMESİ T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK BİLİMİ VE BİTKİ BESLEME ANABİLİM DALI 2014-YL-035 ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ ARAZİSİ TOPRAK

Detaylı

KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ

KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK VE SU KAYNAKLARI ULUSAL BİLGİ MERKEZİ Doç.Dr. D.Murat ÖZDEN Araştırma Şube Müdürü Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü 1. Ulusal Bilgi Merkezi Neden Kuruldu? 1 Köy Hizmetleri

Detaylı

ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI

ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI ön koşul kavramsal uzlaşı niçin planlama? toplumsal-ekonomikhukuksal gerekçe plan kapsam çerçevesi plan yapımında yetkiler planın ilkesel doğrultuları ve somut koşulları plan

Detaylı

2229 Ayrıntılı Etkinlik Eğitim Programı SAAT/ GÜN

2229 Ayrıntılı Etkinlik Eğitim Programı SAAT/ GÜN 9.08.206, Cuma Tanışma ve Oryantasyon Yaz okulu öğrencilerinin tanışması, çalışma gruplarının oluşturulması, çalışma konularının verilmesi, görev ve sorumlulukların anlatılması. 2229 Ayrıntılı Etkinlik

Detaylı

PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK

PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki

Detaylı

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ - Kayaların ayrışması + organik maddeler - Su ve hava içerir - Bitki ve hayvanlar barındırır - Mineral maddeler TOPRAKLARI OLUŞTURAN ANA MATERYAL TİPLERİ - Toprak tipi-ana materyalin

Detaylı

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi

Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Su Kaynakları Ulusal Bilgi Merkezi BU SUNUMDA; Ulusal Bilgi Merkezi Neden Kuruldu Merkezin Amaçları Ulusal Bilgi Merkezinin Faaliyetleri Kullanılan Materyaller Kullanılan Yöntem Verilerin Sunumu Ulusal Bilgi Merkezinde Gerçekleştirilen

Detaylı

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak haritası Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Toprak ağaçlandırma başarısını en çok etkileyen faktörlerden birisidir. İklim koşulları bakımından yeterlilik olsa

Detaylı

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR

AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR AĞAÇLANDIRMALARDA UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Ağaçlandırma çalışmalarında amaç tespiti ile işe başlamak ilk hedeftir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Amaç tespiti ülkemizin ormancılık

Detaylı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ 2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 11. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ Ay EKİM Hafta Ders Saati Biyoçeşitlilik Biyoçeşitlilik Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı

Detaylı

TOPRAĞIN DÖRT ESAS YAPI MADDESİ

TOPRAĞIN DÖRT ESAS YAPI MADDESİ TOPRAĞIN TARİFİ Toprak kelimesi birçok kelime gibi birkaç anlama sahiptir. - Geleneksel olarak, ayırt edilebilir horizonları olsun veya olmasın bitkilerin büyüyebildiği doğal bir ortam. Bu görüşte insanlar

Detaylı

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEM TARIMSAL ÜRETİMİ GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE TAMAMLANMIŞ VEYA MEVCUT OLAN ÇALIŞMALAR

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEM TARIMSAL ÜRETİMİ GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE TAMAMLANMIŞ VEYA MEVCUT OLAN ÇALIŞMALAR TUCBS TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞINDA TÜGEM TAGEM TRGM KKGM COĞRAFİ BİLGİ SİSTEM ANKARA 2010 1 TARIMSAL ÜRETİMİ GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE TAMAMLANMIŞ VEYA MEVCUT OLAN ÇALIŞMALAR 1-1/25 000 Ölçekli

Detaylı

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen

Detaylı

TOPRAKLARA KARAKTER KAZANDIRAN ETMENLER

TOPRAKLARA KARAKTER KAZANDIRAN ETMENLER TOPRAKLARA KARAKTER KAZANDIRAN ETMENLER Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr 5 Etmen Ana materyalin ufalanıp ayrışması ve belli oranlarda organik madde ile karışması sonucu oluşan

Detaylı

Veysel Işık. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I. Yerin Merkezine Seyehat. Prof. Dr.

Veysel Işık. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I. Yerin Merkezine Seyehat. Prof. Dr. JEM 107/125/151 Genel Jeoloji I Prof. Dr. Yerin Merkezine Seyehat Ankara Üviversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Tektonik Araştırma Grubu JEM107/123/152 Genel Jeoloji I Yeryuvarımızın 4.6 milyar yaşında

Detaylı

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Toprak, üzerinde tüm canlıların barınıp yaşadığı, insan ve hayvan beslenmesi için gerekli ürünlerin yetiştiği yaşayan canlı bir varlıktır ve yaşamın kaynağıdır. Toprak,

Detaylı

... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU

... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE... (İL)... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU HAZIRLAYAN TEKNİK SORUMLU Adı Soyadı JEOLOJİ MÜHENDİSİ Oda Sicil No AY-YIL 1 İLETİŞİM İLE İLGİLİ BİLGİLER

Detaylı

Sporda Yetenek Seçimi ve Yönlendirme

Sporda Yetenek Seçimi ve Yönlendirme Sporda Yetenek Seçimi ve Yönlendirme Yetenek seçimi; İş dünyasında, Eğitimde, Teknolojide, Sanatta, Sporda ve daha birçok alanda ilgi duyulan ve yatırım yapılan bir alandır. Toplumda yetenekli bir gencin

Detaylı

Yüzey suyu kütlesi tipolojisi, Tuna Nehir Havzası Ülkeleri ve Ukrayna Deneyimi

Yüzey suyu kütlesi tipolojisi, Tuna Nehir Havzası Ülkeleri ve Ukrayna Deneyimi MODÜL 1 Su Çerçeve Direktifi, Su Çerçeve Direktifinin Kardeş Direktiflerle İlişkisi, Nehir Havzası Yönetim Planlaması, Su Kütleleri, Tipoloji ve Sınıflandırma Yüzey suyu kütlesi tipolojisi, Tuna Nehir

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN İŞLETME/REVİZE İŞLETME PROJESİ FORMATI İLÇE (İL). NUMARALI ARAMA RUHSATINA İLİŞKİN İŞLETME PROJESİ

JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN İŞLETME/REVİZE İŞLETME PROJESİ FORMATI İLÇE (İL). NUMARALI ARAMA RUHSATINA İLİŞKİN İŞLETME PROJESİ JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN İŞLETME/REVİZE İŞLETME PROJESİ FORMATI İLÇE (İL). NUMARALI ARAMA RUHSATINA İLİŞKİN İŞLETME PROJESİ HAZIRLAYAN (Jeoloji Mühendisi) Adı Soyadı : Oda Sicil No (*) : AY-YIL Ruhsat

Detaylı

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan...

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan... YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM EDİTÖR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması

Detaylı

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri

Detaylı

Toprak Kaynakları için Dünya Referans Sistemi

Toprak Kaynakları için Dünya Referans Sistemi Toprak Kaynakları için Dünya Referans Sistemi Uluslararası Toprak Sınıflandırma, İlişkilendirme ve İletişim için Uygulama Dökümanı FAO -Dünya Toprak Kaynakları Raporu No:103, WRB 2007 (Çeviri) Tarım Reformu

Detaylı

MİNERAL TOPRAKLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

MİNERAL TOPRAKLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ MİNERAL TOPRAKLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Fiziği Toprakların fiziksel özellikleri, toprak boşluk oranını, havalanması, su tutma özellikleri

Detaylı

DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞIN TANIMI Davranış Kavramı, öncelikle insan veya hayvanın tek tek veya toplu olarak gösterdiği faaliyetler olarak tanımlanabilir. En genel anlamda davranış, insanların

Detaylı

Ege Havzas ı ndaki Büyük Toprak Gruplar ı n ı n Farkl ı Toprak Taksonomisi Sistemlerine Göre Karşı laşt ı r ı lmas ı

Ege Havzas ı ndaki Büyük Toprak Gruplar ı n ı n Farkl ı Toprak Taksonomisi Sistemlerine Göre Karşı laşt ı r ı lmas ı TARIM BILIMLERI DERGISI 2000, 6 (3), 49-53 Ege Havzas ı ndaki Büyük Toprak Gruplar ı n ı n Farkl ı Toprak Taksonomisi Sistemlerine Göre Karşı laşt ı r ı lmas ı Cumhur AYDINALP' Haluk BAŞAR' Geli ş Tarihi

Detaylı

YÜZEY TANIMLAMA HORİZONLARI ANTHROPIC EPIPEDON

YÜZEY TANIMLAMA HORİZONLARI ANTHROPIC EPIPEDON 6.2.3.1 YÜZEY TANIMLAMA HORİZONLARI ANTHROPIC EPIPEDON İnsan tarafından değiştirilmiş veya transfer edilmiş materyalden oluşan kalın horizon. İnsan tarafından değiştirilmiş veya transfer edilmiş materyalden

Detaylı

LAND DEGRADATİON. Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı

LAND DEGRADATİON. Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı ARAZİ BOZULUMU LAND DEGRADATİON Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı LAND DEGRADATİON ( ARAZİ BOZULUMU) SOİL DEGRADATİON (TOPRAK BOZULUMU) DESERTİFİCATİON (ÇÖLLEŞME) Arazi Bozulumu Nedir - Su ve rüzgar

Detaylı

CORINE LAND COVER PROJECT

CORINE LAND COVER PROJECT CORINE LAND COVER PROJECT Coordination of Information on the Environment ÇEVRESEL VERİLERİN KOORDİNASYONU ARAZİ KULLANIM PROJESİ Arazi İzleme Sistemi T.C ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI BİLGİ İŞLEM DAİRE BAŞKANLIĞI

Detaylı

JEO 358 Toprak Mekaniği Ders Notları. Bu derste...

JEO 358 Toprak Mekaniği Ders Notları. Bu derste... JEO 358 Toprak Mekaniği Ders Notları Bu derste... Toprak zeminlerin fiziksel ve mekanik özelliklerinin anlaşılması Toprak zeminlerin gerilim-deformasyon davranışlarının tanımlanması Toprak zeminlerde konsolidasyon

Detaylı

ÇORAK TOPRAKLARIN ISLAHI VE YÖNETİMİ

ÇORAK TOPRAKLARIN ISLAHI VE YÖNETİMİ ÇORAK TOPRAKLARIN ISLAHI VE YÖNETİMİ BÜLENT SÖNMEZ Dr., Ziraat Yüksek Mühendisi, Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Bülent Sönmez, Çorak Toprakların Islahı ve Yönetimi, Bilim

Detaylı

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİK BİRİMLER *Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları ortamla olan ilişkisini inceleyen bilim dalıdır. Ekolojik birimlerin küçükten büyüye doğru sıralaması: Ekoloji

Detaylı

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir. 2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası

Detaylı

Dünya Toprak Kaynakları Referans Sistemi

Dünya Toprak Kaynakları Referans Sistemi ISBN : 968-605-4672-21-9 Dünya Toprak Kaynakları Referans Sistemi Uluslararası Sınıflandırma, İlişkilendirme ve İletişim için Bir Çerçeve FAO -Dünya Toprak Kaynakları Raporu No:103 (Çeviri) Çevirmen ve

Detaylı

Ekosistem Ekolojisi Yapısı

Ekosistem Ekolojisi Yapısı Ekosistem Ekolojisi, Ekosistemin Yapısı Ekosistem Ekolojisi Yapısı A. Ekoloji Bilimi ve Önemi Ekoloji canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde teknolojinin

Detaylı

Karamenderes Ovası, Truva Bölgesi Sağ Sahil Fluviyal Topraklarının Sınıflandırılması

Karamenderes Ovası, Truva Bölgesi Sağ Sahil Fluviyal Topraklarının Sınıflandırılması Toprak Su Dergisi, 2015,4 (2): (21-29) Karamenderes Ovası, Truva Bölgesi Sağ Sahil Fluviyal Topraklarının Sınıflandırılması Timuçin EVEREST 1* Hasan ÖZCAN 2 1 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ezine

Detaylı

Tarým Arazilerinin Amaç Dýþý Kullanýmý; Erzurum Örneði

Tarým Arazilerinin Amaç Dýþý Kullanýmý; Erzurum Örneði Tarým Arazilerinin Amaç Dýþý Kullanýmý; Erzurum Örneði Ekoloji 13, 52, 1-6 2004 Ali Kýlýç ÖZBEK Devlet Su Ýþleri 8. Bölge Müdürlüðü 25100, ERZURUM Taþkýn ÖZTAÞ Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak

Detaylı

BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ

BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ BURSA ĠLĠ ĠÇĠN ZEMĠN SINIFLAMASI VE SĠSMĠK TEHLĠKE DEĞERLENDĠRMESĠ PROJESĠ AMAÇ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK-MAM) arasında protokol imzalanmıştır. Projede, Bursa

Detaylı

TOPRAK İLMİ, ORMAN EKOLOJİSİ, HAVZA AMENAJMANI VE ETÜD-PROJE İŞLERİ

TOPRAK İLMİ, ORMAN EKOLOJİSİ, HAVZA AMENAJMANI VE ETÜD-PROJE İŞLERİ DİKKAT: 1- Sorular çoktan seçmeli test şeklinde olup, cevap kağıdındaki doğru cevaba ait kare kutunun içi X (çarpı) şeklinde işaretlenerek cevaplanacaktır. 2- Cevaplandırmada siyah kurşun kalem ve yumuşak

Detaylı

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir. DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,

Detaylı

Kuşkonağı Havzası Temel Toprak Özellikleri, Sınıflandırılması ve Haritalanması

Kuşkonağı Havzası Temel Toprak Özellikleri, Sınıflandırılması ve Haritalanması Sağlam ve Türkmen Araştırma Makalesi (Research Article) Orhan DENGİZ 1 Ayşe EREL 2 Aylin ERKOÇAK 1 Murat DURMUŞ 1 1Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak bölümü 55139,Samsun 2Toprak ve Su Kaynakları

Detaylı

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

11. SINIF COĞRAFYA DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM Ay Hafta Ders Saati KONULAR KAZANIMLAR 1 3 Biyoçeşitlilik A.11.1. Bitki ve hayvan türlerindeki zenginliğin oluşumunda ve türlerin azalmasında etkili faktörleri birbirleriyle olan ilişkileri çerçevesinde

Detaylı

Mahmut DİNGİL 1*, Suat ŞENOL 1, Erhan AKÇA 2, Mehmet Eren ÖZTEKİN 3

Mahmut DİNGİL 1*, Suat ŞENOL 1, Erhan AKÇA 2, Mehmet Eren ÖZTEKİN 3 YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 2012, 22(2): 108-112 Geliş Tarihi(Received):06.04.2012 Kabul Tarihi (Accepted): 08.05.2012 Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Türkiye de Volkan Külleri

Detaylı

Classification and Determination of Different Soils Distribution on Fener Village and Its Near Vicinity Located in Left Side of Bafra Plain

Classification and Determination of Different Soils Distribution on Fener Village and Its Near Vicinity Located in Left Side of Bafra Plain Bafra Ovası Sol Sahilinde Yer Alan Fener Köyü ve Yakın Çevresinde Dağılım Gösteren Farklı Toprakların Sınıflandırılması ve Dağılım Alanlarının Belirlenmesi Fikret Saygın 1, Orhan Dengiz 11 1 Ondokuz Mayıs

Detaylı

HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü HARİTA NEDİR? Harita; yer yüzeyinin bir düzlem üzerine belirli bir oranda küçültülerek bir takım çizgi ve

Detaylı

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ORMANCILIK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TEKNOLOJİSİ Kırgızistan Cumhuriyeti Çevre Koruma ve Ormancılık Devlet Ajansı Key words: Kırgızistan Orman Kadastro, Kırgızistan Orman CBS SUMMARY

Detaylı

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale Ekrem Yüce Dr. Turgay Turna Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize Ali Kabaoğlu Safiye Pınar Özer Gökhan Tanyel ÇAYKUR Atatürk

Detaylı

Mustafa COŞKUN Orman ve Su İşleri Uzmanı

Mustafa COŞKUN Orman ve Su İşleri Uzmanı Mustafa COŞKUN Orman ve Su İşleri Uzmanı Denizden Yükseklik (m) Bakı Eğim % Tepe Sırt Üst Yamaç Orta Yamaç Alt Yamaç Taban Düzlük Çukurluk Anakaya/Anamateryal 0-25 Az TaĢlı 26-50 Orta TaĢlı 51-80 Çok TaĢlı

Detaylı

TOPRAK STRÜKTÜRÜ. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin yapısal düzenidir.

TOPRAK STRÜKTÜRÜ. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin yapısal düzenidir. TOPRAK STRÜKTÜRÜ Toprak strüktürü veya yapısı denince, katı toprak taneciklerinin istiflenme düzeni ve buna bağlı olarak toprak gözenek sisteminin şekli anlaşılır. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin

Detaylı

TOPRAK VE SU KAYNAKLARINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI

TOPRAK VE SU KAYNAKLARINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI TOPRAK VE SU KAYNAKLARINDA COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI 22.10.2014 Aylin ÇELİK Ziraat Yüksek Mühendisi Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Arazi Islahı ve Sulama Sist. Daire Bşk.

Detaylı

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte; geniş alanlarda, kısa zaman aralıklarında ucuz ve hızlı sonuç alınabilen uzaktan algılama tekniğinin, yenilenebilir

Detaylı

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ ARAZİLERİNİN TARIMSAL KULLANIM DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Orhan DENGİZ OMÜ Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Samsun

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ ARAZİLERİNİN TARIMSAL KULLANIM DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Orhan DENGİZ OMÜ Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü, Samsun OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2006,21(1):55-64 J. of Fac. of Agric., OMU, 2006,21(1):55-64 ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ ARAZİLERİNİN TARIMSAL KULLANIM DURUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Orhan DENGİZ OMÜ Ziraat Fakültesi,

Detaylı

Dünya nın şekli. Küre?

Dünya nın şekli. Küre? Dünya nın şekli Küre? Dünya nın şekli Elipsoid? Aslında dünyanın şekli tam olarak bunlardan hiçbiri değildir. Biz ilkokulda ve lisede ilk önce yuvarlak olduğunu sonra ortadan basık olduğunu sonrada elipsoid

Detaylı

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA

TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA Ülkemizde Tarımsal Ormancılık Çalışmaları Ülkemizde tarımsal ormancılık çalışmalarını anlayabilmek için ülkemiz topraklarının yetişme ortamı özellikleri

Detaylı

TS EN ISO 9241-151 EŞLEŞTİRME LİSTESİ

TS EN ISO 9241-151 EŞLEŞTİRME LİSTESİ Kriter No Kriter Başlığı Rehber İlke Başlığı A 6. Üst Düzey Tasarım Kararları ve Tasarım Stratejisi 6.1 Genel özellikler 6.2 Web uygulamasının amacının belirginliği 3.10.1. Kurumsal Bilgiler 1.3.2. Kullanıcıların

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİ. Prof. Dr. Şükrü ERSOY SAATİ : KREDİ : 3

MÜHENDİSLİK JEOLOJİ. Prof. Dr. Şükrü ERSOY SAATİ : KREDİ : 3 MÜHENDİSLİK JEOLOJİ Prof. Dr. Şükrü ERSOY SAATİ : 3.0.0 KREDİ : 3 KONULAR 1. Giriş ve Yerin Genel Özellikleri YERİN İÇ OLAYLARI (İÇ DİNAMİK) 1. Mineraller ve Kayaçlar 2. Tabakalı Kayaçların Özellikleri

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 4 TABAKALI KAYAÇLARIN ÖZELLİKLER, STRATİGRAFİ,

Detaylı

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ Yasemin ŞİŞMAN, Ülkü KIRICI Sunum Akış Şeması 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE METHOD 3. AFİN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ 4. KALİTE KONTROL 5. İRDELEME

Detaylı

Ankara Çatalkaya havzası temel toprak özellikleri ve sınıflandırılması

Ankara Çatalkaya havzası temel toprak özellikleri ve sınıflandırılması Ankara Çatalkaya havzası temel toprak özellikleri ve sınıflandırılması Orhan Dengiz 1, *, Oğuz Başkan 2, Hicrettin Cebel 2 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme

Detaylı

Türkiye nin Coğrafi Bölgelerinin Belirlenme Çalışmaları. Yard.Doç.Dr. Mehmet Fatih DÖKER

Türkiye nin Coğrafi Bölgelerinin Belirlenme Çalışmaları. Yard.Doç.Dr. Mehmet Fatih DÖKER Türkiye nin Coğrafi Bölgelerinin Belirlenme Çalışmaları Yard.Doç.Dr. Mehmet Fatih DÖKER HATIRLATMA 1-Bölge Nedir? 2- Bölge Ayrımında Kullanılan Kriterler DOĞAL ÖZELLİKLER BEŞERİ VE EKONOMİK ÖZELLİKLER

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun. Doç.Dr.Mehmet MISIR-2013 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte; geniş alanlarda, kısa zaman aralıklarında

Detaylı

T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi

T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI-3 COĞRAFYA-1 TESTİ 18 HAZİRAN 2017 PAZAR Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının

Detaylı

Samsun Terme Havzası Bazı Temel Fizyografik Karakteristikleri Belirlenmesi ve Tarımsal Taşkın Alanlarının Toprak Haritalanması *

Samsun Terme Havzası Bazı Temel Fizyografik Karakteristikleri Belirlenmesi ve Tarımsal Taşkın Alanlarının Toprak Haritalanması * Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi http://dergi.siirt.edu.tr Araştırma Makalesi / Research Article Turk J Agric Res (2016) 3: 1-13 TÜTAD ISSN: 2148-2306 doi: 10.19159/tutad.55780 Samsun Terme Havzası

Detaylı

Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 3 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 4 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 5 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER

Detaylı

Süreklilik Göstergesi. Kavram Haritaları. Etkileşim Göstergesi. Problem/Çözüm Göstergesi Karşılaştırma Matrisi. (Anlam Çözümleme Tablosu)

Süreklilik Göstergesi. Kavram Haritaları. Etkileşim Göstergesi. Problem/Çözüm Göstergesi Karşılaştırma Matrisi. (Anlam Çözümleme Tablosu) Kavram Haritaları Hiyerarşik KH Hiyerarşik Olmayan KH ( Ağ, Örümcek Harita) Zincir KH Sınıflandırma Haritası Vee Diyagramları Neden-Sonuç Diyagramları Balık Kılçığı Döngü Göstergesi Olay Zinciri Dizileri

Detaylı

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 59-67

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 59-67 S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 59-67 KONUKLAR TARIM İŞLETMESİ YAŞLI NEHİR TERASLARI ÜZERİNDE YER ALAN TOPRAKLARIN FİZİKSEL, KİMYASAL, MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ VE OLUŞUMU Levent BAŞAYİĞİT

Detaylı

DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN

DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN Heyelan ya da toprak kayması, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru

Detaylı

Havza Amenajmanı Laboratuvarı

Havza Amenajmanı Laboratuvarı MÜDEK Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği Havza Amenajmanı Laboratuvarı Havza Amenajmanı Laboratuvarı 1971 yılında Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümünde kurulmuş

Detaylı

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 9. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ

2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 9. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ 2018 / 2019 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSLARI 9. SINIF COĞRAFYA DERSİ YILLIK PLAN ÖRNEĞİ Ay EKİM Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı İnsan Ve Doğa Etkileşimi Coğrafyanın

Detaylı

Süleyman Demirel Üniversitesi Çiftlik Arazisinin Detaylı Toprak Etüdü ve Haritalanması

Süleyman Demirel Üniversitesi Çiftlik Arazisinin Detaylı Toprak Etüdü ve Haritalanması Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9-3 (2005),x-x Süleyman Demirel Üniversitesi Çiftlik Arazisinin Detaylı Toprak Etüdü ve Haritalanması M. AKGÜL 1 L. BAŞAYİĞİT 1 1 Süleyman

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ HRT 105 HARİTA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK Kamu Ölçmeleri Anabilim Dalı www.gislab.ktu.edu.tr/kadro/ecolak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Geographical

Detaylı

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ TÜRKİYE ET ÜRETİMİNDE BÖLGELER ARASI YAPISAL DEĞİŞİM ÜZERİNE BİR ANALİZ Arş. Gör. Atilla KESKİN 1 Arş.Gör. Adem AKSOY 1 Doç.Dr. Fahri YAVUZ 1 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisini oluşturan sektörlerin geliştirilmesi

Detaylı

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ 2. HAFTA Arş. Gör. Dr. Kıymet DENİZ GENEL BİLGİLER Petrografi Ve Petroloji Nedir? Latince Petr- taş kelimesinden türetilmiş petrografi ve petroloji birbirini

Detaylı

Ölçme ve Değerlendirmenin. Eğitim Sistemi Açısından. Ölçme ve Değerlendirme. TESOY-Hafta Yrd. Doç. Dr.

Ölçme ve Değerlendirmenin. Eğitim Sistemi Açısından. Ölçme ve Değerlendirme. TESOY-Hafta Yrd. Doç. Dr. TESOY-Hafta-1 ve Değerlendirme BÖLÜM 1-2 ve Değerlendirmenin Önemi ve Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cetinerdogan@gmail.com Eğitimde ölçme ve değerlendirme neden önemlidir? Eğitim politikalarına

Detaylı

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü YENİLENMİŞ TÜRKİYE DİRİ FAY HARİTALARI VE DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMİ Dr. Tamer Y. DUMAN MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Türkiye neden bir deprem ülkesi? Yerküre iç-dinamikleri

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ Danışman Doç. Dr. Tufan BAL YÜKSEK LİSANS TEZİ TARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA - 2016 2016 [] TEZ

Detaylı

Ekolojik Mesleki Yetkinlik Transfer Sistemi

Ekolojik Mesleki Yetkinlik Transfer Sistemi Leonardo da Vinci Transfer of Innovation Project Sonuç 4: Modelinin Denenmesi, Kontrolü ve Sertifikaları Final Rapor Özeti Ekim 2013 projesinin açıklamasına göre, dört nolu iş paketinin amacı Eco-Matrix

Detaylı

T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza

T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ. 30 Havza T.C. GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza 1 Sunum Planı 1. Tarım havzalarının belirlenmesi 2. Mevcut durum değerlendirmesi 3. Amaç ve gerekçe

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü B Blok Dışkapı/ANKARA 06100

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü B Blok Dışkapı/ANKARA 06100 Hanife AKÇA, Araştırma Görevlisi hmert@ankara.edu.tr +90312 596 15 84 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü B Blok Dışkapı/ANKARA 06100 Eğitim ve Akademik Deneyim Lisans:

Detaylı

YGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF

YGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF MART 1. Nüfus LYS-1 Nüfus politikaları *Nüfus politikası nedir, niçin uygulanır *Nüfus politikaları LYS-2 Nüfus ve ekonomi *Nüfusun dağılışını etkileyen faktörler *Yerleşme doku ve tipleri *Yapı tipleri

Detaylı

Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty, MKU ISSN 1300-9362

Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty, MKU ISSN 1300-9362 CİLT/VOLUME SAYI/NUMBER YIL/YEAR 7 1-2 2002 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty, MKU ISSN 1300-9362 Sahibi/Publisher Prof.Dr. Kamuran GÜÇLÜ, Dekan/Dean Yayın

Detaylı

Birsen DURKAYA, Ali DURKAYA ZKÜ Bartın Orman Fakültesi, BARTIN

Birsen DURKAYA, Ali DURKAYA ZKÜ Bartın Orman Fakültesi, BARTIN ZONGULDAK ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ULUDAĞ GÖKNARI-SARIÇAM-DOĞU KAYINI KARIŞIK MEŞCERELERİNİN VERİM GÜCÜ İLE BAZI FİZYOGRAFİK VE EDAFİK FAKTÖRLER ARASINDAKİ İKİLİ İLİŞKİLER Birsen DURKAYA, Ali DURKAYA ZKÜ

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA

Detaylı

1-Tarımsal amaçlarla işlendiği taktirde toprak varlığının devamlılığı (Toprağın erozyona karşı duyarlığı yani erodibilite nitelikleri)

1-Tarımsal amaçlarla işlendiği taktirde toprak varlığının devamlılığı (Toprağın erozyona karşı duyarlığı yani erodibilite nitelikleri) ARAZİ SINIFLAMASI ARAZİ SINIFLAMASI: Çeşitli tarımsal ürün verme potansiyeline sahip arazi parçalarından en yüksek verimle, sürekli şekilde ve erozyona neden olmadan faydalanmayı sağlamak maksadıyla, arazinin

Detaylı

KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3 İŞ TANIMI VE GEREKLERİ BELGELERİ

KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3 İŞ TANIMI VE GEREKLERİ BELGELERİ KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3 BELGELERİ KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.1 MÜDÜR Dök.No KAİM.İKS.FRM.082 Sayfa No 1 / 4 İŞİN KISA TANIMI: üst yönetimi tarafından belirlenen amaç, ilke

Detaylı

http://www.cizgidisigirisim.com.tr/danismanlik.aspx?main=ekolojiktasarimv erestorasyondanismanligi

http://www.cizgidisigirisim.com.tr/danismanlik.aspx?main=ekolojiktasarimv erestorasyondanismanligi http://www.cizgidisigirisim.com.tr/danismanlik.aspx?main=ekolojiktasarimv erestorasyondanismanligi KENTSEL VE KURUMSAL KARBON YÖNETİMİ DANIŞMANLIĞI Kentsel ve Kurumsal Karbon Yönetimi Danışmanlığı kapsamında,

Detaylı

YÜZEYSULARI ÇALIŞMA GRUBU

YÜZEYSULARI ÇALIŞMA GRUBU 1/23 HEDEFLER Mühendislerimiz ve akademisyenlerimiz ile birlikte gelişmiş yöntem ve teknikleri kullanarak; su kaynaklarımızın planlama, inşaat ve işletme aşamalarındaki problemlere çözüm bulmak ve bu alanda

Detaylı

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü

Detaylı

EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ. Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ

EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ. Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ EROZYONUN KANTİTATİF OLARAK BELİRLENMESİ Dr. Şenay ÖZDEN Prof.Dr. Nuri MUNSUZ Havza koruma projelerinde erozyonun azaltılması ile sediment problemlerinin ıslahı, temel amaçları oluşturmaktadır. Bunun için

Detaylı

DOĞAL MİNERALLİ SULAR İÇİN ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE (İL)... NUMARALI RUHSATA İLİŞKİN... DÖNEM (*) ARAMA FAALİYET RAPORU

DOĞAL MİNERALLİ SULAR İÇİN ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE (İL)... NUMARALI RUHSATA İLİŞKİN... DÖNEM (*) ARAMA FAALİYET RAPORU DOĞAL MİNERALLİ SULAR İÇİN ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE (İL)... NUMARALI RUHSATA İLİŞKİN... DÖNEM (*) ARAMA FAALİYET RAPORU TEKNİK SORUMLUNUN (Jeoloji Mühendisi) Adı Soyadı : Oda Sicil No (**) : AY-YIL

Detaylı

Kaynak Yeri Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları. Örnek Proje: Yeraltı Suyunda Kaynak Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları

Kaynak Yeri Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları. Örnek Proje: Yeraltı Suyunda Kaynak Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları Kaynak Yeri Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları Örnek Proje: Yeraltı Suyunda Kaynak Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları Hazırlayan: Ozan Atak (Jeoloji Yüksek Mühendisi) Bilge Karakaş (Çevre Yüksek Mühendisi)

Detaylı