OKB için Metakognitif Terapi Doç. Dr. Erhan ERTEKİN İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OKB için Metakognitif Terapi Doç. Dr. Erhan ERTEKİN İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri AD"

Berkant Altıntop
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 OKB için Metakognitif Terapi Doç. Dr. Erhan ERTEKİN İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

2 OKB ve iki farklı mod OKB de meta-düzeyde çalışmak daha fazla çaba gerektirir: Hasta sorunun kontamine olması olduğunu düşünür (nesne modu) Oysa sorun kontamine olmaya dair düşünceleridir (meta[kognitif] mod) MKT de hedef bu düşüncelerle olan ilişkiyi değiştirmek, İntrüzyonun anlamına dair inancı ele almak

3 MKT hastanın başlıca düşünceler ve duygular olmak üzere içsel yaşantıları hakkındaki inançları üzerine odaklanır Kontamine mi? Bu onun sorumluluğu mu? ATE ile habitüasyon? ATE ile kontaminasyonu yayma inancına dair bir deney? Düşüncelerle olan ilişkiyi değiştirmek İntrüzyonun anlamına dair inancı hedef almak

4 «Sorun.. kirli olması mı, yoksa sizin öyle olduğunu düşünmeniz mi?» «Kirli olduğunu düşünmeniz öyle olmak zorunda olduğu anlamına mı geliyor?» Hedef inançlar = Örtük MK inançlar: «Düşünceler gerçektir, demek ki kirli olduğunu düşünüyorsam kirli olmak zorunda» «Risk alacağıma. hakkında kaygı duymak daha iyi»

5 MK değişimin iki türü 1. Hastanın düşünceleri nasıl yaşantıladığı, onlarla nasıl bir ilişki kurduğu 2. Hastanın düşünceleri hakkında neye inandığı

6 OKB de Kognitif-Dikkat Sendromu (Cognitive Attentional Syndrome) «Kirliyim» düşüncesinin gelmesi Kirleneceği veya kiri yayabileceği tüm durumları ayrıntılı analiz etme, kirlenme kaygıları, bundan uzak durmak için planlar yapma Potansiyel kirletici kaynakları ve /veya belli istenmeyen düşünceleri ya da duyguları monitorize etme Düşünce baskılama, nötralizasyon, ritüeller SONUÇLAR: Materyal olaylarla düşüncelerin kaynaşması, Düşünceyi zihindeki kendi haline bırakılabilir bir olay gibi görememe

7 OKB de MK inançlar Düşünceler ve intrüzyonların anlamı / önemi hakkındaki «kaynaşma» (fusion) inançları: Düşünce-olay kaynaşması Düşünce-eylem kaynaşması Düşünce-nesne kaynaşması Ritüeller hakkındaki inançlar

8 Tetikleyici Meta-inançların aktive olması İntrüzyonun yorumu Ritüeller hakkındaki inançlar Davranışsal yanıt Duygu

9 OKB için MKT nin genel yapısı Olgu formülasyonu Tedavi rasyoneli Mesafeli farkındalık (MK moda geçiş) İntrüzyonlar hakkındaki MK (kaynaşma) inançların değişimi Ritüeller hakkındaki inançların değişimi İşleme için yeni planların teşvik edilmesi Depreşme önleme

10 1. Tetikleyen düşünce ya da imaj neydi? 2. Bu düşünce gelince ne hissettiniz? 3. Bu düşüncenin akla gelişi ne anlama geldi? (Olabilecek en kötü şey neydi, o düşünce ile ilgilenmeseniz ne olurdu?) 4. Bu düşünceler anlamlı ve önemli geliyor, [Kaynaşma inançları] na inanıyor gibisiniz. %? 5. [Düşünce hakkındaki olumsuz inanç] olmasın / anksiyete olmasın diye bir şey yaptınız mı? 6. Bu yanıtların avantajları nedir? Bunları yapmazsanız ne olur?

11 İntrüzyonun yorumuna dair «Bu düşüncenin akla gelmesinin olumsuz bir anlamı olmuş gibi sizin için. Ne anlam ifade etti?» «Bu düşüncenin aklınıza gelmeye devam etmesi durumunda olabilecek en kötü şey nedir?» «Düşünce önem arz etmiş gibi görünüyor. Nesi sizin için önemli?» «Bu düşünce sizin hakkınızda ne söylüyor?» «Bu düşüncenin akla gelmesi tehlikeli ya da zararlı mı? Hangi yolla?» «Bu düşünce aklınıza gelince bir tehdit ya da tehlike algısı oluyor mu?»

12 Tedavi rasyoneli Düşüncenin kendisinin değil, ona yüklenen anlamın ve verilen yanıtların sorun olduğunu görebilmek Önemli ya da anlamlı bulmasaydı ne kadar anksiyete olurdu? Düşünce baskılama / monitorize etme deneyleri İntrüzif düşünceler hakkındaki örtük inançlar ve onlara yanıt vermek zorunda olma inançları iki temel sorun Böylece özel bir anlamı olmayan «sadece birer düşünce» olamıyorlar, gerçeklik ile kaynaşıyorlar Hedef bu düşüncelerin yerini bulmasını sağlayıp zihinden geçen ilgisiz olaylar gibi görebilmek

13 Mesafeli farkındalık (Detached mindfulness) Farkındalık (MF uygulanacak tetikleyici intrüzyona dair) Mesafeli farkındalık (önce nötral, sonra obsesif düşüncelerle) Alıştırma ve tepki uygulama (Exposure and response commission) Metakognitif biçimli alıştırma ve tepki engelleme

14 MK inançların ele alınışı «Düşüncelerin olaylara yol açma gücü olduğuna dair kanıtlar neler?» «Düşünceniz doğru mu diye kaç kez kontrol ettiniz ve bu obsesyonun önemine dair ne söyleyebilir?» «Nasıl sadece bazı düşüncelerinizin özel bir gücü olabilir de diğerlerinin olmaz?» «Düşüncelerin tek başına özel bir gücü ya da önemi olmayabileceğine dair kanıtlar var mı?» Füzyon inançlarına yönelik davranışçı deneyler

15 Kontaminasyon korkusu olan hastaya sorular; Sorunun bulaşma yolu ile kirlenmek mi yoksa kirlenmiş olduklarını düşünmeye devam etmek mi? O halde sorun bu bulaşmaya dair düşünceler hakkında neye inandığın Bunları sadece düşünceler olarak mı ele alıyordun yoksa gerçekler olarak mı? Bunlar sadece birer düşünce ise görmezden gelmek nasıl tehlikeli olabilir? Bu bulaşma düşüncelerini önemli bulan ve harekete geçmeni sağlayan örtülü inançlar var görünüyor

16 Peki bu düşünceleri isteyerek getirdiğin oluyor mu (kirli mi, değil mi gibi) «Düşüncenin akla gelmesi kirli olduğunu gösterir» Nesneler kirli mi değil mi diye sürekli sorgulama (güvende olmak için şart) Bu ikisi ile düşünceleri görmezden gelemediğini göstermeye çalışırız.

Benzer belgeler

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji