10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [MÜGE GÖKÇE] BEYANI

Transkript

1 Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [MÜGE GÖKÇE] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman Olduğu Firma (lar) Hisse Senedi Ortaklığı Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Konuşmacı Bürosu Onursal Ödenti (ler) Bilimsel Danışma Kurulu Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Sunumumda aşağıda yer alan ruhsat dışı ilaç ve tıbbi cihazlar ile ilgili bilgi yer almaktadır: Yoktur ya da isimleri

2 Hematolojide Tıbbi Uygulama Hataları Doç Dr Müge GÖKÇE Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji & Onkoloji Kliniği

3

4 Tıp Etiğinin İlkeleri Özerkliğe saygı (Aydınlatılmış onam hakkı) Adalet ve güven ilkesi Yarar sağlama Zarar vermeme (Primum non nocere)

5 Türk Dil Kurumu na göre HATA Yanlış Bilmeyerek ya da istemeyerek yapılan yanlış ya da kusur Suç, günah, kusur

6 Tıbbi Uygulama Hataları - Tanım Hekimin tedavi sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastaya tedavi vermemesi ile oluşan zarar tıbbi uygulamadaki bilgi-beceri eksikliği ya da ihmal sonucu hizmet sunulan kişinin sağlığına zarar verme

7 Nedenleri Tıbbi bilgi yetersizliği (tıp eğitimi..) Beceri sorunu ( yetenek ve deneyim) Karar verebilme yeteneğinde eksiklik Kendini yenileyememe İletişimde başarısızlık Karakter Ekipman, araç-gereç eksikliği Nitelikli ekip arkadaşlarının olmaması

8 Komplikasyon ise; tıbbi girişim sırasında öngörülmeyen, öngörülse bile önlenemeyen durum, istenmeyen sonuçtur ancak bilgi ve beceri eksikliği nedeni ile olmaması gerekir. Ancak her komplikasyonda sağlık çalışanı kusursuz sayılacak diye bir şart yoktur. Komplikasyonun sıklığı, niteliği, olumsuz sonucun erken fark edilebilme, engellenebilme durumu gibi konular değerlendirilir.

9 Komplikasyon Malpraktis Zamanında fark edilmez ise Fark edilmesine karşın gerekli önlemler alınmaz ise Sağlık çalışanı tarafından yapılan tedavi veya ameliyat gibi tıbbi girişimler beklenen sonucu vermemiş olsa bile, tıp bilimi kurallarına uygun olarak yapılmışsa, kişiye kusur yüklenemez, tıbbi malpraktisten söz edilemez

10 Retrospektif bir çalışmaya göre; hataların %65.2 sini hekimler, %12.2 sini hemşireler, %9.9 unu hekim ve hemşireler birlikte ve % 2.3 ünü laboratuar görevlileri yapmaktadır. Ertem G ve ark.. Hatalı Tıbbi Uygulamalar ile İlgili Retrospektif Bir İnceleme. Dirim Tıp Gazetesi

11 MÖ yıllarındaki tıp uygulamalarına ilişkin kurallar ve yasaları içeren Hammurabi Kanunları nda 282 maddeden 10 tanesi cerrahların alacakları ücretler ve uygulamada hata yaptıklarında çarptırılacakları cezalara ilişkindir

12 MS Alman İmparatoru Şarlman, insan sağlığı konusunda gün gibi aşikar kanıtlar aranacağını bildirerek; yaralanma, tecavüz, çocuk öldürme ve evlenmenin iptali gibi konularda tıbbi bilirkişi görüşüne başvurulması gerektiğini belirtmiştir

13 İslam tıbbının en önemli cerrahlarından olan; Ebul Kasım el Zahravi (albucasis) ( ) cerrahlar, tanrının gözü sizin üzerinizdedir, gerçekten gerekli olduğu için mi, para aşkı için mi ameliyat yaptığınızı bilir

14 Hematoloğun Zor Anları Aydınlatılmış Onam Alınmaması Kayıtların iyi tutulmaması Eksik genetik danışma verilmesi Gizliliğin korunmaması Gecikmiş tanı Yanlış tedavi planı Yanlış kemoterapi doz ve uygulaması

15 AYDINLATILMIŞ ONAM

16

17

18 Kimlerden Onam Alabiliriz? 18 yaş altındaki çocukların ebeveynlerinden onam alınır 13 yaşından sonra çocuktan da onam alınması önerilir (Kanada da bu yaş sınırı 7 yaş)

19 Kimlerin Ebeveyn Sorumluluğu Vardır? Anneler otomatik olarak çocuklarından sorumludurlar. Anne hamile kaldığında/çocuk doğduğunda anne ile evli olan BABA lar Evli olmayan babalar ancak velayet anlaşması varsa sorumludurlar Büyükanne-büyükbaba, bakıcı, teyze-hala gibi yakınlardan onam alınamaz Anne babalara yasal rehber, 2010 Sorumlu kişi tedavi için onam vermediğinde doktor Çocuk Koruma Kanunu nun 7. maddesine göre Çocuk Esirgeme ve Sosyal Hizmetler Kurumu ile adli makamlara başvurarak sağlık tedbiri kararı çıkartabilir.

20 Onamın Gözardı Edilebildiği Durumlar Acil Girişimler Tedavi sırasında gelişen olağandışı durumlar Yasal Zorunluluk Durumları

21

22 Aydınlatılmış Onam; Tıbbi uygulama hatalarından korumaz!!!!

23 Gizliliğin Korunması

24

25 Tıbbi Kayıt

26 Tıbbi Kayıtın Önemi Söz uçar, yazı kalır Tıp ile ilgili ilk kayıtlar Sümerler e aittir (MÖ 2100). Tıbbın gelişmesini ve yöntemlerin nesilden nesile geçmesini sağlar. Tıbbi kayıtlar yasal belgelerdir. Kayıt tutmak ile; hasta, doktor ve kurum korunur

27 Tıbbi Kayıt Hastalığın seyrini tarif eden periyodik gelişme notları dahil olmak üzere hastanın bakımı ile ilgili bütün sağlık disiplinleri tarafından gerçekleştirilen teşhis ve tedavi faaliyetlerinin organize edilmiş raporudur Türk Standartları Enstitüsü, 1996

28 Hasta Hakları Yönetmeliği 16. maddeye göre. Hasta sağlık durumu ile ilgili belge ve kayıtların bulunduğu dosyayı doğrudan veya vekili veya kanuni vasisi ile alma ve inceleme hakkına sahiptir.

29 Eksik Genetik Danışma/ Eksik Bilgi Talasemi major Orak hücreli anemi Ailevi hemofagositik sendrom Hemofili Genetik kanser sendromları Fanconi AA, Down, SDS. Lösemi tedavisinin geç yan etkileri Kardiyak, fertilite, endokrin..

30 Gecikmiş Tanı.. Hekim her durumda doğru tanı koyamayabilir. Ancak hekimin tanı koymaması ya da geç tanı koyması tedavi sürecini etkileyip hastada zarara yol açarsa hekimin sorumluluğu söz konusu olmaktadır.

31

32

33 Kemoterapi Uygulamada Hatalar Hastalarımız küçük olduğundan ufak hatalar büyük sorunlara yol açabilir İlaçların terapötik düzeyi ile toksik düzeyleri arasındaki sınır çok net değil Kemoterapi ilaçlarının yan etkileri ölümcül olabilir..

34 İlaç uygulamalarında 8 doğru kuralı

35 BENZER GÖRÜNÜMLÜ İLAÇLARA DİKKAT!!!!!

36 Kemoterapi Uygulama Hatalarının Nedenleri Hasta bilgilerinin yetersizliği (tartı, boy, yaş ) Sözel order verilmesi Hekim hemşire eczane arasında iletişim kopukluğu Benzer isimler nedeni ile karışıklık Jenerik isim yerine ticari isim kullanma Hasta tabelası yazılırken aşırı kesintiler İlaç isimlerinde kısaltmalar kullanma Benzer isimdeki ilaçlar (sisplatin/karboplatin, siklofosfamid/ifosfamid gibi) Okunamayan el yazısı

37

38

39

40

41 Hematoloji Literatüründe Karşılaşılan Tıbbi Uygulama Hataları Dwight D. Kloth. Guide to the prevention of chemotherapy medication errors. 2nd ed, 2010

42 Dwight D. Kloth. Guide to the prevention of chemotherapy medication errors. 2nd ed, 2010

43 Nasıl Engelleyebiliriz??? Dwight D. Kloth. Guide to the prevention of chemotherapy medication errors. 2nd ed, 2010

44 Ülkemizde son yıllarda tıbbi uygulama hatalarında % arasında artış var!!! Halkın bilinçlenmesi Yazılı ve görsel basının etkisi Konu ile ilgili yeni yasal düzenlemeler Yorulmaz Ç. İstanbul Tabip Odası na Yansıyan Hekim Hatası İddiası Bulunan Olguların Adli Tıp Açısından İrdelenmesi: Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, 2005.

45 Türk Ceza Kanunu Malpraktis ile ilgili hükümler Madde 89 - (1) taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi 3 ay-1 yıl hapis cezası veya adli para cezası (2) duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflaması, kemik kırılması, sürekli konuşma zorluğu, yüzünde sabit iz, prematüre doğuma neden olmuşsa, ceza yarısı oranında arttırılır. (3) iyileşmesi olanaksız bir hastalık veya bitkisel hayata, duyu ve organ fonksiyon kaybına, konuşma ve çocuk yapma yeteneğinin kaybolmasına, düşüğe, yüzün sürekli değişimine neden olmuşsa ceza bir kat arttırılır

46 Zorunlu Mesleki Sorumluluk Sigortası 5947 no lu yasanın 8. maddesi kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama nedeni ile kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarınca kendilerine yapılacak rüculara karşı sigorta yaptırma zorunluluğu getirmektedir.

47 Bu gerçek bir çözüm mü???

48 Kendimizi Nasıl Koruyabiliriz?? İyi bir hekim hasta ilişkisi Düzgün yazılı kayıt tutulması ve saklanması Aydınlatılmış onam alınması ve hastanın bilgilendirilmesi Tıpta benimsenmiş klasik bilgilere sahip olmak ve bilgilerini sürekli güncelleme Diğer hekim, hemşire, eczacı ve personel iyi ve etkili iletişim Olası komplikasyon veya olumsuzluğun üstesinden gelinemiyorsa konsültasyon veya ileri merkeze sevk mekanizmasını kullanma Hasta haklarına saygılı olmak Bilinmesi gerekeni bilmemek sorumluluk getirdiğinden mevzuatı, yasaları asgari ölçüde bilmek

49 Paracelsus ( ) Doktorun kişiliği hastanın iyileşmesinde bütün ilaçlardan daha etkilidir

50 Bir berber hata yaparsa; bu yeni bir TARZ dır Bir terzi hata yaparsa; bu yeni bir MODA dır Bilim adamı hata yaparsa; bu yeni bir KEŞİF tir Bir iş adamı hata yaparsa; bu bir ATILIM dır Ancak bir doktor hata yaparsa; bu gerçek bir HATA dır HATASIZ GÜNLER DİLERİM