Transkript

1 8sayý Ocak 2010 Federal Elektrik Seminerlerine Ara Vermiyor Kaçak Akým Koruma Þalterlerinde Ýstenmeyen Açmalar Kaçak Akým Koruma Þalterlerine Farklý Bir Bakýþ Opsiyonel Yandan Çýkýþ Özelliði

2

3 BA KANDAN Genel Müdür Direkt Faks: Mustafa NURDOÐAN Federal Þirketler Grubu Yönetim Kurulu Baþkaný Deðerli Federal Dostlarý, yeni sayýmýzda yine sizlerin karþýsýndayýz. Koskoca bir yýlý geride býrakarak, ümitle yeni bir yýla adým attýk. Biz Federal olarak, hedeflerimizi hep üst seviyelerde tuttuk. Sadece kendi ürünlerimizde kaliteyi yakalamak, fark yaratmak için uðraþ vermedik, haksýz rekabet oluþturan, piyasaya ve dolayýsýyla tüketiciye zarar veren tüm unsurlarý ortadan kaldýrmayý adeta kendimize görev addettik. Bu yýl da bu çalýþmalarýmýz ayný þekilde devam edecektir. Daha önceki sayýlarýmýzda da bahsettiðimiz gibi, CE iþareti konulan ürünlerin denetlenmesi ve böylelikle kalitenin ön plana çýkmasý için birçok yazýlar yazdýk. Ancak CE iþaretine uymadýðýnýz zaman ülkemizde bu suça uygulanacak bir ceza-i müeyyide bulunmuyor olmasý bizlere bir arpa boyu yol aldýrmadý. Denetimler CE iþaretin büyüklüðünün standartlara uygun olup olmadýðýnýn kontrolü ile sýnýrlý kalmýþ durumdadýr. Bir diðer konu ise etiket deðerlerini taþýmayan ürünlerin hala satýlabilir olmasý. Ýnsan saðlýðý bizim için çok önemli. Ben tüm ürünlerim de can ve mal güvenliði için ne gerekiyorsa yapýyorum. Ama piyasada satýlan ve satýn alýnan ürünleri gördükçe de içim sýzlýyor. Avrupa' da ürünün üzerindeki etiket deðerlerini taþýmayan ürünlere verilen cezalar 150 milyon Euro civarýnda olmasýna raðmen maalesef ülkemizde komik rakamlardýr. Cezalardaki bu yetersizlik nedeniyle denetleyiciler, ülkemizde artýk son kullanýcýlar olmuþtur. Ürünleri denemekte ve beðenmedikleri taktirde bir daha almamaktadýrlar. Bazý devlet kurumlarý, kalitesiz, insan saðlýðýný tehdit eden, standartlara uymayan ürünleri, diðer þubelerine uyarý yazýlarý yazarak engellemeye çalýþýyorlar. Ancak bu her sektörde olamýyor. Özellikle inþaat sektöründe denetim devlet tarafýndan doðru dürüst yapýlmamakta, böylelikle kalitesiz ürünler kullanýlmakta, can güvenliði ve ekonomiye büyük zarar vermektedir. Hepinizin de bildiði gibi dünyada yaþanan global kriz ekonomiyi de olumsuz etkiledi yýlýnýn Aðustos ayýnda düþmeye baþlayan sanayi üretimi 2009 yýlýnýn Ekim aylarýnda bir canlanma yaþadý. Bu canlanmanýn 2010 yýlýnda da artmasý hepimizin temennisi. Federal olarak, hedefimiz hem ülkemize hem de dünyaya faydalý olmak. Bunun için dünyayý günü gününe takip ediyor, yatýrýmlarýmýzý, üretimimizi bu yönde yapýyoruz. Beklentimiz, üretim yapan firmalarýn desteklenerek, ülkemizin kazanmasýna katkýda bulunmak. Üreten, risk alan, atýlýmcý, katma deðer yaratan kiþiler baþarý yolunda ilerleyen kiþilerdir. Tüm okuyucularýmýzýn 2010 yýlýnda baþarýyý yakalayarak, refah bir yýl geçirmelerini temenni ederim. En büyük risk, hiçbir þey yapmamaktýr. Saygýlarýmla, FEDERAL BÜLTEN 2

4 EDÝTÖRDEN EDÝTÖRDEN ebru toplu Deðerli okuyucularýmýz, Yeni sayýmýzda yeni sizlerleyiz. Geçtiðimiz sayýlarýmýzda da olduðu gibi, bu sayýmýzýn da, bir öncekinden daha iyi, daha ilgi çekici olmasý için konularý titizlikle seçtik ve sizlerin beðenisine sunduk. Sýkýlmadan okuyacaðýnýzý umud ediyor, 2010 yýlýnýn isteklerinizin karþýlandýðý bir yýl olmasýný temenni ediyorum. Ýþte benden size yeni bir hikaye; Farkýnda Olmalý Ýnsan Kendisinin, hayatýn, olaylarýn, gidiþatýn farkýnda olmalý. Farký fark etmeli, fark ettiðini de fark ettirmemeli bazen... Bir damlacýk sudan nasýl yaratýldýðýný fark etmeli. Anne karnýna sýðarken dünyaya neden sýðmadýðýný, ve en sonunda bir metrekarelik yere nasýl sýðmak zorunda kalacaðýný fark etmeli. Þu çok geniþ görünen dünyanýn, ahirete nispetle anne karný gibi olduðunu fark etmeli. Henüz bebekken "Dünya benim!" dercesine avuçlarýnýn sýmsýký kapalý olduðunu, Ölürken de ayný avuçlarýn "Her þeyi býrakýp gidiyorum iþte!" dercesine apaçýk kaldýðýný fark etmeli. Ve kefenin cebinin bulunmadýðýný fark etmeli. Baskýn yeteneðini fark etmeli sonra. Azrail'in her an sürpriz yapabileceðini, nasýl yaþarsa öyle öleceðini fark etmeli insan ve ölmeden evvel ölebilmeli. Hayvanlarýn yolda kaldýrýmda çöplükte, ama kendisinin güzel hazýrlanmýþ mükellef bir sofrada yemek yediðini fark etmeli. Eþref-i mahlûkat (yaratýlmýþlarýn en güzeli) olduðunu fark etmeli. Ve ona göre yaþamalý. Gülün hemen dibindeki dikeni dikenin hemen yaný baþýndaki gülü fark etmeli. Evinde 4 kedi 2 köpek beslediði halde, Çocuk sahibi olmaktan korkmanýn mantýksýzlýðýný fark etmeli. Eþine "Seni çok seviyorum!" demenin mutluluk yolundaki müthiþ gücünü fark etmeli. Dolabýnda asýlý 25 gömleðinin sadece üçünü giydiðini ama Arka sokaktaki komþusunun o beðenilmeyen gömleklere muhtaç olduðunu fark etmeli. Zenginliðin ve bereketin sofradayken önünde biriken ekmek kýrýntýlarýný yemekte gizlendiðini fark etmeli. Farkýnda olmalý insan. Ömür dediðin üç gündür, Dün geldi geçti, yarýn meçhuldür, O halde ömür dediðin bir gündür, o da bugündür. Can Yücel Giriþ 2 3 Haber Baþkandan Editörden - Ýçindekiler Federal Elektrik Genel Ürün Seminerlerine Ara Vermiyor Kompanzasyon Sistemleri - Dijital Ölçü Aletleri Seminerleri Federal Satýþ Pazarlama Ekibi OSB leri Feth Ediyor. NE-KA Atýlým Elektrik Yeni Yerinin Açýlýþýný Yaptý Federal Aydýnlatma`nýn Elektronik Balastlarýný Kullanan Tasarruf Saðlýyor Federal Simon Uluslararasý Yapý Fuarýnda Federal Simon Bayileri ile Uzak Doðuda Federal Simon Piyasaya Sunduðu Grup Prizleriyle Fark Yaratmaya Devam Ediyor. Federal Mermer Uyguladýðý Stratejiler ile Baþarý Yolunda Ýlerliyor Federal Süs Bitkileri Ýhalelerde Adýný Duyuruyor 3 FEDERAL BÜLTEN

5 ÝÇÝNDEKÝLER Röportaj 13 Sezer Elektrik - Adana Eðitim 41 Bir Fark Yaratmak 15 Doðanateþ Elektrik - Malatya 41 Mýsýr Piramitlerinin Sýrrý Eðitim Reklamlar 17 Kaçak Akým Koruma Þalterlerinde Ýstenmeyen Açmalar 1 Dikey Yük Ayýrýcý 23 Farklý Bir Bakýþ Açýsýyla Kaçak Akým Koruma Þalterleri Açýk Tip Devre Kesiciler Kaçak Akým Þalteri - Otomatik Sigorta - Sigorta Kutusu Bay Evet Olmayýn Ekip Olmayý Baþarabiliriz 21 Genel Ürün 38 Karar Verme Gurusu 37 Federal Aydýnlatma 39 Bitmeyen Ýsteklerimiz ve Biz 40 Federal Mermer 42 Kompakt Tip Devre Kesiciler Sahibi Ahmet SAÐLAM Genel Yayýn Yönetmeni Ebru TOPLU Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Ýrfan NURDOÐAN Grafik Tasarým Hakký ERSÝN Nalan DOÐAN Baský Yazýþma Adresi Federal Elektrik 1. OSB 1. Yol No.25 Hanlý / ADAPAZARI Ýrtibat Tel: (0264) (Pbx) Faks: (0264) bulten@federal.com.tr FEDERAL BÜLTEN 4

6 HABER Federal Elektrik Genel Ürün Seminerlerine Ara Vermiyor. Federal Elektrik "Genel Ürün" seminerlerine ara vermeden devam ediyor. Firma, gerek kendi fabrikasýnda, gerekse Türkiye' nin dört bir yanýnda verdiði seminerler ile adýndan söz ettiriyor. Seminerlerde öncelikli olarak grubun tanýtýmý yapýlýyor. Firmanýn, þalt yatýrýmýnýn yanýnda diðer sektörlerdeki yatýrýmlarý da gözler önüne seriliyor. Ardýndan genel ürün tanýtýmý yapýlarak, Cafe Break molalarý veriliyor. Bu molalar sayesinde katýlýmcýlar ile birebir konuþularak görüþleri ve önerileri alýnýyor. Adapazarý tesislerinde yapýlan seminerlerde diðer ürün seminerlerine ek olarak, þalterler ile ilgili Kýsa devre Testi yapýlýyor. Oldukça ilgi çeken testte yakalanan kalite bu sayede gözler önüne seriliyor. Türkiye çapýnda çoðu ilde yapýlan bu seminer; EMO, ETO üyelerine, proje ve taahhüt firmalarýna, Endüstri Meslek Liselerine, bayi ve direk satýcýlara... verilmiþtir. 5 FEDERAL BÜLTEN

7 HABER Kompanzasyon Sistemleri ve Dijital Ölçü Aletleri Seminerleri Federal Elektrik, "Kompanzasyon Sistemleri ve Dijital Ölçü Aletleri" ile ilgili Türkiye' nin çeþitli illerinde seminerler verdi. Ankara, Ýstanbul, Ýzmir, Antalya, Bursa, Konya, Adana, Gaziantep, Afyon, Denizli, Kayseri, Gebze ve Kýrklareli illerinde yapýlan seminerlerdeki yoðunluk, gelen kiþilerin ilgisi memnuniyet vericiydi. Seminerlerde anlatýlan kompanzasyon sistemleri en dikkat çeken konu oldu. Yapýlan kompanzasyon seminerlerinde, kompanzasyon hakkýnda teorik bilgiler aktarýlmýþ, kompanzasyonun tüketici, üretici ve ülkemiz açýsýndan önemi, neden yapýldýðý, hangi yöntemlerle kompanzasyon yapýlabileceði örneklerle izah edilmiþtir. Sanayide karþýlaþýlan deðiþik durumlarda kompanzasyon sistemlerinin nasýl tasarlanmasý gerektiði, kompanzasyon sistemlerinin iyileþtirilmesi için neler yapýlabileceði, kompanzasyon sistemlerinde karþýlaþýlan sorunlarda yapýlmasý gerekenler aktarýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn kendi iþletmelerinde karþýlaþtýklarý sorunlara özel çözümler önerilmiþtir. Sabit kondansatör deðerinin nasýl belirleneceði, kondansatör kademelerinin nasýl dizileceði, akým trafosu oranýna göre ölçülebilecek en az yükün ve kondansatör deðerinin nasýl hesaplanacaðý, tesislerdeki dengesizlik miktarlarýna göre monofaze kondansatör dizilimlerinin nasýl yapýlmasý gerektiði örneklenmiþtir. Kompanzasyon sistemleri için Federal Elektrik' in FKR240 kompanzasyon rölesinin üstün özellikleri detaylý bir þekilde anlatýlarak rölenin kullaným kolaylýðý gözler önüne serilmiþtir. FKR240 ile güç analizinin yapýlýþý gösterilmiþ ve bu analiz sonucu gerekli kondansatör dizilimlerinin kolay bir þekilde tespit edildiði uygulamalý olarak tanýtýlmýþtýr. FKR240 kompanzasyon rölesinin baðlý olduðu bazý iþletmelere uzaktan baðlantý yapýlarak enerji deðerleri, kondansatör deðerleri ve anlýk ölçümleri okunmuþtur. Baðlanýlan iþletmelerdeki reaktif enerji deðerlerinin %6 civarýnda olduðu görülmüþ, bu deðerleri yakalamak için iþletmelere daha önceden yapýlmýþ öneriler katýlýmcýlarla paylaþýlmýþtýr. FKR240 kompanzasyon rölesinin üstün özelliklerinden birisi 15mA gibi çok düþük akýmlarý bile kompanze edebilmesidir. Bu düþük deðerleri okunabildiði göstermek için 40w'lýk bir ampül devreye baðlanmýþ ve 20mA akým çektiði katýlýmcýlara gösterilmiþtir. Bu ölçüm bütün katýlýmcýlarca büyük ilgi görmüþ ve beðeni toplamýþtýr. Seminerlerde FKR240 kompanzasyon rölesinin yanýnda FPA120 Güç Analizörü baþta olmak üzere diðer dijital ölçü aletleri hakkýnda da katýlýmcýlara bilgi aktarýlmýþ ve katýlýmcýlarýn sorularý yanýtlanmýþtýr. Seminerler de verilen ikram aralarýnda ve seminer sonrasýnda; katýlýmcýlarýn Federal Elektrik in diðer ürünleri hakkýndaki sorularý da yanýtlanmýþtýr. Seminerlerin kapanýþýnda katýlýmcýlar arasýnda çekilen kuralar ile süpriz hediyeler sunulmuþtur. FEDERAL BÜLTEN 6

8 HABER Federal Satýþ Pazarlama Ekibi Organize Sanayi Bölgelerini Fethediyor. Federal Elektrik' in satýþ pazarlama ekibi tam kadro olarak OSB lere yönelik toplu tanýtýmlarýna ve eðitim seminerlerine baþladý. Öncelikle Manisa Organize Sanayi bölgesinde 5 günlük bir program olarak baþlanan toplu tanýtýmlar, Çorlu OSB, Ýskenderun Osmaniye OSB, Bursa OSB ve Antalya OSB ile devam etti. Sabah saatlerinde OSB lere daðýlan satýþ ekibi önceden alýnan rezervasyonlar sayesinde tüm fabrikalar ile görüþme fýrsatý yakalamýþ oldular. Toplu tanýtýmlar sayesinde hem mevcut ürünlerini tanýtma imkaný buldular, hem de fabrikalarýn sistemlerini daha yakýndan incelediler. Özellikle fabrikalarda yaþanýlan kompanzasyon problemleri yerinde incelenerek, yeni ürün olan elektronik balastlar da tanýtýldý. NE-KA Atýlým Elektrik Yeni Yerinin Açýlýþýný Yaptý Federal Elektrik' in yeni bayisi olan Kastamonu Ne-Ka Atýlým Elektrik yeni yerinin açýlýþýný kalabalýk bir katýlým ile gerçekleþtirdi. Fabrikalarý gezmenin ve tanýtým yapmanýn yaný sýra gittikleri illerde seminer organizasyonlarý düzenlenmiþ olup, Endüstri Meslek Liselerine ve Teknik Liselerde öðrencilere, EMO ve ETO üyelerine seminerler verilmiþtir. 750 m 2 kapalý alanda kurulu olan tesiste; satýþ, servis, idari birimler ve sosyal alanlar bulunmaktadýr. Modern bir tesis haline getirilmiþ olan firmanýn faaliyet konusu inþaat-tesisat-taahhüt iþleri, toptan ve perakende malzeme satýþý, iþletme bakýmý, A.G-O.G-trafo- paratoner ve topraklama, otomasyon ve kompanzasyon sistemleri, networkyangýn alarm sistemleri, kamera ve güvenlik sistemleri, avize ve aydýnlatma ürünleridir. Açýlýþta konuþma yapan firma sahibi Necmettin Kantar, yeni yerlerinin bölgenin tüm eksiklerini kapatabilecek tarzda olduðunu, ürün çeþitliliði nedeniyle her türlü talebi karþýlayabileceklerini dile getirdi. 7 FEDERAL BÜLTEN

9 HABER FEDERAL AYDINLATMA nýn Elektronik Balastlarýný Kullanan Tasarruf Ediyor Elektronik balast kullanýmý, günümüzde en yaygýn olarak kullanýlan aydýnlatma türü olan floresan aydýnlatmasýnda saðladýðý enerji tasarrufu ile, kendisini çok kýsa bir sürede amorti eden bir yatýrým olarak deðerlendirilmektedir. Elektrik enerjisinin en çok kullanýldýðý alanlarýn baþýnda aydýnlatma gelmektedir. Birçok mekanýn aydýnlatýlmasýnda floresan lambalarýn kullanýlmasý, bu lambalarda nasýl enerji tasarrufu yapýlabileceði konusunu gündeme getirmiþtir ve bu alanda çalýþmalar yapýlmýþtýr. Bu çalýþmalar sonucunda konvansiyonel balastýn yerini elektronik balastlar almaya baþlamýþtýr. Floresan lambalarda elektronik balast kullanýlmasý ile ne oranda enerji tasarrufu saðlanabileceði araþtýrýlmýþtýr. Bu amaçla konvansiyonel balastlý ve elektronik balastlý floresan lambalarýn tasarruf açýsýndan karþýlaþtýrmasý yapýlmýþtýr. Yapýlan araþtýrmalar sonucunda konvansiyonel balast yerine elektronik balast kullanýlmasýnýn, yaklaþýk olarak %30 enerji tasarrufu saðlayabileceði saptanmýþtýr. Federal Aydýnlatma olarak elektronik balastlarla konvansiyonel balastlarý kýyasladýðýmýzda, bünyesinde barýndýrdýðý EMI Filtresi sayesinde þebekedeki parazitlerden etkilenmez ve ayrýca kendiside þebekede gürültü oluþturmaz. ASIC çipler vasýtasýyla max. verimlilik ve max. güvenlik saðlar. Tüm dünyada olduðu gibi ülkemizde de KYOTO Protokolü kabul edilmiþ ve yürürlüðe girmiþtir. Bu protokol kapsamýnda 21 Kasým 2005 tarihinden itibaren baþta AB ülkeleri baþta olmak üzere konvansiyonel balast kullanýmý ve satýþý yasaklanmýþ, yerine elektronik balastlar tavsiye edilmiþtir. Federal Aydýnlatma nýn ürettiði elektronik balastlarýn avantajlarýný aþaðýdaki maddelerle sýralayabiliriz. Tüm ürünler 2 yýl garantilidir. Uluslararasý normlara uygun RFI ve Harmonik filtrelidir. Konvansiyonel balastlara oranla %30'a varan enerji tasarrufu saðlar. Ampullerinizin ömrünü %50'ye varan oranlarda artýrýr. Voltaj deðiþikliklerinden etkilenmez, ýþýk akýþýný sürekli sabit tutar. Jeneratörünüzün ve kompanzasyon panonuzun yükünü azaltýr. Kondansatör ve starter gerektirmez. Hafif olduðundan armatürünüzde mantajý kolaylaþtýrýr. Monte edilen yerde yükü azaltýr. Konvansiyonel balastlara oranla daha az ýsýndýðýndan klima sistemine daha az yük getirir. Aydýnlatma Sektörünün Geliþiminin Önündeki Sorunlar ve Çözüm Öneriler Ülkemizde aydýnlatma kavramý henüz bilinçli bir þekilde anlaþýlamamýþtýr. Sektör çalýþanlarý yeni yeni aydýnlatma ile geleneksel elektrik sektörünün farklý sektörler olduðunu kavramaya baþladý yýlý itibarý ile Aydýnlatma artýk bir meslek olarak tescil edilmeye baþlandý ve firmalarýn iþtigal alanlarý artýk Aydýnlatma baþlýðý altýnda ifade edilebiliyor. Bu konuda Ticaret Odalarýnda Aydýnlatma meslek grubu oluþturuldu ve çalýþmalarýna baþladý. Her sektörde olduðu gibi aydýnlatma sektöründe de yetiþmiþ eleman ihtiyacý vardýr. Gelecekte özellikle meslek liselerinin ve sonrasýnda üniversitelerimizin aydýnlatma üzerine bölümler veya dersler vermeleri daha uygun olacaktýr. Sektörün diðer bir sýkýntýsý tüm sektörlerde olduðu gibi Uzakdoðudan getirilen kalitesiz ve standart dýþý ürünlerin çok ucuza satýlýyor olmasý. Hükümetimizin bu konuda sektöre yardýmcý ve yol gösterici olmasýný bekliyoruz. Baþta resmi kurum ve kuruluþlarýmýzýn, sektördeki doðru ürünleri kullanmalarý hem piyasayý canlandýrma adýna hem de üreticileri destekleme adýna büyük katký saðlayacaktýr. Her sektörün baþta gelen problemlerinden olan bürokrasi, aydýnlatma sektörününde problemlerindendir. Mevcut bürokrasi azaltýlarak sektöre destek saðlanmalýdýr. FEDERAL BÜLTEN 8

10 HABER FEDERAL SIMON, Uluslararasý YAPI Ýstanbul Fuarýnda Federal Simon, YEM'in ( Yapý Endüstri Merkezi )düzenlemiþ olduðu Uluslar arasý YAPI Ýstanbul Fuarýna Mayýs 2009 tarihleri arasýnda katýldý. Uluslarasý YAPI Ýstanbul Fuarý, Türk yapý sektörünün bütün bileþenlerini bir araya getiren, alanýnda Türkiye'nin, Balkanlar'ýn, Ortadoðu nun ve BDT( Baðýmsýz Devletler Topluluðun'nun ) en büyük fuarýdýr. Türk yapý ve inþaat sektöründe her yýl en geniþ ürün yelpazesine ev sahipliði yapan bu fuarda Federal Simon, Türkiye de üretilen ilk serisi olan Seri 34'ü, gerçek metal ve gerçek ahþap çerçeveleriyle lüx segmente hitap eden Seri 54, Natura 54'ü, Seri 82 ve bu yýl ilk kez sergilenen Seri 27'i tüm ziyaretçilerine tanýttý. Türkiye'nin dört bir yanýndan gelen bayilerini, fuar günleri boyunca aðýrlamaktan onur duyan firma, en baþta mimarlara, mühendislere ve birçok elektrik firmasýna da bu günlerde ürünlerini sergilemiþ oldu. Federal Simon, kalite ve görsellikte farklý bir çizgiyle ortaya çýkan yeni seri ürün grubuyla, kalitenin pahalý deðil, sadece temel hak olduðunu bir defa daha kanýtlýyor. Federal Simon Fark Yaratmaya devam ediyor. Federal Simon Bayileri ile Uzakdoðu`da Federal Simon, bayileri için düzenlediði Uzakdoðu seyahatini gerçekleþtirdi. Uzakdoðu seyahatine Türkiye nin çeþitli illerinden 40 katýlýmcý eþlik etti. Yapýlan geziden son derece memnun olarak ayrýlan katýlýmcýlar, birdaha ki organizasyon için duyduklarý heyecaný Federal Simon yetkilileri ile paylaþtýlar. 9 FEDERAL BÜLTEN

11 HABER Federal Simon; Piyasaya Sunduðu Grup Prizleriyle Fark Yaratmaya Devam Ediyor Federal Simon Elektromekanik A.Þ.'nin 2009 yýlý son çeyreði içinde piyasa sunduðu grup prizlerinin; sade ve þýk görüntüsü, kalitesi ve uygun fiyatý ile pazarda fark yaratýyor. Piyasada tüm avantajlarýyla bir çok üstünlük saðlayacak olan Federal Simon Grup Prizlerinin teknik özellikleri þöyledir; Dýþ gövde yani alt ve üst kapak parlak, darbelere ve yanmaya karþý dayanýklý ABS plastik malzemeden üretilmektedir. Akým taþýyan kontaklar bazý firmalarda dýþ gövde üzerinde merkezlenmektedir. Bunun sakýncasý kontaklarýn ýsýnmasý durumunda dýþ gövdenin erimesi, çevreye zehirli gaz yaymasý ve baðlý olan elektrikli ev aletine zarar vermesi gibi etkenlerdir. Federal Simon grup prizlerinde ise, kontaklar dýþ gövde içerisinde V0 yanmazlýk (850 C) özelliðine sahip kontak taþýyýcý karkas içerisine yerleþtirilmiþtir. Bunun avantajlarý kontaklarýn ýsýnmasý durumunda bile dýþ gövdeye temas etmediðinden dýþ gövdede herhangi bir erime ve deformasyon olmamaktadýr. Kablo montajý esnasýnda ise kontaklarýn daðýlmasý yuvasýndan çýkmasý gibi bir durum olmadýðýndan montaj zorluðu yaþanmamaktadýr. Ürün üzerinde görünen ve topraklamayý saðlayan kontaklarda korozyona karþý etkili olmasý için nikel kaplama yapýlmýþtýr. Bu kaplama hem kontaklarýn ömrünü uzatmýþ, hem de daha estetik ve kaliteli görünüm saðlamýþtýr. Kablo baðlantýsýnýn yapýlacaðý bölgelerde vidalý klemensler kullanýlmaktadýr. Bu hem kolay montaj saðlar, hem de akýmdan dolayý ýsýnmalarda kontaklarýn kabloyu býrakmasýný engeller. Kablo baðlantýsýnýn yapýlýp kablo klemensi ile sýkýlmasýndan sonra bile ürünün dýþýna çýplak kablolarýn çýkmasýný engellemek için kablo giriþinin olduðu bölgeye ekstra bir uzatma eklenerek daha þýk, kullanýþlý ve güvenli bir ürün ortaya çýkarýlmýþtýr. Kullanýlan 2 metre ve 3 metre kablolar 3x1 mm kablo kesitine, 5 metre kablolar ise 3x1,5 mm kablo kesitine sahiptir. Kullanýlan tüm kablolarda ise UPS giriþli kablo ile bütünleþik erkek fiþ kullanýlmaktadýr. Anahtarlý grup prizlerde kullanýlan anahtarlar iki elektrik giriþini ayný anda kesme özelliðine sahip ve standartlarýn istediði tüm özelliklere sahiptir. CE li bir ürün olup, TSE - VDE vb. standartlarý almýþ bir üründür. FEDERAL BÜLTEN 10

12 HABER Federal Mermer, Uyguladýðý Stratejiler Ýle Baþarý Yolunda Ýlerliyor. Federal Mermer, 2009 yýlý baþýnda ekonomik krizle mücadele için bazý kararlar almýþ ve bu kararlarý yýl boyunca uygulayarak hedeflerini yakalamýþtýr. Alýnan önlemlerin bir kýsmý üretim, bir kýsmý ise pazarlama ile ilgilidir. Üretimde alýnan önlemler sonucu, giderler azaltýlmýþ olup, üretim miktarýnda da hedeflenen miktara ulaþýlmýþtýr. Pazarlama da ise, yeni hedef ülkeler belirlenmiþ olup, hiç gidilmemiþ ülkelere ziyaretler yapýlarak fuarlara katýlýmlar gerçekleþtirilmiþtir. Bu sayede de Güney Afrika Cumhuriyeti, Libya, Suudi Arabistan gibi ülkelere satýþ yapýlmýþtýr. Avustralya'da ve Senegal' de de fuarlara katýlarak, ülkemiz temsil edilmiþtir yýlýnýn baþýnda 2009 da olduðu gibi yeni stratejiler geliþtirilerek, plaka üretimini arttýrma kararý alýnmýþtýr. Bunu gerçekleþtirebilmek için yeni bir makine yatýrýmý yapýlmýþtýr. Mart ayýyla beraber plaka üretiminde %40 'lýk bir artýþ hedeflenmektedir. Dünya üzerinde bulunan mermer rezervinin %40' ýnýn Türkiye topraklarý içerisinde bulunduðu söylenmektedir. Bu rezervin Türkiye ekonomisine verimli bir þekilde kazandýrýlmasý gerekmektedir. Çýkarýlan bu malzemenin yerine konma ihtimali olmadýðýndan milli servet olarak gördüðümüz bu malzemeler ülkemiz için çok önemli. Federal Mermer, elinde bulunan potansiyeli bu bakýþ açýsýyla dünya pazarýna sunmaya devam edecektir. 11 FEDERAL BÜLTEN

13 HABER Federal Süs Bitkileri, Ýhalelerde Adýný Duyuruyor. Federal Süs Bitkileri firmasý, üretim arazisinde ürettiði ürünleri artýk kamu ihalelerine sunmaya baþladý. Ülke çapýnda yapýlan birçok ihaleye giren firma, ayný zamanda müþteri portföyünü de geniþletti. Firma, çevre düzenlemelerinde; projeden uygulamaya kadar ki tüm süreçte çalýþmalar yapmakta, en iyiyi en doðruyu yakalayabilmek adýna teknolojiyi ve sektörel geliþmeleri takip etmektedir. Yerli üretimin ülkemize saðlayacaðý yararýn bilinciyle, üretimde dünya standartlarýný yakalamak için Ar-Ge çalýþmalarý da yapmaktadýr. Federal Süs Bitkileri, dýþ mekan süs bitkilerinde; geniþ yapraklý aðaçlar, ibreliler ve çalý grubu bitkilerin kaplý ve repikaj üretimi yapmaktadýr. FEDERAL BÜLTEN 12

14 RÖPORTAJ SEZER Elektrik - ADANA Sezer LAL Kimdir Sezer LAL 1976 doðumlu ilk, orta ve lise öðrenimini Adana' da tamamladý. Elektrik sektörüne çýraklýktan, yani iþin temelinden baþladý senesinde de kendi iþyerlerini kurdu ve o günden bugüne hep kendini geliþtiren ve iþ hacmini büyüten bir yapýyla iþlerine devam etti. Hayat felsefesi olan, iki günü birbirine eþit olan zarardadýr sözünü benimsemiþ, hep geliþmeye ve yeniliðe açýk giriþimci biri olmuþtur. F.E.: Sezer Elektrikten bahseder misiniz? Sezer Elektrik 2000 yýlýnda þahýs firmasý olarak kurulmuþtur. Sezer elektrik ilk yýllarýnda perakende satýþ ve taahhüt iþleri yaptý yýlýndan sonra toptan satýþa da baþlamýþtýr. Adana içi ve çevre iller ilçeler de tesisatçý ve taahhütçü firmalara düzenli olarak haftalýk araçla servis yapmaya baþlamýþtýr. Son yýllarda ise maðaza satýþýna da önem vermiþ ve özellikle aydýnlatma ürünleri konusunda bol çeþit ve teknik destekle müþterilerine daha iyi hizmetler sunmaktadýr. Taahhüt iþlerinde de özellikle konut sektöründe Adana içinde birçok bilinen konut uygulamalarýnýn iþlerini yapmýþ ve yapmaya devam etmektedir. Ticaretimizi %40 taahhüt, %60 ise satýþ olarak genelleyebiliriz. F.E.: Sektöre ilk girdiðiniz yýllarla bugünü kýyaslar mýsýnýz? 2000 li yýllarýn baþýnda sektör çok hareketli idi, özellikle inþaat sektöründe yatýrým çoktu. Bizim iþlerimiz de inþaatla direk baðlantýlý olduðundan iyi gidiyordu. Daha sonralarý bu daldaki yatýrýmlar azaldý, bir de elektrik sektöründe faaliyet gösteren firma sayýsý korkunç derece de arttý. Ortadaki pastadan belli oranda pay almak isteyen firma sayýsý her gün arttýðýndan rekabet kýzýþtý. Firmalar iþlerinde ve satýþlarýnda karlýlýðý düþünmeden günü kurtarma kaygýsýyla iþler yaptýlar. Dolayýsýyla kar marjlarý düþtü, para kazanmak neredeyse imkansýz hale geldi. F.E.:Sektörde karþýlaþýlan problemler sizce nelerdir? Bunlarý aþmak için sizin çözüm önerileriniz nelerdir? Bu konuyu iki dalda ele almamýz gerekiyor, birincisi taahhüt iþlerinde, diðeri satýþ ve pazarlama iþlerinde. Taahhüt iþlerinde; altyapýsý olmayan teknik ekibi yetersiz firmalar ve kiþiler iþ yapmak için teklifler veriyor ve iþ alýyorlar. Bu tip firmalar aldýklarý iþlerinde %90 ýnýný yarým býrakýp gidiyorlar. Ýþin baþýnda verdikleri tekliflerin düþük olmasý iþ yaptýraný baþta cezbe diyor ancak, onlar da sonunda fark ediyorlar ama iþ iþten geçmiþ oluyor. Bu ve benzeri firmalar taahhüt piyasasýný bozmakta iþini düzgün yapan bizim gibi firmalarýn tekliflerinin yüksek görülmesine sebep olmaktalar. Bu da karlýlýðý düþüren baþka bir sebeptir. Meslek guruplarýmýzýn aktif olarak çalýþmasý, ehil olmayan firmalara iþ yaptýrmamasý bu olumsuzluklarýn önüne geçebilir. 13 FEDERAL BÜLTEN

15 RÖPORTAJ Bölgesel bazda satýþ pazarlama yapan firmalar; ürünlerin fiyatlarýyla çok oynuyorlar, piyasada fiyat istikrarý olmuyor. Bazý firmalar günü kurtarmak amaçlý zararýna dahi malzeme satýyorlar, dolayýsýyla her yýl batan birkaç firma oluyor. Bunlarda bizim piyasamýza ister istemez zarar veriyor. Bunun önüne geçebilmek için üretici ve ülke genelinde satýþ yapan firmalar ekonomik altyapýsý ve piyasa güvenirliliði olmayan firmalara malzeme vermezlerse, bu tip firmalarda ortaya çýkamayacaktýr. F.E.:Federal ailesine yeni üye oldunuz, bayi olurken amaçlarýnýz nelerdi? Federal markasý ile çalýþmak bize ve bizim müþterilerimize de güven vermektedir. Markanýn bilinirliliði, ürün gamýnýn çeþitliliði, malzeme temin kolaylýlýðý, fiyat avantajý, ucuz ve hýzlý servis imkaný, en önemlisi de yerli bir marka olmasý Federal i seçme sebeplerimizdir. Yapýlan iþlerde Federal in bu saydýðým avantajlarýný da kullanarak tercih edilen firma olmak. Federalle birlikte daha da büyümek, müþterilerimize kolay çözüm üretmek amaçlarýmýz arasýndadýr. F.E.: Ýlk izlenim olarak Federal için neler söyleyebilirsiniz? Federal i marka olarak biliyordum. Ancak fabrikanýzý ve imalatýnýzý yeni gördüm. Türkiye' de bu çapta imalat yapan yerli bir firmanýn olmasý açýkçasý beni gururlandýrdý. F.E.:Rakip firmalarla Federal Elektrik'i deðerlendirebilir misiniz? Federal e rakip olarak Avrupa' lý 100 yýllýk firmalarý görebiliriz. Federal o firmalarla rekabet edebilecek seviyede kaliteyi yakalamýþ durumda. Ancak piyasada, Federal in segmentinde olmayan bir Uzakdoðu pazarý var. Sektörümüzde bu gurupta kaliteli ürün bulmak çok zor. Piyasaya sadece ucuz fiyatla giren bu markalarý kesinlikle tasvip etmiyor ve kullanýlmamasý için uðraþ veriyoruz. F.E.:Marka baðýmlýsý mýsýnýz? Bu konudaki düþüncelerinizi öðrenebilir miyiz? Her hangi bir markaya baðýmlý deðilim. Benim için en iyi marka; kalitesini ispatlamýþ, ulaþýlabilirliliði kolay olan teknik destek ihtiyacýna hýzlý cevap veren, piyasada rekabet ortamýnda beni fiyat olarak da destekleyen markadýr. Bazý marka baðýmlýsý olan müþterilerimiz oluyor. Bunlarýn bir çoðu alýþkanlýktan kaynaklý, ben müþterinin istediði deðil, kendi istediðim markayý satmak için müþterimi ikna ediyorum. F.E.:Bulunduðunuz bölgenin iþ potansiyelin ve ekonomik durumu hakkýnda düþünceleriniz nelerdir? Adana ve Çukurova bölgesi son yýldýr sanayi anlamýnda hep bir düþüþ yaþamaktadýr. Bunun baþlýca sebebi eskiden bu bölge tekstilin merkezi idi, tekstil sektörünün katkýsý çok fazla idi. Son yýllarda bu sektörün bölgemizde ve Türkiye' de bitmiþ olmasý, saðladýðý katma deðerin kaybolmasýna bu durumda ekonomimizin zayýflamasýna sebep olmuþtur. Özellikle Adana, Mersin ve çevresi çok göç alan bölgeler Güneydoðu ve doðudan her yýl ortalama bu bölgeye bin kiþi göç etmektedir. Ancak her olumsuzluða raðmen bu bölge geliþmeye açýk. Önümüzdeki yýllarda daha iyi olacaðý kanýsýndayým. F.E.:Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir? Ticarette amaç kazanmaktýr, iþletmeler kazanmadan büyüyemezler, kazanç da makul bir oranda olmalýdýr. Firmalar karlý iþler yaptýkça büyüyecekler ve yeni yatýrýmlar yapacaklardýr. Piyasada kalýcý olmak için özen gösterilmeli ve sürekli yeniliklere ayak uydurulmalý, çaðýn gereði neyse onlar yapýlmalýdýr. Bize vakit ayýrdýðýnýz için teþekkür ederiz. FEDERAL BÜLTEN 14

16 RÖPORTAJ DOÐANATEÞ Elektrik - Malatya Bayram ERDOÐAN F.E.: Doðanateþ Elektrik ve DAP pano hakkýnda bilgi alabilirmiyiz? Firmamýz; 1990 yýlýnda iki ortaklý olarak Bayram ERDOÐAN ve Ramazan ATEÞ tarafýndan kurulmuþtur. Ýlk kuruluþ yýllarýnda elektrik tesisat ve taahhüt iþleri ile faaliyet göstermiþ, 1997 yýlýnda iþ hacmini büyüterek toptan malzeme satýþýna baþlamýþtýr. Pazar alaný olarak Malatya ve çevre iller baz alýnmýþ, Malatya il, ilçe ve çevre illeri de kapsayan satýþ aðýný oluþturmuþtur yýlýnda kaliteli hizmeti ve müþteri memnuniyetini ön planda tutarak, 1600 metrekarelik yeni bir showroom maðazasý açmýþtýr. Bunun yanýnda 2007 yýlý baþýnda gelen yoðun talepler doðrultusunda Malatya 1. Organize Sanayi Bölgesinde 1500 metrekarelik bir alanda D.A.P. markasý ile elektrik panosu, sac kanal ve merdiven sistemleri üretimine baþlamýþtýr. Bu üretimleri kaliteye de yansýtan firmamýz, TSE ve ISO 9001:2000 kalite belgelerini de almýþ olup, uluslararasý standartlara uygun olarak üretim yapmaya devam etmektedir. F.E.: Piyasalarý nasýl görüyorsunuz? 2007 yýlý siyasi krizinin etkisi ile geliþen ekonomik sýkýntý 2009 yýlýnýn altýncý ayýna kadar devam etti. Altýncý aydan sonra piyasalar canlanmaya baþladý. Bu canlanma da iþimizi olumlu yönde etkiledi. F.E.: Sektörde karþýlaþtýðýnýz problemler nelerdir? Kalifiye eleman bulamama ve kontrolsüz bir rekabet karþýlaþýlan problemlerin baþlýcalarýdýr. Bu sýkýntýlarýn aþýlmasý için öncelikli olarak teknik eleman yetiþtiren okullara aðýrlýk verilmesi, müþterilerimizin ürün kalitesi ile özellikleri konusunda daha dikkatli ve seçici olmalarý saðlanmalýdýr. F.E.: Ýmalatçý olmanýn size kattýðý deðerler nelerdir? Ýmalatçý olmak çok zevkli olmasýna karþýn bazý zorluklarda içermekte. Özellikle çalýþtýracak kalifiye eleman konusunda bu bölgede eleman bulmak zor. Ancak yapýlan iþin sevilerek yapýlmasý tüm zorluklarý bertaraf etmektedir. F.E.: Marka baðýmlýlýðý hakkýnda düþünceleriniz nelerdir? Marka baðýmlýsý deðiliz, müþterilerinin taleplerini kaliteli ürünlere yönlendiriyoruz. Amacýmýz her zaman yerli üretimin desteklenerek, ülkemizin kazanmasý. Federal, ürünlerinin kalitesini, tüm sektöre kanýtlamýþ durumda. Bu nedenle yönlendirme yaparken bu hususu gözardý etmiyoruz. F.E.: Çalýþmalarýnýzda aðýrlýðýnýz proje satýþlarý mý? Biz firma olarak toptan ve perakende satýþ yapmaktayýz. Malatya, çevre il ve ilçelerde de düzenli olarak araçla servis yapýyoruz. Pano Ýmalatçýsý olarak da daha çok projeli iþler yapmaktayýz. F.E.: Bölgenizdeki iþ potansiyelinden memnunmusunuz? Ýþ potansiyeli ve bölgemiz açýsýndan bakýldýðýnda konum olarak iyi yerdeyiz diyebiliriz. Ancak firmamýzýn hedefleri göz önüne alýndýðýnda daha çok yol katetmemiz gerektiðini düþünüyoruz. F.E.: Son olarak eklemek istedikleniz? Firmamýz, en son teknolojik yenilikleri müþterilerine sunarak ve sürekli iyileþtirmeyi ilke edinerek yoluna devam etmektedir. Elektrik sektörünün yalnýzca büyük Batý illerde deðil, Doðu'da da yapýlabileceðini tüm bölgeye göstermiþ ve göstermeye de devam etmektedir. Firmamýz: yenilikçi, bilimsel anlayýþý ön planda tutan, takým çalýþmasý bilinci ve uzman kadrosu ile çeþitli elektrik hizmetlerinde öncü ve lider bir kuruluþ olmuþtur. Üretilen hizmetleri; kalitesinin farký ve sahip olduðu hizmet anlayýþý sayesinde kamu kurum ve kuruluþlarý, özel þirketler, fabrikalar ve elektrik firmalarýna aktif olarak pazarlamaktadýr. Federal Elektrik' in bayiliðini yapýyor olmaktan ve ürünlerini kullandýrmaktan son derece memnunuz. Problemsiz bir ürünü satmak her bayinin arzu ettiði durumdur. Bunu saðladýðý için Federal'e teþekkür etmeyi kendimize borç biliriz. 15 FEDERAL BÜLTEN

17

18 EÐÝTÝM Kaçak Akým Koruma Þalterlerinde Ýstenmeyen Açmalar Toprak kaçaklarýna karþý kullanýlan kaçak akým koruma þalterleri evlerden sanayi tesislerine kadar geniþ bir alanda kullanýlmaktadýr. Kaçak akým koruma þalterleri aþaðýdaki fonksiyonlarý karþýlamak üzere tasarlanmýþlardýr. Ýnsanlarýn doðrudan ve dolaylý temasa karþý korunmasý Cihazlardaki ve tesisattaki kaçak akýmlarýndan kaynaklanan hasar ve yangýn tehlikesine karþý korunma Kaçak akým koruma þalterleri, herhangi bir izolasyon hatasý ortaya çýkar çýkmaz hatalý devreyi ayýrarak, insan ve cihazlarý tehlikeli toprak kaçaðý akýmlarýna karþý korurlar. Kullanýldýklarý yerde zaman zaman açma yapmalarý nedeniyle çoðu zaman bir þikâyet kaynaðý olarak görülmektedirler. Kaçak akým koruma þalterleri çoðunlukla bir izalasyon hatasý nedeniyle açarlar. Bunlara ilave olarak aþaðýdaki nedenlerden dolayý da açma yaparlar. Tesisattaki ve kullanýlan cihazlardaki sabit kaçaklar Hatlarda oluþan gerilim piklerinin sebep olduðu geçici kaçak akýmlar. Elektrik tesisleri topraklama yönetmeliðinde (madde 10) her elektrik devresi ile toprak arasýndaki yalýtkanlýk direncinin 1 ma den daha küçük bir kaçak akým oluþturacak deðerde olmasý istenmektedir. Normalde bu deðerler çok daha küçük olmasýna raðmen zamanla kirlenme, nem, buat içindeki baðlantýlarýn (klemenslerin) iyi izole edilmemesi, kablo yalýtkanlarýn mekanik zorlamalara maruz kalmasý gibi nedenlerle izalasyon dirençlerinde zayýflamalar olabilmektedir. Bu gibi durumlarda 5-6 linye çýkýþlý bir dairede zamanla izalasyon azalmasý sonucu 5-6 ma ler civarýnda kaçak akýmlar oluþabilmektedir. Ülkemizde elektik tesisatlarýnda maalesef hala Ø 14 mm' lik plastik borular kullanýlmaktadýr. Avrupa'da Ø 20 mm'lik boru kullanýmý yasaklanmýþtýr. Çekilen borular sert plastikten olmalý, gerektiðinde kablolarýn rahatlýkla deðiþtirilebileceði çapta olmalý, borularda ek yeri olmamalýdýr. Buna ilave olarak kablo çekiminde genellikle tecrübesiz çýraklar çalýþtýrýlmakta, tesisat çekilirken kablo yalýtkanlarý zedelenmektedir. Kablo yalýtkanýnýn zedelenmiþ kýsýmlarýndan akan akýmlar kaçak akým koruma þalterini açtýrabilmektedir. da 0,1 1,5 ma arasýnda kaçak akýmlar oluþturabilmektedir. Bu sabit kaçaklar yine ayný þekilde cihazýn ýslanmasý, nemli ortamda çalýþmasý, toz ve kir tabakalarýnýn birikmesi, sonucu daha artabilmektedirler. Ayrýca elektronik cihazlarda genellikle parazitlerin önlenmesi için filtre amacýyla kondansatörler kullanýlmaktadýr. Bunlar üzerinden de topraða akan akýmlar olmaktadýr. Bu akýmlar insanlar tarafýndan fark edilmezler. Elektrikli cihazlar tamir edildikten sonra yalýtkanlýk dirençleri ölçülmelidir. Koruma sýnýfý I olan (koruma topraklamasý gerektiren) cihazlarda en az 0,5 Mohm (220 V / 0,5 Mohm=0,44 ma) Atmosferik aþýrý gerilimler: Alçak gerilim tesisatlarýnda tesisat ve toprak arasýndaki kapasite üzerinden akan bir akým kaçaðý üretirler. Yýldýrýmýn faz hattýna veya toprak hattýna düþmesiyle veya yýldýrým bulutundaki elektrik yükünün etkisiyle havai hatlarda elektrik yükü dalgasý oluþarak yüksek gerilim meydana gelebilir. Bu tür istenmeyen açmalar iþletme sürekliliði açýsýndan bakým elemanlarýný sýkýntýya sokmaktadýr. Kaçak akým koruma þalterinin açmasý Anahtarlama aþýrý gerilimleri: Alçak gerilim tesisatlarýnda endüktif (motor devreleri) ve kapasitif yüklerin þalterden kaynaklanan bir hataymýþ (kondansatör gruplarý) gibi algýlanýp bazý kullanýcýlar kaçak akým koruma þalterlerini devre dýþý Evlerde kullanýlan buzdolabý, çamaþýr makinesi, bulaþýk makinesi, elektrikli anahtarlanmalarý veya yüksek gerilim þebekesinde trafolarýn devreye girip býrakarak potansiyel tehlikelere yol fýrýn, su ýsýtýcýsý, televizyon, bilgisayar, çýkmalarý, hatlarýn açýlýp açarlar. kat kaloriferi gibi her elektrikli cihaz kapatýlmalarý, kýsa devre açmalarý 17 FEDERAL BÜLTEN

19 EÐÝTÝM sýrasýnda geçici aþýrý gerilimler oluþabilmektedir. Anahtarlama aþýrý gerilimleri de atmosfer boþalmalarý sonucu ortaya çýkan toprak kaçaðý akýmlarýna benzer akýmlar oluþturur. Bu tür aþýrý gerilimler yýldýrým aþýrý gerilimlerine göre daha küçük olsalar da çok daha sýk görülebilmektedirler. Yüksek toprak kapasitesi olan devrelerin kapanmasý: Bilgisayar ve büro cihazlarýndaki giriþim filtrelerinde ve çok uzun kablo þebekelerinde ortaya çýkan kaçak akýmlar çok düþük genlikli olmalarýna raðmen gereksiz açmalara neden olurlar. Gerilim piklerinin oluþturduðu geçici boþalma akýmlarýna karþý kaçak akým koruma anahtarlarýnýn belli seviyelerde baðýþýklýk göstermesi beklenir. IEC standardýna göre; 200 A tepe deðerli 100 khz sönümlü akým darbesi deneyinde numunenin açmamasý, 3000 A tepe deðerli 8/20 µs akým dalgasý deneylerinde de açma yapsa da herhangi bir bozulma olmadan tekrar çalýþabilir durumda olmasý istenmektedir. Standarda göre uygulanan akým darbe þekilleri aþaðýda verilmiþtir. Standartlarýn istediði bu deðerler üreticiler tarafýndan saðlanmaktadýr. Ancak yukarýda anlatýlan sebeplerden dolayý þebekede bu deðerlerin üzerinde kaçak akým dalgalarý oluþabilmektedir. Bu gerilim piklerinin oluþturduðu akým dalgalarý ise parafudurlar ve doðru topraklama sistemleri ile büyük ölçüde önlenmektedir. Enterkonnekte sistem ile ülkemizdeki bütün þebeke bir ring þeklinde birbirine baðlanmýþ durumdadýr. Bu yüzden þebekenin çok uzak bir yerinde oluþan bir yýldýrým veya büyük güçlü bir trafonun devreye girip çýkmasý esnasýnda oluþan pik gerilimler bile alçak gerilim tesisine ulaþýp ve tesisattaki cihazlarda zarar verebilmekte, istenmeyen açmalara neden olabilmektedir. Yüksek gerilim darbelerinin zararlarýný yok etmek veya azaltmak için yüksek gerilim ve alçak gerilim tesislerinde mutlaka parafudur kullanýlmalýdýr. Parafudur aþýrý gerilim darbelerini hýzlý bir þekilde topraða iletir ve aþýrý gerilimleri þebeke izolasyonu için zararsýz bir düzeye indirir. Kaçak akým koruma cihazlarýndaki nedensiz açmalarda büyük ölçüde önlenmiþ olur. Parafudurun akým-gerilim deðerleri doðru seçilmeli, korunmak istenen noktaya mümkün olduðunca yakýn baðlanmalýdýr. 30 metreyi geçen yeraltý kablolarýnýn birleþim noktalarýnda da parafudur kullanýlmalýdýr. Uygun yere yerleþtirilmeyen parafudurlarýn faydadan çok arýza kaynaðý olup daha büyük zararlar açmasý da sözkonusudur. Parafudurun etkin bir koruma yapabilmesi için topraklama iletken ve sistemlerinin çok iyi boyutlandýrýlmasý gerekir. Orta ve yüksek gerilim sisteminde kýsa devre veya yýldýrým nedeniyle topraða akan akýmlarýn oluþturacaðý yüksek topraklama gerilimlerinin alçak gerilim tesisini etkilememesi için orta gerilim koruma topraklamalarý ile alçak gerilim iþletme topraklamalarýnýn birbirinden en az 20 m uzakta olmasý gerekir. Trafolarýn iþletme topraklamalarý üzerinden dengesiz yüklemelerden ötürü sürekli olarak bir akým akar. Ýþletme topraklama dirençlerinden dolayý oluþan gerilimlerin alçak gerilim koruma topraklamalarý üzerinden cihaz gövdelerine ulaþmamasý gerekir. Bu nedenle iþletme topraklamalarý ile alçak gerilin koruma topraklamalarý arasýnda da en az 20 m mesafe olmalýdýr. FEDERAL BÜLTEN 18

20 EÐÝTÝM Günümüzde alçak gerilim tesislerinde parafudur kullanýlmasý genellikle ihmal edilmektedir. Aþýrý gerilim piklerinin vereceði hasarlarý ve nedensiz açmalarý engelleyebilmek için alçak gerilim tesislerinde de mutlaka parafudur kullanýlmalýdýr. Parafudur alçak gerilim panosunun giriþine diðer bütün cihazlardan önce konulmalýdýr. Parafudur aþýrý gerilim durumunda iletime geçince çok kýsa süre de olsa topraða büyük bir akým akar. Eðer parafudur kaçak akým þalterinden sonra konursa bu aþýrý akýmlar kaçak akým koruma þalteri üzerinden topraða akarak kontaklarýnýn yapýþmasýna veya cihazýn açmasýna neden olabilir. Bu yüzden parafudurun mutlaka ilk giriþe konulmasý gereklidir. Alçak gerilim parafudurlarý koruma seviyelerine göre B (ana pano- 6 kv), C (sayaç panosu 4 kv), D (cihaz seviyesi 2,5 / 1,5 kv) olmak üzere deðiþik koruma sýnýflarýna ayrýlmaktadýr. Her düzey için uygun koruma yapýlmalýdýr. OG veya AG parafudurlarýnýn genellikle patlayýp tamamen daðýlýncaya kadar saðlam olduðu düþünülmektedir. Parafudurlarýn zamanla arýzalanýp koruma yapamayacaðý veya bazen kýsa devre olarak bir arýza nedeni olabileceði unutulmamalýdýr. Bu nedenle sýk sýk kontrol edilmelidirler. Arýzalý parafudurlar renk deðiþtirerek veya sinyal düzenleri sayesinde durumlarýný belli ederler. Arýzalý parafudurlarý devreden ayýrmak, parafudurun darbe sayýsýný ölçmek veya parafudurun sýzýntý akýmlarýný ölçmek için de çeþitli cihazlar bulunmaktadýr. Ama ne yazýk ki ülkemizde bunlar yok denecek kadar az kullanýlmaktadýr. Yýldýrým ve anahtarlama aþýrý gerilimlerinden baþka elektronik cihazlar (bilgisayarlar, hýz kontrol cihazlarý, kesintisiz güç kaynaklarý, endüstriyel kaynak cihazlarý, elektronik balanslý armatürler) olmak üzere birçok cihaz temel þebeke frekansýnýn katlarýnda harmonik akým ve gerilimler oluþturmaktadýrlar. Bu tür parazitler birçok cihazýn çalýþmasýný olumsuz yönde etkilemekte istenmeyen açmalara neden olabilmektedir. Tesislerin bu gibi harmonik akým ve gerilimlerden korunmasý için alçak gerilim panolarýnýn giriþlerine harmonik filtre reaktörleri takýlmalý ve böylece harmonik akým ve gerilimlerin cihazlara zarar vermesine karþý önlem alýnmalýdýr. Harmonik filtreleri birçok ülkede mecburi olmasýna raðmen ülkemizde henüz zorunlu deðildir. Sadece bazý özel iþletmeler harmonik filtreleri kullanmaktadýrlar. Harmonikli yükler tesisin kurulu gücünün % 20 sini geçtiði taktirde harmoniklere karþý önlem alýnmalýdýr. Besleme kaynaðý tarafýndan gelen gerilim pikleri özellikle bina giriþinde daha etkili olabilmekte ve ilk darbeyi bina giriþindeki 300 ma lik kaçak akým koruma þalteri engellemekte ve daire içindeki kaçak akým koruma þalterinden önce açmaktadýr. Ayrýca kablo tesisatý boyunca akabilen geçici kaçak akýmlar da bu açmalara neden olabilmektedir. Kaçak akým koruma anahtarlarý ile ilgili diðer bir sýkýntý da iki koruma cihazý arasýndaki seçicilikten kaynaklanmaktadýr. Birçok uygulamada yangýn koruma amacýyla bina giriþinde kullanýlan 300 ma kaçak akým koruma anahtarý gecikmesiz tip seçilmektedir. Bu durumda daire içinde 300 ma' den daha büyük bir kaçak olduðunda, dairedeki 30 ma' lik cihaz ile birlikte 300 ma' lik cihazda açabilmektedir. Daireye tekrar enerji vermek sýkýntý oluþturmaktadýr. Bazý yerlerde elektik panosunun bulunduðu oda kilitli tutulduðu için problem daha da büyümektedir. Bu durumda bina giriþinde kullanýlan 300 ma' lik kaçak akým koruma anahtarlarý gerek dýþarýdan gelen gerilim piklerinden kaynaklanan açmalar gerekse daire içindeki yüksek kaçak akýmlardan kaynaklanan açmalara karsý gecikmeli çalýþan tipte (S tipi) seçilmelidir. Ancak bu modeller neredeyse hiç kullanýlmamaktadýr. Bu durumda koruma seçiciliðinin saðlanmasý mümkün deðildir. Yukarýda bahsedilen muhtelif sebeplerden dolayý meydana gelen istenmeyen açmalar nedeniyle bazý firmalar tekrar kapatmalý kaçak akým koruma anahtarlarý da üretmiþlerdir. Eðer açma geçici bir nedenden kaynaklanýyor ise bu cihazlar bir motor mekanizmasý ile devreyi kapatarak sistemi tekrar enerjilendirirler. Sonuç olarak kaçak akým koruma anahtarlarýnýn, hayat koruma ve yangýn koruma amacýyla çok küçük akýmlarda çok hassas ve güvenilir bir þekilde çalýþmasý beklenir. Bu nedenle bazý durumlarda istenmeyen açmalar da yapabilmektedirler. Bu istenmeyen açmalar doðru uygulamalarla büyük ölçüde azaltýlabilir. Açmalarýn çok büyük bir kýsmýnýn yukarýda bahsedilen geçici olaylardan deðil genellikle bir cihazdaki izalasyon hatasýndan kaynaklandýðý unutulmamalýdýr. Açma nedeni mutlaka araþtýrýlmalý, hatalý cihaz veya tesisat tamir edilerek olabilecek kötü sonuçlar önlenmelidir 19 FEDERAL BÜLTEN

21

22

23

24 EÐÝTÝM Farklý Bir Bakýþ Açýsýyla Kaçak Akým Koruma Þalterleri Sektörümüzde Üzücü Bir Vefat Anel Elektrik Taahhüt ve Ticaret A.Þ firmasýnda 2008 yýlýndan beri Proje Grubu Tasarým Sorumlusu olarak çalýþan Mehmet Turgut Odabaþý vefat etmiþtir Adana doðumlu olan merhum Odabaþý, evli ve 3 çocuk babasýydý. RCD Son yýllarda kullanýmý güncel hale gelen ve gerek yapýsý ve tesis þekli hakkýnda gerekli bilgiye sahip olunmasý önemsenmeden, tesislerde rastgele yerlere takýlan ve fonksiyonuna / iþletme þekline uygun olmayan tarzda tesis edilmesi nedeniyle, ya sürekli ya da aralýklý olarak sýk açma yapmasý sonucunda sökülen, ayný zamanda farklý yapýda ve koruma mantýðýna sahip kaçak akým koruma cihazlarý ile birbirine karýþtýrýlan ve hatta bu isimle anýlan, gerek insan hayatýný tehlikeli elektrik þoklarýna karþý koruma, gerekse tesiste oluþabilecek izolasyon hatalarýný önceden belirlenerek, izolasyon hatalarýndan kaynaklanan yangýnlarý önleme amacýyla kullanýlmasý gereken çok önemli bir koruma cihazýdýr yýlýnda Ýstanbul Teknik Üniversitesi, Elektrik Mühendisliði bölümünden mezun olmuþtu. Kendisine Allah' tan rahmet, ailesi ve tüm sevdiklerine sabýr diliyoruz. Merhum Odabaþý, sürekli yazdýðý teknik makaleler ile bilgi birikimini herkesle paylaþýyordu. Son olarak bizimde üstünde durduðumuz ve bu bültende de yer verdiðimiz kaçak akým koruma þalterlerinde meydana gelen istenmeyen açmalar ile ilgili sektörümüzün saygýn dergisi olan ETMD dergisine yazmýþ olduðu makaleyi sizlerle paylaþýyor ve büyük kaybýmýzý rahmetle tekrar anýyoruz. Mekaný cennet olsun Algýlama ünitesi Primer sargýlarýna korunacak devrenin faz ve nötrünün baðlandýðý akým toroidal transformatörüdür. Akým transformatörünün faz ve nötr sargýlarýnýn yönü, yük ve nötr akýmlarý birbirinin etkilerini ortadan kaldýracak þekildedir. Korunan devre hatasýz olduðunda akýmlar ters yönde ve birbirine eþit olarak aktýðýndan ve toplam akým deðiþimi sýfýr olduðundan akým transformatörünün demir çekirdeðinde endüklenme olmaz. ) Mehmet Turgut ODABAÞI Elektrik Mühendisi RCD ile korunan devrede bir toprak hatasý meydana geldiðinde söz konusu akým dengesi bozulur ve sekonder sargýda rezidüel akým denilen bir akým endüklenir Ölçü ünitesi Sekonder sargýdan gelen elektrik sinyalini yani rezidüel akýmý ayarlanan açtýrma eþik deðeriyle karþýlaþtýran elektromekanik bir röle kullanýlýr. 1. RCD cihazýnýn yapýsý RCD cihazlarý algýlama ünitesi, ölçü ünitesi ve açtýrma ünitesi olmak üzere üç kýsýmdan meydana gelmektedir. Þekil. 1: RCD algýlama ünitesi Þekil.2: RCD Ölçü Ünitesi Bu rölede sabit mýknatýs özelliðine haiz magnet açtýrma mekanizmasýna 23 FEDERAL BÜLTEN

25 EÐÝTÝM baðlý döner klape kapalý pozisyonda tutar. Bunun karþýlýðýnda elektromagnet üzerinden rezidüel akým aktýðýnda elektromagnetin çekme özelliði rezidüel akýmýn miktarýna göre azalmaya baþlar. Sistem duyarlýlýðýna göre ayarlanan kalýcý mýknatýsýn çekme kuvveti döner klapeye baðlý yayýn çekme kuvvetinden daha fazla olduðu durumlarda klapeyi kapalý pozisyonda tutar Açtýrma ünitesi Sabit mýknatýsýn etkisini ortadan kaldýracak seviyede rezidüel akým meydana geldiðinde yay döner klapeyi çekerek açtýrma mekanizmasýný tetikler ve hatalý devre açýlýr. olmamalýdýr. Tek tesislerde gruplar ve devreler için kullanýþlýdýr. Zaman baðlý seçilik ayarlarý yapmak çok zordur Elektronik röleli RCD Bu tip RCD yardýmcý besleme kaynaðý ile çalýþýr. Toroid tarafýndan saðlanan elektrik enerjisi þebekeye baðýmlý kaynak tarafýndan beslenen elektronik kutu tarafýndan yükseltilir. Hatanýn algýlanmasýyla açtýrma cihazý harekete geçer. Bu RCD ler baðlandýðý açtýrma cihazýndan tamamen baðýmsýz yapýlabilirler. dengeleyen çekme etkisi ortadan kalktýðýndan yay kuvveti vasýtasýyla klape açýlarak RCD ile korunan devrenin açýlmasý saðlanýr. Normal ve anormal iþletme þartlarý altýndaki akým akýþý, manyetik alanlar ve rezidüel akým arasýndaki baðlantýlar aþaðýdaki þekillerle açýklanmaktadýr. Þekil.6: Ýzolasyon hatasý olmayan tesiste normal þartlar altýndaki cihazda akým ve manyetik alan (MF=MN ) olur ve rezidüel magnetik alan sýfýrdýr. Þekil.3: Açtýrma ünitesi 2. RCD cihazlarýnýn tipleri Elektromekanik röleli ve elektronik röleli olmak üzere iki tiptir: 2.1. Elektromekanik röleli RCD Bu RCD herhangi bir yardýmcý gerilim kaynaðý olmaksýzýn çalýþýr. Toroid tarafýndan saðlanan enerji sabit mýknatýslý magnet tarafýndan kapalý pozisyonunda tutan bir elektra magneti enerjilendirir. Þekil.4: Elektromekanik röleli RCD Hata akýmý enerjisi doðrudan açtýrmayý saðlar. Bu hata orijinine bakýlmaksýzýn en güvenli iþletme teknolojisidir. Kullanýcý emniyeti birinci öncelik olduðundan çalýþma güvenirliði þebeke ve tesis kalitesine, nötr sistemi seçimine baðlý Þekil.5: Elektronik röleli RCD Bu cihazlar, Yüksek ayar deðerleriyle beslemenin sürekliliðini saðlarlar. Deðerlerine bakýlmaksýzýn tüm fider tipleri için çözümdür. 3. RCD cihazlarýnýn tesiste çalýþma prensipleri RCD elektromanyetik prensiplere göre çalýþan koruma cihazýdýr. Bu tip koruma cihazýnda RCD içinden geçen akýmlarý taþýyan ve korunan devreye ait aktif yani faz ve nötr iletkenlerinde meydana gelen manyetik alaný algýlayan toroidal transformatör kullanýlýr. Söz konusu akýmlarýn yönü ve büyüklüðü göz önüne alýnarak vektör toplamlarý (rezidüel akýmlar yani artýk akýmlar olarak bilinir) normal iþletme þartlarýnda yani hatasýz devrelerde efektif olarak sýfýrdýr. Anormal þartlar halinde yani bir izolasyon hatasý meydana geldiðinde, dengesiz akýmlarýn meydana getirdiði rezidüel, manyetik alan cihazýn açtýrma bobinine rezidüel akým gönderir ve bu akým daimi mýknatýsýn çekme etkisini ortadan kaldýrýr, yayýn çekme kuvvetini Þekil.7: Anormal þartlar altýnda cihazda meydana.gelen izolasyon hatasýndan dolayý akým ve manyetik alanlardaki deðiþme (MF> MN) olup ve rezidüel manyetik alan sýfýrdan farklýdýr. Þekillerde gösterilen semboller: MF: Faz iletkeninde meydana gelen manyetik alan MN: Nötr iletkeninde meydana gelen manyetik alan IF: Faz iletkeninden akan akým IN: Nötr iletkenden akan akým IE1: Topraklama iletkeninden akan akým IEZ: insan vücudu üzerinden köprülenen hata akýmý Açýklanmasý gereken bir durumda rezidüel akým koruma sistemleriyle, kaçak akým koruma sistemlerinin bu ikisi tamamen ayrý koruma mantýðýna ve açtýrma mekanizmalarýna haiz olmalarýna raðmen birbirleriyle karýþtýrýlmasýdýr. FEDERAL BÜLTEN 24

26 EÐÝTÝM Bu anlam karmaþasý sebebiyle bir açma meydana geldiðinde RCD cihazýnýn koruduðu devrede meydana gelen hatanýn nedeni genellikle tespit edilememekte veya RCD cihazý yapýsý ve koruma mantýðýnýn gerektirdiði uygun þartlarda tesis edilemediðinden tesiste bir izolasyon hatasý oluþmadýðý halde cihaz ya sürekli açma yapmakta veya sebebi anlaþýlamayan zaman zaman ortaya çýkan aralýklarla açmalar meydana gelmekte ve sonuçta cihazýn kullanýmý iptal edilmektedir. Piyasada rezidüel akým koruma cihazý; kaçak akým koruma anahtarý olarak anýlmaktadýr. Bu iki sistem arasýndaki farklar aþaðýda belirtildiði gibidir. Rezidüel akým koruma cihazý faz iletkenlerinin içinden geçtiði akýmlarý algýlamak amacýyla yerleþtirilen bir adet akým transformatöründen meydana gelir. (Þekil.1) Toprak kaçak koruma sistemleri ise korunacak sistemin giriþine ve çýkýþýna konulan; fonksiyonu cihaza giren ve çýkan akýmlarýn farkýný algýlayan akým transformatörleriyle çalýþýr. (Þekil.8) Yani rezidüel akým korumasýnda korunacak cihazýn sadece giriþ tarafýndaki akým transformatörü ile cihazýn çalýþmasý saðlanýr, toprak kaçak koruma sisteminde korunacak cihazýn hem giriþine ve hem de çýkýþýna akým transformatörleri yerleþtirilir. Þekil. 8: Kaçak akým korumasý Rezidüel akým koruma cihazý bu cihazýn toroidal akým transformatörlerinin içinden geçen faz ve nötr iletkenlerdeki akýmlarýn, arýza halinde vektörel toplamlarýnýn sýfýr olmamasýndan dolayý ortaya çýkan rezidüel akýmýn açtýrma mekanizmasýný harekete geçirmek suretiyle arýzalý devreyi açtýrma esasýna dayanan sistemdir. (Þekil.3 ve Þekil.9) Çýkýþ Akýmý I 1 L Yük I 1 Akým I Kaynaðý I 2 E I I Nötr Hata akýmý Akým 3 N akým Kaynaðý I Re = I 1 - I E I N A. Bir fazlý sistem I E Hata akýmý I N IE B. Üç fazlý sistem Þekil.9: RCD cihazýna ait vektör diyagramlarý Toprak kaçak koruma ise bir izolasyon hatasý meydana geldiðinde korunan cihazýn giriþ ve çýkýþýndaki akýmlar arasýndaki farký algýlayarak açma yaptýran diferansiyel akým prensibine göre çalýþan bir sistemdir. Rezidüel akým koruma sisteminin öncelikli amacý insan hayatýný korumaktýr. Alçak gerilim sistemlerinde ev, büro ve iþ yerlerindeki daðýtým panolarýnda priz çýkýþlarýna yerleþtirilir. RCD'nin koruduðu devrede cihaz bir izolasyon hatasý meydana geldiðinde hata akýmýnýn açma eþik deðerine ulaþmasýyla ani olarak çalýþýr. Toprak kaçak koruma sisteminin öncelikli amacý izolasyon hatasý olan cihazýn tamamen tahrip olmasýný engellemektir. Halbuki RCD cihazý insan hayatý için tehlike oluþturacak þekilde gerilimlerin meydana gelmesiyle hangi þartlar olursa olsun ani olarak devreyi keser. RCD Þekil.3'de görüleceði üzere cihazý toroidal akým transformatörü, daimi mýknatýs ve bu mýknatýs tarafýndan çekili tutulan klape, hata meydana geldiðinde endüklenen akým vasýtasýyla daimi mýknatýsýn çekme kuvveti ortadan kaldýrýldýðýnda klapeyi açtýran yay ve bu açmayý kuvvetlendirerek cihazýn kontaklarýný açtýran mekanik amplifikatörden meydana gelir. 4. Rezidüel Akým Kesicileri (Residual Current Circuit Breaker) Toprak hata algýlamasýna ilave olarak rezidüel akým kesicisi anahtarlama ve ayýrma elemaný olarak da kullanýlabilir. Kýsa devre ve aþýrý akým koruma sistemi olarak kullanýlmayýp Yük I 3 I 1 I 2 bir besleme tarafý kesicisi olarak kullanýlýr. Kesici veya sigorta RCCB dýþtan yerleþtirilir veya giriþe baðlanýr. Tüketici giriþ ünitesi Anahtarlý otomatik sigorta Þekil. 10: RCCB'nin tesisteki baðlantý yeri. RCCB'nin ana fonksiyonu fider grubunu korumaktýr. RCCB'nin kesicilerle ( anahtarlý otomatik sigortalarla) donatýlmýþ tesisin yukarýdaki þekilde görüldüðü gibi toprak hatasýna karþý korunmasý için kullanýlmasý tavsiye edilir. Sonuç olarak özellikle meskenler ticari ve küçük endüstriyel sistemlerde kullanýlýr. Avantajý düþük fiyatla hassas devrelerin tamamýnýn emniyetini saðlamýþ olmasýdýr. Örneðin mutfakta, banyoda, atölyelerde ve alýþveriþ yerlerinde tüketiciler için elektrik þok riski olan her yerde ve ýslak çalýþma zeminli olan bölümlerde kullanýlýr. Tüketici ünitelerin giriþ veya çýkýþ devrelerine baðlý mevcut tesislerde tek bir cihaz içinde kullanýlabilir. Ani gerilim deðiþimlerinden ve akým deðiþimlerinden kaynaklanan enterferanslardan dolayý istenmeyen açmalara karþý RCCB baðýþýklýk sistemine sahip olmalýdýr. 5.Aþýrý Yük Korumalý Rezidüel Akým kesicileri (Residual Current Breaker Overcurrent) RCBO kesici ile rezidüel akým kesicinin ayný cihazda kombine edilmesidir. Böylece kýsa devre, aþýrý akým ve izolasyon hatasýna karþý tam bir koruma saðlanýr. 25 FEDERAL BÜLTEN