İKİLİ GÜVEN KAVRAMININ; BİRBİRİNE RAKİP İKİ ÖRGÜT (İŞYERİ-SENDİKA) ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Transkript

1 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Mayıs 2014, KONYA İKİLİ GÜVEN KAVRAMININ; BİRBİRİNE RAKİP İKİ ÖRGÜT (İŞYERİ-SENDİKA) ÜZERİNDEN İNCELENMESİ Taşkın KILIÇ, Gümüşhane Üniversitesi, Oya AYTEMİZ SEYMEN, Balıkesir Üniversitesi, Aslı KAYA, Elazığ Üniversitesi, ÖZET Araştırmanın Problemi: İşgörenler birbirine çıkar çatışması açısından rakip olan iki örgüte (işyeri/sendika) bağlı olarak görev yapmaktadırlar. Bu durum ilgili yazında ikili bağlantı olarak ele alınmıştır (Stagner, 1954). Her iki tarafın da işgören üzerinden amaçlarını maksimize etme isteği; işgörenin her iki örgüte karşı olan birçok algı ve davranışını etkileyecektir. Bu kapsamda örgütsel güven kavramı da bu ikili bağlantıdan olumlu/olumsuz şekilde etkilenecektir. Ancak, örgütsel güvene ilişkin ilgili yazın incelendiğinde; bu kavramın tek yönlü olarak (yalnızca örgüte ya da sendikaya güven) ele alındığı görülmektedir. İki rakip örgüte bağlı olan işgörenin güven algısının ikili güven şeklinde incelenmemiş olması bu araştırmanın problemi olarak ifade edilebilir. Araştırmanın Amacı: ilgili yazında güven kavramı ağırlıklı olarak tek yönlü olarak ele alınıp; örgütsel süreçlerdeki rolü incelenmiştir. İkili güven kavramını araştıran çalışmamızda, işgörenlerin hem örgüte hem de sendikaya bağlı olmaları nedeniyle, güvenin iki yönlü (sendika/örgüt) olarak incelenmesi ve bir tarafa duyulan güven ya da güvensizliğin diğer tarafı nasıl etkileyeceği, konusu önem taşımakta olup; ilgili yazında bu yetersizliğin belli ölçüde giderilmesi amaçlanmıştır. Yazındaki bu boşluğu doldurabilmek için, bu çalışmada örgütsel güven kavramı iki yönlü olarak ele alınıp incelenecektir. Yöntem: Araştırmanın teorik kısmı ilgili yazın taraması ve araştırma sonuçlarından yararlanılarak hazırlanılmıştır. Alan araştırması ise Enerji, Sağlık ve Eğitim olmak üzere üç farklı Kamu sektöründen 553 işgörene anket yöntemi kullanılarak tamamlanmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve LISREL istatistik programlarında temel ve ileri düzey (Yapısal Eşitlik Modellemesi) testlere tabi tutulmuş ve sonuçlara ulaşılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) analizi sonucuna göre örgütsel güven düzeyinin bütün alt boyutlarının, sendikaya güven düzeyindeki bütün alt boyutları pozitif şekilde etkilediği, sendika yöneticisine karşı olan güven düzeyinin sendikaya olan güveni pozitif yönde etkilediği ve en yüksek güven düzeyinin enerji sektöründe, en düşük ise eğitim sektöründe olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 1. GİRİŞ Günümüz iş yaşamındaki hızlı değişimlerin etkisiyle, belirsizliğin ve karmaşıklığın giderek arttığı, katı hiyerarşik yapılanmaların daha esnek ve katılımcı yapılara dönüştüğü, grup çalışmalarına daha fazla önem verildiği ve mesleki gelişimin hız kazandığı örgütlerde anahtar role sahip olan kavramlardan biri de örgütsel güvendir (Sydow, 1998,31-62; Halis ve diğerleri,2007,26). Örgütsel güven, örgütlerde karmaşıklık ve belirsizliklerin azaltılmasında, örgütsel sorunların daha kolay çözülmesinde, gönüllü işbirliğine dayalı etkili ilişkilerin oluşmasında ve örgütsel kuralların, prosedür ve faaliyetlerin daha fazla benimsenmesinde de etkili bir faktördür (Sitkin ve Stickel,1996, ; Hardy ve diğ.,1998,64-87). Buna ek olarak örgütsel güven, çalışanlar arasında ortak çalışmaların ve sağlıklı ilişkilerin yürütülmesinde de merkezi bir rol oynamaktadır (Barney ve Hansen,1994, ). Son yıllarda bilimciler tarafından sıkça ele alınıp araştırmalara konu edinilen güven kavramının, örgütsel ve bireysel süreçlerdeki birçok çıktıyı (örgütsel bağlılık, örgütsel adalet algısı, işten ayrılma niyeti, sendika üyeliği, performans, iş tatmini, stres, bilgi paylaşımı vb.) etkilediği tespit edilmiştir (Urhan,2005,71; Yorgun,2005, ; Neves ve Caetano, 2006, ; Renzl, 2008, ; Armstrong-Stassen,1998,361). Ancak ilgili yazında güven 593

2 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı Mayıs 2014 Selçuk Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Faku ltesi Editör Prof. Dr. Adem OGUT Editör Yardımcısı Arş. Go r. M. Tahir DEMIRSEL Konya-2014

3 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı Mayıs 2014 Her hakkı saklıdır. Bu kitabın tamamı ya da bir kısmı, yazarlarının izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, yayınlanamaz, depolanamaz. Bu kitaptaki bilgilerin her türlü sorumluluğu yazarlarına aittir. Editör Prof. Dr. Adem OGUT Editör Yardımcısı Arş. Go r. M. Tahir DEMIRSEL ISBN: Dizgi&Grafik Himmet AKSOY Aybil Yayınevi Sertifika No : Aybil Basımevi Sertifika No : YAYINL ARI Baskı & Cilt: Aybil Dijital Baskı Sistemleri ve Matbaa Hizmetleri Ferhuniye Mh. Sultanşah Cd. No:30/A KONYA Tel: Fax: KONYA-MAYIS- 2014

4 DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Ceyhan ALDEMİR, Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Ömür N. TİMURCANDAY ÖZMEN, Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Behlül ÜSDİKEN, Sabancı Üniversitesi Prof. Dr. Cavide UYARGİL, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Fulya SARVAN, Akdeniz Üniversitesi Prof. Dr. Fatma KÜSKÜ AKDOĞAN, İstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Mahmut PAKSOY, İstanbul Kültür Üniversitesi Prof. Dr. Nazlı WASTI PAMUKSUZ, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU, Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. Dursun BİNGÖL, Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Uğur YOZGAT, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Şükrü ÖZEN, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi vii

5 DEĞERLEME KURULU Örgüt Teorisi Prof. Dr. Şükrü ÖZEN, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Prof. Dr. İbrahim ANIL, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Bilçin MEYDAN, Uludağ Üniversitesi Stratejik Yönetim Prof. Dr. Kadir VAROĞLU, Başkent Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet BARCA, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Prof. Dr. Uğur YOZGAT, Marmara Üniversitesi Örgütsel Davranış Prof. Dr. Enver ÖZKALP, Anadolu Üniversitesi Prof. Dr. İnci ARTAN ERDEM, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Ferda ERDEM, Akdeniz Üniversitesi Prof. Dr. Arzu WASTI, Sabancı Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi Prof. Dr. Dursun BİNGÖL, Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Cavide UYARGİL, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Zeyyat SABUNCUOĞLU, Uludağ Üniversitesi Yönetim ve İşletmecilik Tarihi Prof. Dr. Ceyhan ALDEMİR, Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Behlül ÜSDİKEN, Sabancı Üniversitesi viii

6 DÜZENLEME KURULU Kongre Dönem Başkanı Prof. Dr. Adem ÖĞÜT DÜZENLEME KURULU ÜYELERİ Prof. Dr. Tahir AKGEMCİ Prof. Dr. Adnan ÇELİK Prof. Dr. Rıfat İRAZ Doç. Dr. H. Serdar ÖGE Doç. Dr. Aykut BEDÜK Doç. Dr. Abdullah KARAMAN Doç. Dr. Serkan ADA Yrd. Doç. Dr. Burcu DOĞANALP Yrd. Doç. Dr. Ali Şükrü ÇETİNKAYA Yrd. Doç. Dr. Derya ÖZİLHAN Yrd. Doç. Dr. Ömür Hakan KUZU Öğr. Gör. Fatih İ. KURŞUNMADEN Arş. Gör. M. Tahir DEMİRSEL Arş. Gör. Ebru ERTÜRK Arş. Gör. Mehtap FINDIK Arş. Gör. Kemalettin ERYEŞİL Arş. Gör. Abdullah YILMAZ Arş. Gör. Esra ÇİFTÇİ Arş. Gör. Nusret ÇİFTÇİ Arş. Gör. Hande ULUKAPI Arş. Gör. Akın ABUL Kongre Sekreteri Arş. Gör. M. Tahir DEMİRSEL ix