PROJE GELİŞME RAPORU FORMU (KP-GR-02) BİYOKÜTLE ve BİYOKÜTLE/KÖMÜR KARIŞIMLARINI DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKTA YAKMA TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Transkript

1 TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI (1007 PROGRAMI) KAMU ARAŞTIRMALARI GRUBU (KAMAG) PROJE GELİŞME RAPORU FORMU (KPGR02) BİYOKÜTLE ve BİYOKÜTLE/KÖMÜR KARIŞIMLARINI DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKTA YAKMA TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ 105G023 Alt Proje noları: 107G049, 107G050 Rapor no : 2 Rapor tarihi(*) : MÜŞTERİ KURUM/KURULUŞ YETKİLİSİ (**) Unvanı, Adı, Soyadı EİE İdaresi Genel Müdürü Çalıştığı Kurum/kuruluş Adı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Elektrik İşleri Etüt İdaresi M. Kemal Büyükmıhcı PROJE YÖNETİCİSİ Prof. Dr. Aysel Atımtay Orta Doğu Teknik Üniversitesi PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ (***) Doç. Dr. Hayati Olgun TÜBİTAK Marmara PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ (***) Makine Mühendisi Gerçek Bardakçıoğlu Araştırma Merkezi GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Yürütücü Kurum/Kuruluş Proje No Tarih 105G G G İmza (*)Proje sözleşmesinde belirtilen ve TÜBİTAK a teslim edilmesi gereken tarih yazılacaktır. (**) Bu kısımda imzası bulunan görevli kişi, Kurum/Kuruluşun proje sözleşmesinde imzası olacak üst düzey yetkilisi olmalıdır. (Bakanlıklarda ve Müstakil Müsteşarlıklarda Müsteşar, Valiliklerde Vali, Başkanlıklarda Başkan, İl ve Büyükşehir Belediyelerinde Belediye Başkanı, Müstakil Genel Müdürlüklerde Genel Müdür veya bu makamların yetki verdiği yardımcıları, vb.). (***) Raporun diğer tüm sayfaları proje yürütücüleri tarafından paraflanacaktır.

2 PROJE GELİŞME RAPORU YAZIMINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR 1. Gelişme Raporunda istenen tüm bilgi ve belgeler açık ve anlaşılır şekilde, eksiksiz olarak hazırlanmalı; projenin izleyici sayısından bir nüsha fazla olacak şekilde sunulmalıdır. Sayfa sayısının fazla olması durumunda tek klasör içerisinde (mavi renkli, iki delikli klasör olmalı, her bölüm ayraç ile ayrılmalı, sayfalar tek veya topluca bir naylon dosyaya konulmamalı, zımbalanmamalı, spiral ya da cilt yapılmamalıdır), sayfa sayısının az olması durumunda plastik telli dosya içerisinde ve bir adet CD ortamında (Microsoft Word) kayıtlı olarak hazırlanmalıdır. 2. Form, adresinde sunulan 1007 Programı Rehberi içinde belirtilen Proje Gelişme Raporu Hazırlama ilke ve kurallarına göre doldurulmalıdır. 3. Gelişme Raporu, yürütücü kuruluş/lar tarafından istenen format değiştirilmeden hazırlanarak, rapor teslim tarihinden 10 gün önce Müşteri Kuruma teslim edilmelidir. 4. Hazırlanan gelişme raporunun tüm sayfaları proje yürütücüleri tarafından paraflanmalı ve gerekli yerler imzalanmalıdır. 5. Müşteri Kuruma iletilen Gelişme Raporu, Müşteri Kurumun ilgili birimlerinde incelendikten sonra Proje Gelişme Raporu Müşteri Görüşü bölümü formata uygun şekilde yazılarak yetkili kişilerce imzalanmalıdır. 6. Tüm bütçe değerleri YTL cinsinden yazılmalıdır. KPGR02 (Eylül 2009) 2/76

3 PROJE GELİŞME RAPORU MÜŞTERİ GÖRÜŞÜ Proje No: 105G023 Proje Adı: Biyokütle ve Biyokütle/Kömür Karışımlarını Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma Teknolojilerinin Geliştirilmesi Rapor Dönemindeki Proje Faaliyetleri Proje Önerisine Uygun Olarak Gerçekleşmiştir: EVET HAYIR Açıklama: (Yazım alanı gerektiği kadar uzatılabilir.) Rapor Dönemindeki Proje Faaliyetleri Proje Önerisinde Belirtilen Takvim ve Süreye Uygun Olarak Gerçekleşmiştir: EVET HAYIR Açıklama: (Yazım alanı gerektiği kadar uzatılabilir.) Rapor Dönemindeki Proje Harcamaları Proje Önerisine Uygun Olarak Gerçekleşmiştir: EVET HAYIR Açıklama: (Yazım alanı gerektiği kadar uzatılabilir.) MÜŞTERİ KURUM/KURULUŞ YETKİLİSİ Adı, Soyadı : M. Kemal Büyükmıhcı Unvan * : EİE İdaresi Genel Müdürü İmza : * Kurumu temsile yetkili en üst amir veya onun yetki verdiği kişi/makam tarafından imzalanmalıdır. Kurumu temsile yetkili en üst amirin yetki verdiği kişi/makam tarafından imzalandığı takdirde, yetki/imza devrine ilişkin belgelerin de yazıya eklenmesi gerekmektedir. KPGR02 (Eylül 2009) 3/76

4 İÇİNDEKİLER 1. PROJE ÖZET BİLGİLERİ TEKNİK BÖLÜM İş Paketleri (İP) ve İş Dağılım Ağacı (İDA) Özet Gelişimi Yapılan Bilimsel Etkinlikler Takvim ve Kapsamdaki Olumsuzlukları (varsa) Gidermek için Alınacak Önlemler ve Planlanan Faaliyetler İşZaman Çizelgesi İDARİ BÖLÜM Dönem İçindeki Proje Yönetimi ile İlgili Gelişmeler, Risklerin Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri Projeye Taraf Olan Kurum/Kuruluşlarla İlgili (varsa) Sorunlar ve Çözüm Önerileri Proje Personeli Değişiklikleri MALİ BÖLÜM Bütçe Harcan(a)mayan Kalemlere İlişkin Açıklamalar Harcamalara İlişkin Zorluklar, Nedenleri ve Çözüm Önerileri EKLER EKA. Bütçe Tabloları ( adresindeki Proje Kabul Edildikten Sonra Gereken Formlar bölümünden erişilebilir.) EKB. Yeni proje personeli ARBİS özgeçmişleri (Araştırmacılar ve Yürütücüler için) EKC. TRANSFER TAKİP SİSTEMİNDEN ( ) BÜTÇE VE YARDIMCI DEFTER RAPORU EKE. ÖNCEKİ GELİŞME RAPORU İÇERİK DEĞERLENDİRMESİNE VERİLEN CEVAPLAR (BAKINIZ: ÖNCEKİ RAPORA İLİŞKİN ŞARTLI KABUL YAZISI) KPGR02 (Eylül 2009) 4/76

5 1. PROJE ÖZET BİLGİLERİ Başlama Tarihi Bitiş Tarihi PROJE SÜRESİ Onaylanan Ek Süre (Ay) Ek Süre Dâhil Bitiş Tarihi Proje Toplam Süresi (Ay) ÖLÇÜTLER FAALİYETLER (Onaylanmış ek faaliyet dahil) BÜTÇE/HARCAMALAR (Onaylanmış ek ödenek dahil) TAKVİM/SÜRE (Onaylanmış ek süre dahil) Öngörülen* (%) RAPOR DÖNEMİ ÖZET GELİŞİM Gerçekleşen** (%) Öngörülen *** (%) TOPLAM Gerçekleşen **** (%) Rapor Dönemi FARK (%) Toplam (*) Rapor dönemi için proje önerisinde belirtilen yüzde. (**) Rapor döneminde gerçekleşen yüzde. (***) Önceki dönemleri de kapsayacak şekilde, proje önerisinde belirtilen birikimli yüzde. (****)Önceki dönemleri de kapsayacak şekilde birikimli gerçekleşen yüzde. Fasıllar Proje Teşvik İkramiyesi Geçici İşçi Ücretleri Bursiyer Giderleri Sarf Malzemesi Giderleri Seyahat Giderleri Hizmet Alımı Giderleri Sözleşmedeki Ödenek GENEL BÜTÇE (Ödenekler tüm dönemlerin toplamı şeklinde verilmelidir.) Onaylanan Ek Ödenek Toplam Ödenek (A) Toplam Gerçekleşen Harcama (B) Toplam Gerçekleşen Harcama Oranı (%) [(B/A)*100] Kalan Ödenek (AB) , , ,00 28, , , , ,08 47, , , , ,72 3, , , , ,88 41, , , , ,42 26, ,58 Makine/Teçhizat Giderleri , , ,41 25, ,59 Kurum Hissesi , , ,08 13, ,92 TOPLAM , , ,50 25, ,41 KPGR02 (Eylül 2009) 5/76

6 RAPOR DÖNEMİ (Her bir yürütücü kurum için ayrı tablo düzenlenecektir.) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Fasıllar Önceki Dönemden Kalan Ödenek(**) (A) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ödenek (B) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ek Ödenek (C) Dönem İçinde Kullanılabilecek Toplam Ödenek (A+B+C) Gerçekleşen (D) Dönem Harcaması Dönem İçerisinde Taahhüt Edilen (*) (E) Harcama Yüzdesi (%) (**) Kalan Ödenek (A+B+C (D+E)) Proje Teşvik İkramiyesi Geçici İşçi Ücretleri Bursiyer Giderleri Sarf Malzemesi Giderleri Seyahat Giderleri Hizmet Alımı Giderleri Makine/ Teçhizat Giderleri Kurum Hissesi , , ,00 376,00 49, , , , , , ,34 95, , , , , , ,41 24, , , , , ,95 662,56 64, , , , , , ,88 38, , , , , , ,19 63, , , , , ,34 89, ,58 TOPLAM , , , , ,72 61, ,16 (*) Taahhüt kapsamına giren harcama kalemleri için EkA Bütçe Tablosu Tablo3 den yararlanınız. (**) (D+E)/(A+B+C)*100 KPGR02 (Eylül 2009) 6/76

7 RAPOR DÖNEMİ (Her bir yürütücü kurum için ayrı tablo düzenlenecektir.) ODTÜ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Fasıllar Önceki Dönemden Kalan Ödenek (A) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ödenek (B) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ek Ödenek (C) Dönem İçinde Kullanılabilecek Toplam Ödenek (A+B+C) Gerçekleşen (D) Dönem Harcaması Dönem İçerisinde Taahhüt Edilen (*) (E) Harcama Yüzdesi (%) (**) Kalan Ödenek (A+B+C (D+E)) Proje Teşvik İkramiyesi Geçici İşçi Ücretleri Bursiyer Giderleri Sarf Malzemesi Giderleri Seyahat Giderleri Hizmet Alımı Giderleri Makine/ Teçhizat Giderleri 0, ,00 0, , ,00 0, ,00 1, ,00 0, , ,00 0,00 66, ,05 347,84 800,00 0, ,84 257,00 0,00 22,39 890, , ,00 0, , ,00 0,00 30, , , ,00 0, , ,61 0,00 6, ,39 2,30 0,00 0,00 2,30 0,00 0,00 0,00 2,30 Kurum Hissesi 0, ,00 0, ,00 0,00 0,00 0, ,00 TOPLAM , ,00 0, , ,61 0, ,08 (*) Taahhüt kapsamına giren harcama kalemleri için EkA Bütçe Tablosu Tablo3 den yararlanınız. (**) (D+E)/(A+B+C)*100 KPGR02 (Eylül 2009) 7/76

8 RAPOR DÖNEMİ (Her bir yürütücü kurum için ayrı tablo düzenlenecektir.) GAMA Fasıllar Önceki Dönemden Kalan Ödenek (A) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ödenek (B) Dönem İçerisinde Transfer Edilen Ek Ödenek (C) Dönem İçinde Kullanılabilecek Toplam Ödenek (A+B+C) Gerçekleşen (D) Dönem Harcaması Dönem İçerisinde Taahhüt Edilen (*) (E) Harcama Yüzdesi (%) (**) Kalan Ödenek (A+B+C (D+E)) Proje Teşvik İkramiyesi Geçici İşçi Ücretleri Bursiyer Giderleri Sarf Malzemesi Giderleri Seyahat Giderleri Hizmet Alımı Giderleri Makine/ Teçhizat Giderleri 6.000, ,00 0, , ,00 0,00 63, , , ,00 0, ,75 0,00 0,00 0, ,75 Kurum Hissesi 0, ,00 0, ,00 0,00 0,00 0, ,00 TOPLAM 8.149, ,00 0, , ,00 0,00 56, ,75 (*) Taahhüt kapsamına giren harcama kalemleri için EkA Bütçe Tablosu Tablo3 den yararlanınız. (**) (D+E)/(A+B+C)*100 KPGR02 (Eylül 2009) 8/76

9 ÖZET: Proje kapsamında, biyokütle ve kömürün birlikte veya ayrı ayrı bir besleme sistemi üzerinden DAY yakma sisteminde yakılacağı 750 kw th kapasiteli bir sistemin tasarımı ve imalatı hedeflenmiştir. DAY yakma sistemi; yakıt hazırlama sistemleri (kömür ve biyokütle için), yakıt besleme sistemleri, akışkan yataklı reaktör, 24 bar basınçta buhar üretim kazanı, ısı eşanjörleri, soğutma kulesi, taşıyıcı platform, toz tutma sistemleri, gaz ve toz analiz cihazları, su hazırlama ünitesi tüm sisteme ait ölçüm ve veri toplama ünitesi ve kontrol ünitesinden oluşmaktadır. Proje, 8 adet iş paketinden oluşmuştur. Projenin toplam süresi 3 (üç) yıl ve başlangıç tarihi 1 Eylül 2007 dir. Projede öngörülen ana iş paketleri: DAY sisteminde kullanılacak hammaddelerin karakterizasyonu (İP 1), Hammadde hazırlama sistemi (İP 2), DAY yakma sistemi (İP 3), Ölçüm ve değerlendirme alt yapısının oluşturulması (İP 4), Test ve değerlendirme çalışmaları (İP 5), Dokümantasyon ve üretim bilgi paketi (İP 6), Proje sonuçlarının yaygınlaştırılması (İP 7), Proje yönetimi (İP 8). Projeye sonradan revizyonla birlikte yeni bir iş paketi daha eklenmiştir (Laboratuar ölçekli DAY yakma sisteminin kurulması, İP 9). Projenin toplam süresinde üç aşama öngörülmüştür. Projenin 1. dönem raporu 1. aşama çalışmalarının sonuçlarını içermiştir. Bu sonuçlar projenin 1. Dönem raporunda ayrıntılı olarak verilmiştir. Bu kapsamda; DAY yakma sisteminde kullanılacak biyokütle ve kömürlerin tespiti ve yakıt karakterizasyonları yapılmış, istenilen özellikte sürekli temini için gerekli protokoller hazırlanmış, DAY yakma sistemi için yakıt depolama ve taşıma sistemleri satın alınarak devreye alınmış, DAY yakma sistemi tasarlanmış ve satın alma/imalat prosedürlerinin oluşturulmasına başlanılmıştır. Projenin ikinci dönemi için planlanan çalışmalar; DAY yakma sisteminin satın alma/imalat sürecinin tamamlanarak MAM yerleşkesinde belirlenmiş alana kurulması, ölçüm ve analiz cihazlarının, kontrol ekipmanlarının satın alınarak DAY yakma sistemine montajlarının yapılması, soğuk deneylerin (sızdırmazlık, fonksiyonellik, devreye alma çalışmalarının) tamamlanması olarak verilmiştir. Projenin ikinci rapor dönemi; sistemin kurulacağı alanın altyapısının hazırlanması, sistemin ayrıntılı PID diyagramlarının çıkartılması, platform tasarımının yapılması, dolaşımlı akışkan yatak sistemi için tanımlı ekipmanların satın alma süreçlerinin oluşturulması ve takibi, projede ortaya çıkan revizyon ve gerekçelerinin hazırlanması, KAMAG grubunun talebi üzerine yeni müşteri kurumların bulunması çalışmaları, proje sonuçlarını uygulama planının (PSUP) yeni müşteriler ile birlikte oluşturulması çalışmaları ile geçmiştir. Projenin en büyük satın alma kalemi, akışkan yatak reaktörü ve burada kullanılacak basınçlı ısı değiştiricilerin (kazan) yaptırılması olup bu kapsamda tüm satın alma prosedürü MAM satın alma süreçlerine göre takip edilmiştir. İşi yapabilecek firmalar bulunmuş, firmalar ile gizlilik anlaşmaları yapılmış ve ön teklifler toplanmıştır. Tüm bu işlemler 2008 Aralık ayında tamamlanmış olmasına rağmen mali yılın bitmekte olması nedeniyle satın alma talebi 07 Ocak 2009 tarihinde yapılabilmiştir. MAM satın alma birimi, firmalardan resmi teklif isteyerek ihale için gerekli muhammen bedeli oluşturmuştur. İhaleye davet usulü ile 22 Nisan 2009 tarihinde çıkılmıştır. İhaleye iki firma katılmış ancak verdikleri teklifler muhammen bedelin üzerinde kaldığı için ve pazarlıkta da gerekli anlaşma sağlanamadığı için ihale iptal edilmiştir. Satın alma süreci yeniden başlatılmıştır. Muhammen bedel, ihaleye katılarak fiyat veren firmaların teklifleri üzerinden yeniden belirlenmiştir. DAY yakma reaktörü ve kazanı için yeniden ihale süreci başlatılmış olup 18 Haziran 2009 tarihinde yeni bir ihale yapılmıştır. İhaleyi kazanan firma ile 10 Temmuz 2009 tarihinde karşılıklı sözleşme yapılmıştır. İhale kapsamında imalatı yaptırılacak olan taşıyıcı platformun teknik şartnamesi hazırlanmış ve ihalesi 22 Haziran 2009 tarihinde yapılmıştır. İhaleyi kazanan firmanın belirlenmesi için değerlendirme süreci devam etmektedir. Firma ile sözleşme 4 Ağustos 2009 tarihinde imzalanmıştır. Sürekli gaz monitör sistemi ve toz analiz cihazı satın alınarak, gerekli eğitimler firmalar tarafından verilmiştir. DAY pilot tesisi ekipmanlarından olan yakıt besleme sistemleri, buhar domu, torbalı filtre, kazan suyu hazırlama ünitesi, siklonlar tamamlanarak teslim alınmıştır. Soğutma kulesi sisteminin, su buhar çevriminin, sistemde kullanılan ekipmanların (pompalar, fanlar, vanalar, sıcaklık ve basınç ekipmanları) satın alınması için gerekli prosedürler oluşturulmuş, firmalar belirlenmiş, teklifler toplanmış ve satın alma işlemleri başlatılmıştır. Proje kapsamında önerdiğimiz revizyon talebi KAMAG tarafından değerlendirilerek 02 Temmuz 2009 tarihinde bir karara bağlanmıştır. Bu kapsamda; projeye yeni bir müşteri kurum eklenmiş, laboratuar ölçekli bir DAY yakma sistemi ile ilgili bir iş paketi dâhil edilmiş, projenin toplam bütçesi değişmeyecek şekilde yeni ihtiyaçlara göre ilaveler karara bağlanmıştır. Revizyonda ön görülen laboratuar ölçekli DAY yakma sisteminin tasarımı tamamlanarak imalat aşamasına geçilmiştir. Sistemin kurulumuna yönelik ihtiyaçların giderimi çalışmaları devam etmektedir. KPGR02 (Eylül 2009) 9/76

10 2. TEKNİK BÖLÜM Projenin iş paketi 1 ve 2 tamamlanmış ve elde edilen sonuçlar 1. raporda verilmiştir. İkinci dönem 3,4,5 nolu iş paketlerini içermektedir. 2.1 İş Paketleri (İP) ve İş Dağılım Ağacı (İDA) Özet Gelişimi İP No 3 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 1 Başlama Zamanı 3. Ay DAY sistemi ayrıntılı tasarım ve imalat resimlerinin çıkartılması 8 Süresi (Ay) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Pilot ölçekli DAY sisteminin ayrıntılı tasarımı ve boyutlandırması yapılacak, imalatta kullanılacak malzemeler belirlenecek, sistemin her ünitesinin imalat resimleri hazırlanacaktır. 5 Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) DAY yakma sisteminin kavramsal tasarımının yapılması, Sistemin kütle ve enerji denkliklerinin çıkartılması Sistemin her bir ünitesinin ayrıntılı tasarımı, Sistemin kritik ünitelerinin belirlenmesi ve bu ünitelerin imalatı için kullanılacak malzemelerin belirlenmesi, Tüm sistemin ayrıntılı imalat resimlerinin çıkartılması Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) DAY sistemi ayrıntılı tasarımı DAY sistemi imalat resimleri Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) NOT: İş Paketi 1. Rapor döneminde büyük ölçüde tamamlanarak raporlanmıştır. İkinci rapor döneminde ise eksik kalan işler tamamlanmıştır. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 4 Veri toplama ünitesi ve sistem entegrasyonu (10 Ay) 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) KPGR02 (Eylül 2009) 10/76

11 Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Bu iş paketi birinci rapor dönemine ait olup ikinci rapor döneminde tamamlanmıştır. Projenin birinci rapor döneminde DAY yakma sisteminin ayrıntılı tasarımı ve imalat resimlerinin çıkartılması büyük ölçüde tamamlanmıştı. Basınçlı kazan kısmı ve çelik platformun mühendislik hesapları ve ayrıntılı imalat resimlerinin çıkartılması işleri hizmet alımı kapsamında uzman bir firmalara verilmiştir. İkinci rapor dönemi içerisinde bu basınçlı hattın imalat resimleri tamamlanmıştır. Ayrıca, sistemin PID sinin hazırlanması ve kontrol stratejisinin belirlenme işi, hizmet alımı kapsamında uzman bir firmaya yaptırılmıştır (EK 1). Prosesin ana çıktısı 24 bar basınçta 750 kg/saat debide kızgın buhar üretilmesidir. Bu buhar, sürdürülebilir biçimde üretilmesi durumunda kojenerasyon sistemlerinde de kullanılabilir. Üretilen buharın nasıl değerlendirileceği ve çevrimin nasıl tamamlanacağı konusundaki belirsizlikler 5 Aralık 2008 tarihinde yapılan 5. PYG toplantısında ayrıntılı olarak görüşülmüştür (EK 2). Bu toplantıda üretilecek buharın kullanımı ve çevrimin tamamlanabilmesi konusunda çeşitli görüşler dile getirilmiştir. Bunlar başlıca; Üretilen kızgın buhar ile 70 kw e kapasitesinde bir buhar motoru/jeneratör ünitesi kullanarak elektrik/ısı enerjisi üretmek, buharı yoğuşturarak kazana geri beslemek, Üretilen kızgın buharın basıncını bir basınç düşürme vanası kullanarak düşürmek ve ısı enerjisini MAM ın ısı santralinde kullanmak, buharı yoğuşturarak kazana geri beslemek Üretilen kızgın buharı bir basınç düşürme sistemi üzerinden kontrolü bir şekilde atmosfere atmak, Üretilen kızgın buharı bir basınç düşürme sistemi üzerinden basıncını düşürerek bir soğutma kulesi ve kondanser sistemi ile yoğuşturup kazana geri beslemek. Bu alternatifler proje ortakları, izleyiciler, müşteri kurum ve TÜBİTAK ile da yapılan bir toplantıda ayrıntılı olarak görüşülmüştür. Birinci çözümde belirtilen buhar motor/türbin jeneratör ünitesinin tahmini bedeli Avro olup ilave bir yatırım gerektirecektir. Bu boyuttaki güç ünitelerinin verimsiz çalışması nedeniyle ekonomik olmayacağı değerlendirilmiştir. Projede amaçlardan birisi de kojenerasyon uygulaması olup elektrik ve ısının birlikte üretileceği sistemlerdir. Ancak, buhar motoru/türbininde proje ekibi olarak bir ARGE çalışması planlanmamıştır. Motorun ihtiyaç duyacağı miktar ve özellikte kızgın buharın sürdürülebilir şekilde sağlanmasının başarılması proje açısından yeterli olacaktır. İkinci alternatif olarak üretilecek kızgın buharın MAM kampusunda kullanılması opsiyonu ise MAM yönetimince uygun bir çözüm olarak kabul edilmemiştir. Sistemin MAM ısı santraline entegre edilmesinin avantajları yanında dezavantajları da olacaktır. Kurulacak sistem demo tesis olup sürekli çalıştırılmayacaktır. Projenin bitiminden sonra tekrar sürekli çalıştırılması bulunabilecek projelere bağlıdır. Bu neden ile çözüm MAM sisteminden bağımsız olmalıdır. PYG 5 toplantısında üç ve dört nolu çözümün birlikte uygulanması fikri benimsenmiş ve sistemin nihai tasarımı ve PID si bu opsiyona göre çizilerek sistemde kullanılan ekipmanlar seçilmiştir. İP No 3 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2 Başlama Zamanı 8.Ay DAY sistemi satın alma/imalat prosedürünün oluşturulması 9 Süresi (Ay) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. İmalat resimleri tamamlanmış DAY yakma sistemini TÜBİTAK MAM satın alma kurallarına göre imalatını/satın almasını gerçekleştirmek, ihaleler ve/veya iç/dış satın alma işlemleri için gerekli satın alma taleplerini ve belgelerini hazırlamak. Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Sistemin imalatı/satın alınması için yol haritasının oluşturulması, Sistemde kullanılacak raf ürünü ekipmanların belirlenmesi ve imalatçı firmalar ile görüşülmesi, Gerekli teknik şartnameleri hazırlayarak ekipman satan firmalardan tekliflerin toplanması, MAM satın alma iş kuralına uygun olarak satın alma taleplerinin yazılması ve takibi, İhale ile satın alınacak ekipmanlar için ihale dokümanlarının hazırlanması, Hizmet alımı kapsamında yapılacak işler için gerekli yazışmaların yapılması, satın alma taleplerinin yapılması, İhale, direkt alım ve hizmet alımı kapsamında yapılacak işlerin takibi Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Satın alma talepleri, Teknik şartnameler (EK 3) Kamu İhale Kanununa (KİK) uygun olarak hazırlanmış ihale dokümanları 2 KPGR02 (Eylül 2009) 11/76

12 Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Uygundur. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark İmalat resimleri tamamlanan üniteler için satın alma prosedürü oluşturulması ve satın almalar devam etmektedir. Projenin en büyük satın alma kalemi, akışkan yatak reaktörü ve burada kullanılacak basınçlı ısı değiştiricilerin (kazan) yaptırılması olup bu kapsamda tüm satın alma prosedürü MAM satın alma süreçlerine göre takip edilmiştir. Ayrıntılı tasarımın yapılmasından sonra işin teknik şartnamesi hazırlanmıştır. İşi yapabilecek firmalar bulunmuş, firmalar ile gizlilik anlaşmaları yapılmış ve ön teklifler toplanmıştır. Tüm bu işlemler 2008 Aralık ayında tamamlanmış olmasına rağmen mali yılın bitmekte olması nedeniyle satın alma talebi 07 Ocak 2009 tarihinde yapılabilmiştir. MAM satın alma birimi, firmalardan resmi teklif isteyerek ihale için gerekli muhammen bedeli oluşturmuştur. İhaleye davet usulü ile 22 Nisan 2009 tarihinde çıkılmıştır. İhaleye iki firma katılmış ancak verdikleri teklifler muhammen bedelin üzerinde kaldığı için ve pazarlıkta da gerekli anlaşma sağlanamadığı için ihale iptal edilmiştir. Satın alma süreci yeniden başlatılmıştır. Muhammen bedel, ihaleye katılarak fiyat veren firmaların teklifleri üzerinden yeniden belirlenmiştir. İhaleye katılacak yeni firmalar aranmıştır. Yeni ihale tarihi 18 Haziran 2009 olarak belirlenmiş ve ihale aynı tarihte tamamlanmıştır. DAL ENERJİ A.Ş. ihaleyi kazanmıştır. İmalata başlanması için sözleşmenin imzalanması beklenmektedir. Sözleşme 10 Temmuz 2009 tarihinde imzalanmıştır. Sonuç olarak, proje ekibinin ayrıntılı çizimleri ve teknik şartnameyi oluşturup, firmalar ile görüşerek teklifleri toplaması ve satın alma talebinin yapması üzerinden 6 ay geçmiş olmasına rağmen imalat henüz gerçekleşememiştir. İkinci büyük satın alma işi reaktör ve kazanın monte edileceği platform ihalesidir. Burada platform için hizmet alımı kapsamında işin tanımı yapılarak ayrıntılı mühendislik çizim ve hesapları bir firmaya (3 teklif üzerinden) verilmiştir. Firmanın mühendislik hesaplarını ve ayrıntılı teknik resimlerini teslim etmesinden sonra (EK 4) çelik işi yapan firmalar ile görüşülmüş, firmalardan teklifler toplanarak satın alma oluru 05 Şubat 2009 tarihinde yazılmıştır. Burada muhammen bedelin oluşturulması için Bayındırlık ve İskân Bakanlığının 2009 yılının birim fiyatlarını açıklanması beklenmiştir yılı birim fiyatlarının (inşaat işleri) belirlenmesinden sonra satın alma birimi muhammen bedeli oluşturmuştur. Bu bedel üzerinden KİK e göre ihalenin sonuçlandırılması için gerekli çalışmalar devam etmektedir. İhale duyurusunun resmi gazetede yayınlanmasından sonra ihale günü belirlenmiştir. İhale tarihi olarak 22 Haziran 2009 belirlenmiş ihale öngörülen tarihte gerçekleştirilmiştir. ihaleyi kazanan firma ile 4 Ağustos 2009 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 4 Veri toplama ünitesi ve sistem entegrasyonu (10 Ay) 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 3 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi DAY sistemi imalatı/satın alınması 10 3 Başlama Zamanı 10. Ay Süresi (Ay) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Satın alma işleminin her aşamada izlenmesi, gerekli yönlendirmelerin yapılması ve işlerin ilgili sözleşmelerde öngörüldüğü gibi zamanında ve bütçesinde bitirilmesinin sağlanması. Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) 8 İhale ve satın alma işlemlerinin gerçekleştirilmesi, Sistemlerin kurulacağı yerler için ön hazırlık (betonlama, sundurma, su, elektrik, kanalizasyon, vs.. ) KPGR02 (Eylül 2009) 12/76

13 işlemlerinin yapılması, gerekli izinlerin alınması, Projede tanımlanan; Reaktöre yakıt besleme sistemi, Reaktör, Kazan (Isı değiştiricileri) Su buhar çevrimi, Siklonlar, Buhar domu, Torbalı filtre, Kazan suyu hazırlama ünitesi satın alınması işlemleri, Baca Ana ekipmanların alınması Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Satın alması ve imalatı tamamlanan sistemler: Yakıt besleme sistemi Buhar domu Torbalı filtre Kazan suyu hazırlama ünitesi Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Uygundur. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Projede reaktör ve kazanın ihalesi 18 Haziran 2009, çelik platformun ihalesi ise 22 Haziran 2009 tarihinde yapılmıştır. Reaktör ve kazan imalatına başlanması için sözleşmenin imzalanması beklenmektedir. Su buhar çevrim sisteminin, soğutma kulesinin, hava fanlarının, pompaların, sistemde kullanılacak diğer ekipmanların satın alma işlemlerine ise devam edilmektedir Bu kapsamda teknik şartnameler hazırlanmış satın alma talepleri yapılmıştır (EK 3). Gecikmeden Etkilenecek İP ler 4 Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar Veri toplama ünitesi ve sistem entegrasyonu (10 Ay) 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 3 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi DAY sisteminin kurulması, montajı 0 4 Başlama Zamanı 18. Ay Süresi (Ay) TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. İmalatı/satın alması gerçekleştirilen ünitelerin kurulma sahasına taşınması, kurulması ve sistem entegrasyonunun bir bütün olarak bitirilmesi. Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) DAY yakma sistemi için gerekli altyapının hazır hale gelmesi, sistemin montajı, kurulması 2 KPGR02 (Eylül 2009) 13/76

14 Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) DAY yakma sistemi için gerekli altyapı (beton ve su tesisatı) Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Sistemin başarılı bir şekilde tüm parçalarının bir araya getirilip montajının yapılması durumunda uygundur. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Projede satın alma süreçlerinin devam etmesi, ana sistemlerin (reaktör ve kazan, platform) imalatı devam ettiği için montaj çalışmalarına başlanılamamıştır Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar Veri toplama ünitesi ve sistem entegrasyonu 4 (10 Ay) 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 4 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi Deneylerin matrisinin belirlenmesi 5 1 Başlama Zamanı 12. Ay Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Deneysel çalışmalarda incelenecek önemli parametrelerin ve işletim koşullarının belirlenmesi. Süresi (Ay) 2 Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Projenin birinci dönem raporunda deneylerde kullanılmak üzere yakıt olarak iki kömür ve iki biyokütle seçilmişti. Kömür olarak Türk linyitlerinden düşük kükürt ve düşük alt ısıl değere sahip Seyitömer kömürünün ve yüksek kükürt ve yüksek ısıl değere sahip olan Orhaneli kömürünün seçildiği belirtilmiştir. Biyokütle olarak da, Gebze de TÜBİTAKMAM a komşu olan Kastamonu entegre tesislerinden çıkan odun parçacıkları ve prina seçilmiştir. Ancak, izleyicilerin ve KAMAG grubunun talebi üzerine bu yakıtlarda artırıma gidilmiştir. Denenecek ilave kömür ve biyokütle numunesinin seçimi proje yönetimine bırakılmıştır. Sonuç olarak: a. Önce 10 adet kömür ve 5 adet biyokütle çeşidinin laboratuvarda analizlerinin yapılarak karakterizasyon çalışmalarının tamamlanmasına, b. Daha sonra 5 adet kömür ve 3 adet biyokütlenin laboratuvar çapındaki DAY tesisinde yakma deneylerinin yapılmasına, c. Son aşamada da 3 adet kömür ve 3 adet biyokütlenin pilot çapta kurulan DAY tesisinde yakılmasına, d. Kükürt dioksit gazının absorplanması için bir adet kireçtaşının kullanılmasına, e. Kömür ve biyokütle çeşitlerini proje grubunun seçmesine, karar verilmiştir (EK 2). Bu kapsamda hazırlanan deney matrisi Tablo 1 de verilmiştir. Deney matrisi nihai bir karar olmayıp projedeki gelişmelere göre revize edilecektir. KPGR02 (Eylül 2009) 14/76

15 Tablo 1: Deney Matrisi Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Deney matrisi Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Uygundur. İP Gerçekleşme Durumu (%) Rapor Dönemi Toplam (Birikimli) Öngörülen (A) Gerçekleşen (B) Fark (AB) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar KPGR02 (Eylül 2009) 15/76

16 İP No 4 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2 Başlama Zamanı 14. Ay Ölçüm ve analiz cihazlarının temini, sisteme entegrasyonu 5 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Süresi (Ay) Deneyler sırasında ölçülmesi gereken sıcaklık, basınç ve akış ölçerlerin; toz ve gaz analiz cihazlarının teknik özelliklerinin belirlenmesi. Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) 2 Analiz cihazlarının ve ölçüm aralıklarının tespiti, Cihaz ve ölçüm aletleri için teknik şartnamelerin oluşturulması, İmalatçı/tedarikçi firmalar ile ön görüşmelerin yapılması, Satın alma dokümanlarının hazırlanması ve gerekli satın alma taleplerinin yapılması, Yanma gazı analiz cihazının satın alınması, Toz analiz cihazının satın alınması, Proje kapsamında tanımlı sürekli gaz monitör sistemi ve toz analiz cihazlarının satın alınması ve iç eğitimleri tamamlanmıştır. Bu cihazlara ait teknik şartnameler ve cihazların özellikleri EK 3 de verilmiştir. Sıcaklık, basınç, debi ölçerlerin de teknik özellikleri belirlenmiş, satın alma talepleri yapılmıştır. Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Ölçüm ve analiz cihazlarının teknik şartnameleri, Sürekli gaz monitör sistemi, Toz analiz cihazı Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Uygundur. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri DAY yakma sistemi kurulmadığından ölçüm ve analiz cihazlarının sisteme entegrasyonu gerçekleştirilememiştir. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 4 İP Adı İDA Seviyesi 3 Başlama Zamanı 16. Ay Süresi (Ay) Kontrol stratejisinin oluşturulması, gerekli ekipman ve programların temini ve sisteme entegrasyonu 4 Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş 6 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. KPGR02 (Eylül 2009) 16/76

17 Amaçlar DAY yakma sistemi için gerekli otomasyon stratejisinin belirlenmesi, gerekli cihaz ve ekipmanların belirlenmesi ve satın alınması. Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Gerekli cihaz ve ekipmanların belirlenmesi, DAY yakma sistemi kontrol algoritmasının oluşturulması, Prosesin PID sinin hizmet alımı kapsamında çıkartılması, Sistem PID diyagramları ve kontrol stratejisi ve EK 1 de ayrıntılı olarak verilmiştir. Sistemin verilen PID diyagramına göre ekipman listesi çıkartılmıştır. Bu ekipman listesi Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2: PID de belirtilen ekipman listeleri Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) DAY yakma sistemi kontrol algoritması Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Uygundur. Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark KPGR02 (Eylül 2009) 17/76

18 Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri DAY yakma sistemi kurulmadığından gerekli ekipmanların sisteme entegrasyonu gerçekleştirilememiştir. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 5 Deney sonuçları (10 Ay) 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi Soğuk deneylerin yapılması 0 1 Başlama Zamanı 20. Ay TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Süresi (Ay) DAY yakma sistemi için atmosferik koşullarda yanma olmaksızın sızdırmazlık ve fonksiyonellik testlerinin yapılması. 3 Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) DAY sistemi montajı tamamlandıktan sonra her bir ünitenin fonksiyonellik testleri yapılması, Sızdırmazlık ve kaçak testlerinin yapılması Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için soğuk testler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) KPGR02 (Eylül 2009) 18/76

19 İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2.1 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Biyokütle, kömür ve biyokütle/kömür karışımlarının değişik yanma sıcaklığı, gaz hızı, fazla hava oranı, yakıt tanecik büyüklüğü ile yakılması, yanma verimi ve emisyonların incelenmesi, optimizasyonun sağlanması 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Biyokütle, kömür ve biyokütle/kömür karışımlarının değişik yanma sıcaklığı, gaz hızı, fazla hava oranı, yakıt tanecik büyüklüğü ile yakılması, yanma verimi ve emisyonların incelenmesi, optimizasyonun sağlanması, deneyler sırasında sıcaklık dağılımı, ortaya çıkan gaz ve toz emisyonlarının analizi ve değişimlerinin gözlenmesi Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) 10 Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş İDA Seviyesi 2.2 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Değişik ikincil hava/toplam hava oranları için benzer yanma deneylerinin yapılması 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Amaçlar Değişik ikincil hava besleme noktaları ve oranlarının tespit edilmesi Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) 10 KPGR02 (Eylül 2009) 19/76

20 Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2.3 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Adsorbent kullanarak emisyonların azalma oranlarının ve biyokütle külünün SO 2 tutma özelliklerinin incelenmesi 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Değişik ikincil hava besleme noktaları ve oranlarının tespit edilmesi Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) 10 Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark KPGR02 (Eylül 2009) 20/76

21 Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2.4 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Yakıtlardaki klorür içeriğine göre Dioksin/Furan oluşumunun incelenmesi 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yanma sırasında açığa çıkan yakıtlarda bulunan klor bileşiklerine bağlı olarak dioksin ve furan gibi tehlikeli bileşiklerin farklı yanma sıcaklıkları ve hava fazlalığı oranlarında baca gazında ve külde oluşumunun incelenmesi Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) 10 Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş İDA Seviyesi 2.5 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Biyokütle alkali madde içeriğine göre sinterleşme ve aglomerasyon problemlerinin incelenmesi 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. 10 KPGR02 (Eylül 2009) 21/76

22 Amaçlar Biyokütle alkali madde içeriğine göre sinterleşme ve aglomerasyon problemlerinin işletme koşullarına göre incelenmesi, sinterleşme ve aglomerasyon için mekanizmaların belirlenerek önlenmesinin sağlanması Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Öngörülen (A) Rapor Dönemi Gerçekleşen (B) Fark (AB) İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) İP No 5 İP Adı Gerçekleşen İş Gücü Miktarı (AdamAy) Sorumlu Kuruluş Amaçlar İDA Seviyesi 2.6 Başlama Zamanı 23. Ay Süresi (Ay) Isı değiştirici yüzeylerinde fouling ve slag oluşumunun ve ısı aktarım olaylarının incelenmesi 0 TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. Yanma sırasında yakıt küllerinin yumuşayıp ısı transferi yüzeyleri üzerinde birikmesi sonucunda bu yüzeylerde korozif ve ısıl iletkenliği düşük katı tabakasının oluşumunun incelenmesi Yöntem ve Faaliyetler (İDA seviyesindeki iş paketi kapsamında gerçekleştirilen her türlü faaliyet, yöntem, bulgu, yurt içi ve yurtdışı seyahat bilgileri, vb.) Elde Edilen Çıktılar (Her türlü prototip, tasarım, kritik analiz, benzetim, patent, entegre devre topografyaları, model, algoritma, yazılım, şartname, test, rapor vb.) 10 Elde Edilen Çıktıların Öngörülen/Beklenen Başarı Ölçütlerine Uygunluğu (Müşteri ihtiyacına ve proje önerisinde verilen başarı ölçütlerine uygunluğu) Rapor Dönemi İP Gerçekleşme Durumu (%) Toplam (Birikimli) Öngörülen Gerçekleşen Fark Öngörülen Gerçekleşen Fark KPGR02 (Eylül 2009) 22/76

23 (A) (B) (AB) Geciken Faaliyetler ve Gerekçeleri Sistem kurulmadığı için deneyler yapılamamıştır. Gecikmeden Etkilenecek İP ler Gecikmeden Etkilenecek Çıktılar 6 Proje sonuç raporu (10 Ay) 7 Sonuçların yaygınlaştırılması (10 Ay) 8 Projenin zamanında ve iş paketleri kapsamında yapılması (10 Ay) 2.2. Yapılan Bilimsel Etkinlikler (Proje kapsamında yayınlanan tebliğler, makaleler; düzenlenen ulusal ve uluslararası katılımlı toplantılar, alınan patent ve ödüller vb. belirtiniz.) Adı Türü (*) Gerçekleştiği/Yayınlandığı Yer Açıklama (**) 17th European Dinleyici olarak katılım Hamburg, Almanya Biomass Conference sağlanmıştır. and Exhibition From Research to Industry and Markets adlı sempozyuma dinleyici olarak katılım sağlanmıştır (29 Haziran 3 Temmuz 2009). Effect of Biomass Bilimsel makale (yurtdışı) Fuel Dergisinde yayınlanmak Addition on the üzere hazırlanmıştır. Combustion Characteristics of a Low Quality Lignite Coal (*) Makale, yazılı/sözlü bildiri, tebliğ, kitap, toplantı tutanağı vb. yazılmalı ve raporun ekinde sunulmalıdır. (**) Atıf yapılacak şekliyle yazılmalıdır Takvim ve Kapsamdaki Olumsuzlukları (varsa) Gidermek için Alınacak Önlemler ve Planlanan Faaliyetler Proje zaman planında ikinci dönem sonunda iş paketi 5,2 ye kadar tüm ana ve alt iş paketlerin tamamlanması öngörülmüştü. İş paketi 1 kapsamında proje izleyicileri ve TÜBİTAK KAMAG ın talebi üzerine yeni yakıtlar için analizler projeye eklenmiştir. Bu yakıtlar ile ilgili ayrıntılı analizler yapılarak rapora eklenmiştir. Analiz sonuçları EK 5 de verilmiştir. Proje süresince yeni biyokütle ve kömür yakıtları geldikçe ve ayrıca pilot sistem deneylerinde deneylere başlamadan önce temin edilip hazır hale getirilen yakıtlar için de analizler tekrar edilecektir. İş paketi 2 kapsamında hammadde siloları sahadaki yerlerine monte edilmiştir. Ancak kömür için kurutma, kırma ve eleme sisteminin alınması için revizyon talep edilmiştir. Bu revizyon talebi KAMAG grubunun 2 Temmuz 2009 tarihli kararında projeye ilave bir mali yük getirmemek kaydıyla diğer bütçelerden kaydırma yaparak alınması şeklinde olmuştur. Bu kapsamda kömür kurutma, kırma eleme sisteminin satın alınabilmesi için satın alma süreci başlatılmıştır. Böyle bir sistem yine KİK e göre satın alınacağı için uzun bir süreçten geçecektir. Bu kapsamda fiyat toplama, teknik şartname oluşturma çalışmalarına başlanılmıştır. Ayrıca projeye yeni müşteri kuruluş olarak katılması beklenen Orman Genel Müdürlüğü nün belirleyeceği yakıtların denenmesi için bir yakıt hazırlama sistemine de ihtiyaç olacaktır. Birinci raporlama döneminde İş paketi 3 ve 4 ün çalışmalarına başlanmıştır. Bu çalışmalar ikinci rapor döneminde de devam etmektedir. KPGR02 (Eylül 2009) 23/76

24 İş paketi 3; DAY yakma sistemi olup tüm sistemin ayrıntılı tasarımı tamamlanmış ve satın alma/imalat aşamasına gelinmiştir. Proje kapsamındaki en büyük olumsuzluk tasarımı tamamlanmış sistemlerin temini/satın alınmasının uzun bir süreçte gerçekleşmesinde yaşanmaktadır. Tasarlanmış sistemler raf ürünü olmayıp tasarıma göre özel yaptırılması gereken işlemlerdir. Burada en büyük zorluk imalatı yapabilecek en uygun firmanın belirlenmesi ve bu firmanın bu imalat için yeterli kapasitede olmasıdır. TÜBİTAK bağlı olduğu 5018 sayılı Kamu İhale Kanunu na göre satın alma işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bu işlem kurumda Satın Alma Birimi tarafından yönetilmektedir. Satın alma Birimi nin iş yüküne ve satın alınacak sistemin kompleksliğine göre satın alma prosedürünün tamamlanması uzun bir süre almaktadır. Özellikle ihale kapsamında alınması gereken sistemlerin alınması gecikmektedir. Projede ön tasarım proje sözleşmesine göre yapılmıştır. Ancak ayrıntılı tasarım sırasında sözleşmeye sadık kalınmak koşulu ile bazı değişiklikler yapılmıştır. Şu ana kadar yapılan başlıca değişiklik, kamyondan silolara yakıt taşımak için öngörülen bantlı elevatörlü taşıma sistemi yerine pnömatik taşıma sisteminin kullanılmasına karar verilmiş olmasıdır. Pnömatik taşıma sistemi hem biyokütle hem de kömür için kullanılabilmektedir ve daha düşük bir maliyete sahiptir. Ayrıntılı tasarım sonucunda bazı ekipmanlara ihtiyaç olmadığı veya bunların daha düşük maliyetli olanlarla değiştirilebileceği anlaşılmıştır. Böylece proje sözleşmesinde ön tasarıma göre tahmin edilmiş olan maliyetleri düşürmek mümkün olmuştur. Bu durumda daha önce alınması düşünülen ancak proje bütçesinin kısıtlı olmasından dolayı alınmasından vazgeçilen hammadde hazırlama (kırıcılar, elekler, kurutma sistemi, peletleme makinesi gibi) ve güç üretim sistemlerinin (buhar motoru) alınması imkânı doğmuştur. Şu ana kadar yapılan çalışmalar istenen boyutlarda hazırlanmış kömür ve biyokütlenin temininde güçlüklerin olabileceğini ortaya koymuştur. Bu durumda kömür ve biyokütle hazırlama işleminin kurum bünyesinde yapılması söz konusudur. Diğer bir sorun da üretilen buharın kullanılması ile ilgilidir. Mevcut hali ile üretilecek buhar atmosfere atılacaktır. Bu enerji kaybına neden olmaktadır. Hâlbuki bu buharı, bir buhar makinesine (Steam engine) besleyerek elektrik üretmek mümkündür. Yukarıda anlatılan hususlar göz önüne alınarak proje bütçesi aynı kalmak koşulu ile revizyon yapmak imkanı doğmuştur (EK 6). Bu revizyonlar KAMAG grubuna iki farklı tarihte bildirilmiştir. KAMAG grubu bu revizyonları 2 Temmuz 2009 tarihinde karara bağlamıştır (EK 7). Birinci dönemde bazı aksaklıklar nedeni ile kaybedilen zaman, bundan sonraki dönemlerde telafi edilmeye çalışılacaktır. KPGR02 (Eylül 2009) 24/76