Berrin ESEN/Efsun AKBAŞ RSHMB Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji ANKARA

Transkript

1 Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarları ve Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Berrin ESEN/Efsun AKBAŞ RSHMB Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji ANKARA KLİMUD Klinik Mikrobiyoloji Uzmnanlığı ve Laboratuvar Uygulamaları Sempozyumu 23 24/10/2009 Ankara

2 AB SÜRECİ 1999 Helsinki zirvesinde Türkiye aday ülke kabul edilmiştir. Türkiye, bir aday ülke olarak 24 Mart 2001 tarihinde AB müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Ulusal Programını yayımlamıştır. Bir yol haritası niteliğinde olan bu Ulusal Program ile AB ne uyum çalışmaları başlatılmıştır.

3 ULUSAL PROGRAM Sosyal Politika ve İstihdam BAŞLIĞI altında; AB nin Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıkların Epidemiyolojik Sürveyansı ve Kontrolü Ağına Katılım ı ANA UNSUR olarak verilmektedir. (Revize Ulusal Program: 24 Temmuz 2003/25178 mükerrer RG )

4 laboratuvar desteği standart vaka tanımları bilgi (bildirim) hastalık sürveyansı yanıt verme sistemi bulaşıcı hastalıkların kontrolü WHO. An integrated approach to communicable disease Surveillance. Weekly Epidemiol Record 2000: 75 (1); 4 1 8

5 Mevcut bildirim sistemi 2002 öncesi Bildirim listelerinin güncellenmesi ve vaka tanımlarının yapılması için çalışmaların başlaması Ocak 2001 Saha Rehberi yayımlandı Kasım 2004 Standart Vaka Tanımları ve Laboratuvar Rehberi Yeni bildirim sistemi Uygulama Yönergesi 24 Şubat 2004/1534 5

6 BİLDİRİMİ ZORUNLU Hastalıklar GRUP A GRUP B GRUP C GRUP D AIDS AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENFEKSİYONU KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS MENİNGOKOKSİK HAST. NEONATAL TETANOZ POLİOMİYELİT SİFİLİZ SITMA ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ AKUT VİRAL HEPATİTLER AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT JAKOB H. EKİNOKOKKOZ H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF. İNFLUENZA KALA AZAR KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPİROZ ŞİSTOZOMİYAZ TRAHOM TOKSOPLAZMOZ TULAREMİ ÇİÇEK SARI HUMMA EPİDEMİK TİFÜS VEBA CAMPYLOBACTER JEJUNI CHLAMYDIA TRACHOMATIS CRYPTOSPORIDIUM SP ENTAMOEBA HISTOLYTICA ENTEROHEMORAJİK E.COLI GIARDIA INTESTINALIS SALMONELLA SP. SHIGELLA SP. LISTERIA MONOCYTOGENES Bildirimi Zorunlu Hastalıklar Listesi 52 hastalık 6

7 BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN KURUMLAR GRUP A GRUP B GRUP C GRUP D Tüm sağlık kurumları Tüm sağlık Kurumları Yataklı tedavi kurumları (sentinel hastaneler) Laboratuvarlar Dolaylı Doğrudan İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ LABORATUVARLAR 7

8 Acaba sisteme tanı hizmeti sunacak laboratuvarların bu amaca yönelik kapasitesi neydi? personel, ekipman, iş yükü, güvenlik geçerli tanı tekniklerinin kullanımı

9 BİLDİRİMİ ZORUNLU BULAŞICI HASTALIKLAR İÇİN KLİNİK MİKROBİYOLOJİ LAB.LARININ TANI KAPASİTELERİNİN ANALİZİ: Bir anket çalışması XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Efsun AKBAŞ 1, Vedat BUYURGAN 2 1 Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı, Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü, ANKARA 2 S.B. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı, ANKARA XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 9

10 MATERYAL METOD anket formu Lab yapısı Lab teknikleri formlar İl Sağlık Müdürlükleri aracılığı ile tüm kamu kurum ve kuruluşlarının lab.larına iletildi...(aralık 2002) XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 10

11 BULGULAR anket formlarının geri dönüşü... Ocak Nisan 2003 katılım ilden 969 lab ankete yanıt verdi 79 ilden 840 lab değerlendirmeye alındı %55.6 il merkezinden %44.4 perifer yerleşim XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 11

12 Kurum Kur. (n) Uzm. (n) Tek (n) % Devlet Hastanesi , Kurumların,uzman ve teknik eleman kapasitele rinin dağılımı SSK Hst. 116 Halk Sağlığı Lab 94 Üniversite Hast. Lab.ları 59 Doğumevi / Kadın Doğ. Hast. 36 Askeri Hastane 21 Diğer Kurum (Belediye, TCDD, v.b.) , , , , , , Spesifik Dal Hst (göz, ortopedi v.b) ,0 108 Göğüs Hst ,4 133 Özel Lab ,3 23 Hıfzıssıhha Lab.ları ,0 107 Verem Savas/ Sıtma Savaş ,0 9 Çocuk Hst ,0 55 XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Toplam 840 Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA *

13 Grafik: Kurumların Uzman kapasiteleri Kurum n Uzman (+) Devlet H. SSK HalkSağ Univer Dogum Hıfzıs. Askeri H. Diğer XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 13

14 Tablo: Araştırmaya katılan Kurumlarda Laboratuvar Sorumlusu ünvanı ile anketi dolduran kişilerin meslek gruplarına göre dağılımı LABORATUVAR SORUMLUSU Kurum (n) Laboratuvar Teknisyeni 203 Mikrobiyoloji Uzmanı 200 Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı 144 Biyokimya Uzmanı 69 Biyolog 59 Dahiliye Uzm./GenelCer/Pediatr /AileH Pratisyen Hekim 28 Uzman Hekim (dalı bilinmiyor) 24 Kimyager/Kimya M/ Gıda M./Ziraat M. 27 Müdür / Başhekim 21 Sağlik Mem/SağlikTek/ÇevSağTek/Hem 15 Parazitolog, Uzm. Veteriner 5 Yanıt yok 15 TOPLAM 840 XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 14

15 ANKETTE SORGULANAN EKİPMAN GRUPLARI Mikroskopi Işık mikroskopu Stereomikroskop Faz kontrast mikroskop Kültür Otoklav BGK Class II Hassas terazi (0.001g) Otomatik kan kültürü sistemi Deiyonize su cihazı Otomatik bakteri ident. cihazı Insinerator Liyofilizatör (masa üstü) Seroloji 20 0 C derin dondurucu ELISA okuyucu Meknik pipetleme cihazı Floresan mikroskop Otomatik ELISA cihazı 85 0 C derin dondurucu İleri tanı Invert mikroskop Ultrapure su cihazı Çalkalamalı su banyosu Soğutmalı santrifüj (> Hassas terazi ( g) rpm) Moleküler PCR thermal cycler PFGE sistemi Vertikal elektroforez XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 15

16 Ekipman durumuna göre sınıflandırma Temel Laboratuvar: ışık mikroskopu + en az iki temel ekipman [otoklav, distile su cihazı, hassas terazi, 20 0 C derin dondurucu, pipetboy...] Orta Laboratuvar: + ELISA İyi Laboratuvar + otomatize kültür teknikleri ve/veya + Sınıf II BGK ve/veya + en az bir farklı mikroskop türü floresan, faz kontrast, stereo, ultrapure su, soğutmalı santrifüj v.b. İleri Laboratuvar + moleküler teknikleri uygulayabileceği ekipmana [PCR, PFGE, vertikal elektroforez v.b.] XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 16

17 Ekipman dağılımı (1)... en yaygın ekipman ışık mikroskopu %96.5 ikinci sıklıkta yaygın ekipman otoklav %53.7 distile su cihazı % en az bulunan ekipman liyofilizatör 3 (%0.4) diğer en az sıklıkla bulunan ekipman PFGE 10 (%1.2) stereomikroskop 19 (%2.3) ultrapür su cihazı 20 (%2.4) XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 17

18 Ekipman durumuna göre lab.lar... ÖZELLİK < temel temel orta iyi ileri Laboratuvar (n) % Perifer yerleşi m (%) Lab Sor Uzm. olan (%) HSL Devlet (%) Üniver site ,2 74,7 14,0 11,7 43,5 0, ,0 42,7 23,3 76,5 16,5 3, ,8 35,0 63,4 11,7 33,5 5,1 75 9,1 2,7 86,7 0 4,8 33,9 41 5,0 0,0 95,1 0 0,5 50,8 XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 18

19 Enfeksiyon tanı kapasitesi BHBS de yer alan 33 enfeksiyon hastalığı: Salmonella Typhi, Salmonella sp, Shigella, Campylobater, V.cholerae, EHEC, Giardia, E.histolytica, Cryptosporidium M.tuberculosis, C.diphtheriae, B.pertussis, L.pneumophila, N.meningitidis, Hib, Influenza Şarbon, bruselloz, leptospiroz, tularemi, L.monocytogenes, kutanöz ve visseral leishmaniazis, toksoplazmoz, sıtma, ekinokokkoz, HIV, N.gonorhoeae, C.trachomatis, sifiliz Akut viral hepatitler, kızamık, kızamıkcık XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 19

20 Tanı koyma yeteneğine göre anket yanıtlarının analizi her enfeksiyon için ayrı ayrı olmak üzere tanı koyma yeteneği altı kategoriye ayrılarak değerlendirildi... Bu kategoriler: test yapılmıyor, geçersiz, temel, orta, iyi, referans SİFİLİZ TANISI (örnek) TEMEL ORTA İYİ RPR VDRL TPHA (veya karanlık alan) FTA ABS 19S IgM (+/ FTA ABS IgG / IgM ELISA) REFERANS Western Blot (+/ moleküler teknikler) XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 20

21 Akut viral hepatitler... En yaygın çalışılan enfeksiyon hastalığı Lab.ların %75.7 sinde en az bir hepatit testi çalışılıyor Ancak, hepatit bildirimine esas teknikleri kullanan lab oranı %36.7 XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 21

22 Enterik bakteriler ve parazitler için bildirime esas tanı kapasitesi... Etken/Hastalık Yapılmıyor Geçersi z Teme l Orta İyi Ref Campylobacter sp EHEC E.histolytica Cryptosporidium V.cholerae Salmonella Typhi Shigella sp Salmonella sp G.intestinalis XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 22

23 Zoonozlar... Bruselloz: En yaygın çalışılan zoonoz (%62.1) Toksoplazmoz: Lab.ların %77 sinde çalışılmıyor 25 ilimizde toksoplazma çalışan lab YOK Şarbon: Lab.ların %12 sinde yalnızca mikroskopi ile tanı konuyor, %12 sinde de ek olarak kültür yapılıyor. XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 23

24 2002 (n) Enterik patojen kültürü Portör muayenesi (dışkı) Enterik parazit ASYE için balgam STD için genital akıntı Menenjit için BOS Kan Kültürü Hepatit serolojisi AIDS seroloji Brucella seroloji Sifiliz seroloji yılında tanı oranları % Salmonella sp Shigella sp E.histolytica G.intestinalis M.tuberculosis N.gonorrhoeae N.meningitidis XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 24

25 %90 dan fazla laboratuvarın çalışmadığı hastalıklar veya etkenler (13 etken) XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA % Tularemi 99,2 Influenza 98,3 Leptosipiroz 97,0 Campylobacter sp. 96,7 L.pneumophila 96,3 Kızamık 94,5 C.trachomatis 93,7 Cryptosporidium sp. 93,7 B.pertussis 93,3 EHEC 92,5 L.monocytognes 92,4 Ekinokokkoz 91,0 C.diphtheriae 89,4 25

26 %5 in üzerinde lab.ın kullandığı tekniğin GEÇERSİZ olduğu hastalıklar veya etkenler % E.histolytica 67.3 Shigella sp Salmonella sp V.cholerae 12.5 Hib 11.4 Sıtma 7.7 C.diphtheriae 7.1 XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 26

27 Biyogüvenlik düzeyi (BGD) analizi BGD 1: universal önlemler ; KKE giyilmiyor; lab alanı ofis olarak da kullanılıyor; ağız ile pipetaj yapılıyor BGD 2: KKE giyiliyor; lab alanı giriş kontrollü; aerosol önlemleri alınıyor... BGD 3: BGD 2 + özel dizayn edilmiş containment lab XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 27

28 Lab.ların Biyogüvenlik düzeyleri (1) BGD 1 BGD 1-2 BGD 2 BGD 3 Total % yıllık seroloji kapasitesinin ~%70 ini karşılıyor: ( serum örneği test) %58.2 sinde uzman YOK XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 28

29 Lab.ların Biyogüvenlik düzeyleri (2) Şarbon tanısı koyan lab.ların %74 ü (157/212) M.tuberculosis kültürü yapanların %56 sı (70/124) Brucella sp. kültürü yapan lab.ların %39 u (16/41) BGD 1 de çalışıyor... XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 29

30 Saklama teknikleri..izolat saklama.. Lab n Saklama yapılmayan 739 En az bir yöntem kullanan 101 Glycerol buyyon 51 Yatık agar 47 Skim milk 32 Batırma kültürü 31 Liyofilizasyon 7 Steril kan 6 Yılda ~ izolat saklanıyor 85 0 C DD olan 52 lab.ın 13 ünde 20 0 C DD olan 251 lab.ın 169 unda hiç saklama yapılmıyor! XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 30

31 özet... ülke genelinde klinik mikrobiyoloji lab.larımızın; çoğu uzman yönetiminde değil, ülkemizin öncelikli enfeksiyon sorunları arasında yer alan enterik patojenlerin tanısında kapasite belirgin düşük biyogüvenlik uygulamaları yetersiz, kültür kolleksiyonu yapma ihtiyacı duymuyor XXXII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi; Eylül 2006, ANTALYA Dr.Efsun AKBAS, RSHMB, Salgın Hast.Araş.Md.lüğü ANKARA 31

32 .

33 Biz ne yaptık??? Önce hayal ettik Sonra inandık Daha sonra bize inananları bulduk ve çok çalıştık

34 Bize kimler inandı? Başkanımız, Diğer bazı uluslar arası kuruluşlar (HPA, RIVM, KTL ) Birlikte çalıştığımız arkadaşlarımız Bakanlığımız, Üniversitlerimizin değerli AB Türkiye Delegasyonu akademisyenleri Merkezi Finans ve İhale Birimi Eğitim ve Araştırma AB Genel Sekreterliği Hastanelerinde çalışan değerli uzmanlarımız, akademisyenler AB Komisyonu Meslek örgütleri DSÖ RS Bölge Müdürlükleri Yerelde çalışan sağlık çalışanları, ve sizler

35 AB Proje Takvimi 2005 Proje I O Ş M N M H T A E E K A O Ş M N M H T A E E K A O Ş M N M H T A E E K A DSÖ ile kontrat imzalandı Proje I başladı Proje II

36 Proje 1 in Beklenen Çıktıları Mevzuatı güncellemek Organizasyon yapısını güçlendirmek Bildirim ağını/teknolojisini güncellemek Laboratuvarın rolünü güçlendirmek BHSS nin insan gücünü geliştirmek Epidemik hazırlıklılık ve Salgın araştırmakontrol sistemi kurmak Stratejik Plan yapmak 36

37 PROJE 1 Organizasyonel gelişim faaliyetleri: Çalışma Grupları (6 adet) aracılığıyla yürütüldü tüm yapısal bileşenler analiz edildi mevzuat, kaynaklar, IT, bildirim geribildirim, EUYS ve laboratuvar BH Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği yayımlandı (30 Mayıs 2007/26537 RG) Ulusal Stratejik Plan ( ) hazırlandı Eylül 2008 de yayımlandı 37

38 BH alanında uyumlaştırmakla yükümlü olduğumuz AB Mevzuatı Ana Mevzuat Decision 2119/98/EC 24 Eylül 1998 Decision 2000/57/EC 22 Aralık 1999 Decision 2000/96/EC 22 Aralık 1999 Decision 2002/253/EC 19 Mart 2002 İkincil Mevzuat Decision 2003/534/EC 17 Temmuz 2003 Decision 2003/542/EC 17 Temmuz 2003 COM(2006) Eylül 2006 Decision 2007/875/EC 18 Aralık 2007 Decision 2008/351/EC 28 Nisan 2008 Decision 2008/426/EC 28 Nisan 2008 Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği 30 Mayıs RG Regulation (EC) 851/ Nisan 2004 Diğer ilgili Mevzuat Zoonozlarla ilgili mevzuat Tüzük (EC) No 2160/2003 ve Direktif 2003/99/EC Kişisel verilerin korunması 95/46/EC ve 2002/58/EC 38

39 39

40 Stratejik Plan ( ) MİSYON: Bulaşıcı hastalıkların tüm ülke genelinde önlenmesi, kontrol altına alınması, eliminasyonu ve eradikasyonu için çalışmak. VİZYON: Bulaşıcı hastalıkları halk sağlığı sorunu olmaktan çıkarmak BH ın bir halk sağlığı sorunu olmaması için yapısal fonksiyonel Mevzuatı geliştirmek örgütsel yapıyı güçlendirmek / politikaları güncellemek İnsan Kayn. ve altyapıyı desteklemek EUYS kurmak sürveyans fonksiyonlarını (tanı, bildirim, geri bildirim v.b) güçlendirmek BH kontrolüne yönelik çalışmaları güçlendirmek UHK güncelleme BHSKE Yönetmel. paralel düzenleme Aile Hekimli. uyum Lab mevzuatı Performans Eğitim mevzuatı İstihdam mevzuatı İş güvenliği Örgütsel yapı Komite Komisyonlar Ulusal Halk Sağlığı Kurumu Stratejik plan güncelleme Ortak sürvey. paydaşları AR GE Eğitimlerin kurumsallaşması Lab+Sürveyans eğitim program. uygulanması Halka yönelik eğitim progr. Altyapının desteklenmesi Merkezde ve periferde ilgili yapıların kurulması (UON, v.b.) Acil Eylem Planları tatbikatlar Ulusal sürveyans stratejilerinin geliştirilmesi Doğru ve güvenilir tanı Lab.ın sisteme entegras. Bildirimlerin iyileştirilmesi Analiz yeteneğinin gelişt. Geri bildirim sist. kurulm. İzleme değerlendirme Ağlara katılım Hastalık kontrol programları geliştirilmesi güncellenmesi Salgın Araştırma ve Kontrol Sistemi Hastane enf programının yaygınlaştırılması Antimikrobiyal direnç sürveyansı 40

41 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Mevzuat alanında; UHK nun ilgili maddelerinin gözden geçirilmesi, düzeltilmesi (H1.1) Laboratuvarla ilgili patojen suşların bulundurulması, transferi v.b. düzenleyen Portörlük taramaları Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi nin güncellenmesi (H1.3) Salgınların araştırılması ve kontrolü ile ilgili laboratuvarın işlevlerinin de güncellenmesi (H1.3)

42 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Mevzuat alanında(2); Laboratuvar çalışmaları alanında döner sermayeye ilişkin performans ölçütlerinin geliştirilmesi: sistemdeki laboratuvarların motivasyonunu destekleyecek önlemleri içerecek şekilde (H1.5) Mikrobiyolojik Tanı Laboratuvarlarının çalışma usul ve esasları yönetmeliği (H1.6) Halk Sağlığı Laboratuvarlarının kuruluş, çalışma usul ve esasları yönetmeliği (H1.7)

43 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Mevzuat alanında(3); Biyolojik örnek transportu için mevzuat/rehber geliştirilmesi (H1.9) Laboratuvar güvenliği) için gerekli mevzuatın/rehberin geliştirilmesi (H1.9) Türkiye de sürveyans sistemi içinde laboratuvarların rolünü geliştirmeye devam niteliğinde, bir sonraki dönem ( ) eylem planının hazırlanması (H2.3) Bulaşıcı hastalıkların sürveyansı ve kontrolünde Ar Ge alanlarının belirlenmesi (H2.4) Ulusal Antimikrobiyal Direnç Sürveyansı Sisteminin (UAMDSS) kurulması hakkında tebliğin hazırlanması

44 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Ülke genelinde kapasitenin geliştirilmesine yönelik eğitimlerin sürdürülmesi (H3.4) Temel Laboratuvar Yönetimi Eğitimi Programı nın (uzman ve teknisyenler için) Spesifik Laboratuvar Eğitimi Programı nın daha önce ulaşılamamış uzman gruplara verilmesi

45 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Basamaklı Laboratuvar sisteminin oluşturulması; örnek akış diyagramlarının ve tanı algoritmalarının geliştirilmesi çalışması

46 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) AB DSN(Dedicated Surveillance Networks) Ulusal Hastalık Spesifik Ağların Kurulması ve koordinasyonu Uluslararası hastalık spesifik ağlarla iletişim ve veri paylaşımı

47 Türkiye de Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyansı ve Kontrolü Sistemin Güçlendirilmesine dair Ulusal Stratejik Plan : ( ) Kontrol Programları (H6.1) Su ve besinlerle bulaşan hastalıklar Zoonotik hastalıklar Tb dışı hastalıklar Sıtma dışı paraziter hastalıklar CYBH Kontrolü için önceliklerin belirlenmesi

48 Mevcut bildirim sistemi 2002 öncesi Bildirim listelerinin güncellenmesi ve vaka tanımlarının yapılması için çalışmaların başlaması Ocak 2001 Saha Rehberi yayımlandı Kasım 2004 AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği 2004 Programlaması Proje 1 (3Milyon ) Aralık 2005 Mart 2008 Kapasite geliştirme Projesi DSÖ nün teknik desteği ile... Yönetmelik yayımlandı, Stratejik Plan hazırlandı AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği 2005 Programlaması Proje 2 (7Milyon ) Ocak 2007 Şubat 2009 Laboratuvar Sürveyans Erken Uyarı Sistemi alt yapısının tamamlanması AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği 2008 Programlaması Proje 3 (taslak) ( ) 4.5Milyon Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) hazırlıkları Eğitimin kurumsallaşması 48

49 Son söz.. Zor zamanlarda size güvenebileceğimizi BİLİYORUZ!!!

50 Resmin bütününü görebilmek ve hep beraber tamamlayabilmek dileğiyle.