Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 29/17, 21 Temmuz 2017)

Transkript

1 Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 29/17, 21 Temmuz 2017) Geçen hafta neler oldu? *** Türkiye OHAL koşullarında bir yılı geride bıraktı. Bu hafta yeni bir KHK daha yürürlüğe girdi, 7 bin 348 kişi daha kamu görevinden çıkarıldı. OHAL 3 ay daha uzatıldı. *** Darbe girişiminin ardından kamudan 111 bin 240 kişinin ihraç edildiğini açıklayan Başbakan Binali Yıldırım, İsteyen mitingini yapıyor. İsteyen yürüyüşünü yapıyor. Vatandaşlarımız hayatına, huzur ve güven içerisinde devam ediyor dedi. *** 15 Temmuz darbe girişiminin birinci yılında TBMM başta olmak üzere Türkiye çapında anma törenleri düzenlendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbe sanıklarının "Guantanamo'da olduğu gibi tek tip elbiseyle mahkemeye çıkmalarını" istedi. Hükümet konuyla ilgili çalışma başlattı. *** Ocak ayında çıkarılan KHK ile kurulan ve hukukçuların etkin bir hak arama yolu olmayacağı nı söyledikleri OHAL Komisyonu, 6 ayın ardından başvuru almaya başladı. AİHM ise KHK larla ilgili yapılan başvuruları -kabul edilemezlik kararı vererekdüşürmeye başladı. *** Başbakan Yıldırım ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan la yaptığı görüşme sonrası kabinede değişikliğe gidildi. Altı bakanın görevi değişti, beş kişi yeni kabinede yer almadı. Referandumun ardında bir süredir beklenen değişiklikle ilgili daha da etkisiz bir Bakanlar Kurulu oluşturuldu yorumları yapıldı. *** Büyükada da bir eğitim semineri sırasında gözaltına alınan hak savunucularından altısı silahlı terör örgütüne üyelik suçlamasıyla tutuklandı, dördü adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. (Devamı bültende...) *** Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 2017 Nisan Mayıs Haziran Medya Gözlem Raporu nu yayımladı. Rapora göre, 136 gazeteci Temmuz ayına cezaevinde girdi. (Devamı bültende...) *** Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, yeni eğitim müfredatını açıkladı. Evrim konusunun yer almadığı müfredatta öğrencilere anlatılacak yeni konular; 15 Temmuz, DEAŞ, PKK, FETÖ ve cihat. *** Almanya yla yaşanan kriz, İncirlik in ardından Konya daki NATO üssüyle sürerken, Alman basını Erdoğan ın Die Welt'in tutuklu muhabiri Deniz Yücel'i, "rehine" olarak kullandığını yazdı. Altı hak savunucusunun tutuklanması yaşanan gerilimi daha da arttırdı. Almanya Dışişleri Bakanı Gabriel, Türkiye ile ilişkilerinde değişikliğe gideceklerini açıkladı

2 OHAL bir kez daha uzatıldı 15 Temmuz darbe girişiminin ardından, 21 Temmuz 2016 da ilan edilen OHAL üç ay daha uzatıldı. Türkiye, OHAL koşullarında 1 yıl geride bırakırken, uygulama 4. kez uzatılmış oldu. Öte yandan bu hafta yeni bir OHAL kararnamesi daha yürürlüğe girdi, 7 bin 348 kişi daha kamudan ihraç edildi. OHAL koşullarında geçen bir yılda 26 Kanun Hükmünde Kararname yayınlandı. Bu kararnamelerle evrensel hukuk ilkeleriyle bağdaşmayan ve bazılarının darbe girişimiyle hiçbir ilgisi bulunmayan pek çok düzenleme yapıldı. Kamudan yüz binin üzerinde kişi ihraç edildi, medya organlarının ve derneklerin kapısına kilit vuruldu, belediyelere kayyum atanabilmesinin önü açıldı. Şu ana kadar bu kararnamelerin sadece beşi TBMM de görüşülerek kanunlaştı. Başbakan Binali Yıldırım ın verdiği son rakamlara göre bir yılda 168 bin 977 şüpheli hakkında işlem yapıldı. bunlardan 33 bin 180 i kamu görevinden uzaklaştırıldı, 111 bin 240 ı ihraç edildi. Adalet Bakanlığının verilerine göre tutuklamalar 50 bini aştı. OHAL KHK ları kapsamında karar alan ve uygulayanların cezai sorumlulukları olmayacağı hüküm altına alındı. Gözaltı süresi önce 30 güne çıkarıldı. Daha sonra 7 güne düşürüldü, yedi gün daha uzatma hakkı verildi. Binlerce kişinin gözaltına alındığı, savunma hakkının kısıtlandığı, işkence ve kötü muamelenin yaygınlaştığı OHAL döneminde seçme ve seçilme hakkı da ihlal edildi. Vekiller tutuklandı, seçilmiş yerel yönetimlere kayyumlar atandı. Halen 12 milletvekili hapiste bulunuyor. Kayyum atanan belediye sayısı 86 ya ulaştı. KHK larla toplamda 180 medya kuruluşu, 30 yayınevi, 15 üniversite ve binlerce dernek kapatıldı; 5 bin 644 akademisyenin işine son verildi. OHAL gerekçesiyle çeşitli işkollarında dört grev ertelendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 12 Temmuz 2017 günü bir işadamları toplantısında açıkça OHAL sayesinde grevleri engelliyoruz demekten çekinmedi. Üniversitelerdeki rektör seçimleri kaldırıldı. Rektörlerin YÖK ün önerdiği üç aday arasından Cumhurbaşkanınca atanması kararlaştırıldı. Ocak ayında OHAL KHK ları ile ilgili kararları incelemek üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu. Bir ay içerisinde faaliyete başlaması hükme bağlanan komisyon, başvuruları ancak OHAL ın birinci yılını tamamlamasının ardından almaya başladı. AİHM, -bütün eleştirilere rağmen- iç hukuk yolu olarak kabul ettiği komisyonun faaliyete başlamasıyla OHAL döneminde yapılan başvurular hakkında kabul edilemezlik kararı vermeye başladı. Adalet Bakanlığı, toplam 24 bin 600 olan AİHM başvurularının hepsinin düşeceğini duyurdu. 2

3 Gözaltındaki hak savunucularından 6 sı tutuklandı 5 Temmuz da Büyükada da bir eğitim semineri sırasında gözaltına alınan 10 hak savunucusundan 6 sı silahlı terör örgütüne üyelik suçlamasıyla tutuklandı, 4 ü adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Özlem Dalkıran, İdil Eser, Günal Kurşun, Veli Acu, Ali Garawi ve Peter Steudtner tutuklanırken, Nalan Erkem, İlknur Üstün, Nejat Taştan ve Şeyhmus Özbekli hakkında yurtdışına çıkış yasağı konuldu. Dört kişi ayrıca, haftada üç gün kolluk birimlerine giderek imza atacak. Tutuklamalar yurtiçi ve yurtdışından tepki çekerken, yaşananların "Türkiye'de insan hakları ve adaletin durumunu gösterdiğini" söyleyen Uluslararası Af Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü John Dalhuisen, "Darbe girişimi sonrasında ülkede büyük bir temizlik harekatı yürütülüyor... Muhalifler halk düşmanı olarak gösteriliyor... Artık dünyada herkes Türkiye'ye kırmızı çizgileri aştığını göstermeli." dedi. Konuyla ilgili ortak bir açıklama yapan İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) hak savunucularının, OHAL uygulaması sonucu ülkede yaşanan ağır ve ciddi hak ihlallerinin tespit edilip dile getirilmesini önlemek amacıyla tutuklandığını söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, Türkiye ye OHAL in sebep olduğu hak ihlallerinin önüne geçilmesi çağrısında bulundu. Almanya Başbakanı Angela Merkel de kararı kınadıklarını belirtirken, Kendileri açısından bu tutuklamaların suçsuz insanların zorlu bir sürece sokularak cezaevine gönderildiği bir başka olay olduğunu ifade etti. Türkiye de hukuki güvencenin olmadığını belirten Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, Türkiye yle sosyal ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirileceğini açıkladı. Darbenin ardından yaşanan uygulamaların uluslararası hukuk kurallarıyla örtüşmediğini ifade eden Gabriel, Türkiye ye sürekli sabır gösterdiklerini ve mantığın yeniden ağır basacağını umduğunu söyledi ancak bu sabrın sonuna gelindiğini söyledi. 3

4 BİA dan üç aylık medya gözlem raporu Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 2017 Nisan Mayıs Haziran Medya Gözlem Raporu nu yayımladı. Rapora göre, 136 gazeteci Temmuz ayına cezaevinde girdi. 301 gazeteci darbeye iştirak, örgüt üyeliği, örgüt propagandası, Cumhurbaşkanı na hakaret, Devlet organlarını aşağılamak gibi çok çeşitli suçlamalarla toplam 142 ağırlaştırılmış müebbet, 5 müebbet ve 4 bin 259 yıl 10 ay hapis tehdidiyle yüz yüze kaldı. Sonuçlanan davalarda 17 gazeteci beraat ederken, 13 gazeteci toplamda 69 yıl 11 ay (4 yıl 8 ayı ertelemeli) hapse mahkum oldu. 18 gazeteci, Cumhurbaşkanı na hakaret ten toplam 90 yıl hapis istemiyle yargılandı; dokuzu toplam 4 yıl 5 ay 20 gün hapis ve 84 bin TL de adli para cezasına mahkum edildi. Açılan yeni soruşturmalarla 19 gazeteci daha Erdoğan ın mağduru, sanığı veya şüphelisi oldu. En az 6 siteye, 47 haber ve yazıya, 3 Twitter mesajına, bir kitap ve bir filme sansür getirildi. Dünyanın en tanınmış İnternet ansiklopedisi Wikipedia da yasaklandı. Anayasa Mahkemesi (AYM) üç aylık dönemde ifade özgürlüğüne dair tek bir kararı ve hapishanelerde tutulan gazetecilerin başvurularını gündemine almadı. Rapora erişim için tıklayınız. RSF'den OHAL'de Medya Raporu Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Türkiye'de gazetecilerin Olağanüstü Hal altında geçirdikleri bir yılda yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunu yayınladı. Türkiye de OHAL altında gazetecilerin korkunç bir yılı başlıklı raporda RSF, önlenen darbenin ardından yaşanan sürecin insanların demokratik taleplerinden ziyade darbe girişimiyle mücadele adı altında baskı unsuruna çevrildiğini belirtti. Raporda yer alan bazı tespitler şöyle; - Cumhurbaşkanı Erdoğan, OHAL i muhaliflere yönelik bir cadı avı olarak kullandı. 4

5 - Onlarca medya kuruluşu kapandı. 100 den fazla gazeteci tutuklandı. - Türkiye de ifade özgürlüğünü garanti altına almak için kilit bir role sahip Anayasa Mahkemesi, OHAL ile birlikte felç olmuş durumda. Rapora erişim için tıklayınız. PEN: Hiçbir dönemde, hiçbir ülkede bu kadar yazar hapsedilmedi 15 Temmuz darbe girişiminin birinci yıl dönümünde bir açıklama yayınlayan PEN, OHAL sürecinde gazetecilere yönelik hak ihlallerine ve tutuklamalara dikkat çekti. 35 PEN merkezinin imzasıyla yayımlanan "Türkiye: İfade Özgürlüğüne Sahip Çık" başlığını taşıyan bildiride "Türkiye, dünyanın en büyük gazeteci hapishanesine çevrildi. PEN in neredeyse 100 yıllık tarihinde hiçbir dönemde, hiçbir ülkede bu kadar yazarın hapsedildiği kaydedilmedi" denildi. Açıklamanın tam metni için tıklayınız. Kaos GL'den 2016 Nefret Suçları Raporu Kaos GL Derneği, 2016 Homofobi ve Transfobi Temelli Nefret Suçları Raporunu yayınladı. Prof. Dr. Melek Göregenli nin hazırladığı rapora göre tespit edilen 390 ihlalden 75 i fiili saldırı olarak yaşandı. İncelenen 58 vakadan sadece 8 i polise bildirildi. Bu durum mağdurların mahkemelere veya diğer devlet aygıtlarına güvenmediğine işaret ediyor. Raporda ayrıca 9 cinayete teşebbüs vakasından 7 sinde LGBTİ lerin bizzat tanıdıkları kişiler tarafından öldürülmek istendiği belirtiliyor. Raporun tamamı için tıklayınız. 5

6 Yargılanan HDP li vekiller HDP Hakkari Milletvekili Abdullah Zeydan, tutuklu yargılandığı davada 'terör örgütüne yardım etme' ve 'terör örgütü propagandası yapma' suçlarından 8 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına mahkum oldu. 'Suçu ve suçluyu övme' ve 'toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet' suçlarından ise beraat kararı veren Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, milletvekilinin tutukluluk halinin devamına hükmetti. HDP Şanlıurfa Milletvekili İbrahim Ayhan da Urfa 5. Ağır Ceza Mahkemesi nde yargılandığı davada örgüt propagandası suçlamasından 1 yıl 3 ay hapse mahkum oldu. Ayhan, sosyal medyada hesabından Rojava da yaşamını yitiren Aziz Güler in fotoğrafını paylaştığı için yargılanıyordu. Köşe yazısı nedeniyle gözaltına alınan gazeteci Kocaeli Koz Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Yeliz Koray, 15 Temmuz darbe girişimiyle ilgili olarak kaleme aldığı Yerim destanınızı başlıklı köşe yazısı nedeniyle gözaltına alındı. Gazeteci adli kontrol kararıyla serbest kaldı. 6

7 Gazeteci Fatih Polat hakkında soruşturma Evrensel gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat hakkında Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla soruşturma açıldı. Erdoğan ın avukatlarının şikayeti üzerine başlatılan soruşturmanın nedeni gazetecinin theblacksea.eu sitesinde yayımlanan bir haberi Erdoğan ailesiyle ilgili bu iddialara muhatapları ne diyor? başlığıyla köşesine taşımış olması. Yönetmen Mustafa Altıoklar hakkında gözaltı kararı Yönetmen Mustafa Altıoklar hakkında, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltı kararı çıkarıldı. Paylaşımlarında darbe girişiminin birinci yılında düzenlenen anma törenlerine tepki gösteren Altıoklar, Eleştiriye kapalı bir toplum haline geldik. Herkesin aynı düşündüğü tek tip bir toplum yapısı isteniyor. Hukukun askıya alındığı bir toplumda gözaltı kararı beni şaşırtmadı. dedi. Yönetmenin Almanya'da olduğu öğrenildi. Doç. Dr. Koray Çalışkan'a elektronik kelepçe 7

8 Fetullahçı Terör Örgütü-Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) operasyonu kapsamında 42 kişiyle birlikte gözaltına alınan Boğaziçi Üniversitesi nden Doç. Dr. Koray Çalışkan, adli kontrol kararıyla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Sevk edildiği mahkemece hakkında ev hapsi kararı verilen akademisyene elektronik kelepçe takılacak. Türkiye iki ayrı AİHM başvurusunda daha mahkum oldu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 14 yıl önce Denizli deki Newroz kutlamalarında atılan sloganlar nedeniyle ertelemeli 1,5 yıl hapis ve 343 TL para cezasına mahkum olan mitingin organizasyon komitesi üyesi Mesut Yıldız, Mehmet Sıddık Eker ve Zeynel Onver in toplanma ve örgütlenme özgürlüğünü nün ihlal edildiğine karar verdi. Türkiye, 1500 Euro mahkeme masrafı ödemeye mahkum oldu. AİHM ayrıca CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu nun, Diyarbakır MİT Bölge Başkanlığı nın isteği üzerine alınan ülke genelinde iletişimin 1,5 aylığına dinlenmesi ve elektronik iletişimin takibi kararı ile ilgili başvurusunda özel yaşamın gizliliği ve etkin soruşturma hakkı nın ihlal edildiğine karar vererek Türkiye yi 1200 Euro mahkeme masrafını ödemeye mahkum etti. DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ NDE BU HAFTA Gündemden uzak kalmayın Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin. 8

9 OHAL de Siyaset 15 Temmuz darbe girişiminin ardından, 21 Temmuz 2016 da ilan edilen OHAL üç ay daha uzatıldı. 692 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 7 bin 348 kişi kamu görevinden çıkarıldı. 263 kişi görevine iade edildi. İhraç edilenler arasında 302 akademisyen de bulunuyor. Adalet Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nin OHAL döneminde yapılan 12 bin 600 başvuruya kabul edilemezlik kararı verdiğini açıkladı. AİHM in -bütün eleştirilere rağmen- iç hukuk yolu olarak kabul ettiği OHAL Komisyonu da bugünden itibaren itiraz başvurularını almaya başladı. İfade Özgürlüğü 35 PEN merkezinin imzasıyla yayımlanan "Türkiye: İfade Özgürlüğüne Sahip Çık" başlığını taşıyan bildiride "Türkiye, dünyanın en büyük gazeteci hapishanesine çevrildi. PEN in neredeyse 100 yıllık tarihinde hiçbir dönemde, hiçbir ülkede bu kadar yazarın hapsedildiği kaydedilmedi" denildi. 9

10 Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Türkiye'de gazetecilerin Olağanüstü Hal altında geçirdikleri bir yıl ve yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunu Türkiye de OHAL altında gazetecilerin korkunç bir yılı (Dire year for journalists under state of emergency in Turkey) başlığıyla yayınladı. Evrensel gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat hakkında Erdoğan ın avukatlarının şikayeti üzerine Cumhurbaşkanına hakaret suçlamasıyla soruşturma açıldı. DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI Barış için Akademisyenlerden Yrd. Doç. Dr. Esra Mungan, Yrd. Doç. Dr. Meral Camcı, Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Kaya ve Doç. Dr. Kıvanç Ersoy un Bu suça ortak olmayacağız bildirisini imzalamaları nedeniyle yargılandıkları davanın beşinci duruşması 18 Temmuz'da İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Savcının ilk duruşmadaki talebi üzerine akademisyenlerin Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesine göre yargılanması talebine dair Adalet Bakanlığı'ndan beklenen izin yazısının gelmemesi sebebiyle, mahkeme, dosyanın dönüşünün beklenmesine karar vererek davayı 26 Aralık saat 09.50'ye erteledi. 18 Temmuz'da İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülen, Özgür Gündem Gazetesi ile dayanışmak amacıyla katıldıkları 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyası sebebiyle yargılanan Can Dündar ve Veysi Altay'ın davası 26 Aralık'a ertelendi. GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI Cumhuriyet Gazetesinin yayın politikasına ilişkin olarak açılan ve silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüte yardım etme, hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma gibi suçlarla yargılanan gazetenin yazar, avukat, çizer, muhabir ve yöneticilerihakkındaki davanın ilk duruşması ve 27 Temmuz tarihlerinde görülecek. Takip ettiğimiz davalarla ilgili detaylara erişim için; 1 0