YUMURTA TAVUKÇULU U VER LER

Transkript

1 YUMURTA TAVUKÇULU U VER LER

2

3

4 TE EKKÜR: Bu yayının hazırlanmasına verdi i katkılardan dolayı Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ö retim üyesi Sayın Prof.Dr. Numan AKMAN a te ekkür ederiz.

5 YUMURTA ÜRETÝCÝLERÝ MERKEZ BÝRLÝÐÝ (YUM-BÝR) Yumurta Üreticileri Merkez Birliði; 5200 sayýlý Tarýmsal Üretici Birlikleri Kanunu hükümlerine göre, tarihinde, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý nýn Onayý ile kurulmuþtur. Bünyesinde Ankara, Afyonkarahisar, Bursa, Çorum, Ýzmir, Karaman, Kayseri, Konya, Bandýrma, Baþmakçý, Tavþanlý, Manisa, Samsun, Bolu ve Balýkesir Yumurta Üretici Birlikleri yer almaktadýr. Merkez Birliði üyesi 15 birliğin toplam üye sayýsý 600 kadardýr. Söz konusu üyelere ait iþletmeler ruhsatlý olup, hepsi Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý nýn belirlediði þartlarda üretim yapmaktadýr. Yumurta Üreticileri Merkez Birliðinin amacý, üyelerinin hak ve menfaatlerini korumak, saðlýklý sürülerden saðlýklý yumurta üretmek, yumurta tüketimini arttýrmak, üreticilere teknik destek vermek, Türk kanatlý sektörünün dönüþümüne öncülük etmektir.

6

7 1. DÜNYA YUMURTA ÜRET M N N BAZI ÖZELL KLER Tablo1.1: Dünya Yumurta Üretimi ( ) YIL YUMURTA(1000 Ton) 1970 Yılı= Kaynak : Grafik 1.1. Dünya Yumurta Üretiminin De i imi (1970 Yılı Üretimi = 100) DE ER YILLAR 1

8 Tablo 1. 2: Dünya Yumurta Üretimindeki Lider 12 Ülke ( ) SIRA ÜLKELER ÜRET M ÜRET. ÜRET M ÜRET. ÜRET M (1000 PAYI ÜLKELER (1000 PAYI ÜLKELER (1000 Ton) (%) Ton) (%) Ton) ÜRET. PAYI (%) 1 ABD Çin Çin ,8 2 S.S.C.B ABD ABD Japonya Hindistan Hindistan Çin Japonya Japonya Almanya Rusya Fed Rusya Fede ngiltere Meksika Meksika Fransa Brezilya Brezilya talya Endonezya Endonezya spanya Fransa Fransa Polonya spanya spanya Meksika Ukrayna Ukrayna Kanada Türkiye Türkiye ülke ülke ülke Dünya Dünya Dünya Kaynak: Tablo 1.3: Geli mi ve Geli mekte Olan Ülkeler Yumurta Üretiminin De i imi ( ) YIL DÜNYA (1000 Ton) AZ GEL M ÜLKELER (AGÜ) GEL MEKTE OLAN ÜLKELER GEL M ÜLKELER(GÜ) (1000 Ton) % (1000 Ton) % (1000 Ton) % Kaynak: * Geli mekte olan ülkeler grubunda da yer alan ülkeler, az geli mi ülkeler grubundan çıkarılmı tır. 2

9 Grafik 1.2: Dünya Yumurta Üretiminin Kıtalar Arası Da ılımı (%) 100% 90% 80% 70% 60% % 40% 30% 20% 10% % AMERIKA OKYANUSYA AVRUPA AFRIKA ASYA Kaynak: Tablo 1.4: Dünya Yumurta hracatının Toplam Üretimdeki Payı ( ) YIL YUMURTA HRACATI (1000 Ton) HRACATIN TOPLAM ÜRET MDEK PAYI (%) Kaynak:

10 2. TÜRK YE TAVUK ve YUMURTA ÜRET M Tablo 2.1: l Bazında Ticari Kanatlı letme ve Kümes Sayıları (2006) L ADI DAMIZLIK VE KULUÇKAHANE ETL K (BRO LER) YUMURTACI TOPLAM letme Kümes letme Kümes letme Kümes letme Kümes Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı 1 ADANA ADIYAMAN AFYON AGRI* AMASYA ANKARA ANTALYA ARTVIN* AYDIN BALIKESIR BILECIK BINGOL* BITLIS* BOLU BURDUR BURSA CANAKKALE CANKIRI CORUM DENIZLI DIYARBAKIR EDIRNE ELAZIG ERZINCAN ERZURUM ESKISEHIR GAZIANTEP GIRESUN GUMUSHANE HAKKARI* HATAY ISPARTA MERS N ISTANBUL IZMIR KARS*

11 37 KASTAMONU KAYSERI KIRKLARELI KIRSEHIR KOCAELI KONYA KUTAHYA MALATYA MANISA K.MARAS MARDIN MUGLA MUS NEVSEHIR NIGDE ORDU RIZE* SAKARYA SAMSUN SIIRT* SINOP* SIVAS TEKIRDAG TOKAT TRABZON TUNCELI* S.URFA* USAK VAN YOZGAT ZONGULDAK AKSARAY BAYBURT KARAMAN KIRIKKALE BATMAN* SIRNAK* BARTIN ARDAHAN* IGDIR* YALOVA KARABÜK KILIS OSMANIYE DÜZCE TOPLAM Kaynak: KORGEM (*) Kanatlı i letmesi kaydı bulunamamı tır 5

12 Tablo 2.2: l Bazında Tavuk ve Yumurta Üretimi (2006) SIRA NO LLER TAVUK SAYILARI (Adet) Broiler Yumurtacı Toplam Yumurta Sayısı Yumurta Üretimindeki Payı (%) Yumurtacı Tavuk Ba ına Yumurta Sayısı 1 ADANA , ADIYAMAN , AFYON , A RI , AMASYA , ANKARA , ANTALYA , ARTV N , AYDIN , BALIKES R , B LEC K , B NGÖL , B TL S , BOLU , BURDUR , BURSA , ÇANAKKALE , ÇANKIRI , ÇORUM , DEN ZL , D YARBAKIR , ED RNE , ELAZI , ERZ NCAN , ERZURUM , ESK EH R , GAZ ANTEP , G RESUN , GÜMÜ HANE , HAKKAR , HATAY , SPARTA , MERS N , STANBUL , ZM R , KARS , KASTAMONU , KAYSER , KIRKLAREL ,

13 40 KIR EH R , KOCAEL , KONYA , KÜTAHYA , MALATYA , MAN SA , K.MARA , MARD N , MU LA , MU , NEV EH R , N DE , ORDU , R ZE , SAKARYA , SAMSUN , S RT , S NOP , S VAS , TEK RDA , TOKAT , TRABZON , TUNCEL , ANLIURFA , U AK , VAN , YOZGAT , ZONDULDAK , AKSARAY , BAYBURT , KARAMAN , KIRIKKALE , BATMAN , IRNAK , BARTIN , ARDAHAN , I DIR ,00 77 YALOVA , KARABÜK , K L S , OSMAN YE , DÜZCE , GENEL TOPLAM ,00 Kaynak:TU K (Tavuk sayıları ve yumurta sayılarına köy tavu u dahildir.) 7

14 Tablo 2.3: l Bazında Tavuk ve Yumurta Üretimi (2007) SIRA NO LLER TAVUK SAYILARI (Adet) Broiler Yumurtacı Toplam Yumurta Sayısı (1000) Yumurta Üretimindeki Payı (%) Yumurtacı Tavuk Ba ına Yumurta Sayısı 1 ADANA , ADIYAMAN , AFYON , A RI , AMASYA , ANKARA , ANTALYA , ARTV N , AYDIN , BALIKES R , B LEC K , B NGÖL , B TL S , BOLU , BURDUR , BURSA , ÇANAKKALE , ÇANKIRI , ÇORUM , DEN ZL , D YARBAKIR , ED RNE , ELAZI , ERZ NCAN , ERZURUM , ESK EH R , GAZ ANTEP , G RESUN , GÜMÜ HANE , HAKKAR , HATAY , SPARTA , MERS N , STANBUL , ZM R , KARS , KASTAMONU , KAYSER , KIRKLAREL ,

15 40 KIR EH R , KOCAEL , KONYA , KÜTAHYA , MALATYA , MAN SA , K.MARA , MARD N , MU LA , MU , NEV EH R , N DE , ORDU , R ZE , SAKARYA , SAMSUN , S RT , S NOP , S VAS , TEK RDA , TOKAT , TRABZON , TUNCEL , ANLIURFA , U AK , VAN , YOZGAT , ZONDULDAK , AKSARAY , BAYBURT , KARAMAN , KIRIKKALE , BATMAN , IRNAK , BARTIN , ARDAHAN , I DIR , YALOVA , KARABÜK , K L S , OSMAN YE , DÜZCE , GENEL TOPLAM Kaynak: TU K (Tavuk sayıları ve yumurta sayılarına köy tavu u dahildir.) 9

16 Tablo 2.4: Türkiye Yumurta Üretimi YILLAR YUMURTA ÜRET M (Milyon adet) 2003* * * Kaynak:*BESD-B R, YUM-B R (BESD-B R, YUM-B R tarafından yapılan ticari i letmelerdeki yumurta üretimi tahmin çalı malarından alınmı tır.) Tablo 2.5 : Damızlık Yumurta Tavu u (Parent Stok) Civciv thalatı YILLAR M KTAR (Adet) TUTAR (USD) F YAT ADET/USD Kaynak:TÜGEM 10

17 Tablo 2.6: Yıllar tibarıyla Parent Stok thalatına Ba lı Olarak Hesaplanmı Civciv ve Yumurta Üretimi YILLAR BEYAZ PARENT STOK G R ÜRET LEN C VC V YUMURTA ÜRET M KAHVE RENG BEYAZ+ KAHVE RENG BEYAZ KAHVE RENG BEYAZ+ KAHVE RENG BEYAZ KAHVE RENG BEYAZ+ KAHVE RENG * ** Kaynak:YUM-B R * Tahmini veriler ** 16 Haziran 2008 tarihine kadar 11

18 Tablo 2.7 : Türkiye nin Yumurta hracatı YIL M KTAR(KG) DE ER (FOB, USD F YAT (FOB, USD/KG) Kaynak:DTM Tablo 2.8: Birliklerin Sofralık Yumurta hracatı ve Türkiye hracatındaki Payları (2007) B RL K M KTAR (Adet ) 2007 DE ER (USD) F YAT (USD/1000 ADET) TOPLAM HRACATTAK PAYI (%) AFYON BALIKES R BANDIRMA BURSA ÇORUM ZM R KARAMAN KAYSER KONYA MAN SA TOPLAM Kaynak: YUM-B R 12

19 Grafik 2.1: Aylar tibarıyla Yumurta Tavu u Yemi Üretimi ( ) ÜRET M (TON) AY 2007 Yılı Yem Üretimi 2006 Yılı Yem Üretimi Kaynak:KORGEM (Yem üretim rakamları yem fabrikalarındaki üretimi içermekte olup, kendi yemini yapanların üretimini kapsamamaktadır.) Tablo 2.9 : Yıllarında Ortalama Karma Yem Fiyatları (YTL/Ton) YEM C NSLER Etlik Piliç Yemi Fiyat Bir önceki yıla göre de i im (%) Fiyat Bir önceki yıla göre de i im (%) Yum.Tav.Yemi Süt Yemi Besi Yemi Kaynak: KORGEM 13

20 Grafik 2.2: Önemli Yem Hammaddelerinin Fiyatları 2500 DOLAR/TON MISIR SOYA KÜSPES A.KÜSPES DCP HAM SOYA YA I MISIR GLUTEN Haz.07 Tem.07 A u.07 Eyl.07 Eki.07 Kas.07 Ara.07 Oca.08 ub.08 Mar.08 Nis.08 AYLAR Kaynak: YUM-B R Tablo 2.10: 2007 Yılı Haftalık Üretici Yumurta Fiyatları (YTL/adet) HAFTA DUBLE ESK ANA YEN ANA YARKA P L Ç KILAVUZ 1 0,160 0,158 0,155 0,150 0,140 0, ,160 0,158 0,155 0,150 0,140 0, ,170 0,168 0,165 0,160 0,150 0, ,150 0,148 0,145 0,140 0,130 0, ,130 0,128 0,125 0,120 0,110 0, ,140 0,138 0,135 0,130 0,120 0, ,140 0,138 0,135 0,130 0,120 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,120 0,118 0,115 0,110 0,100 0, ,125 0,123 0,120 0,115 0,105 0, ,130 0,128 0,125 0,120 0,105 0, ,118 0,116 0,113 0,108 0,093 0,081 14

21 17 0,118 0,116 0,113 0,108 0,093 0, ,118 0,116 0,113 0,108 0,093 0, ,100 0,098 0,095 0,090 0,075 0, ,095 0,093 0,090 0,085 0,075 0, ,095 0,093 0,090 0,085 0,075 0, ,100 0,098 0,095 0,090 0,080 0, ,110 0,108 0,105 0,100 0,090 0, ,115 0,113 0,108 0,100 0,090 0, ,105 0,103 0,098 0,090 0,080 0, ,105 0,103 0,098 0,090 0,080 0, ,105 0,103 0,098 0,090 0,080 0, ,110 0,108 0,103 0,095 0,085 0, ,115 0,113 0,108 0,100 0,090 0, ,125 0,123 0,118 0,110 0,100 0, ,138 0,136 0,131 0,123 0,113 0, ,141 0,139 0,134 0,126 0,116 0, ,141 0,139 0,134 0,115 0,105 0, ,155 0,153 0,148 0,129 0,119 0, ,160 0,158 0,153 0,134 0,124 0, ,160 0,158 0,153 0,140 0,124 0, ,160 0,158 0,153 0,140 0,124 0, ,160 0,158 0,153 0,140 0,124 0, ,135 0,133 0,128 0,115 0,100 0, ,140 0,138 0,133 0,120 0,105 0, ,140 0,138 0,133 0,120 0,105 0, ,125 0,123 0,118 0,105 0,090 0, ,110 0,108 0,103 0,090 0,080 0, ,115 0,113 0,108 0,095 0,085 0, ,120 0,118 0,113 0,100 0,090 0, ,136 0,134 0,129 0,121 0,111 0, ,142 0,14 0,135 0,127 0,117 0, ,145 0,143 0,138 0,130 0,120 0, ,147 0,145 0,140 0,132 0,122 0, ,150 0,148 0,143 0,135 0,125 0, ,150 0,148 0,143 0,135 0,125 0, ,150 0,148 0,143 0,135 0,125 0,105 ORTALAMA 0,130 0,128 0,124 0,116 0,105 0,090 Kaynak:YUM-B R *YUM-B R tarafından tavsiye edilen haftalık yumurta fiyatlarıdır. 15

22 Grafik 2.3: Haftalık Üretici Yumurta Fiyatları (2007) 0,18 F YATLAR (YTL/Adet) 0,16 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 DUBLE YEN ANA P L Ç ESK ANA YARKA KILAVUZ 0, HAFTALAR Kaynak: YUM-B R (YUM-B R tarafından haftalık açıklanan tavsiye fiyatları esas alınmı tır.) Grafik 2.4 : Yumurta hracat Fiyatı ile ç Piyasa Fiyatı Kar ıla tırması (2007) 0,180 0,160 0,140 0,120 F YAT 0,100 0,080 0,060 0,040 0,020 0,000 1 HAFTA 3 HAFTA HRACAT Ç P YASA 5 HAFTA 7HAFTA 9 HAFTA 11 HAFTA 13 HAFTA 15 HAFTA 17 HAFTA 19 HAFTA 21 HAFTA 23 HAFTA 25 HAFTA 27 HAFTA HAFTA Kaynak: YUM-B R * hracat fiyatına, ihracat destekleri dâhil edilmemi tir HAFTA 31 HAFTA 33 HAFTA 35 HAFTA 37 HAFTA 39 HAFTA 41 HAFTA 43 HAFTA 45 HAFTA 47 HAFTA 49 HAFTA 51 HAFTA

23 Grafik 2.5: 2007 Yılında Aylık Yumurta Maliyeti ile Satı Fiyatlarının Kar ıla tırması 0,16 0,14 0,12 ORT.YUMURTA SATI F YATI ORT. YUMURTA MAL YET YTL 0,1 0,08 0,06 OCAK UBAT MART N SAN MAYIS HAZ RAN TEMMUZ AYLAR A USTOS EYLÜL EK M KASIM ARALIK Kaynak: YUM-B R *Yumurta maliyeti, ikinci dönem yumurta yemi esas alınarak, Ortalama Yumurta satı ı ise kılavuz hariç di er be boyun i letmeden satı fiyatları ve pazar payları esas alınarak hesaplanmı tır. Grafik 2.6: 2008 Yılında Aylık Yumurta Maliyeti ile Satı Fiyatlarının Kar ıla tırması (Ocak-Mayıs) 0,14 0,12 YTL 0,1 0,08 0,06 YUMURTA MAL YET YUMURTA SATI I OCAK UBAT MART N SAN MAYIS AYLAR Kaynak: YUM-B R *Yumurta maliyeti, ikinci dönem yumurta yemi esas alınarak, Ortalama Yumurta satı ı ise kılavuz hariç di er be boyun i letmeden satı fiyatları ve pazar payları esas alınarak hesaplanmı tır. 17

24 Tablo 2.11: Türkiye de Ki i Ba ına Yumurta Üretimi YILLAR YUMURTA ÜRET M (Milyon Adet) NÜFUS (1000) K BA INA TÜKET M (Adet) *Tüketim rakamlarına köy yumurtası dâhil edilmemi, ihraç edilen miktar da dü ülmemi tir. Tablo 2.12: Bazı Ülkelerde Yıllık Yumurta Tüketimi (Adet/Ki i/yıl) ÜLKELER ÜLKELER ABD rlanda Almanya sveç Arjantin sviçre Avustralya talya Avusturya Japonya Brezilya Kanada Çek Cumhuriyeti Macaristan Çin Meksika Danimarka Portekiz Finlandiya Rusya Fransa ili G.Afrika Tayland Hindistan Türkiye Hollanda Y.Zelanda ngiltere Yunanistan ran Dünya Kaynak:Executive quite to world poultry(2007) 18