TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALILIĞI

Transkript

1 2017 TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ TÜRKİYE DE TARIM SİGORTALILIĞI EMEKLİLİK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı

2 Hazırlayan Türkiye Ziraat Odaları Birliği Sosyal Güvenlik Kurumu Baskı Tarihi Nisan 2017 Yayın No 289 Baskı Altan Özyurt Matbaacılık Tanıtım Reklam Organizasyon Danışmanlık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi Bölgesi Cadde No: 138/40 Yenimahalle / ANKARA ISBN Bu kitabın tüm hakları Türkiye Ziraat Odaları Birliği ne aittir.

3 EMEKLİLİK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı

4

5 ÖNSÖZ Dünyanın sosyal güvenlik alanındaki sayılı reformlarından biri olan Türkiye Sosyal Güvenlik Reformu, tüm vatandaşlarımıza hizmetlerin daha etkin, adil, hızlı ve kaliteli sunulması ve mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi gerçekleştirilmek amacıyla yapılmıştır. Reform iki kanunla gerçekleştirilmiştir. Bunlar; sosyal güvenlik kurumlarını tek çatı altında toplayan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu dur. Bu reform ile norm ve standart birliği sağlanmış, sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi oluşturulmuştur sayılı Kanun ve bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan Yönetmelik, Tebliğ ve Genelgeler ile de vatandaşlarımıza sunulan hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi hedeflenmiştir. Kurumumuz tarafından yürütülen iş ve işlemlerde en önemli paydaşlarımızdan birisi de tarım kesiminde çalışan vatandaşlarımızdır. Özellikle, 5510 sayılı Kanun ve buna dayalı olarak çıkartılan ikincil mevzuat kapsamında tarım kesiminde çalışan vatandaşlarımızı ilgilendiren birçok düzenleme yapılmıştır. Tarım kesiminde çalışan vatandaşlarımızın gerek Kurumumuzca sunulan sağlık hizmetlerinden, gerek emeklilik hizmetlerinden, gerekse diğer hizmetlerden yararlanabilmeleri için hak ve yükümlülüklerini bilmeleri gerektiğinden hareketle, tarım kesiminde çalışan vatandaşlarımız için bir kılavuz hazırlanmıştır. Bu kılavuzda tarım kesiminde çalışan sigortalılarımızın hak ve yükümlülükleri açıklanmış, ne şekilde tarım sigortalısı olabilecekleri, primlerini nasıl ve hangi zamanlarda ödemeleri gerektiği, sigortalılıklarını nasıl sonlandırabilecekleri ve primlerini süresi içinde ödeyemeyen vatandaşlarımızın borçlarını nasıl taksitlendirebilecekleri gibi hususlara yer verilmiştir. Bu bağlamda, tarım kesiminde çalışan vatandaşlarımızın, olası riskleri de göz önünde bulundurarak sigortalı olmalarının önemini bir kez daha hatırlatarak, bu çerçevede hazırlanan kılavuzda belirtilen hususlara dikkat etmelerini temenni ederiz. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı I

6

7 İÇİNDEKİLER 2926 SAYILI KANUNA TABİ SİGORTALILIK... 1 Tanım... 1 Tarımsal Faaliyette Bulunmak... 1 Amaç... 2 Sigortalılık... 2 İleri Yaştakilerin Sigortalılığı... 3 Sigortalılığın Sona Ermesi... 4 Yeniden Sigortalılık Sayılı Kanuna Tabi Sigortalı Olanlardan, Diğer Kanunlara Tabi Kısa Süreli Çalışmaları Olanların Yeniden Sigortalılıklarının Başlatılması ve Bildirimi Yıllık Borçlanma... 5 Askerlik Borçlanması Tarihleri Arasında Basamak Seçme, Basamak Satın Alma ve İntibak İşlemleri Tarihleri Arasında Yapılan Prim Ödemeleri Sayılı Kanuna Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık... 8 Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlatılması... 9 III

8 5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ (B) BENDİNİN (4) NUMARALI ALT BENDİNE GÖRE SİGORTALILIK İŞLEMLERİ Sigortalı Sayılanlar Tescil ve Yeniden Sigortalılık Sigortalılığın Sona Erdirilmesi Bildirim Yükümlülüğü Muafiyet Yaş Yaşını Dolduranların Sigortalılığının Sona Erdirilmesi: /10/2008 Tarihinden Önce 65 Yaşını Dolduranlar: /2/2011 Tarihinden Önce 65 Yaşını Dolduranlar /2/2011 Tarihinden Sonra 65 Yaşını Dolduranlar /2/2011 Tarihinden Sonra Talepleri İle Tarım Sigortalılığı Başlatılanlardan 65 Yaşını Dolduranların Sigortalılıklarının Sona Erdirilmesi /2/2011 Tarihinden Sonra Re sen Tescili Yapılanlardan 65 Yaşını Dolduranların Sigortalılıklarının Sona Erdirilmesi Doğum Borçlanması Tarihi İtibariyle Tarımsal Kesinti Uygulaması a. Sattıkları Ürünlerden Kesinti Yapılacaklar b. Sattıkları Ürünlerden Kesinti Yapılmayacaklar IV

9 C. Kesinti Oranı D. Tarımsal Ürün Kesintisi Yapanların Tescili ve Şifre Verilmesi E- Süresiz Kesinti Muafiyet Belgesi F-Süreli Kesinti Muafiyet Belgesi GEÇİCİ 17 NCİ MADDE UYGULAMASI Kapsamdaki Sigortalılar Sigortalılık Sürelerinin Belirlenmesi ve Sigortalılığın Durdurulması Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin Değerlendirilmesi İhya Talebinden Vazgeçilmesi Hizmetlerin Bildirilmesi GEÇİCİ 63 ÜNCÜ MADDEYE GÖRE DURDURULAN SİGORTALILIK SÜRELERİ Kapsamdaki Sigortalılar Sigortalılığın Durdurulması Üç Aylık Ödeme Süresi Beklenilmeksizin Talebe İstinaden Sigortalılığın Durdurulması Sayılı Kanun Kapsamındaki Prim Borçlarını Yapılandıranların Sigortalılıklarının Durdurulması Prim Borçlarını 6183 Sayılı Kanunun 48 inci Maddesi Kapsamında Taksitlendirenlerin Sigortalılıklarının Durdurulması (64) Sanal Terk Kodunun (63) Gerçek Terk Koduna Dönüştürülmesi V

10 Durdurulan Sigortalılığın Yeniden Başlatılması Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin İhya Edilmesi Hizmetlerin Bildirilmesi DİĞER HUSUSLAR Ödeme Planlarının İlgililere Tebliği Sigortalılıkları Durdurulanlar İle Bunların Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilerin Genel Sağlık Sigortalılığı İhya Edilerek Kazanılan Hizmet Sürelerinin Geçerlilik Tarihi /10/2000 İla 30/9/2008 Tarihleri Arasında Yersiz Sağlık Primi Ödeyip Sağlık Hizmeti Alan Sigortalılarla İlgili Yapılacak İşlemler Beş Puanlık Prim İndirimi Uygulaması /10/2008 Tarihinden Sonra Zorunlu Sigortalı Olarak Tescili Yapılan Sigortalıların Primlerinin Değerlendirme İşlemleri VI

11

12

13 2926 SAYILI KANUNA TABİ SİGORTALILIK Tanım Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, 20 Ekim 1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır sayılı Kanunun uygulanmasına ilk defa tarihinde Konya, Karaman ve Kırşehir, tarihinden itibaren Ankara, Çankırı, Eskişehir, Kayseri, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat, Kırıkkale ve Aksaray, tarihinden itibaren Afyonkarahisar, Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla ve Uşak, tarihinden itibaren Amasya, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Trabzon, Bayburt, Kilis ve Gaziantep, tarihinden itibaren Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kocaeli, Kırklareli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova, tarihinde Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, Malatya, Kahramanmaraş, Erzincan, İçel, Bolu, Düzce, Çorum, Tokat, Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde, tarihinden itibaren de Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, Hakkari, Kars, Kastamonu, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Batman, Şırnak, Ardahan ve Iğdır illeri de kapsama alınarak tüm yurtta uygulamaya geçilmiştir. Tarımsal Faaliyette Bulunmak Kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde, kamuya mahsus mahallerde ekim, dikim, bakım, üretim, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veya doğrudan doğruya tabiattan yararlanmak suretiyle bitki, orman, hayvan ve di- 1

14 ğer su ürünlerinin üretimini, avlanmasını, avcılar ve yetiştiriciler tarafından muhafazasını, taşınmasını sağlayanları veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanmak suretiyle kendi adına ve hesabına çalışanları ifade etmektedir. Amaç Bu Kanunun amacı, tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlara ve hak sahiplerine malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde bu Kanunda yazılı şartlarla sosyal sigorta yardımları sağlamaktır. Ayrıca, tarihinde yürürlüğe giren 4386 sayılı Kanunla, 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlara tarihinden itibaren sekiz (8) ay sağlık primi ödemeleri halinde, kendilerine ve hak sahiplerine sağlık hizmeti verilmeye başlanılmıştır. Sigortalılık Kanunla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan T.C Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, (BAĞ-KUR) Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu ve Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesine göre kurulan emekli sandığı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın tarımsal faaliyetlerde bulunanlar, 2926 sayılı Kanuna göre tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılmışlardır. Köy ve mahalle muhtarları, bu Kanuna göre sigortalı sayılanları sigortalılıklarının başladığı tarihten, sigortalılığı sona erenlerin ise sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren, en geç üç ay içinde Kuruma bildirme yükümlülükleri bulunmaktadır. Köy ve mahalle muhtarları tarafından, tarımsal faaliyetlerinin başladığı tarihten itibaren üç ay içerisinde tanzim ve tasdik edilen tarım giriş bildirgelerini Kurum kayıtlarına intikal ettirilenlerin tescilleri, tarımsal faaliyetlerinin başladığı tarih itibariyle, bildirimin yapıldığı tarihte 18 yaşını doldurmayanların ise ( tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6270 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle mülga 2926 sayılı Kanunun 7 nci maddesine eklenen tarihli ve 4956 sayılı Kanunun 48 inci maddesi ile değişik mülga tarihli ve 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükmü tarihi öncesi içinde uygulanır hükmü gereği, tarihinden önce, tescilde aile reisliği ve 22 yaş şartı kaldırdığından) 18 yaşını doldurdukları tarihi takip eden yılbaşından itibaren başlatılır. Sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayanların tescil işlemleri, bildirgenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden aybaşı itibariyle, Kurumca re sen yapılır. 2

15 Herhangi bir nedenle giriş bildirgeleri Kurum kayıtlarına intikal etmediği halde, prim ödemesinde bulunan sigortalıların veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları koşuluyla, ödemeleri tescille ilgili irade beyanı kabul edilerek, prim ödemesi ilin kapsama alındığı tarihten itibaren üç aylık süre içerisinde talepte bulunanlar kapsam tarihi itibariyle, üç aylık süre geçtikten sonra talep edenlerin ise taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden aybaşı itibariyle sigortalılıkları başlatılır. Sigortalıların kayıt ve tescil işlemlerinde, 2926 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine istinaden valilik, kaymakamlık, özel idare, belediye, muhtarlık ve nüfus idareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarih ve 2834 sayılı Kanuna göre kurulan tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin, tarih ve 1581 sayılı Kanuna göre kurulan tarım kredi kooperatifleri ve birliklerinin, tarih ve 1163 sayılı kooperatifler Kanununa göre kurulan Pancar Ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile Birliği (Pankobirlik), Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik bulunan milli bankaların kayıtları esas alınmıştır. Tarımsal faaliyetinden dolayı, 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre tescil ve re sen tescili yapılan sigortalıların, Kanunun 10 uncu maddesinde tescilde esas alınacak kayıtlara göre sigortalılıkları devam edenlerin, tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayılmışlardır. İleri Yaştakilerin Sigortalılığı tarih ve 3350 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile değişik 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin son paragrafında yer alan, ancak uygulama tarihinde 50 yaşını dolduran kadınlarla, 55 yaşını dolduran erkekler istekleri halinde kapsama alınırlar. hükmü doğrultusunda 2926 sayılı Kanun hükümlerine göre; tarihleri arasında Kurumumuza kayıt ve tescili yapılan sigortalılardan, uygulamanın başlatıldığı tarihte 50 yaşını dolduran kadın sigortalılar ile 55 yaşını dolduran erkek sigortalıların Kurumumuzdaki sigortalılıkları istemeleri halinde devam ettirilecek, sigortalı olmak istemeyenlerin ise tescil tarihi itibariyle sigortalılıkları iptal edilecektir. Bu uygulama, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4956 sayılı Kanunun 48 inci maddesiyle değişik 2926 sayılı Kanunun KAPSAM başlıklı 2 nci maddesinin son paragrafındaki İlk tescil tarihinde ellisekiz yaşını dolduran kadınlarla, altmış yaşını dolduran erkekler istemeleri halinde kapsama alınırlar hükmü gereği tarihleri arasında tarım sigortalılıkları başlayanlardan tescil tarihi itibariyle 58 yaşını dolduran kadın- 3

16 larla, 60 yaşını dolduran erkeklerin yazılı talepte bulunmaları halinde, tescil tarihi itibariyle sigortalılıkları iptal edilecektir. Sigortalılığın Sona Ermesi 2926 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanlardan; a) Tarımsal faaliyette bulunanlar, tarımsal faaliyetlerine son verdikleri tarihte, b) Diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamına tabi bir işte çalışanların, çalışmaya başladıkları tarihten bir gün önce, c) Ölen sigortalının ölüm tarihi itibariyle, d) Aylık talebinde bulunanlar, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden itibaren, sigortalılıkları sona erdirilir. Sigortalılıkları sona erenler, sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma başvurarak kayıtlarını sildirmek zorundadırlar. Yeniden Sigortalılık 2926 sayılı Kanuna göre sigortalılıkları sona erdirilenlerden; 1. Yeniden tarım sigortası kapsamına girenlerin, bu kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptıranların kapsama girdikleri tarihten, 2. Tarımsal faaliyeti devam ederken, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarındaki çalışmalarından dolayı sigortalılıkları sona erdirilenlerin, sigortalı çalışmalarının son bulduğu tarihten itibaren üç ay içerisinde Kuruma müracaat etmeleri halinde, sigortalı çalışmasının son bulduğu günü takip eden günden itibaren 3. Yeniden kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içerisinde bulunduğu basamak üzerinden prim ödeyenler kapsama girdikleri tarih itibariyle, 4. Kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içerisinde müracaat etmeyenlerin ise taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden aybaşı itibariyle, yeniden sigortalılıkları başlatılır. 4

17 2926 Sayılı Kanuna Tabi Sigortalı Olanlardan, Diğer Kanunlara Tabi Kısa Süreli Çalışmaları Olanların Yeniden Sigortalılıklarının Başlatılması ve Bildirimi Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri başlıklı geçici 8 inci maddesinin onuncu fıkrasında; 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mülga 2926 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluş kayıtları esas alınarak sigortalılıkları başlatılanlardan diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışmaları nedeniyle sigortalılıkları sona erdirilen ve bir yıldan az süreli çalışması bulunanlar, Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlardan kayıtlarının devam ettiğine ilişkin belgelerle birlikte yazılı talepte bulunmaları halinde, yeniden sigortalılıkları diğer kanunlara tabi çalışmalarının sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılır. hükmü yer almaktadır. Bu hüküm gereğince, 01/10/2008 tarihinden önce mülga 2926 sayılı Kanuna göre tarımsal faaliyetleri devam ederken 506, 1479 ve 5434 sayılı Kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda bir yıldan az süreli zorunlu çalışmaları nedeniyle tarım sigortalılıkları sona erdirilenlerin, bu çalışmaları sona erdiğinde tarımda yeniden sigortalılıklarının başlatılması için üç ay içinde sigortalının veya hak sahiplerinin talepte bulunmamaları halinde, geriye dönük sigortalılıkları başlatılamayanların, mülga 2926 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluş kayıtları ile belgelemeleri halinde yeniden sigortalılıkları başlatılacaktır. Yapılacak işlemlerde, bir yıldan az süreli çalışmaların tespitinde zorunlu çalışmalar bildirilen tarih aralığındaki süre olmayıp, bildirilen tarih aralığında aranılan gün sayısının bir yıldan az olup olmadığının dikkate alınması ve her giriş çıkış tarihlerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. 10 Yıllık Borçlanma 2926 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesiyle; 2926 sayılı Kanuna göre sigortalı olanlardan Kanunun yürürlüğe girdiği 01/01/1984 tarihinde 40 yaşını dolduran kadın sigortalılarla 45 yaşını tamamlamış erkek sigortalılara, sigortalı oldukları tarihten geriye doğru en fazla 10 yıllık süreyi mecburi sigortalılık kapsamına girdikleri tarihten itibaren 2 yıl içerisinde talepte bulunmak şartıyla borçlanma hakkı tanınmıştır. Borçlanılan sürelere ilişkin tahakkuk ettirilen borçlanma tutarının, bu hakkın doğduğu tarihten itibaren 3 yıl içerisinde defadan veya taksitli olarak, Kurumun anlaşma yaptığı bankalara ödenmesi halinde geçerli kabul edilecektir. Tanınan süre içerisinde yapılan borçlanmadan daha az bir süre karşılığında kısmi prim ödemesi yapılmış ise primi karşıladığı süre kadar sigortalılık hizmeti verilebilir. 5

18 Borçlanmak için ön görülen 2 yıllık süre 01/01/1984 tarihinde 40 yaşını dolduran kadın ve 45 yaşını dolduran erkek sigortalıların, ilin tarım kapsamına girdiği tarihte başlar. Kanunun geçici 1 inci maddesine göre borçlanma hakkı zorunlu sigortalılara verildiğinden, 60 ıncı maddeye istinaden isteğe bağlı tarım sigortalısı olanlar bu haktan yararlanamazlar sayılı Kanuna göre yapılan 10 yıllık borçlanmalar, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarında değerlendirilemez. Askerlik Borçlanması 4447 sayılı Kanunun 43 üncü maddesi ile 2926 sayılı Kanuna Askerlik borçlanması başlıklı ek 2 nci madde eklenerek, bu Kanuna tabi sigortalılara ve hak sahiplerine de askerlik borçlanma hakkı verilmiştir. Buna göre; 2926 sayılı Kanuna tabi aktif sigortalılarla aktif sigortalı iken vefat eden sigortalıların hak sahiplerine, askerlikte er olarak geçen hizmet süreleri ile yedek subay okulunda geçen sürelerin tamamını borçlanıp, borçlanma tutarının tamamını talep tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeleri halinde sigortalılık hizmet süresi verilmeye başlanılmıştır. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er ve 01/01/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçen sürelerin borçlandırılmasına imkan sağlanmıştır sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların 41 inci maddeye göre yapacakları borçlanma taleplerinde de tescil edilmiş olma şartı dışında herhangi bir şart aranmayacaktır. Bu nedenle, 01/10/2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar gereğince aktif sigortalı olmamaları nedeniyle askerlik borçlanma talepleri reddedilen sigortalı ve hak sahiplerinin 01/10/2008 tarihinden sonra yeniden müracaatları halinde borçlanma işlemleri aktif sigortalı olma şartı aranmaksızın sonuçlandırılacaktır Tarihleri Arasında Basamak Seçme, Basamak Satın Alma ve İntibak İşlemleri Sigortalı, 2926 sayılı Kanuna göre sigortalılığının başladığı tarihte 33 üncü maddeye göre belirlenen aylık gelir basamaklarından ilk 12 basamaktan dilediğini seçer ve en geç 3 ay içinde Kuruma vereceği giriş bildirgesi üzerinden veya dilekçesinde yazılı olarak bildirir. 3 ay içerisinde basamak seçmemesi halinde tescil basamağı 1 olarak işleme alınır. 6

19 Kanunda basamak sayısı 12 ve her basamakta bekleme süresi 2 yıl olduğundan, sigortalı bulunduğu basamakta 2 yıl tam prim ödedikten sonra talebi halinde bir üst basamağa yükselebilir. Ancak, 619 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımlandığı tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanunda basamak sayısı 24 e çıkarıldığından, sigortalının bu Kanuna göre seçtiği, intibak ettirildiği veya yükseltildiği ilk 12 basamakta bekleme süresi 1 yıl, 13 üncü basamaktan itibaren her bir basamakta bekleme süresi ise 2 yıl olarak esas alınmıştır. Buna göre ilk 11 basamakta sıra itibariyle basamak yükseltilmesi, prim ödemeye ve talebe bakılmaksızın Kurumca yapılır. 12 basamaktan itibaren basamak yükseltilmesi için, sigortalının yazılı talepte bulunması ve talep tarihinden önceki dönem sonu itibariyle prim ve diğer borçlarını ödemiş olma şartı getirilmiştir. 619 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 2926 sayılı Kanuna, geçici 9 uncu madde eklenmiş ve söz konusu kararname tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak aynı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir. Geçici 9 uncu madde ile bu kanun hükmünde kararnamenin yayımlandığı tarihten önce 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalı olanlara, KHK nin yayımlandığı tarihten itibaren altı ay içinde yazılı talepte bulunmaları şartıyla, bulundukları basamakları en fazla on iki basamak yükseltme hakkı verilmiştir. Basamak yükseltme primi her basamağın bekleme süresindeki prim tutarına sigortalının talep tarihinde bulunduğu basamaktaki bekleme süresine ait prim tutarı ilave edilerek hesaplanacaktır. Bu tutarın, varsa birikmiş prim borçları ile birlikte bu kanun hükmünde kararnamenin yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl içinde ödenmesi zorunludur. Basamak yükseltme tutarının tamamen veya kısmen ödenmesi halinde sigortalı son ödemenin yapıldığı tarihi takip eden aybaşı itibariyle bu ödemenin karşıladığı basamağa intibak ettirilir. Basamak yükseltme hakkından yararlanan sigortalılara basamak intibaklarının yapıldığı tarihten itibaren üç yıl sonra, bu Kanunda öngörülen diğer şartları taşımak ve talepte bulunmak kaydıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır Tarihleri Arasında Yapılan Prim Ödemeleri Bu Kanuna göre sigortalılardan, 25/05/ /01/1993 tarihleri arasında primlerini altı aylık dönemler halinde, bulundukları basamak göstergelerinin katsayı ile çarpılması sonucu bulunacak tutarın %15 oranı nispetinde sigorta primi alınmıştır tarihleri arasında ödenmesi gereken sigorta primlerine her bir basamak için tespit edilen basamaklarda tespit edilen gösterge rakamlarının yürürlükteki katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarın %12 si oranında sağlık sigortası primi dâhil edilmiştir. 7

20 01/ tarihinden itibaren sağlık sigortası prim oranı %15 sigorta primi %20 oranına çıkartılmıştır. Ayrıca tarihinden itibaren 1 ile 6 ncı basamaklarda bulunanlar, 6 ncı basamak göstergesinin katsayı ile çarpılması sonucu bulunacak tutarın %15 üzerinden, diğerlerinden ise kendi basamakları üzerinden sağlık primi tahsil edilmiş olup, tarihleri arasında sağlık sigortası prim oranı %20 ye çıkarılmıştır sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi itibariyle basamak sistemi kaldırıldığından, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olanlar 80 inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen 30 ibaresi, bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (I) bendinde belirtilen Otuz ibaresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için On beş olarak uygulanır ve prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip eden her yıl için bir puan artırılarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık primlerini birlikte ödemeleri gerekmektedir Sayılı Kanuna Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık 2926 sayılı Kanunun 60 ncı maddesiyle, tarımsal faaliyette bulunanlar ile bunların yanında aile mensubu olarak ücretsiz çalışmakla beraber bu Kanunun 4 üncü maddesi dışında kalanlardan 18 yaşını doldurmuş olanlara, Kuruma yazılı olarak başvurmak suretiyle isteğe bağlı tarım sigortalısı olma imkanı sağlanmıştır. Bu şartlar altında sigortalı olup, sigortalılıkları aralıksız devam edenlerin, tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanunun 50 nci maddesi hükümleri doğrultusunda sigortalılıkları devam ettirilmektedir. 8

21 Bu kapsamda isteğe bağlı sigortalılıkları devam edenlerin, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında sigortalı tarafından yazılı olarak beyan edilen prime esas aylık kazancın %32 si olup, bunun %20 si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası, %12 si genel sağlık sigortası primi olarak ödenmesi gerekmektedir. Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlatılması 4 Seri Numaralı Tebliğe göre, 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununun 36 ncı maddesine dayanılarak hazırlanan sigortalıların prim borçlarının sattıkları ürün bedellerinden tevkif suretiyle tahsil edilmesini öngören tarih 94/5173 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda hazırlanan uygulama tebliği, tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak tarihinden itibaren uygulanmaya başlanılmış, bu tebliğ ile yukarıda belirtildiği gibi gerek tarım bağ- kur sigortalılarından borcu olanların prim tahsilatlarının yapılması, gerekse bu Kanuna göre sigortalı olması gerekenlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yukarıda belirtilen tarihte yayımlanan 4 seri numaralı uygulama tebliğine göre müstahsilden Tevkifat Yapacak Olanlar başlıklı (B) bendinde tevkifat yapmakla yükümlü olan gerçek ve tüzel kişiler; Kamu idare ve müesseseleri, İktisadi Kamu müesseseleri, Sair Kurumlar (kooperatifler ve diğer kurumlar), Ticaret şirketleri, İş Ortaklıkları, Dernekler, Vakıflar ile Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, Zirai Kazançlarını bilanço zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler, Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı olarak tanımlanmıştır. Anılan Tebliğin (C) bendinde; Tevkifat kesintisi yapan gerçek ve tüzel kişilerin, çiftçilerden satın aldıkları ürün bedellerinden, çiftçilerin prim borçlarına mahsuben %1 oranında tevkifat yaparak düzenledikleri belgeler üzerinde göstermeleri ve bir ay içerisinde tevkif ettikleri tutarları takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar Kurum hesaplarına intikal ettirmeleri ve çiftçiye avans verildiği zaman tevkifat işlemi yapılmaması, avansın kapatılması sırasında ürün bedelinin tamamı üzerinden %1 oranında tevkifat yapılması istenilmiştir. 9

22 10 Bu Tebliğin (D) bendinde: Gerçek ve tüzel kişilerden, satın alma işlemleri nedeniyle mevzuat gereği tevkifat bildirim listelerine ürün satan çiftçinin adını, soyadını, baba adını, doğum yerini, doğum tarihini, adresini ve tevkifat tutarıyla beraber kendilerine ait bilgilerinde noksansız bir şekilde düzenlenerek muhafaza edilmesi zorunluluğunu getirmiştir. Tebliğin (E) maddesinde; Tevkifat yapan kurum ve kuruluş tarafından düzenlenen belgelerde, belirtilen miktarın Kurum hesaplarına intikal ettirilmesine müteakip, ödemelere ilişkin belgelerin birer fotokopisini veya suretini bildirime ekleyerek, takip eden ayın 20 nci günü mesai bitimine kadar zirai gelir vergisi tevkifatı ile ilgili muhtasar beyannamelerini vermekle yükümlü oldukları vergi dairelerinin bulunduğu illerdeki Bağ-Kur il müdürlüklerine, istenilen süre içerisinde taahhütlü olarak gönderilme zorunluluğu getirilmiştir. Tebliğin (F) maddesinde; Tevkifat yolu ile tahsil edilen paraların nasıl mahsup edileceği ve yersiz tahsil edilip üzerinden on yıl geçmeyen ödemelerin ne şekilde iade edileceği hakkında gerekli açıklama yapılmış olup, (G) maddesinde de tevkifat kesintisinin kimlerden yapılamayacağı açıklanmıştır Tebliğin (I) bölümünde ise; 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde, Kanunun 7 nci maddesinde öngörülen üç aylık süre içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan sigortalıların tescil işlemleri, Kanunun 9 uncu maddesine göre Kurumca re sen yapılmakta ve sigortalıların hak ve yükümlülükleri de kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacağı, Ancak, Kanunun 2nci maddesine göre sigortalı olmaları gerektiği halde, Kuruma kayıt ve tescilleri yapılmamış çiftçilerin, tevkifatın yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle yazılı talepte bulunmaları halinde, söz konusu talepleri tescil için irade beyanı olarak değerlendirilecek ve tevkifat tutarının Kurum hesaplarına bildirimin ise Kurum kayıtlarına intikal etmesi koşuluyla, sigortalılıkları tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı itibariyle başlatılacağı, Sigortalının bu yönde bir talebinin olmaması halinde, sigortalılık Kurumca re sen tescil işleminin yapıldığı ayı takip eden aybaşından itibaren başlatılacağı hüküm altına alınmıştır.

23 Bu bilgiler doğrultusunda, tevkifat yapan Kurumlar tarafından il müdürlüklerine gönderilen listeler taranarak, 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olması gerekenlerin kayıt ve tescil işlemleri yapılmıştır. Ancak, 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliğinin Prim Tevkifatı Nedeniyle Tescil ve Sigortalılığın Başlangıcı başlıklı (I) bendi 21/03/2002 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlükten kaldırıldığından, bu tarih itibariyle Kurum tarafından tevkifata istinaden yapılan tescil işlemleri durdurulmuştur. Bu Tebliğin uygulamadan kaldırılması sonucu çiftçiler tarafından açılan tespit davalarında: Çiftçilerin mağdur oldukları ve sosyal güvenlik hakkına kavuşmak amacıyla hareket edildiği anlaşıldığından, 4 Seri Numaralı Uygulama Tebliği nin mülga (I) bendi yeniden düzenlenmiş olup, 22/05/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulama Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair 7 Seri Numaralı Tebliğ yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş ve (I) bendi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenlemede; 2926 sayılı Kanunun 2 inci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde, Kanunun 7 nci maddesinde öngörülen üç aylık süre içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan sigortalıların tescil işlemleri, Kanunun 9 uncu maddesine göre Kurumca re sen yapılmakta ve sigortalıların hak ve yükümlülükleri de kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır. Ancak, Kanunun 2 nci maddesine göre sigortalı sayıldıkları halde Kuruma kayıt ve tescilleri yapılmamış ve bu Tebliğ uyarınca sattıkları ürün bedellerinden 01/04/1994 tarihinden itibaren prim tevkifatı yapılan çiftçilerin, tevkifatın yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle Kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartıyla, tevkifat yapılan tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılır. Sigortalılıkları bu şekilde başlatılan çiftçilerin tarımsal faaliyetlerini devam ettirme koşuluyla, sigortalılıkları devam ettirilir. Tarımsal faaliyetin tespitinde ziraat odası kayıtları esas alınır. Ziraat odası kaydı olmaması halinde, tevkifata esas ürüne ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, kooperatif veya birliklerin kayıtları esas alınır. Sigortalının Kurumca re sen tescili yapılmış ise, sigortalılık tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır. hükmü yer almıştır. Bu itibarla, yeniden düzenlenen Tebliğ hükmü gereğince İl Müdürlüklerimizce yapılması gereken işlemler, 2013/11 numaralı Genelgenin üçüncü kısım beşinci bölüm ikinci maddesinin 2.1. başlığı altında aşağıda açıklanmıştır. 11

24 Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu halde, Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan ve kendilerinden tevkifat yapılan çiftçilerin tevkifat yapıldığını gösteren belgeleri de eklemek suretiyle tevkifata istinaden sigortalılıklarının başlatılması için Kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, Tebliğde belirtildiği gibi, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartıyla, tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıklarının başlatılması, tarımsal faaliyetlerinin devam etmesi halinde sigortalılıklarının devam ettirilmesi, tarımsal faaliyetinin tespitinde ise ziraat odası kayıtlarının, ziraat odası kaydı bulunmayanların ise tevkifata esas ürüne ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, kooperatif veya birliklerin kayıtlarının esas alınması, belirtilen kurum ve kuruluş kayıtlarının bulunmaması halinde ise sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu kayıtlarının da tescile ilişkin kayıt olarak esas alınması ve esas alınan bu kayıtların sona ermesi halinde ise sigortalılıklarının da aynı tarih itibariyle sona erdirilmesi, Kuruma kayıt ve tescili yapılanlardan, sigortalılıkları devam edenlerin sigortalılıkları başlatılmadan önce tevkifat yapıldığına ilişkin belgeleri ibraz ederek tescil tarihlerinin geriye götürülmesini talep edenlerin tarımsal faaliyetlerinin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, tescil tarihlerinin tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması, Herhangi bir nedenle mülga 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları sona erenlerden, yeniden mülga 2926 sayılı Kanun kapsamına girenlerin kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma yazılı talepte bulunmaları veya prim ödemeleri halinde sigortalılıkları yeniden başlatıldığından, yeniden sigortalılık kapsamına girdikleri tarihten sonra sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılanlardan, tevkifata istinaden yeniden sigortalılıklarının başlatılması için yazılı talepte bulunanların sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması, Sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan ancak Tebliğde belirtilen kurum ve kuruluşlarda kaydı bulunmayanların talepleri halinde sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması ve yıl sonuna kadar devam ettirilmesi, tevkifat yapılmayan yıllar varsa bu yıllar atlanarak tevkifat yapılan yıllarda aynı şekilde sigortalılıklarının başlatılması ve sona erdirilmesi, ancak her yıl tevkifat yapılması halinde, tevkifat tarımsal faaliyetin karinesi olduğundan sigortalılığın kesintisiz devam ettirilmesi, 4 üncü maddedeki gibi tevkifata ilişkin geriye dönük sigortalılık başlatılması için başvurulduğu tarihte geriye dönük sigortalılıkları başlatılıp sona erdirilenlerden, başvuruda bulunulan tarihte 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu tespit edilenlerin mevcut mevzuat hükümlerine göre Kurumca yeniden sigortalılıklarının re sen başlatılması, 12

25 Kurumca tevkifata istinaden yapılan re sen tescillerde de Tebliğde belirtilen şartları taşıyanların sigortalılıklarının tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılması, gerekmektedir. Ayrıca, 2926 sayılı Kanun kapsamında bulundukları halde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmadan vefat eden ve vefat etmeden önce sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan çiftçilerin hak sahiplerinin de talepte bulunmaları halinde tevkifata istinaden tescillerinin yapılabilmesi hususu Kurum Yönetim Kuruluna sunulmuş, 26/2/2009 tarihli ve 2009/89 numaralı Kararı ile Yönetim Kurulunda görüşülmüştür. Alınan karar uyarınca, 2926 sayılı Kanun kapsamında bulundukları halde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayan, Kurumca da re sen tescil edilemeyen ve vefat etmeden önce sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılan çiftçilerin hak sahiplerinin talepte bulunmaları halinde, 7 Seri Numaralı Tebliğ ve 13/6/2007 tarihli ve 2007/44 numaralı Genelge hükümleri doğrultusunda, vefat eden sigortalılarımızın tevkifata istinaden geriye dönük tescillerinin yapılarak tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılacaktır. 01/10/2008 tarihinden itibaren tarımsal faaliyette bulunması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayıldıkları halde, sigortalılıkları başlatılmayan ve sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapılanların sigortalılıkları; ziraat odasına kayıtlarının yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde tespitlerinin yapılması halinde odaya kayıt tarihinden, bu süreyi geçirenlerin ise tespitlerinin yapıldığı tarihten itibaren sigortalılıkları başlatılacak olup, bunlar hakkında 22/5/2007 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7 Seri Numaralı Tebliğ hükümleri uygulanmayacaktır. 13

26 5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ (B) BENDİNİN (4) NUMARALI ALT BENDİNE GÖRE SİGORTALILIK İŞLEMLERİ Sigortalı Sayılanlar 1. Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olup sigortalılıkları devam edenler, yaşını tamamlayan ve tarihi itibariyle ziraat odasında üye kaydı bulunanlar, 3. Ziraat odasında üye kaydı olmakla beraber, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi kapsamında sigortalı olmayanlar ve yaşlılık aylığı almayanlar, tarihinden sonra ziraat odası kaydı olup, ziraat odasında üye kaydının başladığı tarihte 65 yaşını dolduranlardan yazılı talepte bulunanlar, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında tarım sigortalısı sayılmışlardır. Not: Ziraat odasında kaydın başlaması ve sona ermesinde oda yönetim kurulu karar tarihi esas alınacaktır. Tescil ve Yeniden Sigortalılık 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalı sayılanların, ilk tescil ve yeniden sigortalılıkları bağlı oldukları ziraat odaları veya kendileri tarafından bir yıl içerisinde bildirilmesi halinde odaya kaydedildikleri tarihten, tanınan süre içinde bildirilmemesi halinde ise bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibaren başlatılacaktır. 14

27 Ziraat odaları tarafından bildirimi yapılanların, 2014/32 numaralı Genelgenin 3 üncü kısmında belirtildiği gibi, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi kapsamında sigortalı olmaları nedeniyle tescil işlemi yapılamayanların tarımsal faaliyetlerinin devam etmesi halinde, bu sigortalılıklarının son bulduğu tarihi takip eden günden itibaren sigortalılıkları başlatılacaktır. Örnek: tarihinde ziraat odasında üye kaydı bulunan çiftçinin, ilgili oda tarafından tarihinde Kuruma bildirimi yapılmıştır. Yapılan araştırmada bildirimi yapılan üyenin, tarihleri arasında 4/a kapsamında sigortalı olduğu anlaşıldığından, 01/10/2013 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı başlatılacaktır. 65 yaşını doldurmaları nedeniyle sigortalılıkları sona erdirilenlerden daha sonraki bir tarihte sigortalılıklarının yeniden başlatılması için talepte bulunanların ziraat odası kayıtlarının olması halinde, taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle sigortalılıkları yeniden başlatılacaktır. Muafiyet belgesine istinaden sigortalılıkları sona erdirilenlerin, gelirlerinin artmasından dolayı bağlı bulundukları ziraat odalarından alacakları Muafiyet Halinin Kalktığını Gösterir Belge ile birlikte bir yıl içinde Kuruma müracaat etmeleri halinde belgenin düzenlendiği tarihten, bu süreyi geçirenlerin sigortalılıkları ise bildirimin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren başlatılır. Sigortalılığın Sona Erdirilmesi a tarihinden önce mülga 2926 sayılı Kanuna göre sigortalılıkları başlatılanlardan, tarihi itibariyle ziraat odası kaydı bulunmayanların, tescilde esas alınan kayıtlarının son bulduğu tarih itibariyle, b tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olanların, tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği tarihten, c. 25/02/2011 tarihi itibariyle tarım Bağ-Kur sigortalılığı devam edenlerin, 6111 sayılı Kanuna istinaden 65 yaşını dolduranların sigortalılıklarını durdurmak için talepte bulunanların, taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettirildiği tarih itibariyle, d. Sigortalının bağlı bulunduğu ziraat odasından alacağı Muafiyet Belgesini on gün içerisinde Kuruma intikal ettirmesi halinde belgenin düzenlendiği tarih itibariyle, bu sürenin geçtikten sonra Kurum kayıtlarına intikal ettirilmesi halinde ise belgenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle, e. Ölen sigortalının öldüğü tarih itibariyle, 15

28 16 f. Yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalının, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden itibaren, sigortalılıkları sona erdirilecektir. Bildirim Yükümlülüğü 5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin 3 üncü fıkrasına istinaden, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için Kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıt tarihinden itibaren kendi mevzuatına göre kayıt ve tescili yapan ilgili kurum kuruluş ve birlikler tarafından en geç bir ay içerisinde, terk tarihinin ise 9 uncu maddeye istinaden en geç on gün içinde Kuruma bildirilmesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler (Ziraat Odaları) hakkında, Kanunun 102 nci maddesine göre idari para cezası uygulanacaktır. Ancak, 6552 sayılı Kanunun 61 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 57 nci maddeye istinaden, 8 inci maddenin üçüncü fıkrasında ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler için 9 uncu maddenin 3 üncü fıkrasında belirtilen yükümlülükler ile 11 inci maddenin altıncı fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüklerini tarihinden itibaren üç ay içerisinde yerine getirenler ( tarihi dahil) kanuni süresi içerisinde yerine getirilmiş sayılarak bunlara idari para cezası uygulanmayacaktır. Bu yükümlüler için daha önce uygulanan idari para cezaları kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edilecek, tahsili yapılan idari para cezalarının ise ret ve iade veya mahsup işlemi yapılmayacaktır. Kanunun tanımış olduğu süre içerisinde, sigortalı sayılanlar için kendi mevzuatına göre kayıt ve tescil yapan kurum kuruluş ve birlikler tarafından istenilen süre içerisinde bildirim yapılmaması halinde, Kanunun 102 nci maddesine göre idari para cezası uygulamaya devam edilecektir. Muafiyet Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (I) bendi hükmünce; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılar, yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olması halinde, ( Kanunun geçici 16 ncı maddesi gereğince bu oran 2008 yılı için % 15, 2009 yılı için % 16, 2010 yılı için %17, 2011 yılı için 18, 2012 yılı için 19, 2013 yılı için 20, 2014 yılı için 21, 2015 yılı için 22, 2016 yılı için 23, 2017 yılı için 24, 2018 yılı için 25, 2019 yılı için 26, 2020 yılı için 27, yılı için 28, 2022 yılı için 29 ve 2023 yılından itibaren 30 olarak uygulamaya devam edilecek.) ziraat

29 odalarından alacakları Sigortalılık Muafiyet Belgesi ile sigortalılıklarını sona erdirebilirler. Örnek: 2015 yılının ilk yarısında asgari günlük kazanç 40,05 TL 2015 yılında ay içerisinde esas alınacak gün sayısı 22 gün 22 x 40,05 = 881,10 TL Tarımsal faaliyetinden dolayı ziraat odasında üye kaydı bulunan sigortalının, 2015 yılının ilk yarısında aylık gelirinin 881,10 TL nin altında olması halinde, bağlı bulunduğu ziraat odasından alacağı Muafiyet Belgesi ile Kuruma müracaat ettiği taktirde sigortalılığı sona erdirilebilecektir. Muafiyet belgesine istinaden sigortalılıkları sona erdirilenlerin, gelirlerinin 2015 yılının ilk yarısı için yapılan hesaplamada görüldüğü gibi, yılın ilk yarısında aylık gelirinin 881,10 TL nin üzerine çıkması durumunda, bağlı bulunduğu ziraat odasından alacakları Muafiyet Halinin Kalktığını Gösterir Belge ile birlikte Kuruma talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları yeniden başlatılabilecektir. 65 Yaş Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01/10/2008 tarihi ile 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 25/02/2011 tarihine kadar tescilde esas alınacak yaş şartının 18 olduğu, ileri yaşta bulunanların kapsama alınamayacağına dair her hangi bir hüküm bulunmadığından, 18 yaşını tamamlamış olmakla beraber ziraat odasında üye kaydı bulunanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Ancak, 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine göre sigortalı sayılanlardan, 65 yaşını dolduranlardan talepte bulunanlar sigortalı sayılmazlar. Buna göre; 1-65 Yaşını Dolduranların Sigortalılığının Sona Erdirilmesi Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlar sigortalı sayılmışlardır sayılı Kanunla, Kanunun 9 uncu maddesinde 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan değişiklik ile tarımsal faaliyette bulunanlardan 65 yaşını dolduranların sigortalılıklarının sona ermesine yönelik düzenlemeler yapılmıştır. 17

30 65 yaşını doldurmaları nedeniyle sigortalılıklarının iptal edilmesi için talepte bulunanlardan, iptalini istedikleri sigortalılık sürelerinde genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanmış olanlar, Kurum tarafından yapılan sağlık giderlerinin kendilerinden tahsil edileceği hususunda bilgilendirildikten sonra, sigortalılıklarının sona erdirilmesine ilişkin talepleri işleme alınacaktır. Sigortalılığının sona erdirilmesine ilişkin talepte bulunanlardan dilekçelerinde sigortalılıklarının sona erdirilmesini istedikleri tarihte 65 yaşını doldurmayanların sigortalılıkları sona erdirilmeyecektir. Ancak, 65 yaşını doldurdukları tarihte veya bu tarihten sonraki bir tarihte sigortalılıklarını sona erdirebileceği hususunda sigortalılar bilgilendirilecektir. Sigortalıların yeniden talepte bulunmaları halinde bir yıllık müracaat süresinin hesabında ilk dilekçelerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih esas alınarak yeni dilekçelerinde belirttikleri tarihe göre sigortalılıkları sona erdirilecektir. 2-01/10/2008 Tarihinden Önce 65 Yaşını Dolduranlar Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında 1/10/2008 tarihinden önce tarım sigortalılıkları başlayanlardan 65 yaşını doldurmaları nedeniyle sigortalılıklarını sona erdirmek için talepte bulunanlar hakkında 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacak işlemler; 18 a. 1/10/2008 tarihinden önce tarım sigortalılığı başlatılan ve 1/10/2008 tarihinden önce 65 yaşını dolduranlardan 65 yaşını doldurması nedeniyle sigortalılıklarını sona erdirmek için Kanunun yürürlük tarihi olan 25/2/2011 tarihinden itibaren bir yıl içinde yazılı talepte bulunanların yazılı taleplerinde sigortalılıklarının sona ermesine ilişkin belirttikleri tarih itibariyle sigortalılıkları sona erdirilecektir. Ancak bu tarih Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2008 öncesi olamayacaktır. Örnek 15/5/2004 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve 1/7/2006 tarihinde 65 yaşını dolduran sigortalının 14/1/2012 tarihli yazılı talebi ile 65 yaşını doldurması nedeniyle sigortalılığının 25/9/2010 tarihinde sona erdirilmesini istemiştir. Adı geçenin sigortalılığı 25/9/2010 tarihinde sona erdirilecektir. b. 1/10/2008 tarihinden önce tarım sigortalılığı başlatılan ve 1/10/ /2/2011 tarihleri arasında 65 yaşını dolduranlardan 65 yaşını doldurması nedeniyle sigortalılıklarını sona erdirmek için 25/2/2011 tarihinden itibaren bir yıl içinde yazılı talepte bulunanların sigortalılıkları 65 yaşını doldurduğu tarihten önce olmamak şartı ile dilekçelerinde sigortalılığın sona ermesine ilişkin belirttikleri tarih itibariyle sona erdirilecektir. Ancak bu tarih Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2008 öncesi olamayacaktır

31 Örnek 1-1/5/2006 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve tarihinde 65 yaşını dolduran sigortalının 10/1/2012 tarihli yazılı talebi ile 65 yaşını doldurması nedeniyle sigortalılığının 15/6/2011 tarihinde sona erdirilmesini istemiştir. Adı geçenin sigortalılığı15/6/2011 tarihinde sona erdirilecektir. Bu sigortalının 1/10/2008 tarihinde 65 yaşını doldurması nedeniyle en fazla 1/10/2008 tarihi itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesini isteyebilecektir. Örnek 2-15/7/2005 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve 13/7/2009 tarihinde 65 yaşını dolduran sigortalının 10/1/2012 tarihli yazılı talebi ile 65 yaşını doldurması nedeniyle sigortalılığının 20/1/2011 tarihinde sona erdirilmesini istemiştir. Adı geçenin sigortalılığı 20/1/2011 tarihinde sona erdirilecektir. Bu sigortalının en fazla 65 yaşını doldurduğu 13/7/2009 tarihi itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesini isteyebilecektir. 3-25/2/2011 Tarihinden Önce 65 Yaşını Dolduranlar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunmaları nedeniyle 1/10/ /2/2011 tarihleri arasında sigortalılıkları başlatılanlardan 65 yaşını dolduranların geriye dönük sigortalılıklarının sona erdirilmesi için 25/2/2011 tarihinden itibaren bir yıl içinde Kuruma yazılı talepte bulunmaları halinde, yazılı taleplerinde sigortalılıklarının sona ermesine ilişkin belirttikleri süreler esas alınarak sigortalılıkları sona erdirilecektir. Ancak, 6111 sayılı Kanunun yayım tarihinden itibaren tanınan bir yıllık sürenin dolduğu 25/2/2012 tarihi tatile rastladığından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 93 üncü maddesi Resmi tatil günleri, süreye dahildir. Sürenin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, süre tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda biter. hükmüne göre 27/2/2012 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden taleplerin süresi içinde yapılan talep olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Örnek 1-1/10/2008 tarihinden itibaren sigortalılığı başlatılan, sigortalılığının başlatıldığı tarihte 65 yaşını dolduran ve tescil tarihi olan 1/10/2008 tarihinden itibaren sigortalılığının sona erdirilmesine ilişkin yazılı talebi 16/5/2011 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden sigortalının tescil tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir. Örnek 2-1/10/2008 tarihinden itibaren sigortalılığı başlatılan ve aynı tarihte de 65 yaşını dolduran sigortalı, 20/4/2011 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden dilekçesinde 31/12/2009 tarihi itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesini istemiştir. Sigortalının, Kanunun öngördüğü bir yıllık süre içerisinde talepte bulunması ve 65 yaşını doldurması nedeniyle 31/12/2009 tarihinden itibaren sigortalılığı sona erdirilecektir. 19

32 Örnek 3-1/10/2008 tarihinde sigortalılığı başlatılan, 65 yaşını 3/5/2009 tarihinde dolduran ve tescil tarihi itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesine ilişkin talebi 3/6/2011 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden sigortalının tescil tarihi itibariyle 65 yaşını doldurmaması nedeniyle sigortalılığı sona erdirilmeyecektir. Sigortalılığı talebi halinde 65 yaşını doldurduğu 3/5/2009 tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Örnek 4-2/1/2010 tarihinden itibaren sigortalılığı başlatılan ve 65 yaşını 23/2/2011 tarihinde dolduran sigortalının, 65 yaşını doldurduğu 23/2/2011 tarihinden itibaren sigortalılığının sona erdirilmesi için 4/7/2011 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden talebine istinaden sigortalılığı 23/2/2011 tarihinden itibaren sona erdirilecektir. 4-25/2/2011 Tarihinden Sonra 65 Yaşını Dolduranlar 25/2/2011 tarihinden önce tescilleri yapılmış olanlardan bu (25/2/211) tarihten sonra 65 yaşını dolduranların 65 yaşını doldurduğu tarihten sonraki bir tarihte 65 yaşını doldurmalarını gerekçe göstererek sigortalılıklarını sona erdirmek için yazılı talepte bulunmaları halinde, sigortalıların öncelikle dilekçelerinde belirttikleri tarih itibariyle şayet dilekçede belirtilen bir tarih yoksa dilekçelerinin Kurum kayıtlarına intikal tarihi itibariyle, sigortalılıkları sona erdirilecektir. Örnek- 12/7/2003 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve 18/9/2012 tarihinde 65 yaşını dolduran sigortalının, 14/7/2014 tarihli yazılı talebiyle 65 yaşını doldurduğu tarih itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesini talep etmesi halinde, sigortalılığı 18/9/2012 tarihinde sona erdirilecektir. Sigortalının 1/4/2013 tarihi itibariyle sigortalılığının sona erdirilmesini talep etmesi halinde, sigortalılığı 1/4//2013 tarihinde sona erdirilecektir. Sigortalının talep dilekçesinde terke ilişkin tarih belirtilmemiş olması halinde ise yazılı talebinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği 14/7/2014 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir. 5-25/2/2011 Tarihinden Sonra Talepleri İle Tarım Sigortalılığı Başlatılanlardan 65 Yaşını Dolduranların Sigortalılıklarının Sona Erdirilmesi 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 25/2/2011 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunanlardan talepleri ile tarım sigortalılığı başlatılanların, 65 yaşını doldurmuş olduklarını gerekçe göstererek tescillerinin iptali için yazılı talepte bulunmaları halinde, yazılı taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle, sigortalılıkları sona erdirilecektir. Örnek- Tarımsal faaliyeti nedeniyle ziraat odası kaydına istinaden 1/1/2012 tarihinde müracaatına istinaden tescili yapılan ve 25/1/2011 tarihinde 65 yaşını doldurmuş olan sigortalının, 23/4/2012 tarihli talebiyle 65 yaşını doldurduğunu gerekçe 20

33 göstererek sigortalılığının sona erdirilmesi için yazılı talepte bulunması halinde, talebinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği 23/4/2012 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir. 6-25/2/2011 Tarihinden Sonra Re sen Tescili Yapılanlardan 65 Yaşını Dolduranların Sigortalılıklarının Sona Erdirilmesi 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 25/2/2011 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunanlardan Kurumca re sen tescilleri yapılarak sigortalılıkları başlatılanların, tescillerinin tebliğ edildiği tarihten sonra tescil tarihinde 65 yaşını doldurmuş olduklarını gerekçe göstererek tescillerinin iptali için yazılı talepte bulunmaları halinde, tescil tarihi itibariyle, sigortalılıkları sona erdirilecektir. Örnek- Tarımsal faaliyeti nedeniyle 1/7/2011 tarihi itibariyle re sen tescili yapılarak tarım sigortalılığı başlatılan ve 1/1/2011 tarihinde 65 yaşını dolduran sigortalının, 14/8/2011 tarihli yazılı talebiyle 65 yaşını doldurduğunu gerekçe göstererek tescilinin iptali için yazılı talepte bulunması halinde, tescil tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir. 65 yaşını doldurmaları gerekçesi ile sigortalılıkları sona erdirilenlerden daha sonraki bir tarihte sigortalılıklarının yeniden başlatılması için talepte bulunanların ziraat odası kayıtlarının olması halinde, taleplerinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle sigortalılıkları yeniden başlatılacaktır. Doğum Borçlanması 6552 sayılı Kanunla, 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yapılan değişiklikle, doğumdan önce sigortalı olan kadın sigortalılara üç defaya mahsus olmak üzere doğum yaptığı tarihten sonraki iki yıllık süreyi geçmemek ve çocukların yaşaması şartıyla doğum borçlanması hakkı verilmiştir. Sigortalının veya hak sahiplerinin doğum borçlanması için yazılı talepte bulunduğu tarihte, prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32 si üzerinden hesaplanacak, borçlanma tutarının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenmesi halinde, borçlanma talebi geçerli sayılacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalı; Doğum yaptığı tarihten itibaren iki yıl içerisinde çocuğunun yaşamasıyla şartıyla adına prim ödemesi olmadığı takdirde iki yıllık sürenin tamamını, 21

34 Birinci veya ikinci doğumunun üzerinden iki yıl geçmeden doğum yapması halinde, birinci ve ikinci doğumda geçen süre ile takip eden doğumdaki iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi, 22 Doğan çocuğun iki yıllık süre içerisinde ölümü halinde, çocuğun yaşadığı süreleri, Doğum yaptıktan sonra iki yıllık süre tamamlanmadan sigortalı çalışmaya başlaması halinde, doğum yaptığı tarih ile sigortalı çalışmaya başladığı tarih arasındaki süreyi, Geçmemek üzere istenilen süreyi borçlanabilecektir Tarihi İtibariyle Tarımsal Kesinti Uygulaması Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanunun Primlerin ödenmesi başlıklı 88 inci maddesinin 12 nci fıkrasında; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olarak tescil edilmiş olanlar, prim borçlarını sattıkları ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla %1 ila %5 oranları arasında olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir hükmüne yer verilmiştir. Resmi Gazete de 01/03/2013 tarih ve sayı ile yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğde yer alan tarımsal kesinti uygulamalarına ilişkin olarak Kurum personeli ve kesinti sorumluları tarafından yerine getirilmesi gereken hususlar aşağıda açıklanmıştır. a. Sattıkları Ürünlerden Kesinti Yapılacaklar 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında borçlu olan sigortalılardan, sattıkları ürünün brüt tutarı üzerinden prim borcunu geçmeyecek şekilde kesinti yapılacaktır. b. Sattıkları Ürünlerden Kesinti Yapılmayacaklar Yapılan sorgulama sonucunda, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte prim borcu olmayanlar ile prim borcunu yapılandırmış veya taksitlendirmiş olanlardan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamı dışındaki çalışmalarından dolayı sigortalı olanlardan, 5510 sayılı Kanun ile bu Kanundan önce yürürlükte olup, mülga kanunlar kapsamında taraflarına yaşlılık ve malullük aylığı bağlanmış olanlardan, Kuruma müracaat ederek Tarımsal Kesinti Muafiyet Belgesi almış olanlardan, Satın alınan tarımsal ürün bedellerinden tarımsal kesinti yapılmayacaktır.

35 c. Kesinti Oranı Kesinti yapmakla yükümlü olan gerçek ve tüzel kişiler, tarımsal faaliyette bulunanlardan satın aldıkları ürün bedelinin brüt tutarı üzerinden prim borçlarına mahsuben ve borç tutarını geçmemek şartıyla 01/01/ 2014 tarihine kadar %1, bu tarihten sonra yapılacak alımlarda ise %2 oranında kesinti yapılacaktır. Kesinti yapmakla yükümlü olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından, tarımsal faaliyette bulunanlara ürün bedeline mahsuben verilen avanstan tevkifat yapılmayacak, avansın kapatıldığı tarihte %2 tarımsal kesinti yapılacaktır. Tarımsal kesinti işlemlerinde müstahsil makbuzun düzenlendiği tarihte geçerli olan kesinti oranı dikkate alınacaktır. d. Tarımsal Ürün Kesintisi Yapanların Tescili ve Şifre Verilmesi Kesinti tutarlarının Kurum ve sigortalı hesaplarına süresi içerisinde ve tam olarak intikali, tarımsal ürün satanlardan borçlu olanların ve borç miktarlarının tespit edilmesi, tarımsal kesintiden muaf olanların tespiti ile yanlış ve yersiz olarak yapılmış kesinti tutarlarının hak sahiplerine iadesi konularında uygulamayı kolaylaştıran, suiistimali ve mükerrerliği engelleyen, zaman ve emek israfının önüne geçerek iş ve işlemlerin daha doğru ve kontrol edilebilir hale gelmesini sağlayan e-kesinti bilgisayar programı hazırlanarak kullanıma açılmıştır. e- Süresiz Kesinti Muafiyet Belgesi 5510 sayılı Kanun ve bu Kanundan önce yürürlükte olan mülga kanunlar kapsamında taraflarına yaşlılık ve malullük aylığı bağlananlara, Süresiz Kesinti Muafiyet Belgesi verilir. f-süreli Kesinti Muafiyet Belgesi 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunanlar hariç, bu Kanun kapsamında sigortalılıkları devam edenlere, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında borçsuz olan sigortalılar ile bu borçlarını ilgili kanunlara göre yapılandırmış veya taksitlendirmiş bulunan sigortalılara, bir yıllık süre ile geçerli olmak şartıyla, Süreli Kesinti Muafiyet Belgesi verilebilir. Not: Konu ile ilgili genel açıklama, tarih ve 788 sayılı 2013/27 numaralı Genelge ile yapılmıştır. 23

36 GEÇİCİ 17 NCİ MADDE UYGULAMASI Kanunun 30/4/2008 tarihi itibariyle yürürlüğe giren geçici 17 nci maddesi ile söz konusu tarih itibariyle beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunan 1479 ve 2926 sayılı Kanunlara tabi sigortalıların, sigortalılık sürelerinin belirlenmesi, durdurulması, değerlendirilmesi ve yeniden başlatılmasına ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. 24 Kanunun geçici 17 nci maddesinde; Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, prim borçlarının ödenmesine ilişkin Kurumca çıkarılacak genel tebliğin yayımı tarihini takip eden aybaşından itibaren 6 ay içerisinde ödememeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılıkları durdurulur. Prim borcuna ilişkin süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez. Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır. hükmü yer almaktadır. Uygulamada, 1479 ve 2926 sayılı Kanunlara göre 30/4/2008 tarihi itibariyle beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunan sigortalıların tespiti, 3/8/2009 tarihine kadar yapmış oldukları prim ödemeleri değerlendirilerek işlem yapılacaktır. 1- Kapsamdaki Sigortalılar 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre sigortalı olarak tescilleri yapılanlar, sigortalılığı devam eden, sona eren ve 3/8/2009 tarihine kadar 5458 ve 5510 sayılı kanunlara göre yapılandırması bozulanlardan 30/4/2008 tarihi itibariyle beş yılı aşan (60 aydan fazla) süreye ilişkin prim borcu bulunan sigortalılar ve/veya bunların hak sahipleri Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında sayılacaktır. 2- Sigortalılık Sürelerinin Belirlenmesi ve Sigortalılığın Durdurulması 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre sigortalı olanlardan, 30/4/2008 tarihi itibariyle beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, daha sonra 1/5/2008 ile

37 3/8/2009 tarihleri arasında varsa ödedikleri primler de dikkate alınarak, primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle sigortalılık süresi belirlenecek, geçici 17 nci madde kapsamına giren sigortalıların sigortalılıkları Kurumca bilgisayar ortamında (19) terk kodu ile durdurulacaktır. Sigortalılığın başlama tarihi ile 3/8/2009 tarihleri arasında hiç prim ödemesi bulunmayanların sigortalılıkları tescil tarihi itibariyle durdurulacaktır. Beş yılı aşan prim borçlarını 1/2/2009 ile 3/8/2009 tarihleri arasında prim ödemek için verilen altı aylık süreyi beklemeksizin Kuruma yazılı olarak başvurarak sigortalılıklarının durdurulmasını isteyen sigortalı ve hak sahipleri hakkında altı aylık sürenin dolması beklenmeyecektir ve 2926 sayılı Kanunlara tabi olup, 30/4/2008 tarihi itibariyle 60 ay ve altında prim borcu bulunan sigortalılar geçici 17 nci madde ile getirilen hükümlerden yararlandırılmayacaktır. 3- Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin Değerlendirilmesi Geçici 17 nci madde gereğince 30/4/2008 tarihi itibariyle beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanlardan, sigortalılıklarının durdurulmasını talep edenler ile 3/8/2009 tarihine kadar talepte bulunmayan ve sigortalılıkları Kurumca durdurulanların kendileri ya da hak sahiplerinin bu tarihten sonra talepte bulunmaları halinde müracaat tarihindeki Kanunun 80 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemeleri halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. 4- İhya Talebinden Vazgeçilmesi Kanunun geçici 17 nci maddesi uygulamasına göre sigortalılığı durdurulanların, durdurulan sigortalılık sürelerine ilişkin ihya talebinde bulunup Kanunda belirtilen süre içerisinde ihya tutarının tamamını ödedikten sonra ihya talebi geçerli olanların, daha sonra taleplerinden vazgeçmek isteyenlerin bu talepleri kabul edilmeyecektir. 5- Hizmetlerin Bildirilmesi Beş yılı aşkın primi ödenmeyen süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyeceğinden hizmet birleştirilmesinde bu süreler dikkate alınmayacaktır. Prim ödemesi olmadığı için sigortalılığı başlangıç tarihi itibariyle durdurulan sigortalıların hizmet sürelerinin istenilmesi halinde, sigortalı hakkında geçici 17 nci maddenin uygulanması sonucu sigortalılığının, sigortalılık başlangıç tarihi itibariyle durdurulduğu bu nedenle birleştirilecek hizmet sürelerinin bulunmadığı bildirilecektir. 25

38 Sigortalılığı durdurulan sigortalıların primi ödenmiş hizmet süreleri mülga 1479 ve mülga 2926 sayılı kanunlara göre aylık bağlama ve toptan ödeme yapılması işlemlerinde dikkate alınacaktır. Geçici 17 nci madde gereğince sigortalılıkları durdurulduktan sonra Kanunun geçici 2 nci maddesi ile 5434 sayılı Kanuna göre aylık bağlananlar, durdurulan sürelere ilişkin primlerini ödeyemeyeceklerdir. GEÇİCİ 63 ÜNCÜ MADDEYE GÖRE DURDURULAN SİGORTALILIK SÜRELERİ Bilindiği üzere, 04/04/2015 tarihli ve 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 23/04/2015 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bu Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanuna Geçici 63 üncü madde eklenmiştir. Geçici 63 üncü maddede; Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yayımlandığı ayın sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren üç ay içerisinde ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde prim ödemesi bulunan sigortalıların, daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez. Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları bu maddenin yayım tarihini takip eden aybaşı itibariyle yeniden başlatılır. Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi halinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden borç tutarı hesaplanarak ihya edilir. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Tebliğ edilen borç tutarının bu süre içerisinde tamamen ödenmemesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır. 26

39 Birinci fıkraya göre sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1/1/2012 tarihinden bu maddenin yürürlük tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz. Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir. hükmü yer almaktadır. Söz konusu Geçici 63 üncü madde ile kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yayımlandığı ayın sonu itibarıyla on iki ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların sigortalılıklarının durdurulması ve daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi halinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamının ihya edilebilmesi amaçlanmıştır. Kapsamdaki Sigortalılar 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunması kaydıyla; - Mülga 1479 ve mülga 2926 sayılı Kanunlara göre sigortalı olarak tescilleri yapılanlar, - Tevkifata istinaden geriye dönük olarak mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında tescili yapılanlar, sayılı Kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar, - Değişik yapılandırma kanunlarına göre prim borçlarını yapılandırdıkları halde (yapılandırma borcunun tamamını ödeyenler hariç) yapılandırması bozulanlar veya yapılandırılmasının iptali için yazılı talepte bulunanlar, - Prim borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında taksitlendirenlerden, taksitlendirmesi bozulanlar veya taksitlendirilmesinin iptali için talepte bulunanlar, Geçici 63 üncü madde kapsamında sayılacaktır. 27

40 Sigortalılığın Durdurulması Bu Genelgenin 2 nci maddesinde sayılanlardan, 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, 31/7/2015 tarihine kadar ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları yahut 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında taksitlendirmemeleri halinde, 1/5/ /7/2015 tarihleri arasında ödenen primler de dikkate alınmak suretiyle, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılıklarının durdurulması gerekmektedir. Üç aylık ödeme süresinin sonunda, 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanlardan hiç prim ödemesi olmayanların sigortalılığı, oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla tescil tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulacaktır. Üç aylık ödeme süresinin sonunda, 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanlardan prim ödemesi olanların sigortalılıkları ise oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla 30/4/2015 tarihi itibariyle (64) sanal terk koduyla durdurulacak ve prim borçları durdurulduğu tarih itibariyle borçsuz hale getirilecektir. Hiç prim ödemesi bulunmaması nedeniyle sigortalılıkları tescil tarihi itibariyle (63) terk koduyla durdurulan sigortalılar ile prim ödemesi olması nedeniyle 30/4/2015 tarihi itibariyle (64) sanal terk koduyla sigortalıkları durdurulanlardan, durdurma işleminin yapıldığı tarihte Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılıkları aktif olanların yeniden sigortalılıkları, oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla 1/5/2015 itibariyle (06) koduyla yeniden başlatılacaktır. 1- Üç Aylık Ödeme Süresi Beklenilmeksizin Talebe İstinaden Sigortalılığın Durdurulması Sigortalı sayılanlardan 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, 31/7/2015 tarihine kadar ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları yahut taksitlendirmemeleri halinde, sigortalılıkları üç aylık sürenin sonunda oluşturulacak bilgisayar programı aracılığıyla durdurulacaktır. Ancak, geçici 63 üncü maddede öngörülen üç aylık süreyi beklemeden sigortalılığını durdurmak isteyenlerin, dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat etmeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itiba- 28

41 rıyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla (63) terk koduyla sigortalılıkları durdurulacaktır. Talebine istinaden sigortalılıkları durdurulanların Kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam ettiğinin tespit edilmesi halinde, 1/5/2015 tarihi itibariyle (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır. Sigortalılığın durdurulmasından önce, ileride yaşanması muhtemel mağduriyetlerin ve hak kayıplarının önlenmesi bakımından sigortalıların tescil ve hizmet sürelerinin belirlenmesine yönelik bilgileri güncellenecek, çakışan hizmet sürelerine ilişkin prim transferiyle ilgili işlemleri ile varsa diğer işlemleri (tescil, hizmet, beyan, ödeme yükleme, vb) tamamlanacaktır Sayılı Kanun Kapsamındaki Prim Borçlarını Yapılandıranların Sigortalılıklarının Durdurulması 6552 sayılı Kanun kapsamında yapılandırmaya müracaat ederek prim borçlarını yapılandıranların, sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek yapılandırmalarının iptal edilmesini talep etmeleri halinde, yapılandırmaları iptal edilerek sigortalılıkları prim ödemelerine göre durdurulacaktır sayılı Kanun kapsamındaki yapılandırma borcunun tamamını ödeyerek yapılandırmadan faydalananların talepleri ise dikkate alınmayacaktır. Bu durumda olan sigortalıların taleplerine istinaden öncelikle yapılandırma kapsamında varsa (25) ödeme türünde ödedikleri tutarlar (1) prim ödeme türüne alınacak ve yapılandırmaları iptal edilecek (6552 yapılandırma taleplerini iptal etme yetkisi bütün il/merkez müdürlüklerimize açılmıştır.), 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla prim borcu bulunması halinde, sigortalılıkları prim ödemelerine göre durdurulacaktır. 12 aydan az prim borcu olması halinde, sigortalının 6552 sayılı Kanun kapsamında talebi yeniden onaylanacak ve (1) prim ödeme türüne alınan ödemeler tekrar (25) ödeme türüne aktarılacaktır. 3- Prim Borçlarını 6183 Sayılı Kanunun 48 inci Maddesi Kapsamında Taksitlendirenlerin Sigortalılıklarının Durdurulması 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında prim borçlarını taksitlendiren ve tecil talebi bozulmamış olanların, dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek taksitlendirmelerinin bozulmasını talep etmeleri ve 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla prim borcu bulunması şartıyla, sigortalılıkları prim ödemelerine göre durdurulacaktır. Sigortalılığın durdurulması için müracaat edilen tarihte 48 inci madde talebi bozulmamış olan sigortalıların 48 inci madde talebi iptal edilerek, ödenen peşinat ile 29

42 taksit tutarları prim koduna aktarılacaktır. 48 inci madde talebi ihlal olmadığı için ödenen tutarlar irat olarak kaydedilmeyecektir. Sigortalılığın durdurulması için müracaat edilen tarihte 48 inci madde talebi ihlale girmiş olanların, 48 inci madde talebi iptal edilecek ve aşağıda belirtilen şekilde irat kaydı yapılacaktır Madde programında yer alan Tecil ve Taksitlendirme menüsündeki Taksit Bozma seçeneği kullanılmak suretiyle irat kaydı yapılacaktır. Sigortalının sadece peşinat ödemesi var ise, peşinat tutarında tecil faizinin olmaması nedeniyle irat kaydı yapılmayacaktır. Program, son ödenen (2) kodundaki taksit ödemesinden alınması gereken iradı otomatik olarak hesaplamakta ve hesaplanan tutarı (27) kodunda prim hesabına kaydetmektedir. (2) kaynak kodunda kalan ödeme tutarı (1) prim ödeme koduna alınacaktır. - Bu işlemden sonra tecil kapsamında daha önce ödenen (22) ve (2) kodundaki diğer ödemeler Güvence Parasal İşlemler menüsünden manuel olarak (1) prim ödeme koduna alınacaktır. (64) Sanal Terk Kodunun (63) Gerçek Terk Koduna Dönüştürülmesi Program tarafından (64) sanal terk koduyla sigortalılığı durdurulanların, bu Genelgenin 3.1, 3.2 ve 3.3 üncü bölümlerinde yer alan açıklama ve örnekler doğrultusunda gerçek terk tarihi belirlenecek ve (64) sanal terk kodu kaldırılarak (63) gerçek terk kodu işlenecektir. Durdurulan Sigortalılığın Yeniden Başlatılması Geçici 63 üncü maddenin birinci fıkrasının son cümlesinde; Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları bu maddenin yayım tarihini takip eden aybaşı itibariyle yeniden başlatılır. hükmü yer almaktadır. Sigortalılıkları geçici 63 üncü madde gereğince durdurulanlardan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları, 1/5/2015 itibariyle (06) koduyla yeniden başlatılacaktır. 4/b Kapsamındaki Sigortalılık Süreleri Durdurulanların Diğer Statülerdeki Sigortalılıklarının Geçerliliği Geçici 63 üncü maddeye göre durdurulan sigortalılık süreleri içerisinde, çakışma nedeniyle daha önceden geçersiz kabul edilen diğer mülga sosyal güvenlik kanunları kapsamında sigortalılık süreleri geçerli sayılacaktır. 30

43 Durdurulan Sigortalılık Sürelerinin İhya Edilmesi 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunması nedeniyle sigortalılıkları durdurulanların, daha sonra kendileri ya da hak sahipleri tarafından, dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek ihya talebinde bulunmaları halinde, durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı için talep tarihinde 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden ihya borcu hesaplanacaktır. İhya edilecek süreler belirlenirken, geçici 63 üncü madde kapsamında durdurulan sürelerle birlikte önceki kanunlara göre durdurulan sürelerin tamamı dikkate alınacaktır. Hesaplanan ihya borç tutarının tamamı borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiği takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir sayılı Kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında olanlar hariç olmak üzere diğer alt bentlerine göre sigortalı sayılanlar için; İhya tutarı = Durdurulan Gün X Beyan Edilen Prime Esas Günlük Kazanç X %34,5 formülüyle, 5510 sayılı Kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılar ile köy muhtarları için ise; İhya tutarı = Durdurulan Gün X Beyan Edilen Prime Esas Günlük Kazanç X %34,5 X 22/30 formülüyle, hesaplanacaktır sayılı Kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalıların 2015 yılındaki ihya tutarı 22 gün üzerinden hesaplanacak olup, 22 ibaresi prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip eden her yıl için bir puan artırılacaktır. Tebliğ edilen borç tutarının üç ay içerisinde tamamen ödenmemesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilecektir. Eksik ya da süresi dışında yapılan ödeme nedeniyle ihya talebi geçersiz hale gelen sigortalı ya da hak sahipleri yeniden ihya talebinde bulunabileceklerdir. 31

44 Diğer taraftan, sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanların ihya borcu bu doğrultuda hesaplanacaktır. Tebliğ Edilen İhya Borcu Ödendikten Sonra Sigortalı Bilgilerinde Yapılan Değişiklikler Nedeniyle İhya Talebi Geçersiz Olanlar 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunması nedeniyle sigortalılıkları durdurulanların, daha sonra kendileri ya da hak sahipleri tarafından, başvuru formuyla dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek ihya talebinde bulunulması halinde, durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı için talep tarihinde 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden borç tutarı hesaplanacaktır. Hesaplanan borç tutarının tamamı, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiği takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. Ancak, tebliğ edilen ihya borcu ödendikten sonra sigortalılık bilgilerinde sonradan bir değişiklik yapılması halinde, ihya edilmesi gereken sigortalılık süresi ve buna bağlı olarak ihya borç tutarı farklılık gösterecektir. Bu durumdaki sigortalıların öncelikle sigortalılık süreleri yeniden belirlenerek, ilk ihya talebi iptal edilmeden ek ihya talebi alınacak ve ek ihya talep tarihindeki beyan tutarı üzerinden hesaplanan ihya fark tutarının, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenmesi halinde ihya talebi geçerli sayılacaktır. Diğer taraftan tebliğ edilen ihya borcunu ödedikten sonra sigortalılık bilgilerinde yapılan değişiklik sonucunda durdurulan sigortalılık sürelerinde azalma olması halinde, ihya talebi iptal edilerek, değişen ihya süreleri ve ilk beyanı dikkate alınmak suretiyle yeniden ihya borcu hesaplanacaktır. Yeniden yapılan hesaplama neticesinde tespit edilen ihya borç tutarı daha önce tebliğ edilen borç tutarından daha az olacağından, fazla olan kısım ödenen ihya tutarından bölünerek prim koduna alınacaktır. Hizmetlerin Bildirilmesi 30/4/2015 tarihi itibariyle 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunan sigortalıların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, 31/7/2015 tarihine kadar ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları ya da 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında taksitlendirmemeleri halinde, 1/5/ /7/2015 tarihleri arasında ödenen primler de dikkate alınmak suretiyle, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılıklarının durdurulması gerekmektedir. 32

45 Primi ödenmeyen süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmediğinden durdurulan sigortalılık süreleri hizmet birleştirilmesinde dikkate alınmayacaktır. Geçici 63 üncü madde kapsamında sigortalılık süreleri tescil tarihi itibariyle durdurulanların hizmet sürelerinin istenmesi halinde, sigortalılık başlangıç tarihi itibariyle sigortalılığın durdurulduğu ve bu nedenle de birleştirilecek hizmet sürelerinin bulunmadığı bildirilecektir. Geçici 63 üncü madde kapsamında sigortalılık süreleri durdurulanların, durdurulan süreler haricindeki primi ödenmiş hizmet süreleri bildirilecek hizmetler kapsamında değerlendirilecek ve mülga 1479 ile 2926 sayılı Kanunlara göre aylık bağlama ve toptan ödeme işlemlerinde de dikkate alınacaktır. DİĞER HUSUSLAR Ödeme Planlarının İlgililere Tebliği Durdurulan sigortalılık sürelerinin ihya edilmesine ilişkin başvurulara istinaden hazırlanan ödeme planı, sigortalı ya da hak sahibine imza karşılığı elden verilecek ya da başvuru formunda beyan edilen adres dikkate alınmak suretiyle 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre ilgiliye tebliğ edilecektir. Ödeme planları oluşturulduktan sonra ödenecek tutarlar banka ekranlarına yansıtılacağından, ödeme planları tebliğ edilememiş borçluların her ne kadar ödeme planları taraflarına ulaşmamış olsa bile banka kanalıyla ödeme yapmaları mümkün olacaktır. Sigortalılıkları Durdurulanlar İle Bunların Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilerin Genel Sağlık Sigortalılığı Geçici 63 üncü madde kapsamında sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, 1/1/2012 tarihinden 30/4/2015 tarihine kadar durdurulan süreler için, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescilleri yapılmayacaktır. İhya Edilerek Kazanılan Hizmet Sürelerinin Geçerlilik Tarihi Geçici 63 üncü madde kapsamında ihya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır. 4/10/2000 İla 30/9/2008 Tarihleri Arasında Yersiz Sağlık Primi Ödeyip Sağlık Hizmeti Alan Sigortalılarla İlgili Yapılacak İşlemler 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar gereğince isteğe bağlı sigortalı olup haklarında sağlık sigortası hükümleri uygulanmayan ancak sağlık sigortası primleri alınan kişilerin Kurumca sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanmış olmaları halinde, Ku- 33

46 rumca yapılan sağlık harcamalarının, (Harcama tutarının, ödenen sağlık primini aşıp aşmadığına bakılmaksızın) sigortalıdan tahsili cihetine gidilmeyeceği gibi ödenen sağlık primlerinin iadesi de yapılmayacaktır. Dolayısıyla 4/10/2000 ila 30/9/2008 tarihleri arasında 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar kapsamında zorunlu isteğe bağlı sigortalılıkları kesintiye uğradıktan sonra primlerini sağlık primleriyle birlikte kesintisiz ödeyen sigortalıların, sağlık sigortası kapsamında ödemiş oldukları primler sağlık sigortası primlerine mahsup edilecektir. Bu kapsamda bulunan sigortalılara sağlık priminin tahakkuk ettirilebilmesi amacıyla 36 kurum kodu açılmış olup Güvence Programında yer alan yetkili panelinden sigortalının bilgileri girildikten sonra (36) kurum kodunun ve değerlendirme tarihinin girilerek, sistem tarafından ödenen sağlık primlerinin mahsup işlemleri gerçekleştirilecektir. Beş Puanlık Prim İndirimi Uygulaması 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesine, 20/8/2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanunun 62 nci maddesi ile eklenen (j) bendine göre, primlerini yasal süresi içinde ödeyen, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan isteğe bağlı sigortalılar hariç 4/b kapsamındaki sigortalıların primlerinden, beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaktadır. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını taksitlendiren veya yapılandıran sigortalılar da bu taksitlendirme veya yapılandırma işlemleri devam ettiği sürece teşvik uygulamasından faydalanabilecektir. Buna göre prim borçlarının yasal süresi içinde ödenmesi, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir. Uygulama ile primlerini düzenli ödeyen 4/b kapsamındaki tarım sigortalılarının sigorta prim ödemelerinde aylık prime esas kazançlarının %5 i tutarında indirim yapılması sağlanmıştır. Borçlanma ve ihya kapsamındaki prim borçları teşvik kapsamı dışındadır. 1/10/2008 Tarihinden Sonra Zorunlu Sigortalı Olarak Tescili Yapılan Sigortalıların Primlerinin Değerlendirme İşlemleri Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erenlerden, primlerini ödemeye devam edip daha sonra bu süreleri isteğe bağlı sigortalı olarak değerlendirmek için yazılı talepte bulunmaları halinde, Kanunun 50 nci maddesine göre isteğe bağlı sigorta tescilleri yapılarak zorunlu sigortalılık sona erdikten sonra ödenen primler isteğe bağlı sigortalılık kapsamındaki Bağ-Numarasına aktarılacaktır. 34

47

48 TÜRKİYE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ Bu kitapçık, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.