DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; Sınıflar)

Transkript

1 DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Taslak Öğretim Programı (4-8; Sınıflar) TEMMUZ, 2017

2 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) GİRİŞ Eğitim, bir iletişim ve etkileşim sürecidir. Yaşam boyunca hepimiz eğitiyor ve eğitiliyoruz; öğretiyor ve öğreniyoruz. Çocuklarımız, hangi toplumda gözlerini dünyaya açarlarsa o toplumun ulaştığı kültür birikiminden yararlanmaktadırlar. Toplumun kültür dokularında; geçmiş nesillerin alın terinin, beyin gücünün, tutum ve davranışlarının, siyasi, dinî ve ahlaki kurumlarının, dilinin, atasözlerinin, geleneklerinin izleri vardır. Böylece insanlığın eserleri ve ürünleri, birbirine eklenerek günümüze kadar gelmiştir. Öte yandan eğitim, yetişen neslin kültürel birikimden mümkün olan en fazla payı alması görevini üstlenmektedir. Geçmiş ile gelecek arasında uyumlu bir geçiş temin etmek, kültürün muhtevasını aktarmak, kültürün zenginleşmesini sağlamak ve insanların gelişimi için elverişli ortamı oluşturmak, eğitimin görev ve sorumlulukları arasındadır. Bu bağlamda, kültür ile eğitim arasında sıkı bir ilişki vardır. Kendi kültürel ortamını oluşturmayan ve bu ortamı yetişmekte olan neslin katkılarıyla besleyemeyen bir eğitim sisteminde kültürel değerlerimizin yaşatılması mümkün olmayacaktır. Bakanlığımızca öğretim programlarının yenilenmesi çalışmaları kapsamında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda belirtilen millî, manevi, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimsemeleri, temel becerilerini geliştirmeleri ve böylece Millî Eğitimin Genel Amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Geliştirilen programla öncelikle öğrencilerin din ve ahlak hakkında objektif ve doğru bilgi sahibi olmaları, öğrenme-öğretme sürecinde öğretim programı vasıtasıyla kazanmaları hedeflenen bilgi, beceri, tutum, davranış ahlakî değerlerle bir arada yaşama bilincine ulaşmaları hedeflenmiştir. Örgün eğitim kurumlarımızda din kültürü ve ahlak bilgisi öğretimi, bir bilgi ve kültür verme vasıtası olmakla beraber, aynı zamanda öğrencilerin bilgi elde etme yollarını ve aklını kullanma kabiliyetini geliştiren bir süreç olmayı da hedeflemektedir. Öğrencilerin kendi akıl yürütme gücünü kullanarak varlıklar içindeki konumunu belirlemesine katkıda bulunması amaçlanmıştır. 1. PROGRAMIN AMAÇLARI 1

3 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) a. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programının Genel Amaçları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda yer alan Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri ne uygun olarak öğrencilerin; 1. Çevresindeki dinî davranış, yorum, tutum ve deneyimlerin farkında olmaları, 2. İslam dininin ana kaynaklarını tanımaları, 3. İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak ilkelerini açıklamaları, 4. Hz. Muhammed i (s.a.v.) tanımaları, 5. Peygamberlik kavramını ve bazı peygamberleri tanımaları, 6. Bazı dua ve surelerin muhtevasını ana hatlarıyla tanımaları, 7. Ahlâkî değerleri tanımaları ve bunları içselleştirmeleri, 8. İnanç ve ibadetlerin davranışları güzelleştirmedeki olumlu etkisini kavramaları, 9. Dinin sosyal hayat, kültür ve medeniyet unsurları üzerindeki etkilerini kavramaları, 10. Farklı inanç ve yorumları tanımaları ve bunlara saygı duymaları, 11. Dinin farklı yorumlarının bir zenginlik olduğunu fark etmeleri, 12. Türk-İslam kültürünün oluşmasına etki eden bazı önemli şahsiyetleri tanımaları, 13. Evrensel değerlere kendi dinî bilgi ve bilinçleriyle katılmaları amaçlanmaktadır. b. Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının Genel Amaçları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda yer alan Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri ne uygun olarak öğrencilerin; 1. Din ve ahlak ile ilgili konularda bilgi ve kültür edinmeleri, 2. Dinî ve ahlâkî kavramları tanımaları ve bunlar arasında ilişkiler kurmaları, 3. İslam dininin iman, ibadet ve ahlak esaslarını tanımaları, 4. Hz. Muhammed i (s.a.v.) tanımaları, 5. Dinin evrensel barış kültürünün yerleşmesinde etkin olabileceğini fark etmeleri, 6. Dinleri temel özellikleriyle tanımaları, 7. Temel hak ve özgürlüklerin bilincinde olmaları, 8. Ahlâkî değerleri tanımaları ve bunları içselleştirmeleri, 9. Dinin doğru anlaşılmasında aklın önemini kavramaları, 10. Dinin, kültürü oluşturan unsurlardan biri olduğunu fark etmeleri, 2

4 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 11. Dinin bireysel ve toplumsal hayattaki tezahürlerini fark etmeleri, 12. Millî, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimsemeleri, beden, zihin, ahlak, ruh, duygu bakımından dengeli ve sağlıklı bireyler olmaları, 13. İnsanlar, toplumlar ve milletlerarası ilişkilerde, dinin önemli bir etken olduğu, bu ilişkilerin olumlu yönde gelişebilmesi için bireylerin bilimsel yöntemle verilecek din öğretimine ihtiyaç duyduklarını fark etmeleri, 14. İslam dininin; kültürümüz, dilimiz, sanatımız, örf ve âdetlerimiz üzerindeki etkisini fark etmeleri, 15. İslam düşüncesinde farklı anlayış ve yorum biçimlerini tanımaları, 16. Farklı dinî anlayış ve yorum biçimlerini birer zenginlik olarak görmeleri ve birlikte yaşama kültürü edinmeleri, 17. Farklı din, inanç ve yorumları tanımaları ve bunlara saygı duymaları, 2. PROGRAMIN VİZYONU Öğretim Programı nın vizyonu; günlük yaşamda ihtiyaç duyulan temel dinî bilgilere ve yaşam becerilerine sahip, dinî doğru anlayan ve yorumlayan, İslam dininin inanç, ibadet ve ahlaki değerlerini tanıyan, İslam dininin kültür, dil, sanat, örf ve âdetler ile ahlak üzerindeki etkisini dikkate alan; kendi dininden ve başka dinlerden olanlara müsamahalı davranan ve diğer dinleri tanıyan; değişikliklere dinamik bir biçimde uyum sağlayabilecek kadar dinî kavramlara hâkim; millî, manevi, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimseyen; beden, zihin, ahlak, ruh, duygu bakımından dengeli ve sağlıklı gelişen; üretken, haklarını ve sorumluluklarını bilen bireylerin yetişmesine katkıda bulunmaktır. 3. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI Öğretim Programı, program geliştirme alanındaki son gelişmeler çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu hükümlerine uygun olarak hazırlanmıştır. 3

5 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile öğrencilerin din ve ahlak hakkında objektif bilgi sahibi olmaları, öğrenme-öğretme sürecinde kazanmaları beklenen bilgi, beceri, tutum, değer ve kavramların yardımıyla bir arada yaşama bilincine sahip olmaları hedeflenmiştir. Öğretim Programı'nda temel becerileri ön planda tutan, öğrenme-öğretme sürecinde öğretmen ve öğrenciyi aktif kılan, öğrenci katılımına ve öğretmen rehberliğine ağırlık veren bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu programda, kavramsal bir yaklaşım benimsenerek din ve ahlakla ilgili temel kavramların verilmesi ve kavramlar arası ilişkilendirmelerin yapılması hedeflenmiştir. Ayrıca öğrencilerin dinî ve ahlaki kavramları yorumlamaları ve bazı temel becerilerin (araştırma ve sorgulama, dinî terim ve kavramları doğru yerinde kullanma, problem çözme, iletişim kurma vb.) geliştirilmesi amaçlanmıştır. Öğretim Programı geliştirilirken İslam dini ve diğer dinler hakkında bilimsel bilgi ön planda tutulmuştur. İslam diniyle ilgili bilgilerde; Kur'an ve sünnet merkezli, birleştirici, mezhepler üstü bir yaklaşım benimsenmiş ve İslam düşüncesinde ortaya çıkan farklı yorumlar da bu bağlamda ele alınmıştır. Bireylerin, dinî, kültürel ve ahlaki değerler hakkında doğru bilgi sahibi olabilmeleri için İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak alanlarıyla ilgili değerlerin kazandırılmasında, Kur'an ve sünnete dayanan ortak paydalar esas alınmıştır. Farklı dinler ise dinler açılımlı nesnel bir yaklaşımla öğretime konu edilmiştir. Bu çerçevede, programların geliştirilmesinde; Dinî kavramları doğru anlamalarını sağlama, Temel dinî ve ahlaki sorulara cevap verebilme becerileri kazandırma, İslam düşüncesinde ortaya çıkan farklı yorum, düşünce ve gelenekleri tanıma ve bunları bir zenginlik olarak kabul etme, Yaşayan dünya dinlerini ana hatlarıyla tanıma, Farklılıkları tanıma, anlama ve onlarla empati kurma ve onların değerlerine önyargılı olmamayı öğrenme, Öğrencilerin bireysel açıdan inanma ve yaşama özgürlüklerinin bilincine varmalarını sağlama, Öğrencilere, birbirilerini ötekileştirmeden temel hak ve özgürlükler bağlamında barış ve huzur içinde yaşamalarını sağlayıcı beceriler kazandırma, Kendi inancı ile mutlu ve barışık olmalarını sağlama, 4

6 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Kendi toplumunun değerlerini tanıma ve geliştirme becerilerini kazandırma, Kaynaklara dayalı dinî bilgiler ile hurafeleri ayırt etmelerini sağlama, Dinin içtenlik ve sevgi boyutunu fark ederek onun insan için vazgeçilmez olduğunu kavramalarını sağlama, Dinin, kültürü oluşturan unsurlardan biri olduğunu kavrama, dinin, diğer kültür unsurları üzerindeki etkilerini kavrama ve doğru dinî bilgiler yardımıyla nesiller arası anlayış farklılıklarına sağlıklı bir şekilde yaklaşma, Dinî ve millî bayramların, törenlerin ve merasimlerin vb. milleti birleştiren temel değerlerden olduğunu kavramalarını sağlama, Hiçbir şekilde vicdan ve düşünce özgürlüğünü zedelememe, öğrencileri dinî uygulamalara zorlamama, Çoğulculuk, nesnellik, karşılıklı anlayış ve uzlaşıyı esas alma yaklaşımı temel alınmıştır. 4. PROGRAMIN YAPISI Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı; üniteler, konular, öğrenme çıktıları/kazanımlar, açıklamalar, beceriler ve kavramlar şeklinde yapılandırılmıştır Üniteler Üniteler, dersin içeriği, diğer derslerle ilgisi ve öğretim hedefleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yeni öğrenme yaklaşımlarında esas olarak öğretimin içeriğini kazanımlar belirlemektedir. Öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulama hedefini iyi kavramaları için ünite konuları da yapılandırılmıştır. Öğretim Programı nda üniteler belirlenirken aşağıda sıralanan özellikler göz önünde bulundurulmuştur: 1. Öğrencinin ilgisini çekmesi, öğrencilerde merak ve araştırma isteği oluşturması, 2. Öğrencilerin yeni çalışmaları denemelerine ve beceri kazanmalarına fırsat vermesi, 3. Kişisel niteliklerin kazanılmasına imkân sağlaması, 4. Çeşitli öğrenme yaklaşımlarına uygun olması, 5. Diğer disiplinlerle bütünleşebilmesi ve eğitim yoluyla ulaşılabilecek kadar sınırlı olması, 6. Öğrenmede derinliği ve genişliği teşvik etmesi Konular 5

7 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Konular, öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulayabilmelerine yardımcı olmak için ünitenin özelliğine göre, öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimleri göz önünde bulundurularak yapılandırılmıştır. Ayrıca konuların oluşturulmasında, öğrencilerin dinlerin inanç, ibadet ve ahlak esaslarına ait temel konuları öğrenmelerine ve dinî ve ahlaki gelişimlerine katkı sağlayacak konulara öncelik verilmiştir Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Kazanımlar, eğitim süreci sonucunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri, tutum ve değerleri ifade etmekte olup öğrenme alanlarının özellikleri, öğrencilerin gelişim düzeyleri ve konuların muhtevası dikkate alınarak hazırlanmıştır. Programların en önemli unsuru kazanımlardır. Öğrencilerin öğrenme başarıları, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Öğretmenin görevi de bu kazanımların gerçekleşmesinde öğrencilere gerekli ortam ve imkânları sunarak rehberlik etmesidir. Kazanımlar sıralanırken; Bu ünite sonunda öğrenciler, tanır., açıklar., karşılaştırır., örnekler verir., fark eder., gibi ifadeler kullanılarak konuların işlenişinde öğrenciden beklenen davranışlara işaret edilmiştir. Kazanımlar belirlenirken konu bütünlüğü yanında kavramlar, değerler ve beceriler de dikkate alınmıştır. Programda yer alan kazanımlar öğretmenin rehberliğinde öğrenciler tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla elde edilecektir Açıklamalar Açıklamalar kısmında ise, ünite içinde özellikle vurgulanması veya sınırlandırılması gereken konulara, diğer ders veya ünitelerle ilişkilendirmelere işaret edilmiştir. Açıklamalar kısmında ayrıca öğretmenin işlenen ünitede, öğrenciye doğrudan verilmesi gereken değer ve beceriler de gösterilmiştir. Öğretim Programı nın amacına ulaşması için öğretmenlerin Açıklamalar kısmındaki bilgileri dikkatle incelemeleri gerekmektedir. Öğretim programının bu kısmında ele alınan ünite ile ilgili öğretmenin, öğrenme öğretme sürecinde dikkat etmesi gereken açıklamalar yapılmıştır Beceriler 6

8 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Beceri, öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bunlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile öğrencilerin gelişimleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın sonunda, dikey olarak da 12. sınıfın sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel becerilerdir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı, içerdiği kazanımlarla öğrencilerde bu temel becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bu beceriler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ünite konuları ve kazanımları göz önünde bulundurularak diğer derslerle beraber öğrencilerin kazanmaları hedeflenen becerilerdir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programıyla ulaşılması beklenen temel beceriler şunlardır: a. Araştırma ve Sorgulama Becerisi Araştırma ve sorgulama ; doğru ve anlamlı sorular sorarak problemi fark etme ve kavrama, problemi çözmek amacıyla neyi ve nasıl yapılması gerektiği ile ilgili araştırma planlaması yapma, sonuçları tahmin etme, çıkabilecek sorunları kestirebilme, sonucu test etme ve fikirleri geliştirmeyi kapsar. Bireyin kendi kendine yetebilmesi bu becerilerini geliştirme düzeyine bağlıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı temel becerilerden biri de araştırma ve sorgulama dir. Dinî ve ahlaki alanla ilgili konularda öğrencilerin kendilerinin bilgiyi araştırması ve yapılandırması derslerin en önemli amaçlarındandır. Bu programda araştırma ve sorgulama nin gelişmesine katkı sağlayacak aşağıdaki alt becerileri kazandıracak etkinlik ve çalışmalar yapmalıdır. Anahtar sözcükleri, ciltlerdeki rakam ve harfleri, indeksi ve referansları kullanma Bilgiyi kullanılabilir biçimlerde planlama ve yazma (Konunun ana fikrini çıkarma, özet hazırlama, not alma, bilgiyi kaydetme, dipnot kullanma, rapor yazma), Güncel gelişmeleri takip etme. Kitabın farklı bölümlerini kullanma (Dizin, içindekiler ) Okuduğu kaynağı yorumlama, Sorular sorma ve delile-dayalı sonuç çıkarma, Uygun bilgi kaynağı kullanma, Yararlandığı kaynakları Kaynakça da titizlikle gösterme, b. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi 7

9 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Bilgi teknolojilerini kullanma ; bilginin araştırılması, bulunması, işlenmesi, sunulması ve değerlendirilmesinde teknolojiyi kullanabilmeyi kapsar. Her alanda olduğu gibi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programında öğrencilerde geliştirmeyi amaçlanan temel becerilerden biri de bilgi teknolojilerini kullanma dir. Hem dinî ve ahlaki alanla ilgili bilgilere ulaşma hem de bunları en uygun şekilde kullanabilme açısından önemlidir. Bu derste öğretmenler, bilgi teknolojilerini kullanma ni kazandırmaya yönelik aşağıdaki alt becerileri destekleyecek etkinlik ve çalışmalar yapmalıdır. Bilgi teknolojilerini kullanma konusunda doğru karar verme ve planlama, Farklı kaynaklardan toplanmış bilgiyi bilgisayar ortamında kaydetme, biçimlendirme, tekrar kullanma ve sunma, Metin, grafik, renk ve ses efektleri kullanarak çoklu ortamda rapor hazırlama, İnternet tabanlı servislere erişme, araştırma ve kullanma, Eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yenilik/buluşu desteklemek için bilgi çağı teknolojilerini kullanma, Bilgi çağı teknolojilerini kültürel, sosyal ve mesleki amaçlarla kullanma, Sosyal medyada yer alan bilgilerin geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulama. c. Bireysel Farkındalık Becerisi Bireysel farkındalık ; sosyal ilişkilerde, iletişimde ve benzeri alanlarda gerekli ve etkili davranışları uygun bir şekilde ve uygun zamanda ortaya koymak ve hizmeti daha iyi yerine getirebilmek için gerekli olan becerilerdir. Bireyin kişisel özelliklerini geliştirmesi, farkındalıklarının artması, ikna gücünün yükselmesi, plan yapma, empati kurma ve sosyal ilişkilerinin gelişmesine kaynak oluşturur. Bireyin içinde bulunduğu sınıf, okul ve aile ortamında fark ettiği sorunların üzerine giderek, çözüm için sorumluluk alması, belli imkânları fırsatlara dönüştürmesi toplum için önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bireysel farkındalık nin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Eğitim, rehberlik, danışmanlık fırsatlarını araştırma, Empati kurma, Engel ya da değişikliklerle baş edebilme, 8

10 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Gerek duyduğunda nasihat ve bilgi alma, Kendi öğrenme stratejilerini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıma ve değerlendirme, Kendi öğrenmesini düzenleme, kendi çalışmasını değerlendirme, Kendisini motive etme ve kendisine güven duyma, Öğrendiklerini çeşitli yaşam durumlarında uygulama, Öğrenmenin amacı hakkında eleştirel düşünme, Önceki öğrenmelerinden ve deneyimlerinden yararlanma, Öz-disiplin ve bağımsız çalışma becerileri edinme, Plan yapma, planlarını uygulayabilme, Stresten ve çatışmalardan kaçınma, Zamanı doğru yönetme. d. Dinî Metinleri Anlama ve Yorumlama Becerisi İslam dininin doğru anlaşılması için ayet ve hadislerin sağlıklı bir şekilde yorumlanması gereklidir. Kur an ayetlerini ve hadisleri anlama ve yorumlama bireyin hayatını anlamlandıracak ve ona rehberlik yapacak ilke ve değerler üretme açısından önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, dinî metinleri anlama ve yorumlama nin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Ayet ve hadisleri doğru anlama ve yorumlayabilme, Ayet ve hadislerden ilke ve değerler çıkarabilme, Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, Kur an-ı Kerim deki ayet mealleri arasında ilişki kurabilme, Kur an-ı Kerim deki ayetlere bütüncül bakabilmek. e. İletişim Becerisi İletişim, konuşma, dinleme, okuma ve yazma gibi becerileri etkili kullanmadır. İletişim birtakım alt beceriler içerir. Bu alt beceriler iletişim eğitiminin omurgasını oluşturur. 9

11 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Öğretmenlerin bu becerileri geliştirmeye yönelik hazırlayacağı etkinlikler, öğrencilerin iletişim becerilerinin gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğrencilerde geliştirmesi gereken en önemli becerilerden biri de iletişim dir. Çünkü dersin genel amaçları ve kazanımları incelendiği zaman görülecektir ki; din, insanın hem kendi hem evren hem de Yaratıcısıyla olumlu ve sağlıklı ilişkiler kurmasını amaçlamaktadır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğretmenler aşağıdaki alt becerileri kazandırarak öğrencilerde iletişim ni geliştirebilmelidir. Bulunduğu ortama uygun üslup belirleyebilme, Dinî terim ve kavramların yazım ve telaffuzunu doğru kullanabilme, Dinleme, Empati kurabilme, Farklı perspektiften bakabilme, Görüşlerini gerekçelendirebilme, İletişim sırasında karşısındakinin beden dilini anlayabilme, Kabul ve saygıyı iletebilme, Olumlu ve olumsuz duygularını ben dili kullanarak ifade edebilme, Öfkeyi kontrol edebilme, Selamlaşma, Sözlü ya da yazılı olarak kendini ifade edebilme, Tanışma, Tartışma. f. Kültürel Farkındalık Becerisi Kültürlerarası farkındalık ; kendi kültürünü tanıma, benimseme, diğer kültürden olan kişilerle empati kurma, o kişilerin davranış ve düşüncelerini eleştirmeden anlamaya çalışma, kişileri farklılıkları ve benzerlikleri ile kabul etmeyi içerir. Bir diğer ifade ile empatiyi merkeze alarak açık bir dünya görüşüne sahip olmayı ve farklı kültürlerden kişilerle iletişim kurmada başarılı olmayı işaret etmektedir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bu becerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır: 10

12 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Coğrafi ve kültürel farklılıkların dinî anlama ve yaşama biçimleri üzerinde etkilerini irdeleme, Diğer toplum ve kültürle ilgili temel kavramların farkında olma, Dinî ve millî değerlerin yaşatılmasına yönelik bir dünya görüşüne sahip olma Dinin, millî kültürü oluşturan unsurların başında geldiğinin bilincinde olma Farklı din ve inanç gruplarının bir arada yaşama tecrübelerini örneklendirme, Millî kültürel kimliğini özümseme ve diğer kültürlerle nasıl etkileşim içinde olduğunu kavrama, Sosyal ilişkileri güçlendirmede ve barış kültürünü yaygınlaştırmada sorumluluklar üstlenme, Toplumsal gelenekleri, kültürel öğeleri ve dil çeşitliliğini tanıma. g. Mekân, Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi Dinî alanla ilgili konuların iyi anlaşılabilmesi, yorumlanabilmesi ve değerlendirebilmesi için öğrencinin mekân, zaman ve kronolojiyi algılama nin gelişmesi gerekir. Zaman ve mekânı doğru anlamak hem bilimsel hem de dinî açıdan önem arz etmektedir. Öğrencilerde bu becerinin gelişmesi diğer becerilerin de olumlu gelişmesini ve kullanılmasını sağlayacaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, mekân, zaman ve kronolojiyi algılama nin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bazı mekân ve zamanların niçin önemli olduğunu algılama, Harita, plan, kroki, grafik ve diyagram yorumlayabilme, Dinlerde önemli sayılan zaman ve mekânları tanıma, Kronolojik sıralama yapabilme, Zaman ifadelerini doğru kullanma, Zaman ve mekân farklılıklarının dinî anlama ve yaşama üzerindeki etkilerini yorumlama. h. Problem Çözme Becerisi Problem çözme, öğrencilerin karar verme yetilerini geliştirmek ve hayat boyu kullanabilecekleri problem çözme yeteneğini kazandırmaktır. Problem çözme yle 11

13 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) öğrencilerin din ve ahlak konularını üst düzeyde öğrenmeleri ve hayatlarında karşılaştıkları dinî ve ahlaki alanla ilgili problemleri üst düzey bilişsel fonksiyonlarını kullanarak kendilerinin çözmeleri amaçlanır. Problem çözme yeteneği yaşanılan deneyimler, alıştırmalarla geliştirilebilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere problemi hissettirme, buldurma ve çözüm üretme alışkanlığı kazandırılabilir. Akıl yürütme sürecini takip edebilme ve değerlendirme, Dinî ve ahlaki meselelerde sebep-sonuç ilişkisine bağlı olarak çıkarımlarda bulunma, Karşılaştığı problemlerin çözümünde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde elde ettiği kazanımlardan yararlanma, Problemi fark edebilme, Problemle uygun çözüm önerileri sunma, Toplumu ilgilendiren problemlerin çözümü ile ilgilenme. i. Sosyal Beceri Sosyal beceri; başkaları ile iletişimi mümkün kılacak, sosyal açıdan kabul edilebilir ve öğrenilmiş davranışlar olarak tanımlanabilir. Kişi sosyal ilişkilere kurarak çevresiyle etkileşim içinde bulunur. Bu etkileşim sürecinde sağlıklı ilişkiler kurabilmek ancak yeterli sosyal becerileri kazanmakla gerçekleşebilir. Bireyin aile okul ve iş yaşamındaki başarısında da sosyal beceriler önemli bir etkendir. Eğitimin en önemli amaçlarından biri kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, yaşadığı toplumun ve dünyanın bir parçası olarak kendisine güvenen ve topluma katkıda bulunabilen bir bilince sahip bireyler yetiştirmektir. Dinin amaçlarından biri de bireyin çevresiyle olumlu ve sağlıklı ilişkiler geliştirmesidir. Öğrenciler, toplumsal olaylara ilgi duymalı, sorunların farkında olmalı, gerektiğinde hem kendisi hem de başkalarının iyiliği için harekete geçebilmelidir. Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları, sosyal katılımı etkileyen faktörlerdir. Öğrenci, toplum ve çevre sorunlarına duyarlı olmalı ve çözümüne yönelik sürece katılımda istekli olmalıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere sosyal becerilerini geliştirebilecekleri bazı alt beceriler kazandırılabilir. Bilgi ve tecrübe paylaşımının gerekliliğine inanma, Bireylerin inanma ve inancına uygun yaşama özgürlüğüne ilişkin bilinç kazanma, Dinî ve ahlaki değerler ışığında çevre bilincine sahip olma 12

14 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Dinî ve ahlaki değerleri benimseme, İş birliği yapma, uyumlu olma, kararlı ve dürüst olma katılma, Millî ve dinî değer taşıyan kurumlarımızın ve eserlerimizin yaşatılmasına yönelik çalışmalara aktif olarak katılma, Önyargıların üstesinden gelme, uzlaşmacı bir tutum sergileme, Sosyal sorumluluk bilincini geliştirme, Toplumda millî, dinî ve ahlaki değerlerin kalıcılığı için projeler üretme, Toplumsal ilişkilerde ve komşuluk ilişkilerinde yapıcı katılım sağlama. j. Temel Dinî Kaynakları Tanıma ve Kullanma Becerisi Kur an-ı Kerim, hadis kitapları ve bazı temel kaynak eserler öğrencinin bu derste İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak alanına ait temel konuları öğrenmek için kullanabileceği kaynaklardır. Bu nedenle, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğrencilerin başta Kur an-ı Kerim meali olmak üzere dinî kaynakları tanıma ve kullanmalarına yönelik düzeye uygun etkinlikler yapılmalıdır. Temel dinî kaynakları tanıma ve özelliklerini kavrama, Kur an-ı Kerim mealini kullanma, Tematik olarak ayetler ve hadisler çerçevesinde bir konuyu inceleme. k. Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi Din evrenseldir ancak dinin yorumları tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan ihtiyaçlar ve diğer sebeplere göre farklılaşabilmektedir. Bu nedenle öğrencinin dinî alanla ilgili konularda değişim ve sürekliliği algılama kazanması önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi, değişim ve sürekliliği geçmişteki ve günümüzdeki farklı örneklerle öğrencilerin karşılaştırmalarına imkân sağlayan örnek olay incelemeleri, metin (mektuplar, gazete haberleri, biyografiler vb.), görsel (fotoğraf, film, resim vb.) analizleri gibi etkinlikler ile değişim ve sürekliliği algılama ve aşağıdaki alt becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Benzerlik ve farklılıkları bulma, Dinin sabiteleri ile değişken unsurlarını birbirinden ayırt edebilme, Geçmişteki problemlerin neden- sonuç ilişkisini tanıma, Tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme, Zamanla oluşan değişimi algılama. 13

15 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 4.6. Kavramlar Allah Adalet Adap Âdet Agnostisizm Âhilik Ahlak Akaid Akıl Alîm Amel Asr Ateizm Ayet Azınlık Ba s Basar Batıl Berzah Âlemi Besmele Câmi Cehennem Cem Cennet Cin Cüz Davet Defin Değer Değişim Deizm Din Dua Edep Ehl-i Beyt Ehliyet Ekümeniklik El-Emin Emanet Emr-i bi l-maruf nehy-i ani l -münker Erkân Eşref-i Mahlûkat Evliya Farz Fetanet Fıkıh Fırka Fıtrat Fıtır Sadakası Fitre Fütüvvet Gazi Gazve Gıpta Gülbank Hacerü l-esved Haç Hadis Hak Halik Hamd Haram Haset Haşir Hesap Hicret Hikmet Hilm Hurafe Hüsn-ü zan İbadet İblis İbrani İffet İftar İhlas İhram İkrar İlim İman 14

16 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) İmsak İnanç İnfak İnkâr İnsan-ı Kâmil İrade İrşad İsâr İslam İsmet İsrail İstiğfar İstismar İstişare İtaat İtikad İtikat İtisam Kâbe Kabir Kabir Kader Kadir Gecesi Kâdir Kandil Karma Kaza Kelam Kefaret Kevser Kıraat Kıyamet Kilise Kitap Kunut Kur an-ı Kerim Kutsal Kültür Kütüb-ü Tis a Laiklik Liyakat Mahşer Manevi Meal Medeniyet Meditasyon Mekasıdu ş-şeria Mekruh Melek Merhamet Mescid-i Nebi Mezhep Mihrap Minber Mizan Muamelat Mucize Mukabele Musahiplik Musevi Mushaf Müstehab Nafile Necaşi Nezaket Nihilizm Nisap Niyet Ortodoks Oruç Örf Özgürlük Peygamber Politeizm Pozitivizm Rahim Rahman Rahmet Reenkarnasyon Ribat Ritüel Riya Ruh Rükün Sa y Sadaka Sahabi Sahur Sakrament Salâ 15

17 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Salavat Salih Amel Samed Sanat Sekülerizm Selam Semâ Sembol Semi Seriyye Sıdk Sırat Sinagog Suhuf Sû-i zan Sûr Sure Sünnet Sünnetullah Şecaat Şehit Şeytan Şükür Taharet Tasavvuf Tasdik Tavaf Taziye Tebliğ Tebyin Teçhiz Tefsir Tekbir Tekfin Temizlik Temsil Tenasüh Teravih Tertil Teslis Teşriî Tevbe Tevekkül Tevhid Tilavet Ubudiyet Ukubat Vacip Vaftiz Vahiy Vakfe Vasiyet Vefa Yakîn Ye s Yoga Zarurat-ı diniye Zarurat-ı hamse Zekât Zemzem Zikir 5. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR 1. Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretiminde öğrencilerin çeşitli öğrenme deneyimleri edinmesi için uygun öğrenme ortamlarının sağlanması esastır. Öğrencilerin ele alınan olayları açıklamalarını, 16

18 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) yorumlamalarını ve değerlendirmelerini sağlayan bireysel veya grup etkinlikleri, öğretmen ve öğrencilerin birlikte katılacağı tartışmalar ve yaparak-düşünerek öğrenme etkinlikleri etkin şekilde kullanılacaktır. Öğrenme-öğretme sürecinde öğretmenin rolü öğrencilere rehberlik yaparak öğrenmeyi kolaylaştırmaktır. 2. Dersin üniteleri birbirleriyle ilişkili olarak işlenecektir. Her bir ünite için kullanılacak süre ve ünitelerin işleniş sırası programda belirlenmiştir. Bununla birlikte zümre öğretmenlerince öğrenci seviyesi ve çevre şartlarına uygun planlama yapılabilir. 3. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programı beceri temelli olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede kazanımlar işlenirken öğretim programında yer alan temel becerileri kazandırmaya yönelik etkinliklere yer verilecektir. 4. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde sevgi temelli bir yaklaşımla, öğrenci düzeyine, eğitim ortamına, genel kültür ve dinî bilgi seviyelerine, çevre faktörlerine göre öğrencileri aktif kılan yöntem, teknik ve stratejiler kullanılacaktır. 5. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde EBA ortamında hazırlanan, kazanımlara uygun görsel, işitsel ve basılı materyallerden yararlanılacaktır. 6. Öğrencilerin konuyu kavramaları esas alınacak ve öğrenciler, konularda geçen ayet ve hadisleri ezberlemeye zorlanmayacaktır. 7. Öğretmen, öğrencilerin kaynaklara ulaşmasına ve kaynaklardan yararlanmasına katkı sağlayacaktır. 8. Derslerle ilgili etkinlikler özelden genele, basitten karmaşığa doğru akan, somuttan soyuta doğru gelişen ve kendi içinde bütünlük gösteren etkinlikler dizisi olarak tasarlanacaktır. 9. Öğrenme süreci, öğrenciler arasında yarışma ve rekabet gibi yıkıcı duyguları körükleyen bir anlayışla değil, paylaşma, iş birliği ve dayanışma gibi insanî bir atmosfer içinde yönetilecektir. Bu bağlamda sınıfta demokratik bir öğrenme ortamı sağlanacak ve öğrenciye her durumda kendini ifade edebilmesi için gerekli duygusal destek verilecektir. 10. Öğretmenin koşulsuz sevgi ve güven veren kişiliği, öğrencinin kendini olumlu hedeflere yöneltmesinin güvencesidir. Bu yüzden öğretmen, öğrencileri çalışkan, tembel gibi kategorik ve önyargılı bakış açılarıyla değerlendirmeyecek, her bireyin kendi özgünlüğü içinde, eşsiz ve biricik olduğunu kabul edecektir. 17

19 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 11. Öğrenme-öğretme sürecinde sunulan pekiştireçler ile ipuçları, öğrencinin fiziksel, toplumsal ve psikolojik sağlığını koruyucu ve geliştirici nitelikte olmalıdır. Öte yandan doğru zaman ve içerikte sunulması gereken ipuçlarının, öğrencinin sosyal-kültürel ortamına ve bireysel özelliklerine uygun olmasına özen gösterilecektir. 12. Din kültürü ve ahlak bilgisini öğrenmeye elverişli ve destekleyici bir ortam oluşturulacaktır. 13. İslam dinindeki namaz, abdest, gusül, teyemmüm vb. konularda mezheplerin farklı anlayış ve uygulamaları ihtiyaç duyulması hâlinde öğretmenlerce açıklanacaktır. 14. Öğrencilerin motivasyon, ilgi, beceri ve öğrenme stilleri gibi bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurulacaktır. 15. Öğrencilerin, işlenen konu ile ilgili ön bilgi ve inançları açığa çıkarılmadan doğru bilgiyi edinmelerine yardımcı olunacaktır. 16. Hiçbir şekilde vicdan ve düşünce özgürlüğü zedelenmeyecektir. Dinî duygu ve düşüncelerini açıklamaya, bilgi ve kültür sahibi oldukları dinî pratikleri yerine getirmeye zorlanmayacaktır. 17. Öğretme ortamında, din öğretimiyle öğrencilere kazandırılması amaçlanan; insana, düşünceye, hürriyete, ahlâkî olana ve kültürel mirasa saygı çerçevesinde davranmaya öğrenciler teşvik edilecek ve bu hususlarda öncelikle öğretmen özen gösterecektir. 18. Dinî bilgiler yanında millî birlik ve beraberliği kazandırıcı; sevgi, saygı, kardeşlik, arkadaşlık ve dostluk bağlarını güçlendirici, vatan, millet, bayrak, sancak, şehitlik, gazilik gibi millî değerleri kazandırıcı kavramların öğrencilerin zihninde yer etmesine özen gösterilecektir. 6. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır. Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, amaçlanan hedeflere ulaşıp ulaşmadığı, öğrencilerin hedeflenen kazanımları elde edip etmediği öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik ölçme ve değerlendirme faaliyetleri süreç odaklı olarak yürütülmelidir. Öğretmen sürecin değerlendirmesini yaparken ortama, ilgi ve ihtiyaçlara uygun ölçme yöntem ve teknikleri geliştirebilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde ölçme ve değerlendirme süreci, öğrenci merkezli ele alınır. Öğrencilerin gelişim süreci, edindiği kazanımların birbirinden farklı olabileceği göz önünde 18

20 Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) bulundurulmalı süreç ve sonuçtaki düzeylerinin farklılık gösterebileceği dikkate alınmalıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde kullanılacak ölçme değerlendirme etkinlikleri; 1. Amaç ve kazanımlarla uyumlu olmalıdır. 2. Öğrenme-öğretme süreci ile değerlendirme süreci bütünlük arz etmelidir. 3. Öğrenim süreci sonunda kazanılması planlanan yeterlikler; bilgi, beceri ve tutumları ölçmelidir. 4. Öz değerlendirmeye imkân tanımalıdır. 5. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini izleyebilmelerine uygun ölçme araçları kullanılmalı (dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, öz ve akran değerlendirme formları ve gözlem formu gibi) ve bunlarda mümkün olduğunca çeşitlilik sağlanmalıdır. 6. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde ölçme ve değerlendirme yapılırken öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri ve bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. 19

21 İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (4, 5, 6, 7 VE 8. SINIFLAR) TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTELERİ ÜNİTELER ÜNİTELER 4. SINIF 5. SINIF 6. SINIF 7. SINIF 8. SINIF 1 GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER DUA PEYGAMBERLERE İMAN KADER VE KAZA DİN VE HAYAT 2 3 DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ALLAH A İMAN NAMAZ ZEKÂT VE SADAKA AHİRET HAYATI HZ. MUHAMMED İ (s.a.v.) TANIYALIM MELEKLERE İMAN İLAHİ KİTAPLARA İMAN HAC VE KURBAN KUR AN-I KERİM 4 DİN VE TEMİZLİK RAMAZAN VE ORUÇ HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) HAYATI AHLAKİ DAVRANIŞLAR HZ. MUHAMMED İN (s.a.v.) ÖRNEKLİĞİ 5 GÜZEL AHLAK ADAP VE NEZAKET DEĞERLERİMİZ İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR ANADOLU DA İSLAM 20

22 Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 4. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ SIRA ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ Günlük Hayattaki Dinî İfadeler 6 16 Din İle İlgili Temel Kavramlar 3 18 Hz. Muhammed i (s.a.v.) Tanıyalım 6 16 Din ve Temizlik 4 10 Güzel Ahlak 4 12 TOPLAM

23 4. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE 3. ÜNİTE 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR HZ. MUHAMMED İ (S.A.V.) TANIYALIM DİN VE TEMİZLİK GÜZEL AHLAK 1. Günlük Konuşmalarda Dinî İfadeler 1.1 Besmele 1.2 Selam 1.3 Hamd ve şükür 1.4 Kelime-i Tevhid ve Kelime-i Şehadet 1.5 Tekbir 1.6 Salavat 2. Dilek ve Dualarda Dinî İfadeler 3. Bir Dua Tanıyorum: Sübhaneke Duası ve Anlamı 1. Günlük Hayatta Kullanılan Dinî Kelime ve Kavramlar 1.1. Allah 1.2. Kur an-ı Kerim 1.3. Melek 1.4. Peygamber 1.5. Din 1.6. İman 1.7. İslam 1.8. İhsan 1.9. İbadet Ahlak 1. Bir Dua Tanıyorum: Salli-Barik Duaları ve Anlamları 1. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Doğduğu Çevre 2. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Ailesi 3. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Doğumu ve Çocukluk Yılları 4. Hz. Muhammed den (s.a.v.) Örnek Davranışlar 5. Bir Sure Tanıyorum: Kevser Suresi ve Anlamı 1. İslam Dini ve Temizlik 2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım 3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım 4. Çevremi Temiz Tutarım 5. Bir Dua Tanıyorum: Tahiyyat Duası ve Anlamı 1. Din Güzel Ahlaktır 2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı 2.1. Anne-Babayla İlişkiler 2.2. Kardeşlerle İlişkiler 2.3. Akrabalarla İlişkiler 2.4. Komşularla İlişkiler 2.5. Arkadaşlarla İlişkiler 2.6. Öğretmenlerle İlişkiler 3. Bir Sure Tanıyorum: Fatiha Suresi ve Anlamı Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 22

24 4. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 1.ÜNİTE: GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER 1. Günlük Konuşmalarda Dinî İfadeler 1.1 Besmele 1.2 Selam 1.3 Hamd ve şükür 1.4 Kelime-i Tevhid ve Kelime-i Şehadet 1.5 Tekbir 1.6 Salavat 2. Dilek ve Dualarda Dinî İfadeler 3. Bir Dua Tanıyorum: Sübhaneke Duası ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Günlük konuşmalarda geçen dinî ifadeleri ve anlamlarını açıklar. 2. Dinî ifadeleri günlük konuşmalarda doğru ve yerinde kullanır. 3. Kelime-i Tevhid ve Kelime-i Şehadet i okur. 4. Tekbir ve salavat kavramlarını tanır. 5. Dilek ve dualarda kullanılan dinî ifadelere örnekler verir. 6. Sübhaneke duasını okur, anlamını açıklar. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere dinî ifade, dilek ve dualarla ilgili edebî metinlere de yer verilecektir. 1. kazanımda Besmele (Neml suresi 30. ayet), Selamun aleyküm (Yâsin suresi 58.ayet; Zümer suresi, 73. ayet) Sübhanellah, Elhamdülillah, Allahu Ekber, Eûzubillâhimineşşeytanirracîm, Estağfirullah ifadelerine anlamları ile birlikte yer verilecektir. Ayrıca sevap, günah gibi kavramlara da değinilecektir. 5. kazanımda Allah razı olsun, Allah a emanet ol, Allah şifa versin, inşâallah, maşâallah gibi günlük hayatta kullandığımız dilek ve dualara yer verilecektir. 5. kazanımda Teşrik Tekbirlerine ve Salat-ü Selam a (Ahzab suresi 56.ayet) da anlamları ile birlikte yer verilecektir. Beceriler: İletişim Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Dinî metinleri anlama ve yorumlama Kavramlar: Besmele, salavat, hamd, şükür, tekbir, salavat. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 23

25 4. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 2.ÜNİTE: DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1. Günlük Hayatta Kullanılan Dinî Kelime ve Kavramlar 1.1. Allah 1.2. Kur an-ı Kerim 1.3. Melek 1.4. Peygamber 1.5. Din 1.6. İman 1.7. İslam 1.8. İhsan 1.9. İbadet Ahlak 2. Bir Dua Tanıyorum: Salli-Barik Duaları ve Anlamları Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Günlük hayatımızda kullandığımız dinî kelime ve kavramları açıklar. 2. Dinî kelime ve kavramları doğru ve yerinde kullanır. 3. Salli-Barik dualarını okur, anlamlarını söyler. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere kavramlarla ilgili edebî metinlere yer verilecektir. 1. kazanımda dinî kelime ve kavramlar öğrenci seviyesi dikkate alınarak ayrıntıya girilmeden açıklanacaktır. 3. kazanımda Hz. Peygamber in (s.a.v.) ailesine Ehl-i Beyt denildiğine de değinilecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Dinî metinleri anlama ve yorumlama Kavramlar: Allah, Kur an-ı Kerim, melek, peygamber, din, ihsan, iman, İslam, ibadet, ahlak, mushaf. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 24

26 4. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 3. ÜNİTE: HZ. MUHAMMED'İ (S.A.V.) TANIYALIM 1. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Doğduğu Çevre 2. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Ailesi 3. Hz. Muhammed in (s.a.v.) Doğumu ve Çocukluk Yılları 4. Hz. Muhammed den (s.a.v.) Örnek Davranışlar 5. Bir Sure Tanıyorum: Kevser Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Hz. Muhammed in (s.a.v.) doğduğu çevrenin genel özelliklerini açıklar. 2. Hz. Muhammed in (s.a.v.) aile büyüklerini tanır. 3. Hz. Muhammed in (s.a.v.) doğumunu ve çocukluk yıllarını özetler. 4. Hz. Muhammed in (s.a.v.) çocukluk ve gençlik yıllarındaki erdemli davranışlarına örnekler verir. 5. Hz. Muhammed in (s.a.v.) çocukluk ve gençlik yıllarındaki davranışlarını kendi hayatı ile ilişkilendirir. 6. Kevser suresini okur, sureden ilkeler çıkarır. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere Peygamberimizle ilgili edebî metinlere yer verilecektir. 5. kazanımda Hz. Muhammed in (s.a.v.) çocukluk döneminde putları sevmemesi, yalan söylememesi, yüzme öğrenmesi; amcası, dedesi ve diğer aile büyükleri ile olan ilişkilerinin yanı sıra amcasının evinde gördüğü yakın ilgi ile ilgili somut olaylardan örnek verilerek ele alınacaktır. 6. kazanımda kevser in bir diğer anlamının da bolluk, bereket ve neslin çoğalması anlamlarına geldiğine ve Allah ın, Hz. Peygamber e (s.a.v.) pek çok nimetler verdiğine, bu nimetlerden birinin de Hz. Peygamber in neslini devam ettiren Hz. Fatıma (r.a.) olduğuna yer verilecektir. Beceriler: Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama İletişim Araştırma ve sorgulama Dinî metinleri anlama ve yorumlama Kavramlar: Kâbe, el-emin, kevser. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 25

27 4. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 4.ÜNİTE: DİN VE TEMİZLİK 1. İslam Dini ve Temizlik 2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım 3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım 4. Çevremi Temiz Tutarım 5. Bir Dua Tanıyorum: Tahiyyat Duası ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İslam dininin temizliğe verdiği önemi fark eder. 2. Ahlaki güzellik ile manevi temizlik arasında ilişki kurar. 3. Beden, giysi, ev, okul ve çevre temizliğinin önemini kavrar. 4. Tahiyyat duasını okur, anlamlarını açıklar. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere temiz olmayı teşvik eden atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes gibi örneklere yer verilecektir. 1. kazanımda ibadet-temizlik ilişkisine, elbise, beden temizliği ile namazın sıhhati arasında ilgi kurulacaktır. 3. kazanımda yemek öncesi ve sonrası el ve ağız temizliği üzerinde de durulacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî metinleri anlama ve yorumlama Kavramlar: İhlas, taharet, maddi ve manevi temizlik. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 26

28 4. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 5.ÜNİTE: GÜZEL AHLAK 1. Din Güzel Ahlaktır 2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı 2.1. Anne-Babayla İlişkiler 2.2. Kardeşlerle İlişkiler 2.3. Akrabalarla İlişkiler 2.4. Komşularla İlişkiler 2.5. Arkadaşlarla İlişkiler 2.6. Öğretmenlerle İlişkiler 3. Bir Sure Tanıyorum: Fatiha Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Bireyin güzel ahlaklı olmasında dinin rolünü açıklar. 2. İnsani ilişkilerin gelişmesinde ve devam etmesinde sevgi ve saygının önemini fark eder. 3. Güzel ahlaklı olmanın birey ve toplum hayatındaki önemini fark eder. 4. Fatiha suresini okur, anlamını açıklar. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere temiz olmayı teşvik eden atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes gibi örneklere yer verilecektir. 2.kazanımda İsrâ suresi 23,24.ayetler ile Lokman suresi 14.ayete de yer verilecektir. Beceriler: Dinî metinleri anlama ve yorumlama İletişim Sosyal beceriler Kavramlar: Din, ahlak. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 27

29 5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ Dua 7 18 Allah İman 6 18 Meleklere İman 6 12 Ramazan ve Oruç 9 10 Adap ve Nezaket 6 14 TOPLAM

30 5. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE 3. ÜNİTE 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE DUA ALLAH A İMAN MELEKLERE İMAN RAMAZAN VE ORUÇ ADAP VE NEZAKET 1. Dua, İbadetin Özüdür 2. Kur an dan Dua Örnekleri 3. Hz. Muhammed den (s.a.v) Dua Örnekleri 4. Kültürümüzden Dua Örnekleri 5. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Âdem (a.s.) 6. Bir Dua Tanıyorum: Rabbena Duaları ve Anlamları 1. Evrendeki Mükemmel Düzen 2. Allah Vardır ve Birdir 3. Allah Yaratandır 4. Allah Rahman ve Rahimdir 5. Allah Görür, İşitir ve Bilir 6. Allah ın Her Şeye Gücü Yeter 7. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İbrahim (a.s.) 8. Bir Sure Tanıyorum: İhlâs Suresi ve Anlamı 1. Görünen ve Görünmeyen Varlıklar 2. Meleklere İman 3. Meleklerin Özellikleri 4. Meleklerin İsimleri ve Görevleri 5. Meleklerin Duası 6. Cennet Gençlerinin Efendileri: Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) 7. Bir Sure Tanıyorum: Fil Suresi ve Anlamı 1. Ramazan Orucu ve Önemi 2. Ramazan ve Oruçla İlgili Kavramlar 3. Orucu Bozan Durumlar 4. Oruç Tutarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 5. Kültürümüzde Ramazan ve Oruç 6. Kültürümüzde Muharrem Orucu ve Aşure 7. Oruç ve Sabırda Güzel Birer Örnek: Hz. Fatıma (r.a.) ve Hz. Ali (r.a.) 8. Bir Sure Tanıyorum: Kureyş Suresi ve Anlamı 1. Nezaket Kuralları 2. Selamlaşma Adabı 3. Konuşma Adabı 4. Sofra Adabı 5. Hz. Lokman dan Öğütler 6. Bir Dua Tanıyorum: Amentü Duası ve Anlamı Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 29

31 5. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 1.ÜNİTE: DUA 1. Dua, İbadetin Özüdür 2. Kur an dan Dua Örnekleri 3. Hz. Muhammed den (s.a.v) Dua Örnekleri 4. Kültürümüzden Dua Örnekleri 5. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Âdem (a.s.) 6. Bir Dua Tanıyorum: Rabbena Duaları ve Anlamları Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Duanın anlamını ve önemini kavrar. 2. Niçin ve nasıl dua edilmesi gerektiğini açıklar. 3. Kur an da geçen dualara örnekler verir. 4. Hz. Muhammed den (s.a.v.) dua örnekleri verir. 5. Kültürümüzden dua örneklerini tanır. 6. Hz. Âdem in (a.s.) hayatını ana hatlarıyla tanır. 7. Rabbena dualarını okur, anlamlarını söyler. Ünite genelinde dua ile ilgili hikâye, söz, deyiş, vecize, şiir, beyit, ilahi, nefes gibi edebî metinlere yer verilecektir. 1. kazanımda duanın kabul edilmesi muhtemel olan vakitlere de değinilecektir. 3. kazanımda peygamberlerden dua örneklerine de yer verilecektir. 5. kazanımda Cafer-i Sadık ve Ebu Hanife nin duanın önemine dair sözlerinden de örnekler verilecektir. Ayrıca Alevi-Bektaşi kültüründen de dua örneklerine yer verilecektir. 6. kazanımda Hz. Âdem in (a.s.) hayatı sahih kaynaklarda yer alan rivayetler ışığında ayrıntıya girilmeden ve öğrenci düzeyi dikkate alınarak ele alınacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî metinleri anlama ve yorumlama Temel dinî kaynakları tanıma ve kullanma Kavramlar: Dua, peygamber. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 30

32 5. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 2.ÜNİTE: ALLAH A İMAN 1. Evrendeki Mükemmel Düzen 2. Allah Vardır ve Birdir 3. Allah Yaratandır 4. Allah Rahman ve Rahimdir 5. Allah Görür, İşitir ve Bilir 6. Allah ın Her Şeye Gücü Yeter 7. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İbrahim (a.s.) 8. Bir Sure Tanıyorum: İhlâs Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Evrendeki düzenden hareketle yaratıcının varlığını açıklar. 2. Allah ın her şeyin yaratıcısı olduğunu kavrar. 3. Allah ın Rahman ve Rahim sıfatlarıyla ilgili örnekler verir. 4. Allah ın her şeyi işittiği, bildiği, gördüğü ve her şeye gücünün yettiğinin farkında olur. 5. Hz. İbrahim in (a.s.) hayatını ve peygamberlik mücadelesini ana hatlarıyla tanır. 6. İhlâs suresini okur, sureden ilke ve değerler çıkarır. Ünite genelinde Allah ın sıfat ve isimleri tanıtılırken öğrencilerin tecrübeleri, hazır bulunuşluk düzeyleri ve seviyeleri dikkate alınacak; isim ve sıfatlar, ayet ve hadisler başta üzere olmak edebî metinler aracığıyla dolaylı olarak verilecek; Allah sevgisini esas alan, müsamahakâr, tedriciliği önceleyen, sevdirici, çocuğun dikkatini çevresine yönlendiren bir yaklaşım benimsenecektir. 2. kazanımda Âşık Veysel in Allah Bir, Peygamber Hak şiirinin ilk dörtlüğüne de yer verilecektir. Ayrıca Allah a imanın, insan davranışları üzerindeki rolüne vurgu yapılacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî metinleri anlama ve yorumlama Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Zaman, mekân ve kronolojiyi algılama Kavramlar: İhlâs, Halik, Samed, Rahman, Rahim, Semi, Basar, Alîm, Kâdir, halil, hanif, tevhid. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 31

33 5. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 3.ÜNİTE: MELEKLERE İAMN 1. Görünen ve Görünmeyen Varlıklar 2. Meleklere İman 3. Meleklerin Özellikleri 4. Meleklerin İsimleri ve Görevleri 5. Meleklerin Duası 6. Cennet Gençlerinin Efendileri: Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) 7. Bir Sure Tanıyorum: Fil Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Varlıklar âlemini sınıflandırarak özelliklerini örneklerle açıklar. 2. İslam ın şartlarından birinin meleklere iman olduğunu kavrar. 3. Meleklerin özelliklerini ve görevlerinin neler olduğunu açıklar. 4. Meleklerin insanların iyiliğini istediğinin farkında olur. 5. Hz. Hasan (r.a.) ile Hz. Hüseyin in (r.a.) hayatını ana hatlarıyla açıklar. 6. Fil suresini okur; sureden ilke ve değerler çıkarır. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. 1. kazanımda öğrenci seviyesine göre cinlerden de kısaca bahsedilecektir. Konu ile ilgili öğrencilerin okul dışından getirdiği yanlış veya eksik dinî bilgi ve anlayışlar bilimsel bir yaklaşımla ele alınacaktır. 3. kazanımda konu; dört büyük melek, yazıcı melekler, koruyucu ve rahmet melekleri ile sınırlandırılacaktır. Ayrıca melek inancının, davranışları güzelleştirmedeki rolüne vurgu yapılacaktır. 4. kazanımda meleklerin, insanların iyiliğini istemeleri ve onlara dua etmeleri, Kur an ı Kerim den örneklerle açıklanacaktır. 5. kazanımda Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin in (r.a.) hayatı, sahih kaynaklarda yer alan rivayetler ışığında ayrıntıya girilmeksizin ele alınacak ve Hz. Muhammed in (s.a.v.) torunları Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) ile iletişimine örnekler verecektir. 6.kazanımda Fil suresinin iniş ortamına kısaca değinilecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî metinleri anlama ve yorumlama Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Kavramlar: Melek, cin, şeytan, iblis. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 32

34 5.Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 4.ÜNİTE: RAMAZAN VE ORUÇ 1. Ramazan Orucu ve Önemi 2. Ramazan ve Oruçla İlgili Kavramlar 3. Orucu Bozan Durumlar 4. Oruç Tutarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 5. Kültürümüzde Ramazan ve Oruç 6. Kültürümüzde Muharrem Orucu ve Aşure 7. Oruç ve Sabırda Güzel Birer Örnek: Hz. Fatıma (r.a.) ve Hz. Ali (r.a.) 8. Bir Sure Tanıyorum: Kureyş Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Ramazan ayının önemini ve bu ayı önemli yapan hususları açıklar. 2. Ramazan ayı ve oruçla ilgili kavramları açıklar. 3. Orucu bozan durumları açıklar. 4. Oruçlunun dikkat etmesi gereken hususları açıklar. 5. Orucun birey ve toplum üzerindeki etkilerini fark eder. 6. Kültürümüzde Ramazan ve oruçla ilgili gelenekleri açıklar. 7. Kültürümüzde Muharrem orucu ve aşurenin yerini açıklar. 8. Hz. Fatıma ve Hz. Ali nin hayatından oruç ve sabırla ilgili örnekler verir. 9. Kureyş suresini okur; sureden ilke ve değerler çıkartır. 1. kazanımda niçin oruç tutulması gerektiği üzerinde de durulacaktır. Ayrıca farz kavramına çeşitlerine girilmeden yer verilecektir. 2. kazanımda Ramazan ve oruçla ilgili sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele ve fitre kavramları açıklanacaktır. Ayrıca örnek bir iftar duasına yer verilecektir. 7. kazanımda Ramazan orucu farz kılınmadan önce Hz. Muhammed (s.a.v.) ve sahabileri tarafından Muharrem ayının 9, 10 ve 11. günlerinde oruç tutulduğuna, Ramazan orucundan sonra da nafile bir ibadet olarak tutulmaya devam edildiğine değinilecek; sünnet ve nafile kavramlarının tanımına kısaca değinilecektir. Ayrıca Muharrem orucunun Alevi-Bektaşi geleneğindeki uygulanma şekline de değinilecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Dinî metinleri anlama ve yorumlama İletişim Sosyal beceriler Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Kavramlar: Oruç, farz, sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele, fitre, kaza, kefaret, nafile. Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 33