ERGONOMĠK RĠSK ANALĠZĠ NASIL YAPILIR? Onur DEĞİRMENCİ İş Güvenliği Uzmanı / Teknik Öğretmen

Transkript

1 ERGONOMĠK RĠSK ANALĠZĠ NASIL YAPILIR? ONUR DEĞĠRMENCĠ Ġş Güvenliği Uzmanı (B) Teknik Öğretmen

2 Giriş Kas Ġskelet Sistemi Bozuklukları (MSD) (KĠSB), Amerika daki insanlar ve şirketler için yaygın ve masraflı bir sorundur. Ġşyerlerinde meydana gelen yaralanmaların en fazla sebebi KĠSB olarak görülmektedir. Çalışanların davalar sonucunda elde ettiği tazminatların % 30'unu KĠSB ler oluşturmaktadır. ( Kaynak: BLS ) ABD şirketleri, 2011'de KĠSB'lerin doğrudan maliyetleri için 50 milyar dolar harcadı. ( Kaynak: CDC ) Türkiye de ise; Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü

3 Ergonomi Kavramı Latince iki kelime Ergo: Ġş Nomos: Kanunlar/kurallar Ergonomi Çalışanların biyolojik, psikolojik, bilişsel özellik ve kapasitelerini göz önünde bulundurarak, insan makine çevre uyumunun doğal ve teknolojik yasalarını ortaya koyan çok disiplinli bir bilim dalıdır. ĠĢin insana göre tasarlanması

4 Ergonomi Kavramı

5 Ergonominin Kapsamı Yönetim ĠĢe Bağlı Hastalıklar Aydınlatma Termal Konfor ġartları Radyasyon Toz Zehirli gaz ve buharlar Yüksek Basınç Alçak Basınç Duman

6 Ergonomi çalışmalarını neden yapmalıyız? Ġşin gerekleri ile çalışanın kapasitesinin uyumunu sağlamak, işi çalışana uydurmak Maruziyeti azaltmak veya yok etmek Ġş kazası ve meslek hastalıklarından korumak Çalışanın iyilik halinin ve verimliliğinin devamını sağlamak Yasalara uyum

7 Yasal Dayanak 6331 SAYILI Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KANUNU Risklerden korunma ilkeleri MADDE 5 (1) : Ġşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur ç) Ġşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalıģma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.

8 Yasal Dayanak Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ RĠSK DEĞERLENDĠRMESĠ YÖNETMELĠĞĠ Tehlikelerin tanımlanması MADDE 8 -(1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır. (3) Toplanan bilgiler ışığında; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatta yer alan hükümler de dikkate alınarak, çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarından oluşan veya bunların etkileşimi sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır. Bu belirleme yapılırken aşağıdaki hususlar, bu hususlardan etkilenecekler ve ne şekilde etkilenebilecekleri göz önünde bulundurulur. (4) Çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarının neden olduğu tehlikeler ile ilgili işyerinde daha önce kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırma çalışması yapılmamış ise risk değerlendirmesi çalışmalarında kullanılmak üzere; bu tehlikelerin, nitelik ve niceliklerini ve çalışanların bunlara maruziyet seviyelerini belirlemek amacıyla gerekli bütün kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmalar yapılır.

9 Yasal Dayanak ELLE TAġIMA ĠġLERĠ YÖNETMELĠĞĠ Elle taģıma iģi MADDE 4 (1) Elle taşıma işi; bir veya daha fazla çalışanın bir yükü kaldırması, indirmesi, itmesi, çekmesi, taşıması veya hareket ettirmesi gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder. Genel yükümlülük MADDE 5 (1) Ġşveren; a) Ġşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. b) Yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda, ek1` de yer alan hususları dikkate alarak elle taşımadan kaynaklanan riskleri azaltmak için uygun yöntemler kullanılmasını sağlar ve gerekli düzenlemeleri yapar.

10 Yasal Dayanak ÇALIġANLARIN Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ EĞĠTĠMLERĠNĠN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK EK1 EĞĠTĠM KONULARI TABLOSU EĞĠTĠM KONULARI 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma,

11 İLO Dayanak ULUSAL POLĠTĠKANIN PRENSĠPLERĠ Madde 5 Her işverenin istihdam ettiği işçilerin sağlık ve güvenliği için sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla ve işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda katılımının gerekliliği göz önüne alınarak, iş sağlığı hizmetleri, işletmedeki iş risklerine uygun ve yeterli olacak şekilde aşağıdaki görevleri kapsayacaktır. Ġş sağlığı, güvenliği, hijyen ve ergonomi, kişisel ve müşterek koruyucu donanım konularında tavsiyede bulunma, Ġş sağlığı, hijyen ve ergonomi alanlarında bilgi, eğitim ve öğretim sağlamada işbirliği; 11 Mayıs 2017

12 İLO Dayanak MADDE 1 Bu Sözleşmede: Yüklerin bedenen taşınması deyimi, yükün yerden kaldırılması ve yere konulmasını da kapsamak üzere yük ağırlığının tamamen tek işçi tarafından çekildiği her türlü taşımayı, Yüklerin devamlı olarak bedenen taşınması deyimi yüklerin aralıksız olarak veya esas itibariyle bedenen taşınmasına hasar ve tahsis edilen veya aralıklı olsa bile yüklerin normal olarak bedenen taşınmasını içine alan her türlü faaliyeti; MADDE 2 Bu Sözleşme yüklerin devamlı olarak bedenen taşınmasına uygulanır. Bu Sözleşme, ilgili üyenin, bir iş teftişi sistemi bulundurduğu bütün iktisadi faaliyet sektörlerine uygulanır. MADDE 3 Ağırlığı, sağlık ve güvenliği tehlikeye sokabilecek yüklerin iģçi tarafından bedenen taģınması talep veya kabul edilemez.

13 Ergonomi Analizi Yöntemleri 1. Rapid Entire Body Assessment (REBA) 2. Rapid Upper Limb Assessment (RULA) 3. Washington State Ergonomic and MSD Risk Assessment Checklist 4. OCRA (The Occupational Repetitive Actions) 5. Humantech (Best /Brief) 6. KIM Tool (Key Item Method) 7. ACGIH Lifting TLV 8. NIOSH Lifting Calculator 9. Liberty Mutual Manual Material Handling Tables (Snook Tables) 10. Manual Task Risk Assessment Tool (ManTRA) V Job Strain Index (JSI) 12. Rodgers Muscle Fatigue Analysis 13. Quick Exposure Checklist (QEC) 14. Cornell Musculoskeletal Discomfort Questionnaires 15. Dutch Musculoskeletal Discomfort Questionnaire 16. Muri 9 Nokta Metodu 17. LMM

14 Önemli Bilgi RUTĠN Yapılan işe esas teşkil eden faaliyetler RUTĠN OLMAYAN Yapılan ana faaliyet işinde gerekli yardımcı işlerdir Preste parça basma Parçaların konulacak kasanın getirilmesi Hemşirenin aşı yapması Aşıların temin edilmesi

15 NIOSH Analizi NIOSH 2 Elle yük kaldırma işlemlerinde Ağırlık merkezi sabit yüklerde değerlendirilebilir. Taşıma, tutma, itme, çekme işlemleri değerlendirilemez.

16 NIOSH Analizi

17 NIOSH Analizi 1) AĞIRLIK SABĠTĠ (Kg) 2) KALDIRMA BAġLANGICINDA ELLERĠN YERDEN YÜKSEKLĠĞĠ

18 NIOSH Analizi 4) 3) KALDIRMA SIRASINDA BAġLANGICI AĞIRLIK VE BĠTĠġĠ VE VÜCUT ARASINDA, MERKEZĠ AĞIRLIĞIN ARASINDAKĠ HAREKET.. YATAY ETTĠĞĠ MESAFE DĠKEY MESAFE

19 NIOSH Analizi 5) AĞIRLIK DÖNDÜRME AÇISI 6) AĞIRLIK KAVRAMA DURUMU

20 NIOSH Analizi 7) AĞIRLIK KALDIRMA SIKLIĞI (FREKANS).VARDĠYA BAZINDA AĞIRLIK KALDIRMA SÜRESĠ

21 NIOSH Analizi SONUÇLARIN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ x x x Yapılan iş ergonomiktir. Detaylı inceleme yapılmalı (Diğer metotlar) Yapılan iģ ergonomik değil! Önlem alınmalı

22 NIOSH Analizi ÖRNEK BĠR Ġġ ĠÇĠN NIOSH ANALĠZĠNĠ BĠRLĠKTE YAPALIM

23 Hızlı Maruziyet Değerlendirme Özellikle tekrarlanan hareketlerin olduğu işlerde gözlem yoluyla yapılır Form dört bölümde ele alınır 1. Analizin yapılacağı yer ve çalışan bilgileri 2. Gözlemci değerlendirmesi 3. Çalışan değerlendirmesi 4. Ġmza

24 Hızlı Maruziyet Değerlendirme x x x x

25 Hızlı Maruziyet Değerlendirme

26 Hızlı Maruziyet Değerlendirme

27 Hızlı Maruziyet Değerlendirme

28 Hızlı Maruziyet Değerlendirme SONUÇLARIN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Yapılan iş ergonomiktir Yapılan iş ergonomiktir Yapılan iģ ergonomik değil! Önlem alınmalı Yapılan iģ ergonomik değil! Önlem alınmalı

29 NIOSH Analizi ÖRNEK BĠR Ġġ ĠÇĠN HIZLI MAARUZĠYET DEĞERLENDĠRME ANALĠZĠNĠ BĠRLĠKTE YAPALIM

30

31 Örnek Uygulamalar Teknik ġartname veya ilave önlem

32 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA

33 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ

34 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA 28 Mart 2017

35 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA

36 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA 28 Mart 2017

37 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA Onur DEĞİRMENCİ RAİF KALENDER İş Güvenliği Uzmanı / Teknik Öğretmen

38 ERGONOMİK RİSK ANALİZLERİ ÖNCE SONRA

39 SONUÇ Ölçek bir araçtır, asıl olan sorunu algılayacak, zorlanmayı fark edecek bir bakış acısı kazan(dır)maktır. Ölçek, problemin öncelik sırasına karar verirken kritik.. Sorunun uzmanı ve çözümün kaynağı: ÇalıĢan Katılımcı ergonomi!!! Dr. Dilek Tiryaki

40 TEġEKKÜRLER ĠletiĢim Onur DEĞĠRMENCĠ