Solunum Sistemi Dicle Aras

Transkript

1 Solunum Sistemi Dicle Aras Alveollerde gaz değişimi, O 2 ve CO 2 nin kanda taşınması, kaslarda gaz değişimi, pulmoner ventilasyonun düzenlenmesi, solunum enerji metabolizması, performansı kısıtlayan solunum faktörleri, asit baz dengesinin solunum tarafından düzenlenmesi, akciğer anamolileri

2 Alveollerde Gaz Değişimi O değişimi: Standart atmosfer basıncında PO 159 mmhg dir. Hava alveollere geldiğinde PO mmhg ye kadar düşer. Solunan hava alveoldeki nem ve CO 2 içeren hava ile sürekli karışması ve alveolde bir miktar havanın sürekli dışarı verilmesi sonucu alveoldeki gaz konsantrasyonu sabit kalır

3 Alveollerde Gaz Değişimi

4 Alveollerde Gaz Değişimi Kan O nun büyük kısmını dokulara bırakıp A kapiller damarlara geldiğinde PO yaklaşık mmhg civarındadır. Bu basınç farkı O nun alveollerden kana geçmesini sağlar ve bu iki alan arasındaki O kısmi basıncı dengelenene kadar devam eder

5 Alveollerde Gaz Değişimi

6 Alveollerde Gaz Değişimi Gaz değişimi A kapiller damarlarının arterial kısmında başlar ve burada PO 40 mmhg dır. En çok değişim kan A kapiller damarlarında ilerlerken olur. Kapillerin venöz ucunda kandaki PO ile alveoldeki PO ya (105) eşitlenir ve böylece kalbin sol tarafına gelen kan O dan zengin hale getirilir

7 Alveollerde Gaz Değişimi O nun alveolden kana geçiş hızına oksijen difüzyon kapasitesi denir. Alveol zarın iki tarafındaki basınç farkı ne kadar büyükse O da o kadar hızlı difüze olur

8 Alveollerde Gaz Değişimi Artmış kalp dakika volümü, artmış alveol yüzey alanı ve alveolarkapiller zarın direncinin azalması sebepleri nedeniyle, aerobik kapasitesi yüksek sporcuların daha büyük O difüzyon kapasitesine sahip oldukları düşünülmektedir

9 Alveollerde Gaz Değişimi CO 2 değişimi: CO 2 değişimi de basınç farkıyla oluşur. Alveole gelen kanda PCO mmhg ve alveoldeki PCO 2 40 mmhg dir. Bu nedenle CO 2 kandan alveole difüze olur. CO 2 nin alveolar zardan geçiş hızı O nunkinden 20 kat daha fazladır

10 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Alveolden geçip kana difüze olan O dokulara, dokulardan kana difüze olan CO 2 ise alveole taşınır. O nun kanda taşınması: Kanda O, kırmızı kan hücrelerinde (eritrosit, alyuvar) bulunan hemoglobine (Hb) bağlı olarak (% 98) ve kanın sıvı kısmında çözülmüş olarak (% 2) bulunur

11 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Plazmada bulunan O hiçbir kimyasal reaksiyona uğramadan çözülerek şeklinde taşınır. O nun plazmada çözünebilirliği az olduğundan bu şekilde dokulara taşınan O miktarı da azdır. Dinlenmede ihtiyaç duyulan ml O nun yalnızca % 3-4 ü buradan karşılanır. Bu değer maksimal egzersizlerde % 2 ye kadar düşer

12 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Vücutta yaklaşık 4-6 milyar kırmızı kan hücresi içinde bulunan Hb nin O taşıma kapasitesi plazmaya oranla 70 kat daha fazladır. Kanın O taşıma kapasitesi temelde Hb miktarına bağlıdır. Her 100 ml kanda, erkeklerde gr ve kadınlarda gr Hb bulunur

13 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Hb, alyuvarlarda bulunan demir atomu (heme) ve proteinden (globin) oluşur. Her Hb molekülünde 4 heme grubu vardır ve her bir heme grubuna 1 O molekülü bağlıdır. Bir gram Hb molekülü 1.34 ml O taşır, bu doygunluk seviyesidir

14 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması 100 ml kanda ortalama 15 gr Hb, toplamda 20 ml O taşırlar. Hb nin O ile birleşmesine oksihemoglobin (HbO 2 ) denir

15 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması O-Hb ayrılma eğrisi: Hb nin O 2 ile birleşmesini etkileyen faktörler şunlardır; O ve CO 2 nin kandaki kısmi basınçları, kandaki 2-3 difosfogliserat (2-3 DPG) düzeyi, kanın ısısı ve ph değeridir

16 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Dinlenme sırasında O-Hb ayrılma eğrisi normal durumdadır. Kan ph ı 7.4 ve vücut ısısı 37 derece, arteriyal kanda PO 100 mmhg ve venöz kanda 40 mmhg dir

17 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması PO arttıkça; O-Hb birleşme oranı artar, azaldıkça; O-Hb ayrılma oranı artar. Örneğin, PO 100 mmhg iken, arteriyal kandaki Hb % 98 oranında O ile doymuştur. Miktar olarak 20*0.98= 19.6 ml O Hb ye bağlıdır

18 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Venöz kanda PO 40 mmhg iken yalnızca % 75 oranında O ile birleşmiştir ve bu da 15 ml O yapar. Bu iki miktar arasındaki farka arterio-venöz O farkı (a-v O) denir

19 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması

20 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması

21 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Egzersiz sırasında kas ve kanda ph değerini azaltan CO 2 ve LA üretimidir. Egzersizle birlikte görülen düşük ph değeri ve yüksek vücut ısısıyla CO 2, Hb nin O ile doygunluğunu azaltır. Çünkü O bu değişikliklerle Hb den ayrılarak serbest kalır ve O ihtiyacı olan hücrelere girer

22 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Yüksek kan asit düzeyinden dolayı Hb nin O dan ayrılmasına Bohr etkisi denir. A larda ph yüksek olduğundan, buradan geçen Hb nin O doygunluğu yüksektir. Ancak dokularda ph ve Hb-O doygunluğu düşüktür

23 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması

24 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Kan ısısı artınca O Hb den ayrılır ve dokulara gider. Kan A larda serinleyince O tekrara Hb ye bağlanır. 2-3 DPG, alyuvarlarda doku hipoksisi oluşunca üretilen bir enzimdir

25 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Bu enzim O nun doku düzeyinde Hb den ayrılmasını sağlar. Özellikle dayanıklılık egzersizlerinde salgılanır. Egzersiz sırasında oksihemoglobin eğrisinin sağa doğru kaymasıyla belirli bir doku PO sunda daha çok O hazır bulunmakta ve A larda kanın O ile yüklenmesi engellenmemektedir

26 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması CO 2 nin kanda taşınması; üç farklı şekilde olur. Bunlar; Plazmada çözülmüş olarak, Karbonik asitten ayrışan bikarbonat iyonu (HCO 3 ) olarak ve Hemoglobine bağlı olarak

27 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Plazmada çözülmüş CO 2 ; taşınan toplam CO 2 nin % 7-10 una denk gelir. Çözünmüş durumdaki CO 2 kandan, CO 2 nin kısmi basıncının düşük olduğu A larda alveollere difüze olur ve dışarı solunur

28 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Bikarbonat iyonu; CO 2 nin % lik kısmı HCO 3 olarak taşınır. Kandaki CO 2 ve su molekülleri birleşir ve karbonik asidi (H 2 CO 3 ) oluşturur. H 2 CO 3 kanda ayrışır ve H + ile HCO 3 açığa çıkar. CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 H + HCO

29 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Serbest kalan H + başlatır. Hb ye bağlanır ve bu da Bohr etkisi olayını Bu etki O-Hb eğrisinin sağa kaymasını sağlar ve sonuçta bikarbonat iyonunun oluşumu O nun Hb den ayrılmasını sağlar

30 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Kan A lara girdiğinde, A lardaki PCO 2 düşüktür. Bu nedenle H+ ve HCO 3 iyonları tekrar birleşir ve H 2 CO 3 oluştururlar ve sonra da H 2 O 2 ve CO 2 ye ayrışırlar. Bu şekilde CO 2 tekrar oluşur, buradan da alveollere geçer ve solunum yoluyla dışarı atılır

31 O ve CO 2 nin Kanda Taşınması Karbominohemoglobin; CO 2 Hb nin globin kısmına bağlanarak bu adı alır. Bu şekilde küçük miktar CO 2 taşınabilir. H + HCO 3 H 2 CO 3 CO 2 + H 2 O

32 Kaslarda Gaz Değişimi İnterval solunum olarak adlandırılır. O nun kapiller kandan kas dokusuna geçişi ve metabolik olarak üretilen CO 2 nin kaslardan uzaklaştırılmasını ifade eder

33 Kaslarda Gaz Değişimi

34 Kaslarda Gaz Değişimi A-V O farkı; bu fark metabolizma sonucu kasların arterial kandan ne kadar O alıp kullandıklarını ifade eder. O taşınması ve dokular tarafından alımına etki eden faktörler; Kandaki O miktarı, Kan akımının miktarı ve Bölgesel koşullardır

35 Kaslarda Gaz Değişimi Egzersizle birlikte, aktif kas dokusunun artan O ihtiyacını karşılamak için bu değişkenlerin ihtiyaca göre düzenlenmesi gerekir. CO 2 nin kaslardan uzaklaştırılması; doku ve kapiller kan arasındaki kısmi basınç farkına bağlı olarak CO 2 hücrelerden basit difüzyon ile uzaklaştırılır

36 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Kandaki PO, PCO 2 ve ph homeostazisi, solunum ve dolaşım sistemleri arasındaki koordinasyon ile sağlanır. Solunum kasları, solunum merkezleri tarafından düzenlenen motor nöronlarla kontrol edilirler. Bu merkezler, solunum kaslarına düzenli olarak gönderdikleri sinir uyarılarıyla solunum frekans ve derinliğini ayarlarlar

37 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunum merkezi beyin sapında bulunur ve 3 ayrı merkezden oluşmuştur. Bunlar; İnspirasyon merkezi (dorsal solunum grubu), Ekspirasyon ve inspirasyon merkezi (ventral solunum grubu) ve Pnomotaksik merkez dir (solunum hızı ve tipi grubu)

38 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunum ayrıca vücutta oluşan kimyasal değişikliklerle de kontrol edilir. Örneğin beynin bir bölgesi kandaki CO 2 ve H+ konsantrasyonu artınca solunum derinlik ve frekansını artıran uyarılar gönderir

39 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunumun artması da CO 2 nin uzaklaştırılmasını sağlar. Solunum kontrolündeki değişiklikler özellikle CO 2 konsantrasyonundaki değişikliklerle ilgilidir

40 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Kandaki CO 2 miktarı çok ise karbonik asit oluşur. Bu asit hemen ayrışarak H+ i serbest bırakır. CO 2 + H + H 2 CO 3 HCO 3 + H + H+ kanda biriktikçe kan ph ı düşer ve kan asidesi artar. PCO 2 yükselince solunum artar. Bunun sebebi CO 2 nin kandan uzaklaştırılması ve böylece ph ın miktarının kontrol edilebilmesidir

41 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Kemoreseptörlere ek olarak solunumu etkileyen diğer nöral mekanizmalar; A ların çevresini saran plevrada, bronşlarda ve alveollerde bulunan gerilim reseptörleridir. Bu bölgeler fazla gerilince duyusal uyarılar ekspirasyon merkezine iletilir

42 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Bu merkezden gelen motor uyarılar da inspirasyon süresini kısaltır. Böylece A ların fazla gerilmesi engellenmiş olur. Bu mekanizmaya herring-bauer refleksi denir

43 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Serebral motor korteksin solunum üzerinde belli miktarda istemli kontrolü vardır. Ancak bu, solunum sisteminin otonom kontrolü nedeniyle çok az etkilidir

44 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Örneğin solunum 5 dk boyunca durdurulunca kanda CO 2 ve H birikmeye başlar ve O düzeyi düşer. Bu durumda medullada bulunan solunum merkezi, solunum yapmanın gerekli olduğuna karar verir ve kişiyi solunum için zorlar

45 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi

46 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunumu düzenleyen birçok kontrol mekanizması vardır ve birçok farklı sebeple uyarılabilmektedir. Solunumun amacı, kan ve dokulardaki gazları gereken düzeyde tutmak ve normal hücresel fonksiyonlar için gerekli ph düzeyini korumaktır

47 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Bunların birinde oluşabilecek bir terslik ciddi yaşamsal tehlikeler doğurabilir. Egzersiz sırasında ventilasyon: Egzersize başlayınca solunumda iki aşamalı artış görülür. Ani ve hissedilebilir ilk artışı, solunum derinliği ve frekansında oluşan daha dereceli bir artış izler

48 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Artışın ilk aşaması vücut hareketlerinin mekaniği sonucu oluşur. Egzersiz başlayınca herhangi kimyasal uyarı olmadan önce serebral motor korteks daha aktif hale gelir ve sinirsel uyarılar solunumdaki artıştan sorumlu sinir merkezine iletilir

49 Pulmoner ventilasyon (L/dk) Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Ayrıca çalışan kaslardan ve eklemlerden gelen proprioseptif girdiler hareket hakkında ek bilgi sağlar ve solunum merkezi yapılan harekete göre kendini ayarlar

50 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunumdaki artışın daha dereceli olan ikinci aşaması, arteriyal kanın ısısı ve kimyasal yapısındaki değişiklikler sonucu oluşur. Egzersiz uzadıkça daha fazla ısı, CO 2 ve H+ açığa çıkması, O kullanımının ve a-v O farkının artmasına neden olur

51 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Ayrıca daha fazla CO 2 kana difüze olması kandaki CO 2 ve H+ düzeylerini yükseltirler. Kemoreseptörler bu durumu algılar ve solunum merkezini uyararak solunum frekansı ile derinliğinin artmasına neden olur

52 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Egzersiz bitince kasların enerji ihtiyacı çabucak dinlenme durumundaki düzeyine döner. Buna karşın pulmoner solunumun normale dönmesi daha uzun sürer. Solunum frekansı dokuların metabolik ihtiyacını karşılayacak kadar mükemmel değildir

53 Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi Solunumun egzersiz sonrasında normale dönmesi için birkaç dakika geçmelidir. Çünkü solunum, egzersiz sonrasında öncelikle asit-baz dengesi, PCO 2 ve kan ısısına göre düzenlenir. Yapılan egzersizin şiddeti ile solunumun normale dönme süresi arasında doğrusal bir ilişki vardır

54 Solunum Enerji Metabolizması O içi ventilasyon eşitliği (solunum değeri): Dokularda harcanan O2 miktarının (VO 2 ) solunan havaya (V E ) oranıdır ve solunum ekonomisinin göstergesidir. V E /VO 2 harcanan her bir litre O için solunan havanın miktarı ölçülerek belirlenir

55 Solunum Enerji Metabolizması Dinlenme sırasında V E /VO 2, tüketilen 1 L O için L havadır. Bu değer orta şiddetli bir egzersizde çok az değişir. Maksimal egzersiz sırasında 30 L havaya ulaşabilir

56 Solunum Enerji Metabolizması Bununla birlikte V E /VO 2, değişik şiddetteki egzersizler sırasında fazla değişmez. Bu da, ventilasyonla ilgili kontrol sistemlerinin vücudun ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde düzenlendiğini gösterir

57 Solunum Enerji Metabolizması Ventilasyon kırılma noktası: Egzersiz şiddeti maksimuma doğru giderken solunumun, O tüketimine oranla daha orantısız olarak artmaya başladığı noktadır. Dakika başına üretilen CO 2 miktarındaki artışı da yansıtır. Anaerobik eşik kavramı ile aynı anlamda kullanılır

58 Ventilasyon (L/dk) Oksijen tüketimi (L/dk) Solunum Enerji Metabolizması

59 Solunum Enerji Metabolizması Egzersiz şiddeti kişinin VO 2 max ının % 55 inden % 70 ine çıkınca kaslara gönderilen O miktarı enerji için gerekli O miktarını karşılayamaz. Ortaya çıkan açık anaerobik glikolizden daha fazla enerji harcanarak kapatılır ve LA birikimi artar. Oluşan LA, sodyum bikarbonat ile birleşir ve sodyum laktat, H 2 O ve CO 2 oluşturur

60 Solunum Enerji Metabolizması CO 2 artışı solunum merkezine uyarı göndererek solunumu artıran kemoresöptörleri uyarır. Böylece ventilasyon kırılma noktası, artan CO 2 seviyesine karşı bir solunum refleksi oluşturur. Solunum hızlı bir şekilde ventilasyon kırılma noktasının üzerine çıkar

61 Solunum Enerji Metabolizması Laktat eşiği ve anaerobik eşik: O tüketiminde artışa neden olmadan orantısız şekilde artan solunum, ventilasyon kırılma noktasının LE ile bağlantılı olduğunu düşündürmektedir. LE, dereceli egzersiz testlerinde kan laktat düzeyinin dinlenme düzeyinin üzerinde birikmeye başladığı noktadır

62 Solunum Enerji Metabolizması Ventilasyon kırılma noktası ise, dakikada üretilen CO 2 miktarındaki artışı yansıtır. Ventilasyon değişim oranı (Respiratory exchange ratio, RER), CO 2 üretiminin O tüketimine oranıdır. Öyleyse artan CO 2 üretimi RER inde artmasını sağlar

63 Solunum Enerji Metabolizması CO 2 deki artış anaerobik metabolizmaya yönelik bir artıştır. AE, ventilasyon kırılma noktasına denk gelir. Bazı araştırmacılar RER in AE nin belirlenmesinde kan alımına alternatif olacağı görüşündeydi. Bugün, ventilasyon değerinin O (V E /VO 2 ) ve CO 2 (V E /VCO 2 ) için izlenmesi AE belirlemede en geçerli yöntemdir

64 Solunum Enerji Metabolizması AE nin tahmin edilmesindeki en önemli kriter V E /VO 2 deki sistemli artıştır. V E /VO 2 deki artış CO 2 yi uzaklaştırmak için artan solunumun, vücudun ihtiyacı olan O nun sağlanması ile orantılı olmadığını gösterir. O için gerekli ventilasyon değeri V E /VO 2, AE noktasından sonra ani bir artış gösterir

65 Solunum Enerji Metabolizması

66 Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri Dinlenme sırasında vücutta kullanılan enerjinin sadece % 2 si solunum kasları tarafından kullanılırken, zor bir egzersiz sırasında toplam enerjinin % 15 i diyafram, interkostal kaslar ve abdominal kaslar tarafından solunum için kullanılır. Toparlanma sırasında da toplam enerjinin % 9-12 si solunum için kullanılır

67 Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri Egzersiz sırasında solunum, alveolar CO 2 deki artışı veya alveolar O daki azalmayı önleyecek kadardır. Maksimum egzersizlerde bile ventilasyon, kişinin maksimum kapasitesine kadar zorlanmaz. Bu kapasite maksimal istemli kapasite (MİV) olarak tanımlanır

68 Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri Diyafram diğer iskelet kaslarına göre 2-3 kat daha fazla oksidatif kapasiteye ve kapiller yoğunluğuna sahiptir. Böylece uzun süreli egzersizlerde diğer kaslara göre yağların oksidasyonu ile daha fazla enerji elde eder

69 Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri Bu nedenle uzun ve zorlu egzersizlerde solunum kaslarının glikojen depolarının boşalması solunumun yorulmasına neden olmaz. Havayolu direnci ve gaz difüzyonu sağlıklı kişilerde egzersiz yapmaya engel oluşturmaz. Çünkü larinks boşluğu ve bronşlar genişler ve egzersiz şartlarına uyum sağlanır

70 Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri Ancak astım gibi rahatsızlıkları olan kişilerde bronşların daralması ve mukoza membranlarda ödem oluşması solunumu sınırlayabilir

71 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Egzersiz yoğunluğunun artmasıyla birlikte laktat ve H + üretimi de artar. Bu da enerji metabolizmasını yavaşlatır ve kasların kontraksiyon kuvvetini azaltır. Solunum sistemi vücudun bu asit-baz dengesizliklerini gideren mekanizmalardan biridir

72 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Asit denilen moleküller H + açığa çıkarırlar. Kanda ve kaslarda, serbest kalan bu H + ile birleşerek onu tamponlayıp etkisini azaltan alkali maddeler bulunur. Bu alkali (baz özelliği gösteren) maddelere tamponlayıcı (buffer) maddeler de denir. H + + Buffer H-Buffer

73 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi H + konsantrasyonu genellikle ph değeriyle ifade edilir. Vücut sıvılarında H + konsantrasyonu artınca ph değerinin düşmesine asidoz veya asidik durum denir. Vücut sıvılarında H + konsantrasyonunun azalması, ph değerinin artması durumuna ise alkaloz veya bazik durum denir

74 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Dinlenme sırasında vücut sıvıları asitten çok baz içerir. Ve ph değeri kaslarda 7.1, kanda 7.4 seviyesindedir. Arteryel kanda tölere edilebilir ph değeri dir. Bu değerlerin dışına çıkıldığında ancak birkaç dakika dayanılabilir

75 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Hücre içi ve dışı sıvılarının ph ı genellikle daha düşüktür ve aşağıdaki işlemlerle gerçekleşir. Kimyasal tamponlar, Pulmoner ventilasyon ve Böbrek fonksiyonları

76 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Vücuttaki en önemli üç kimyasal tampon bikarbonat (HCO 3- ) iyonu, fosfat (Pi) ve proteindir. Bunlarla birlikte hemoglobin de önemli bir tampondur. HCO 3-, kanda H + ile birleşir ve karbonik asidi oluşturur, böylece H + etkisini tamponlar. Karbonik asit, A larda CO 2 ve H 2 O ya ayrışır. CO 2 solunumla dışarı atılınca geriye sadece su kalır

77 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi H + ile birleşen ve bikarbonat miktarıyla tamponlanan asit miktarı birbirine eşittir. LA, ph ı 7.4 den 7.0 a düşürünce, kandaki bikarbonatın % 60 ı kullanılır. Dinlenme sırasında da H + iyonu vücuttan atılamadığında kandaki bikarbonatın önemli bir bölümü kullanılır

78 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Kan ve tamponlama maddeleri asidi oluştuğu yerden alıp atıldığı yer olan A lara veya böbreklere getirir. Bu maddeler taşıma işleminden sonra tekrar kullanılabilir

79 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi H +, kas lifleri ve böbrek tübüllerinde öncelikle Pi tarafından tamponlanır. Kandaki H + artışı solunum merkezini uyarır ve solunum hızı artar. Bu durum bikarbonat iyonlarının birbirine bağlanmasını ve CO 2 nin uzaklaştırılmasını kolaylaştırır

80 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Böylece H + konsantrasyonu azalır ve kan ph ı artar. Ancak bu geçici bir çözümdür. Daha kalıcı bir tamponlama için biriken H + iyonlarının böbrekler ve boşaltım sistemi yoluyla vücuttan atılması gerekir. Böbrekler tüm atık maddeleri ve H + leri kandan filtre ederek vücuttan uzaklaştırır

81 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Sürat egzersizi sırasında büyük miktarda biriken laktat ve H+, 7.10 olan dinlenik kas ph ını 6.70 lere düşürür. Örneğin 400 m koşusu sonunda bacak kaslarında ph 6.63 e düşer ve kas laktat düzeyi de 19.7 mmol/kg ye yükselir

82 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Böyle bir egzersiz sonrasında bu yan ürünler 5-10 dakika sonra dengeye ulaşırlar. Şiddetli egzersizler sonrasında kan ve kas laktat düzeyinin normal seviyelere ulaşması 1-2 saat sürer. PT yerine AT bu laktatı kaslardan daha çabuk uzaklaştırmaktadır

83 Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi Kan laktat seviyesi şiddetli bir anaerobik egzersizden 1-2 saat sonra da yüksek olsa bile kan ve kas H + konsantrasyonu dk toparlanma sonrasında normale döner. Asit-baz dengesinin daha çabuk normale dönüşün sebebi, bikarbonat iyonu tarafından gerçekleştirilen kimyasal tamponlama ve CO 2 nin solunum yoluyla uzaklaştırılmasıdır

84 Kan laktatı (mmol/l) Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi

85 Akciğer Anomalileri Amfizem, Pnömoni, Atelektazi, Astım, Tüberküloz

86 Akciğer Anomalileri Amfizem Akciğerlerde hava bulunması anlamına gelir. Bronş ve bronşiyollerin irrite eden duman yada başka maddelerin sürekli teneffüsü ile hava yollarının koruyucu mekanizması bozulur, artıklar atılamaz ve havayolları tıkanır

87 Akciğer Anomalileri Amfizem Havayollarının tıkanması havanın alveollerden atılmasını güçleştirir ve hava alveollerde hapsolur, alveoller gerilerek genişler. Sonuçta alveol çeperi zarar görür, hipoksi ve hiperkapni gelişir

88 Akciğer Anomalileri Pnömoni Alveollerin sıvı ve kan hücreleriyle dolduğu akciğer iltihabıdır. En yaygın nedeni pnömokok bakterilerinin neden olduğu bakteriyel pnömonidir. Sonuçta akciğer alveollerinde gaz değişimi gerçekleşemez

89 Akciğer Anomalileri Atelaktazi Alveollerin kollapsı demektir. Kollaps büzüşüp sönmesidir. Kollaps ya solunum yolunun tıkanması nedeniyle yada sürfaktan adı verilen maddenin eksikliği nedeniyle oluşur

90 Akciğer Anomalileri Astım Bronşiyollerin duvarında buluna düz kasların spastik olarak kasılmasıyla solunumun zorlaşmasıdır. Genel nedeni bronşiyollerin havadaki yabancı maddelere aşırı duyarlılığıdır

91 Akciğer Anomalileri Tüberküloz (Verem) Tüberküloz basilinin akciğerlerde oluşturduğu kendine özgü reaksiyon. Tedavi edilmezse basil tüm akciğere yayılır ve akciğer dokusunda ileri derecede zarar verir

92 Hipoksi Oksijen azlığıdır. Çeşitleri; Hipoksik hipoksi-po2 düşük, Anemik hipoksi-hb düşük, Stegnant hipoksi-dolaşım bozukluğu, Histotoksik hipoksi-doku O2 yeterince kullanamıyor.

93 Anoksi Oksijenin hiç olmamasıdır. Organizmaya hipoksiye uyum sağlar (bir dereceye kadar) ama anoksi durumunda ölür

94 Hiperkapni Vücut sıvılarında karbondioksit birikmesi anlamında kullanılır. Hipoventilasyon yada dolaşım yetersizliği ile hipoksi ile birlikte hiperkapni oluşur

95 Siyanoz Derinin mavimtırak renk almasıdır. Nedeni deri damarlarında, özellikle kapillerde deoksijene hemoglobin miktarının artmasıdır. Deoksijene hemoglobin koyu mavi-mor renktedir

96 Solunum Tipleri Eupnea; normal solunum, Hiperpne; solunumun frekansının ve derinliğinin artması, Polipne; solunumun sıklığının artması,

97 Solunum Tipleri Apne; solunumun geçici olarak durması, Dispne; solunumun güçleşmesi; ventilasyonun hava isteğini karşılayamaması-hava açlığı Hiperkapni ve daha az ölçüde hipoksi, Solunum kaslarının yapmak zorunda olduğu iş ve Ruhsal durum