Marifet Kavuktaysa...

Transkript

1 Yayınevi Sertifika No: Yayın No: 270 Nasreddin Hoca ile Neşeli Sohbetler-4 MARİFET KAVUKTAYSA... Dr. Mustafa Uluçay Genel Yayın Yönetmeni: Ergün Ür Yayınevi Editörü: Ömer Faruk Paksu İç Düzen: Nurullah Bilekli Kapak Tasarımı: Emine Sayın ISBN: Baskı: Haziran 2017 Copyright Zafer Yayınları, 2017 Uğurböceği Yayınları, Zafer Yayın Grubu nun bir kuruluşudur. Talatpaşa Mah. İmrahor Cad. Terasevler Sitesi No: 1-A Kâğıthane/İstanbul Tel: (0212) / Faks: (0212) / zafer@zafer.com twitter.com/zaferyayinlari / facebook.com/zaferyayinlari Marifet Kavuktaysa... TİYATRO 4 Baskı-Cilt: Erkam Yayın San. ve Tic. A.Ş. İkitelli O.S.B. Mah. Atatürk Bul. Haseyad 1. Kısım No: 60/3-C Başakşehir/İstanbul Tel: (0212) / Matbaa Sertifika No: Bu eserin tüm yayın hakları, sertifika numaralı, Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. ye aittir. Eserde yer alan metin ve resimlerin Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. nin önceden yazılı izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayınlanması ve depolanması yasaktır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nun (FSEK), 21, 22 ve 23. maddelerine göre bu eserin işleme, çoğaltma ve yayma hakkı sertifika numaralı Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, yazılı bir izinle sertifika numaralı Erkam Yayın San. ve Tic. A.Ş ye verilmiştir. Dr. Mustafa Uluçay Resimleyen: İsmail Özen

2 YARD. DOÇ. DR. MUSTAFA ULUÇAY Afyonkarahisar ın Şuhut ilçesinde dünyaya geldi (1972). Orta öğrenimini Eyüp Sultan İmam Hatip Lisesi nde, yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü nde tamamladı. Bil Öğretim Kurumları nda Türkçe ve Edebiyat öğretmeni, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Mehmet Akif Ersoy un Eserleri Üzerinde Dil ve Üslup İncelemesi konulu doktora tezini tamamladı. Halen, İstanbul Arel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesinde öğretim üyesidir. Evli; Vildan ve Cüneyd Faris isimlerinde iki çocuk babasıdır. İçindekiler Yayımlanmış Eserleri: 1. Osmanlı Türkçesi Metinleri (Prof. Dr. M. Özkan, E. Doğan ve F. Kemik ile birlikte), İstanbul, Elveda Osmanlı Bir Cihan Devleti nin Çöküşü (Belgesel Roman), İstanbul, Hayy Bin Yakzan (Metin-Sözlük), İstanbul, Varlığın Gizemini Arayan Genç (Hayy Bin Yakzan dan gençler için uyarlama), İstanbul, Issız Adada Bir Çocuk: Hayy (Hayy Bin Yakzan dan çocuklar için uyarlama), İstanbul, Mehmet Akif: Dil, Üslup ve Sanatı, Ankara, 2016 Marifet Kavuktaysa... (Tek Perdelik Oyun)... 7 Nasreddin Hoca ve Bu Kitaplar Hakkında...53 Kaynaklara Göre Nasreddin Hoca nın Hayatı...61 Nasreddin Hoca Fıkralarının Temel Özellikleri...65 Nasreddin Hoca Fıkralarından Dilimize Geçen Atasözü ve Deyimler...69 Kaynaklar...73

3 Marifet Kavuktaysa... (Tek Perdelik Oyun)

4 NASREDDİN HOCA DURMUŞ KAHVECİ KANBER MESTAN AĞA HAMZA ÇAVUŞ BEKİR KORUCU SUBAŞI MUHTAR BİR KADIN BİR ÇOCUK 8 9

5 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER

6 SAHNE: Bir kahvehane köşesi. Masalar, iskemleler, bir köşede kahve ocağı, duvarda Osmanlıca talik hatla yazılmış Bu da geçer yâ hu levhası. Duvarı boydan boya bir kilim kaplamıştır. Yay, kılıç, üzerlik gibi eşyalar ve bir bağlama asılıdır. Köşedeki bir masanın etrafında beş-altı kişi iskemlelerinde oturmaktadır. Havadan-sudan konuşurlarken, kimi kahve içmekte, kimi tesbih çekmektedir. Birden hoca girer içeri. Morali çok bozuktur. Sert bir selam verir: NASREDDİN Selamün aleyküm ağalar! HEP BİRDEN: (Ellerini göğüslerine koyarak ) Ve aleyküm selam hocam. 13

7 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 MESTAN AĞA: Hayrola hocam, yüzünden düşen bin parça! Akşehir Gölü maya tutmadı galiba! Gel şöyle otur, bi soluklan! benim karakaçanı çalmışlar. Aramadık han, uğramadık külhan bırakmadım, her yeri aradım. Yer demir, gök bakır. Artık umudum kesildi. Yok oğlu yok! (Gösterilen iskemleye oturur.) Akşehir Gölü maya tutmasa da olur Mestan Ağa, önemli olan gönüllere maya çalabilmek. Bizim göle maya çalmadaki maksadımız, gönüllere maya çalmayı, bir gönül yapmayı öğretmekti; lakin lafın zâhirine 1 aldandı ahali MESTAN AĞA: Eee hocam, anlatın lütfen! Hayrola ne oldu, nedir bu telaşe? Sormayın ağalar başıma gelenleri. Dün gece 1. Zahir: Dış anlamla ilgili

8 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 DURMUŞ: Canım hocam, suçun büyüğü sende. Ahırın kapısını sağlam kilitleseydin ya! HAMZA ÇAVUŞ: Bana kalırsa suç eşekte... Gece yarısı ahır bırakılır da, el adamının ardına düşülüp gidilir mi? Eşek olur ama, bu kadar da olmaz gayrı. Bence suç eşekte de var, sende de var hocam. MUHTAR: Hocam uykun da pek ağırmış galiba! (Bütün bu konuşmaları sabırla dinleyen hoca artık dayanamaz. Muhtar a dönerek ) Bre muhtar, ben de seni uyanık bilirdim! (Diğerlerine dönerek...) Bre ağalar, hadi dediklerinizin hepsi doğru diyelim. Ya şu uğursuz hırsızın hiç mi suçu yok! (Gülüşmeler ) MESTAN AĞA: Hocam, vallahi doğru söylersin. Okkalı bir kahveyi hak ettin. (Kahveciye dönerek...) Kanbeeer, yap bakalım bize okkalı altı kahve. Üstü de köpüklü olsun! KAHVECİ KANBER: Başüstüne ağam! Neyse ağalar. Nasipse bulunur elbet bizim karakaçan. Mevlâm bir gün çıkarır karşıma elbet. Eee, kul bunalmayınca Hızır erişmezmiş. Bekleyelim bakalım. (Bir müddet kendi aralarında konuşurlar.) 16 17

9 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 Hocam şu insanları bir türlü anlayamıyorum. Nedenmiş o bakalım Subaşı 2 Efendi? Neden olacak hocam; kış gelir soğuktan şikâyet ederler... DURMUŞ: Yaz gelir sıcaktan şikâyet ederler... Söyleyin bakalım, bahara bir şey diyen var mı? (Gülüşmeler... Bu sırada Kanber kahveleri getirir, servis eder. Servisten sonra ) 2. Subaşı: Şehirlerin güvenlik işlerine bakan görevlilerin başı. KAHVECİ KANBER: Hocam, az önce pencereden gördüm. Bir tepsi baklava götürüyorlardı. Eee, bana ne elin baklavasından! KAHVECİ KANBER: Sanırım sizin eve doğru gidiyordu. (Hışımla ) Öyleyse sana ne be Kanber, giderse gitsin! Bizim eve giden baklavadan sana ne? (Gülüşmeler... Kahvelerini içmeye başlarlar.) Dostlarım! Bu sözlerimi lütfen kabalık saymayın. İnsan başkasının işlerine karışmamalı. Burnunu sokmamalı aklına esen her şeye. İşte bunu anlatmak istedim bu sözlerimle. Bakın, 18 19

10 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 konuyla pek alâkalı değil ama cimri bir subaşıya kibarca verdiğim bir ders vardı, onu anlatayım isterseniz size KAHVEDEKİLER: Tabii, isteriz hocam! Bunu da şiirle anlatayım: Sivrihisar da yaşadığım zamandı. Cimri mi cimri bir subaşı vardı. Bir iş alıp evine yerleşenin, Hali gerçekten dumandı. Ne kendi yer, ne de yedirir, Pintiliğinden 3 herkese İllallah dedirir. 3. Pinti: Aşırı derecede cimri, hasis. İşte bu bizim subaşı nasılsa, Çağırdı beni, dedi ki: Hoca; olsa olsa, Bu işi bu şehirde bir sen yaparsın, Halden anlayan da bir sen varsın. Şöyle narin, ince bir tazı lazım bana. Şunu, bana bir bulsana. Ben dedim: Hay hay, ondan kolay ne var? Üç gün sonra buldum büyük bir çomar, Köpek de iri mi iri, neredeyse manda kadar. En küçük bir çocuk bile, Bilir tazı olmadığını bunun. Çünkü malum ya, tazı ince ve uzun. Subaşı bu koca köpeği görünce, Bana baktı, manalı, ince ince: Yahu hoca, ne biçim tazı bu? Sana güvendiydim, oldu mu? Söze başladım ben de: Merak etmeyin efendim, Şöyle beş on gün geçsin hele, 20 21

11 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 NASREDDİN HOCA İLE NEŞELİ SOHBETLER 4 Kapınızda bu şişman çomar, Olur ince bir tazı, şaşılacak ne var? Hocam, amma yapmışsınız ha, bizim meslektaşı yere batırmışsınız. Hayır Subaşı Efendi. Maksadım sade bir ders vermekti. Cimriliğini ince ince anlatmaktı. Kusura bakmazsan bir hikâye daha var subaşıyla ilgili, onu da anlatıvereyim... sundan erkek aslan dişi olurmuş. Halkın kalbini kıran kimse kötülükten başka bir şey görmez. Bu subaşı günün birinde bir kuyuya düşmüş Eyvah hocam, şimdi de bizi kuyuya attınız Eh, madem söz açıldı, anlatıverin hocam. Anlatın da, biraz nefsimizin ayıplarını, kusurlarını bilelim. Zamanın birinde çok zalim bir subaşı varmış. Bu adam öyle bir herifmiş ki, onun korku